სამშაბათი, ივლისი 22, 2025
22 ივლისი, სამშაბათი, 2025

საგანი „მეწარმეობის საფუძვლები“ – მეწარმეობის უნარ-ჩვევების განვითარებისთვის

0

2015-2016 წლიდან საქართველოს სხვადასხვა რეგიონის საჯარო სკოლებში დაინერგა არჩევითი საგანი მეწარმეობის საფუძვლები. აგანი ზოგადი განათლების საშუალო საფეხურის მოსწავლეებს სამეწარმეო უნარ-ჩვევების განვითარებასა და შესწავლაში ეხმარება. თამარ მორგოშია პროფესიით ეკონომისტი და N175 საჯარო სკოლის მეწარმეობის, ეკონომიკისა და სამოქალაქო განათლების მასწავლებელია. როდესაც სკოლაში არჩევითი საგნის მასწავლებლობა შესთავაზეს, ახალ გამოწვევას დასთანხმდა, მიუხედავად იმისა, რომ არასდროს უფიქრია მასწავლებლობაზე. თამარს მოსწავლეებთან მუშაობა მოეწონა, რამაც მისი შემდგომი საქმიანობაც განაპირობა. ის მეწარმეობის სწავლების პროექტში 2008 წლიდან არის ჩართული და პირველი წარმატებებიც მავე წელს მოიპოვა თავის მოსწავლეებთან ერთად. სამეწარმეო გაკვეთილების და მოსწავლეებში სამეწარმეო ხედვების განვითარებაზე იგი ჟურნალ მასწავლებელთან საუბრობს.

 

 

თამარ, გვესაუბრეთ თქვენი საგნის მეწარმეობის საფუძვლების შესახებ. ა არის მეწარმეობა და რატომ უნდა ისწავლოს მოსწავლემ ეს საგანი?

 

დავიწყოთ იქიდან, რა არის მეწარმეობის საფუძვლები და რას ითვალისწინებს ამ საგნის შესწავლა. პროგრამა „კომპანია“ წარმოადგენს მეწარმეობის საფუძვლების მეთოდს, რომელიც ეფუძნება თანამედროვე ეკონომიკური და ბიზნესმეცნიერების პრინციპებს, ამავე დროს ეს არის უნიკალური მეთოდი, რომელიც საშუალებას აძლევს მოსწავლეებს, მიღებული განათლება რეალური ბიზნესპრობლემების გადასაჭრელად გამოიყენონ.

პროგრამა „კომპანია“ 2016 წელს აღიარებულ იქნა, როგორც საუკეთესო სამეწარმეო უნარების განმავითარებელი პროგრამა.

კომპანიის პროგრამაში მოსწავლეები შეისწავლიან, როგორ უნდა დააფუძნონ საკუთარი ბიზნესი და მოახდინონ მისი ოპერირება.

პროგრამის ფარგლებში ისინი მუშაობენ იდეების გენერირებაზე, იკვლევენ ბაზარს, ირჩევენ დირექტორთა საბჭოს. ისინი ასევე მოიზიდავენ სააქციო კაპიტალს, დააფინანსებენ, განავითარებენ და ბაზარზე გაიტანენ პროდუქტს ან მომსახურებას მათი არჩევანის მიხედვით. გასცემენ ხელფასს, წლის ბოლოს კი მოამზადებენ ფინანსურ ანგარიშგებას მათი აქციონერებისათვის და მოახდენენ კომპანიის ლიკვიდაციას, რადგან ეს არის სასწავლო პროექტი და იგი მხოლოდ ერთი წლის განმავლობაში ფუნქციონირებს.

პროგრამის მიზანია, მოსწავლეებს გამოუმუშაოს მეწარმეობის პრაქტიკული უნარ-ჩვევები, რაც მომავალში მათ თავის დამკვიდრებაში დაეხმარება; ასევე გააცნოს მათ ბიზნესის და ეკონომიკის რთული ცნებები მოქმედებაში (პრაქტიკაში), დაანახოს თავისუფალი მეწარმეობის ღირსებები, გაუჩინოს პროფესიონალად ჩამოყალიბების სურვილი, აქციოს ისინი თავისუფალ მოქალაქეებად დემოკრატიულ საბაზრო ეკონომიკის საქართველოში. ამ პროგრამის ფარგლებში, მოსწავლეებს ასევე საშუალება აქვთ, ჩაერთონ სამეწარმო უნარ-ჩვევების სერტიფიცირების პროგრამაში „The Entrepreneurial Skills Pass“ (ESP).

დაგვიზუსტეთ დეტალები ამ პროგრამის შესახებ ვის შეუძლია მონაწილეობის მიღება და რაში დაეხმარება ეს პროგრამა მოსწავლეებს?

 

„The Entrepreneurial Skills Pass“ (ESP) არის სამეწარმეო უნარ-ჩვევების სერტიფიცირების პროგრამა ევროპაში დამკვიდრებული სტანდარტებით 15-დან 25 წლამდე ასაკის მოსწავლეებისა და სტუდენტებისთვის. საქართველოში ამ სერტიფიცირების პროგრამაში ჩართვის უფლება აქვს მხოლოდ იმ მოსწავლეებს ან სტუდენტებს, რომლებიც „Junior echievement საქართველოს“ „მოსწავლეთა კომპანიის“ მეთოდოლოგიით სწავლობენ „მეწარმეობას“. აღნიშნული პროგრამის გავლა მოსწავლეს სძენს საჭირო უნარ-ჩვევებსა და კომპეტენციებს, რაც დაეხმარება საკუთარი ბიზნესის წამოწყებაში ან წარმატებით დასაქმებაში. ESP ჩაბარებით დასტურდება, რომ მოსწავლე/სტუდენტი ფლობს სამეწარმეო უნარებს და კომპეტენციებს, რაც კონკურენტულ უპირატესობას სძენს მას სამუშაო ბაზარზე შესვლისას, ზრდის დასაქმების შანსს და დამსაქმებლებს ნათელ წარმოდგენას აძლევს პოტენციური კანდიდატის შესახებ. ESP-ის სერტიფიკატი აღიარებულია მთელს მსოფლიოში დამსაქმებელსა და საგანმანათლებლო ორგანიზაციებს შორის, რომლებიც მიიჩნევენ, რომ ამ სერტიფიკატის მქონე ახალგაზრდები საუკეთესო მუშაკები არიან.

 

გვესაუბრეთ სასწავლო პროცესის პრაქტიკულ ნაწილზე, როგორ ასწავლით და როგორ გეგმავთ გაკვეთილებს მოსწავლეებისთვის?

 

საგანი „მეწარმეობის საფუძვლები“ უნიკალურია იმით, რომ დაფუძნებულია კეთებით სწავლებაზე. თავდაპირველად ვიწყებთ იდეების გენერირებას, ვიკვლევთ მიზნობრივ ბაზარს, ვაკეთებთ ამ იდეის SWOT-ანალიზს და ვარჩევთ სასურველ იდეას. ამის შემდეგ ვიწყებთ კომპანიის ჩამოყალიბებას. არჩევნების წესით ვირჩევთ კომპანიის გენერალურ მენეჯერს (CIO). დანარჩენი მოსწავლეები თავდაპირველად აკეთებენ საკუთარი უნარების შეფასებას, რის მიხედვითაც ავსებენ CV-ს კონკრეტულ პოზიციაზე სამუშაოდ: მარკეტინგის მენეჯერი, ფინანსური მენეჯერი, წარმოების მენეჯერი, HR მენეჯერი. გაივლიან გასაუბრებას. მოსწავლეთა კომპანია გადის ყველა იმ საფეხურს, რომელსაც ნებისმიერი ბიზნესკომპანია ახორციელებს. კომპანიის „სტაფის“ დაკომპლექტების შემდეგ დარჩენილი მოსწავლეები ნაწილდებიან მათთვის სასურველ განყოფილებაში. ამის შემდეგ უკვე იწყება მთლიანი პროცესი პროდუქციის შექმნიდან მის რეალიზაციამდე – სააქციო კაპიტალის მოზიდვა, ნედლეულის შესყიდვა, წარმოება, გასაღების ბაზრის ძიება, რეკლამირება, გაყიდვა, ხელფასების გაცემა და წლის ბოლოს კომპანიის ლიკვიდაცია. (როგორც სასწავლო კომპანია თავისუფალი ვართ გადასახადებისგან).

 

2020 წელს თქვენი სკოლა ევროპის 25 ქვეყნის 39 საუკეთესო სამეწარმეო სკოლებს შორის დასახელდა. ვესაუბრეთ ღონისძიებაზე, რომელსაც სამეწარმეო სკოლის ჯილდო ჰქვია, რომელშიც თქვენც მონაწილეობდით.

 

ჩვენი სკოლა 2008 წლიდან თანამშრომლობს „Junior echievement საქართველოსთან“. ჩვენ ყოველწლიურად ვვითარდებით და ვიზრდებით. ვცდილობთ, ყოველთვის განსხვავებული და საინტერესო პროდუქტი შევქმნათ. ამ მუშაობის შედეგი იყო ის, რომ 2020 წელს N175 საჯარო სკოლა დასახელდა როგორც საუკეთესო სამეწარმეო სკოლა, რაც, რა თქმა უნდა ძალიან მნიშვნელოვანია. შეხვედრა უნდა ჩატარებულიყო გერმანიაში, მაგრამ, სამწუხაროდ, პანდემიის გამო ჩატარდა ონლაინ. მასში მონაწილეობდნენ ევროპის 25 ქვეყნის საუკეთესო სამეწარმეო სკოლის მეწარმეობის პედაგოგები. ევროპის საუკეთესო სკოლების 2020 წლის დაჯილდოების მეორე ნაწილი დაეთმო ვორქშოფებს. სადაც მოხდა უცხოელი კოლეგების მიერ, ჩვენთვის, მიწვეული მასწავლებლებისთვის, გამოცდილების გაზიარება, რაც ძალიან საინტერესო იყო და დამეხმარა ჩემი პრაქტიკული საქმიანობის განვითარებაში.

 

ოგვიყევით იმ პროექტებზე, რომლებსაც ამ წლების განმავლობაში ახორციელებთ თქვენს სკოლაში. ომელ პროექტს გამოარჩევთ განსაკუთრებით და რატომ?

 

ამ წლების განმავლობაში ჩემს მოსწავლეებთან ერთად საკმაოდ ბევრი წარმატებული პროექტი განვახორციელეთ. გამოვყოფდი ორ მათგანს, რომელმაც საერთაშორისო აღიარება მოიპოვა.

 

2017-2018 სასწავლო წელს სამეწარმეო განათლების ფარგლებში X კლასის მოსწავლეებთან განვახორციელე პროექტი ,,Skill board“. კომპანიის მიერ შექმნილი პროდუქტი – მოტორული უნარებისა და აზროვნების განმავითარებელი დაფა, რომელიც გათვლილი იყო სპეციალური საჭიროების მქონე პირებისთვის, ასევე სამ წლამდე ბავშვებისათვის.

თებერვლის თვეში „Junior echievement საქართველომ“ კომპანია „Skill board“ შეარჩია ესტონეთის საერთაშორისო გამოფენა-გაყიდვაში მონაწილეობის მისაღებად. სადაც დავიმსახურეთ ტიტული „Best foreign company“ და გადმოგვეცა სერტიფიკატი.

ამის შემდეგ დავიწყეთ მზადება „Junior echievement“-ის მიერ ორგანიზებული საქართველოს გამოფენა-გაყიდვისათვის. სადაც, ჟიურის გადაწყვეტილებით კომპანია „Skill board“-მა დაიმსახურა ჯილდო „Best company“და გადავიდა შემდეგ ეტაპზე.

„თბილისი მერიოტში“ „Junior echievement საქართველოს“ მიერ წლის კომპანიის შესარჩევ კონკურში წარმოდგენილ იქნა ხუთი კომპანია, მათ შორის იყო 175-ე საჯარო სკოლის კომპანია „Skill board“.  ჟიურის შემადგენლობაში შედიოდნენ ქართველი და უცხოელი სპეციალისტები. კომპანია „Skill board“ წარმატებით დაიცვა თავისი პროექტი და დამსახურებულად მოიპოვა ტიტული „წლის კომპანია“ – „Company of the year“ და თასი.

ივლისის თვეში „Skill board“-წარადგინა საქართველო „Junior echievement ევროპის“ კონკურსზე სერბეთში, ქალაქ ბელგრადში.

2019 წ. – მოსწავლეთა კომპანია „skill board“-მა მონაწილეობა მიიღო ორგანიზაციების „სიქასა“ და „EMT“-ის მიერ ორგანიზებულ „Diamond Callenge“-ის სოციალური საწარმოების კონკურსში, სადაც ასევე პირველი ადგილი დაიმსახურა და მიწვეულ იქნა აშშ-ში, დელავერის უნივერსიტეტში, აპრილის თვეში. აშშ-ში გასამგზავრებლად ტექნოპარკის „GITA“-ს სამგზავრო გრანტი მოიპოვა. მსოფლიო სოციალურ საწარმოთა კონკურსზე, დელავერის უნივერსიტეტში „skill board“ დასახელდა მსოფლიოს ტოპ 9 სოციალურ საწარმოთა შორის.

 

მეორე პროექტი, რომელიც ასევე ძალიან განსაკუთრებულია ჩემთვის, რომელიც განვახორციელეთ 2020 წელს – „Helmet Vision“ მეხანძრის ჩაფხუტი, აღჭურვილია იმგვარი მოწყობილობით, რომელიც ეხმარება მეხანძრეს დაკვამლიანებულ გარემოში ორიენტირებაში. (პროდუქტი აღჭურვილია ულტრასონიკებით, რომელიც აღიქვამს წინაღობებს და მეხანძრეს კარნახობს რომელ მხარეს უნდა გადაადგილდეს). მოსწავლეთა კომპანია „Helmet Vision“ თებერვლის თვეში „Junior Achievement Georgia“-ს მიერ შერჩეულ იქნა ესტონეთის მოსწავლეთა კომპანიების გამოფენა-გაყიდვაში მონაწილეობის მისაღებად. „Junior Achievement Estonya“-ს  – მიერ დაჯილოდოებულ იქნა ნომინაციაში  „Best innovation company“. აპრილში მონაწილეობა მიიღო საქართველოს მოსწავლეთა კომპანიების გამოფენა-გაყიდვაში და დასახელდა ნომინაციაში „Best company“. დაცვის ეტაპზე კი დაიმსახურა ჯილდო „2020 წლის კომპანია“ და თასი. პანდემიით გამოწვეული შეზღუდვების გამო ონლაინ გამართულ ევროპის მოსწავლეთა კომპანიების ჩემპიონატზე „Helmet Vision“ წარადგინა საქართველო პორტუგალიაში. დაიმსახურა „Citi Fundition“-ის სიმპათია და მოსწავლეებმა მიიღეს ფასიანი პრიზები.

 

ას გვეტყვით თქვენს მოსწავლეებზე, როგორ მუშაობენ ისინი და რამდენად ინტერესდებიან საგნით?

 

ამ პროგრამის მიმართ დაინტერესება დიდია ჩვენს სკოლაში, ძალიან ბევრი მოსწავლე ირჩევს ამ არჩევით საგანს.

მოსწავლეები ამ პროექტზე მუშობისას გამოიმუშავებენ გუნდური მუშაობის, პრობლემების გადაჭრის, კომუნიკაციის, მარკეტინგის, ოპერირების, ფინანსების მართვის უნარებს. მაგრამ ყველაზე მთავარი არის ის, რომ მოსწავლეებმა, რომელთაც გაიარეს ეს პროგრამა ისეთი უნარების შეიძინეს, რამაც მათი მომავალი პროფესია განსაზღვრა. მათ იმავე მიმართულებით განაგრძეს სწავლა უნივერსიტეტში რა პოზიციაც ეკავათ კომპანიაში. (მაგ: HR მენეჯერი- ფსიქოლოგიის ფაკულტეტზე ჩაირიცხა და ა. შ.).

გარდა ამისა, ჩვენი სკოლის კურსდამთავრებულები, რომელთაც სხვადასხვა დროს გაიარეს ეს პროგრამა, სერიოზულად  ფიქრობენ, დაარეგისტრირონ თავიანთი კომპანია, როგორც სტარტაპი და დაიწყონ რეალური ბიზნესი.

 

სამომავლო გეგმებზე რას გვეტყვით, ხომ არ მუშაობთ ახალ პროექტზე?

 

junior Achevement საქართველო ხშირად გვანებივრებს საინტერესო პროექტებით, სემინარებით, ვორქშოფებით. ამჟამად ვმუშაობ მათ მიერ შექმნილ მოდულზე „პროექტების მართვის მენეჯმენტი“, რომლის ტრენინგსაც უკვე ვიწყებ მეწარმეობისა და ეკონომიკის ჯგუფის მოსწავლეებთან. ეს არის ელექტრონული სწავლების რესურსი https://jag-elearning.ge, რომელიც შეიქმნა JA კომპანიის პროგრამის დამატებით მოდულად და უკავშირდება მის სასწავლო გეგმას. იგი ეტაპობრივად საშუალებას აძლევს სტუდენტებს, გაეცნონ პროექტის მენეჯმენტის ყველაზე მოთხოვნად პროცესებს, უნარებსა და კონცეფციებს. ამ გზით მათ შეეძლებათ გამოიყენონ ისინი მოსწავლეთა კომპანიაში ან ნებისმიერ სამომავლო პროექტში. პარალელურად ჩართული ვარ სასკოლო პროექტში „ფინანსური წიგნიერება“, რომლის ფარგლებშიც ეკონომიკის კლუბის წევრ მოსწავლეებთან ერთად ვატარებთ „junior Achevement“-ის პროგრამას „ბიზნეს უნარ-ჩვევები დაწყებით განათლებაში“ მე-3, მე-4 და მე-5 კლასის მოსწავლეებისათვის.

რაც შეეხება უშუალოდ მეწარმეობის საფუძვლების პროექტებს, ერთი მათგანის შესახებ გესაუბრებით.

მიმდინარე წელს ჩამოვაყალიბეთ მოსწავლეთა კომპანია „ROBOBOOK“, რომელიც აწარმოებს ინტერაქციული წიგნს, რომელიც წარმოადგენს ინოვაციურ გზას რობოტიკის შესასწავლად. მასში სასწავლო კურსთან ერთად თავმოყრილია პრაქტიკული სავარჯიშოები, რაც სწავლისა და შემეცნების პროცესს კიდევ უფრო პროდუქტიულსა და ნაყოფიერს ხდის. სასწავლო კურსის გავლის შემდგომ, მიღებული ცოდნისა და წიგნში არსებული დეტალების საშუალებით, მოსწავლეს შეუძლია ააწყოს სმარტსათამაშო. წიგნი წარმოდგენილია როგორც სტანდარტული სახით, ასევე უზრუნველყოფილია აუდიოვიზუალით. რობობუქის მთავარი მიზანია, მოზარდებში STEM-უნარების განვითარების ხელშეწყობა. დღესდღეობით საქართველოში, მართალია მიმდინარეობს მუშაობა ამ სფეროს განვითარებაზე, თუმცა საქართველო მაინც რჩება მხოლოდ ტექნოლოგიების მომხმარებელ და არა მწარმოებელ ქვეყნად. ჩვენი კომპანიის მიზანია, მოკრძალებული წვლილი შევიტანოთ ამ მნიშვნელოვან საქმეში და შევქმნათ ისეთი სასწავლო რესურსები, რომლებიც ახალგაზრდებს დაეხმარება ამ მიმართულებით განვითარებაში.

 

 

 

წიგნები საბავშვო ბიბლიოთეკიდან – ჯენი პირსონი: „ფრედი იეიტსის სუპერ სასწაულებრივი მოგზაურობა“

0

საბავშვო წიგნების სერიას „საოცრება“ ჰქვია და არაერთ საინტერესო თანამედროვე საბავშვო ნაწარმოებს აერთიანებს. სერიის ანოტაციაში ვკითხულობთ: „სერიაში გაერთიანებული უჩვეულო ამბები სასკოლო ასაკის ბავშვებს, მათ მშობლებსა თუ მასწავლებლებს არაერთხელ დაარწმუნებს, რომ მთავარია, აირჩიო სიკეთე“.

შეიძლება ითქვას, რომ ამ სერიით წარმოდგენილი ერთ-ერთი წიგნი, რომლის წაკითხვაც მოვასწარით, მოლოდინს ნამდვილად ამართლებს. ლაპარაკია ამერიკელი ქალი მსახიობისა და მწერლის, ჯენი პირსონის ნაწარმოებზე, რომელსაც: „ფრედი იეიტსის სუპერ სასწაულებრივი მოგზაურობა ჰქვია“. წიგნი ლაშა გველესიანმა თარგმნა და ქართულად 2020 წელს გამოიცა. მასში აღწერილია 11 წლის პერსონაჟის, ფრედი იეისტსის და მისი ორი მეგობრის მოგზაურობა მთავარი გმირის ბიოლოგიური მამის საპოვნელად. მოქმედება დიდ ბრიტანეთში, კერძოდ კი, უელსში ვითარდება.

წიგნის ავტორის ბიოგრაფიიდან ვიგებთ, რომ ის საკმაოდ წარმატებული კინომსახიობია და ძირითადად კომედიური ჟანრის ფილმებში მონაწილეობს. პროფესიულ ასპარეზზე მიღებული გამოცდილება წიგნსაც ეტყობა. მთხრობელი მთავარი გმირი ძალიან ჰგავს ჰოლივუდური ნარატივიდან ლიტერატურაში გადმოსულ პერსონაჟს. თხრობისთვის დამახასიათებელი მსუბუქი იუმორი, ან სიუჟეტური კომიზმი, რომელშიც რომანის გმირები ხშირად ეხვევიან, აჩენს შეგრძნებას, თითქოს მსუბუქი ამერიკული კომედიის ჟანრის ფილმს უყურებთ. რადგან კინოსა და ლიტერატურას შორის კავშირი ბავშვებს ყველაზე მეტად იზიდავთ, ეს ნამდვილად ჩაითვლება ამ ნაწარმოების ღირსებად და თავისუფლად მოგვცემს მე-6, მე-7 კლასელი მოსწავლეების ცნობისმოყვარეობაზე მანიპულაციის შანსს. დანარჩენი კი თავისით მოხდება. ამ ფათერაკიანი მოგზაურობის საფუძველი ტრაგიკული შემთხვევა ხდება – 11 წლის უდედოდ გაზრდილ მთავარ გმირს ბებია გარდაეცვლება. მიუხედავად ნაწარმოების პირველსავე გვერდზე აღწერილი ტრაგიკული შემთხვევისა, ჯენი პირსონი განწყობას გლოვის ხელოვნური სურათით არ აუფერულებს, პირიქით, ამ უჩვეულო სევდაშივე მსუბუქი იუმორი შემოაქვს, რითაც კიდევ ერთხელ გვახსენებს, რომ რომანის მთხრობელი პერსონაჟი 11 წლის, გამოუცდელი ბავშვია. ობიექტური დასკვნებისა თუ ფასეულობათა სწორი სისტემის ჩამოყალიბებისთვის მას გზის გავლა სჭირდება, თუნდაც ისეთი სახიფათოსი და უჩვეულოსი, რომელსაც მომდევნო რამდენიმე დღეში უნდა დაადგეს. დედის გარეშე გაზრდილ ფრედის ბიოლოგიური მამა არასდროს უნახავს, ამიტომაც ბებიას გარდაცვალების შემდეგ დილემის წინაშე დგება: დარჩეს კაცთან, რომელიც მამობას წლებია უწევს და ძალიან უყვარს, თუ დაკარგული მამის კვალს გაჰყვეს და იპოვოს ერთადერთი სისხლით ნათესავი, რომელიც ცოცხალი დარჩა. ფრედი მეორე ვარიანტს აირჩევს და თავის ორ მეგობართან, ჩარლისთან და ბენთან ერთად გრძელ და თავგადასავლებით სავსე გზას დაადგება. ეს არ არის შინაარსისგან და მნიშვნელობისგან დაცლილი გზა. მკითხველი პერსონაჟის მეტამორფოზის მოწმე ხდება. 11 წლის ფრედი თავის მეგობრებთან თავს გადამხდარი სასაცილო და სახიფათო ისტორიის ბოლოს მიდის დასკვნამდე, რომ სიტყვა „ოჯახის“ მნიშვნელობა არასწორად ესმოდა. ეს ბიჭისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი დასკვნაა, რომ თავის მამობილთან ცხოვრება ბედნიერმა განაგრძოს.

ჯენი პირსონის მიერ შექმნილი ნაწარმოების გმირები თანამედროვე ეპოქის ბავშვები არიან, თანმდევი საფიქრალითა და ინტერესებით. ეს მახასიათებელი კიდევ უფრო ზრდის შანსს, დავაინტერესოთ ჩვენი მოსწავლეები. თითოეულ ეპიზოდში იგრძნობა ის ჩასაფრება, რაც ასე გამოარჩევს კამერებით, სოციალური ქსელებით, მასმედიის სხვადასხვა ინსტრუმენტით აღჭურვილ, სანახაობაზე ორიენტირებულ თანამედროვე სამყაროს. და თავგადასავლის მასშტაბიც უმალვე იზრდება, როცა ის სოციალური ქსელების მომხმარებლებისთვის ხდება ხელმისაწვდომი. ეს ინსტაგრამის, ფეისბუკისა და ტვიტერის ეპოქაა, დაჩქარებული რიტმის საუკუნე. მის გადმოცემას წინა ეპოქებისგან განსხვავებული ტემპის თხრობა სჭირდება, რასაც ავტორი თავს ოსტატურად ართმევს. მოვლენები სწრაფად, უწყვეტად ენაცვლება ერთმანეთს და უმეტეს შემთხვევაში, მოტანილი ისტორიები წარმოდგენილია, როგორც სტერეოტიპებისგან გასათავისუფლებელი რეცეპტი. ფრედისა და მისი მეგობრების მიამიტი და იუმორით სავსე თავგადასავალში კი, ვაწყდებით მეტაკოგნიტურ პაუზებსაც, რომლებიც სხვა კუთხით წარმოგვიჩენენ ერთი შეხედვით ამ პატარა, 11 წლის გამოუცდელ ბიჭებს. ზოგიერთი მათგანი იმდენად ღიმილისმომგვრელი და დამაფიქრებელია, რომ ზედმეტი არ იქნება, თუ აქ დასკვნის სახით წარმოვადგენთ:

„…მერე ბენმა მითხრა:

– იცოდი, რომ ღორებს არ შეუძლიათ ცაში ახედვა?

– რა?!

– ერთხელ იოგურტის კოლოფზე წავიკითხე, – მიპასუხა და ფანჯარას გახედა, – წარმოიდგინე, რომ ცხოვრებაში არასოდეს გინახავს ვარსკვლავები და მერე აგიღებენ და ორ ნაჭერ პურს შორის პამიდორთან და სალათის ფოთლებთან ერთად ჩაგტენიან.

ბენისგან ეს ძალიან მოულოდნელი იყო.

– რა?! – გავიმეორე.

– როგორ ცუდადაც არ უნდა წაგვივიდეს საქმე, მაინც კარგია, ღორები რომ არ ვართ, ჩვენ ხომ ცაში ახედვა და ვარსკვლავების დანახვა მაინც შეგვიძლია“.

 

წიგნები, რომლებიც მოსწავლეებმა აღმომაჩენინეს

0

თამუნა, მარიამი, გიორგი, გუკა, დიანა ჩემი მოსწავლეები არიან. ისინი სამ სხვადასხვა სკოლაში სწავლობენ. თამუნასა და მარიამს სოფელ უწერის საჯარო სკოლაში ვასწავლიდი, გიორგისა და გუკას – წმ. გიორგის სახელობის საერთაშორისო სკოლაში, დიანას თბილისის 59-ე საჯარო სკოლაში.

სხვადასხვა ასაკის მოსწავლეებმა სტატიაში ერთი მიზეზით მოიყარეს თავი – თითოეულმა ახალი წიგნი აღმომაჩენინა. ჩემთვის ამაღელვებელია მოსწავლის რეკომენდაციით წიგნის წაკითხვა, მით უმეტეს მაშინ, როცა მის მკითხველად ჩამოყალიბებისთვის ზრუნვა არ დაგიკლია.

მოსწავლეთა რჩევების მიხედვით წაკითხული თუ წასაკითხი წიგნების ავტორები, სათაურები, ჟანრი ერთმანეთისგან განსხვავებულია, თუმცა, თითოეული ჩემთვის სწორედ იმ ნიშნით არის გამორჩეული, რომ ის ჩემმა მოსწავლემ აღმომაჩენინა.

ჯ. რ. რ. ტოლკინის „ჰობიტი“

თამუნა 11 წლის იყო, რომ გავიცანი. უწერის სკოლაში პირველი გაკვეთილის ჩასატარებლად საკლასო ოთახისკენ მივეშურებოდი. კართან ჭაღარათმიანი ქალი დამხვდა, თამუნას ბებიად გამაცნო თავი და უზარმაზარი კეთილგანწყობა გამოხატა. შავი ქვედაბოლო, თეთრი პერანგი და მარგალიტისთვლებიანი შაბიამნისფერი ჟაკეტი მეცვა. ოთახში სამი მერხი დამხვდა, მერხებთან – კესო, თამუნა და მარიამი. მე და ბავშვებმა ჯერ არ ვიცოდით, რა ჯადოსნური თავგადასავლები გველოდა წინ. ისინი ინტერესით მელოდნენ. ფიქრობდნენ, რომ კვლავ ასაკოვანი მასწავლებელი ეყოლებოდათ. ფილმის კადრებივით მახსოვს ჩემი ცხოვრების შესანიშნავი დღე – ტანსაცმლის ფერები, ბავშვების გამომეტყველება, გაუბედავი ღიმილი, მზისგან აჭრელებული მთები. თამუნას დედა მაშინ საზღვარგარეთ იყო სამუშაოდ წასული. გამძაფრებული პასუხისმგებლობა ჩამომიყალიბდა მწვანეთვალება, ხორბლისფერთმიანი გოგონას მიმართ.

მერე იყო ერთად ყოფნის სამი დაუვიწყარი წელი, საინტერესო გაკვეთილები, ერთმანეთისთვის დაწერილი წერილები და შერჩეული საჩუქრები. სამ წელს კიდევ ოთხი წელი მოჰყვა. რამდენიმე დღის წინ ეროვნული გამოცდების შედეგებმა გვამცნო, რომ თამუნა სტუდენტი გახდა. ის ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე აბარებდა. ქართულის გამოცდისთვის მარიამთან და ჩემს ძმისშვილთან, ლუკასთან, ერთად ვამეცადინებდი. დისტანციურად, მესენჯერში მიგზავნიდა ესეებს, ვმართავდით პრეზენტაციებს, ერთმანეთს ხმამაღლა ვუკითხავდით „ვეფხისტყაოსანს“ . თამუნამ 48 ქულა მიიღო. მეტს ველოდით. მერე მომწერა, მე მიყვარს ჩემი 48 ქულაო და დარდი შევწყვიტე. უმაღლეს შეფასებამდე რედაქტირებაში 2 ქულა დააკლდა, ესეიში – 1, „ოთარაანთ ქვრივის“ ანალიზის წერისას გამოცდაზე კალმები აუჯანყდა – 5 კალამი გამოცვალა, არცერთი არ წერდა. ძლივს გაართვა თავი. არადა, თამუნას ულამაზესი, წვრილი თითები აქვს და როცა წერს ან როცა ხატავს თითები სულ ოდნავ, შეუმჩნევლად უკანკალებს. რაც მთავარია, ერთად დავრწმუნდით, რომ სკოლაში მიღებული ცოდნით შესაძლებელია ეროვნული გამოცდებისთვის თავის გართმევა.

ზოგჯერ მგონია, რომ თამუნა ერთ-ერთია, ვისთვისაც რაჭაში აღმოვჩნდი. ზოგჯერ იმასაც ვფიქრობ, რომ განდალფი მყავს – კეთილი ჯადოსანი, რომელმაც მხრებში ხელები მომკიდა და ქალაქიდან სოფლად ჩამიყვანა.

გალდალფი კი თამუნამ გამაცნო და შემაყვარა. მეექვსეკლასელ გოგონებს რიონის პირას ნოდარ დუმბაძის „ძაღლს“ ვუკითხავდი, მერე იყო „მწვანეთითება ტისტუ“, „ოლივერ ტვისტი“ და მათთვის აღმოჩენილი ბევრი წიგნი თუ პერსონაჟი. მალე როლები შეიცვალა და თავად გახდნენ ახალი ავტორების აღმომჩენები.

ჯ.რ.რ. ტოლკინის „ჰობიტი“ თამუნამ გამაცნო. ხშირად მოჰყავდა პარალელად ბილბო აბგელი, ხშირად ახსენებდა ჯუჯებსა და განდალფს. მისი აღფრთოვანების მიზეზის გასაგებად მეც კითხვა დავიწყე, ოღონდ ხმამაღლა და ჩემს შვილებთან ერთად.

„ჰობიტი“ მალევე თავდავიწყებით შემიყვარდა და ჩემს გულში სამუდამოდ დაიდო ბინა.

აუცილებლად უნდა აღვნიშნო ნიკა სამუშიას შესანიშნავი თარგმანი, ლექსები კი ქალბატონ ციცო ხოცუაშვილს უთარგმნია.

ჰობიტები ჯადოსნური არსებები არიან – პატარა, სრული ტანით, ბანჯგვლიანი ფეხებით, სიმშვიდის მოყვარულები მიწისქვეშა გათხრილ სოროებში ცხოვრობენ.

ბილბო აბგელის ცხოვრება ერთ საღამოს სრულიად შეიცვლება – მას ჯადოსანი, გრძელწვერა განდალფი ესტუმრება და თავგადასავალიც იწყება. ბილბო აბგელს დიდი მისია დაეკისრება – ჯუჯებს დაკარგული განძის დაბრუნებაში უნდა დაეხმაროს.

ბილბო ზღაპრის გმირივით, ოდისევსივით, ავთანდილივით სახლიდან გადის და უკან გაწეული თავდადებისთვის ოქროთი სავსე სკივრითა და დიდი ცოდნით ბრუნდება. მერე ჯდება და წიგნის წერას იწყებს.

ბილბოსთვის ადვილი არ აღმოჩნდება კომფორტის ზონიდან გასვლა, ჩვენ გულიანად გვეცინებოდა ყოველ ჯერზე, როცა ბატონი აბგელი შინ ყოფნასა და ნოყიერ საჭმელს ნატრობს.

ჯუჯებიც ეჭვის თვალით უყურებენ, ხშირად უსამართლოდ სტკენენ გულს. ყოველი ასეთი შემთხვევისას განდალფი ჩნდება და ხმას იღებს, ის ბილბოს იცავს და არა მარტო ჯუჯებს, არამედ თავად ბილბოსაც არწმუნებს საკუთარ შესაძლებლობებში.

მთელი გულით ვიყვარებ კეთილ ჯადოსანს, რომლის შესახებ ბევრი არაფერი ვიცით და დიდი სურვილი მიჩნდება, რომ ის ჩემს ცხოვრებაშიც საჭირო დროსა და ადგილას გაჩნდეს, ხმა ამოიღოს, ისეთი საქმის კეთებისკენ მიბიძგოს, მეც რომ გამზრდის პიროვნულად და სხვასაც სიკეთეს მოუტანს.

 

„სუადი – ცოცხლად დამწვარი“

მარიამს ხვეული თმა, მუქი თაფლისფერი თვალები აქვს და სიცილისას თავს უკან წევს ხოლმე. მამას თივის დადგმაში ეხმარება, ცხენსაც დააქროლებს და დედასთან ერთად კარტოფილსაც საგულდაგულოდ არჩევს მიწიდან. ჩვენი ურთიერთობა თამართან და კესოსთან ერთად დაიწყო. მარიამი უფრო თამამია და გაკვეთილი მისი კომპლიმენტებით იწყებოდა. ახლა ხშირად მახსენებს, პირველ გაკვეთილზე რომ გვითხარით, გემის კაპიტანიც ვყოფილვარ, წყალქვეშ და კოსმოსში მიმოგზაურია – ყველაფერი, სულ ყველაფერი დაგიჯერეთ სოფლის ბავშვებმაო და გულიანად იცინის.

მარიამმა ორი წლის წინ სუადის ამბავი წაიკითხა, მერე სკოლის ყველა მასწავლებელს, დირექტორს, დამლაგებლებს წააკითხა და რადგან უმეტესობა ქალია, ფემინისტური მოძრაობის წამოწყება გამოუვიდა. მერე უწერიდან თბილისში გამომიგზავნა. ერთი სული ჰქონდა, როდის გავიზიარებდი მის განცდებს.

„სუადი მქვია, პალესტინელი ვარ, მდინარე იორდანეს დასავლეთ ნაპირზე მცხოვრები ბავშვი, ჩემს დასთან ერთად ცხვრებსა და თხებს ვმწყემსავ… ვირსაც კი არ ამუშავებენ ჩემსავით“, – სუადი გვიამბობს თავისი ცხოვრების შესახებ და რასაც კითხულობ, ძალიან მტკივნეულია.

17 წლის სუადს ოჯახის წევრებმა ბენზინი გადაასხეს და დაწვეს. ცეცხლმოკიდებული გოგონა გაიქცა და სასწაულებრივად გადაურჩა სიკვდილს. სუადის დანაშაული მხოლოდ ის იყო, რომ მას შეუყვარდა და მიატოვეს.

თანამედროვე სამყაროში მდინარე იორდანეს ნაპირებზე ახლაც ცხოვრობენ კაცები, რომლებიც ქალებს ცხოველებად თვლიან; ქალები, რომლებიც გოგო შვილებს ცხვრის ტყავში გუდავენ; ოჯახები, რომლებიც ღირსების სახელით ცოცხლად წვავენ და ქოლავენ გოგოებს, ქალებს.

სუადი გადარჩა და მთელ მსოფლიოს უამბო თავისი ტრაგედიის შესახებ. მან ხმა ამოიღო, თუმცა, დასახიჩრებული სხეული ტრაგედიის დავიწყების საშუალებას არ აძლევს და ტრავმებს ახლაც ებრძვის.

სუადის სულისშემძვრელ ამბავში ბევრი ნათელი ადამიანია, რომლებიც საკუთარი სიცოცხლის საფრთხეში ჩაგდებით თავდადებით იბრძვიან უკეთესი მსოფლიოსთვის. ჟაკლინი ახლო აღმოსავლეთში, ჰუმანიტარულ ორგანიზაციაში მუშაობს.

„დასავლური გონებისთვის, განსაკუთრებით დღეს, დაუჯერებელია, რომ ძმას ან მამას და და ქალიშვილი შეუძლია იმიტომ მოკლას, რომ ის შეყვარებულია. დასავლეთში ქალები თავისუფლები არიან, ისინი არჩევნებში ხმას აძლევენ…“, – წერს ჟაკლინი.

ერთხელ ჩემმა მეგობარმა მკითხა, რა გატირებს ხოლმეო, რეალობასა და წიგნებშიც ჟაკლინისნაირი ადამიანები მატირებენ – უფრო რომ დავაზუსტო, სიკეთის გამოვლენა, სიმამაცე, სხვისი კეთილდღეობისთვის ზრუნვა, მეგობრობა.

„სუადი – ცოცხლად დამწვარი“ ყველას გამოაფხიზლებს და სხვისი თავისუფლების სადარაჯოზე ყოფნას მოასურვებს.

მარიამმა მომწერა, ერთი მასწავლებელი სუადის ამბის წაკითხვის შემდეგ ქმარს „აუჯანყდა“, მარტო მე აღარ მოვწველი ძროხებსო.

 

ემი იტერანტა – „ნაქსოვი ქუჩების ქალაქი“

გიორგის სკოლა 13 ივნისს ადიდებულმა მდინარე ვერემ დატბორა. მეხუთე კლასიდან სწავლა მან წმ. გიორგის სახელობის საერთაშორისო სკოლაში განაგრძო. იქ გავიცანით ერთმანეთი. ლიტერატურული კაფეებს ვმართავდით და წაკითხული წიგნების ირგვლივ ვსაუბრობდით.  მეხუთე კლასის დასრულების შემდეგ მშობლები დაითანხმა და რამდენიმე დღე სოფელ უწერაში გვესტუმრა. საზაფხულო სკოლის გაკვეთილებსა და მთაში გამართულ ლიტერატურულ კაფეს  დაესწრო. ძალიან კარგად წერდა, განსაკუთრებით, თვითირონია და იუმორი ეხერხებოდა და სკოლის ბლოგზე ხშირად ვაქვეყნებდით წერილებს.

ერთხელ წიგნის ფესტივალზე ემი იტერანტას „ნაქსოვი ქალაქების ქუჩა“ მიყიდა და მაჩუქა.  ფინელი მწერლის სადებიუტო რომანის – „წყლის საიდუმლოს“ – შესახებ  ლიტერატურულ კაფეში ვისაუბრე, გიორგის მწერლის სახელი და გვარი დაამახსოვრდა.  დისტოპიურ რომანში გამოგონილი სამყაროა აღწერილი. მთავარი პერსონაჟი, ელიანა, პირველივე გვერდზე  ენაამოგლეჯილ გოგოს პოულობს. მქსოველთა ქალაქში ყველას ეშინია და სიზმრის ნახვა აკრძალულია.  რომანში ამბები მოთხრობილია ულამაზესი შედარებების ფონზე. „ნაქსოვი ქუჩების ქალაქის“ წაკითხვა პანდემიის დაწყების პერიოდს დაემთხვა და კიდევ უფრო მძაფრად აღვიქვამდი ელიანას დარდს. ჩემი აზრით, რომანის მთავარი სათქმელი ალეგორიულია – შეიძლება, სიზმრების ნახვა აკრძალული არ გვაქვს, მაგრამ ხმამაღლა სიმართლის გაჟღერება ჩვენს საზოგადოებაშიც უდიდეს გამბედაობას მოითხოვს. ერთი ეპიზოდი ხშირად მახსენებს თავს – მარჯნების საპოვნელად ადამიანებს ყვინთვას აიძულებენ, რაც გაუსაძლისია. თვითგადარჩენისთვის კი მაინც მიცურავენ წყლის სიღრმეში. ერთი გოგონა წყალქვეშ გაუჩინარდება, ამოყვინთვას დააგვიანებს და ელიანა მას გამალებით ეძებს წყალმცენარეებს შორის. „ნაქსოვი ქუჩების ქალაქი“ ისეთი წიგნია, რომლის წაკითხვას თამამად ვერ გირჩევთ. მასთან დამოუკიდებლად უნდა მიგიყვანოთ ცხოვრებამ საჭირო დროსა და ადგილას. მე კი მუდამ გიორგის გამახსენებს.

 

ალექს ფერგიუსონი – „ჩემი ბიოგრაფია“

გუკა გიორგის კლასელია. ფეხბურთელობის პარალელურად კარგად სწავლობს და კითხვაც უყვარს. ერთი წლის წინ მომწერა, რომ ალექს ფერგიუსონის ავტობიოგრაფია წავიკითხეო. ჩემს მეგობარს, ზვიად კვარაცხელიას მოვუყევი გუკასთან მიმოწერის ამბავი და რამდენიმე დღეში წიგნი მაჩუქა.

ალექს ფერგიუსონის გაცნობამდე ჩემთვის ფეხბურთის სამყარო უცხო იყო. წიგნს „ჩემი ავტობიოგრაფია“ ჰქვია და სერ ფერგიუსონი თავისი ცხოვრების შესახებ ნაბიჯ-ნაბიჯ გვიამბობს.

შოტლანდიელი მწვრთნელის კარიერა გლაზგოში იწყება, სადაც ლუდხანის მართვის პარალელურად მწვრთნელად იწყებს მუშაობას. ჩვენც, მკითხველებიც ჯერ გლაზგოში ვართ და ბავშვობის მეგობრებთან და მეუღლესთან, კეტისთან ერთად წიგნის ბოლო გვერდამდე დიდი ინტერესით მივყვებით.

„მანჩესტერ იუნაიტედის“ მწვრთნელად სწორედ იმ წელს იწყებს მუშაობას, მე რომ დავიბადე – 1986 წელს და 26 წლის განმავლობაში ქმნის უზარმაზარ ისტორიას თავისი მარცხითა და გამარჯვებებით.

წიგნის წაკითხვის შემდეგ ალექს ფერგიუსონის გაგონებისას რამდენიმე სიტყვა მახსენდება – მადლიერება, გამბედაობა, ხასიათი, ამბიცია, შეუპოვარი, გამჭრიახობა, ოჯახი, საქმე, სიყვარული, პატრიოტიზმი.

ალექს ფერგიუსონი დიდი მადლიერებით იხსენებს ადამიანებს, რომლებმაც მის ცხოვრებაში თუნდაც პატარა როლი ითამაშეს. საკვირველი ის არის, როგორი დიდი პატივისცემით ახასიათებს მოწინააღმდეგეებს. მუდამ აღნიშნავს თითოეული მათგანის ღირსებას. ცდილობს, საქმიანი უთანხმოებები პიროვნული დაპირისპირებისგან გამიჯნოს, მაგალითად, ეს შეფასება: „მიუხედავად ჩვენ შორის არსებული პიროვნული უთანხმოებისა, სამართლიანობა მოითხოვს, ვთქვა, რომ ბენიტესს ჰქონდა უნარი თავის მოთამაშეების მობილიზება მოეხდინა და საბრძოლოდ განეწყო. ამისთვის, ცხადია, ის, როგორც გუნდის მწვრთნელი, შექებას იმსახურებს“.

მწვრთნელობა მასწავლებლობას ჰგავს – „იმისათვის, რომ ფეხბურთელებს ჩემ მიმართ რწმენა და ერთგულება ჰქონოდათ, საჭირო იყო, პირველ ყოვლისა, თავად გამჩენოდა მათდამი ასეთი გრძნობები. ეს ის ქვაკუთხედია, რომელზეც მტკიცე ურთიერთობები უნდა აშენდეს. ამ ყოველივეს მისაღწევად დაკვირვების უნარი დამეხმარა. ხანდახან ადამიანი ოთახში შედის და ვერაფერს ამჩნევს. საჭიროა თვალები ფართოდ გავახილოთ. სწორედ ამას ვიყენებდი ფეხბურთელების ვარჯიშის, განწყობისა და ქცევების შესწავლისას“, – წერს იგი და მეც დიდ ძალას ვგრძნობ ჩემი მოსწავლეების დაფარული შესაძლებლობების აღმოჩენის გზაზე.

ალექს ფერგიუსონი უდიდესი სიყვარულით საუბრობს თავის გაზრდილ ფეხბურთელებზე. რაიან გიგზი, ნევილი, დევიდ ბექჰემი, კრიშტიანუ რონალდუ – ჩემთვისაც ახლობელი ადამიანები გახდნენ. ფეხბურთის ერთდროულად მშვენიერ და სასტიკ სამყაროში, დიდი გამარჯვებების პარალელურად, ყოველი მარცხისას გულშემატკივრებისა და ჟურნალისტების დაუნდობლობა მწვრთნელსაც მყისიერი, მკაცრი გადაწყვეტილებების მიღებისკენ უბიძგებს.

მწვრთნელი გულღიად წერს, რომ ვერასდროს უხელმძღვანელებდა ინგლისის ნაკრებს, რადგან შოტლანდია მისთვის მუდამ პირველ ადგილას იქნებოდა.

ალექს ფერგიუსონი იხსენებს 21 წლის ასაკში გარდაცვლილ ფეხბურთელს, ჯიმი დევისს. ერთ-ერთი ღონისძიების ბოლოს მინისტრი მომიახლოვდა და ჯიმის საფლავზე წასვლა შემომთავაზაო. დაუვიწყარია, როცა მოქალაქეებს – მწვრთნელსა და მინისტრს – სხვა ადამიანის ხსოვნისადმი პატივისცემა აერთიანებს.

დაძაბული რეჟიმისგან განსამუხტად ცხენები, ღვინის შეგროვება და კითხვა შეიყვარა. „წიგნების კითხვა მშვენიერი საშუალებაა ყოველდღიური სტრესისგან თავის დასაღწევად“. – წერს ფერგიუსონი და საინტერესოა მის მიერ ჩამოთვლილ ავტორებზე დაკვირვება. პრეზიდენტ კენედის მკვლელობის შესახებ დაწერილ წიგნებს აგროვებს და დიქტატორების ცხოვრებას იკვლევს. ჩემს ყურადღებას იქცევს წიგნი სახელად „ახალგაზრდა სტალინი“, საიმონ სებაგ მონტეფიორეს ავტორობით.

ასეთივე დიდი გულწრფელობით წერს ლივერპულთან და ბარსელონასთან გამართულ თამაშებზე და მოწინააღმდეგე გუნდების ღირსებებზეც თამამად აღნიშნავს.

ავტობიოგრაფიული წიგნების წერა სახიფათოა. საკუთარი ცხოვრების შეფასებისას მკითხველის გაღიზიანებისგან ალექს ფერგიუსონს ობიექტურობა, სხვისი აღიარება, გამარჯვებისა და მარცხისადმი თანაბარი დამოკიდებულება იცავს. თამამად შემიძლია გითხრათ, რომ ალექს ფერგიუსონის „ჩემი ავტობიოგრაფია“ ჩემს სამაგიდო წიგნად იქცა. ხშირად ვუბრუნდები და ვკითხულობ, რადგან ფეხბურთის სამყარო ცხოვრებას ჰგავს. შოტლანდიელი მწვრთნელის თავგადასავალი ქმედებისკენ გიბიძგებს. დიდი მადლობა გუკას ამ წიგნის აღმოჩენისთვის და ზვიადს, წაკითხვის შესაძლებლობისთვის.

 

 

მარიანე კაურინი „ჩვენი სამხრეთი“

დიანა მეშვიდე კლასშია. მეორე წელია მისი ქართულის მასწავლებელი ვარ. ყოველი გაკვეთილის ბოლოს მადლობას მიხდის, რაც ძალას მმატებს. უყვარს მათემატიკა, ფიზიკა, ჭადრაკი და კითხვა. ზაფხულის არდადეგებამდე სკოლაში მარიანე კიურინის „ჩვენი სამხრეთი“ მოიტანა და მასზე იმდენად ემოციურად ილაპარაკა, წაკითხვის სურვილი გამიჩნდა. ამ წიგნის შესახებ შორენა ტყეშელაშვილმა და ნასტასია არაბულმა Mastsavlebeli.ge-სთვის უკვე დაწერეს.

წიგნის ბოლოს საკვანძო საკითხები თეზისებად მქონდა ჩამოწერილი:

  1. ნუთუ იმას ვამჩნევ, რასაც აქამდე ვერ ვამჩნევდი?
  2. გვინდოდა, წარსულ დროზე გაგსაუბრებოდით.
  3. შენი აზრი გქონდეს.
  4. როდის ვითვლით დროს?
  5. ვის ვუშლით გულს?

თუმცა, მთავარი სათქმელისა და დასამახსოვრებელი პერსონაჟების პარალელურად, ეს წიგნი ჩემთვის უძვირფასესი სულ სხვა მიზეზით გახდა. ბოლო გვერდები მქონდა დარჩენილი, წიგნი ჩანთაში ჩავიგდე და ჩემს ძმასთან, ზურასთან გლდანის ფსიქიატრიულ კლინიკაში წავედი. იმ დღეს მე და ზურა „ფსიქიატრიულში“ ბოლოჯერ შევხვდით ერთმანეთს. საღამო იყო. ვისხედით ზაფხულის ხვატისგან ჩახუთულ ოთახში და ძალიან ბევრს ვლაპარაკობდით. მაშინ ვკითხე ბავშვობაში წაკითხული წიგნების შესახებ. ჩანთიდან „ჩვენი სამხრეთი“ ამოვიღე და ფანქრით ავტორებსა და სათაურებს ვიწერდი. ზურას ბავშვობის წიგნების ჩამონათვალი ამგვარია:

„მონტესუმას ასული“, დედოფალი იყო ფერადკანიანი, ხელი გადაიჭრა საქმრომ;

„ამერიკის შვილი“, ბიგერი, ბალიში დააფარა, გაგუდა;

„აივენჰო“ – არ დამიმთავრებია;

„საიდუმლო კუნძული“ – საჰაერო ბუშტით მიფრინავდნენ. ტყის თამბაქოს აგროვებდნენ. პურის მარცვალი დათესეს და მოიყვანეს;

„პატარა მაწანწალა“;

„თეთრი თათმანი“ – აღარაფერი მახსოვს;

„15 წლის კაპიტანი“ – კუზენი ბენედიქტი იყო.

როცა შარშან „15 წლის კაპიტანს“ ჩემს მოსწავლესთან, ანდრიასთან ერთად ვკითხულობდი, კუზენი ბენედიქტი გამუდმებით ჩემს ძმას მახსენებდა. ზურა და კუზენი ბენედიქტი ბავშვური გულუბრყვილობითა და გულწრფელობით ერთმანეთს უზომოდ ჰგვანან.

შეიძლება ფიქრობთ, რომ ფსიქიატრიული კლინიკა სასჯელია ოჯახის წევრებისთვისა და პაციენტისთვის. მე კი ვფიქრობ, რომ ის იყო ჩემი და ზურას, საერთოდ, ჩვენი ოჯახის, „ჩვენი სამხრეთი“ – ადგილი, სადაც ზოგჯერ ერთმანეთს ვხვდებოდით, ვეხუტებოდით, ვეფერებოდით, ვკოცნიდით, ვესაუბრებოდით.

 

ამგვარია მოსწავლეების გავლენით წაკითხული წიგნების ჩემეული ამბები, რომლებმაც დრო ხელშესახებ მოცემულობად აქცია.

 

 

 

რატომ არ კითხულობს თანამედროვე მოზარდი კლასიკას?

0

„ჩემში არსებული ყველა სათნო, ჭეშმარიტი და ძლიერი გრძნობა უნებურად მას ევლება თავს, ვიცი, უნდა დავფარო ყოველივე ეს, უნდა ჩავიქრო ყოველივე იმედი, უნდა მახსოვდეს, რომ არ შეიძლება ვუყვარდე მას. მას ვგავარ-მეთქი, რომ ვამბობ, ეს არ ნიშნავს, თითქოს მეც გამაჩნია ისეთი ძალა და ენერგია, რომ შემეძლოს მისი მოხიბვლა და მისებური გავლენის მოხდენა. ამით მხოლოდ იმის თქმა მინდა, რომ ჩვენ ერთნაირი გემოვნება და გრძნობები გვაქვს. აი, რატომ უნდა მახსოვდეს: ჩვენ ერთმანეთისთვის არ ვართ დაბადებული. თუმცა, ვიდრე პირში სული მიდგას და ვაზროვნებ, ის მუდამ მეყვარება“.

„გული ძალიან სწრაფად მიცემდა და ნელ-ნელა ვიძაბებოდი, მერე ელიზაბეტმა ბრენდით სავსე კიდევ ერთი ჭიქა გამომიწოდა და იმ მომენტში ხელზე ნაზად შემეხო. ფეხი ფეხზე გადამადო და ააქანავა. მერე კისერზე მისი ხელი ვიგრძენი. ნელა მოძრაობდა, მე კი გულმა არანორმალური სისწრაფით დამიწყო ძგერა“.

ორივე ამონარიდი სიყვარულს შეეხება და მთხრობლის ემოციასა და გრძნობებს გვიზიარებს. თუმცა მათ შორის უზარმაზარი სხვაობაა: პირველი კლასიკად ქცეული ნაწარმოებიდან, შარლოტა ბრონტეს „ჯეინ ეარიდანაა“, მეორე კი თანამედროვე მწერლის: სტივენ ჩბოსკის რომანიდან: „მარტოსულობის უპირატესობანი“. ამ ორ ავტორს ერთმანეთისგან ორი საუკუნე აშორებს, და ეს იგრძნობა არა მხოლოდ ტექსტის სტილში, პერსონაჟების ხასიათში, არამედ მათ მკითხველებშიც. კი, მკითხველი ტყუილად არ მიხსენებია, განსაკუთრებით კი ახალგაზრდა მოზარდი თაობა. მათთვის კლასიკამდე მისასვლელი გზა ეკალ-ბარდებით დაიფარა და იშვიათად თუ გამოჩნდება ხოლმე ის მეგზური, ვინც გზას გაუკვალავს. დიახ, მოზარდებს უჭირთ კლასიკად ქცეული ტექსტების კითხვა და დანაკლისს თანამედროვე რომანებით ინაზღაურებენ, რომლებიც ასე სოკოებივით მომრავლდა, სიუჟეტით კი ასე ძალიან წააგავს ძველ რომანებს და არა მხოლოდ მათ, არამედ ძველ, ათასწლეულების წინანდელ, ჩვენამდე მოღწეულ ამბებს, ზღაპრებსა და ეპოსებს: თინეიჯერობის/მოზარდობის, სრულწლოვანებაში გადასვლის პრობლემები, სიყვარული, ამბოხი, სახლიდან გაქცევა და მობრუნება საკუთარ იდენტობაში გარკვევა, ძიება, დაცემა და შემდეგ ფერფლისგან ისევ გაცოცხლება. მოკლედ, სიუჟეტური ქარგა სულ რამდენიმე არსებობს და ჩვენთვის ცნობილი და მომავალში დაწერილი თითოეული წიგნი ამ ქარგას მიუყვება. სიკეთისა და ბოროტების ბრძოლა, ვნებები და სურვილები, უკვდავება და ღმერთები, ოღონდ აქ მთავარი ისაა, ავტორი – როგორი სახეებით, პერსონაჟებით, სიტყვებით კინძავს და აბამს ამ სიუჟეტურ ძაფზე, საბოლოოდ ძვირფასი თვლებით შემკული მძივი გამოიძერწება თუ უბრალო ბიჟუტერია, ცრუ და წარმავალი ბრჭყვიალებით.

თანამედროვე რომანებს სიბრჭყვიალე და მრავალფეროვნება აკლია, ის, რითაც კლასიკური რომანები იწონებენ თავს – ეპითეტები და მეტაფორები, სიმბოლოები და პეიზაჟები, პორტრეტები და ლამის სრულყოფილი პერსონაჟები, შინაგანი დიალოგები და წიგნის ფურცლებზე გამართული ვნებათაღელვები. თანამედროვე ტექსტებში ამბავი ისე მიდის, როგორც რეალობაშია, ყოველგვარი სამკაულების გარეშე, თითოეულ წინადადებაში რაღაც ხდება, თხრობა დინამიკურია, ძალიან ახლოსაა მკითხველთა სამყაროსთან. აი კლასიკურ რომანებში, კი დრო ჩერდება, დრო ჩერდება იმიტომ, რომ მკითხველი დატკბეს კუნძულთა სილამაზითა და ოკეანეების ქარიშხლებით, ტყეების იდუმალებით და პერსონაჟების შინაგანი ბრძოლებით. რომ ჩაძვრეს მათ კანში და პერსონაჟთან ერთად იმოგზაუროს, შეიყვაროს, იბრძოლოს და შეიძლება მოკვდეს კიდეც. ოღონდ ეს სულ სხვა განზომილებაა, ის ჯადოსნური, არამიწიერი სამყარო, სადღაც „შორს“, „ოდესღაც“ მყოფი – ასე ძალიან რომ იზიდავს მკითხველს, და მოდით პირდაპირ ვთქვათ: ოცნებას რომ აჩვევს, რომ ასწავლის, იდეალებს უჩენს და საკუთარ თავთან დიალოგსაც ასწავლის.

თანამედროვე რომანები – სწორი რომანებია, აი, ზუსტად ამ სიტყვის ზედმიწევნითი გაგებით. ისინი პოლიტკორექტულები და ძალიან ფრთხილები არიან. მათი მსოფლხედვა თანამედროვე ადამიანის მსოფლხედვას ემთხვევა, ფემინისტური შრეებით, უმცირესობების პატივისცემით, ეკოლოგიური ხედვით. რაც, რა თქმა უნდა, ძალიან მაგარია! და ასეც უნდა იყოს, ეს მოიტანა დღევანდელმა დღემ, ეპოქამ. ჩვენს თაობას ისინი ძალიან სჭირდება და უნდა იკითხონ, თუმცა და აი მივადექით კიდეც ერთ მნიშვნელოვან მიზეზს, რატომ არ კითხულობენ მოზარდები კლასიკას? ჩემი დაკვირვებითა და გამოკითხვით რამდენიმე მიზეზია. მოდით, ჩამოვთვალოთ:

  1. არქაული ლექსიკა – არის სიტყვები, რომელთა შინაარსი მათთვის უცნობია. ბევრი უცხო სიტყვა მათ აბნევთ, ვერ იგებენ, ბრაზობენ, და საბოლოოდ წყვეტენ კითხვას.

 

  1. ჭარბი მხატვრული ხერხები – ეპითეტები, მეტაფორები, შედარებები, აღწერები, პორტრეტები, პეიზაჟები – ისინი არ არიან მიჩვეული ასეთ მეტყველებას. მათთვის ეს უცხო და ეგზოტიკურია. იღლებიან, ერთი სული აქვთ ამბის დასასრული მალე შეიტყონ, ნებისყოფა არ ჰყოფნით, და რაც ყველაზე მთავარია: არ იციან ტექსტით ტკბობა, ტექსტისგან სიამოვნების მიღება, ისინი ამბისგან იღებენ სიამოვნებას და არა ტექსტისგან. დაახლოებით ისე, როგორც ფილმებისგან. შესაბამისად, გამუდმებული სიტყვების ჩუქურთმები და ლირიკული წიაღსვლები, დაბრკოლებად იქცევა – სასურველის მიღებამდე, ანუ დასასრულამდე.

 

  1. დრო, დრო და დრო – ჩვენი ეპოქა ძალიან აჩქარებულია, თვალის დახამხამებაში გადის დღეები. მოზარდების დღის განრიგი ძალიან გადატვირთულია. ჰოდა, რთულია გამონახო დრო – ძველი საუკუნეების გაცოცხლებისთვის, მით უმეტეს, აგერ სოციალურ ქსელებში იმდენი ამბავია, ერთი ჩამოსქროლა და წამებში იგებ ანტარქტიდის პრობლემებსა თუ ცნობილი ვარსკვლავების ცხოვრების დეტალებს. იქვე ლაივი გელოდება: დედამიწას მეტეორი უახლოვდება, მარსზე წყალი აღმოაჩინეს და ასე შემდეგ. ჰოდა, 15 წლის მოზარდისთვის პრიორიტეტი ცხადია, რაც იქნება.

 

  1. საჭიროების ვერგაცნობიერება – ვერ ხვდებიან, რატომ უნდა წაიკითხონ, რაში გამოადგებათ? თუ გამოცდებზე დასჭირდებათ – კიდევ, ჰო, წაიკითხავდა კაცი.

 

  1. ღირებულებები – ბავშვები დღევანდელი გადმოსახედიდან აფასებენ ტექსტებს და არა მხოლოდ ბავშვები, ძალიან ბევრი ზრდასრულიც. არ მოსწონთ ძველი ქალების ყოფა, უმცირესობების ეპითეტები, რასისტული გამონათქვამები. ეპოქიდან გამომდინარე ვერ იაზრებენ, გვერდს უვლიან ისტორიას. აგერ ჩემი თინეიჯერი შვილი მეუბნება, თურმე „ბიძია თომას ქოხი“ რასისტული ყოფილაო.
  2. დიდი მოცულობა – ბევრი გვერდი აშინებს გამოუცდელ, თანამედროვე მკითხველს.

 

  1. ეკრანიზაციები – კლასიკურ ნაწარმოების უმრავლესობა ფილმებადაა ქცეული, ფილმის ნახვის შემდეგ რთულია, წიგნს მიუბრუნდე, დასასრული ხომ უკვე იცი, მათივე ტერმინით რომ ვთქვათ: „დასპოილერებული ხარ“.

და საერთოდ, უნდა კითხულობდნენ კი? იქნებ ეპოქის ცვლილებებმა კლასიკის საჭიროებაც გადააფასა? იქნებ სხვა რამეები უფრო მნიშვნელოვანია? ტექნოლოგიურმა პროცესებმა, ელექტრონულმა წიგნებმა, ადაპტირებულმა კლასიკამ – გადაფარა თუ არა ძველი, კლასიკური წიგნები? მე მგონია, რომ არა და ვფიქრობ, რომ მოზარდები უნდა მივაჩვიოთ კლასიკური რომანების კითხვას: ლექსიკის გასამდიდრებლად, მხატვრული სახეებით აზროვნების მისაჩვევად, შემოქმედებითი ძალების გასააქტიურებლად, ისნპირაციებისთვის, იდეებისთვის, თვალსაწიერის გასაფართოებლად, ინტელექტის ასამაღლებლად, განათლების მისაღებად და საბოლოოდ კარგ ადამიანად ჩამოსაყალიბებლად. რადგან, ადამიანს ადამიანურ სიკეთეებს კარგი წიგნები ჩუქნის.

ეს გზა, რა თქმა უნდა, მარტივი არ არის და არც ამ ეკალ-ბარდებში მეგზურობაა იოლი საქმე. ხშირად დავყრით ფარ-ხმალს, და ხშირად გაგვიჩნდება სურვილი დანებების, თუმცა შედეგად ღირს!

პირველ რიგში მოზარდებს წიგნის კითხვის სურვილი უნდა აღვუძრათ, კარგი იქნება თუ მისი ინტერესების გათვალისწინებით შევურჩევთ რომანს. საინტერესო ამბებს მოვუყვებით იმ კონკრეტულ ეპოქაზე, შესაძლოა დოკუმენტური ფილმებიც დავიხმაროთ, ანუ ჩვენი მიზანია, რომ ინტერესი გავუღვიძოთ,

წიგნის ფორმა – ბავშვებს უყვართ უცნაურობები და ეგზოტიკურობა. შესაძლოა ძალიან ძველი წიგნები მოეწონოთ, გაყვითლებული ფურცლებითა და სპეციფიკური სუნით. შესაძლოა ამ წიგნზე რაიმე ისტორიაც გქონდეთ, ან განსაკუთრებული ადამიანის საჩუქარი იყოს – საინტერესო წარწერით, ან ბავშვობის, გამხმარი ყვავილებით სავსე. შესაძლოა ვიღაცას ელექტრონულად ერჩიოს წაკითხვა და ამისთვის, ელექტრონული წიგნის წამკითხავიც კი აჩუქოთ. ჩემს შვილს ძალიან მოსწონდა, მიწისქვეშა გადასასვლელებში, ბუკინისტური წიგნების შერჩევა, და მერე მათი კითხვა, თან თუ წარწერებიც ჰქონდათ. გამოთქვამდა ვარაუდებს, ვის ეკუთვნოდა და რატომ აღმოჩნდა ბუკინისტის ხელში.

მნიშვნელოვანია, წასაკითხი მასალა დღეებზე გადაუნაწილოთ, მაგალითად, დღეში ერთი ფურცელი. შესაძლოა მაღვიძარას დაყენება, მაგალითად, საღამოს 5 საათზე, კლასიკის დროა! ვწყვეტთ ყველაფერს და ერთ ფურცელს ვკითხულობთ. არ მგონია, რთული შესასრულებელი იყოს, თან დრო ძალიან ცოტა ეხარჯებათ, სახალისოც კია. (ერთი ფურცელი, რა თქმა უნდა, პირობითია).

უცხო სიტყვების მარკერით მონიშვნა და შემდეგ დიდ, ძველ ლექსიკონში ქექვა – ესეც საინტერესო პროცესია!

ბავშვებს უყვართ კვლევა-ძიება, აღმოჩენები – ჩვენც მივცეთ ამის საშუალება და აღმოვაჩენინოთ მეტაფორები და ეპითეტები, ვისაც ხატვა უყვარს, დავახატვინოთ პეიზაჟები და პორტრეტები.

მოკლედ მიზნად უნდა ვიქციოთ, რომ მივაჩვიოთ კლასიკის კითხვას. წიგნის დასრულებისას გრანდიოზული ჯილდოს მოფიქრებაც შეიძლება.

ვფიქრობ, ადამიანის ჩამოყალიბების გზაზე მნიშვნელოვან როლს თამაშობს კარგი ლიტერატურა.

 

მედიაწიგნიერების  თამაშები გაკვეთილზე

0

მედია, ანუ ინფორმაციული წიგნიერება უნარების ნაკრებია, რომელიც ინდივიდისაგან მოითხოვს,  გააცნობიეროს, ,,როდის არის საჭირო ინფორმაცია და  შეძლოს მისი ადგილის განსაზღვრა, შეფასება და ეფექტურად გამოყენება“ (ნატალია ინგოროყვა).

მედიაწიგნიერება ეროვნული სასწავლო გეგმის  ერთ-ერთი გამჭოლი კომპეტენციაა. მედიაწიგნიერების უნარები ყველა მოსწავლეს უნდა განუვითარდეს, რადგან თანამედროვე სამყარო სხვადასხვა მედიასაშუალებით უამრავ ინფორმაციას ავრცელებს, რაც განსაზღვრავს  მათ მოსაზრებებს, ცოდნასა და ურთიერთობებს.  აქედან გამომდინარე, მოსწავლეს უნდა შეეძლოს როგორც  მულტიმედია ტექსტების აღქმა-გააზრება,  ასევე შექმნა, გამოყენება, ინტერპრეტირება; ახალი ინფორმაციის მიღება,  გაფილტვრა, მისთვის  მნიშვნელოვანი საკითხის გამორჩევა, კრიტიკულად აზროვნება და შეკითხვების დასმა. მოსწავლე, რომელიც ამ უნარებით იქნება აღჭურვილი, არ დაიკარგება ინფორმაციის ,,უსიერ ტყეში“ .

მედიაწიგნიერება თავისთავად გულისხმობს წიგნიერებასაც, რადგან  წიგნიერება  მხოლოდ წერისა და კითხვის უნარი არ არის. წიგნიერ ადამიანს უნდა შეეძლოს სხვადასხვა წყაროდან, მათ შორის ციფრული ტექნოლოგიებიდან მიღებული ინფორმაციის  დამუშავება; ზეპირი, ვიზუალური, ნაბეჭდი თუ ციფრული ტექსტების გააზრება და ინტერპრეტირება.

ციფრულმა ეპოქამ  ყველას გაუადვილა მედიის შექმნა. ჩვენ ყოველთვის არ ვიცით,  ვინ შექმნა გზავნილი, რატომ შექმნა და რამდენად სანდოა. ამიტომ თანამედროვე მოსწავლე  კრიტიკულად უნდა აანალიზებდეს ყველა მედიაგზავნილს და უნდა შეეძლოს დასვას შეკითხვები:

  • ვინ შექმნა ეს პროდუქტი?
  • რა არის მისი შექმნის მიზანი?
  • ვისთვის არის განკუთვნილი?

მოსწავლემ უნდა იცოდეს, რომ მედიაწიგნიერება  გულისხმობს კონტროლის დამყარებას, რეალურ სამყაროსა და მედიის მიერ შექმნილ სამყაროს შორის  ზღვრის დანახვას; რომ ყველა მედიაგზავნილი იყენებს დარწმუნების ენას და რაიმე ქმედებისკენ უბიძგებს ადამიანს. მოსწავლისთვის შესაძლებელი რომ  იყოს რეალურ სამყაროსა და მედიის მიერ შექმნილ სამყაროს შორის ზღვრის დანახვა, უნდა შევთავაზოთ ბევრი ისეთი აქტივობა, რომელიც განუვითარებს მედიაწიგნიერების აუცილებელ უნარებს. მოსწავლეები იქნებიან როგორც მედიის შემქმნელები, ასევე  მედიამესიჯის კრიტიკულად შემფასებლებიც.

 

მედიაწიგნიერების აქტივობები (დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებისთვის)

 

  • პროექტული სწავლება შესანიშნავი საშუალებაა, მოსწავლეს ციფრული უნარ-ჩვევები განუვითარდეს. ამ დროს მას სხვადასხვა ტიპის ტექსტთან უწევს ურთიერთობა, ინფორმაციის სხვადასხვა წყაროს იყენებს; სწავლობს მიღებული ინფორმაციიდან არასასურველის  ,,გაფილტვრას“, უვითარდება ზეპირი მეტყველების,  აზრის გადმოცემისა და კრიტიკულად აზროვნების უნარები.
  • მოსწავლეებს შეაქმნევინეთ სხვადასხვა სახის მედიაპროდუქტი: მულტიმედიური, PowerPoint-პრეზენტაციები, კომიქსები, რეკლამები, ანიმაციური ვიდეორგოლები. ამ აქტივობით მოსწავლეები მედიის შემქმნელები და კრიტიკულად შემფასებლებიც გახდებიან.
  • აქტივობა „ მცდარი ინფორმაცია“ – მოსწავლეებს მიეწოდებათ ისეთი ინფორმაცია ისტორიულ  ფაქტთან დაკავშირებით, რომელიც შეიცავს დაუზუსტებელ, მცდარ მონაცემებს. ინფორმაციის გაანალიზების შემდეგ ბავშვები მასწავლებელთან ერთად ამოწმებენ და პოულობენ  შეცდომებს ლიტერატურულ თუ ინტერნეტ წყაროებში.  მათ ეძლევათ შესაძლებლობა, ამოიცნონ: მცდარი ინფორმაცია, გაზვიადება, დეზინფორმაცია და სიცრუე​.
  • აქტივობა ,, ნამდვილისა და მოგონილის გარჩევა“

მოსწავლეები  ნახავენ  სატელევიზიო  სიუჟეტს  კონკრეტულ თემასთან დაკავშირებით. აანალიზებენ ნანახს, მასწავლებელი კი უბიძგებს იმისკენ, რომ მოიძიონ მოცემული თემა სხვადასხვა წყაროში (რეკომენდებულია 10 წყარო). ამის შემდეგ მათ ევალებათ მოძიებული ინფორმაციის გაანალიზება, შედარება ნანახთან და  საკუთარი აზრის გამოხატვა სტატიის, ნარატივის ან ესეის სახით. ამ აქტივობით მოსწავლე შეძლებს დაინახოს ზღვარი ნამდვილსა და მედიის მიერ გამოგონილ ამბებს შორის.

  • აქტივობა ,,ჟურნალისტი“

მონაწილეებს ენიჭებათ ნომრები, ირგებენ ჟურნალისტის როლს. პირველი ნომერი იწყებს ამბის თხრობას (წინასწარ შერჩეულ თემასთან დაკავშირებით), რაც გრძელდება 2 წუთის განმავლობაში. საინტერესო მომენტში წყვეტს მოყოლას ფრაზით – „გაგრძელება იქნება შემდეგ ნომერში“  და აგრძელებს მეორე მოთამაშე. აქტივობა მოსწავლეს უვითარებს  იმპროვიზაციის, მეტყველების, ფანტაზიის, მოსმენისა  და შემოქმედებით უნარებს.

მედიის შემქმნელები ცდილობენ, კონკრეტული გზავნილი მიაწოდონ მომხმარებელს, მაგრამ ადამიანები ამ გზავნილებს სხვადასხვანაირად აღიქვამენ, შინაარსს განსხვავებულად იგებენ.

  • აქტივობა ,, გაშეშებული კადრი“

კონკრეტულ თემაზე მოსწავლე ერთ-ერთი ფილმიდან ირჩევს პერსონაჟს, ასახიერებს და ახმოვანებს რომელიმე  კადრს, ეპიზოდს. დანარჩენებმა უნდა აღნიშნონ, რამდენად სწორად შეძლო მან მედიაგზავნილის აუდიტორიამდე მიტანა. ამ აქტივობით მოსწავლეები დარწმუნდებიან, რომ ყველა  ადამიანი ინფორმაციას – მოსმენილს, გაგონილსა თუ ნანახს თავისებურად აღიქვამს. ამიტომ აუცილებელია პირველწყაროს მოძიება/გაცნობა.

  • აქტივობა „წერილი მთავარი გმირისგან“

მოთამაშეებს სთავაზობენ, დაწერონ წერილი მთავარი გმირის სახელით; მოირგონ რომელიმე სატელევიზიო წამყვანის, ფილმის გმირის, ან სარეკლამო რგოლის შემქმნელის როლი. დავალების შესრულების შემდეგ ისინი წარადგენენ თავიანთ წერილს და სხვებმა უნდა გამოიცნონ, რომელი გმირი გაახმოვანა. ამ აქტივობით მოსწავლე თავად ქმნის მედიაგზავნილს და ავრცელებს. ეს მას უვითარებს  აღქმისა და მედიაგზავნილის გადმოცემის უნარს.

  • აქტივობა ,,რეკლამის განხილვა“

შეარჩიეთ რეკლამა  და შეაფასებინეთ მოსწავლეს – რა მოსწონს, რა არ მოსწონს, რის გაყიდვას ცდილობს და არის თუ არა წარმატებული; დაწუნების რა ხერხებს მიმართავს შემქმნელი? თქვენ რას დაამატებდით, როგორ გააუმჯობესებდით?  ამგვარი აქტივობით  მოსწავლე შეძლებს განსაზღვროს გზავნილის მიზნები და შეხედოს მედიას კრიტიკული თვალით.

სად ნახე რეკლამა?
ვინ არის სამიზნე აუდიტორია?

რეკლამის ანალიზისთვისს.

აღწერეთ რეკლამა.
რეკლამა
იყო რეკლამა ეფექტური?

 

  • აქტივობა ,,იაზროვნე კრიტიკულად“

 

გამოიყენეთ ვიზუალური მედია, როგორიცაა ფილმი ან სატელევიზიო შოუ, რათა დაეხმაროთ მოსწავლეებს, გაეცნონ პერსონაჟის თვისებებს. ანახეთ წაკითხული წიგნის მიხედვით გადაღებული  ფილმი.

დაუსვით შეკითხვები:

  • რით განსხვავდება ფილმი წიგნისგან?
  • რით არის ფილმის შემქმნელის ღირებულებები მსგავსი ან განსხვავებული ავტორის ღირებულებებისგან?
  • როგორია ეს განსხვავებები?
  • ცვლის ტექსტის შინაარსს?

ამ აქტივობით მოსწავლე ეჩვევა სხვადასხვა მედიაპროდუქტით მიღებული ინფორმაციის შედარებას, განხილვას, ანალიზსა და დასკვნების გამოტანას.

  • აქტივობა ,,შექმენი რეკლამა“

მოსწავლეებს კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით დაავალეთ, შექმნან რეკლამა. გამოიყენონ დარწმუნების სხვადასხვა მეთოდი და შეძლონ ნივთის გაყიდვა,

პროდუქტის მიმზიდველად წარმოჩენა.

რატომ  იქმნება პროდუქტი?
რა არის შენი რეკლამა?
სად უნდა იყიდონ?
სად გინდა, რომ გავრცელდეს?
რატომ დასჭირდებათ შენი პროდუქტი?
რითი ჯობია სხვა პროდუქტებს?
ვინ უნდა იყიდოს?

 

  • აქტივობა ,,ნამდვილი და მოგონილი“

სთხოვეთ მოსწავლეებს, კრიტიკულად შეაფასონ და გააუმჯობესონ ახალი ამბები 30-წუთიანი აქტივობით. გაკვეთილი იწყება  ახალი ამბების კლიპის ყურებით. დასასრულს ჰკითხეთ კლიპის შინაარსისა და სიუჟეტის შესახებ. ეს საშუალებას გაძლევთ, გამართოთ  დისკუსია იმის შესახებ, თუ როგორ გააუმჯობესებდნენ კლიპს. მოსწავლეები დაყავით ჯგუფებად. მათ  უნდა დაწერონ კლიპის შეცვლის ხუთი გზა. შემდეგ შეუძლიათ წარმოადგინონ განახლებული ახალი ამბების სიუჟეტი. ამ აქტივობით მოსწავლე არის როგორც მედიაპროდუქტის კრიტიკულად შემფასებელი, ასევე შემქმნელიც.

  • აქტივობა ,,შექმენი კომიქსი“

კომიქსი არის კითხვისა და წერის ეფექტური მეთოდი; მოსწავლეს ეხმარება წიგნიერებისა და შემოქმედებითი უნარების განვითარებაში. კომიქსებით ხდება პერსონაჟების გაცოცხლება, ტექსტის მოკლე შინაარსის გადმოცემა.  ასეთი აქტივობით მოსწავლეს უვითარდება ციფრულ ტექნოლოგიასთან  ურთიერთობის  უნარი, ასევე   წაკითხულიდან, მოსმენილიდან თუ ნანახიდან ძირითადი, მნიშვნელოვანი საკითხების გამორჩევის უნარი.

  • დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებს მოეწონებათ აქტივობა

,, ფოტომანიპულაცია“.   მოსწავლე შეძლებს ფაქტების გადამოწმებას და დეზინფორმაციის გაკონტროლებას. აქტივობა მოსწავლეს დაეხმარება იმის გარკვევაში, რამდენი ინფორმაციაა გაყალბებული და რამდენად შეესაბამება ფოტოში აღწერილი ამბავი რეალობას.

Google Image Search -ის საძიებო სისტემაში ფოტოს ატვირთვა შესაძლებელს ხდის, მოიძიოთ: 1) იდენტური ფოტო; 2) მასთან დაკავშირებული ტექსტი; 3) ვებგვერდები, სადაც ფოტოა განთავსებული. საძიებო სისტემა ატვირთული  ფოტოს გამოყენებით გავრცელებულ  უამრავ რესურსზე გვაძლევს წვდომას. ცხადია, ყველა მოძიებული მასალა სანდო ვერ იქნება. შესაბამისად, საჭიროა ნაჩვენებ შედეგებს შორის ყველაზე სანდო წყაროების გამორჩევა და მათი კრიტიკული ანალიზი.

მედიის მანიპულაციის, ყალბი ინფორმაციის ზეგავლენის  მსხვერპლი ბევრი ადამიანი გამხდარა. ამ პრობლემის თავიდან ასაცილებლად აუცილებელია, დაწყებითი საფეხურიდანვე განვუვითაროთ მოსწავლეს კრიტიკული აზროვნება, მედიაგზავნილის შეფასების, ანალიზის, ინტერპრეტირების უნარები. ვფიქრობ, ზემოთ მოყვანილი აქტივობები დაეხმარება მასწავლებელს, მოსწავლეს მედიაწიგნიერების საწყისი უნარები განუვითაროს.

 

გამოყენებული ლიტერატურა:

  1. მასწავლებლის წიგნი ,,გამჭოლი კომპეტენციები“

https://mastsavlebeli.ge/?p=12743

  1. მედიაწიგნიერების  გზამკვლევი  https://www.mythdetector.ge/sites/default/files/Guidelines-web.pdf
  2. https://uonovtr.narod.ru/TK/fm.pdf?fbclid=IwAR243gdxqF54PjgV7bu8bEmNdJMWGswqS_abwek1lsyr01eGD34kPHmoxlY
  3. Media Literacy Activites ( Grades 2-3)

https://www.teacherspayteachers.com/Product/Media-Literacy-Activities-Lesson-Plan-Grades-2-3-Aligned-to-Common-Core-4512883?fbclid=IwAR3-OPMgyV1xVR1nX

 

 

 

ინტეგრირებული სასკოლო პროექტი – „სპორტი და სწორი კვება“

0

თანამედროვე სკოლა უნდა ზრუნავდეს ისეთი მოსწავლის ჩამოყალიბებაზე, რომელიც შეძლებს, კონკურენცია გაუწიოს მსოფლიოს სხვა ქვეყნის მოქალაქეს. მრავალმა კვლევამ დაადასტურა, რომ კონკურენტუნარიანი მოსწავლის ჩამოსაყალიბებლად მხოლოდ ცალკეული დისციპლინის დასწავლა საკმარისი არ არის. მნიშვნელოვანია, სკოლამ მოსწავლე აღჭურვოს სხვადასხვა უნარით, რაც მას საკუთარი უნარების გამოვლენაში, თვითრწმენის ჩამოყალიბებასა და საბოლოოდ, თავის დამკვიდრებაში დაეხმარება. სასკოლო პროექტები ამის საუკეთესო საშუალებაა. ამ დროს ხდება არა მარტო მოსწავლის განვითარება, არამედ ხელი ეწყობა მასწავლებლებს შორის თანამშრომლობასაც. თავად სასკოლო პროექტის იდეა ძალიან მნიშვნელოვანია, თუმცა პროექტის სახით გაწერა საკმაოდ შრომატევადი და საპასუხისმგებლო საქმეა. გთავაზობთ სასკოლო პროექტის რამდენიმე მახასიათებელს და საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მხარდაჭერით განხორციელებულ სასკოლო პროექტის ნიმუშს.

სასკოლო პროექტის ზოგიერთი მახასიათებელი:

  • სასკოლო პროექტი დაკავშირებული უნდა იყოს ეროვნული სასწავლო გეგმის რომელიმე საგნის სამიზნე ცნებასთან და მასთან დაკავშირებულ მკვიდრ წარმოდგენებთან, ინტეგრირებული პროექტების შემთხვევაში მაკროცნებასთან;
  • სასკოლო პროექტი ორიენტირებული უნდა იყოს მოსწავლეთა პროგრესზე;
  • პროექტის შედეგები მოსწავლეს უნდა ეხმარებოდეს კომპლექსური დავალებების შესრულებაში;
  • სასკოლო პროექტის ფარგლებში მჭიდრო თანამშრომლობა უნდა იყოს კათედრებს, მასწავლებლებსა და სკოლის ადმინისტრაციას შორის;
  • სასურველია სასკოლო პროექტის იდეა მოდიოდეს მოსწავლეებისგან;
  • სასკოლო პროექტის განსახორციელებლად შესაძლებელია სკოლამ მოიზიდოს დონორი ორგანიზაცია;
  • სასკოლო პროექტი შესაძლებელია გათვლილი იყოს როგორც ფორმალურ, ასევე არაფორმალურ განათლებაზე;
  • სასკოლო პროექტის დროს მნიშვნელოვანია მშობლების ჩართულობა.

 

 

სასკოლო პროექტის დაგეგმვის დროს გასავლელი ეტაპები:

  1. პრობლემის იდენტიფიცირება;
  2. მიზნისა და ამოცანის განსაზღვრა;
  3. ინდიკატორებისა და მონიტორინგის გზების შემუშავება;
  4. პროექტის ბენეფიციარებისა და ჩართული მხარეების განსაზღვრა;
  5. რისკების შეფასება;
  6. SWOT-ანალიზი;
  7. სამოქმედო გეგმის შედგენა;
  8. პროექტის ბიუჯეტის შედგენა;
  9. პროექტის შეფასება.

მნიშვნელოვანია, პროექტის სათაური იყოს მოკლე და ლაკონიური, მარტივი გასაგები.

პრობლემის იდენტიფიცირებისთვის გასათვალისწინებელია მისი აქტუალურობა.

 

პროექტის სახელწოდება: „სპორტი და სწორი კვება“

 

 პროექტის სავარაუდო ხანგრძლივობა:  5 კვირა

(მასწავლებელი ან მასწავლებლების ჯგუფი მიუთითებს პროექტის დაწყების და დასრულების სავარაუდო დროს).

 პროექტის ბენეფიციარები:

        (აქ მასწავლებელი მიუთითებს ბენეფიციარებს, კარგი იქნება, თუ პროექტი განხორციელდება რამდენიმე კლასის ბაზაზე).

 

 პროექტის მოკლე ანოტაცია:

მრავალმა კვლევამ დაადასტურა, რომ ზრდასრულ ასაკში საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებები დაკავშირებულია კვების არასწორ რეჟიმთან და არასწორ რაციონთან. დაძაბული ცხოვრების რიტმის გამო მოსწავლეთა უმეტესობა (მშობლები სათანადოდ ვერ უზრუნველყოფენ მოსწავლეების სწორ კვებას, ზოგჯერ წაახალისებენ კიდეც, რამდენადაც ბავშვებისთვის ჯილდო სწორედ „შაურმა“ და „მაკდონალდსის“ მენიუა) იკვებება სწრაფი კვების ობიექტებში, სკოლის კვების ობიექტებში, სადაც მოსწავლეებს სთავაზობენ დიდი რაოდენობით ნახშირწყლების შემცველ პროდუქტებს. აქედან გამომდინარე ძალიან მნიშვნელოვანია, მოსწავლეებს სწორი შეხედულება შეექმნათ კვების ნორმალური რეჟიმის მნიშვნელობაზე. პროექტი მნიშვნელოვანია იმდენად, რამდენადაც მათ უკან დგას მშობლები და და-ძმები. პროექტი ითვალისწინებს ასევე სპორტულ აქტივობებს, რაც უფრო სახალისოს გახდის მოსწავლეებისთვის სპორტის გაკვეთილებს, მით უმეტეს, რომ სკოლაში სპორტის გაკვეთილები გათვლილია ფრენბურთის შესწავლაზე.

 

არსებული სიტუაციის ანალიზი/პრობლემის იდენტიფიცირება:

პროექტის აქტივობების დაგეგმვამდე სკოლის მოსწავლეებს შორის ჩაატარეთ გამოკითხვა, რომლითაც დაადგენთ, რა ინფორმაციას ფლობენ სხვადასხვა ჯგუფის მოსწავლეები ჯანსაღ კვებასთან დაკავშირებით. კვლევა მასწავლებელს დაეხმარება საჭიროებების დადგენასა და აქტივობების სწორად დაგეგმვაში.

 

პროექტის მიზანი:

მოსწავლეთა ინფორმირება ცხოვრების ჯანსაღი წესის მნიშვნელობასთან დაკავშირებით

 

პროექტის ამოცანები:

კვლევის ჩატარება ძირითადი საკვების გამოსავლენად;

სწორი კვების პოპულარიზაცია;

ფრენბურთის სასკოლო ჩემპიონატის ჩატარება (საჯარო სკოლებს შერჩეული აქვთ სპორტის გარკვეული სახეობა, პროექტის ფარგლებში სასურველია სპორტის შესაბამის სახეობაში ჩაატაროთ სასკოლო ჩემპიონატი).

 

მოსალოდნელი შედეგები: პროექტის განხორციელების შედეგად:

1) მოსწავლეები გაიუმჯობესებენ პრეზენტაციის, კვლევის, ანალიზის, შეფასების უნარს;

2) გაიზრდება ინტერესი სპორტის და საბუნებისმეტყველო დისციპლინების შესწავლის მიმართ;

3) ხელი შეეწყობა სკოლაში პროექტსა და პრობლემაზე დაფუძნებულ სწავლებას.

 

 

 

დაგეგმილი აქტივობების დეტალური აღწერა:

  1. აქტივობა 1. გეგმის შედგენა და განხილვა (მასწავლებელი მათ წარუდგენს პროექტის მიზანს და გეგმას, მოახდენენ ანალიზს). (პასუხისმგებელი: აქ ჩაწერთ პასუხისმგებელ პირს, უმჯობესია იყოს მასწავლებელი)
  2. აქტივობა 2. კვლევა – კითხვარის მიხედვით (კითხვარს შეადგენენ მოსწავლეები მასწავლებელთან კონსულტაციის შემდეგ) მოხდება სკოლის მოსწავლეების გამოკითხვა სამი ასაკობრივი კატეგორიის მიხედვით (მეექვსე, მეცხრე და მეთერთმეტე კლასელები). შედეგად გაირკვევა, რომელი ასაკობრივი კატეგორია რა პროდუქტით იკვებება სახლში და სკოლაში.

მიზანი: კვლევის ჩატარების გამოცდილება; კვლევის შედეგების ანალიზისა და კლასიფიკაციის უნარის განვითარება (პასუხისმგებელი: ————-).

  1. აქტივობა 3. კვლევის შედეგების ანალიზი და ვიზუალიზაცია დიაგრამების სახით (დიაგრამის ფორმას ჯგუფები თავად შეარჩევენ) ( პასუხისმგებელი: ————- ).
  2. აქტივობა 4. თითოეული ჯგუფი ანალიზის საფუძველზე დადგენილ პროდუქტებში წინასწარ მიცემული ინსტრუქციის საფუძველზე განსაზღვრავს ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლების და ვიტამინების (C და D) შემცველობას, მიღებულ მონაცემს შეადარებენ პროდუქტის ეტიკეტზე მოცემულ მონაცემს. მოსწავლეები შედეგებს წარადგენენ და განიხილავენ მასწავლებელთან ერთად.

მიზანი: ექსპერიმენტის ჩატარების უნარის განვითარება. (პასუხისმგებელი: ————-).

  1. აქტივობა 5. ერთ-ერთი ჯგუფი მოიძიებს ინფორმაციას, თუ რა ენერგიაა საჭირო სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიისთვის, ასევე სპორტის სხვადასხვა სახეობით დაკავებული და გონებრივი სამუშაოებით დატვირთული მოსწავლეებისთვის.

მიზანი: ინფორმაციის შეგროვებისა და კლასიფიკაციის უნარის განვითარება. (პასუხისმგებელი: —– ).

  1. აქტივობა 6. ჯგუფები გააკეთებენ ნამუშევრის პრეზენტაციას, სადაც დაასაბუთებენ თავიანთი გადაწყვეტილების სისწორეს. გაიმართება დისკუსია ჯგუფებს შორის, დისკუსიას წარმართავს მასწავლებელი.

მიზანი: არგუმენტირებული პასუხის გაცემის უნარის განვითარება, სხვისი მოსაზრების გაზიარება. (პასუხისმგებელი: ————-).

  1. აქტივობა 7. თითოეული ჯგუფი შემთხვევითობის პრინციპით შეადგენს სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიისთვის სწორი კვების დღიურ რაციონს.

მიზანი: მონაცემების დამუშავებისა და პრეზენტაციის უნარის განვითარება (პასუხისმგებელი: ——-).

  1. აქტივობა 8. თითოეული ჯგუფი მასწავლებელთან კონსულტაციის შემდეგ დაამზადებს პლაკატებს სადაც მოცემული იქნება კვების რაციონი და მეათეკლასელები გაავრცელებენ სკოლაში და თემში.

მიზანი: თანატოლების დაინტერესება სწორი კვების რეჟიმით (პასუხისმგებელი: ————- ).

  1. აქტივობა 9. საშუალო საფეხურზე ფრენბურთის შიდა სასკოლო ჩემპიონატის ჩატარება (პასუხისმგებელი: აქ საჭიროა სპორტის მასწავლებლის მითითება).
  2. აქტივობა 10. სპორტის მასწავლებლების დავალებით მოსწავლეები შექმნიან თამბაქოს და ჩიფსის ანტირეკლამას. (პასუხისმგებელი: აქ საჭიროა სპორტის მასწავლებლის მითითება).
  3. აქტივობა11. პროექტის შედეგების წარდგენა, ანალიზი და შეფასება. (პასუხისმგებელი: პროექტის წარდგენაზე პასუხისმგებელია მასში ჩართული ყველა მასწავლებელი).

 

პროექტის მდგრადობა:

პროექტი მიზნად ისახავს სპორტისა და სწორი კვების პოპულარიზაციას. მისი განხორციელების შემთხვევაში მოსწავლეები თვითონ იპოვიან პასუხს კითხვაზე: რა მნიშვნელობა აქვს სწორ კვებას და სპორტს მათი და მათი თანატოლების ცხოვრებაში. თუ პროექტში ჩართული მოსწავლეები მაინც შეცვლიან თავიანთი ცხოვრების წესს და აქტიურად ჩაერთვებიან სპორტულ ღონისძიებებში, ეს უკვე პროექტის დიდი წარმატება იქნება.

 

აქტივობების სავარაუდო ვადები:

 

აქტივობების ჩამონათვალი პირველი თვე მეორე თვე
I კვირა II კვირა III კვირა IV კვირა I კვირა
აქტივობა 1. გეგმის შედგენა და განხილვა (მასწავლებელი მათ  წარუდგენს პროექტის მიზანსა და გეგმას, მოახდენენ ანალიზს).          
აქტივობა 2. კვლევა – კითხვარის მიხედვით (კითხვარს შეადგენენ მოსწავლეები მასწავლებელთან კონსულტაციის შემდეგ) მოხდება სკოლის მოსწავლეების გამოკითხვა სამი ასაკობრივი კატეგორიის მიხედვით (მეექვსე, მეცხრე და მეთერთმეტე კლასელები). შედეგად გაირკვევა, რომელი ასაკობრივი კატეგორია რა პროდუქტით იკვებება სახლში და სკოლაში.

მიზანი: კვლევის ჩატარების გამოცდილების მიღება. კვლევის შედეგების ანალიზის და კლასიფიკაციის უნარის განვითარება

         
აქტივობა 3. კვლევის შედეგების ანალიზი და ვიზუალიზაცია დიაგრამების სახით (დიაგრამის ფორმას ჯგუფები თავად შეარჩევენ)          
 აქტივობა 4. თითოეული ჯგუფი ანალიზის საფუძველზე დადგენილ პროდუქტებში წინასწარ მიცემული ინსტრუქციის საფუძველზე

განსაზღვრავს ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლებისა და ვიტამინების (C და D) შემცველობას, მიღებულ მონაცემს  შეადარებენ პროდუქტის ეტიკეტზე მოცემულ მონაცემს. მოსწავლეები შედეგებს წარადგენენ და განიხილავენ მასწავლებელთან ერთად. მიზანი: ექსპერიმენტის ჩატარების უნარის განვითარება.

 

         
აქტივობა 5. ერთ-ერთი ჯგუფი მოიძიებს ინფორმაციას თუ რა ენერგიაა საჭირო სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიისთვის, ასევე სპორტის სხვადასხვა სახეობით დაკავებული და გონებრივი სამუშაოებით დატვირთული მოსწავლეებისთვის.

მიზანი: ინფორმაციის შეგროვებისა და კლასიფიკაციის უნარის განვითარება.

         
აქტივობა 6. ჯგუფები გააკეთებენ ნამუშევრის პრეზენტაციას, სადაც დაასაბუთებენ თავიანთი გადაწყვეტილების სისწორეს. გაიმართება დისკუსია ჯგუფებს შორის, დისკუსიას წარმართავს მასწავლებელი. მიზანი: არგუმენტირებული პასუხის უნარის განვითარება, სხვისი მოსაზრების გაზიარება.          
აქტივობა 7. თითოეული ჯგუფი შემთხვევითობის პრინციპით შეადგენს სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიისთვის სწორი კვების დღიურ რაციონს. მიზანი: მონაცემების დამუშავებისა და პრეზენტაციის უნარის განვითარება.

 

         
აქტივობა 8. თითოეული ჯგუფი მასწავლებელთან კონსულტაციის შემდეგ დაამზადებს პლაკატებს, სადაც მოცემული იქნება კვების რაციონი. მას მეათეკლასელები გაავრცელებენ სკოლაში და თემში.

მიზანი: თანატოლების დაინტერესება სწორი კვების რეჟიმით.

 

         
აქტივობა 9. საშუალო საფეხურზე ფრენბურთის შიდა სასკოლო ჩემპიონატის ჩატარება.          
აქტივობა 10. სპორტის მასწავლებლების დავალებით მოსწავლეები შექმნიან თამბაქოს და ჩიფსის ანტირეკლამას.          
აქტივობა 11. პროექტის შედეგების წარდგენა, ანალიზი და შეფასება.          

 

 

მონიტორინგი და შეფასება

 

N ამოცანები ინდიკატორი გადამოწმების წყაროები

(სად და რა დოკუმენტის საშუალებით იქნება შესაძლებელი ამოცანის შესრულების გადამოწმება)

1 კვლევის ჩატარება ძირითადი საკვების გამოსავლენად საინიციატივო ჯგუფი ჩაატარებს კვლევას საკვებ პროდუქტებთან დაკავშირებით ამოცანების შესრულების გადამოწმება შესაძლებელია სკოლის ადმინისტრაციაში არსებული დოკუმენტაციით. ანგარიშს ყოველი ამოცანის შესრულების ბოლოს პროექტის მონაწილე მასწავლებლები წარადგენენ პროექტის წარდგენაზე პასუხისმგებელ პირთან და ადმინისტრაციაში
2 სწორი კვების პოპულარიზაცია მოსწავლეები იმსჯელებენ ჯანსაღი კვების და სპორტის მნიშვნელობაზე ადამიანის ცხოვრებაში ამოცანების შესრულების გადამოწმება შესაძლებელია სკოლის ადმინისტრაციაში არსებული დოკუმენტაციით. ანგარიშს ყოველი ამოცანის შესრულების ბოლოს პროექტის მონაწილე მასწავლებლები წარადგენენ პროექტის წარდგენაზე პასუხისმგებელ პირთან და ადმინისტრაციაში.
3 ფრენბურთის ჩემპიონატის ჩატარება მოსწავლეები მონაწილეობას მიიღებენ სასკოლო ჩემპიონატში ფრენბურთში ამოცანების შესრულების გადამოწმება შესაძლებელია სკოლის ადმინისტრაციაში არსებული დოკუმენტაციით. ანგარიშს ყოველი ამოცანის შესრულების ბოლოს პროექტის მონაწილე მასწავლებლები წარადგენენ პროექტის წარდგენაზე პასუხისმგებელ პირთან და ადმინისტრაციაში. ასევე სპორტისა და ესთეტიკური აღზრდის კათედრაზე.

 

 

 

                                      სავარაუდო  ჯამური ბიუჯეტი

(თანხა მიუთითეთ ლარებში)

 

 

 

ხარჯვის სახეობა

დონორისგან მოთხოვნილი თანხა ორგანიზაციის წვლილი სხვა ორგანიზაციებისგან მოთხოვნილი/ გარანტირებული თანხა

 

 

ჯამური

თანხა

 

კომენტარი

/განმარტება

1.     სპორტის ინვენტარი   0.00 0.00    
2.     საკანცელარიო ნივთები   0.00 0.00    
   3. მაისურები   0.00 0.00    
სულ

(თანხის ჯამური ოდენობა)

 

  0.00 0.00    

 

 

დეტალური ბიუჯეტი ( ცხრილში მითითებულია სავარაუდო თანხა)

(თანხა მიუთითეთ ლარებში)

 

 

   

ხარჯვის სახეობა

 

ერთეული

 

ერთეულების რაოდენობა

 

ერთეულის ფასი ლარში

სულ

(თანხის ჯამური ოდენობა)

 

დონორისგან მოთხოვნილი თანხა თანადაფინანსების ოდენობა
  1.     სპორტის ინვენტარი            
  1.1.              ფრენბურთის ბურთი   4 40,00 160,00 160,00 0,00
  1.2.    ფრენბურთის ბადე   1 40,00 40,00 40,00 0,00
  1.3.   თასი პირველი ადგილისთვის   1 25,00 25,00 25,00 0,00
  1.4. მედალიონი მონაწილეობისთვის   20 5,00 100,00 100,00 0,00
  1.5. თასი მეორე ადგილისთვის   1 30,00 30,00 30,00 0,00
  1.6. სასტვენი   4 2,50 10,00 10,00 0,00
  2.     საკანცელარიო ნივთები            
  2.1. ვატმანი   10 1,00 10,00 10,00 0,00
  2.2. ფურცლები A4   1 8,50 8,50 8,50 0,00
  2.3. ფერადი ფურცლები   1 10,00 10,00 10,00 0,00
  2.4. მარკერი -პერმანენტის   10 1,00 10,00 10,00 0,00
  3.     მაისურები            
  3.1. მაისური

 

 

 

27

 

13,00

 

351,00 351,00 0,00
 

მთლიანი ბიუჯეტი  :

 

   

 

 

ინფორმაცია განმცხადებლის (პროექტის განმახორციელებელი ჯგუფის) გამოცდილების შესახებ

 

ორგანიზაციის მიერ განხორციელებული პროექტები/აქტივობები: (აქ ჩაიწერება თქვენი სკოლის მიერ უკვე განხორციელებული პროექტები)

 

პროექტის სახელწოდება პროექტის მიზანი დაფინანსების წყარო დაფინანსების ოდენობა
       
       

 

 

სახალისო კომპლექსური  დავალება

0

მასწავლებლებს უკვე კარგად გამოსდით  კომპლექსური დავალებების შექმნა.   ჩემს სკოლაშიც   შექმნილია  კომპლექსური დავალებების ბანკი და კოლეგები მუდმივად  ვუზიარებთ  ერთმანეთს  გამოცდილებას.     მოსწავლისთვისაც  საინტერესოა  შინაარსიანი, მის ცხოვრებისეულ სიტუაციებთან დაკავშირებული დავალების შეთავაზება, რომლის შესრულება მოითხოვს ფუნქციურ კონტექსტებში სხვადასხვა ცოდნათა ინტეგრირებულად გამოყენებას.

კათედრაზე მიზანმიმართული შეხვედრებისას კოლეგებმა პრაქტიკულად გავიაზრეთ კომპლექსური დავალების მახასიათებლები. კერძოდ ის, რომ კომპლექსური დავალება:

  • განისაზღვრება სასწავლო თემების/საკითხების მიხედვით,
  • უპირატესად ღია ტიპის დავალებაა, რომლის შესრულების შედეგად მოსწავლემ უნდა შექმნას პროდუქტი, რომელიც პასუხობს საკვანძო შეკითხვებს,
  • ცოდნის სამივე კატეგორიაზეა ორიენტირებული (განსაკუთრებით პირობისეულზე),
  • გამოიყენება ცოდნის აგებისთვის (სამიზნე ცნებაზე მუშაობისთვის), თუმცა, ამასთანავე, განმავითარებელი შეფასების ინსტრუმენტსაც წარმოადგენს.

– რა მოთხოვნებს უნდა აკმაყოფილებდეს კომპლექსური დავალება  ფორმულირებისა და შინაარსის თვალსაზრისით?

მნიშვნელოვანი  –ანუ თუ   შეესაბამება ესგ მოთხოვნებსა და საგნობრივი პროგრამის შედეგებს, მოითხოვს არსებით საგნობრივ ცოდნასა და უნარ-ჩვევებს, მოსწავლეებს უბიძგებს ააგონ, დახვეწონ ან გამოიყენონ მნიშვნელოვანი მოდელები/მაგალითები.

ავთენტური –  ანუ თუ  მოიცავს უშუალოდ საგნის აზრიან, საყოფაცხოვრებო გამოყენებას, არ არის ხელოვნურად შეზღუდული ამოხსნის მხრივ (მრავალნაირად შეიძლება ამოიხსნას/შესრულდეს).

მიუკერძოებელი – ანუ  თუ განსხვავებული მიდრეკილებებისა და პროფილის მოსწავლეებს თანაბარ შესაძლებლობას აძლევს ნიჭის გამოსავლენად და მოსწავლეებს პრობლემის გადასაწყვეტად საკუთარი გამოცდილების გამოყენება შეუძლიათ.

მრავალწახნაგიანი  – ანუ  თუ მოიცავს პოტენციალს განვრცობისა და კავშირების გამოვლენისთვის და მოსწავლეებისგან ფორმულების/წესების/პრინციპების  საფუძველმდები იდეების გააზრებას მოითხოვს.

დაძლევადი  – ანუ თუ   მოსწავლისთვის ასაკობრივად/განვითარების დონის შესაფერისია, შესრულებადია და არ გამოიწვევს სტრესს

 ცხადი –  ანუ თუ  გარკვეულია, რას ითხოვს იგი მოსწავლისგან.

მოსწავლის ჩართულობაზე ორიენტირებული, თუ მოსწავლე ასრულებს სამუშაოს და იღებს გადაწყვეტილებებს ან ურთიერთობს სხვებთან, იყენებს საგნობრივ მოდელებს/მაგალითებს პრობლემის წვდომისა და გადაჭრისთვის.

ხელმისაწვდომი მოსწავლეთა ფართო ფენებისთვის, თუ მოსწავლეთა საგნობრივი შესაძლებლობების ფართო სპექტრის არსებობის შემთხვევაშიც კი ყველა მოსწავლეს ძალუძს დავალებაზე აქტიური და ნაყოფიერი მუშაობა.

მინდა გაგაცნოთ ერთ-ერთი კომპლექსური დავალების შექმნის ისტორია, რომლის შინაარსისა და დიზაინისაკენ მიბიძგა იმ გარემოებამ, რომ  ჩემს მესამეკლასელ მოსწავლეებს აქვთ ნოსტალგია,  რადგან პანდემიის გამო ვეღარ ახერხებენ მათთვის საყავრელ ადგილებში სტუმრობას. მათ შორისაა „მაგდონალდი“  სადაც ხშირად ერთმანეთს დაბადების დღეებზეც ეპატიჟებოდნენ პანდემიამდე.  ამიტომ გადავწყვიტე შემექმნა  კომპლექსური დავალება  ზემოთაღნიშნული ცხოვრებისეული კონტექსტის გათვალისწინებით.

  ჩვენს მიერ კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობის შვიდი თანმიმდევრული ნაბიჯი ასე გამოიყურება:

პირველი ნაბიჯი – გადავხედე სტანდარტის მოთხოვნებს (სტანდარტის მოთხოვნები – მათ.დაწყ.( I I I). 3.    მათ.დაწყ.( I I I).4 ).

მეორე ნაბიჯი –  ვიზრუნე მოსწავლეთა  შეფასებაზე.

მასწავლებლისთვის ყოველთვის მნიშვნელოვანია  ზუსტად იცოდეს რა უნდა შეფასდეს და ამ დავალებაზე მუშაობისასაც  ჩემთვის ცალსახად იყო გამოკვეთილი რა უნდა შემეფასებინა. ანუ მე მაინტერესებდა: რამდენად შეუძლია მოსწავლეს  გამრავლება-გაყოფის მოქმედების შესრულება, მათი შეკრება-გამოკლების მოქმედებასთან და ერთმანეთთან დაკავშირება და ამაზე დაყრდნობით ცხოვრებისეული კონტექსტის მქონე ტექსიანი ამოცანის ამოხსნა.

ასევე მოსწავლეებისთვის ჩამოვაყალიბე შეფასების კრიტერიუმები:

  1. მოსწავლე ახორციელებს ადეკვატურ მათემატიკურ მოქმედებებს,
  2. მოსწავლე ახერხებს ტექსტიანი ამოცანის ტექსტში და ცხრილში მოცემული მონაცემების გამოყენებით  შესაბამისი მათემატიკური მოქმედებების განხორციელებას,
  3. მოსწავლე ახორციელებს ამოცანის ამოხსნას საფეხურებრივად,
  4. მოსწავლე იღებს სწორ პასუხს ცხოვრებისეული კონტექსტის მქონე ამოცანის ამოხსნისას.

 

მესამე ნაბიჯი – კომპლექსური დავალების ტექსტის  შექმნა

მოვიფიქრე და  შევქმენი კომპლექსური დავალების ტექსტი რომელიც ასე იკითხება:

 

სახალისო, კომპლექსური  დავალება –  მეგობრები მაკდონალდში

 

მომზადება შესაბამისი საპროგრამო მასალებზე (თემატური ერთეული)  მუშაობით წარიმართა. უბრალოდ სახელმძღვანელოში მოცემული რამდენიმე მაგალითი გადავაკეთე  ტექსტიან დავალებად და სხვადასხვა ცხოვრებისეული კონტექსტი შევიტანე მათში.

მეექვსე ნაბიჯი  – კომპლექსურ დავალებაზე  მუშაობა

კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობა წარიმართა მათემატიკის გაკვეთილზე და მოსწავლეები დროში  კარგად ჩაეტიენ.

მეშვიდე ნაბიჯი – კომპლექსური დავალებების შეფასება და ანალიზი

 მოსწავლეების დიდმა ნაწილმა კარგად გაართვა თავი  დავალებას.  მათ წარმატებით გამოიყენეს ტექსტიანი ამოცანის დანართში (ცხრილში) მოცემული მონაცემები და განახორციელეს ადეკვატური მათემატიკური მოქმედებები (გამრავლება, მიმატება..)  ჰოლისტური შეფასების  სქემამ აჩვენა რომ მოსწავლეები იმყოფებიან  მიმართებით და გაფართოებულ (ექსპერტის) დონეზე.

მოსწავლეთა შეფასების ანალიზმა აჩვენა,  რომ  მოსწავლეთა  მცირე ნაწილი იმყოფება  მულტისტრუქტურულ დონეზე   და იკეთება   ინფორმაციის ტრანსფორმაციაში მცირე ხარვეზები  (ცხრილიდან მონაცემების  დაკავშირება ტექსტის მონაცემებთან).

ამ მონაცემებზე დაყრდნობით გამოვყავი  სავარჯიშოების კომპლექტი, რომელთაც  უახლოესი ერთი თვის მანძილზე გამოვიყენებ  და მიმდინარე გაკვეთილებისას „ჩავაშენებ“ გაკვეთილებში, როგორც „მხიარულ მათემატიკურ სავარჯიშოებს-  თამაშებს“  ხშირად გამოვიყენებ განმავითარებელ სტრატეგიებს – „დაგვეხმარება მხიარული  ცხრილი/სქემა“  და „ემოციური შუქნიშანი“

ფაქტია კომპლექსური დავალებების გაცნობა მასწავლებელს აძლევს საშუალებას შეამჩნიოს/შენიშნოს (1)  ტიპური შეცდომები თუ ხარვეზები, რაც საშუალებას გვაძლევს მასწავლებლებს დავგეგმოთ (2)  აქტივობები, რომლებსაც „ჩავაშენებთ“ ჩენს სასწავლო კურსში და  განვახორციელებთ (3)  იმ აქტივობებს, რაც დავგეგმეთ ხარვეზების აღმოსაფხვრელად. ამის შემდეგ კი  გადამოწმება (4) აუცილებელია, რათა დავრწმუნდეთ, რომ უკვე ყველაფერი გამოსწორდა და რეალურად დავეხმარეთ მოსწავლეებს სირთულეების დაძლევაში.

გამოყენებული ლიტერატურა

  1. ესგ საგნობრივი პროგრამა  მათემატიკა (2018-2024)
  2. https://ganatldi.ge/app/uploads/2019/03/განმავითარებელი-შეფასება-და-დიფერენცირებული-სწავლება.pdf

 

კომპლექსური დავალება და შეფასების რუბრიკა

0

მოსწავლე წერას სწავლების პირველ წელს სწავლობს. წერაში კარგი შედეგების მისაღწევად აუცილებელია, მოსწავლეებმა წერონ ხშირად და მიზანმიმართულად. სხვადასხვა სახისა და ტიპის ტექსტების შედგენაზე მუშაობა თავდაპირველად უნდა წარიმართოს მასწავლებლის ხელმძღვანელობით, საყრდენების/მინიშნებების გამოყენებით ან მოდელის მიხედვით.

მკაფიო და გასაგები ინსტრუქციების თანხლებით, მრავალფეროვანი და შინაარსიანი კონტექსტის მქონე წერითი დავალებების შესრულების გზით მოსწავლეები თანდათან იწაფებიან წერაში,  იქმნიან გარკვეულ წარმოდგენას წერის პროცესზე, რაც გულისხმობს მოსწავლეთა აქტიურ მონაწილეობას წერის სამივე ეტაპზე: წერის დაწყებამდე, წერის დროს, წერის შემდეგ.

წერის აქტივობებიდან მინდა გამოვყო ილუსტრაციის მიხედვით წერა, რომელსაც ხშირად ვიყენებ გაკვეთილზე და ამ გზით ჩემს მოსწავლეებს ბევრი სირთულე დავაძლევინე. ჩემი მოსწავლეები  ფლობენ ამ ტიპის დავალების შესრულებას  შვიდსაფეხურიან სტრატეგიას:

პირველი საფეხური –  ჩამოწერე სიტყვები, რაც კავშირშია ილუსტრაციასთან და სათაურთან.

მეორე საფეხური – დაწერე შეკითხვები, რაც გიჩნდება ილუსტრაციასთან დაკავშირებით.

მესამე საფეხური – გამოიყენე შენი ფანტაზია, ილუსტრაცია, სათაურის შინაარსი და  დასვი მინიმუმ სამი შეკითხვა 1) ტექსტის შესავალი ნაწილისთვის 2) ტექსტის ძირითადი ნაწილისთვის 3) ტექსტის დასასრულისთვის.

მეოთხე საფეხური – უპასუხე ჯერ პირველ შეკითხვას შემდეგ მეორე  შეკითხავას, შემდეგ მესამეს  ისე, რომ პირველ საფეხურზე გამოყენებული სიტყვები გამოიყენო და  სათაურთანაც იყოს კავშირში.

მეხუთე საფეხური –  ეცადე  შეკითხვებზე პასუხები ამბებად გადააკეთო, მოიგონე წინადადებები  და ჯერ პირველი ამბავი დაწერე მერე მეორე მერე მესამე.

მეექვსე საფეხური – მიღებული ამბები ერთმანეთს დაუკავშირე რისთვისაც შეადგინე ახალი წინადადებები და მიღებული ტექსტი გაარედაქტირე.

მეშვიდე საფეხური –   მიღებულ ტექსტი დაასრულე ისე რომ სათაურს პასუხობდეს.

ახლა კი მინდა გაგიზიაროთ   ჩემს  მიერ შექმნილი წერის კმპლექსური დავალება, რომელზე მუშაობაც ძალიან ნაყოფიერი აღმოჩნდა ჩემი მოსწავლეებისთვის.

 

კომპლექსური  დავალება  –  საინტერესო ამბავი ილუსტრაციის მიხედვით

წერილობით გადმოეცი  ამ ილუსტრაციის მიხედვით შენი ფანტაზიით გამოგონებული ამბავი.  ისე, რომ არც სათაური დაივიწყო.  დააკვირდი,  ილუსტრაციას. მასზე გამოსახულ პერსონაჟებს დაამატე შენი გამოგონებულიც. აღწერე პერსონაჟები  რას ფიქრობენ, რას გრძნობენ,   რა სურვილები აქვთ.მოიფიქრე ამბის დასაწყისი, ამბის განვითარება და დასასრული.

წერისას:

  • ილუსტრაციაზე და ფანტაზიაზე დაყრდნობით, წარმოაჩინე – ფაქტები, მოვლენები – ილუსტრირებული და მოგონებული პერსონაჟის ხედვის კუთხიდან (ტექსტი, მკვ. 1, 3);
  • გამოიყენე დიალოგები, მრავალფეროვანი სიტყვები და წინადადებები (წერა, მკვ. 2, 4);
  • გადმოეცი ამბავი თანამიმდევრულად, დაიცავი აზრობრივი შესაბამისობა ტექსტის ნაწილებს შორის (წერა, მკვ. 3);
  • დაიცავი აბზაცები, გამოიყენე  სასვენი ნიშნები (წერა, მკვ. 5).

დავალების წარდგენის შემდეგ ისაუბრე:

  • რა მინიშნებებსდაეყრდენი ამბის მოგონებისას? (ტექსტი, მკვ. 3);
  • რა ხერხები გამოიყენე წერის დაწყებამდე, წერისას (წერა, მკვ. 6)

 

წინასწარ შევარჩიე ილუსტრაციები, ილუსტრაციებზე გადმოცემულ სიუჟეტებს გავუკეთე ისეთი სათაურები რამაც მოსწავლეთა წარმოსახვით აზროვნებას გარკვეული სტიმული უნდა მისცეს.

ეს კი იმ სამუშაო ფურცლების ვარიანტების ნაწილია, რაც ინდივიდუალურად მოვამზადე მოსწავლეებისთვის და   “გავათამაშე” შემთხვევითი განაწილების პრნციპით (მაგიდაზე  დავალაგე გადაბრუნებული ვერსიები და მოსწავლეები მოდიოდნენ, იღებდნენ სათითაოდ).

მოსწავლეთა მიერ ინდივიდუალურად შესრულებული ამ დაველებების პრეზენტაციების შემდეგ  მოსწავლეთა ნამუშევრები, რომლებიც შესრულდა A3  ზომის ფორმატის ქაღალდზე ავკინძეთ და შევქმენით „დიდი წიგნი“.

მოსწავლეთა ნაწერების  შეფასება მოვახდინე სოლო ტაქსონომიის საფუძველზე შექმნილი შეფასების სქემით:

შეფასების სქემა – სოლო ტაქსონომიით

პრესტრუქტურული დონე უნისტრუქტურული დონა მულტისტრუქტურული დონე მიმართებითი დონე გაფართოებული დონე
1.ნაშრომში მოსწავლის მოსაზრებები არ არის ან არაადეკვატურია 2.მოსწავლე იყენებს არაადეკვატურ ლექსიკას 3. წერილი სტრუქტურულად  არაორგანიზებულია 4. არ არის დაცული პუნქტუაცია.

 

1.ნაშრომში მოსწავლის მოსაზრებები  მწირია 2.მოსწავლე იყენებს მწირ   ლექსიკას 3. ნაშრომს არ აქვს სტრუქტურული მახასიათებლები. 4. არ არის დაცული პუნქტუაცია.

 

1.ნაშრომში მოსწავლის მოსაზრებები   ფრაგმენტულია 2.მოსწავლე იყენებს საჭირო   ლექსიკას

3. ნაშრომს მეტ-ნაკლებად აქვს სტრუქტურული მახასიათებლები

. 4. ძირითადად  დაცული პუნქტუაცია.

 

1.ნაშრომი წარმოდგენილია მოსწავლის იდეები,ილუსტრაციისა და წარმოსახვაზე დაყრდნობითაა გამოთქმული და  მკაფიოა.2.მოსწავლე იყენებს საჭირო ლექსიკას და განვრცობილ წინადადებებს 3. მოსწავლე იცავს ჟანრის სტრუქტურას

4. მოსწავლე იცავს პუნქტუაცია.ს

 

1.ნაშრომში წარმოდგენილია მოსწავლის ორიგინალური იდეები, მოსაზრებები, ემოციები რაც ნაკარნახევია ილუსტრაციისგან და მოსწავლის შემოქმედებითი მიდგომისგან  2.მოსწავლე იყენებს საჭირო ლექსიკას, მხატვრულ ხერხებს და  განვრცობილ წინადადებებს

3. მოსწავლე იცავს ჟანრის სტრუქტურას და ითვალისწინებს  სამიზნე აუდიტორიას

4. მოსწავლე იცავს პუნქტუაციას.

 

 

განმავითარებელი შეფასება მნიშვნელოვანია, როგორც მოსწავლისათვის ისე მასწავლებლისთვის.  ზოგადად შეფასების ეს ფორმა არის  საშუალება მოსწავლეთა ნაშრომების ანალიზის შედეგად   გამოიკვეთოს თუ რა მიმართულებით უნდა გააგრძელოს მასწავლებელმა მუშაობა.

მოსწავლეთა მიერ შესრულებული ნაშრომების ანალიზის შედეგად შევამჩნიე, რომ  მოსწავლეთა ნაწილის ნაწერები სტრუქტურულად არ იყო გამართული. არ იყო დაცული ნაწერის სტრუქტურა, რის გამოც დავგეგმე „ილუსტრაციის მიხედვით ერთობლივი წერის სტრატეგია“ რაც განვახორციელე მომდევნო გაკვეთილებზე. შემდეგ კი  მსგავსი დავალებით  გადავამოწმე რამდენად მოახერხეს მოსწავლეებმა ხარვეზის გამოსწორება.

 

შემჩნევა

 

დაგეგმვა განხორციელება გადამოწმება
მოსწავლის  ნაშრომი სტრუქტურულად არ არის გამართული.

 

შემდეგი გაკვეთილისთვის  დავგეგმე აქტივობა ილუსტრაციის მიხედვით –  „საშობაო არდადეგები“ (ერთობლივი წერის სტრატეგია) აქტივობა პირველი –    რა ჩანს ილუსტრაციაზე? რა შეიძლება ვივარაუდოთ? კითხვა-პასუხით. აქტივობა მეორე – ეთობლივი წერის ფორმატის შეხსენება.

აქტივობა სამი – ერთობლივად ტექსტის შედგენა (იდეები, შავი ვარიანტი, რედაქტირება)

მოსწავლეებს ვთხოვე – ერთობლივი წერის შედეგად შექმნილი ნაშრომის სტრუქტურის გათვალისწინებით – შექმნან  ნაშრომის  ახალი, საკუთარი ვერსია.

 

გამოყენებული ლიტერატურა

  1. ესგ საგნობრივი პროგრამა ქართული (2018-2024)
  2. https://kargiskola.ge/teachers/resource_books/kitxva/resursi_kitxva.pdf
  3. https://ganatldi.ge/app/uploads/2019/03/განმავითარებელი-შეფასება-და-დიფერენცირებული-სწავლება.pdf

 

 

 

მედიაგზავნილები  და მოსწავლის არჩევანი

0

კაცობრიობის განვითარების ისტორია მოწმობს, ადამიანი როგორ იძენდა იმ უნარებს, რომლებიც გარემოსთან ურთიერთობისათვის სჭირდებოდა. უძველესი დროიდან ქვისა თუ ხისაგან გამოთლილი იარაღით აღჭურვილი  ჰომო საპიენსი არა მხოლოდ თავს იცავდა, არამედ იკვლევდა იმ სივრცეს, რომელშიც სულიერ-მატერიალურად არსებობდა. მისი სიცოცხლე თანდათან უფრო მრავალფეროვნდებოდა და აღმოჩენების გზებით იქსელებოდა. ერთი უმთავრესი და გამორჩეული გზა კი მედიუმების პოვნას გულისხმობდა – იმგვარ ტექნიკას, რომელიც სამყაროს სიღრმისეულ ათვისებასა თუ საკუთარი თავის შეცნობაში დაეხმარებოდა. ცივილიზაციის განვითარების წყალობით, ადამიანს დღეს მძლავრი იარაღი – ელექტრონული მედია აქვს იმისთვის, რომ მოვლენების ცენტრში იყოს და უშორეს პერიფერიებსაც კი მისწვდეს ინტერნეტის საშუალებით. თანამედროვე  მულტიმედიური ტექნოლოგიები მოსწავლესაც და მასწავლებელსაც ცოდნის შეძენის  გზაზე კომფორტსა და საფრთხეს თანაბრად უქმნის. როგორც კვლევები ადასტურებს,  ჭარბი ინფორმაცია  არა მხოლოდ გადატვირთავს გონებას, არამედ რეალობის აღქმასაც აზიანებს, ეს კი ცხოვრებისეული პრობლემების  წყაროდ შეიძლება იქცეს.

აქამდე თუ გამორჩეულნი იყვნენ ის ისტორიული პიროვნებები (მაკედონელი, იულიუს კეისარი, ნაპოლეონი და სხვანი), რომლებსაც ერთდროულად რამდენიმე საქმის გაკეთება შეეძლოთ, ახლა ეს ჩვეულებრივი ამბავია. მოზარდს შეუძლია იჯდეს გაკვეთილზე, პარალელურად ჩართული იყოს გლობალურ ქსელში,  ვიდეოთამაშით გაერთოს, წეროს ტექსტური შეტყობინებები, მოუსმინოს მუსიკას და სხვ. ამიტომაც  გაჩნდა ტერმინი „მედიათაობა“, რომელსაც თანამედროვე სამყარო უამრავ არჩევანს სთავაზობს. შესაბამისად, გაჩნდა აუცილებლობაც,  რომ მოსწავლე იყოს მედიაწიგნიერი, შეძლოს მასმედიის შემოთავაზებულ მრავალფეროვნებაში ორიენტირება და თავისუფალი არჩევანის გაკეთება.

შეიძლება დავსვათ კითხვა: თანამედროვე სამყაროში არჩევანის სიმრავლე სიკეთეა თუ უბედურება? ერთიცაა და მეორეც.  ეს  ხშირად ერთგვარ ტერორს უთანაბრდება, რომელიც სიმართლისა და სიყალბის გარჩევის უნარს აჩლუნგებს და კრიტიკული, ანალიტიკური აზროვნების, ანალიზის, სინთეზისთვის დროს არ ტოვებს,  სწრაფი, გაუაზრებელი, მოჩვენებითი გადაწყვეტილების მიღებას უწყობს ხელს.

სხვადასხვა ტიპის ელექტრონული ინფორმაციისა თუ სასწავლო მასალის სიმდიდრე, რა თქმა უნდა, ტექნოლოგიური ეპოქის დიდი მონაპოვარია. ამაზე არავინ დავობს. ამავდროულად, ეს მოსწავლისგან ახალ უნარებს მოითხოვს, რომლებიც სწორედ ახლა ყალიბდება. ცხადია, პედაგოგს საქმე ემატება, რადგან ფეხდაფეხ უნდა მიჰყვეს ამ აჩქარებულ დროს და არათუ ძველმოდური არ უნდა გამოჩნდეს მოსწავლეთა თვალში, არამედ, მეტაფორულად თუ ვიტყვით, ინფორმაციის ოკეანეში ცურვა უნდა ისწავლოს და მოზღვავებული ნაკადების მორევში არ ჩაინთქას. ჯეიმს პოტერმა ჩვენი კულტურა „მედიაგზავნილების უზარმაზარ სუპერმარკეტს“ შეადარა – რაღაცებს „ვყიდულობთ“, მაგრამ იმაზეც ვფიქრობთ, რასაც „არ ვყიდულობთ“. თუ მის ამ მეტაფორულ აზრს მივყვებით, საკუთარ თავსაც იოლად გავიხსენებთ მსგავს სიტუაციაში, როცა იმასაც ვყიდულობთ, რაც არ დაგვიგეგმავს და არაფერში დაგვჭირდება, მაგრამ საგნებმა „იძალადეს“,  თავი გვაყიდვინეს, ფინანსური რესურსი  უაზროდ გაგვაფლანგვინეს.

ასე ხდება მაშინაც, როცა საჭირო ინფორმაციას დავეძებთ და დროს, ენერგიას ძიების გზაზე შემხვედრ უამრავ ინფორმაციაზე ვხარჯავთ, გვიტაცებს სათაურები, ფოტოები, რეკლამები და გვიან ვაცნობიერებთ, საერთოდ, რისთვის შემოვყავით თავი ამ საძიებო სისტემაში. ასე ემართებათ მოსწავლეებსაც, რომლებიც მედიაგზავნილების ქაოსში ინთქმებიან და თავგზა ებნევათ.  როგორც მეცნიერები აღნიშნავენ, დიდი რაოდენობით ინფორმაცია მეხსიერებას კი არ ავითარებს, არამედ აქვეითებს.

ჯეიმს პოტერი საუბრობს კოდებზე, რომლებსაც ადამიანში არა მხოლოდ გარემო, სკოლა, ოჯახი, მეგობრები, არამედ მედიასაშუალებებიც  აპროგრამებენ (წარმოდგენები, შეხედულებები, სტერეოტიპები). ასე რომ, მრავალფეროვანი არჩევანი შეიძლება ხანდახან მოჩვენებითიც იყოს, რადგან ადამიანი თუ არ არის კრიტიკულად, თავისუფლად და შემოქმედებითად მოაზროვნე, მაშინ შეიძლება მხოლოდ „შემოთავაზებულ“ ინფორმაციას დაეწაფოს და სრულიად დაკარგოს არჩევანის გაკეთების სურვილიცა და ძალაც.

იმისათვის, რომ მოსწავლემ თავი დააღწიოს უსარგებლო, უფრო მეტიც, საზიანო ინფორმაციას, საჭიროა, მასწავლებელი დაეხმაროს მას საორიენტაციო რუკისა თუ გზამკვლევის შექმნაში. მოსწავლე უნდა მიეჩვიოს ინფორმაციის გაფილტვრას, რისთვისაც აუცილებელია, მას ჰქონდეს სხვადასხვა მედიაწყაროს შედარების, ანალიზის, შეფასების, დაჯგუფების, ინდუქციის, დედუქციის, სინთეზისა და აბსტრაჰირების უნარები.

ეს ყოველივე კი, რა თქმა უნდა, თანდათან ყალიბდება და ვითარდება. მოსწავლე უნდა მიეჩვიოს, რომ ცხადად წარმოიდგინოს სასწავლო მიზნები, შემდეგ კი შეძლოს შესაბამისი ცოდნის სტრუქტურირება (ე.ი. კონკრეტული საკითხების დამუშავება).  ჩვენი აზრით, მოსწავლემ უნდა იფიქროს:

  1. რატომ არჩევს ამა თუ იმ მედიაგზავნილს?
  2. როგორ არის დაკავშირებული ეს მის მიზანთან?
  3. როგორ დაეხმარება ეს თემის მრავალმხრივ დამუშავებაში?
  4. პრეზენტაციისას როგორ შეძლებს აუდიტორიაზე ზემოქმედებას?

როდესაც მოსწავლეს კონკრეტული საკითხი ძალიან აინტერესებს, მაშინ  ის ძიების პროცესს სხვადასხვა მიმართულებით წარმართავს, ეცნობა არაერთ წყაროს, აგროვებს მასალას და, შესაბამისად, შედეგსაც იღებს. სკოლა ცხოვრების ნაწილია, ამიტომაც მოსწავლე ამ სივრცეშიც იძენს გამოცდილებას. გაკვეთილებზე მოსწავლე კონკრეტულ სასწავლო მიზნებზე კონცენტრირებას ეჩვევა, მას ის უნარებიც გამოუმუშავდება, რომლებიც დაეხმარება, რომ ცხოვრებაში იყოს ბედნიერი, ამისთვის კი სწორად შეარჩიოს პროფესია. მედიაწიგნიერება უნდა დაეხმაროს მოსწავლეს, იცხოვროს საკუთარი და არა მედიის მიერ შემოთავაზებული წესებით.

მოსწავლეები მასწავლებელთა გარეშეც აქტიურად ეცნობიან სხვადასხვა მედიაინფორმაციას.  საჭიროა, მასწავლებელმა გაკვეთილებზე გამოიყენოს მედიაგზავნილები, მოსწავლეებთან ერთად კრიტიკულად გააანალიზოს და შეაფასოს. ეს მოსწავლეებს დაეხმარება, რომ დამოუკიდებლად უფრო ეფექტურად გამოიყენონ ინტერნეტში ატვირთული აუდიო-ვიდეო თუ ტექსტური მასალა.

მასწავლებელმა უნდა მოიფიქროს ისეთი სავარჯიშოები, რომელთა შესრულებაც დაეფუძნება კონკრეტული მედიაინფორმაციის დეკოდირებას. გთავაზობთ ჩვენ მიერ მოფიქრებულ რამდენიმე აქტივობას.

აქტივობა 1. მასწავლებელმა წინასწარ შეარჩიოს საგაკვეთილო თემის შესაბამისი ვიდეო  და მოსწავლეებს აჩვენოს. ნახვის შემდეგ მოსწავლეებმა იმსჯელონ შემდეგ საკითხებზე:

  1. თემა როგორ იყო დამუშავებული ვიდეოში (ღრმად თუ ზედაპირულად)?
  2. ავტორებმა მხოლოდ ფაქტები წარმოაჩინეს თუ ამ ფაქტთა საკუთარი ინტერპრეტაციებიც?
  3. ავტორებმა რა წყაროები გამოიყენეს?
  4. როგორ იყო ტექსტური მასალა მოწოდებული?
  5. როგორი იყო ფოტომასალა (ავთენტური თუ ინტერნეტით მოძიებული)?
  6. როგორი იყო ტექსტის შრიფტი?
  7. როგორი იყო დიზაინი?
  8. როგორ იყო გამოყენებული ხმა (მუსიკალური ეფექტები)?
  9. როგორ იყო ფერები ერთმანეთთან შეხამებული?
  10. როგორი კომპოზიცია ჰქონდა ვიდეოს?
  11. იყო თუ არა თემა „ამობრუნებული პირამიდის ეფექტით“ მოწოდებული? (ჯერ თემასთან დაკავშირებული მთავარი ინფორმაცია: ვინ? რა? სად? რატომ? როგორ? შემდეგ თემასთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი დეტალები, შემდეგ ნაკლებმნიშვნელოვანი, მეორე რიგის ინფორმაცია, რომელიც თემას ავსებდა და ამდიდრებდა);
  12. რა ემოციური ზემოქმედება მოახდინა მოწოდებულმა მასალამ?
  13. რა იყო ახალი და საინტერესო მოცემულ ვიდეოში?
  14. მომცა თუ არა ვიდეომ სტიმული თემის უფრო ღრმად გასაცნობად?
  15. თემის დამუშავება მომეწონა თუ არა?
  16. დაბადა თუ არა ვიდეომასალამ ახალი იდეები?
  17. სახელმძღვანელოში მოცემულ მასალას ვიდეო ავსებდა, იმეორებდა თუ განსხვავებული რაკურსით წარმოაჩენდა?

ეს კითხვები დაეხმარება მოსწავლეებს დასაბუთებულ კრიტიკული ანალიზში.

პედაგოგმა მოსწავლეებს შეიძლება დაავალოს ამავე თემაზე ვიდეოს  დამოუკიდებლად (ჯგუფურად, ინდივიდუალურად) შექმნა. მუშაობისას მოსწავლეებმა უნდა გაითვალისწინონ ის კრიტიკული შენიშვნები, რომლებიც გამოითქვა და თავიანთ ვიდეოში იგივე  შეცდომები არ დაუშვან. კარგი იქნება, თუ ერთსა და იმავე თემაზე შექმნიან ვიდეოებს.

შემფასებელთა ჯგუფს (რომელშიც შევლენ ის მოსწავლეები, რომლებიც მონაწილეობას არ მიიღებენ დავალებაში)  ექსპერტის ფუნქცია ექნება. მასწავლებლის დახმარებით ისინი მოიფიქრებენ შეფასების კრიტერიუმებს, რათა მაქსიმალურად გამორიცხონ სუბიექტური ნიუანსები და ობიექტურად განსაზღვრონ შესრულებულ დავალებათა ღირსება-ნაკლოვანება. ამის შემდეგ შეიძლება ექსპერტებმა იმ ვიდეოს, რომელიც მაღალ ქულას მიიღებს, სასკოლო (ან საკლასო) ვებგვერდზე, ბლოგსა თუ ფეისბუქგვერდზე ატვირთვის რეკომენდაცია მისცენ.

საინტერესო იქნება იმ კომენტარების ანალიზიც, რომლებსაც ვიდეოს მნახველები დაწერენ (შეიძლება, ამ თვალსაზრისით,  სხვა კლასების ან სხვა  სკოლის მოსწავლეთა ჩართვაც).

აქტივობა 2. მასწავლებელმა  წინასწარ შეარჩიოს ორი ან სამი მოკლე ვიდეო იმ თემაზე, რომელსაც შეასწავლის (შეიძლება თემის დასრულების ეტაპზეც). ვიდეოებში თემა განსხვავებული თვალთახედვით უნდა იყოს წარმოჩენილი (ე.ი. განსხვავებული თვალსაზრისები უნდა იყოს გამოთქმული).

მოსწავლეებმა ვიდეოები ერთმანეთს უნდა შეადარონ  და დასაბუთებულად იმსჯელონ:

  1. რომელ ვიდეოში გამოთქმულ თვალსაზრისებს ეთანხმებიან?
  2. რომელ ვიდეოში მიაღწიეს ავტორებმა დამაჯერებლობას?
  3. ავტორებმა რა სტრატეგიები გამოიყენეს იმისთვის, რომ თავიანთი თვალსაზრისები გამოეხატათ?
  4. რომელმა აუდიო-ვიზუალურმა ეფექტებმა მოახდინა გავლენა, რომ მოწოდებული ინფორმაცია უკეთესად გაეაზრებინათ?

რა თქმა უნდა, შეიძლება კითხვების გამრავალფეროვნება და მოდიფიცირება კონკრეტული საგნის სპეციფიკის გათვალისწინებით. კარგი იქნება, თუ ვიდეოების განსახილველ კითხვათა თუ შეფასებათა კრიტერიუმების შედგენაზე მოსწავლეები დამოუკიდებლად იმუშავებენ,  შემდეგ ერთმანეთთან  შეაჯერებენ და მასწავლებელს წარუდგენენ (მათ ამგვარი სქემის შედგენის გამოცდილება უკვე ექნებათ).

მოსწავლეები იმსჯელებენ ვიდეოს შესახებ – თუ რას შეცვლიდნენ, დაამატებდნენ, გამოაკლებდნენ. შეიძლება მასწავლებელმა მისცეს დავალება, რომ მოცემული ვიდეოებისგან ახალი შექმნან, გამოიყენონ ის, რაც მოეწონათ და მნიშვნელოვნად მიიჩნიეს. დავალებად შეიძლება მიეცეთ, აგრეთვე, ახალი ვიდეოს შექმნა მოცემულ თემაზე.

აქტივობა  3. მასწავლებელმა მოსწავლეებს წინასწარ გააცნოს შემდეგ გაკვეთილებზე შესასწავლი თემა და  დაავალოს შეთავაზებულ თემაზე სხვადასხვა ტიპის მედიაგზავნილის შექმნა; ინფორმაცია მოიძიონ, დაახარისხონ  და  გადაიღონ ვიდეო ან PowerPoint-ში გააკეთონ პრეზენტაცია (ინდივიდუალურად ან ჯგუფურად).  ამგვარად, მასწავლებელმა თემის ახსნა, წარმოდგენა მოსწავლეებს უნდა დაავალოს. აქაც წინასწარ უნდა შექმნას ექსპერტთა ჯგუფი (სურვილის მიხედვით), რომელიც წარმოდგენილ მასალას, მაგალითად,  შემდეგი პოზიციიდან შეაფასებს:

  1. ავტორებმა საინტერესოდ წარმოაჩინეს თუ არა ახალი თემა?
  2. რა იყო ახალი მოსწავლეთა შექმნილ მედიაგზავნილში?
  3. დაკავშირებული იყო თუ არა აქამდე შესწავლილ მასალასთან?
  4. თუ იყო წარმოდგენილი მრავალფეროვანი მასალის მიწოდების გზები?
  5. ჩანდა თუ არა ავტორთა სუბიექტური დამოკიდებულება საკითხის მიმართ (თუ ობიექტური, ნეიტრალური პოზიციიდან იყო წარმოდგენილი)?
  6. კრიტიკულად იყო თუ არა გადამუშავებული მოძიებული მასალა, თუ, უბრალოდ, კოპირებული იყო ამა თუ იმ საიტიდან?
  7. დაცული იყო თუ არა საავტორო უფლებები? ე.ი. მითითებული იყო თუ არა იმ ვებგვერდთა მისამართები, საიდანაც ისარგებლეს ტექსტური, აუდიო თუ ვიდეომასალით?
  8. როგორ იყო წარმოდგენილი მასალის სტრუქტურა და კომპოზიცია?
  9. შეთავაზებული იყო თუ არა დამატებითი ინფორმაციის მისამართები?

ეს აქტივობები მოსწავლეებს პასუხისმგებლობის გრძნობას გაუმძაფრებს, დამოუკიდებლად შრომას მიაჩვევს, თავდაჯერებულობას შესძენს;  რაც მნიშვნელოვანია, განუვითარებს შემდეგ უნარებს (რომლებიც არა მხოლოდ სკოლაში, არამედ ცხოვრებაშიც გამოადგებათ):

  1. მასალის მოძიება და კლასიფიკაცია;
  2. სათანადო დოკუმენტების შერჩევა;
  3. პირველხარისხოვან მონაცემთა გამორჩევა;
  4. დამატებითი ფაქტების თავმოყრა;
  5. აუდიო-ვიზუალური და ფოტომასალის მოძიება;
  6. ავთენტური აუდიო-ვიდეო და ფოტომასალის შექმნა;
  7. მნახველზე ზემოქმედების სტრატეგიების შემუშავება.
  8. ანალიზის, სინთეზის უნარების განვითარება;
  9. ესთეტიკური გემოვნების განვითარება და სხვ.

ამგვარად, მედიასამყაროში მოგზაურობა უბრალო და უაზრო ხეტიალს რომ არ დაემსგავსოს, მოსწავლე მიეჩვევა  მიზანმიმართული „მარშრუტების“ შედგენას, გზამკვლევთა შექმნას, რათა საინფორმაციო გზავნილი იყოს კარგი საშუალება, ინსტრუმენტი დასახული სასწავლო მიზნების მისაღწევად, თავისუფალი არჩევანის გასაკეთებლად.

მდინარე, რომლის ხმაურიც არავის ესმის  

0

2018 წელს ესტონეთის განათლების სისტემის გასაცნობად ტალინში ვიმყოფებოდი. ქალაქის ძველ უბნებში თვალში გეცემოდათ დაწყებითი კლასების მოსწავლეთა ჯგუფები, რომლებიც სასწავლო დროს სკოლის გარეთ, ქალაქში ატარებდნენ. სპეციალური ამოსაცნობი ჟილეტებით შემოსილები, ურბანული სივრცეების შესასწავლად და აღმოსაჩენად პედაგოგებთან ერთად დადიოდნენ.

სწავლა-სწავლების რეალურ ცხოვრებასთან დაკავშირების სხვადასხვა გზა არსებობს. ერთი მათგანია საგანმანათლებლო city walks (ფეხტური ქალაქში). სანამ ამ მეთოდით ტურის დაგეგმვაზე გადავიდოდე, ჩვენი რეალობიდან აღებულ რამდენიმე საინტერესო მაგალითს გაგიზიარებთ.

საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორიამ შეადგინა ისტორიული ტურები თბილისში, თელავში, ქუთაისსა და ბათუმში. მარშრუტების მიზანია საბჭოთა წარსულის გააზრების ხელშეწყობა ქალაქებში შემორჩენილი ნაგებობების მონახულების გზით. 2021 წლის ნოემბერში კოლეგებთან ერთად მონაწილეობა მივიღე თელავის ტურში, რომელსაც მკვლევარი ირაკლი ხვადაგიანი უძღვებოდა. მოსმენილმა ამბებმა და შენობების კედლებზე შემორჩენილმა გზავნილებმა გააცოცხლა ტრაგედიები, რომლებიც გასაბჭოების შემდეგ დატრიალდა საქართველოში.

გავიხსენებდი ასევე ტფილისის ჰამქარის ფეხტურებს ძველ თბილისში…

სამოქალაქო განათლების პედაგოგთა ფორუმი მიუნხენის ლუდვიგ მაქსიმილიანის უნივერსიტეტის გეოგრაფიის დეპარტამენტთან პარტნიორობითა და გერმანული ფონდის EVZ – Remembrance, Responsibility, Future – მხარდაჭერით ახორციელებდა პროექტს „საგანმანათლებლო сity walks“. პროექტი ითვალისწინებდა ქართველი და გერმანელი მასწავლებლების მომზადებას და საჭირო უნარებით აღჭურვას, რათა დამოუკიდებლად დაგვეგეგმა ფეხტურები ჩვენი მოსწავლეებისთვის შემდეგი მიმართულებებით:

 

  • Un-Read Stories – არწაკითხული ისტორიები
  • Un-heard People/Voices – არგაგონილი ადამიანები/ხმები
  • Un-seen Art and Un-Dreamed Utopia – არდანახული ხელოვნება და არნაოცნებარი უტოპია

 

რა თემატიკაზე და სად შეიძლება დაიგეგმოს საფეხმავლო ტურები?

საფეხმავლო ტურების მოწყობა შესაძლებელია როგორც დიდ და პატარა ქალაქებში, ისე სოფლადაც. თემატიკა შეზღუდული არ არის. მარშრუტი შეიძლება ეხებოდეს გარემოს დაცვის საკითხებს, ადამიანთა უფლებრივ მდგომარეობას, ურბანულ პრობლემებს, ქუჩის ხელოვნებას, სახელმწიფო ხელისუფლების განაწილების პრინციპების პრაქტიკულ რეალიზებას (მაგალითად, თბილისში მოკლე მანძილზე შეიძლება პარლამენტის, მთავრობის ადმინისტრაციისა და უზენაესი სასამართლოს ნახვა), განათლებას, მედიასა და არასამთავრობო სექტორს, სატრანსპორტო პოლიტიკას, საბჭოთა წარსულის გააზრებას, კონფლიქტებს, სპორტს და სხვ. მასწავლებელს ფართო არჩევანი აქვს, რათა მოსწავლეები სკოლის გარეთ დააფიქროს თუნდაც სასწავლო პროგრამით გათვალისწინებულ საკითხებზე.

სასურველია, მარშრუტი დაგეგმვის ეტაპზე, წინასწარ შემუშავდეს. Google maps-ი ტერიტორიის მონიშვნის, შესაბამისი ინფორმაციის დატანისა და მიმართულებების განსაზღვრის საშუალებას იძლევა.

მარნეულის მუნიციპალიტეტში მუშაობა საინტერესოა. ეთნიკური თუ რელიგიური მრავალფეროვნება, ქალთა და ბავშვთა უფლებრივ მდგომარეობაზე დაკვირვება, საბჭოთა წარსულის ნაკვალევი – ეს მცირე ჩამონათვალია იმ თემებისა, რომლებზეც შესაძლებელია აქტუალური საგანმანათლებლო city walks-ის დაგეგმვა და განხორციელება. ქალაქში მწვავე პრობლემაა დაბინძურება, ამიტომ სწორედ მას დაეთმო ჩვენი პირველი ფეხტური სახელწოდებით „მდინარის ხმაური, რომელიც არავის ესმის“.

პედაგოგი კარგად უნდა იცნობდეს იმ ტერიტორიას, სადაც მოსწავლეების მიყვანას აპირებს. სივრცის კარგად შესწავლა საჭიროა იმისთვისაც, რომ სიარულის დროს ესაუბროს მონაწილეებს იმ საკითხზე, რომელსაც ეთმობა კონკრეტული მარშრუტი. ამიტომ პირველ ეტაპზე შევისწავლე მდინარე ალგეთის კონკრეტული მონაკვეთი, რომელიც ყველაზე მეტადაა დაბინძურებული. ამის შემდეგ Google maps-ის აპლიკაციაში შევქმენი რუკა თავისი მინიშნებებით (ფეხტურის განხორციელების შემდეგ დავამატე შესაბამისი ფოტოები).

საგანმანათლებლო city walks-ში მარნეულის N2 საჯარო სკოლის X კლასის მოსწავლეებმა მიიღეს მონაწილეობა.

ქალაქში მიედინება პატარა მდინარე ალგეთი. მდინარე და მისი ხეობა მოსახლეობის უპასუხისმგებლო ქმედებების გამო ძლიერ ბინძურდება.

საგანმანათლებლო сity walks-ის დაგეგმვის პროცესში ჩამოვაყალიბე საკვანძო კითხვები, რომლებზეც გავცემდი პასუხებს და მოვისმენდი მათ მოსაზრებებს.

  1. როგორ ექცევა ქალაქი მდინარეს?
  2. რატომ არ არის მდინარე ქალაქის ორგანული ნაწილი?
  3. რამდენად შესაძლებელია მდინარის ნაპირებზე რეკრეაციული სივრცეების მოწყობა და ხეობის ათვისება?
  4. რას გვეტყოდა მდინარე, ლაპარაკი რომ შეეძლოს?

 

ტური დავიწყეთ ადგილიდან, სადაც ქვის პატარა საწარმო მდებარეობს. საწარმოდან გამოედინება არხი, რომელიც იქვე, ახლოს, უერთდება მდინარე ალგეთს. დამუშავებული ქვები ირეცხება. ნარეცხი წყალი სწორედ ამ არხის საშუალებით ჩაედინება მდინარე ალგეთში.

 

მოვინახულეთ მდინარის ჭალა, სადაც შეიძლება მოეწყოს სკვერი ან ტყე-პარკი. ფეხტურის მონაწილეებმა მეორე დღეს სკოლაში წარმოადგინეს თავიანთი ხედვა და სურვილები.

მესამე გაჩერება იყო ძველი სასამართლოს შენობის მიმდებარე ტერიტორია ქალაქის ცენტრში. ეს ადგილი უპატრონოდაა მიტოვებული, დგას ხეები, იქვე მიედინება მდინარე. ნებისმიერი ევროპული ქვეყნის პატარა ქალაქი ასეთ ადგილას მოაწყობდა ძალიან ლამაზ რეკრეაციული ზონას.

ბოლო გაჩერება იყო ადგილი, სადაც მდინარე ყველაზე ახლოს მოდის სკოლასთან. აქ მდინარეში ყველაზე მეტი საყოფაცხოვრებო ნარჩენი იყრება. მოსწავლეებმა გამოთქვეს მოსაზრებები იმის თაობაზე, როგორ შეიძლება მდინარის დაცვა მსგავსი ქმედებებისგან და თავიანთ პასუხისმგებლობაზეც იმსჯელეს.

 

მოსწავლეებმა აღმოაჩინეს მდინარე, რომლის ხმაური არავის ესმის. ჩვენი მიზანია, მდინარის გადარჩენის მიზნით დავიწყოთ ადვოკატირების კამპანია. ვაპირებთ ამ პროცესში დაინტერესებული მხარეების ჩართვას, მედიისა და არასამთავრობო სექტორის მოწვევას, რათა უფრო მეტი ადამიანის ყურამდე მივიტანოთ მდინარის გასაჭირი.

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე

ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას. ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...