მოსწავლეთა ურთიერთშეფასების მეთოდს მასწავლებლები წარმატებით იყენებენ და ძნელია რამე სიახლე შესთავაზო ამ მხრივ კოლეგებს, თუმცა მინდა ჩემი გამოცდილება გაგიზიაროთ ამ კუთხით და განვიხილო ჩემ მიერ აპრობირებული ერთი აქტივობა.
მოსწავლეთა ურთიერთშეფასების გამოყენების ჩემეული აქტივობის ეტაპები ასეთია:
(მოსწავლეები მუშაობენ წყვილებში).
პ ი რ ვ ე ლ ეტაპზე წყვილები ერთმანეთს გაუცვლიან რვეულებს და მეწყვილეს რვეულში ჩაუწერენ რამდენიმე შეკითხვას გამოსაკითხი ან გასამეორებელი მასალიდან.შეკითხვების რაოდენობა დამოკიდებულია კონკრეტულ მასალაზე, სიტუაციაზე და დროის ლიმიტზე.მოსწავლეებმა წინასწარ იციან რა დროში უნდა შეასრულონ სამუშაო.
მ ე ო რ ე ეტაპზე წყვილები გაცვლიან რვეულებს და იწყებენ შეკითხვებზე პასუხის გაცემას. დავალება უნდა შესრულდეს წინასწარ განსაზღვრულ დროში.
მ ე ს ა მ ე ეტაპზე წყვილები კვლავ გაცვლიან რვეულებს და იწყებენ მეწყვილის ნამუშევრის შეფასებას. შეფასების კრიტერიუმები მარტივია და წინასწარაა განსაზღვრულ-შეთანხმებული.
მაგ: უნდა მომზადდეს 5 შეკითხვა, რომელთაგან თითოეული ფასდება 2 ქულით. თუ პასუხი სწორია, მაგრამ ამომწურავი არ არის-1ქულა; თუ პასუხი არასწორია ან არ არის- 0 ქულა.
ამ გზით მეწყვილის შეფასება მარტივი აღმოჩნდა მეხუთეკლასელებისთვისაც კი, რომლებთანაც აქტიურად ვიყენებდი ამ მეთოდს გასულ სასწავლო წელს.
თითოეულ მეწყვილეს ევალება დაწეროს განმსაზღვრელი შეფასება და იქვე მიუთითოს, რატომ დაწერა მოცემული ქულა.( თუ აქტივობას გამოვიყენებთ მეხუთე კლასის პირველ სემესტრში, უნდა გავითვალისწინოთ ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმა და განმსაზღვრელი შეფასების ნაცვლად მხოლოდ განმავითარებელი შეფასების მარტივი ფორმა შევასრულებინოთ მოსწავლეებს. მაგ: შეკითხვას სრულყოფილად უპასუხა; მხედველობიდან გამორჩა ესა თუ ის საკითხი; და სხვა.
მ ე ო თ ხ ე ეტაპზე მეწყვილეები კვლავ გაცვლიან რვეულებს და ეცნობიან მიღებულ შედეგებს. თითოეულ მოსწავლეს აქვს უფლება გააპროტესტოს მიღებული შეფასება. ამ შემთხვევაში მასწავლებელი ასრულებს არბიტრის როლს. იგი ისმენს ორივე მეწყვილის აზრს და გასცემს ეფექტურ უკუკავშირს. თუ ურთიერთშეფასების შედეგებს ყველა მოსწავლე ეთანხმება, ამ შემთხვევაში მასწავლებელი ფასილიტატორის ფუნქციას ასრულებს და აქტივობას იყენებს განმავითარებელი შეფასებისათვის.
განსაკუთრებით საინტერესოა ის შემთხვევები, როდესაც გაკვეთილზე კენტი რაოდენობის მოსწავლეა და ერთი მოსწავლე რჩება მეწყვილის გარეშე. ამ შემთხვევაში მისი მეწყვილე ხდება მასწავლებელი. ჩემი აზრით, მასწავლებელმა იდეალურად არ უნდა უპასუხოს მოსწავლე-მეწყვილის შეკითხვებს და მისცეს მას საშუალება კრიტიკულად და ობიექტურად შეაფასოს მასწავლებელი. საწყის ეტაპზე მოსწავლეები მაღალი ქულებით აფასებენ მასწავლებელს და ნაკლებია კრიტიკული ანალიზი, მაგრამ თანდათან მასწავლებლის უკუკავშირის და წახალისების შემდეგ მოსწავლეები გადადიან ობიექტურ შეფასებაზე.
აქტივობის გამოყენების დადებითი ასპექტებია:
- მოსწავლეებს უვითარდებათ ანალიზის, შეფასების, კრიტიკული აზროვნების უნარები;
- საკუთარ თავზე იღებენ პასუხისმგებლობას და უვითარდებათ თანაგანცდა მასწავლებლის და მეწყვილის მიმართ;
- უკუკავშირი გაიცემა არა მარტო მასწავლებლის, არამედ თანატოლის მიერ;
- აქტივობის გამოყენება შეიძლება ნებისმიერ საგანში და ნებისმიერ ასაკობრივ კატეგორიაში;
- მოსწავლეები ეცნობიან შეფასების კრიტერიუმებს და თვითონვე იყენებენ მას, შემდეგში მათთვის ადვილი გასაგები ხდება მასწავლებლის შეფასების კრიტერიუმები, მოსწავლეები ეჩვევიან ობიექტურობას. იციან, რომ აუცილებლად მოუწევთ საკუთარი მოსაზრების დასაბუთება;
- იზრდება მოტივაცია, ხალისი და შესაძლებელია მაქსიმალური ჩართულობის მიღწევა(რაც ძალიან მნიშვნელოვანია მრავალრიცხოვან კლასებში).
აქტივობის დაწყებამდე მასწავლებელი მოსწავლეებს აცნობს ინსტრუქციას, შეფასების კრიტერიუმებს, დროის ლიმიტს, თუმცა მას შემდეგ, რაც მოსწავლეები ეჩვევიან წესებს, ამ პროცედურებზე ძალიან ცოტა დრო იხარჯება.
მინდა ხაზი გავუსვა, რომ ამ აქტივობას ძირითადად განმავითარებელი შეფასებისთვის ვიყენებ. მოსწავლეებს მოსწონთ მასწავლებლის როლში ყოფნა და საკუთარი თანატოლისაგან მიღებულ უკუკავშირს უფრო ადეკვატურად აღიქვამენ. ეს ერთგვარი როლური თამაშია, სადაც მოსწავლეც გამარჯვებულია და მასწავლებელიც.
ნათია თავართქილაძე
ქ. ოზურგეთის #2 საჯარო სკოლის მასწავლებელი
