ხანდახან მკვდრები ცოცხლდებიან, ყვირიან, მართავენ კარნავალებს, წარმოდგენებს, დარბიან ქალაქებში და აშინებენ ცოცხლებს მანამ, სანამ ცოცხლები არ გამოიღვიძებენ ამ უცნაური სიზმრიდან. შემდეგ ყველაფერი თავის კალაპოტს უბრუნდება. ცოცხლები ხვდებიან, რომ მკვდარი მკვდარია და ის არასოდეს გაიღვიძებს, თუმცა ხანდახან ცოცხლები თავად იქცევიან მკვდრებად და შემდეგ უკვე რთულია მიხვედრა, სად მთავრდება ცხადი და სად იწყება სიზმარი. როცა ცოცხალი ავადმყოფობს, გარშემომყოფები დიდ ყურადღებას არ აქცევენ, იმიტომ რომ ცოცხალია. როცა ცოცხალი სიკვდილის პირასაა, ის საუბრის მთავარ თემად იქცევა. ამ დროს ყველაფერი მისკენაა მომართული, სხვები ცდილობენ, რომ ის გადაარჩინონ: გალაწუნება, ხელოვნური სუნთქვა, ექიმები, დეფიბრილაცია, ლოცვა, ცოცვა, ხოცვა საკუთარი შიშების და ა.შ. მაგრამ შემდეგ ის კვდება და ყველა ამბობს, „ვერ გადავარჩინეთ, რისი ღირსნი ვართ ამის შემდეგ ჩვენ”, „ვერ გადავარჩინეთ, არადა, რა არ ვცადეთ, ვაი წუთისოფელო”. და ასეთებს კიდევ მრავლად ამბობენ, თავში ხელებს იცემენ და სინანულსაც ეძლევიან, შემდეგ ერთ-ერთი იტყვის, წასულებზე გაჩერება არ შეიძლებაო და ესენიც აგრძელებენ ძველებურად ღრიანცელსა და ბედნიერებას. რჩება მხოლოდ 1-2 ადამიანი, ვინც მართლა იმ მკვდართან იდგა, მართლა მის თვალებს უყურებდა ავადმყოფობისას, ვინც მართლა მისი ჭირისუფალია და ვისაც წასულებზე გაჩერება შეუძლია. ასეთები მარტო რჩებიან, რადგან დანარჩენები ახლისკენ ატრიალებენ თვალებს, ესენი კი ისევ მკვდრებს დასტირიან, სანამ ცრემლების ტბას არ დააყენებენ და სანამ ეს ტბაც არ მოკვდება, რადგან სხვისი ცრემლები არ ჩაედინება მასში.

და თუ სიცოცხლის ერთადერთი და უტყუარი ნიშანი მოძრაობაა, თუ სიცოცხლე გულის და ტვინის ფეთქვაა, თუ სიცოცხლე აზროვნებაა და თუნდაც სულ შეუმჩნევლად ფშვინვაა, მაშინ „საწყალობელ არს უბადრუკი” ყოველი, რომელიც ვერც კი გრძნობს ისე ნელ-ნელა ჩერდება, რომელიც აღარ იძვრის და დროთა განმავლობაში ნეშომპალად იქცევა, ჰაერში ორთქლდება, თვალსა და ხელს შუა ქრება, შაგრენის ტყავივით. და თუ სიცოცხლე პროცესია, მაშინ მას ახალი სიცოცხლეების შეთვისება ახალ სიცოცხლეებთან გადაჯაჭვა, გადახლართვა და იქიდან კიდევ ახალი სიცოცხლეების აღმოცენება, სხვანაირ სიცოცხლეებთან შეხვედრა, მათთან ფიქრების, სურვილების, ვნებების გაცვლა-გამოცვლა, შემდეგ კი ამ ყველაფრის საკუთარ თავში მოხარშვა და გამოცხობა ახასიათებს. და თუ სიცოცხლე მარტო დარჩა, უკაცრიელ კუნძულზე გარიყული მეზღვაურივით, ციხის საკანში ჩაკეტილი ეული ტუსაღივით, თუ სიცოცხლე არავის შეეთვისა და არავისგან გამოვიდა, თუ არ ნახა ახალი ქალაქები, ახალი სახეები, ახალი ფორმები, ახალი შეხედულებები, მაშინ ის ყველა სხვა საკმაზის გარეშე დაიწყებს საკუთარ თავში ხარშვას, თან ვადებისა და რეცეპტების გარეშე, გემოვნებისა და ნელსურნელების გარეშე, ჩახარშავს საკუთარ საკვებ პროდუქტებს თავისსავე ქვაბში, ჩახარშავს და როცა ვიღაც სხვა, მოძრავი სიცოცხლე მოვა მასთან, თავისი ნებით, ან შემთხვევით, ის სხვა აღმოაჩენს, რომ ქვაბში აღარაფერია, აორთქლდა, ჰაერს შეერია, ქვაბის ფსკერზე დაილექა. აღარაფერია მოსახარში და მით უფრო აღარაფერი იქნება საკვები მისგან, ქვაბი დაჟანგდა, ნაწილი წყლისა აორთქლდა, ნაწილი კი მისგან გადმოვიდა, ხოლო მისგან გადმოსულმა ნადუღარმა წყალმა ცეცხლიც ჩააქრო და შეწყდა ხარშვის პროცესიც. სიცოცხლე დასრულდა. ახლა ის მკვდარია, სხვა სიცოცხლეები კი ამბობენ: „ვერ გადავარჩინეთ, რამდენ ხანს უხარშია საკუთარ თავში ეს ყველაფერი, ეჰ, ეჰ”.

და თუ სიცოცხლის ერთადერთი და უტყუარი ნიშანი მოძრაობაა, და თუ სიცოცხლე პროცესია, და თუ სიცოცხლე პოეზიაა და უფრო კი პირიქით, თუ პოეზიის ერთადერთი და უტყუარი ნიშანი მოძრაობაა, და თუ პოეზია პროცესია, და თუ პოეზია სიცოცხლეა, მაშინ ის ახლა მხოლოდ საკუთარ თავში იხარშება, დუღს, იწვავს, აორთქლებს, ცეცხლს აქრობს და კვდება.

სამი შვილის დედა, 45 წლის

ორი შვილის დედა, 57 წლის

ცოტა ხნის წინ გამოქვეყნდა ისრაელში მცხოვრები სოციოლოგის ორნა დონათის კვლევა, რომელიც 23 ქალთან ზეპირ ინტერვიუებს ეყრდნობა და არკვევს, დედობა ქალის გააზრებული არჩევანია თუ საზოგადოებრივი პოლიტიკის შედეგი. უფრო მარტივად რომ ვთქვათ, ორნა იმ ქალებზე სვამს აქცენტს, რომლებისთვისაც დედობა მძიმე აღმოჩნდა, რომლებსაც მიაჩნიათ, რომ შვილების გაჩენის შემდეგ თავისუფლება დაკარგეს და მათმა პიროვნულმა ინტერესებმა უკანა პლანზე გადაინაცვლა. ეს ქალები თანხმდებიან, რომ შვილის გაჩენამდე ძალიან ბუნდოვანი წარმოდგენა ჰქონდათ იმაზე, რას ნიშნავს დედობა. შესაბამისად, მათი არჩევანი, გამხდარიყვნენ დედები, ნაკლებადაა პირადი გადაწყვეტილება და უფრო საზოგადოებრივი პოლიტიკის ნაწილია. საზოგადოება წყვეტს, რომ ქალის მთავარი ფუნქცია დედობაა, ის ბედნიერი უნდა იყოს შვილების გაზრდით, დედობა წმინდათაწმინდა საქმეა და ქალიც სიამოვნებით უნდა სწირავდეს შვილებს ყველაფერს, რაც გააჩნია.

კვლევის მონაწილე ქალების ასაკი 20-დან 70 წლამდე მერყეობს და თითოეული მათგანი ამბობს, რომ შვილები ძალიან უყვართ. რაც არ უყვართ, დედის როლია. ისინი სიამოვნებით გააკეთებდნენ სხვა საქმეს, მოივლიდნენ მთელ მსოფლიოს იმ პასუხისმგებლობისა და ვალდებულებების გარეშე, რაც დედობას ახლავს თან. ქალები ამბობენ, რომ ამ გრძნობას ხანდაზმულ ასაკშიც კი ვერ აღწევენ თავს, როცა მათი შვილები უკვე ზრდასრულები და დამოუკიდებლები არიან. ამ დროს საზოგადოება მათგან უკვე შვილიშვილების მოვლას, მათზე მზრუნველობას ელის.

ორნას კვლევას ინტერნეტში დიდი გამოხმაურება მოჰყვა. ზოგი წერს, რომ, დიახაც, დედობაზე დიდი ბედნიერება არ არსებობს და არ შეიძლება, დედამ შვილებზე ასეთი ტონით ილაპარაკოს, ადამიანებმა პირნათლად უნდა შეასრულონ თავიანთი მოვალეობა და რა საჭიროა ყველაფრისგან პრობლემის შექმნა, ყველაფრის განხილვა. ზოგს მიაჩნია, რომ ამ თემაზე დისკუსიის დაწყება დროულია და ძალიან კარგია, რომ ეს განხილვის საგნად იქცა, ასე უფრო გაადვილდება ქალების გათავისუფლება იმ როლისგან, რომელსაც მას გარემო სთავაზობს. სხვები კლასიკად ქცეულ ფემინისტებს იხსენებენ და ამბობენ, რომ იმაზე, რაც ორნას კვლევამ აჩვენა, მაგალითად, სიმონ დე ბოვუარი გასული საუკუნის შუა ხანებში წერდა „მეორე სქესში”.

ბოვუარი, რომელსაც ქალის როგორც დამოუკიდებელი ინდივიდის დასახატავად ისეთ ფაქიზ თემებზე დასჭირდა წერა, რომლებზეც მანამდე ხმამაღლა თავად ქალებიც არ ლაპარაკობდნენ, ქალის დეფინიციისთვის დაწვრილებით, მშრალად, ყოველგვარი აღტაცების გარეშე  აღწერს მის ფიზიოლოგიას: მენსტრუაციის, ორსულობის, მშობიარობის, ლაქტაციის პროცესებს – და ამბობს, რომ ქალის ბიოლოგიური აგებულება განსაზღვრავს საზოგადოებაში მის როლს, ქალი გვარის კვლავწარმოების მექანიზმი ხდება და თუ ოდესმე დამოუკიდებლად ცხოვრება მოუნდა, სწორედ საკუთარ ფიზიოლოგიას უნდა აუაროს გვერდი და შეთავაზებული როლის შესრულების ნაცვლად საკუთარ სურვილებს მიუგდოს ყური.

„…ქალებად კი არ იბადებიან, ქალები ხდებიან. არც ბიოლოგიური, არც ფიზიკური თუ ეკონომიკური ხვედრი არ განსაზღვრავს იმ ხატს, რომელსაც იძენს ადამიანის მდედრი საზოგადოებაში”.

პირველი შვილი თითქმის სამი წლის წინ გავაჩინე. ზაფხულის ცხელი დღე იყო. როცა მივხვდი, რომ სამშობიაროში წასვლის დრო მოვიდა, ჩაი დავაყენე. რამდენიმე ფინჯანი გამოვწრუპეთ მე და ჩემი შვილების მამამ და მერეღა წავედი ექიმთან. მას შემდეგ ცხელი ჩაი აღარ დამილევია. ვამზადებ, მერე წვრილმან საზრუნავებზე გადავერთვები ხოლმე და ჩაი ცივდება. მგონია, ცხელი ჩაის დაბრუნება იქნება ნიშანი იმისა, რომ ბავშვები დაიზარდნენ. ეს – ხუმრობით, სერიოზულად კი ზაფხულის იმ ცხელი დღის შემდეგ ბავშვებზე ფიქრისას რაც ყველაზე ხშირად მიტრიალებს გონებაში, სწორედ ისაა, რომ ბავშვის გაჩენამდე ჩვენ ძალიან ცოტა რამ ვიცით იმის შესახებ, რას ნიშნავს დედობა და აქ იგულისხმება როგორც წმინდა ფიზიოლოგიური პროცესები, ასევე თანმხლები ფსიქიკური მდგომარეობები. მიუხედავად იმისა, რომ ბავშვობიდან გვესმის, რა ბედნიერებაა შვილის ყოლა და როგორი ამაღელვებელია ამასთან დაკავშირებული ამბები, არავინ გვაფრთხილებს იმის შესახებ, რომ შვილის გაჩენა ავტომატურად გულისხმობს ჩვეული რიტმის შენელებას, ზოგჯერ – დაპაუზებას, რომ პირველი, რაც ბავშვის დაბადებას მოჰყვება, ბეიბი ბლუზია, მას კი – დაღლილობა და ემოციათა მრავალფეროვანი სპექტრი და შენ გამუდმებით იდგები დილემის წინაშე: მეტი დრო გაატარო შვილთან თუ შეინარჩუნო აქტიური ცხოვრების წესი და პირადი ინტერესები.

მიუხედავად იმისა, რომ შენამდე ეს გზა დედამ, ბებიამ, მეგობარმა, მეზობელმა, თანამშრომელმა, უბრალო ნაცნობმა და მილიონობით სხვა ქალმა გამოიარა, მაინც მარტოს გიწევს ამ პროცესებთან გამკლავება, სწორედ იმიტომ, რომ ეს ქალები თავიანთ გამოცდილებაზე, ვნებებზე, სირთულეებზე არ ლაპარაკობენ. მათ ჰგონიათ, ეს მხოლოდ მათი საქმეა, რომ თუ დაიღლებიან ან მოსწყინდებათ, ეს მათი სისუსტე იქნება და ამის გამო სინდისი უნდა ქენჯნიდეთ.

https://www.jstor.org/discover/10.1086/678145?uid=2&uid=4&sid=21106521048743

არადა, სინამდვილეში ჩვენთან ადვილი არაფერია. მგონი, უბრალოდ, ასეთები გამოვდექით – ყველაფერს ვხლართავთ და კუდს ვაბამთ, ოღონდ, როგორც წესი, საკუთარი ცხოვრება არ გვყოფნის ასარევად და სხვის ცხოვრებაშიც ვაფათურებთ ხელს. ცხადია, როცა იმ საზოგადოების წევრი ხარ, რომელიც ბავშვის შვილად აყვანას მხოლოდ გარდაუვალი აუცილებლობისა და გამოუვალი მდგომარეობის შემთხვევაში ამართლებს, მარტივად ვერ მიიღებ გადაწყვეტილებას, რომელიც ცხოვრებას შეგიცვლის.

არ ვიცი, რისი ბრალია ასეთი დამოკიდებულება – შიშის, სტერეოტიპების, კომპლექსების, ეჭვების თუ სიყვარულისა და ემპათიის ნაკლებობის. ალბათ ყველაფრის ერთად, ყველაფრის, რაზე ფიქრი და ლაპარაკიც არ გვიყვარს.

როცა მომხდარ ტრაგედიაზე ვფიქრობდი, როცა პატარა ბიჭზე ვფიქრობდი, ყველა ისტორია გამახსენდა, რომელიც ბავშვობაში ჩემს გარშემო უფროსებს უჩურჩულიათ. ბევრი მათგანი სწორედ „აყვანილ” ბავშვებს ეხებოდა. ამ სიტყვას განსაკუთრებული შიშით ამბობდნენ, უფრო ჩუმად, ვიდრე სხვა სიტყვებს. ისე ამბობდნენ, რომ მე ვერ გამეგონა. არადა, ყველაფერი მესმოდა და ჩემდა უნებურად, უფრო ადრე გავიგე ბევრი ადამიანის ცხოვრების შესახებ სიმართლე, ვიდრე თავად მათ. პრობლემის სათავეც სწორედ აქ უნდა ვეძებოთ. „ნაშვილები ხარ!” – ისმის მოწმენდილ ცაზე მეხის გავარდნასავით, ისმის არაკეთილგანწყობილი ადამიანების პირიდან, ისმის არასასურველი ქვეტექსტებით: „შენ მიგატოვეს, დაგივიწყეს, არ შეგიყვარეს…” ისმის ისე, როგორც არ უნდა ისმოდეს, ისმის მათგან, ვისგანაც ასეთი ამბის გაგება ყველაზე ნაკლებად სასურველია.

გზას, რომელიც ოჯახის წევრების დაძაბულ ნერვებზე, გამეფებულ დუმილსა და საიდუმლოს გამჟღავნების მოლოდინზე წლების განმავლობაში გადის, არსაით მივყავართ. არსაით მივყავართ მცდელობას, თავი ავარიდოთ გულახდილ საუბარს ერთმანეთთან და სანამ ვინმე ჩვენთვის ყველაზე ძვირფას ადამიანებს მტკივნეული ფორმით ეტყვის სიმართლეს, დავასწროთ და თავად ვთქვათ, ვთქვათ ისე, როგორც ჩვენ გვესმის, როგორც ჩვენ გვჯერა. ვუთხრათ ადამიანებს, ვისაც შვილებად მივიჩნევთ, რომ მათ ყველაზე დიდი ბედნიერება მოგვიტანეს, რომ მათი არსებობის წყალობით განცდილი სიხარული ამქვეყნად ყველა სიხარულზე დიდია. ქვეყნებში, რომელთაც ბევრი მიმართულებით სამაგალითოდ ვთვლით, უამრავმა ადამიანმა ძალიან პატარა ასაკიდანვე იცის, რომ არაბიოლოგიური მშობლები ზრდიან და ეს არავისთვისაა ტრაგედია. უფრო მეტიც, ცხოვრებას უფრო ლაღს და უსიამოვნო მოლოდინისგან დაცლილს ხდის.

მაშინ, ჩურჩულით მოყოლილ ამბებს რომ ვისმენდი, მეც ხშირად დავმდგარვარ სარკესთან და საკუთარ ნაკვთებს სათითაოდ დავკვირვებივარ იმაზე ფიქრში, ვიყავი თუ არა ნამდვილად ჩემი მშობლების შვილი. ფიზიკური მსგავსება, რომელიც ჩემსა და მამაჩემს შორის არსებობს, ეჭვებს ყოველ ჯერზე მიქარწყლებდა. თუმცა, რაც უნდა მომხდარიყო, დღეს ნამდვილად ვერ წარმომიდგენია, ვინ უნდა ყოფილიყო ჩემთვის უფრო ძვირფასი და მნიშვნელოვანი, ვიდრე ჩემი მშობლები, ვიდრე დედაჩემი, რომელმაც ჩემ გამო შეუძლებელი შეძლო. ალბათ ვერცერთი სიმართლე გადაწონიდა სიყვარულს, რომელიც ჩვენ ერთმანეთთან გვაკავშირებს.