როცა მისი საშინაო დავალება თქვენი პირადი განსაწმენდელია, აქციეთ ეს ჯოჯოხეთი ზეციურ და სრულყოფილ სიმშვიდედ.

„ბნელ“ საუკუნეებში საშინაო დავალებები იწერებოდა დაფაზე, ან დარეკილი ზარის ხმას რომ არ ჩაეხშო, გაკვეთილის ბოლოს მასწავლებლის მიერ სწრაფად იკითხებოდა. სწორად უნდა გაგეგო დავალება, რადგან ამის გადასამოწმებლად არავითარი ვებგვერდი არ არსებობდა. სამახსოვროები (agendas) და კალენდრები საქმიანი ადამიანებისთვის არსებობდა და არა მოსწავლეებისათვის. საგნის რვეულის ფურცელზე სწრაფად მინაჯღაბნი საკმარისი უნდა ყოფილიყო იმის შესახსენებლად, თუ რის გაკეთება იყო საჭირო. იმ დროს ალბათ მკაცრი განრიგი ჰქონდათ. სახლში მისვლისთანავე  წაიხემსებდნენ და მიდიოდნენ ოთახში წიგნებთან „საბრძოლველად”. სწრაფად გადმოვინაცვლოთ დღევანდელობაში. ალბათ გიკვირთ, რატომ აღიქმება მისი საშინაო დავალება თქვენს პასუხისმგებლობად. იქნებ ეს იმ იმეილების გამოა, რომლებიც თქვენს “ინბოქსში” გროვდება და თქვენს ზრუნვასა და დანაშაულის გრძნობას აძლიერებს: “გამარჯობა, მისის ჯონსონ, გწერთ მისის სმიტი, მეთის მათემატიკის მასწავლებელი. მინდა იცოდეთ, რომ მეთმა ისევ ვერ დასძლია  საშინაო დავალება”. იქნებ თქვენ იმეილებს მხოლოდ იმისთვის უვლით გვერდს, შოკი რომ არ მიიღოთ თქვენი ვაჟის სასკოლო დღიურიდან (report card), სადაც ხაზგასმულია მისი წარუმატებლობა. და ეს მას შემდეგ, რაც ის მუდმივად გარწმუნებდათ, რომ სკოლაში ყველაფერი კარგადაა.

თქვენსა და თქვენს შვილს შორის კავშირების გაბმის მცდელობისას ბევრი მასწავლებელი რთულ პროექტებსაც ადგენს, სადაც თქვენი მონაწილეობაც საჭიროა. თქვენი შვილი ხომ მართლაც ყველაზე მნიშვნელოვანი ადამიანია თქვენს სამყაროში.

მარტივად რომ ვთქვათ, რატომ გეჩვენებათ, რომ მისი საშინაო დავალება თქვენც გეკუთვნით? რატომ არ იქცევით თქვენი მშობლებივით  – დაე, თქვენი შვილი თვითონ გაუმკლავდეს ყველაფერ ამას.

თუ თქვენი შვილი დამოუკიდებლად ასრულებს საშინაო დავალებებს, კითხვის გაგრძელება აუცილებელი არ არის. დანარჩენი ჩვენგანი კი იმდენ ხანს იტანჯებოდა სიჩუმეში,  დროა ვისაუბროთ, თუ რა ხდება სინამდვილეში. თქვენ ხართ საშინაო დავალების შესრულების ჯოჯოხეთში და მისი შესრულება სულაც არ არის თქვენი პასუხისმგებლობა. როგორც მშობელი, გრძნობთ, თითქოს ეს ყველაფერი თქვენი პრობლემაა. თუ თქვენი მოსწავლე სწავლისას დიდ ძალისხმევას ხარჯავს, სავარაუდოა, რომ საშინაო დავალების შიში ჰქონდეს. ის, რაც შესაძლებელია მოტივაციის ნაკლებობით იყოს შენიღბული, სინამდვილეში შეიძლება თქვენი მოსწავლის თავდაუზოგავი ძალისხმევა იყოს, რომელსაც იგი სიამოვნებით აარიდებდა თავს. სწორედ ამ დროს საშინაო დავალება განსაკუთრებით მძიმედ აწვება მშობლის მხრებს. რა უნდა ქნას მშობელმა?

ლევ ვიგოტსკიმ, 1900-იანების საბჭოთა ფსიქოლოგმა, გამოთქვა ვარაუდი, რომ ბავშვებს მაშინ შეუძლიათ თავიანთი სრული პოტენციალის გამოყენება, როცა მათთვის ავტორიტეტული ადამიანები უწევენ დახმარებას იმ საკითხებში, რომლებსაც დამოუკიდებლად თავს ვერ ართმევენ. მან ამ კონცეფციას “სკაფოლდინგი” უწოდა, (“ხარაჩოს” მეთოდი – ხარაჩო საჭიროა, სანამ შენობა გამყარდება). ის ფიქრობდა, რომ ამ დახმარების  სწორად გაგება ფასდაუდებელია. რა თქმა უნდა, ყველა ბავშვი ინდივიდია, რომელიც ინდივიდუალური ტემპით სწავლობს. მშობლის მიზანი კი უნდა იყოს ისეთი დახმარებისა და ხელმძღვანელობის გაწევა, რომელიც ხელს შეუწყობს ბავშვს, გამოიყენოს სრული პოტენციალი. პრობლემა, რომლის წინაშეც დღეს ბევრი მშობელი დგას, არის ის, რომ საკუთარ თავზე დახმარების ზომაზე მეტ “ტვირთს” იღებენ. დღეს ხომ ბავშვებისთვის ხელმისაწვდომია ტექნოლოგიური მხარდაჭერა, რათა უკეთ გაერკვნენ კონცეპტებში. ოდესღაც ჩვენ არ შეგვეძლო უბრალოდ “დაგვეგუგლა”.

დღეს მიცემული საშინაო დავალებების რაოდენობა ხშირად თავბრუდამხვევი გვეჩვენება. თუ თქვენს შვილს უჭირს ფოკუსირების ან მოტივაციის შენარჩუნება, მეტი დრო სჭირდება სასწავლო მასალის გაცნობაზე, ან სხვა ბავშვებისაგან განსხვავებული ტემპით სწავლობს, მისთვის საშინაო დავალება შესაძლოა მართლაც ბევრი იყოს. იმ ტემპის გამო, რომლის აყოლასაც ბევრი მასწავლებელი სასკოლო საგნის გასავლელად საჭიროდ მიიჩნევს, მასწავლებლები ზედმეტად ტვირთავენ მოსწავლეებს.

მშობლები, რომლებიც ღიზიანდებიან ან ბრაზობენ კიდეც, რადგან აქტიურად ერევიან შვილების დავალების შესრულების პროცესში, ხშირად ფიქრობენ, რომ ეს შეიძლება სხვისი განსჯის საგანი გახდეს.

ზოგ ბავშვს მართლა სჭირდება გაცილებით მეტი დახმარება საშინაო დავალებების შესრულებისას, ვიდრე სხვას. თუკი თქვენ ასეთი ბავშვის მშობელი ხართ, ქვემოთ მოცემულია მცირე რჩევები თქვენთვის, თუ როგორ უნდა დაეხმაროთ თქვენს მოსწავლეს წარმატების მიღწევაში და შეამციროთ თქვენი ტვირთი:

იცოდეთ, რისი და რამდენის დაძლევა შეუძლია

თქვენ უკვე დადიოდით სკოლაში, ასე რომ, ნუ დაისტრესებით თუ მართლაც ვერ გამონახავთ საკმარის მოთმინებასა და დროს, რეპეტიტორობა გაუწიოთ თქვენს შვილს. არსებობს მხარდაჭერისა და ხელმძღვანელობის სხვა ვარიანტებიც. ხშირად მოსწავლის დახმარება მშობელზე უკეთ სხვას შეუძლია.

შექმენით ოპტიმალური სამუშაო გარემო

დასხედით თქვენს მოსწავლესთან ერთად და განიხილეთ, როგორ შექმნათ გარემო, რომელიც წაახალისებს მის პროდუქტიულობას და ხელს შეუწყობს ყურადღების მობილიზებაში. მასთან ერთად შეიმუშავეთ დავალებების შესრულების ქმედითი განრიგი. ზოგ ბავშვს საშინაო დავალების შესრულებამდე სჭირდება დასვენება. შეიმუშავეთ საგანთა საუკეთესო თანმიმდევრობა. იქნებ, მას ჯერ იოლი დავალებების შესრულება უკეთ გამოსდის; ან იქნებ, მუშაობისას თანდათან კარგავს ენერგიას და ჯერ რთული დავალებების შესრულება ურჩევნია; ან ხშირი დასვენებები სჭირდება. როცა სტრატეგიებს ერთად შეიმუშავებთ, ამით მას გაუწევთ ისეთ დახმარებას, რომელიც ხელს შეუწყობს დავალებების ეფექტურად და დროულად შესრულებაში.

აუცილებელია მცირედი მონიტორინგი

მართალია, ზოგჯერ შეიძლება გსურდეთ, მარტო დატოვოთ მოსწავლე თავის საშინაო დავალებასთან, მაგრამ მცირედი მონიტორინგი შესაძლოა უკეთესი იყოს წარმატების მისაღწევად. რაც უფრო მალე შესთავაზებთ დახმარებას და წინამძღოლობას, თუნდაც ეს არასასურველი ჩანდეს, მით უკეთესი იქნება. ეს განსაკუთრებით ამართლებს იმ მოსწავლეების შემთხვევაში, რომლებსაც სწავლაზე დიდი ძალისხმევა ეხარჯებათ. საუკეთესო გზა იმის დასადგენად, თუ როგორ და რამდენ მეთვალყურეობას გასწევთ, არის ინტერაქტიული დისკუსია მოსწავლესთან. გახსოვდეთ, რომ მეთვალყურეობა უნდა იყოს “მხოლოდ ზომიერი”. თუ მოსწავლე კატეგორიულად ეწინააღმდეგება თქვენს ჩართულობას, მიეცით მას მეტი თავისუფლება. სთხოვეთ  მას, ჩამოგითვალოს  თავისი საშინაო დავალებები. თუ სკოლას აქვს ვებგვერდი, სადაც დავალებებს განათავსებენ ხოლმე, გადაამოწმეთ, რათა მის ჩამონათვალს შეადაროთ. როცა მთელი სამუშაო დასრულებულია, სთხოვეთ განახოთ, რომ ყველაფერი შესრულდა. თუ თქვენს მოსწავლეს მეტი მეთვალყურეობა სჭირდება, შეიძლება სჯობდეს გვერდით დაჯდომა და დავალებებისთვის ერთად გადახედვა. იყავით ის ახლოს სანამ დავალებას აკეთებს. მხოლოდ თქვენმა იქ ყოფნამაც კი შეიძლება ხელი შეუწყოს მის  სამუშაოზე ფოკუსირებას. ყურადღება მიაქციეთ მის სამუშაო გარემოს, რათა დარწმუნდეთ, რომ არის სასურველი და არ არსებობს ხელისშემშლელი პირობები.

გამოიყენეთ თქვენი რესურსები

ზოგჯერ შეიძლება მოგეჩვენოთ, რომ თქვენ ერთადერთი ხართ, ვინც საშინაო დავალების სირთულეებს ბავშვთან ერთად უმკლავდება. მნიშვნელოვანია გახსოვდეთ, რომ სხვა ხელმისაწვდომ რესურსებსაც მიმართოთ. დაუკავშირდით მასწავლებლებს, სხვა მშობლებს. დახმარებისთვის მიმართეთ მეუღლეს ან უფროს შვილებს და ა. შ.

თავი აარიდეთ ემოციურ დაპირისპირებებს

როცა თქვენი მოსწავლე დიდ ძალისხმევას ახმარს საშინაო დავალების დასრულებას, სტრესი შესაძლოა აუტანელი იყოს ორივე თქვენგანისთვის. როცა ის იმედგაცრუებულია, უმჯობესია შეინარჩუნოთ სიმშვიდე. შესაძლოა თქვენ იყოთ მისი ბრაზის სამიზნე, მაგრამ გახსოვდეთ, ამის მიზეზი ხშირად საკუთარი თავით ან სიტუაციით უკმაყოფილებაა. ამ დროს უკან დაიხიეთ (ნაბიჯი უკან), მაგრამ სულ ნუ მიატოვებთ. ნუ აგრძნობინებთ, რომ მის ქცევას მოჰყვება მისი მარტო დატოვება, რასაც, შეიძლება თვითონვე ითხოვდეს კიდეც.

ასწავლეთ თქვენს შვილს, მეტი ყურადღება დაუთმოს იმ საგანს, რომლის ნიჭიც აქვს. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება შედეგად მივიღოთ მოტივაციის დაკარგვა და მცდელობაზე უარის თქმაც კი. შესთავაზეთ სტრატეგიები, რომლებიც მისთვის საჭირო დახმარებას გაწევს. წაახალისეთ, რომ გამოიყენოს ხელმისაწვდომი რესურსები (მოითხოვოს დამატებითი დახმარება სკოლაში, გამოიყენოს ინტერნეტი) და სხვ.

წყარო: https://www.psychologytoday.com/blog/lets-talk-tween/201701/when-his-homework-is-your-personal-purgatory

გთავაზობთ აქტივობებს, რომლებიც შეგვიძლია გამოვიყენოთ როგორც შინაარსობრივი, ისე შემოქმედებითი-სააზროვნო მიმართულებით სამუშაოდ ქართული ენისა და ლიტერატურის გაკვეთილებზე.

პროზაული ტექსტების დამუშავება

ნებისმიერი პროზაული ტექსტის დამუშავების დროს მნიშნელოვანია, მკითხველმა სწორად გაიგოს წაკითხული. ლექსიკური ერთეულები, ფაქტების თანმიმდევრობა, პერსონაჟების ხასიათი, მათი დამოკიდებულებები, ურთიერთობა ერთმანეთთან, სიუჟეტური ქარგა – ეს ყველაფერი ტექსტის „საშენი მასალაა“ და მნიშვნელოვანია ფაქტობრივი სიზუსტის დაცვა. საწყის ეტაპზე, პირველი წაკითხვის შემდეგ, მოსწავლეებთან ერთად დაამუშავეთ ტექსტის შინაარსობრივი მხარე. მხოლოდ ამის შემდეგაა მიზანშეწონილი სააზროვნო და შემოქმედებითი ტიპის აქტივობების დაგეგმვა.

შინაარსზე მუშაობა მოსაწყენ, დასმულ კითხვებზე მშრალი, ფაქტობრივი პასუხების გაცემის პროცესად რომ არ იქცეს, შეგვიძლია გამოვიყენოთ აქტივობა „პერსონაჟთა ანკეტები“.

კითხვის პროცესში სთხოვეთ მოსწავლეებს, ამოიწერონ პერსონაჟების სახელები. რვეულში ან ფურცლებზე ამ სამუშაოს ცალკე „გრაფები“ უნდა დაეთმოს. ანკეტურ მონაცემებში მოსწავლე ათავსებს ყველა იმ ცნობას, რაც პერსონაჟის შესახებაა მოწოდებული. ვინაობა, საქმიანობის სფერო, გარეგნული მახასიათებლები, პერსონაჟების ურთიერთდახასიათება, მათი თავგადასავალი უნდა გადმოიცეს მოკლედ, „ანკეტურად“ და შეივსოს კითხვის პროცესშივე ყველა იმ სიახლის გათვალისწინებით, რასაც ავტორი გვაწვდის.

ამავე ეტაპზე შეიძლება ცალკე ლექსიკონის დამუშვებაც.

მოსწავლეთა ლექსიკური მარაგის შესავსებად სასარგებლოა ყველა იმ აღმნიშვნელის, უცხო ან გაუგებარი სიტყვის ერთად თავმოყრა, რომელთა მნიშვნელობაც მათთვის გაუგებარია. მოსწავლეები ლექსიკონებში დაძებნიან აღმნიშვნელთა განმარტებებს, შეეცდებიან მოიძონ სინონიმები, მოიფიქრონ წინადადებები, სადაც ამ სიტყვებს სხვა კონტექსტში გამოიყენებენ. აქვე ჩაინიშნავენ ფრაზეოლოგიზმებს, მათ მნიშვნელობას, დაამუშავებენ მხატვრულ გამომსახველობით საშუალებებს.

მხატვრული ტექსტის სტრუქტურაზე მუშაობა

ზოგიერთ ტექსტში სტრუქტურა გამოკვეთილია და ამგვარი ტექსტების პარალელურად კარგი იქნება მხატვრული ტექსტების სტრუქტურული ელემენტების შესწავლაც.

სიუჟეტის განვითარების ეტაპები

კვანძის შეკვრა

მოქმედების განვითარება

კულმინაცია

კვანძის გახსნა

არასიუჟეტური ელემენტები

ეპიგრაფი

ეპილოგი

ბოლოთქმა

პროლოგი

ექსპოზიცია

თითოეულ ელემენტზე შესაბამისი ეპიზოდის, მონაკვეთის მისადაგება კიდევ ერთხელ მისცემს საშუალებას მოსწავლეს, მიუბრუნდეს ტექსტის შინაარსობრივ მხარეს და გაიაზროს დეტალები.

შემოქმედებითი უნარების განვითარება

როდესაც ტექსტის შინაარსი სათანადოდაა გაგებული და გააზრებული, სასურველია, გარკველი დრო დავუთმოთ შემოქმედებითი და სააზროვნო უნარების განვითარებასაც.

დავალებები, რომლებიც ამ უნარებს ავითარებენ, სახალისო და საინტერესო შესასრულებელი უნდა იყოს.

ინტერვიუ პერსონაჟთან

მოსწავლე ირჩევს პერსონაჟს შესწავლილი ტექსტიდან. კიდევ ერთხელ იაზრებს მის თავგადასავალს, ამბავს, ხასიათს, თვისებებს, ამზადებს კითხვებს, რასაც დაუსვამდა ამ პერსონაჟს, შეხვედრის შესაძლებლობა რომ ჰქონოდა და თავადვე გასცემს პასუხებს ამ კითხვებს წარმოსახვითი „ინტერვიუს“ დროს.

ეს დავალება წერილობით, ინდივიდუალურადაც შეიძლება შესრულდეს და კლასშიც, საკლასო სამუშაოს ფორმატში. ასეთ შემთხვევაში ერთ-ერთი მოსწავლე მოირგებს პერსონაჟის როლს და გამართავს „ბრიფინგს“ ჟურნალისტებთან, რომლებიც წინასწარ მომზადებულ კითხვებს დაუსვამენ მას.

„გარდასახვა“

მოსწავლეები ყოველთვის ხალისით ასრულებენ ამ ტიპის დავალებას. მათი ამოცანაა, გარდაისახონ ტექსტის რომელიმე პერსონაჟად და მოგვითხრონ ამბავი მისი თვალთახედვიდან გამომდინარე. დავალება საზრიანობასა და გამჭრიახობასაც მოითხოვს. მაგალითად, შერჩეული პერსონაჟის მოქმედების არეალის გათვალისწინება მნიშვნელოვანია, ის არ უნდა აღმოჩნდეს იმ ეპიზოდებში, სადაც „არაფერი ესაქმება“ სიუჟეტიდან გამომდინარე, არ უნდა შეაფასოს ის მოვლენები, რომლებიც მას „არ უნდა სცოდნოდა“ შინაარსის გათვალისწინებით. მოსწავლეები შეზღუდულები არ არიან გარდასახვის დროს. მათ შეუძლიათ უსულო საგნადაც კი იქცნენ ( ჩემს პრაქტიკაში მომისმენია „სკამის მონოლოგი“ მიხეილ ჯავახიშვილის „მიწის ყივილიდან“, ქვრივის ქისების დიალოგი, სადაც თითოეული საკუთარ მნიშვნელობასა და განსაკუთრებულობაზე საუბრობს…).

საგაზეთო სტატია

მოსწავლეებს შეიძლება ვთხოვოთ შესწავლილი ტექსტის რომელიმე ეპიზოდის „გაშუქება“. მათ უნდა შეარჩიონ ეპიზოდი, რომელიც საინტერესო საგაზეთო სტატიად შეიძლება იქცეს და საგაზეთო სტილის გათვალისწინებით გადმოსცენ ამბავი. სანიმუშოდ კარგი იქნება ხარისხიანი საგაზეთო სტატიების წინასწარ გაცნობა.

ალტერნატიული დასასრული

მოსწავლეები აგრძელებენ ნაწარმოებს და ჟანრობრივი, სიუჟეტური და სტილის თავისებურებების გათვალისწინებით ცდილობენ ალტერნატიული დასასრულის მოფიქრებას.

სიტყვიერი ილუსტრაცია

მოსწავლეები ცდილობენ მოიფიქრონ, დეტალურად(სიტყვიერად) აღწერონ ილუსტრაცია ტექსტის რომელიმე ეპიზოდისთვის. თავდაპირველად მათ უნდა შეარჩიონ შესაბამისი ეპიზოდი, დაასაბუთონ არჩევანი ( რატომ მაინცდამაინც ეს კადრი?), შემდეგ კი აღწერონ ილუსტრაცია, რომელსაც დახატავდნენ, წიგნის ილუსტრირება რომ ეთხოვათ მათთვის.

სასურველია სიტყვიერი ილუსტრაციიც აღწერაში მითითებული იყოს ფერები და სხვა მნიშვნელოვანი დეტალები, რომლებიც სათანადო გამნწყობას შექმნიან.

ოთხი წლის წინ ჩვენი შვილისთვის სკოლის არჩევის დრო რომ დადგა, გაზაფხულზევე ჯერ ახლომახლო საჯარო სკოლები დავზვერე. ერთ-ერთში, ფეხით სავალ მანძილზე რომ არის, კარგი მასწავლებელიაო, მითხრეს. მივედით ამ კარგთან. ვთხოვე, მთელი ზაფხული რომ არ ვინერვიულოთ მე და ჩემმა შვილმა და თქვენც იცოდეთ, როგორი გეყოლებათ ერთ–ერთი მოსწავლე, კარგი იქნება გაიცნოთ ერთმანეთი–მეთქი. კეთილიო. მივედით დათქმულ დღესა და დროს… დაგვხვდა „ჩამოღვენთილი“ და „ჩამქრალი“ ეს კარგი მასწავლებელი, მეტად აღარ მივსულვართ… მართლა კარგი რომ დაგვხვედროდა, არად ჩავაგდებდი სასადილოში მიმავალ, იქაურობის არმცოდნესათვის კისრის მოტეხვის საფრთხის შემცველ ჩაბნელებულ დერეფანს, ზოგად უღიმღამობას… რადგან კარგები ანათებენ ნაცრისფერ გარემოს.

იმედია, არავის გავაბრაზებ, თუკი ვიტყვი, რომ, იშვიათი გამონაკლისების გარდა, ზოგადად მასწავლებლები „ჩამოღვენთილები“ არიან. ცხადია, ამის მრავალი მიზეზი აქვთ და ახლა თავს აღარ შეგაწყენთ. რაც მახსოვს, ბოლო 35–40 წლის განმავლობაში ყველა ხელისუფლება ცვლილებათა დიად ტალღას მასწავლებლებით იწყებს… იწყებს და სადღაც ჩერდება… ამასაც აქვს თავისი ცხადი და დაფარული მიზეზები…

ამასობაში თაობები იწყებენ და ამთავრებენ სკოლას. ამასობაში გარშემო ყველა წუხს არშემდგარი განათლების სისტემის გამო. ამასობაში სტუდენტი იტყვის, რომ სკოლის წლები მისთვის არარსებული წლებია, სკოლაში პრაქტიკაზე მისულ სტუდენტებს ეტყვიან, რომ პატრონი არ ჰყავთ, თორემ მასწავლებლობისთვის ვინ გაიმეტებდა…

ამასობაში გადის განათლების უდაბნოს 40 წელი და მძიმე დარდი გაწვება გულზე იმის გამო, რომ თითქმის არაფერი შეცვლილა…

https://www.facebook.com/100009165324722/videos/1732005950448232/

ჩემი ქართულის მასწავლებელი ცისანა კანკავა და გეოგრაფიისა ნორა ტარიელაშვილი უღიმღამო საბჭოთა სკოლას აფერადებდნენ. ახლა უკვე ვიცი, რის ხარჯზე აკეთებდნენ ამას… საკუთარი საქმისა და მოსწავლეების (ზოგადად, ადამიანების) სიყვარულის ხარჯზე. ცისანა კანკავა საუბარს რომ დაიწყებდა, რეალობა ქრებოდა და სხვა სამყაროში ხვდებოდი… ეს სხვა სამყარო ნორა მასწავლებლის შემთხვევაში გეოგრაფიის კაბინეტის ზღურბლიდანვე იწყებოდა. რას არ ნახავდით ამ ოთახში! მარტო თოკზე მოსრიალე ათობით სხვადასხვაგვარი რუკის გამოჩენა-დამალვა რად ღირდა… პირველად იქ ვიფიქრე, რომ ცოდნას რაღაც სრულიად სხვაგვარი, განუმეორებელი სიმშვიდე მოაქვს-მეთქი…

ერთ-ერთ რეგიონში დაწყებით კლასებში მასწავლებელი ბავშვებს მატყლს უხსნიდა. მატყლის ფთილა ხომ არ აჩვენა (იფიქრებთ, ადამიანია, დაავიწყდაო), მთელი გაკვეთილი ისე ისაუბრა, რომ ბავშვებს შალის ტანსაცმელზე არც კი მიუთითა და არ უთხრა, ეს მატყლისგან არის დამზადებულიო. არადა, ზამთარი იდგა და ამის გაკეთება სულ ადვილი იყო.

ასეთი სწავლება და სწავლა ყველაფერს აუფერულებს და, პირველ რიგში, პროცესის მონაწილე ადამიანებს. არ შეიძლება ასეთი გულგამოჭმული განათლებისთვის ან თავი გაიმეტო, ან ბავშვები. ჩემი აზრით, სწავლა-სწავლება, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვაგვარი ურთიერთობა, ჭურჭლის ავსება-დაცლას ჰგავს – თუ არ დაიცალე, ვერც აივსები. ვეღარ აივსები… აქ ისეთი მიზეზები, როგორიცაა, ამ ხელფასად, ამ პირობებში, ასეთი უმადურებისთვის თავი როგორ გავიმეტო, ცოდო არ ვარ… არ გამოდგება. არ გამოდგება, რადგან როგორი წონიანიც უნდა იყოს მიზეზი, „თავის არგამეტების“ შედეგი – ჩამქრალთვალებიანი მოსწავლეები – უზომოდ დამთრგუნველია. თავის შეცოდებას და არგამეტებას შედეგად საშიშად ერთფეროვანი და უსურვილო ყოველდღიურობა მოსდევს.

ჩემი აზრით, დღევანდელი მასწავლებელი ნამდვილი განმანათლებელია, რომლისთვისაც მოსწავლის სხეულის, გონებისა და გულის ჰარმონიის მიღწევა უპირველესი საზრუნავია.

თავისუფალი ლექსიკონის განმარტებით, მასწავლებელი, ზოგიერთ კონტექსტში განმანათლებელი, განათლების თეორიისა და პრაქტიკის სპეციალისტია, რომელიც სხვებს ცოდნის, კომპეტენციისა და ღირებულებების დაუფლებაში ეხმარება[1].

ის ნათლის მომფენი და ყველასათვის სინათლის მიმწვდენია[2]. ის ცდილობს უმწიფრობის კომფორტულობა არაკომფორტული გახადოს მოსწავლეებისთვის. მშვენივრად იცის, რომ „უმწიფრობაში ყოფნა ძალზე კომფორტულია. თუ მაქვს წიგნი, რომელიც განსჯას შემიცვლის; მოძღვარი, რომელიც სინდისის მაგივრობას გამიწევს; ექიმი, რომელიც დიეტას ჩემ მაგივრად განსაზღვრავს და ა. შ. – მაშინ საკუთარი ძალისხმევა აღარ მჭირდება. არ მჭირდება აზროვნება, თუ შემიძლია ფულის გადახდა – სხვები ჩემ ნაცვლად შეასრულებენ მოსაბეზრებელ სამუშაოს“[3].

ასეთ ყოფად არ ღირს სიცოცხლე… უნდა დაეხმარო უმწიფრობიდან თავდაღწევაში, გაადამიანებაში, უნდა გააბედინო საკუთარი გადაწყვეტილების, განსჯის ქონა… კანტისეული Sapere Aude!

P.S. ნორა ტარიელაშვილი შეუძლოდ არის, სახლიდან ვეღარ გამოდის და სკოლიდან გაცილებას დამპირდნენო… დღესაც ელოდება…

[1] https://www.thefreedictionary.com/educator

[2] https://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=5&t=14046

[3] https://library.iliauni.edu.ge/wp-content/uploads/2015/04/kanti.pdf

ამ ბოლო დროს აქტიურად მიმდინარეობს საუბარი თავისუფალი გაკვეთილის შესახებ. განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ინიციატივა ასეთი გაკვეთილების გრანტით დაფინანსების შესახებ ახალ პერსპექტივებს სთავაზობს სკოლებს. ამ იდეის განხორციელების მოსალოდნელი შედეგები მრავალმხრივ არის საინტერესო. ის, უპირველეს ყოვლისა,  მნიშვნელოვანია:

• მოსწავლეთა ინტერესების დადგენისა და დაკმაყოფილების თვალსაზრისით;
• საზოგადოების წარმომადგენელთა სკოლებთან დაახლოებისათვის;
• პროფესიული ორიენტაციისათვის;
• სამოქალაქო ცნობიერების ჩამოყალიბებისათვის;
• სოფლის სკოლების განვითარებისა და კულტურულ ცენტრებად გადაქცევისათვის.

თავისუფალი გაკვეთილები მოსწავლეზე ორიენტირებული მიდგომის დანერგვის ხელშეწყობისაკენ გადადგმული კიდევ ერთი ნაბიჯია. მოსწავლეზე ორიენტირებული მიდგომა ხომ უპირველესად თითოეული მოსწავლის ინდივიდუალური თავისებურებების, მისი ინტერესებისა და შესაძლებლობების მაქსიმალურად გათვალისწინებას ნიშნავს.

თავისუფალი გაკვეთილის არსი თითქმის ყველა წამყვანი ქვეყნის საგანმანათლებლო სისტემაში არის ის, რომ განუვითაროს მოსწავლეებს აკადემიურთან ერთად სოციალური უნარები, დააკმაყოფილოს მათი ინტერესები, მისცეს მოსწავლეებს თვითგამოხატვისა და თვითრეალიზაციის შესაძლებლობა და, ამავდროულად, არჩევანის თავისუფლება. არჩევანის თავისუფლების რა ხარისხს გულისხმობს ასეთი გაკვეთილი და მიეკუთვნება ის ფორმალურ თუ არაფორმალურ განათლებას? ამ კითხვებზე პასუხი სხვადასხვა ქვეყნის საგანმანათლებლო სისტემაში სხვადასხვანაირია. გთავაზობთ თავისუფალი გაკვეთილის ჩატარების გამოცდილების მოკლე მიმოხილვას:

• ამერიკული განათლების სისტემაში ეს არის არაფორმალური, კლასგარეშე განათლება, რომლის მიზანია პრაქტიკული უნარ-ჩვევების, შემოქმედებითი და კრიტიკული აზროვნების, თანამშრომლობის უნარების განვითარება. თავისუფალ გაკვეთილზე მოსწავლეებს ეძლევათ საშუალება გამოიყენონ საკლასო და საოჯახო რესურსების ფართო სპექტრი, კლასში თუ კლასგარეთ მიღებული ცოდნა და გამოცდილება. ეს არის სწავლა-სწავლების ინტერაქტიური ფორმა, რომელიც შეიძლება მოიცავდეს CTEM-ის, ფინანსური წიგნიერების, ეკოლოგიური განათლების, ჯანმრთელობისა და კეთილდღეობის საკითხებს… ხელს უწყობდეს სასიცოცხლო უნარჩვევების განვითარებასა და ჯანსაღი ცხოვრების წესის დამკვიდრებას. მოსწავლეები ერთიანდებიან ჯგუფებად ინტერესების მიხედვით, თუმცა საკითხთა წრეს განსაზღვრავს მასწავლებელი (ეს არ გამორიცხავს იმას, რომ მოსწავლეებიდანაც წამოვიდეს  კონკრეტული საკითხის დამუშავების ინიციატივა). სფერო შეიძლება იყოს სხვადასხვა:
• სოციალური (მაგალითად, ცნობილი ამერიკელები და მათი როლი სამოქალაქო ღირებულებების ჩამოყალიბებაში, მთავრობის იმიგრაციული პოლიტიკა და მოქალაქეობა, საპრეზიდენტო არჩევნების ტექნოლოგია ისტორიულ ჭრილში, როგორ იქმნება კარიერა, როგორ გავუმკლავდეთ ყოფითი ხასიათის პრობლემებს და სხვ.),
• სამეცნიერო (მაგალითად, მთვარის ფაზები და მათი გავლენა ადამიანების ქცევასა თუ ჯანმრთელობაზე, სამკუთხედები და მათთან დაკავშირებული თეორემები, სტატისტიკის ძირითადი კონცეფციები და მათი გამოყენება ზაფხულის არდადეგების შესახებ მიღებული ინფორმაციის დასამუშავებლად და ა.შ.),
• წაკითხულის გაგება-გააზრება (მაგალითად, ახალი ბეტსელერის ერთობლივი კითხვა და ანალიზი),
• ხელოვნება (მაგალითად, მუსიკისა და სიტყვიერების კავშირი / ურთიერთგავლენა),
• ისტ-ი (კომიქსების, ელექტრონული წიგნების შექმნა)

და სხვა.

თავისუფალი გაკვეთილის ფორმა შეიძლება იყოს დებატები, თავისუფალი დისკუსიები, ე.წ. TED-კონფერენციები / შეხვედრები.

• რუსეთში თავისუფალია გაკვეთილი, რომლის ინიციატივაც მოდის თავად მოსწავლეებიდან და ის ფორმალური განათლების შემადგენელი ნაწილია. ეს არის საქმიანობა ინტერესების მიხედვით. ხშირად ხდება ისე, რომ გაკვეთილზე არ რჩებათ მოსწავლეებს დრო, დაკავდნენ იმით, რაც უნდათ და აინტერესებთ. მას შემდეგ, რაც მასწავლებელი მისცემს მოსწავლეებს ამის საშუალებას, მისი ამოცანაა, გარდაქმნას მოსწავლეთა ინტერესი სასწავლო სიტუაციად, ხელი შეუწყოს ინტერესების მიხედვით ჯგუფებად ჩამოყალიბებას. მას შემდეგ, რაც ამოიწურება დრო (იგულისხმება საგაკვეთილო დრო), მასწავლებელი იწყებს გაკვეთილის განხილვას. შეკითხვები ისეა ჩამოყალიბებული, რომ, ერთი მხრივ, მასწავლებელმა რაც შეიძლება მეტი ინფორმაცია მიიღოს მოსწავლეთა ინტერესების დაკმაყოფილების, მათი სწავლის სტილის, ემოციური მდგომარეობის შესახებ, ხოლო, მეორე მხრივ, გააზრებინოს მოსწავლეებს, აირჩიეს თუ არა სწორი მეთოდოლოგია (მეტაკოგნიტური უნარები). ასეთ გაკვეთილებზე მოსწავლეები დგებიან ექსპერტების როლში. ისინი პოულობენ პასუხებს შეკითხვებზე: რა მინდა გავაკეთო? რა მაინტერესებს? გავუმკლავდები თუ არა არჩეულ საქმეს მარტო და თუ – არა, ვისი დახმარება დამჭირდება? მეყოფა თუ არა ერთი გაკვეთილისათვის გამოყოფილი დრო? თუ – არა, როდის და სად გავარძელებ ამ საქმიანობას?  მნიშვნელოვანია, რომ მოსწავლეებს დავეხმაროთ საჭირო რესურსებისა თუ ადამიანების მოძებნაში, შეხვედრების ორგანიზებაში. ასე რომ, საქმიანობა შეიძლება გადავიდეს გაკვეთილის ფორმატიდან არასაგაკვეთილო, კლასგარეშე ფორმატში. შეიძლება და სასურველიცაა მშობლების ჩართვა. თავისუფალი გაკვეთილისადმი მოსწავლეთა სერიოზული დამოკიდებულების ჩამოსაყალიბებლად მიზანშეწონილია ასეთი გაკვეთილების წინასწარ დაგეგმვა, სამუშაო გარემოს მოწყობა და წესებზე შეთანხმება.
• გერმანიაში ასეთი გაკვეთილისათვის არსებობს ტერმინი „ღია გაკვეთილი (სწავლება)“. ის მოსწავლეს აძლევს სოციალური ფორმის, შინაარსისა და მეთოდოლოგიის არჩევის თავისუფლებას. გათვალისწინებულია მათი სურვილები და ინტერესები, თუმცა მხარდამჭერები არიან უფროსები (მასწავლებლები, ადმინისტრაცია, მშობელთა გაერთიანებები, თემი). ეს არის საქმიანობის კლასგარეშე ფორმა, თუმცა ის შეიძლება კლასში, გაკვეთილზეც, დაიწყოს. დროთა განმავლობაში ყალიბდება სტაბილური ჯგუფები, გაერთიანებული ერთი ინტერესით, და ისინი უკვე ნაკლებად არიან დამოკიდებული მასწავლებლებზე. ასეთ გაკვეთილებს ახასიათებს:
  • ორგანიზაციული თავისუფლება (მოსწავლეები თავად განსაზღვრავენ დროს / ვადებს, სივრცესა და იმას, ვისთან და რა ფორმით ითანამშრომლონ);
  • მეთოდოლოგიური თავისუფლება (როგორ იმუშავებენ, რა მეთოდოლოგიურ მიდგომას გამოიყენებენ);
  • შინაარსობრივი თავისუფლება (რა თემაზე სურთ მუშაობა);
  • სოციალური თავისუფლება (თავად ადგენენ წესებს, თავად განსაზღვრავენ პრიორიტეტულ ღირებულებებს).

გერმანიაში „ღია გაკვეთილის“ ფორმებია: პროექტები, აღმოჩენით სწავლა, სემინარები, თვითმიმართული / დამოუკიდებელი სწავლა.

• საფრანგეთშიც, გერმანიის მსგავსად, ასეთი გაკვეთილისათვის არსებობს ტერმინი „ღია გაკვეთილი“. ეს არის გაკვეთილი, გამდიდრებული ინოვაციური შინაარსითა და ინოვაციური მეთოდოლოგიით. ასეთი გაკვეთილისათვის საჭიროა გამდიდრებული სასწავლო მასალები კონკრეტულ თემაზე, თემის შესაბამისად საკლასო ოთახის მოწყობის გეგმა, ტექნოლოგიების გამოყენების მოკლე გზამკვლევი. გაკვეთილის თემა წინასწარ ეგზავნება როგორც მოსწავლეებს, ისე ყველა სხვა დაინტერესებულ პირს (ეს შეიძლება იყვნენ სხვა მასწავლებლები, მშობლები), ასევე ეგზავნება წასაკითხი და ვიზუალური მასალის ჩამონათვალი. მოსწავლეებს ეძლევათ საშუალება, მოიძიონ დამატებითი ინფორმაცია კონკრეტულ თემაზე მათი ინტერესების შესაბამისად, აიღონ ინტერვიუები საზოგადოების წარმომადგენლებისაგან, იმ საკითხის ექსპერტებისაგან, რომელზეც მუშაობენ, გამოიკვლიონ საზოგადოებრივი აზრი დასამუშავებელი თემის ირგვლივ და ა.შ.

ყველგან თავისუფალი გაკვეთილის მიმართ მოთხოვნებში ერთ-ერთია მოსწავლეთა ჩართულობა. სფეროებისა და მეთოდოლოგიის არჩევის შესაძლებლობა, განმსაზღვრელი შეფასების არარსებობა და აქცენტი განმავითარებელ უკუკავშირზე, მხარდაჭერასა და ხელშეწყობაზე ორიენტირებული სასკოლო გარემო (არა მარტო ფიზიკური, არამედ ინტელექტუალური და მორალური) უზრუნველყოფს ყველა ინტერესისა და შესაძლებლობის მოსწავლის ჩართვას. მეორე კრიტერიუმი უკავშირდება იმას, თუ რამდენად უწყობს ხელს ასეთი გაკვეთილი მოსწავლის დამოუკიდებელ შემსწავლელად ჩამოყალიბებას. კრიტერიუმებს შორის არის აქცენტი სოციალური უნარების განვითარებაზეც.

ასე რომ, თავისუფალი გაკვეთილი მოსწავლეებს მრავალმხრივ პერსპექტივას უშლის. წარმატება ვუსურვოთ ქართულ საგანმანათლებლო სივრცეში ამ ინიციატივას…

   მაია ინასარიძე

დიახ, სახელმწიფო მასწავლებლებს გვქირაობს – კონკრეტული მიზნით, კონკრეტული საქმიანობისათვის, კონკრეტული მოვალეობის შესასრულებლად და არა მხოლოდ იმისათვის, რომ გვიყვარდეს ბავშვები, არც მხოლოდ რომელიმე საგნის სწავლებაა ჩვენი დასაქმების მიზანი, მით უფრო, არ უნდა გვეგონოს, რომ მასწავლებლად დაგვიქირავეს ლამაზი თვალების, ბავშვებისათვის „დედიკოს“ ძახილისა და მოსწავლეებისათვის იმის მტკიცების გამო, რომ მათზე დარდით ღამეებს თეთრად ვათენებთ.

არა, მასწავლებლები სხვა რამის გამო დაგვიქირავეს – ჩვენ განათლების სფეროში სახელმწიფოს ეროვნული პოლიტიკის მიზნების გამტარებელი უკანასკნელი და უმთავრესი რგოლი ვართ. რაც გინდა წერონ კანონებში, რა მეტაფორებითაც არ უნდა ილაპარაკოს განათლების მინისტრმა, რა დადგენილებებიც არ უნდა მიიღოს მთავრობამ, პარლამენტმა, თუ ჩვენ ვერ ვახერხებთ, თუ ჩვენ არ გვესმის და, შესაბამისად, ვერც  მოსწავლეს ვაგებინებთ, მაშინ ამაოა იქ, ზემოთ, წერა-კითხვა, მსჯელობა, ფიქრი, კანონშემოქმედებითი საქმიანობა .

სამეცნიერო ლიტერატურაში ცნობილია, რომ განათლების სისტემის მოწყობა, კერძოდ, სასწავლო-საგანმანათლებლო პროცესი, სამ ძირითად მიმართულებას მოიცავს. ესენია: განათლების და სწავლების შინაარსი (რა ვასწავლოთ?), სწავლების მეთოდოლოგია (როგორ ვასწავლოთ?) და მასწავლებელი (ვინ ასწავლოს?). ამ სამი მიმართულების პრაქტიკული რეალიზაცია სახელმწიფოს მიერ შემუშავებულ  მეთოდოლოგიურ პრინციპებზე დაყრდნობით უნდა ხდებოდეს, რომელიც, თავის მხრივ, განსაზღვრული უნდა იყოს სახელმწიფოს პოლიტიკური პოზიციით – როგორი მოქალაქის აღზრდა სურს მას. ეს პოზიცია არის განათლების მიზანი (ვინ აღვზარდოთ?). როგორც მსჯელობიდან ვხვდებით, სწორედ ამ უკანასკნელით, განათლების პოლიტიკის განსაზღვრით, იწყება სახელმწიფოში ზოგადი განათლების სფეროში ყველანაირი მოქმედება, მათ შორის პედაგოგთა დასაქმებაც.

 ჩვენ, მასწავლებლებს, გვქირაობენ, რათა განათლების სფეროში არსებული უმთავრესი პოლიტიკის დოკუმენტი – „ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნები“ სასკოლო ცხოვრებაში განვახორციელოთ. აქედან გამომდინარე, როდესაც ვამბობთ, სკოლა დაცლილი/დაცული უნდა იყოს პოლიტიკისგანო, ფაქტობრივად, სასაცილო მდგომარეობაში ვიგდებთ თავს. თუ დავუკვირდებით, პირიქითაა, სწორედ სკოლა წარმოადგენს სახელმწიფო პოლიტიკის გამტარებელ ერთ-ერთ მძლავრ, უმთავრეს სუბიექტს, რადგან იგი სახელმწიფოს მიერ სტრატეგიული ხედვის შესაბამისად შემუშავებულ პრინციპებს უშუალოდ საგაკვეთილო პროცესში ნერგავს და ავითარებს (აქ აუცილებელია აღინიშნოს, რომ ეს მიზანი პოლიტიკურ-ეკონომიკური პლატფორმის ცვლილებასთან ერთად იცვლება და მოდერნიზდება). ამგვარად, მასწავლებლებიც ჩვენი საგნის ფარგლებში ვახორციელებთ სახელმწიფოს ხედვას – ვზრდით ისეთ ადამიანს, როგორსაც ქვეყნის პოლიტიკა გვკარნახობს. სწორედ ამაში ხედავს სახელმწიფო ჩვენს დანიშნულებასა და საღმრთო ვალს, სწორედ ამისთვის გვქირაობს.

როდესაც სახელმწიფო განსაზღვრავს, როგორი პროდუქტი უნდა მიიღოს ზოგადი განათლების საფეხურდამთავრებული მოქალაქისაგან, შემდეგ იწყებს მუშაობას განათლების პოლიტიკის მიზნის მისაღწევი შინარსის შექმნაზე. შესაბამისად, აღზრდის მიზანს ექვემდებარება განათლებისა და სწავლების  შინაარსიც (რა ვასწავლოთ?). ჩვენს შემთხვევაში განათლების შინაარსის დოკუმენტს წარმოადგენს ეროვნული სასწავლო გეგმა. მისი შემუშავება, ანუ იმ სასწავლო მასალის დადგენა, რომელსაც უნდა დაეუფლოს მოსწავლე ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლაში, მხოლოდ ,,ზოგადი განათლების ეროვნული მიზნების’’ საფუძველზეა  შესაძლებელი. თავის მხრივ, ესგ-ის დოკუმენტი წარმოადგენს ცოდნათა და უნარ-ჩვევათა კრებულს, რომლის მიზანი პატრიოტი, დამოუკიდებელი, შემოქმედებითი, საკუთარი შესაძლებლობების მუდმივად განვითარების შემძლე, ინფორმირებული და ამ ინფორმაციის ადეკვატურად გამოყენების უნარის მქონე, ბუნებრივი გარემოს დამცველი, კანონმორჩილი და ტოლერანტი ადამიანის აღზრდაა. შესაბამისად, გამოდის, რომ სახელმწიფოს პედაგოგიური საზოგადოება სჭირდება განათლების სფეროში პოლიტიკური მიზნების განსახორციელებლად, რისთვისაც ხელთ გვაძლევს დოკუმენტს და გვთხოვს, საგაკვეთილო პროცესი მას დავაფუძნოთ. ესეც მეორე მიზეზი ჩვენი დაქირავებისა.

 ცალკე აღნიშვნის ღირსია დამსაქმებლისგან დაკვეთილი განათლებისა და სწავლების მეთოდოლოგიის (როგორ აღვზარდოთ?) ფლობა, რომლის ხასიათიც, ასევე, აღზრდის მიზნითაა განპირობებული. ეროვნული სასწავლო გეგმით განსაზღვრული საგნის სწავლების ეფექტურობა, ვფიქრობთ, დიდწილადაა დამოკიდებული მასწავლებლის მიერ არჩეულ ცოდნა-ჩვევების გადაცემის ხერხზე. მეთოდოლოგია, რომელსაც მასწავლებელი იყენებს სწავლებისას, ყველაზე მეტად განაპირობებს პიროვნების ამა თუ იმ სპეციფიკური უნარის ფორმირებას სწავლა- აღზრდის პროცესში. უნდა ითქვას, რომ თუ ადრე მეთოდიკის სახელმძღვანელოები მკაცრად უნიფიცირებულ და კონტროლირებად ხასიათს ატარებდა, ამჟამად მათი რაოდენობა უზღვავია და  სწორედ პედაგოგის დიდოსტატობაზეა დამოკიდებული სწორი არჩევანი. შესაბამისად, სახელმწიფოც ამ არჩევანის მართებულობისათვის გვქირაობს.

დაბოლოს, მასწავლებელი (ვინ ასწავლოს?) – ადამიანი, რომლის გარეშე ჩემ მიერ ზემოთ ნამსჯელს იოტისოდენა ფასიც არ აქვს. სკოლაში სწავლების ხარისხსა და ეფექტურობას განსაზღვრავს მასში მოღვაწე პედაგოგიური პოტენციალი – თავისი ცოდნით, უნარებითა და პიროვნული თვისებებით. სავსებით ნათელია, რომ როგორიც არ უნდა იყოს სახელმწიფოს მიზანი განათლების მიმართ, მის მიერ შემუშავებული დოკუმენტების ხარისხი და, ზოგადად, სახელმწიფოს დამოკიდებულება სასკოლო სისტემისადმი, სწორედ მასწავლებელია სასწავლო პროცესის წარმმართველი, ძალა, რომლის ხელითაც რეალიზდება ყველა სახელმწიფო დოკუმენტი. განათლების სისტემის საკანონმდებლო რეგულაციები, სტანდარტები და სხვა მისთანანი ჩვენს ხელში ან ქმედით ძალას იძენს ან სრულიად უფასურდება. სწორედაც ამიტომ, გაიაზრა რა  სამასწავლებლო კადრის მნიშვნელობა, სახელმწიფომ პედაგოგობა რეგულირებად, განსაკუთრებულად ყურადღებამისაქცევ პროფესიად დასახა და დაუწესა ნორმების წყება – კანონები, სტანდარტები, სქემები, კითხვარები, საგნობრივი კომპეტენციის დადასტურებები და ვინ მოთვლის კიდევ რამდენი რამ. და ეს ყველაფერი, ალბათ, იმისთვის, რომ არ მოვდუნდეთ, არ ჩაგვეძინოს, არ შევწყვიტოთ კითხვა, განვითარება და უმთავრეს მიზანს – ეროვნული და ზოგადსაკაცობრიო ღირებულებების მატარებელი თავისუფალ პიროვნების ჩამოყალიბებას – ხინჯი რამ არ მოვსდოთ. ვინ ვინ და სახელმწიფომ ყველაზე კარგად იცის, რომ უმასწავლებლებოდ, უჩვენოდ, ისეთივე ავ დღეში ჩავარდება, როგორშიც ნაცარქექია ჭყინტი ყველისა და სადგისის გარეშე. ჰოდა,  თავს ზემოთ ძალა არაა  და  ამიტომაც გვქირაობს.