ზოგადი რეკომენდაციები ფიზიკის ამოცანების ამოხსნისას
ყველაზე მარტივი კანონის თანახმად…
ეს პატარა წერილი თუ პოსტი ეძღვნება გიორგის და მათ,
ვისაც უნებურად რაღაც არასწორად ,
ან ისე ვასწავლე, როგორც არ უნდა მესწავლებინა
თავიდან ვერ ვიცანი – გაზრდილი, გამხდარი, გამაღლებული, ორ გოგოსთან ერთად შემოვიდა. მოსაშვილზე, ერთ-ერთ კაფეში მეგობართან ერთად ვიჯექი. მისი თანმხლები გოგოები რაღაცაზე იცინოდნენ. ესეც იცინოდა, მაგრამ სახეზე მაინც რაღაც უცნაური დაძაბულობა ჰქონდა აკრული, ნიღაბივით. ახლა მგონია, რომ სწორედ ამ დაძაბულობით მიიქცია ყურადღება, ეს „ნიღაბი” მეცნო, ამიტომ დავაკვირდი და მერე უცებ – ვიცანი! გარშემო ბევრი ხალხი იყო, მაგიდები – გადაჭედილი და ვერ დავინახე, სად დასხდნენ. ისე გამოვედით, თვალი აღარ მომიკრავს. არც თვითონ დავუნახივარ.
არაჩვეულებრივი კლასი იყო, ფრთხიალა ჩიტების გუნდს ჰგავდა – რაღაცნაირი ფუსფუსა, აქტიური, მოძრავი, მოხტუნავე, ყველა ერთმანეთისგან განსხვავდებოდა და ყველას უცნაური იდეებით ჰქონდა თავი გამოტენილი. ერთმანეთზე ლამაზები და ცელქები იყვნენ. ყველა ერთდროულად ჟღურტულებდა და, მიუხედავად ამისა, მაინც ახერხებდნენ, ერთმანეთისთვის მოესმინათ. მეხუთე კლასში უკვე ჰქონდათ გარემოს მართვის და მასზე ლიდერობის უნარები. და ყველაზე მეტად სწორედ ამით ჰგავდნენ ერთმანეთს. მარტო გიორგი იყო სხვანაირი. სანამ შენ არ ჰკითხავდი რამეს, თვითონ ხმას არ ამოიღებდა. სახეზე სულ ის უცნაური, დაძაბულობის ნიღაბი ჰქონდა აკრული, დასვენებებზეც თავის მერხს არ სცილდებოდა და ოდნავ შესამჩნევი, ძალიან თბილი ღიმილით, მერხიდან აკვირდებოდა, როგორ დახტოდნენ დანარჩენები.
ერთი უჯრა მაქვს გამოტენილი მათი ნაჩუქარი კალმებით, თავმოღრღნილი ფანქრებით, ბარბებიანი და მიკი მაუსებიანი სათლელებით, გაცვეთილი საშლელებით და წერილებით, წერილებით, წერილებით. გაკვეთილზე წამოხტებოდნენ, მოირბენდნენ, დამიდებდნენ მაგიდაზე და ერთ წამში ისევ თავიანთ სკამზე გაჩნდებოდნენ. თავიდან, მიუჩვეველი, მონდომებით ვაპროტესტებდი ამ უცნაურ საჩუქრებს, მაგრამ მერე მივხვდი, როგორ სერიოზულად სწყინდათ ეს უარი და ყოველ საშლელს, კალამს, რვეულის ყდიდან ამოჭრილ გულს და ბარბებს ისეთი სიხარულით, აღფრთოვანებით და მადლობებით ვიღებდი, როგორც მსოფლიოში ყველაზე ძვირფას და ძვირადღირებულ ნივთს. ისინიც, ამაყები და გაბრწყინებულები, ხვდებოდნენ, რომ მესმოდა თითოეული ამ ნივთის მნიშვნელობა.
… ერთხელაც, ერთ-ერთ გაკვეთილზე, რომელიღაც სახალისო თამაშის ბოლოს გიორგი შევაქეთ ტაშით და სულ ოდნავ გავბზარეთ მისი ნიღაბი. სანამ ზარი დაირეკებოდა, გიორგი წამოდგა, ძალიან ნელა, დინჯად მოუახლოვდა ჩემს მაგიდას, გამიღიმა და ყვითელი, ნახევრად გახარჯული, აქა-იქ ნაკბილარებდამჩნეული ფანქარი წინ დამიდო. მერე ისევ დინჯად დაუბრუნდა თავის მერხს. მე მისი პირველი საჩუქარი მივიღე! მან პირველად გადმოდგა ნაბიჯი თავისი ჯადოსნური წრიდან. ძალიან დავიბენი, ძალიან მინდოდა, მივსულიყავი და გულში ჩამეხუტებინა. ძლივს შევიკავე თავი.
მერე ზარი დაირეკა, ჩიტები ფრთხიალით და ჟრიამულით წამოცვივდნენ თავიანთი მერხებიდან. მე ჩემი ნივთები წამოვკრიფე მაგიდიდან, დავემშვიდობე და კლასიდან გავედი. იმ დასვენებაზეც და შემდეგ დასვენებებზეც ფოიეში ვტრიალებდი, ალბათ მორიგე ვიყავი. ბავშვებს შორის რამდენჯერმე მოვკარი თვალი გიორგის, დაძაბული სახით თვალს არ მაცილებდა. რამდენჯერმე შორიდან გავუღიმე, ერთხელ ახლოს ჩავუარე და თავზე ხელი გადავუსვი.
სამასწავლებლოში ვიჯექი, რვეულებს ვასწორებდი, ბოლო გაკვეთილის დასრულების ნიშნად ზარი რომ დაირეკა. რიგრიგობით ბრუნდებოდნენ ჩემი კოლეგები გაკვეთილებიდან. ერთ-ერთის შემოსვლისას ინსტინქტურად კარს გავხედე და ღია კართან დერეფანში მდგარ ჩანთააკიდებულ გიორგის მოვკარი თვალი. ხელებში რაღაცას აწვალებდა და საშინლად დაძაბული სახით მიყურებდა. მაშინვე გავედი. მისკენ დავიხარე, გავუღიმე და სანამ რამეს ვკითხავდი, ყვითელი, ნახევრად გახარჯული, აქა-იქ ნაკბილარებდამჩნეული ფანქარი, დილით მაგიდაზე რომ დამიდო, სწორედ ის ფანქარი გამომიწოდა – კლასიდან რომ გადიოდით, დაგივარდათო. კი არ გამოვართვი,თავისი გაყინული ხელებით უფრო ხელებში ჩამიგდო, გამიღიმა, შებრუნდა და გაიქცა.
მართლა ვიგრძენი, როგორ შემერყა ფეხქვეშ მიწა. თითქოს მართლა ცივი წყალი გადამასხეს. გაშტერებული ვიდექი და ძალიან, ძალიან, ძალიან მინდოდა ტირილი.
საგნობრივ შედეგებზე ორიენტირებული გაკვეთილების დაგეგმვა
შევეცადე, წინამდებარე სტატიაში გამეანალიზებინა საკუთარი პედაგოგიური საქმიანობა. მსურს, ზოგიერთი ჩემი დაკვირვება და მიგნება გაგიზიაროთ.
როგორ და რატომ უნდა დავიცვათ მშობლიური ენა
გასული საუკუნის მიწურულს მასშტაბურ რუსიფიკაციას გადავურჩით და მშობლიურ ენას სტატუსი სისხლის ფასად შევუნარჩუნეთ, “დედა ენას” ძეგლიც კი დავუდგით, მაგრამ წარსულთან კავშირის გაწყვეტა ვერ შევძელით, მეხსიერებიდან ბევრი რამ ვერ ამოვშალეთ და ერთი მეტად “მნიშვნელოვანი” მონაპოვარი შვილებსა და შვილიშვილებს შემოვუნახეთ. კერძოდ, მშობლიური ენა უსარგებლო, ზედმეტი რუსული სიტყვებით ავავსეთ.
საინტერესოა, რომ თანამედროვე ახალგაზრდებმა ცუდად იციან რუსული ენა, არც ისე კარგად იცნობენ რუსულ ლიტერატურას, მაგრამ საუბრისას გაუცნობიერებლად იყენებენ რუსულ სიტყვებსა და გამოთქმებს, რომლებიც კალკირების გზით დამკვიდრდა ენაში ან უბრალოდ ბარბარიზმია. ვინ არის დამნაშავე? რასაკვირველია, კონკრეტულად არავინ და იმავდროულად ყველა, რადგან მხოლოდ საზოგადოებას მოეთხოვება პასუხი ენის შებღალვისა და დაბინძურების გამო, განსაკუთრებით კი ბეჭდურ და სატელევიზიო მედიას, რომელიც საზოგადოების სახეა. თანამედროვე ადამიანი ინფორმაციას მედიასაშუალებებით იღებს, ამიტომ ჟურნალისტებსა და ტელეწამყვანებს ყველაზე კარგად და გამართულად უნდა შეეძლოთ საუბარი, წერა. იგივე ითქმის გამომცემლობებში დასაქმებულ კორექტორებზეც. გაოცება ვერ დავმალე, როდესაც პირველკლასელებისთვის განკუთვნილ მშობლიური ენის სახელმძღვანელოში ლამაზი ასოებით დაბეჭდილი სიტყვა “გარაჟი” ამოვიკითხე…
ახალ თაობას რას ვერჩით, ენის სიწმინდე ჯერ უფროსებმა უნდა დავიცვათ და მერე მოვთხოვოთ ბავშვებს.
შუა კონცერტში გასროლილი ტყვია
რამდენიმე დღის წინ, ჰაინრიხ ბიოლის ფონდში დისკუსიას დავესწარი , თემაზე: “რელიგია და პოლიტიკა, დესეკულარიზაციის ტენდენციები”. თავდაპირველი ინტერესი, სწორედ სათაურმა მიიქცია. საკმაოდ უცნაურად მეჩვენა , წარმოუდგენელადაც კი, საუბარი დესეკულარიზაციის ტენდენციებზე იმ საზოგადოებაში, სადაც სეკულარიზმის მნიშვნელობა ტერმინის დონეზეც, ძალიან ცოტას თუ ესმის, მათ შორის პოლიტიკოსებსაც. სეკულარიზაცია, კი როგორც ბუნებრივი პროცესი, ჩვენს ქვეყანაში არასოდეს მომხდარა. თუ არ ჩავთვლით საქართველოს პირველ რესპუბლიკას, რომელმაც სულ სამი წელი გასტანა . ამჟამად სიტყვა სეკულარიზმს , ყველა ფორმის უარყოფითი იარლიყი აქვს მიკერებული და თითქმის საბჭოთა დროინდელ ათეიზმთან იგივდება.

გეოგრაფიული დეტერმინიზმის სათავეებთან
გეოგრაფიული დეტერმინიზმი გეოგრაფიული და სოციალური ტერმინია, რომელიც საზოგადოებისა და გეოგრაფიული გარემოს ურთიერთდამოკიდებულებას აღნიშნავს. გეოგრაფიული დეტერმინიზმის იდეა ორი ათას წელზე მეტს ითვლის. ამ ხნის განმავლობაში სწავლების სოციალურმა ფუნქციამ რამდენჯერმე განიცადა სახეცვლილება, რაც არსებული პოლიტიკური წეს-წყობილების, რევოლუციის მიზეზების ან კოლონიალიზმის გამართლებით გამოიხატებოდა.
დაკარგული პოეტების ქვეყანა
ზუსტად არ მახსოვს, პირველად სად და როდის წავიკითხე ეს ლექსი:
„ ჩემს ტოლებს
მერე ძალიან მომინდა, რამე გამეგო ამ ავტორის შესახებ, მენახა ფოტო, წამეკითხა მისი სხვა ლექსები. ვეძებე, ვეძებე – ბევრი არაფერი, გადმოცემები და ლეგენდები- რომ პაოლო იაშვილი უყვარდა, უნივერსიტეტიდან მეტისმეტად გაბედული ლექსების გამო გარიცხეს, რომ როცა პაოლომ მიატოვა, ლექსი აღარ დაუწერია.
ამეკვიატა ეს ქალი, ვერაფრით მოვიშორე და ამას წინათ, მასზე ცოტა მეტი ინფორმაციის მოსაძებნად ლიტერატურული განძის მცველს – ლიტერატურის მუზეუმს მივაკითხე- ყველაფერი მაინტერესებდა – ფოტოები, დღიურები, ჩანაწერები…
სხვისი დღიურების კითხვა ყოველთვის ურთიერთგამომრიცხავ გრძნობებთან არის დაკავშირებული – თან თითქოს გრცხვენია, ისე ახლოს მიდიხარ ადამიანის ყველაზე საიდუმლო და პირად ამბებთან, ამავე დროს კი ძალიან გაინტერესებს.
ამ ჩანაწერებიდან მარტოსული, გულგატეხილი, მოწყენილი ქალი მესაუბრებოდა, რომელიც, მიუხედავად იმისა, რომ უნივერსიტეტის პროფესორი და ძალიან კარგი პოეტი იყო, ცხოვრებას ვერაფრით უმკლავდებოდა, რაღა ცხოვრება – საკუთარი ძაღლიც კი აშინებდა.
სამწუხაროა, რომ დრომ, საბჭოთა კულტურის თავისებურებამ თუ ზოგადად, გაბედული და ცოტა ეპატაჟური ქალებისადმი საზოგადოების დამოკიდებულებამ, მკითხველისათვის თითქმის უცნობად დატოვა ეს შესანიშნავი პოეტი, ძალიან განათლებული და კულტურული პიროვნება, ვინც დასავლეთ ევროპისა თუ ძველბერძნული ლიტერატურის გარდა, პედაგოგიურ და ბავშვთა ფსიქოლოგიაზეც კითხულობდა ლექციებს და ნარკვევებს წერდა, ვისი პოეტური ენა და მხატვრული ოსტატობა ნამდვილად არ ჩამოუვარდებოდა, ( თუ არ აღმატებოდა) მისი მრავალი თანამედროვე პოეტის პოეტურ ხმას.

P.S.
” აღარ აინტერესებთ ჩემი ამბავი ზოგიერთებს, რომელთაც მე ვუთხარი, რომ სურათებს გადავცემ ფიროსმანის მუზეუმს გამოფენის შემდეგ, წიგნებს – უნივერსიტეტს, ბინას – სახელმწიფოს. ამის შემდეგ არავინ გამოჩენილა” . . .
მასწავლებლების ურთიერთობა მშობლებთან
მასწავლებლის ერთი უმთავრესი პროფესიულ მოვალეობათაგანია მოსწავლეების მშობლებთან ურთიერთობა. ამ ურთიერთობამ ხელი უნდა შეუწყოს სწავლებისა და სწავლის ეფექტიანობას. მოსწავლის აღზრდა-განათლებასა და პიროვნებად ჩამოყალიბებაში მასწავლებლისა და მშობლის როლი, ფუნქციები, ამოცანები და საბოლოო მიზნებიც კი ნაწილობრივ თანხვდება ერთმანეთს. სამაგიეროდ, სრული თანხვედრაა მათ ინტერესებში, ამიტომ მასწავლებლისა და მშობლის ურთიერთობის ბუნებრივი და უალტერნატივო ფორმა თანამშრომლობაა.
თეორიები სწავლის სტილის შესახებ
სწავლობენ თუ არა ადამიანები განსხვავებულად? სწავლობს თუ არა უკეთ ბავშვი იმ შემთხვევაში, როდესაც მას ცოდნა რომელიმე კონკრეტული სტიმულის საშუალებით მიეწოდება? ამ კითხვებზე პასუხის გაცემას მეცნიერები დიდი ხანია ცდილობენ. გაგაცნობთ იმ თეორიებს, რომლებიც სწავლის სტილის შესახებ უკანასკნელი ათწლეულების განმავლობაში მეტ-ნაკლები პოპულარობით სარგებლობს.
რას გულისხმობს სწავლის სტილი?

ვრცლად



