ყოველი თაობა, რომელიც მეტ-ნაკლებად ერთსა და იმავე დროს გადადის ცხოვრების ახალ ეტაპზე, არის ახალი ძალა, რომელიც ქმნის ისტორიას.
ყველა თაობა მოიცავს უამრავ უნიკალურ ინდივიდს საკუთარი მოსაზრებებით, ღირებულებებით, ქცევითა და მომავლის გეგმებით.
დღეს შრომითი ბაზარი შედგება ოთხი თაობისგან: ბეიბი-ბუმერები, რომლებიც 1946-დან 1963 წლამდე დაიბადნენ, X თაობა, დაბადებული 1964-დან 1980 წლამდე, Y თაობა ანუ მილენიალები, 1981-დან 1996 წლამდე დაბადებულები, და 1997 წლიდან 2012 წლამდე დაბადებული Z თაობა (იგივე Generation Z). Gen Z თანამედროვე სამუშაო ძალის ყველაზე ახალგაზრდა რგოლია და როგორც ყველა სხვა თაობას, მასაც აქვს წინასგან განმასხვავებელი თვისებები. ამის შემდგომ თაობას ჯერ შრომით ასაკამდე არ მიუღწევია, ამიტომ ძირითადი აქცენტი Z თაობაზე დაისმის. ვინ არიან პოსტმილენიალები, რა სურთ, რით განსხვავდებიან მშობლებისგან და რით არიან წინა თაობაზე უკეთესები?
დღეს მსოფლიოში Z თაობის წარმომადგენელი ყველაზე მეტია, თუმცა საქართველოში ეს თაობა ყველაზე მცირერიცხოვანია. 1997-2012 წლები საქართველოში რთული პერიოდი იყო, ამიტომ ძალიან ბევრი Z თაობის წარმომადგენელი არ დაიბადა.
Gen Z მეორე ყველაზე ახალგაზრდა თაობაა ალფას შემდეგ. მისი იდენტობა ჩამოყალიბდა ციფრული ეპოქის, კლიმატის ცვლილების, ეკონომიკური კრიზისისა და COVID-19-ის პერიოდში. მის წარმომადგენლებს „ციფრულ აბორიგენებს“ უწოდებენ, რადგან Gen Z უკვე ინტერნეტის ეპოქაში გაიზარდა. ყველაზე ხანდაზმულებს უკვე აქვთ სამუშაო და იპოთეკა, ხოლო ყველაზე ახალგაზრდები ჯერ კიდევ თინეიჯერები არიან. გლობალურად, Gen Z სწრაფად იზრდება.
World Data lab-ის, Nielsen-ისა და GfK-ის ანგარიშის მიხედვით, Z თაობა იქნება ისტორიაში მომხმარებელთა ყველაზე დიდი, მდიდარი და მრავალრიცხოვანი თაობა. მიუხედავად იმისა, რომ სიმდიდრის დაგროვების სურვილი თაობიდან თაობამდე მცირდება, საშუალო Gen Z იქნება უფრო მდიდარი, ვიდრე ცხოვრების იმავე ეტაპზე იყო საშუალო მილენიალი, – ნათქვამია მოხსენებაში. კიდევ უფრო მნიშვნელოვანია Gen Z-ის რიცხოვნობა. მეცნიერთა პროგნოზით, მოსახლეობის ზრდის ტემპი მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში შენელდება, მოსალოდნელია, რომ Gen Z იქნება ბოლო და ერთადერთი თაობა, რომელიც მიაღწევს 2 მილიარდ ადამიანს იმ განვითარებად და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებში, რომლებმაც შეინარჩუნეს მოსახლეობის რაოდენობის ზრდის ტემპი.
2024 წლის მოხსენებაში ნათქვამია, რომ Gen Z შეადგენდა მსოფლიოს მოსახლეობის თითქმის მეოთხედს – უფრო მეტს, ვიდრე ნებისმიერი სხვა თაობა – და, იმავდროულად, გლობალური სამომხმარებლო დანახარჯების 17% მათ წილად მოდის. 2030 წელს Gen Z კვლავ იქნება მსოფლიოში ყველაზე დიდი თაობა. ამ დროისთვის მისი დანახარჯი 19%-მდე გაიზრდება.
World Data lab-ის, Nielsen-ისა და GfK-ის ანგარიშში ნათქვამია, რომ 2030 წლისთვის Gen Z იქნება ყველაზე მხარჯველი თაობა სუბსაჰარული აფრიკის, ინდოეთისა და პაკისტანის დიდ ნაწილში, ასევე ინდონეზიაში, ფილიპინებში, მექსიკასა და პერუში. იმავდროულად, ათწლეულების განმავლობაში დარჩება ყველაზე დიდ მხარჯველად ჩინეთში, რუსეთში, ჩრდილოეთ აფრიკასა და ახლო აღმოსავლეთში, სამხრეთ აფრიკაში, ავსტრალიაში, ახალ ზელანდიასა და ჩილეში.
ექვსი წლის შემდეგ Gen Z კვლავ იქნება პასუხისმგებელი სამომხმარებლო ხარჯების დიდ ნაწილზე ევროპის ზოგ ქვეყანაში, შეერთებულ შტატებსა და კანადაში, ბრაზილიაში, კოლუმბიაში, ტაილანდსა და სამხრეთ კორეაში. საფრანგეთი და იაპონია იმ მცირერიცხოვან ქვეყნებს შორის არიან, სადაც ბეიბი-ბუმერების თაობა დაიკავებს სამომხმარებლო ხარჯების უდიდეს წილს.
Gen Z უკვე არის ძალა, რომელიც ბაზარზე ანგარიშგასაწევია. გარდა ამისა, ანგარიშში ვკითხულობთ, რომ ზოგიერთი პოპულარული სტერეოტიპის საპირისპიროდ, მილენიალები და Z თაობა არ არიან უარეს მდგომარეობაში, ვიდრე მათი მშობლები, თუმცა პროგრესი ერთი თაობიდან მეორეზე სიმდიდრისა და ხარჯვის უნარის თვალსაზრისით შენელდა.
2024 წელს თაობა Z-ის ხარჯები გაუტოლდა ათასწლეულების ხარჯებს სუბსაჰარულ აფრიკაში (დაახლოებით 30%), მაშინ როდესაც უკვე მიაღწია 23%-ს ჩრდილოეთ აფრიკასა და ახლო აღმოსავლეთში და 20.6%-ს ლათინურ ამერიკასა და კარიბის ზღვის აუზში. აზიის წყნარი ოკეანის Gen Z-ის ხარჯები 19,3%-ით ჩამორჩება.
მოსალოდნელია, რომ Gen Z უფრო მეტს დახარჯავს განათლებაზე, ალკოჰოლზე, ტანსაცმელსა და ტრანსპორტირებაზე უახლოესი 10 წლის განმავლობაში, მაშინ როდესაც ჯანმრთელობის ხარჯები მათთვის ჯერ კიდევ არ იქნება პრიორიტეტული.
თაობების დანახარჯები ქვეყნების მიხედვით 2030 წლისთვის
მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს არსებითი განსხვავებები უშუალოდ თაობა Z-ის ქვეჯგუფებს შორის, რამდენიმე მახასიათებელი მათთვის საერთოა:
- ისინი უფრო პრაგმატულები და იდეალისტები არიან, ზრუნავენ მომავალზე, კერძოდ, პირად კარიერაზე.
- ისინი უფრო მეტად მიეკუთვნებიან ინკლუზიურ, მხარდამჭერ საზოგადოებას.
- არიან ინდივიდუალისტები, პიროვნული გამოხატვის უფრო ძლიერი გრძნობით.
- პოლიტიკურად და სოციალურად აქტიურები არიან და ემხრობიან იმას, რისიც სწამთ.
- ისინი ბუნებრიობისა და გულწრფელობისკენ მიისწრაფვიან.
- Gen Z-ის უფრო აქტიური საზოგადოებრივი ცხოვრება აქვს და სოციალური პრობლემების მიმართ გულგრილი არ არის. მოზარდები მზად არიან, აქციებზე საკუთარი უფლებები დაიცვან და სკოლის პროფკავშირებს ქმნიან. Gen Z-ის აინტერესებს ეკონომიკური პროცესები და ადამიანის გავლენა გარემოზე.
- პოსტმილენიალებს ნაკლებად აქვთ ინტერესი ალკოჰოლის, ნარკოტიკებისა და სხვა აკრძალული ნივთიერებების მიმართ. როგორც ჩანს, მათ უბრალოდ არ სჭირდებათ, რადგან უფრო მნიშვნელოვანისა და სასარგებლოს გაკეთება შეუძლიათ.
- ისინი საკუთარ გზას ირჩევენ და წინა თაობის შეცდომებზე სწავლა არ სურთ.
Gen Z ასევე ცნობილია თავისი იდეალიზმით.
Gen Z-ს სჯერა, რომ მოვალეა, თავისი წვლილი შეიტანოს კლიმატის ცვლილების შეჩერებასა და მსოფლიოში თანასწორობის დამყარებაში. ამ თაობის მრავალი წარმომადგენელი სოციალურ აქტივობასა და მოხალისეობრივ საქმიანობაშია ჩართული. ნებისმიერი სხვა თაობისგან განსხვავებით, Gen Z ერთობლივად ითხოვს ანგარიშვალდებულებას, უფრო მეტი შესაძლებლობების შექმნას ნაკლებად წარმოდგენილი ადამიანებისთვის და მდგრად მწვანე პრაქტიკას.
Z თაობის დევიზია თავისუფლება. არცერთი წინა თაობა ისე ძლიერად არ აფასებს თავისუფლებას, როგორც Gen Z.
ეს თაობა უბრალოდ მატერიალური კეთილდღეობისკენ კი არ მიისწრაფვის, არამედ სამყაროს უკეთესობისკენ შეცვლა სურს.
გამოყენებული ინტერნეტგვერდები:
https://www.mckinsey.com/featured-insights/mckinsey-explainers/what-is-gen-z
https://flowmaster.online/blog/post/taoba-z-vin-aris-da-ratom-unda-mainteresebdes
