გამოცდები ახლოვდება. აბიტურიენტებს ყოველდღიურად არაერთი რჩევა-დარიგება ესმით მშობლებისგან, მასწავლებლებისგან, მეგობრებისგან, მეზობლებისა და ნათესავებისგან. ამ დროს მათ ომში ყველა ბრძენია. ყველამ ზედმიწევნით იცის, როგორ უნდა შეინარჩუნონ აბიტურიენტებმა გამოცდებზე სიმშვიდე, არ აღელდნენ, მოიკრიბონ ყურადღება, არ იჩქარონ, არ გადაიწერონ.

ხშირად ისინი ირგვლივ მყოფების საყვედურების სამიზნეც ხდებიან – რომ გამოცდებზე ადრე უნდა ეფიქრათ, რომ უნდა ემეცადინათ, რომ ყველაფერი დასრულდა და გვიანია. სინამდვილეში, გვიანი არასდროსაა. 17-18 წლის ადამიანებს მთელი ცხოვრება კიდევ არაერთი შანსი მიეცემათ გამოცდების ჩაბარებისა და სასურველი პროფესიის დაუფლებისა. ასევე, ინდივიდუალურად, მათ უკეთ იციან, როგორ შეინარჩუნონ სიმშვიდე, რაზე ინერვიულონ და სად აჩქარდნენ, სჭირდებათ თუ არა გადაწერა და როგორ კონცენტრირდნენ საგამოცდო ტესტებზე.

ვებგვერდი www.topuniversity.com აბიტურიენტებს წინასაგამოცდოდ პროფესიონალებისგან გაზიარებულ ათ რჩევას სთავაზობს. არა იმაზე, თუ როგორ მოიქცნენ გამოცდაზე, არამედ, როგორ მოემზადონ გამოცდებისათვის:

კარგად განსაზღვრე მეცადინეობის დრო.

ნუ დაიტოვებ სამეცადინოს ბოლო წუთისთვის. ეს გამოცდების წარმატებით ჩასაბარებლად არ გამოგადგება. წინასწარ გამოყავი დღის კონკრეტული მონაკვეთი მეცადინეობისათვის. ჩამოწერე, რამდენი გამოცდა გაქვს და თითოეულისათვის სამეცადინოდ დაახლოებით, რამდენი დრო გჭირდება. ამის შემდეგ, ორგანიზება გაუწიე დროს. შესაძლოა, ერთი საგნის მეცადინეობა უფრო მეტ დროს მოითხოვს, ვიდრე მეორესი. დაიცავი ბალანსი, რომ ბოლოს თავი კომფორტულად იგრძნო.

მოაწესრიგე შენი სამუშაო გარემო.

დარწმუნდი, რომ რვეულებისა და წიგნების გასაშლელად საკმარისი ადგილი გაქვს. სკამზე კომფორტულად გრძნობ თავს? საკმარისი სინათლეა? ხმაური ხომ არ გაწუხებს? იქნებ ფონად მუსიკის თანხლებით მეცადინეობა გირჩევნია? გამორთული გაქვს კომპიუტერული თამაშები? ეცადე, ყველაფერი გააქრო და გამორთო, რაც კონცენტრაციის მობილიზებაში ხელს გიშლის. მეცადინეობა რომ სასიამოვნო პროცესი გახდეს, თავი მაქსიმალურად კომფორტულად უნდა იგრძნო.

გამოიყენე ვიზუალური მასალა.

დახატე დიაგრამები, თუნდაც ნახატები. ისეთი, როგორიც წარმოგიდგენია შენი დავალება. მსგავსი წარმოდგენები, ვიზუალური მეხსიერება ძალიან სასარგებლოა მასალის დამახსოვრებაში.

ხშირად მშობლები და უმცროსი და-ძმა არაერთ შეკითხვას გისვამენ და თავს გაბეზრებენ კიდეც. ესაუბრეთ მათ ამოცანებსა და სასწავლო საკითხებზე. აუხსენით პასუხები. მსგავსი საუბრის შემდეგ ინფორმაციას უკეთესად დაიმახსოვრებთ.

არ დაგავიწყდეს რეგულარული შესვენებები.

არასოდეს იფიქრო, რომ განუწყვეტელი, უსასრულო მეცადინეობა კარგია. რომ, რაც უფრო მეტ დროს ატარებ წიგნებთან, მით უფრო კარგად სწავლობ. აუცილებლად შეისვენე საათში მინიმუმ ორჯერ 10-10 წუთით. მოუსმინე მუსიკას, დახატე, იცეკვე ან შეასრულე შენთვის სასიამოვნო აქტივობა, რაც ენერგიის აღდგენაში დაგეხმარება.

კარგი კვება არ დაგავიწყდეს.

მოერიდე სწრაფი კვების ობიექტებს. ეცადე, ჯანსაღი საკვები მიირთვა. სულ თან იქონიე ბოსტნეული, შოკოლადი, თაფლი და ხილი – რაც დაგეხმარება ენერგიის აღდგენასა და სხარტად აზროვნებაში. დალიე ბევრი წყალი.

დაგეგმე საგამოცდო დღე.

ჩამოწერე, რომელი ნივთები უნდა წაიღო. რომელ საათზე უნდა გახვიდე შინიდან. არ დააგვიანო გამოცდაზე.

წარმატებას გისურვებ!

,,აი, ჩემი საიდუმლო: ძალიან მარტივ  მხოლოდ გულია ყოვლის მხედველი. მთავარს თვალით ვერ დაინახავ“.

   ანტუან დე სენტ-ეგზიუპერი ,,პატარა უფლისწული“

ეს წერილი უდავოდ საოცარ ამბავზეა. წიგნზე, რომლის მნიშვნელობაც ხელში აღებისთანავე საგრძნობი გახდება არა მხოლოდ  მასწავლებლებისა და მშობლებისათვის, არამედ ნებისმიერისთვის, ვინც გულით წაიკითხავს. ესაა სულისშემძვრელი ისტორია პატარა, საყვარელი ბიჭისა, რომელსაც ბედისწერამ განსხვავებულად ყოფნა არგუნა.

   დღეს, როცა ასე ცხადი გახდა  სასკოლო განათლებაში  ტოლერანტობასა და განსხვავებულის მიღებაზე მკვეთრი აქცენტების საჭიროება, სასიცოცხლოდ დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ტექსტებს, რომლებიც მოზარდის ფსიქიკას აღნიშნულის მიმართ გამტარსა და მიმღებს ხდიან. განსხვავებულის მიღების თემაზე ჩვენს სივრცეში ბევრი საბავშვო წიგნის დასახელება შეუძლებელია. მასწავლებლებიც, აღნიშნულ საკითხზე მუშაობისას,  ძირითადად, ,,ელამი კატოსა“ და ,,მახინჯი იხვის ჭუჭულის“ იმედად არიან ხოლმე. წიგნის წაკითხვის შემდეგ თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ახლახან თარგმნილი პალაციოს „საოცრება“  ნამდვილად ის ტექსტია, რომელიც ამ ხარვეზს რამდენადმე ამოავსებს.

წიგნში მოთხრობილი ამბავი ერთდროულად სატირალიცაა და სახალისოც, სასოწარმკვეთიც და იმედიანიც; თემა – უზომოდ სენსიტიური: შეიძლება თუ არა, გარშემომყოფებმა, ბავშვებმა,  მიიღონ თანატოლი, რომელიც მათგან რადიკალურად განსხვავებული, უფრო მეტიც, შემაძრწუნებელი გარეგნობისაა. შეიძლება თუ არა, სახე, რომელიც ნიღაბს ჰგავს, რომელსაც ცივი გულით შეიძლება მხოლოდ „დეფექტური“ უწოდო, ოდესმე შენთვის საყვარელი გახდეს. კი არ გზაფრავდეს და გაშინებდეს, არამედ მის განსხვავებულობას ვეღარც ამჩნევდე,  პიროვნებასთან კი მეგობრობდე, პატივს სცემდე, აღიარებდე…  დიახ, ეს შესაძლებელია! ამის თქმის საბაბს სწორედ ეს საოცარი წიგნი იძლევა. წიგნი სავსეა გარიყულობის განცდისაგან გამოწვეული ტკივილით, ბავშვური გამოცდებითა და დილემებით. ამ ამოცანებს  წიგნის გმირები თავს ძნელად, მაგრამ მაინც ღირსეულად ართმევენ.

    ავგუსტ პულმანი, ბიჭი, რომელიც პირველად მეხუთე კლასში შედის, არაა სკოლაში შემსვლელი ჩვეულებრივი მოსწავლე.  ის არ გახლავთ ახალი თანაკლასელი, რომელიც შეიძლება ჯაგარა თმის, დიდი ყურების ან ჭორფლიანი სახის გამო აითვალწუნო. დიაგნოზი, რომლის მეცნიერულ აზრსაც ბიჭი კარგად ვერ ხვდება, თუმცა ზეპირად იცის, ასე ჟღერს: „აქამდე უცნობი სახეობის ყბა-სახის დიზოსტოზი“.  ავგუსტი თავად ასე აღწერს საკუთარ გარეგნობას: „ირიბად ჩასმული, თითქოს დაბლა ჩამოცურებული თვალები, ჩაცვენილი ლოყები, კუსავით პირი…“ და ეს ყველაფერი არაერთი პლასტიკური ოპერაციის შემდეგ…

   რა გაეწყობა, ეს ავგუსტის განაჩენი და ტვირთია. ტვირთი უცხო ადამიანებში გასვლისა, რადგან მის დანახვაზე ყველას სახე ეცვლება, ზოგი კივილსაც კი იწყებს და უკანმოუხედავად გარბის… ან შეხედავენ, ელდა ეცემათ და  მეორედ ფრთხილად და შიშით ცდილობენ მის დათვალიერებას…

     აი, ასეთი ბიჭი პირველად შედის სკოლაში, მეხუთე კლასში გადასულ და უკვე გათამამებულ მოსწავლეებთან.  ბიჭი, რომელსაც ქუჩაში კოსმონავტის ჩაფხუტის გარეშე გასვლა ეხამუშება, ახლა კლასის წინაშე უნდა წარდგეს. ავგუსტმა იცის, რომ, მამის თქმისა არ იყოს,  შეიძლება სამსხვერპლო კრავად იქცეს, მაგრამ დიდი პროტესტის შემდეგ, მაინც ჰყოფნის გამბედაობა, აასრულოს დედის სურვილი და დაიწყოს სწავლა. ესაა ბავშვური გმირობის გზა, ტკივილიანი და იმედგაცრუებებით სავსე, მაგრამ მაინც საამაყო და აღმაფრთოვანებელი.

წიგნი რამდენიმე პერსონაჟის მონათხრობისგან შედგება. მათგან ყველაზე ემოციური, ცხადია, თავად ავგუსტის პირით მოყოლილი ამბავია: მისი ტანჯვა, იმედგაცრუება და გვიანი, მაგრამ მაინც განცდილი სიხარული, ურთიერთობების, მეგობრობისა და აღიარებისაგან გამოწვეული.

  ავგუსტისათვის სკოლაში შესვლა თავიდანვე სასწაულად დამზაფრველი არ ყოფილა, რადგან დირექტორმა წინასწარვე მოამზადა ნიადაგი, რომ ბიჭუნასთვის დიდი ტკივილი არ მიეყენებინათ. ერთი-ორი მოსწავლე დაუმეგობრდა კიდეც, თუმცა ეს არ აღმოჩნდა საკმარისი. ავგუსტის ირგვლივ მაინც იქმნება  სტიგმა, რომელიც რამდენიმე შემთხვევაში იჩენს თავს: მის გვერდით არ სხდებიან, შეხებას ჭირიანივით გაურბიან, მუდმივად თვალს არიდებენ ან მალულად და შიშით ათვალიერებენ… დასცინიან, უფრო ცალკე და ფარულად, რადგან დირექტორის შიში აქვთ. ამიტომაც, ბიჭი იძულებულია, მუდმივად თავჩაღუნულმა და სახეზე თმაჩამოყრილმა იაროს…  ერთი სიტყვით, ის მარტოა. მარტო და გარიყული.  მოგვიანებით გაიგებს, რომ მისი მიზეზით „ჭირობანას“ თამაშიც კი მოიგონეს, რაც შემდეგს ნიშნავს: ვინც შემთხვევით შეეხება ავგუსტს, 30 წამის განმავლობაში ხელები უნდა დაიბანოს, თანაც სადეზინფექციო ხსნარით, თორემ ჭირი გადაედება… განა რა უნდა იყოს იმაზე  დიდი ტკივილი, როცა ხედავ, რომ  თითქმის ჰუმანოიდად აღგიქვამენ ან ჭირიანივით გექცევიან…

   თუმცა არიან მოსწავლეები, რომლებიც, საერთო ფონის მიუხედავად, ავგუსტს იღებენ. ასეთია გოგონა, ჯუნი, რომელთან ერთადაც ავგუსტი ხშირად სადილობს, მასლაათობს, სასკოლო გარემოში ურთიერთობს; და ჯეკი, რომელიც თავიდანვე უპრობლემოდ უმეგობრდება მას. თუმცა მას უკავშირდება მთელ წიგნში ერთ-ერთი ყველაზე მტკივნეული ეპიზოდი: ერთ დღესაც, ჰელოუინზე ნიღბით მისული ავგუსტი, რომელსაც ვერ ცნობენ, გაიგებს, რომ ჯეკთან მეგობრობა ამ უკანასკნელის სურვილიდან სულაც არ გამომდინარეობდა. ჯეკი მასწავლებელს დაუნამუსებია და ახალ მოსწავლესთან ურთიერთობა დაუვალებია. ავგუსტი ცხადად მოისმენს  ბიჭის თავის მართლებას  დანარჩენი ამხანაგების წინაშე მასთან  მეგობრობის გამო, იმ მწარე სიტყვებს, რომ თურმე იძულებული იყო ამ „დეფექტურთან“ ემეგობრა. სინამდვილეში კი, ავგუსტის ადგილას რომ ყოფილიყო, ალბათ, თავს მოიკლავდა. ეს ყველაზე მტკივნეული მომენტია ავგუსტ პულმანის სასკოლო დრამაში. საშინელი იმედგაცრუება ერთადერთი თანაკლასელისგან, რომელსაც ნამდვილ მეგობრად იგულებდა. ამის მოსმენის შემდეგ ავგუსტი სულიერი ტკივილისაგან ავად ხდება და ჰელოუინზე კი არა, გაკვეთილებზე წასვლაც აღარ უნდა.

  მოგვიანებით აღმოჩნდება, რომ ჯეკი განიცდის ავგუსტთან ურთიერთობის გაცივებას და ბიჭების მეგობრობა ნელ-ნელა უბრუნდება ჩვეულ კალაპოტს. საბოლოოდ, ჯეკს ძალიან ბევრის გადატანა მოუწევს ავგუსტთან კავშირის გამო. თანაკლასელები  ,,დეფექტურთან“ ურთიერთობისათვის  მას ფაქტობრივად ომს უცხადებენ. ავგუსტივით რიყავენ, ამცირებენ, მახეს უგებენ, მაგრამ ჯეკი მაინც ღირსეულად აბარებს გამოცდას მეგობრობის შესახებ.

ავგუსტს ჰყავს არაჩვეულებრივი ოჯახი, რომელიც მუდმივად უადვილებს მწარე რეალობასთან შეგუებას. თბილი და მზრუნველი დედ-მამა, და ოლივია, რომლისთვისაც ავგუსტი მზეა, რადგან პლანეტები, ოჯახის წევრები, მის გარშემო ტრიალებენ… ოლივიას უზომოდ უყვარს ძმა, მაგრამ ისიც ბავშვია, პატარა ადამიანი, რომელსაც შიგადაშიგ თავმოყვარეობისა და სიამაყის შემოტევები აქვს. ამ მიზეზით, ერთხელ ოლივიაც სცოდავს ძმის წინაშე – ახალ სკოლაში გადასული, სახლში არ ამხელს, რომ ღონისძიება აქვთ, სადაც თვითონაც მონაწილეობს. არ ამბობს, რადგან ეთაკილება სკოლაში დედ-მამასთან ერთად ავგუსტის გამოჩენა. ავგუსტი ყველაფერს ხვდება, თუმცა შემდგომ ოლივია მწარედ განიცდის თავის ბავშვურ სისუსტეს და საოცრად ქენჯნის სინდისი…

 ავგუსტს ბევრი, ძალიან ბევრი დამცირების გადატანა მოუწევს. სულისშემძვრელია მისი განცდები ამ გზაზე. ხშირად ფიქრობს ისეთ არსებობაზე, სადაც სახეს აღარ ექნება არავითარი მნიშვნელობა. ასეთად კი სიკვდილის შემდგომი მდგომარეობა წარმოუდგენია…

მაგრამ ავგუსტი მაინც ძალიან ძლიერია. აღსანიშნავია ის საოცარი თვითირონია, საკუთარ თავზე შაყირის უნარი, რომელიც ამ პატარა ბიჭის პერსონაჟს კიდევ უფრო საყვარელს ხდის: „ისე ვართ, როგორც ურჩხული და მზეთუნახავი“, – ეუბნება იგი მეგობარ გოგონას, ჯუნის და ასეთი თვითშეფასება მისგან არც ისე იშვიათია. იგი  ღირსეულად ეგუება მწარე მოცემულობას, რომელშიც გაჩნდა და ცხოვრობს.

წიგნში გამოკვეთილია ამ ფაქიზ საკითხთან საზოგადოების დამოკიდებულების რამდენიმე ასპექტი: ნაჩვენებია სკოლა, როგორც ინდივიდზე მზრუნველი სტრუქტურა, სადაც ყველანაირი პირობა სრულდება, რომ განსხვავებული არ დაიჩაგროს და საზოგადოება, რომელიც ხშირად არაა მზად შემწყნარებლობისა და თანადგომისათვის: ერთ-ერთი თანაკლასელის დედა ავგუსტის სახეს კლასის საერთო ფოტოზე ფოტოშოპით წაშლის და მის ტანს ძაღლის თავს მიაბამს. თან ხშირად და დაჟინებით ითხოვს, რომ ავგუსტი  სხვა ტიპის სკოლაში გაამწესონ. დირექტორი ამ ახირებულ და უგულო მშობელს პრინციპულად განუმარტავს, რომ ავგუსტი არაა შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე მოსწავლე, პირიქით, სხვებზე წარმატებულია.

         მაგრამ ავგუსტ პულმანი, როგორც ჩანს, გაჩნდა იმისათვის, რომ სხვები უკეთესი გახადოს.                              ასეც ხდება ნაწარმოების ფინალისაკენ – კლასელები, რომლებიც თავიდან ადამიანად ვერ  აღიქვამენ მას, ბოლოს ერთ მუშტად იკვრებიან მის დასაცავად. გამოსაშვებ საღამოზე კი ავგუსტი ყველას თვალში გმირი ხდება, ვინაიდან სკოლის ყველაზე საპატიო ჯილდოს იღებს სიმამაცისა და გაბედულებისათვის. დიახ, გაბედულებამ შეაძლებინა მას, რომ შესულიყო სკოლაში, გადაეტანა უამრავი სასკოლო დრამა და აქამდე მისულიყო. გამოსაშვები საღამოს დაჯილდოებაზე ავგუსტი ცხოვრებაში პირველად გრძნობს, რომ ადამიანები პატივს სცემენ და მისით აღფრთოვანებული არიან. თანაკლასელები, ადრე რომ კეთროვანივით გაურბოდნენ, მასთან ფოტოს გადაღებას ცდოლობენ. ავგუსტი ბედნიერია. შემთხვევით არ ეკიდა დირექტორს კაბინეტში ბიჭის მიერ დახატული იხვი.  ავგუსტი ნამდვილად ის იხვის ჭუჭულია, რომელიც ბოლოს გედად გადაიქცა…

   ცალკე აღსანიშნავია ნაწარმოების თხრობის მანერა, სტილი, მასში აღწერილი თანამედროვე გარემო, რომელიც მოზარდებს აუცილებლად მიიზიდავს. წიგნის გმირები უყურებენ „ვარსკვლავურ ომებს“, იყენებენ ,,ფლეისთეიშენს“, იქსბოქსს, ურთიერთობენ ფეისბუკით და ა.შ. ისინი ზუსტად ისე ცხოვრობენ, როგორც თანამედროვე მსოფლიოს სხვა ბავშვები.

ერთი სიტყვით, რ.ჯ. პალაციოს ,,საოცრება“ მოზარდებისთვის აუცილებლად წასაკითხი წიგნია. მასში მტკივნეულად და ხელშესახებადაა ყველაფერი, რაც მკითხველში ბუნებრივად იწვევს თანალმობას, სითბოს და ეს, დამეთანხმებით, უფრო შედეგიანია, ვიდრე ათასი ხმამაღალი მოწოდება სიკეთისაკენ, ათასი შეგონება სადამრიგებლო საათზე…

ანდრო სისულელეებს იძახი! –  ისმის მამაკაცის ხმა.

ანდრო სისულელეებს იძახი. კენწეროში ვერ აფრინდები. ვერც ტვინში აფრინდები, ვერც ცაში აფრინდები, – ახლა გოგონა აჰყვა.

აი, ახლა ავფრინდები ძალიან მაღლა და ფეხებს მივარტყამ ცას, – პატარა ბიჭი ფეხებს გამეტებით იქნევს და საქანელაც უფრო მაღლა მიქრის.

სისულელეებს ამბობ ანდრო, სი-სუ-ლე-ლე-ებს. გოგონას მამა ისევ არ ცხრება.

ანდრო სისულელეებს ამბობ, სისულელეეებს, – ისევ მხიარული ხმით იმეორებს გოგონა მამის სიტყვებს.

არ არის სისულელე. არრრრაააა! – გაჰყვირის ბიჭი და ფეხებს უფრო მაგრად აქნევს.

საქანელა კი უფრო და უფრო მაღლა მიფრინავს და  ოთხი წლის ანდროსაც ჰგონია, რომ სიმაღლე შეიძლება დაიპყრო. სიტყვები, რომლებიც შეიძლება დაუჯერებლად  ჟღერდეს, შეიძლება ,,სისულელე” არ იყოს. მას საერთოდ არც უფიქრია, რომ რაღაცის მიღწევა  შეუძლებელია. მხიარული ქროლვა პატარა მეგობრებს შორის კონფლიქტით მთავრდება. უფროსები ზოგჯერ ძალიან უხეშად და დაუფიქრებლად ერევიან შვილების და მათი მეგობრების ურთიერთობებში, მათ საუბრებში და ასწავლიან რა შეიძლება იყოს სისულელე და რა არა; რა შეიძლება იყოს მიუღწეველი და რა მიღწევადი. ასწავლიან, როგორ შეიძლება გაიზომოს ოცნება და შესაძლებლობები. ზოგჯერ, პირიქითაც იქცევიან და გადაჭარბებულ მოლოდინებს უღვივებენ, მაგრამ ეს სხვა თემაა და ესეც არანაკლებ ზიანის მომტანი.

როდესაც საქმე ბავშვებთან გვაქვს, ძნელია ამ წონასწორობის დაცვა, მაგრამ თუ მოვინდომებთ ალბათ შესაძლებელი გახდება. დაკვირვებული მასწავლებელი კი ყოველთვის მოახერხებს ამ ოქროს შუალედის პოვნას.  მოახერხებს გააძლიეროს მათში პიროვნება და სტიმული მისცეს, რომ იფიქროს თავის შესაძლებლობებზე. ამ უნარების  სწორად გამოყენებაზე და იმასაც აუხსნის, რომ არ არსებობს საქმეები და ინტერესები, რომლებიც ჩვენი დროის ხარჯვად არ ღირდეს და რომ ეს მცდელობები არასდროსაა ფუჭი.

სინამდვილეში კი პატარების ნებისმიერი აქტივობა, ახალი გამოცდილებით  და ახალი თავგადასავლებითაა სავსე. რითაც ისინი  თავიანთ  პატარა სამყაროში ახალ აღმოჩენებს აკეთებენ და თავად ადგენენ წესებს. მთავარია, ჩვენ არ ჩავერიოთ ცუდად და ჩვენი დაუკვირვებელი რეპლიკებით ყველანაირი ინტერესი არ გავუქროთ. არ დავუკარგოთ საკუთარი თავის რწმენა, რომელიც ერთხელ თუ დაკარგა, შემდეგ შესაძლოა ძალიან გაუჭირდეს  საყრდენი წერტილის მონახვა და მთელი სიცოცხლე ეცადოს თავდაჯერებულობის მოპოვებას.

ამიტომ მათ უნიკალურ საქციელსა და სიტყვებს ასე უნდა შევხედოთ:

თუ გვეწინააღმდეგება – უნდა გვიხაროდეს, რადგან საკუთარი მოსაზრების დაცვა შეუძლია;

თუ ბევრს ლაპარაკობს  – არც ,,ენატლიკინა” არ არის, ამით საკუთარ თავს გამოხატავს;

თუ წარმოუდგენელ ამბებს ჰყვება- ნუ გეშინიათ, არარეალისტი მეოცნებე არ გაიზრდება, უბრალოდ მას  ასეთი  შეხედულებები აქვს სამყაროზე და კარგი ფანტაზია გასაქანს აძლევს, ყველაფერი ჩვენზე საინტერესოდ წარმოიდგინოს.

თუ მას ჰგონია, რომ  შეიძლება ისე მაღლა გაქროლდეს, ცას მიარტყას ფეხები – ეს მისი რწმენაა  და ჩვენგან მისი რწმენაც  პატივისცემას მოითხოვს, რაგინდ დაუჯერებლად ჟღერდეს მისი სიტყვები.

ისიც კარგად უნდა დავიხსომოთ, რომ ცალმხრივი პატივისცემა  ყოველთვის მოსაწყენია და როდესაც მათ ვასწავლით უფროსების მიმართ პატივისცემის გამოვლენას, ჩვენც უნდა შევძლოთ მათი შეხედულებებისთვის თვალის გასწორება და მათი აზრების მშვიდად მოსმენა და მიღება. ჩვენ უნდა მივცეთ მას იმის მაგალითი, რომ ადამიანის მიმართ  არაკორექტული და დამამცირებელი შეფასებების გაკეთება უღირსი საქციელია და ის ამას აუცილებლად გაიმეორებს, თუკი ამ ყველაფერს წავახალისებთ.

ბავშვებთან ურთიერთობა,  გარდა იმისა, რომ  თვალსაწიერს გვიფართოებს  და ასევე  აღმოჩენებით გვავსებს,  უფროსებისთვის ძალიან სასარგებლოა. მოვლენებს ამ ახალი გამოცდილების პრიზმაში ვუჭვრეტთ და უფრო მგრძნობიარე და უფრო მიმტევებელი ვხდებით სამყაროს მიმართ, რომელიც არც ისეთი ფაქიზია ჩვენ მიმართ, რომ  მისი სიკეთის ბოლომდე ვირწმუნოთ და  ბოლომდე გულუბრყვილოდ ვენდოთ. ზუსტად, ამ სკეპტიკურ დამოკიდებულებას გვიქარწყლებენ ისინი  თავიანთი ურთიერთობით, ოღონდ მთავარია, გამოუსწორებელი შეცდომები არ დავუშვათ მათთან.

ეს  ურთიერთობა ხომ დიდ პასუხისმგებლობას მოითხოვს ჩვენგან. ვინც არ უნდა ვიყოთ ჩვენ – მშობელი, სკოლის  მასწავლებელი, ბაღის მასწავლებელი თუ ნებისმიერი ადამიანი, რომელსაც ურთიერთობა აქვს ბავშვებთან. ჩვენ – უფროსები პასუხისმგებლები ვართ თითოეულ ჩვენს სიტყვაზე, ჩვენს ქცევაზე, ჩვენს დამოკიდებულებაზე, რომელიც საბოლოოდ განსაზღვრავს  ბავშვის ხასიათს, მის ქცევას  და საზოგადოებასთან მის მიმართებას.

ყველა ბავშვი თავისი ბუნებითა და შესაძლებლობებით უნიკალურია. ისინი ცოტა არ იყოს ჰგვანან თავიანთ საყვარელი კომიქსების სუპერგმირებს, რომლებიც თუ სწორ და კეთილშობილურ მიზანს დაისახავენ, ყველანაირ დაბრკოლებას უმკლავდებიან მიზნის მისაღწევად. ჩვენი  მისიაც ალბათ ესაა, რომ ამ დიდ თავგადასავალში მოგზაურობისას კეთილი როლი შევასრულოთ და დავეხმაროთ მათ, ფინიშამდე გამარჯვებულები მივიდნენ.

გალაკტიონ ტაბიძის პოეზიის სწავლება გარკვეულ სირთულეებთანაა დაკავშირებული: ამისთვის საჭიროა, მოსწავლეებმა იცოდნენ სიმბოლიზმის როგორც ლიტერატურული მიმდინარეობის კონცეპტუალური პრინციპები, წარმოდგენა ჰქონდეთ ბიბლიურ მეტაფორებსა და პარადიგმებზე და იცნობდნენ მსოფლიო ლიტერატურის კლასიკოსებს. გასაოცარია ლექსის როგორც სემანტიკური, ისე მხატვრულ-გამომსახველობითი სამყარო. მისი იდეური გააზრების შესახებ ბევრი დაწერილა და კიდევ დაიწერება. აი, რამდენიმე თვალსაზრისი: „სული, ვედრებით განაოცები, შენს ფერხთქვეშ კვდება, როგორც პეპელა“ სიმბოლოა ადამიანის ბედისადმი დამორჩილებისა, ბედისა, რომელიც მოკლებულია სულიერ ძალებს“ (ი. ლორთქიფანიძე, „გალაკტიონ ტაბიძე“, თბ., 1988, გვ. 155); „გალაკტიონ ტაბიძის პოეტური ინდივიდუალობაც – მის მთელ რიგ, ქართული პოეზიის კლასიკად ქცეულ ქმნილებებში – აღბეჭდილია სულიერი უთვისტომობისა და მიუსაფრობის ნიშნით. მისი მუზაც ხშირად ისევე აფორიაქებული და თავდავიწყებამდე სასოწარკვეთილია, როგორც „სულო ბოროტოს“ ავტორისა: „შეხედე, დასტკბი, ჩემი თვალები…“ (გურამ ასათიანი, „საუკუნის პოეტები“, თბ., 1988, გვ. 343); „სილაში ვარდი იმავე ასოციაციას აღძრავს, რასაც სილამაზე, მშვენიერება, რომელსაც აღარ კვებავს სიყვარული, როგორც დედა მშვენიერებისა“ (ნოდარ გრიგალაშვილი, „სკოლაში შესასწავლი ქართველი მწერლები“, თბ. 1997, გვ. 289); ავთანდილ ნიკოლეიშვილს გალაკტიონის ეს პოეტური შედევრი „ღვთისმშობელთან ადამიანური გაპაექრებისა და ცხოვრებისეული ამაოების წინააღმდეგ გალაშქრების ერთ-ერთ ყველაზე დრამატულ გამოვლინებად“ მიაჩნია ქართულ პოეზიაში (ა. ნიკოლეიშვილი, „ქართული ლიტერატურა, XI კლასი, ქუთაისის სახ. უნივერსიტეტი, გვ. 198); „ეს არის ანაბეჭდი, რომელმაც ეჭვქვეშ დააყენა საუკუნეობით ჩამოყალიბებულ-განმტკიცებული ქრისტიანული მრწამსი და ცხოვრების საზრისად წარმავლობის ყოვლისდამთრგუნველი იდეა აღიარა“ (რ. დევდარიანი, წერილები. ქუთაისი, 2010 წ., გვ. 76); ან კიდევ: ,,გალაკტიონის უმშვენიერეს ლექსში ,,სილაჟვარდე, ანუ ვარდი სილაში“ წარმოჩენილია აფორიქებული ლირიკული გმირი, ხსნის გზა და საშველი რომ ვერ უპოვია და იტანჯება“ (მაია ჯალიაშვილი, ლალი დათაშვილი, „უახლესი ქართული ლიტერატურა“, თბ., 2011, გვ. 31). კიდევ შეიძლება მაგალითების მოხმობა, მაგრამ ყველა ნააზრევი საბოლოოდ ერთ საერთო შეხედულებამდე დადის: ლექსში წარმოჩენილია პოეტის მარტოობა და სულიერი კრიზისი, ამ კრიზისის ახსნას კი, ძირითადად, ასეთი საფუძველი აქვს – უღმერთო, ათეისტური ეპოქის გავლენა პოეტის მყიფე შინაგან სამყაროზე. რა თქმა უნდა, ასეა, მაგრამ ცნობილია, რომ რაც უფრო დიდია ნაწარმოები, მით უფრო მეტად იძლევა ახლებური წაკითხვის საშუალებას. ვფიქრობ, გალაკტიონის „სილაჟვარდე ანუ ვარდი სილაში“ სწორედ ასეთი ლექსია.

პოეტური ტექსტის უკეთ აღსაქმელად აუცილებელია გამოვყოთ სიმბოლისტურ-მეტაფორული სახეები, გავშიფროთ კოდირებული შინაარსის მქონე ტაეპები, რის შემდეგაც მისი ახლებური გააზრების საშუალება მოგვეცემა. ამისთვის მოსწავლეებს შეიძლება შევთავაზოთ სქემა /ციტატა/მხატვრული ხერხი/გააზრება/.

ხელოვნება სიცოცხლეს მოითხოვს მისი შემქმნელისგან. არსებობს ერთი საინტერესო მესხური თქმულება: მომღერალი თავისი სიმღერისგან დაიწვება; მისი სატრფო, რომელიც საკუთარი თმით ფერფლის შეგროვებას დაიწყებს, ნაპერწკლიდან გაღვივებული ცეცხლის მსხვერპლი ხდება. ასე რომ, ხელოვნება იწირავს არა მარტო ხელოვანს, არამედ იმასაც, ვისაც ეს ხელოვნება უყვარს და ესმის. გალაკტიონმა საკუთარი აღსასრულით დაადასტურა ეს. არ შეიძლება არ გაგვახსენდეს „დიდოსტატის მარჯვენის“ ბოლო თავი, სადაც არსაკიძის სიკვდილის სცენაა აღწერილი. არსაკიძეც ხელოვნებას აძლევს სულს, იგი არც მელქისედეკის სახით მის წინაშე მოვლენილ რელიგიურ დოგმატიზმს ეწირება და არც სიყვარულს. „ცრემლმა იწვიმა კონსტანტინეს თვალთაგან, მაგრამ ვერც საყვარელს მისცა მან სული, რადგან სვეტიცხოვლისათვის შეეწირა იგი“ (კ. გამსახურდია, ,,დიდოსტატის მარჯვენა“. თხზულებანი, ტ. V, 1996 წ., გვ. 324). „ხელოვნება გულის სისხლს მოითხოვს საფასად, თუ მთელი ჯანი არ შეალიე ამ სასტიკ ბომონს, არაფერი გამოგივა ხელიდან“ (იქვე, გვ. 167). გალაკტიონის ამ ლექსის მთავარიც სათქმელიც სწორედ ესაა, პოეტმა გვიჩვენა შემოქმედებითი პროცესის მთელი სირთულე და მეტაფორულ-სიმბოლისტური სახეებით დაგვანახა, რომ „ხელოვნებაა თავად უკვდავება“.

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. ი. ლორთქიფანიძე, „გალაკტიონ ტაბიძე“, თბ., 1988
2. გურამ ასათიანი, „საუკუნის პოეტები“, თბ., 1988
3. ა. ნიკოლეიშვილი, „ქართული ლიტერატურა“, XI კლასი, ქუთაისის სახ. უნივერსიტეტი
4. რ. დევდარიანი, „წერილები“. ქუთაისი, 2010
5. მაია ჯალიაშვილი, ლალი დათაშვილი, „უახლესი ქართული ლიტერატურა“, თბ., 2011
6. ს. სიგუა, „გამსახურდიას პროზის სტრუქტურა“, თბ., 1989
7. ზ. გამსახურდია, „ვეფხისტყაოსნის სახიმეტყველება“, თბ., 1991
8. კ. გამსახურდია, „დიდოსტატის მარჯვენა“, თხზულებანი, ტ. V, თბ., 1996
9. ინტერვიუ ნოდარ ტაბიძესთან https://www.galaktion-tabidze.narod.ru/nodar_tabidze.htm

არა, მე ნუ გადამიღებთ, არ მიყვარს სურათების გადაღებაო, – ფეხზე წამოდგა და ხელით მანიშნა, არ მომეხვედრებინა ობიექტივში. ცოტა დავიბენი, მანამდე იშვიათად მენახა ასეთი ადამიანები. უფრო ისეთები ვიცოდი, ვინც წესის გამო, მოსაჩვენებლად იუარებს ფოტოს გადაღებას იმისთვის, რომ შემდეგ ხვეწნით დაიყოლიონ ხოლმე. ის კი შეუვალი ჩანდა.

მის ძმებს – ჩვენთვის კარგად ნაცნობ და საყვარელ მწერლებს – ცხადია, ეს ამბავი არ გაკვირვებიათ, მაგრამ მე კი სამუდამოდ დამამახსოვრდა ის დღე, როცა ჯემალ მონიავამ მოულოდნელად წამიყვანა ხილიანზე, ჭილაძეების სახლში.

შემდეგ კი, რამდენიმე თვეში:

– ვერ გხვდებით, როგორც საჭიროა, დაბნეულები, დათრგუნულები და უმწეოები ვართ, – კარის გაღებისთანავე გვითხრა ბატონმა თამაზმა და სანამ მიზეზზე ვკითხავდით, თვითონვე გაგვიმხილა, – თინა ვერ გვყავს კარგად, საავადმყოფოშია…

ბევრჯერ გვსმენია და ძნელია, არ დაეთანხმო: ნიჭს დაცვა და შენახვა უნდა, ნიჭიერი ადამიანი ხშირად ბალღივით უსუსურია, გარემო ადვილად გასრესს. ამიტომაც ახლო მყოფი ძლიერი თანამდგომი სჭირდება – და-ძმა, დედა, ცოლი, მეგობარი – ვინც სიძნელესა და სიავეს, ყოფის ვნებებს აარიდებს და გადაეფარება. მის მოსახვედრ ტალახს, გესლს და ბასრ სიტყვას კბილებით დაუხვდება, მუშტს მოუღერებს; მის გამოსაცდელ შიმშილს, წყურვილს და შინაურობის ათას წვრილმანს საკუთარ თავზე აიღებს და ამ წვრილმანებში დანაწილდება და დაიხარჯება დაუნანებლად.

თინა ჭილაძეს ღმერთმა სწორედ ეს ძალა მიანიჭა. თვითონ შეიძლება არ უკვირდეს, რაც ჩვენ გვიკვირს – ეს საოცარი თანადგომისა და სიყვარულის უნარი, – მაგრამ მისი თავმდაბლობის შემხედვარე, არც იმის თქმა უნდა დაგვავიწყდეს, რომ მან „მთელი თავისი ცხოვრება, მთელი თავისი ნიჭი, ყველაფერი, რაც გააჩნდა და არ გააჩნდა, უშურველად შესწირა თავის ორ სახელოვან ძმას და მათ შემოქმედებაში, ამის გამო, თინიკოს წვლილი უდიდესია. ჩვენ ვალდებულები ვართ, უდიდესი მადლობა გამოვუცხადოთ მას ამისთვის!“ (ტარიელ ჭანტურია).

ოთარ ჭილაძე ჩანაწერების წიგნში ჯერ თინას დაბადების ამბავს იხსენებს: „მამაჩემმა სამი შვილიდან მხოლოდ თინას დაბადება აღნიშნა „განსაკუთრებულად“ – „ვეფხისტყაოსანს“ დააწერა მისი ამქვეყნად მობრძანების თარიღი – წინასწარ განსჭვრიტა თინას როლი და მნიშვნელობა მისი ოჯახისათვის და კერძოდ მისთვისაც. მამაჩემის ბოლო დღეებზე რომ ვფიქრობ, რატომღაც თინას მუხლებზე ასვენია, იარებმობანილი, ჯვრიდან გადმოხსნილი ქრისტესავით…“; შემდეგ თინას სიზმარს: „თინას დაესიზმრა, თითქოს მამაჩემს ჩემი თავის ქალა ეჭირა ხელში. მიმტკიცებს – კარგიაო. მე კი ვერაფერს ვხედავ ამაში კარგს“. მერე თინას სამეფო ბეჭდის წარწერას გვაცნობს: „ოთიას თინია – თაზიას ფინია!“; 2000 წლის 27 ოქტომბერს კი დღიურში ჩაუწერია: „თინიკოს დაბადების დღე! გაუმარჯოს თინას! დედის მაგიერს!“

„ოთარის ბოლო დღეებზე რომ ვფიქრობ, მას ვერც წარმოვიდგენ თინას გარეშე“ – ეს უკვე თამაზ ჭილაძის ავტობიოგრაფიული წიგნიდანაა („ოთართან ერთად“), დილამდე მის საწოლთან იჯდა, მისი ხელი ეჭირა, ან მაჯას უთვლიდა, ან ისე – იმედისთვისო. სხვა დროს, მძიმე ფიქრებისგან რომ გამოეყვანა და გაერთო, „დურაჩკას“ ეთამაშებოდა ხოლმე. ერთხელაც ოთარს უთქვამს: „ეტყობა მართლა ვკვდები, ამან მე კარტი როგორ უნდა მომიგოს!“

თინას როლსა და მნიშვნელობაზე ფიქრისას ტარიელ ჭანტურიას ვან გოგის ძმა – თეო ახსენდება, თამაზ ჭილაძეს კი ორი ლეგენდარული ქალი: იზაბელა რემბო, რომელიც მარსელის საავადმყოფოში თავზე ადგა თავის მომაკვდავ ძმას და ზოზია კვირკველია, „სულის მოთქმა და იმედი გაწამებული და გამწარებული ტერენტი გრანელისა“.

ფოტოზე უარს მეუბნებით და ტელეფონში თქვენს ხმას მაინც ჩავიწერ-მეთქი, – ვთხოვე ერთხელ, მგონი 2009 წლის ივლისი იყო. ცოტა გაუკვირდა, მერე მაგიდის გარშემო ჩამომსხდარ ძმებს გახედა და ალერსიანი ხმით დაუძახა:

– როგორ ხართ, ლომებოოო?!

ჯემალ ქარჩხაძის „იგის“ სასკოლო პროგრამაში შეტანამ ხელი შეუწყო ამ მწერლის პოპულარობის გაზრდას, თუმცა, მისი სხვა რომანები და მოთხრობები მაინც ნაკლებად არის ცნობილი.  ამ წერილში მის „ზებულონს“ წარმოვაჩენთ, როგორც მეოცე საუკუნის ერთ-ერთ საუკეთესო რომანს. ჯემალ ქარჩხაძე  ინტელექტუალური ტიპის მწერალია და მის ნაწარმოებებში თხრობას უპირატესად სულიერი სამყაროს დახატვის ფუნქცია აკისრია.  მისი რომანი `ზებულონი~ ინტროვერსული, ცენტრისკენული რომანია. თომას მანის, ჰერმან ჰესეს, ფრანც კაფკას, უილიამ  ფოლკნერის რომანების მსგავსად, ამ ნაწარმოებში სულის ლანდშაფტებია აღწერილი. 1988 წელს გამოცემულ ამ რომანში თითქმის არ ჩანს რეალისტური რომანისთვის დამახასიათებელი სოციალურ-პანორამულობა. მართალია, მწერალს ყოველთვის  თანადროული პრობლემები აინტერესებდა, მაგრამ მისთვის მთავარი ერთგვარი ზედროული სივრცე იყო, რომელშიც ცხოვრობენ მისი პერსონაჟები და ავლენენ იმ არსებითს, რაც ადამიანს ან ღმერთთან მიაახლოვებს ან დემონთან. ამიტომ ამ მწერლისთვის მთავარი ადამიანია, რომელსაც კონტექსტის მრავალფეროვნებისთვის ურჩევს ხან ადრინდელ საუკუნეებს, ხან ძველ რომს, ხან ზღაპარს, ხან თანამედროვეობას. ამჯერად  საქართველოს ისტორიის მძიმე დროში გადავინაცვლებთ. თუმცა მწერალს ნაკლებად აინტერესებს თვითონ ისტორიული ფაქტი თუ მოვლენა, ამიტომაც ეს არ არის რომანი ისტორიულ თემაზე, არამედ ადამიანზე, რომელიც თავის ბედს, თავის ცოდვა-მადლს შესჭიდებია. `ზებულონი~ სულის ბიოგრაფიაა. მთავარი პერსონაჟი  ჩვენ თვალწინ იზრდება და ვითარდება. მის გარშემოა თავმოყრილი მოვლენები, ფაქტები, სხვა პერსონაჟები. იგი რომანის ერთგვარი ცენტრია, რომლისგანაც გამოდის და სხვადასხვა მხარეს განიტოტება ცალკეული ამბავი.

ზებულონს იდეალი იულონ ბატონიშვილია, რომელზეც მათ სოფელში ლეგენდებს ჰყვებოდნენ.  მასთან შეხვედრის შემდეგ ეს იდეალი კი არ დაიმსხვრა, არამედ მეტი ბრწყინვალებით შეიმოსა. ზებულონი თითქოს გაორდა და მის სულში, გონებასა და გულში ჩვეული, ნაცნობი შეგრძნებების გარდა გაჩნდა პარალელურად მიმდინარე ახალი და უჩვეულო ფიქრთა ნაკადი. იგი თანდათან გადაიქცა ოცნების ადამიანად, თანვე,  ამან უფრო შესაგრძნობი გახდა რეალობასა და ოცნებას შორის ზღვარი. იულონ ბატონიშვილი იქცა ღვთაებრივის, მიუწვდომელის სინონიმად. მასთან დაკავშირებულ თხრობას სწორედ ეს ფუნქცია აქვს, ზედროული დაუპირისპიროს წარმავალს. ზებულონის გონებაში გაღვივება დაიწყო უცხო, მაგრამ მიმზიდველმა ფიქრის მარცვლებმა:  `ვინ ვართ, საიდან მოვდივართ, საით მივდივართ, რა გვინდა, რას ვაკეთებთ, რა არის ჩვენ იყოფა, რის მაქნისია ეს ამოდენა ხალხი, ჭიანჭველებივით რომ დაფუთფუთებს დედამიწის ზურგზე~.

`შურისძიება~, `სიყვარული~, `სიკვდილი~ _ ეს არის კონცეპტუალური სათაურები, რომლებიც გმირის ცხოვრების სამ ეტაპს წარმოაჩენენ. იმავდროულად, ეს სამი სიმბოლოა, ზებულონის სულიერ-მატერიალური სამყაროს ძირითადი საყრდენები. ასე რომ, თხრობა სამი მიმართულებით განიტოტება. ხან შურისძიებაა წინა რიგში, ხან სიყვარული და ხან სიკვდილი. შურისძიების ამბით წარმოჩენილია ზებულონის სულიერ ცხოვრებაში მომხდარი დიდი გარდატეხა. ის თავისდაუნებურად იქცა შურისმაძიებლად. მოკლული მამა `აიძულებს~ მას ამ შურისძიებას (აქ გაიელვებს ჰამლეტისეული შურისძიების მოტივიც, მხოლოდ იმ თვალსაზრისით, რომ შურისძიება `იძულებითია~ და მთლიანად ეწინააღმდეგება გმირის მეს). ასე რომ, შურისძიებას  გამსჭვალავს ცოდვა.  ამ ორი ძლიერი გრძნობის ჭიდილი აყალიბებს ზებულონს, როგორც პიროვნებას.

ჯემალ ქარჩხაძის, როგორც მთხრობელის, ოსტატობა  ისაა, შექმნას ილუზია, თითქოს სხვადასხვა ეპიზოდს განსხვავებული პერსონაჟები ჰყვებიან. სინამდვილეში ავტორი _ მთხრობელი მესამე პირში წარმოაჩენს ყოველივეს, მაგრამ თხრობის რიტმი, შეფერილობა, ინტონაცია იმდენად იცვლება, რომ მკითხველი შეჰყავს გმირის `ტექსტში~, როგორც მისი აღსარების მსმენელი.

რომანი წრული სტრუქტურისაა, იწყება მთავარი გმირის სიკვდილთან შეხვედრის ეპიზოდით და მთავრდება ამავე გმირის სიკვდილით. არსებითად, ეს ერთი და იგივე ეპიზოდია, სხვადასხვა რაკურსით დახატული, ოღონდ დასაწყისში მკითხველი შესცქერის მისთვის უცნობი ადამიანის სულის ამოსვლას, ბოლოში კარგად ნაცნობის აღსასრულს. მწერალი გარკვეულ ფრაზებს თავსა და ბოლოში იმეორებს და ამგვარადაც ადუღაბებს რომანის მთლიანობას.  აქ არის გადაძახილი რომანტიზმის იდეალებთან, რადგან ჯემალ ქარჩხაძე სიკვდილს ხატავს, როგორც ცისფერს. გმირი  აყვავებული ნუშისა და ტყემლის თეთრ ტევრში შენიშნავს მისკენ მსუბუქად მოლივლივე ცისფერ სიკვდილს, რომელიც ჭრელ მინდორზე დაეშვება და მისკენ გამოეშურება. ქართულსა თუ უცხოურ ლიტერატურაში სიკვდილის ათასგვარი სახეა დახატული, მაგრამ იშვიათად შეხვდებით ასეთი თბილი ტონებით დახატულს, ნატიფი, ნაზი მონასმებით შესრულებულს. სიკვდილთან დაკავშირებული ამგვარი პოეტური განცდა მოულოდნელობის ეფექტს ქმნის და გარკვეულ დაძაბულობას მატებს თხრობას. სიკვდილთან ამგვარი შეხვედრა ეხმიანება სულის უკვდავების რწმენას. იმისათვის, რომ სულისა და ხორცის გაყრის ჰარმონიულობა წარმოაჩინოს, მწერალი სიკვდილის სიფაქიზეს უსვამს ხაზს: `ყვავილები რომ არ გაეთელა, შიშველ ფეხებს მიწას არ აკარებდა, ისე მსუბუქად მოდიოდა, როგორც სიზმარში და დამათრობელი ღიმილით იღიმებოდა~. თხრობაში მთლიანად Eშემოიჭრება ცისფერი და ყველაფერს გადაფარავს. ეს `პირველად ქმნილი ფერი~ (ნიკოლოზ ბარათაშვილი) გმირს სიმშვიდეს მოუტანს და ამ ფერში გამოჩნდება მთელი მისი ცხოვრება, რომელიც სავსე იყო უამრავი, სწორედაც რომ შავი, სიკვდილით, მაგრამ ახლა `სიკვდილს ცისფერი წამოსასხამი ესხა, ცისფერი პირბადე ეფარა და ცისფერი პირბადის უკან თეთრ სახეზე სათნოების უცხო ნათელი გადასდიოდა~. რომანის ამგვარი დასაწყისი არის ერთგვარი მუსიკალური პრელუდია. სახეთა ფერწერულობა, სტრიქონთა შეფარული, მაგრამ საგრძნობი რიტმი ამძაფრებს მელოდიურობას. ამგვარი მუსიკალურობის განცდა არ ტოვებს მკითხველს მთელი რომანის განმავლობაში.

თხრობის ძირითადი ნაწილში მწერალი ქმნის დროის ვერტიკალურ ჭრილს და მასზე განალაგებს მოვლენებს. მკითხველი ჩაღრმავდება პერსონაჟის წარსულში, რათა გაიაზროს, რატომ არის გმირის `საკუთარი სიკვდილი~ ცისფერი, რა გზა გაიარა მან, რომ მწერალმა ამგვარი სიკვდილით `დააჯილდოვა~. თხრობაში შემოიჭრება `ჭვრეტა~, `განათება~, `გასხივოსნება~ _ გრიგოლ რობაქიძე ამას გზნებასა  და ექსტაზს უწოდებდა.  ამგვარი უნარით ბავშვობიდანვე გამოირჩეოდა ზებულონი. ამ შემთხვევაში, მწერალი გმირის სახის გამოსაკვეთად ტრადიციულ ხერხს იყენებს, იგი სხვათაგან განსხვავებული ბავშვია, ყველასგან განრიდებული, განმარტოებული, თავის ფიქრებსა და ოცნებებში ჩაძირული. რა ელის ამ სიწმინდეს ცხოვრებაში? გაუძლებს თუ არა ცხოვრების მღვრიე ტალღების შემოტევას? ამ კითხვებზე პასუხი აინტერესებს მკითხველს და რომანიც ამის მცდელობაა, წარმოაჩინოს ამქვეყნიური ცოდვა-მადლის ჭიდილი.

მწერალი თავისი პოეტური სულის გმირს პოეტური სახელის სოფელში დაასახლებს _ წყაროსთვალში, რომელიც თითქოს  მიწიერი სამოთხესავითაა. ზებულონი იზრდება და ადამივით `სახელებს არქმევს~ საგნებს, ე. ი. შეიმეცნებს სამყაროს. იგი მშობლების ერთადერთი ვაჟი, და-ძმები დაბადების პირველ კვირასვე დაეხოცნენ. ამით თითქოს ხაზი ესმება მის გამორჩეულობას, რომ მან ცხოვრებაში რაღაც მძიმე უნდა იტვირთოს, მსხვერპლად იქცეს.  მწერალი ხაზს უსვამს ზებულონის განმარტოებისკენ მიდრეკილებას. ის შინაგან სამყაროსა და ბუნებას იყო მიყურადებული. `როდესაც ერთხელ ყური მოჰკრა, ალიონზე, სინათლისა და სიბნელის შეხვედრის ჟამს, მდინარე წამითY შედგებაო, ამ უჩვეულო ამბის სანახავად სამჯერ უთენია გაიპარა სახლიდან, მართალია ვერც ერთხელ დამდგარი მდინარე ვერ ნახა, მაგრამ ნახვის მოლოდინი სამივეჯერ ისეთი ტკბილი იყო, ისეთი ამაფორიაქებელი და ჟრუანტელისმომგვრელი, რომლის  მსგავსსაც ტოლ-ამხანაგებში ყოფნა ვერ მიანიჭებდა~. მას აქვს უნარი ბუნებასთან შერწყმისა, გარდასახვისა. ერთხელ, საყვარელ მუხნარში განმარტოებულმა, სწორედ ამგვარი ექსტაზი განიცადა,  იგრძნო, რომ თვითონაც მუხად იქცა და აღმოაჩინა: `მუხა მიწის ტყვე იყო! მიწა ბორკილებივით შემოჰკვროდა ფესვებზე და გასაქანს არა ძლევდა. მუხას  მოძრაობა უნდოდა და დაბმული იყო. საცა დაიბადა, იქ უნდა მომკვდარიყო და უცხო მინდორთა სილამაზეს ვერასოდეს იხილავდა~. სწორედ ამ დროს დაიბადა ზებულონის გულში სოფლიდან წასვლისა და უცხო სანახების მოხილვის წყურვილი. ზღაპრები, ლეგენდებით იკვებება მისი სული, ამიტომაც ყველაფერს რომანტიკული საბურველი აქვს. განსაკუთრებით შთამბეჭდავია მშობლიური მიწის სიყვარულის ახალი რაკურსით დახატვა. ყველასთვის ცნობილია გალაკტიონისეული ცვრიან ბალახზე გავლის  განცდა. ჯემალ ქარჩხაძის ზებულონს კი წვიმის შემდეგ რბილ ტალახში ფეხშიშველი სიარული უყვარდა. არის თუ არა დაპირისპირება კრიალა, სუფთა  ნამიან ბალახსა და შავ, ჭუჭყისფერ ტალახს შორის? არა, უბრალოდ, მიწის შეგრძნება ახალი ნიუანსითაა გამდიდრებული: `ნელთბილი და თოთო მიწა რომ ნესტიანი ენით მოელამუნებოდა და ტერფებზე საამო არტახებად შემოეკვროდა, ის უცხო და უსახელო, აუხსნელი განცდა გულში ნიაღვარივით შემოვარდებოდა, მერე ყოველ მხარეს გაიფანტებოდა, სისხლს შეერეოდა და მთელ სხეულს ტკბილი, მომთენთავი ნეტარებით ავსებდა~. მწერალი ვრცლად მოგვითხრობს, რას განიცდის გმირი რბილ და თბილ ტალახთან შეხებისას. ამგვარად იქმნება საოცარი ესთეტიკური ხატი, ტალახი განიწმინდება, ჩამოშორებს ჩვეულ შინაარსს და ახალი ემოციით  იტვირთება. ამგვარად, იგი განცდის ინტენსივობით ცვრიანი ბალახის სილამაზეს ეთანაბრება.  ზებულონის სულის სიფაქიზე წარმოჩნდება ამგვარი შეგრძნებებისას. საგულისხმოა კიდევ ერთი შტრიხი მისი ხასიათის გასააზრებლად: მას  ერთგულ მეგობრებადაც ადამიანები კი არა, ორი ძაღლი: ბროლია და ლომია ჰყავს. მისი სულის წარმოსაჩენად მწერალი ერთ დეტალს გამოკვეთს. ყმაწვილი ზებულონი თანატოლებივით ოცნებობს მტერთან ბრძოლაზე, მომხვდურთა დახოცვაზე, მაგრამ წარმოდგენაშიც კი არასოდეს კლავს ვინმეს. წარმოსახვა სწორედ იქ ებინდება, როდესაც ვინმეს პირისპირ დგას და მახვილს უღერებს. ეს პასაჟი კონტრასტს შექმნის შემდგომ მოვლენებთან, როდესაც ზებულონი უამრავს გაუჩეხს ხმლით თავს, სინანულისა და სიბრალულის გარეშე.

მწერალი რომანში ხატავს წინააღმდეგობას იდეალისკენ სწრაფვის გზაზე. ზებულონის სოფელში იულონ ბატონიშვილი გამითებულია. მის შესახებ თხრობისას იყენებენ თურმეობით ფორმას. მასზე ზღაპარივით ჰყვებიან, მაგრამ თუ  დანარჩენი გმირები ზღაპრის თავგადასავალს იმით ამთავრებენ, რომ მეფეები ხდებიან, იოველმა, უფლის ანგელოზის კარნახით,  უარი თქვა ხელმწიფებაზე. ეს იყო გაუგონარი და საოცარი რამ. მან, მეფის უფროსმა ვაჟმა, ტახტი უმცროსს დაუთმო: `ამგვარი კაცის ადგილი მხოლოდ ზღაპარშია, ჭაბუკებთან და მზეჭაბუკებთან, დევებთან და გველეშაპებთან, ფასკუნჯებთან და კუდიან დედაბრებთან~. იოველს თურმე ბევრი უმოგზაურია, ენები შეუსწავლია, სამშობლოში დაბრუნებულს კი მაღალი მთის წვერზე ტაძარი აუგია და სასწავლებელი გაუმართავს. აი, ამ ტაძრის ხილვა იქცა ზებულონის ოცნებად. მერე ისე მოხდა, რომ მათ სოფელში სტუმრად მოსულმა იოველმა ზებულონი გამოარჩია და მის მშობლებს სთხოვა, ორიოდ თვეში მასთან გაეგზავნათ, რათა წერა-კითხვა ესწავლებინა და მერე ზებულონს სხვაგანაც დაენთო სწავლის ლამპარი, თან პატარა წიგნი _ ხელნაწერი სახარება აჩუქა. იოველის სახეში ერის  განმანათლელი ილია ჭავჭავაძე ირეკლება. მის საუბარშიც ილიასეული თვალსაზრისები მოჩანს.  ზებულონსაც აქვს იდეალი, იულონ ბატონიშვილთან მიმსგავსება, მაგრამ ამ გზაზე ცხოვრება გადაეღობება და ეს იდეალი დროდადრო ხან იკარგება, ხან წარმოჩნდება.

მთელი რომანი ამ იდეალისკენ ზიგზაგურ სვლას აღწერს.  საბოლოოდ კი, ეს გზა ზებულონის სულიერი სიღრმეებისკენ მიიმართება. ამის შემდეგ თხრობაში ახალი ნაკადები ჩნდება, რომელთაც წარმართავს წიგნიერ ცხოვრებაზე ოცნება, თუმცა ტაძრისკენ სწრაფვა ბოლომდე განუხორციელებელი დარჩება. ცხოვრების წიგნს კი წაიკითხავს ზებულონი, მაგრამ ადამიანთა დაწერილს კი – ვერა. რომანის მდინარებას მწერალი არღვევს უცხოს შემოჭრით.  უცხო სოფლის განაპირას მცხოვრები, საიდანღაც გამოხიზნული უჟმური ოჯახია, რომლის ერთი წევრი ზებულონს მამას, ცალთვალა ისახარს მოუკლავს.  ზებულონი ამ დროს აღმოაჩენს ცხოვრების საზრისს, აქამდე უცნობ ჭეშმარიტებას, ერთგვარ `ზნეობრივ კანონს~. ეს არის გარკვეულ მოვალეობათა აღსრულების ტვირთი. ხშირად იმგვარი მოვალეობებისაც, რომლებიც გმირის მეს, მის სულიერ სამყაროს ეწინააღმდეგებიან. თხრობაში შემოიჭრება ახალი, საშიში, ხმაურიანი მოტივი. ეს არის საშინელი  ცოდვა, რომელიც ზებულონმა უნდა ჩაიდინოს. ცოდვა თითქოს თვითონვე  წარმართვს მოვლენათა განვითარების დინამიკას. მთელი სოფელი და ოჯახი უთქმელად აღძრავს ყმაწვილ ზებულონს შურისძიებისთვის. ზებულონი თითქოს რაღაც საშინელი ძალის მორჩილია. იგი ამოქოლავს იმ ხვრელს, რომელშიც  მამამისის  მკვლელთა ჩვილბავშვებიანი ოჯახი იმალება.  ეს არის საწყისი წერტილი, საიდანაც განიტოტება რთული გზა ნამდვილი ცხოვრებისკენ. შურისძიების აღსრულების შემდეგ ზებულონს სამი დღე და ღამე გადაბმულად ეძინა. მწერალი ამ დეტალით მიანიშნებს, რომ ამ სამ დღეში ცოდვის ნაყოფი _ ახალი ზებულონი დაიბადა, რომელსაც ჩადენილმა ცოდვამ იდეალისკენ გზა გადაუკეტა. ეს ახალი ზებულონი მატერიალური ცხოვრების ორომტრიალისთვის არის მზად _ სისხლის საღვრელად და ცოდვის მორევში დასანთქმელად.  ამის შემდეგ მის გარშემო შიში და სისასტიკის მოლოდინი ისადგურებს. ხალხი როგორც ურჩხულს, ისე ერიდება, ერთგულმა ძაღლებმაც კი მიატოვეს. ზებულონი კვლავ მარტოა მთელი სამყაროს პირისპირ. სოფელში ხმა დაირხა, ღამღამობით ქაჯები და ავი სულები დაუდიანო. ზებულონი გრძნობდა, რომ `სხვა კაცი გახდა, კი არ გარდაიქმნა  და იმისგან კი არ აღმოცენდა, რაც ქამდე არსებობდა, როგორც ფესვიდან აღმოცენდება მცენარე,  არამედ სულ მოსწყდა ფესვს და ცალკე მცენარედ იქცა. სამაგიეროდ, სულში დარჩა იმ ფესვის მარადიული, მტკივნეული, მახრჩობელა ნატვრა“. იოველ ბატონიშვილისკენ მიმავალს ესიზმრა, რომ მცველმა არათუ შეუშვა მასთან, ეჭვიც კი შეიტანა: `ამ ავაზაკს ჭაბუკი ზებულონი მოუკლავს და გაუძარცვავს, სახელიც კი წაურთმევიაო~. ზებულონს მხოლოდ იოველის ნაჩუქარი სახარება დააქვს ავგაროზივით. ეს პატარა წიგნი სიმბოლურად განასახიერებს მისი სულის შეურყვნელ ნაწილს, ნაპერწკალივით მბჟუტავს და დიდ ცეცხლად გადაქცევის მომლოდინეს.

სიყვარული ზებულონში ახალ ენერგიას აღვიძებს. იოველისკენ სწრაფვა, როგორც იდეალიკენ, ტრანსფორმირდება ნესტანისკენ სწრაფვაში. საგულისხმოა ისიც, რომ ზებულონი პირველად როცა მოჰკრავს პატარა გოგონას, ნესტანს, თვალს, ის მაგიდაზე თავდახრილი წიგნს კითხულობს. ამჯერადაც კვლავ წიგნია ხიდი უფლისკენ მიმავალ გზაზე, სიყვარულით განათებულზე. ზებულონს ეს წიგნი, ე.ი. წერა-კითხვის შესწავლა, სიკვდილამდე მიუწვდომელ იდეალად დარჩება, სხვაგვარად ალბათ შეუძლებელიც იქნებოდა. იდეალი არ უნდა განსხეულდეს, მას არც არაფერი არ უნდა ჩაენაცვლოს, მაშინ შეეძლება ადამიანს ამ იდეალის ერთგულება და მაშინ დაჯილდოვდება ცისფერი სიკვდილით.  მწერალს, რა თქმა უნდა, შემთხვევით არ დაურქმევია მშვენიერი ქალწულისთვის ეს სახელი. ის განსახიერებაა, მართლაც, იდეალისა, რომელსაც დიდი ძალისხმევით სჭირდება მოპოვება და დაცვა. ნესტანთან ურთიერთობაში ზებულონის სულში სწორედ ის შეურყვნელი ნაპერწკალი გაღვივდება: `ზებულონი თვალგაშტერებით შესცქეროდა წინ მიმავალ ნესტანს და  მის არსებაში ვიღაც, ვინც ზებულონიც იყო და და არც იყო ზებულონი, მძაფრად, ლოცვასავით ნატრობდა, ყველაფერი გამქრალიყო, მთელი ქვეყნიერება, მხოლოდ ეს ჭალა დარჩენილიყო და ეს მდინარე. მუდამ ასე ევლო ამ ჭალაში ნესტანს ზებულონის წინ და მუდამ ასე ეცქირა ზებულონს ნესტანისთვის~. ამ გზაზე ზებულონი სამშობლოსთვის თავდადებულ მეომრად იქცევა,  ხმალჩაუგებელ ვაჟკაცად. ქართლის მეფე მანუჩარის გვერდით რომ დააყენებს განგება და მასთან ერთად ქვეყნის დასაცავად აბრძოლებს. მწერალი რომანს ახლ კონტექსტში წარმოაჩენს. ეს არის შავბნელი ხანა საქართველოს ისტორიისა, დაშლილ-დაქუცმაცებული ქვეყანა, შინაომები, ათასგვარი მტერი. ზებულონი მთლიანად გადაეშვა ცხოვრების შუაგულში, რომელიც მისგან ამჯერად მტრის უმოწყალო დახოცვას მოითხოვდა. ის კვლავაც იარაღი იყო ბედისწერის ხელში: `როცა ერთიანად ხმლად და ბრძოლად იყო ქცეული, იმ დროს არ იცოდა, რომ თათარი, რომელსაც გამეტებით  უქნევდა ხმალს, ადამიანი იყო, სულიერი, თვითონაც სიცოცხლე უნდოდა და ხმალი რო ხვდებოდა, სტკიოდა~. სიკვდილს მიესწრაფვოდა თვითონაც, მაგრამ უცნაური რამ ხდებოდა მის სულში, სიცოცხლის სიყვარულს ბრძოლა ბადებდა.

მტრის დაუნდობლად მოკვლისა და შებრალების  მოტივები რომანში ერთმანეთს გადაკვეთს და აქაც ერთმანეთს ხვდება ცოდვა და მადლი.  ერთ ეპიზოდში ზებულონი ტყვედ ჩაგდებულ ლეკ ყმაწვილს რომ ჩახედავს თვალებში, შეშფოთდება, მართალია, თანამებრძოლებს დაუბარებს, ყველაფერს რომ ათქმევინებთ, მერე რაც გინდათ, ის უყავით, გინდა მოკალით და გინდა ცოცხლად გაუშვითო, მაგრამ ვეღარ მოისვენებს, ნატრობს, რომ ამხანაგებმა გაუშვან და დიდი ხნის მერე, როცა კვლავ მოიკითხავს და პასუხად მიიღებს, გავუშვითო, შვებით ამოისუნთქავს.

მწერალს ზებულონი ცხოვრების დახლართულ  გზებზე დაჰყავს ფიზიკურად და ათასგვარ ხიფათს შეახვედრებს, მაგრამ მთავარი მისი სულიერი გზებია. როგორც აღვნიშნეთ, რომანი პირობითად ისტორიულ თემაზეა, მაგრამ, ჯემალ ქარჩხაძეს როგორც ჩვევია, მას ისტორია აინტერესებს არა მომხდარი მოვლენების თვალსაზრისით, არამედ იმ ეპოქაში მცხოვრები ადამიანის გადმოსახედიდან (ამგვარი ორიგინალური რაკურსის მაგალითია `რაჰათ-ლუხუმი~, რომელშიც მტერი ჰყვება თევდორე მღვდლის გმირობის ამბავს). ასე რომ, რომანში აღწერილი ისტორიული მოვლენები ერთგვარი პარადიგმებია, რომლებიც ხშირად მეორდებიან საქართველოს ისტორიაში. აქაც `დრო ავი იყო, ქვეყანა გავერანებული~. ამჯერად, უბრალო აზნაურის, ზებულონის, თავგადასავალია მოთხრობილი მოდელირებულ ისტორიულ ფონზე. ეს არის მძიმე  ხანა საქართველოსთვის. ზებულონი უნებურად მოექცევა მოვლენათა შუაგულში, მაგრამ მწერლისთვის მთავარია მისი ზნეობრივი ცვლილებები. რომანში სხვა პერსონაჟებიც შემოიჭრებიან თავიანთი განსხვავებული ხმებით. ესენია: მანუჩარ ბატონიშვილი, ბექა ამილახვარი, ნესტანი,  იესე ერისთავი. რომანში მრავლად იხატებიან ქვეყნის ერთგულნიც და მოღალატენიც, მაგრამ ისე, რომ მთავარი პერსონაჟის, ზებულონის, ხმა არსად არ იჩრდილება.

განსაკუთრებულ ყურდღებას იქცევს კათალიკოსის სახე. ეს არის ამაღლებულის  შემოჭრა რომანში. როცა რწმენაშეცვლილი ისკანდერი ირანის მხარდაჭერით დაჯდა სამეფო ტახტზე, ქართლის კათალიკოსმა ჯერ საჯაროდ შეაჩვენა მაჰმადიანი მეფე, მერე კათალიკოსის ძვირფასი სამოსი შემოიძარცვა, ჯვალოს კაბა ჩაიცვა, ხელში რკინის ჯვარი დაიჭირა და სოფელ-სოფელ დაიწყო სიარული: `ქადაგად დაცემული ყველა ქრისტიანს, ვისაც იარაღის ტარება შეეძლო, გულმხურვალედ მოუწოდებდა, ხელი გამოეღო, რათა ღვთისმშობლის წილხვედრი ქვეყანა ურჯულოთაგან  ეხსნათ და თუ ვერ იხსნიდნენ, ნამუსიანად დახოცილიყვნენ~. რომანში განსაკუთრებით შთამბეჭდავია  ერთი ეპიზოდი. ტყეში გახიზნულ კათალიკოსთან ნახევრად დანგრეულ ეკლესიაში თავშეფარებულ ზებულონს დაევალა, ეთვალთვალა და ამოეცნო აქ ამოსული მოღალატე თავადი. ზებულონმა დავალებას თავი ჩვეული მოხერხებულობით გაართვა, მაგრამ ის სახეზე არ იცნობდა თავადებს. მოულოდნელად ეკლესიაში კათალიკოსი გამოჩნდა, რომელმაც მიმალული ზებულონის გასაგებად ხმამაღლა სახელით მიმართა მისთვის ნაცნობ მოღალატეს. ზებულონის თვალწინ მოკლეს კათალიკოსი. ეს იყო საოცარი თავგანწირვა ეკლესიის საჭეთმპყრობელისა, რომელმაც საკუთარი სისხლით დაამოწმა თავისივე ნაქადაგევი. იგი ასე არიგებდა ზებულონს: `გათათრება ეგრე იოლი არ არის. ქვეყანა განა ვაშლია, რომ პირდაპირ გულში გაუჩნდეს მატლი, როგორც კაცს უჩნდება! ქვეყანას მატლი გარედან ეხვევა და, როგორც კომბოსტოს, პირველად დიდ-დიდი ფურცლები ულპება, რომლებიც გამოსაჩენზეა. გულში გვიან აღწევს~. რა თქმა უნდა, გათათრებაც ერთგვარი სიმბოლოა და იგი, ზოგადად, ერის გადაგვარებას გულისხმობს.

ცხოვრებანაგემი ზებულონი შემეცნების ახალ საფეხურზე სიკვდილს გაიაზრებს, როგორც უჩვეულო სიცოცხლის დასაწყისს, ამიტომაც ბრუნდება მშობლიურ სოფელ წყაროსთვალში: `მიხვდა, რომ ამაო ყოფილა სიკვდილის ძებნა, ისევე როგორც სიცოცხლის ძებნა ამო ყოფილა~. ზებულონი თავის მიწას უბრუნდება ნამდვილი სიკვდილისა და ნამდვილი ზებულონის საძებნელად. მან ცხოვრების აღმართ-დაღმართებზე ხეტიალისას კიდევ ერთი ჭეშმარიტება აღმოაჩინა: `სიცოცხლე უფრო დიდი სასჯელი ყოფილა, ვიდრე სიკვდილი~. სიმბოლურია, რომ მას მოღალატის ისარი ზურგში მშობელთა საფლავზე წამოეწევა და `ზებულონი მიხვდა: `სიცოცხლე, გაუთავებელი სატანჯველი რომ ეგონა~, სინამდვილეში მყისიერი და მოუხელთებელი რამ ყოფილა. როგორც მუგუზლიდან ავარდნილი ნაპერწკალი, რომელიც ერთი აკიაფდება ჰაერში და მაშინვე ისევ ჩაქრება. ეს ნაპერწკალი შურისძიებისაა, სიყვარულისა და სიკვდილისა და ზებულონის სიცოცხლეც სხვა არა ყოფილა რა, გარდა განუწყვეტელი, ყოველწამიერი შურისძიებისა, განუწყვეტელი, ყოველწამიერი სიყვარულისა და განუწყვეტელი, ყოველწამიერი სიკვდილისა~.