კიდევაც ვნახავ გაზაფხულს…
წინა წერილში შეგპირდით, რომ დღეს რეაქციის სადავეებზე
ვისაუბრებდით. რადგან გაზაფხულმა მართლაც დაიგვიანა, მინდა დაპირებული თემა ერთი კვირით
გადავდოთ (ჩვენი გაზაფხულივით) და დღეს სხვა თემა შემოგთავაზოთ.
რატომ ველით ასე გაზაფხულს? რას ველოდებით მისგან? სითბოს?
მაშინ რატომ პირდაპირ ზაფხულს არ ვნატრობთ. ზაფხულში ხომ უფრო “თბილა”. გაზაფხულს
ჩვენ ზამთრის სიცივისაგან შეწუხებულები სითბოს მოტანისათვის არ ველოდებით. ასე, რომ
იყოს, მას “წელიწადის ყველაზე თბილ დროს” დავარქმევდით და არა “წელიწადის
ყველაზე ლამაზ დროს”.
მაინც რატომ არის გაზაფხული ლამაზი? ვაჟა მას მოკლედ
და ძალიან ლამაზად ხსნის:
“კიდევაც ვნახავ გაზაფხულს,
ყელმოღერებულ იასა,
სიკვდილის სიცოცხლედ მქცეველს,
იმის სიტურფეს ღვთიანსა,
ამწვანებულსა მთა-ბარსა,
დამწყაზრულს, ყვავილიანსა”.
ზამთრის ერთფეროვნებით, მიძინებულ-მიყუჩებულ მდგომარეობაში
მყოფი ბუნების ცქერით (და რა სუსხით) შეწუხებულ ჩვენს თვალსა და გულს ეჩქარება გალაღება,
გამწვანებული, აკვირტებული, აყვავილებული ველ-მინდვრების ხილვა. მისი შემხედვარე სხვადასხვა
პროფესიის ადამიანს თითქმის ერთნაირი ვერდიქტი გამოაქვს: აცხადებს რომ “ლამაზია”
და ეს სილამაზე განპირობებულია კონტურებით, მოხაზულობით, ფერით, ელფერით და ა.შ. პოეტური
ნიჭით დაჯილდოვებულები არ იშურებენ დახვეწილ ქარაგმებსა და მეტაფორებს. ქიმიკოსის თვალით
კი ეს სულ სხვანაირად ჩანს.
ქვემოთ მოცემულ სურათზე ლამაზი ყვავილია.
ამ სურათზეც ბუნების ერთ-ერთი მშვენიერი ქმნილებაა გამოსახული:
მაგრამ ბუნებას ჩვენთვის მისი სილამაზე რომ წარმოეჩინა
ამ ყვავილთან ერთად პიგმენტებიც შექმნა. რომ არა პიგმენტები, იგი ერთი უსახური ნივთი
შეიძლება ყოფილიყო… არ მეთანხმებით? მაშინ ამ სურათსაც შევხედოთ. აქ ერთი სახეობის
ყვავილია, პიგმენტი კი… ბევრად მეტი.
ამიტომ ბუნებაში თუ რაიმე ლამაზია, პიგმენტების არსებობით
არის განპირობებული. რომ არა პიგმენტები, ჩვენს წინ წამომართული ახლად შეფოთლილი მთა,
ერთ დიდ შავ ლოდად მოგვეჩვენებოდა…
რას წარმოადგენს პიგმენტი? რატომ აქვს მას ფერი? ან საერთოდ რამდენი ფერი არსებობს?
კიდევ ერთ სურათს შევხედოთ:
მართლაც ლამაზი თაიგულია. მოდით შევეცადოთ და ჩამოვთვალოთ
ყველა ფერი.
ნურც ეცდები,
ტყუილად გაირჯებით.
ქართულ ენაში (და არც ერთ სხვა ენაში) არ არსებობს იმდენი
სიტყვა, რომელიც “ყველა” ფერს ზუსტად და ცალსახად აღწერდეს. ჩვენი ლექსიკა
ფერებთან მიმართებაში ძალიან მწირია. სულ რამდენიმე სიტყვით ვიფარგლებით: “წითელი”,
“ლურჯი”, “მწვანე”, “თეთრი”, “შავი”,
“ყვითელი”. როდესაც ეს სიტყვები აღარ გვყოფნის, შემდეგ ვიგონებთ სხვადასხვა
დამხმარე მსაზღვრელებს “ბაცი”, “ღია”, ან რაღაც ობიექტებს ვადარებთ
(მაგალითად, ცისფერი, ყავისფერი, ნარინჯისფერი და ა.შ. ), მაგრამ რეალობიდან მაინც ძალიან შორს ვრჩებით. ამ
რთულ სიტუაციაში გამოსავალი ისევ ქიმიკოსებმა იპოვეს. დღეისათვის ფერების დასახელება
წარმოებს რიცხვების მიხედვით. შექმნილია შესაბამისი ქრომატოგრამები, რომელზეც ყოველ
ფერს შეესაბამება გარკვეული კოორდინატები.
ერთ-ერთი ასეთი სტანდარტი ცნობილია CIE Lab-ის
სახელით. მოცემული სისტემით მიხედვით ისაზღვრება სამი კოორდინატი: L, a და b. როგორც ქვემოთ მოყვანილ სურათზეა გამოსახული,
თქვენ უკვე შეგიძლიათ ერთმანეთისაგან განასხვავოთ სამი სხვადასხვა ყვითელი ფერი.
მოცემული სისტემის მიხედვით ფერის დახასიათება შეიძლება
სამი პარამერტით: განათებულობით, ფერის სიღრმითა და ტონალობით, რომელიც შეიძლება ქრომატულობის
სფეროს სახით წარმოდგინდეს:
მაქსიმალური განათებულობა იძლევა თეთრ ფერს, ხოლო განათებულობის
მინიმუმამდე შემცირება – შავს. ტონალობას წარმოქმნის ყვითელი, მწვანე, წითელი და ლურჯი
ტონები, რომელიც “ეკვატორის” მიხედვით იცვლება. ტონები სფეროს ცენტრისკენ
ღრმავდება.
თუ ობიექტს წარმოვადგენთ მხოლოდ განათებულობის საშუალებით,მაშინმიიღებაე.წ. შავ–თეთრი გამოსახულება, რომელზეც შუქჩრდილებიიქნებაშენარჩუნებული (მარცხენა). თუ ობიექტსმხოლოდმასშიგამოყენებულიტონებისმიხედვითგამოვსახავთ, იგი ფერების პალიტრას უფრო დაემგვანება (შუა სურათი),
ვიდრე სურათს, ხოლო თუ ორივეს ერთად გამოვიყენებთ, სურათი მიიღებს ორიგინალურ სახეს
(მარჯვენა სურათი).
ასეთი ხანგრძლივი პრელუდიის შემდეგ დავუბრუნდეთ პიგმენტებს.
პიგმენტები შეიძლება იყოს ბუნებრივი, სინთეზური და ხელოვნური, ქიმიური ბუნების მიხედვით კი – ორგანული და არაორგანული.
ბუნებრივი ორგანული პიგმენტები გავრცელებულნი არიან ცოცხალ ორგნიზმებში.
სტაფილოსა და ჭარხლის ფერი
განპირობებულია მასში ბეტა–კაროტინის არსებობით. ორგანიზმში მოხვედრისას
კაროტინი მეტაბოლოზმის შედეგად შუაზე იხლიჩება და მიიღება A-ვიტამინი.
იას სინაზესა და სილამაზეს ლურჯი ფერის პიგმენტი ანტოციანინი
განაპირობებს, რომლის ზოგადი ფორმულაც ქვემოთ მოყვანილ სურათზეა.
მაგრამ იგი მხოლოდ ამ ერთ პიგმენტს არ შეიცავს. მისი
ფოთლების სიმწვანე კი ქლოროფილის დამსახურებაა.
ალბათ გაინტერესებთ, სად ქრება ქლოროფილი შემოდგომობით.
იგი იჟანგება. მცენარეებში მისი “სიცოცხლის ხანგრძლივობა” გაზაფხულიდან შემოდგომამდე
გრძელდება. მთელი ქლოროფილი ამ დროის განმავლობაში იბრძვის გარემოსთან და შეძლებისდაგვარად უმკლავდება ჟანგბადის შემოტევას.
ეს ბრძოლა შეუპოვარი და უთანასწოროა. პიგმენტის მცირერიცხოვანი მოლეკულების რაზმი ვერ
უმკლავდება მოზღვავებულ ჟანგბადის მრავალრიცხოვან არმიას და ბოლოს ნებდება. შესაბამისად
ასპარეზი რჩება კაროტიოიდებს – ყვითელი (ზოგჯერ მოწითალო) ფერის პიგმენტებს:
პიგმენტებზე საუბარი დაუსრულებლად შეიძლება…
დასასრულს ერთს დავამატებ. პიგმენტებისა და საღებრების
როლი ჩვენს ცხოვრებაში მხოლოდ ამით არ ამოიწურება. ეს პიგმენტების როლის ლამაზი და
“პოეტური” ასპექტია. რეალურად მათ
გარეშე წარმოუდგენელია ჯანდაცვა, დიაგნოსტიკა, კოსმეტიკა, კომპიუტერული და ციფრული
ტექნოლოგიები, კოსმონავტიკა…
შორს არ არის დრო, როდესაც საღებრები ჩვენს წარმოდგენებს
თუნდაც კომპიუტერულ ტექნიკაზე, მათ შესაძლებლობაზე რადიკალურად შეცვლის…
ამის შესახებ შემდეგ წერილებში ვისაუბროთ, თუ დაგაინტერესებთ.
მანამ, წელიწადის ყველა დროს გისურვებთ ბევრ თქვენს ფერს და სინათლეს, რომელიც ცოდნასა
და განათლებას ახლავს.
სასწავლო პროცესის შეფასება მოსწავლის მიერ
სასწავლო პროცესის შეფასება სწავლების მონიტორინგის და ხარისხის კონტროლის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მექანიზმია.
განათლების სისტემაში მონიტორინგის და შეფასების სხვადასხვა მიდგომა და მეთოდი გამოიყენება. სასწავლო პროცესის მონიტორინგს, ძირითადად, საგანმანათლებლო დაწესებულების ადმინისტრაცია ახორციელებს. შეფასება, ასევე, შეიძლება აწარმოოს ამა თუ იმ საკითხით დაინტერესებულმა მკვლევარმა, მკვლევართა ჯგუფმა, საერთაშორისო ორგანიზაციამ, ან შეფასების/მონიტორინგის სახელმწიფო თუ საერთაშორისო პროგრამამ. მონიტორინგი პროცესის ცალმხრივად ან გლობალურად შეფასებას ახდენს. მას სწავლების ყოველდღიური დინამიკის აღწერა, სრულყოფილი სურათის დახატვა არ შეუძლია. მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარში გერმანიაში საფუძველი ჩაეყარა შეფასების 360-გრადუსიან სისტემას, რომელიც ყველა დასავლურ ქვეყანაში ფართოდ გავრცელდა. ეს სისტემა ყოველმხრივი ან მრავალმხრივი შეფასების სისტემის სახელითაცაა ცნობილი და გულისხმობს პროცესში ჩართული ყველა მხარის მონაწილეობას მონიტორინგსა თუ შეფასებაში და მიღებული მონაცემების კომპლექსურ ანალიზს.
ზოგადად, მონიტორინგისა და შეფასების თანამედროვე მიდგომებში, მრავალმხრივი შეფასების მეთოდის პოპულარიზაციის ტენდენციის ფონზე, დიდი მნიშვნელობა ენიჭება შემსწავლელის, როგორც სასწავლო პროცესის ძირითადი სუბიექტის მიერ სწავლების შედეგების შეფასებას. დასავლეთის ყველა მოწინავე სკოლა, დღეს, რეგულარულად იყენებს მოსწავლეებისა და სტუდენტების მიერ სასწავლო პროცესის შეფასების მექანიზმს. 360-გრადუსიანი შეფასების მეთოდის მსგავსად, მასაც მხოლოდ რამდენიმე ათწლეულის ისტორია გააჩნია. მაგალითად, ამერიკის შეერთებული შტატების სტენფორდის უნივერსიტეტში სტუდენტის მიერ სასწავლო პროცესის შეფასების მეთოდი პირველად 1996-1997 აკადემიურ წელს გამოიყენეს. ამავე პერიოდში დაიწყეს სხვა მოწინავე სკოლებმაც მოსწავლეთა შეფასებების გამოყენება. დღეს უკვე მოსწავლის/სტუდენტის მიერ სასწავლო პროცესის შეფასება დასავლური საგანმანათლებლო სისტემების განუყოფელი ნაწილია.
სასწავლო პროცესის შეფასებას მოსწავლის მიერ, შეფასების სხვა მეთოდებთან შედარებით, ბევრი უპირატესობა აქვს. პირველ რიგში, ეს მიდგომა მოსწავლეზეა ორიენტირებული და სასწავლო პროცესისა და მოსწავლეთა საჭიროებების ერთმანეთთან შესაბამისობის განსაზღვრის საშუალებას იძლევა. გარდა ამისა, საყოველთაოდ აღიარებულია, რომ მოსწავლეთა მიერ სასწავლო პროცესის შეფასება, ზოგადად, ზრდის მათ ჩართულობას აკადემიურ ცხოვრებაში. დღეისთვის, საქართველოს ყველა საჯარო სკოლაში უკვე ფუნქციონირებს სამეურვეო საბჭოები და მოსწავლეთა თვითმმართველობები, რომლებიც მოსწავლეებს სკოლის ცხოვრებაში აქტიური მონაწილეობის და გადაწყვეტილებებზე ზემოქმედების საშუალებას აძლევს. თუმცა ასეთი სახის ჩართულობა მხოლოდ წარმომადგენლობითი სახისაა და თითოეული მოსწავლის ინდივიდუალურ აქტიურობას არ განაპირობებს, არც სწავლების დეტალურად შეფასების საშუალებას იძლევა.
მოსწავლეების მიერ სასწავლო პროცესის შეფასებას ბევრი სხვა სარგებელიც მოაქვს. მოსწავლეებს შეფასებაზე მუშაობისას უვითარდებათ ისეთი მნიშვნელოვანი უნარ-ჩვევები, როგორიცაა აზრის გამოხატვისა და მსჯელობის, გადაწყვეტილების მიღების უნარი; ისინი გაცილებით ანალიტიკურები ხდებიან და ეზრდებათ თვითშეფასების განცდა. ამასთანავე, შეფასების პროცესში მოსწავლეთა ჩართვა მასწავლებელსა და მოსწავლეებს შორის პროფესიონალურ ურთიერთობებს და კომუნიკაციას აუმჯობესებს; მასწავლებელს კი საშუალებას აძლევს, უკეთ გაიცნოს მოსწავლეები, შეიტყოს მათი მოსაზრებების, საჭიროებების და ინტერესის სფეროების შესახებ.
შეფასების საგნის განსაზღვრა
შეფასების გამოყენება შესაძლებელია, როგორც ფორმალურად, ისე არაფორმალურად, მასწავლებლის ან სკოლის მიერ. შეფასების საგნად კი შემდეგი კატეგორიები მოიაზრება:
მასწავლებლის სწავლების სტილის შეფასება;
სასწავლო მეთოდების შეფასება;
სასწავლო მიზნებისა და სასწავლო პროცესის შესაბამისობის შეფასება;
სასწავლო მასალებისა და რესურსების შეფასება და სასწავლო გარემოს შეფასება.
თითოეული ეს კატეგორია, თავის მხრივ, მრავალ ქვე-კატეგორიად შეიძლება დაიყოს. მაგალითად, სწავლების შეფასების ფარგლებში, მოსწავლეს შეიძლება ვთხოვოთ, შეაფასოს, თუ რამდენად ეფექტურად ხსნის მასწავლებელი ახალ მასალას, გადმოსცემს ინსტრუქციებს, იმეორებს განვლილ მასალას, ყურადღებას აქცევს ყველა მოსწავლეს, იყენებს შესაბამის აქტივობებს, ადეკვატურად და დროულად პასუხობს მოსწავლეების შეკითხვებს, ახერხებს მოსწავლეების ყურადღების მიპყრობას, იყენებს ვიზუალურ დამხმარე მასალას, აკავშირებს თეორიას პრაქტიკასთან, ლოგიკურად და თანმიმდევრულად ავითარებს გაკვეთილს და ა.შ.
სასწავლო გარემოს შეფასებისას მოსწავლეები დააკვირდებიან, თუ რამდენად ახერხებს მასწავლებელი ყველა მოსწავლის ჩართვას გაკვეთილში, როგორ მართავს დროს, მოძრაობს კლასის გარშემო, აკონტროლებს დისციპლინას, საინტერესოდ აწყობს საკლასო ოთახს და ა.შ.
შეფასების ფორმების განსაზღვრა
მოსწავლის მიერ შეფასების განხორციელება შესაძლოა როგორც ანონიმურად, ისე ღიად. შეფასების სიხშირე კი სხვადასხვა საგანმანათლებლო დაწესებულებისა თუ სასწავლო პროგრამისთვის სხვადასხვა პერიოდულობით შეიძლება განისაზღვროს. თქვენი პრიორიტეტებისა და სწავლების პროცესში არსებული სირთულეების გათვალისწინებით, შეგიძლიათ მოსწავლეებს შესაძლებლობა მისცეთ, ყოველდღიურადაც კი შეაფასონ სასწავლო პროგრამა, პროცესი ან გარემო. შეფასების სიხშირის განსაზღვრისას აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოთ, რომ შეფასების შედეგების სრულყოფილ ანალიზს საკმაოდ ბევრი დრო და რესურსი სჭირდება, რომ აღარაფერი ვთქვათ ანალიზის შედეგად მიღებული რეკომენდაციების შემუშავებასა და შესრულებაზე.
რაც შეეხება შეფასების ტიპებს, ყველაზე გავრცელებულია შეფასების შემდეგი ხერხები:
ზეპირი გამოკითხვა გულისხმობს გაკვეთილის ბოლოს რამდენიმე მარტივი შეკითხვის ზეპირად დასმას: რა მოგეწონათ? რა ისწავლეთ? გაკვეთილის რა ასპექტები საჭიროებს გაუმჯობესებას? ზეპირ გამოკითხვას მინიმალური დრო სჭირდება და მისი წარმოება ყოველდღიურადაც შესაძლებელია. შეფასების ამ ფორმით მასწავლებელს შეუძლია განსაზღვროს, რამდენად შეესაბამებოდა გაკვეთილი მოსწავლეების საჭიროებებს, რამდენად დაკმაყოფილდა გაკვეთილის მიზნები და რა ხარვეზებს ჰქონდა ადგილი გაკვეთილის მსვლელობისას.
შეფასების უფრო კომპლექსური ფორმაა წერილობითი გამოკითხვა. ის შესაძლოა იყოს მარტივი, დეტალური, ანალიტიკური ან ფსიქოლოგიური სახის.
მარტივი წერილობითი გამოკითხვა ზეპირი გამოკითხვის მსგავსია, თუმცა მასში ისეთი ტიპის დამატებითი შეკითხვებიც შედის, როგორიცაა: რისი გაგება გაგიჭირდათ სასწავლო კურსში? რა ასპექტებში გჭირდებათ დამატებითი დახმარება?
დეტალური წერილობითი გამოკითხვა შეიცავს შეკითხვებს მოსწავლეების საჭიროებების, სწავლის სტილის, შესაძლებლობების, მოლოდინების, რეკომენდაციების და რჩევების შესახებ. ასეთი შეკითხვების მაგალითებია: რა საკითხები იყო სასწავლო კურსში თქვენთვის ყველაზე საჭირო და პრაქტიკული? რა საკითხების შესწავლა იქნებოდა სასურველი ამ სასწავლო კურსის ფარგლებში? გქონდათ თუ არა სასწავლო პროცესში აქტიურად მონაწილეობის შესაძლებლობა? ადეკვატური იყო თუ არა სასწავლო კურსის მოთხოვნები და შესასრულებელი სამუშაოს სტანდარტი? იღებდით თუ არა რეგულარულად ინფორმაციას თქვენი პროგრესის შესახებ? როგორ დაგეხმარათ აღნიშნული სასწავლო კურსი აკადემიური მიზნების მიღწევაში?
ანალიტიკური წერილობითი გამოკითხვა შეიძლება განხორციელდეს დამოუკიდებელი სახით ან დეტალური გამოკითხვის ფარგლებში. ამ დროს დაისმის ისეთი შეკითხვები, როგორიცაა: რა საკითხები იყო ყველაზე მნიშვნელოვანი სასწავლო კურსში და რატომ? რომელი სასწავლო მეთოდი იყო ყველაზე ეფექტური და რატომ? რომელი აქტივობა იყო ყველაზე ეფექტური და რატომ? რისი გაკეთება შეგიძლია მოცემული სასწავლო კურსის გავლის შემდეგ, რაც მანამდე არ შეგეძლო? რა უარყოფითი მხარეები შენიშნეთ სასწავლო კურსში და თქვენი აზრით, როგორ შეიძლება მათი დაძლევა? რამ განაპირობა თქვენ მიერ მოცემული კურსის დადებითად/უარყოფითად შეფასება? დამოუკიდებელი ანალიტიკური წერილობითი გამოკითხვა, შეკითხვების შინაარსის გამო, ძირითადად, უფროსკლასელებთან ან სტუდენტებთან გამოიყენება, უმცროსკლასელებთან კი ანალიტიკური შეკითხვები ინტეგრირებულია დეტალურ გამოკითხვაში.
ფსიქოლოგიური გამოკითხვა სასწავლო კურსის ან სწავლების მეთოდების არა შინაარსობრივ მხარეს, არამედ, მოსწავლეების რეაქციებს და სასწავლო პროცესის მიმართ ემოციურ დამოკიდებულებას აფასებს. ამ ტიპის გამოკითხვის ფარგლებში ისეთი შეკითხვები დაისმის, როგორიცაა: რა მოგეწონათ სასწავლო კურსში? რამდენად უსაფრთხოდ გრძნობდით თავს კლასში? რა არ მოგეწონათ სასწავლო კურსში?
წერილობითი გამოკითხვის არცერთი ფორმა, მარტივი გამოკითხვის ჩათვლით, ყოველდღიურად ან ყოველკვირეულად არ ტარდება. შედეგების გაანალიზებას გარკვეული დრო სჭირდება. წერილობითი გამოკითხვის სიხშირე, ჩვეულებრივ, სემესტრული ან წლიურია. ეს გამოკითხვები მომდევნო სემესტრის ან აკადემიური წლისთვის სასწავლო კურსში, პროცესსა თუ გარემოში ცვლილებების შეტანას ისახავს მიზნად.
შეფასების სხვა ფორმებს შორის, ასევე, გავრცელებულია ინტერვიუების, ფოკუს ჯგუფების და SWOT ანალიზის მეთოდი. ინტერვიუს მეთოდი, ძირითადად, გამოიყენება იმ შემთხვევებში, თუ სხვა სახის შეფასების შედეგად წინააღმდეგობრივი მოსაზრებები დაფიქსირდა, ან თუ კლასში აღმოჩნდა რამდენიმე მოსწავლე, რომელთაც სპეციფიკური პრობლემები გამოკვეთეს შეფასების ფორმებში. ფოკუს ჯგუფების მეთოდი განსაკუთრებით ეფექტურია წინააღმდეგობრივი მოსაზრებების განსახილველად. მოსწავლეებს ჯგუფური განხილვის პირობებში საშუალება ეძლევათ, უფრო ღრმად გააანალიზონ საკუთარი მოსაზრებები, მოუსმინონ სხვა მოსწავლეების მოსაზრებებს და გუნდურად შეჯერდნენ იმ საკითხებზე, რომელთა გაუმჯობესებაც აუცილებელია. ამ მეთოდის გამოყენებით, მოსწავლეები დებატებისა და არგუმენტირების უნარ-ჩვევებსაც ივითარებენ.
SWOT ანალიზის ჩატარება ეფექტურია არა იმდენად სასწავლო კურსის შესაფასებლად, არამედ სასწავლო გარემოს და სასწავლო პროცესის გაანალიზებისთვის. SWOT ანალიზი ნიშნავს ძლიერი (S) და სუსტი (W) მხარეების გამოვლენას, ისევე როგორც შესაძლებლობების (O) და საფრთხეების (T) განსაზღვრას.
მოსწავლეთა მიერ სასწავლო პროცესში შეფასების ნებისმიერი ფორმის გამოყენებისას აუცილებლად უნდა გავითვალისწინოთ, რომ თუ კითხვებს სწორად არ დავსვამთ, შესაძლოა სრულიად არარელევანტური და გამოუსადეგარი ინფორმაცია მივიღოთ. მაგალითად, თუ გვაინტერესებს, რამდენად დააკმაყოფილა სასწავლო კურსმა სასწავლო გეგმის ფარგლებში დასახული მიზნები, მოსწავლეებს არ უნდა დავუსვათ შემდეგი შეკითხვა: როგორ ფიქრობთ, დააკმაყოფილა თუ არა სასწავლო კურსმა დასახული მიზნები? ასეთი დახურული შეკითხვის პასუხად საჭირო ინფორმაციის მიღებას ვერ შევძლებთ. ამ შემთხვევაში, აუცილებელია ღია ფორმის შეკითხვის დასმა, მაგალითად: აღწერეთ, რა ცოდნა მიიღეთ მოცემული სასწავლო კურსის ფარგლებში, ან დაასახელეთ ის საკითხები, რომელთა შესწავლის მოლოდინიც გქონდათ და რომლებსაც ვერ გაეცანით მოცემული კურსის ფარგლებში.
როგორ გამოვიყენოთ მოსწავლეთა შეფასების შედეგები
მოსწავლეთა შეფასების ეფექტურად გამოყენებისთვის აუცილებელია შეფასების შედეგების სწორად გაშიფვრა. პირველ ეტაპზე, უნდა გამოვლინდეს დადებითი და უარყოფით შეფასებები. ამავე დროს, მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს, რომ უარყოფითი შეფასება არის გაუმჯობესების შესაძლებლობა და არა პირადი კრიტიკა. როგორც სწავლების შეფასების მკვლევარი უილიამ ქაშინი აღნიშნავს: “მოსწავლეთაგან კრიტიკული შეფასება მასწავლებლის პროფესიული წინსვლის დასაწყისია და არა დასასრული”. გარდა ამისა, აუცილებელია იმის გათვალისწინებაც, რომ ხშირად შეფასებებში მოსწავლეთა ურთიერთსაწინააღმდეგო მოსაზრებები ფიქსირდება. ასეთ შემთხვევებში, აუცილებელია აღნიშნული მოსაზრებების უფრო დეტალურად განხილვა, გამოცდილ კოლეგებთან კონსულტაციების გავლა, ან შეფასების შედეგების ორგანიზება, ისე, რომ ურთიერთსაწინააღმდეგო კომენტარების არსებობის მიზეზები დადგინდეს.
გამოცდილი მკვლევარები და ექსპერტები გვირჩევენ, რომ რეკომენდაციების შემუშავების შემდეგ დავსახოთ პრიორიტეტები, ვიყოთ რეალისტები და შევარჩიოთ მხოლოდ ორი-სამი ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხი, რომლის გაუმჯობესებაზეც ვიმუშავებთ. მოსწავლეთა შეფასების შედეგების საფუძველზე, სასწავლო კურსში, პროცესსა თუ გარემოში ცვლილებების შეტანის შემდეგ აუცილებლად უნდა ვაცნობოთ მოსწავლეებს, თუ როგორ გამოვიყენეთ და გავითვალისწინეთ მათი მოსაზრებები, რათა მათ მომავალშიც ჰქოდეთ ინტერესი, აქტიური მონაწილეობა მიიღონ და სერიოზულად მოეკიდნონ შეფასების პროცესს.
ფიზიკა ამოცანებში 1
ფიზიკის სწავლების განუყოფელ ნაწილს წარმოადგენს ამოცანების ამოხსნა სწავლების ნებისმიერ ეტაპზე, იქნება ეს ელემენტარული ფიზიკის თუ სპეციალური ფიზიკური განათლების დონეზე. ფიზიკის კანონების ცოდნა მოიცავს ამ კანონების სწორად გამოყენების უნარს ამა თუ იმ ამოცანების ამოხსნისას. კანონების ღრმა ცოდნა მჟღავნდება მათი გამოყენების უნარში კონკრეტული ფიზიკური მოვლენის ანალიზის დროს. ნებისმიერი ამოცანის ამოხსნა იწყება იმ პროცესის ანალიზით, რომელიც მოცემულია ამოცანაში. ამოცანაში აღწერილი ფიზიკური პროცესის სწორად გაგება ამოცანის სწორად ამოხსნის საწინდარია, ამავე დროს ის მიუთითებს ფიზიკური კანონების გააზრების სიღრმეზე. ამოცანის ამოხსნის დაწყების წინ უმნიშვნელოვანესია გავერკვეთ ამოცანაში ჩამოყალიბებულ მონაცემებში და საძიებელ ფიზიკურ სიდიდეებში, გავერკვეთ არსებული ფიზიკური კანონებიდან რომელი მიესადაგება დასმულ ამოცანას და რატომ. სწორედ აქ მჟღავნდება ამოცანის გადაწყვეტის სწორი გზის მონახვის უნარი, რაც მიუთითებს ფიზიკური კანონების ცოდნის სიღრმეზე. ჩვენი ღრმა რწმენით ამოცანების ამოხსნა თავის მხრივ იწვევს გამოყენებული ფიზიკური კანონების უფრო ღრმად გააზრებას, იმ თითქოს და უმნიშვნელო მომენტებზე ყურადღების გამახვილებას, რომლებიც გამორჩენილ იქნა თეორიული მასალის ათვისებისას.
ვიდეობლოგი
მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე
ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას.
ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...
