ორშაბათი, ივლისი 14, 2025
14 ივლისი, ორშაბათი, 2025

რა სიკეთის მომტანი შეიძლება აღმოჩნდეს დისტანციური სწავლება

0

ვფიქრობ ამ სტატიის სახელწოდების წაკითხვისას ბევრს მწარედ გაეღიმება, ზოგი გაბრაზდება, ზოგს აგრესიაც კი დაეუფლება, ადამიანთა გარკვეული ნაწილი უბრალოდ განაწყენდება. მართლაცდა რომელ სიკეთეზეა საუბარი, როდესაც მოზარდებისთვის აუტანელი გახდა საგაკვეთილო პროცესის ონლაინრეჟიმით წარმართვა, როდესაც მათი ემოციური და სოციალური განვითარება სერიოზული საფრთხის წინაშე დადგა, როდესაც საგრძნობლად იმატა ბავშვებში შფოთიანობამ და დეპრესიამ. ცალკეულ მოზარდებში იმდენად მიუღებელი აღმოჩნდა  ონლაინსწავლება, რომ თვეების განმავლობაში ისინი მხოლოდ ფორმალურად ესწრებიან გაკვეთილებზე და მასწავლებლის მიერ დასმულ შეკითხვებზე პასუხს არ სცემენ, არ მონაწილეობენ დისკუსიაში მაშინაც კი, როცა კარგად იციან განსახილველი საკითხი და საკუთარი პოზიციის დაფიქსირებაც თავისუფლად შეუძლიათ. ზოგიერთი მოზარდი კი პროტესტის ნიშნად საერთოდ გაურბის გაკვეთილებზე დასწრებას. არანაკლებ აუტანელი გახდა ონლაინგაკვეთილები ბავშვებთან ცოცხალ ურთიერთობას მოკლებული პედაგოგებისთვისაც, რომლებიც გარკვეული შეზღუდვების პირობებშიც კი მზად არიან რეალურ სასკოლო გარემოში, საკლასო ოთახებში შეხვდნენ ბავშვებს, იქ გააგრძელონ სასწავლო პროცესი. და, რა თქმა უნდა,  მშობლები, რომლებიც, ვფიქრობ ყველაზე მეტად ნატრობენ ბავშვების სკოლაში გაშვებას. სამსახურში გასული და სამსახურეობრივი დავალებებით დატვირთული ბევრი მშობლისთვის თითქმის შეუძლებელი ხდება საკუთარი შვილის ონლაინსწავლებისთვის თვალის დევნება, რაც ცალკეულ ბავშვებს ონლაინგაკვეთილებისთვის თავის არიდების საშუალებას აძლევს.

ყოველივე ზემოაღნიშნულის შემდეგ რა გვრჩება ისეთი, რაც ონლაინსწავლების სიკეთეზე საუბრის უფლებას გვაძლევს. თუ გავითვალისწინებთ იმ ფაქტს, რომ ჩვენს სამყაროში ნებისმიერ მოვლენაში შეიძლება რაციონალური მარცვალის პოვნა, ვფიქრობ ნამდვილად არ იქნება გაუმართლებელი, თუ ონლაინსწავლების სიკეთეზე ვისაუბრებთ. რამდენადაც უცნაურად არ უნდა მოგვეჩვენოს, ონლაინგაკვეთილებში, უამრავი ნაკლის მიუხედავად, ბევრი დადებითის აღმოჩენაც შეიძლება, მაგრამ ამჯერად მხოლოდ ერთ დადებით მომენტს შევეხებით და ეს ონლაინსწავლების პირობებში ახალ სასკოლო გარემოსთან ადაპტაციას უკავშირდება. არავისთვისაა უცხო ბავშვისთვის სკოლის შეცვლა და მასთან დაკავშირებული პრობლემები. ამა თუ იმ მიზეზის გამო მშობელმა შეიძლება მიიღოს გადაწყვეტილება, რომ მისი შვილისთვის უკეთესი იქნებოდა სკოლის გამოცვლა. სკოლის დატოვების და სხვა სკოლაში ბავშვის გადაყვანის მიზეზი შეიძლება გახდეს საცხოვრებელი ბინის შეცვლა, პედაგოგებთან გართულებული ურთიერთობა, თანატოლებთან ბავშვის კონფლიქტები, მოცემულ სკოლაში მიმდინარე სასწავლო პროცესით უკმაყოფილება და სხვა. რაც არ უნდა იყოს სკოლის შეცვლის მიზეზი, ახალ სასკოლო გარემოსთან შეგუება ბავშვისთვის მთელ რიგ სირთულეებს უკავშირდება. განსაკუთრებით მტკივნეულია სკოლის შეცვლა გარდატეხის ასაკში მყოფი მოზარდისთვის, რომლისთვისაც პრიორიტეტულია თანატოლებთან ურთიერთობა. იმ ჯგუფის შეცვლა, სადაც მას უკვე დამკვიდრებული ჰქონდა თავისი ადგილი და ახალ ჯგუფში გადასვლა, სადაც სერიოზული „ბრძოლა“ მოუწევს ადგილის დასამკვიდრებლად,  ბუნებრივია სირთულეების გარეშე ვერ წარიმართება. აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ როდესაც სასკოლო გარემოზე ვსაუბრობთ, უნდა გავმიჯნოთ ერთმანეთისაგან ფიზიკური და სოციალური გარემო. ფიზიკურ გარემოსთან ადაპტაცია მოზარდისთვის ბევრად უფრო უმტკივნეულოდ და ნაკლები სირთულეებით მიმდინარეობს, ვიდრე სოციალურ გარემოსთან შეგუება. ახალი თანაკლასელები, თავისი ხასიათით, ინტერესებით, ღირებულებებით, რომლებიც შეიძლება მისი ღირებულებებისაგან სრულიად განსხვავებული და მიუღებელიც კი იყოს. ახალი პედაგოგები სწავლების და ურთიერთობის საკუთარი სტილით, რომელიც შეიძლება ასევე უცხო და მიუღებელი აღმოჩნდეს მოზარდისთვის. ამ ყველაფერს ემატება უცხო ფიზიკური გარემო, სადაც შესაძლოა ის მთლად დაცულად და უსაფრთხოდ ვერ გრძნობდეს თავს. ყოველივე აღნიშნული ბავშვში შფოთიანობის მომატების და სტრესის მიზეზიც კი შეიძლება გახდეს.

რა ხდება მაშინ, როდესაც ბავშვი სკოლას იცვლის და ახალ სკოლაში ონლაინრეჟიმით აგრძელებს სწავლას. ასეთ დროს, როგორც სასკოლო პრაქტიკა გვიჩვენებს, ახალ სკოლასთან ადაპტაცია ბავშვისთვის ბევრად უფრო მსუბუქი ფორმით მიმდინარეობს. გამომდინარე იქიდან, რომ „საკუთარი ტერიტორიიდან“, სახლიდან ერთვება სასწავლო პროცესში, ის ბევრად უსაფრთხოდ და დაცულად გრძნობს თავს, რაც მას გამბედაობას და სითამამეს მატებს; ყოველივე ეს კი საგაკვეთილო პროცესში მისი აქტიურად ჩართვის  და სასწავლო მოტივაციის გაძლიერების წინაპირობა ხდება. როგორც ასეთი ბავშვების ქცევაზე დაკვირვება გვიჩვენებს, ონლაინგაკვეთილებზე ისინი, ხშირ შემთხვევაში, ბევრად უფრო აქტიურობენ, ვიდრე მოსწავლეები, რომლებიც მათ ახალ კლასში დახვდათ.  ამასთან, ისინი არც ვიდეოკამერების ჩართვას და მონიტორზე გამოჩენას გაურბიან. როგორც ჩანს, ონლაინგაკვეთილები მათთვის ახალ სოციალურ გარემოში თავის დასამკვიდრებლად ძალიან კარგი საშუალება აღმოჩნდა.

როგორ უცნაურადაც არ უნდა მოგვეჩვენოს, პირველკლასელებისთვისაც კი, რომელთა მდგომარეობა არცთუ უსაფუძვლოდ სერიოზულად ანერვიულებდა და აფიქრებდა, როგორც მშობლებს, ასევე პედაგოგებს, მათი ცხოვრების მნიშვნელოვან ეტაპთან და ახალ  სასწავლო გარემოსთან  ადაპტაცია ბევრად უმტკივნეულოდ წარიმართა, ვიდრე ეს შეიძლებოდა რეალურ სასკოლო გარემოში მომხდარიყო. ყველამ კარგად ვიცით, რომ ბევრი პირველკლასელისთვის, მის ცხოვრებაში მომხდარი სერიოზული ცვლილებების მიღება და ახალ, მისთვის სრულიად უცხო გარემოსთან შეგუება სირთულეებს უკავშირდება. ექვსი წლის ბავშვისთვის ადვილი არ არის თუნდაც რამდენიმე საათით მოწყდეს მისთვის ნაცნობ, ჩვეულ გარემოს და დარჩეს იმ გარემოში, სადაც მისთვის ყველა და ყველაფერი უცხოა. ამასთან, ამ გარემოში მისგან მუდმივად გარკვეული წესების დაცვას ითხოვენ. ამიტომაც არის, რომ ბევრი პირველკლასელი სასწავლო წლის დაწყებიდან პირველ დღეებში გაუთავებლად ტირის, დედას სახლში წაყვანას ან უკეთეს შემთხვევაში საკლასო ოთახში მის გვერდით ყოფნას სთხოვს. ასე იყო ყოველთვის  და ატირებული პირველკლასელის ნახვა საზეიმოდ მოწყობილ სკოლის ეზოში არავისთვის უცხო არ არის. რა ხდებოდა მიმდინარე წელს, როდესაც პირველკლასელებს ონლაინრეჟიმში მოუწიათ სასკოლო ცხოვრების დაწყება და სასწავლო პროცესში ჩართვა. უნდა ითქვას, რომ საკუთარ სახლებში, დედის გვერდით, კომპიუტერის წინ მოკალათებულები ისინი ბევრად უფრო დაცულად, უსაფრთხოდ და კომფორტულად გრძნობდნენ თავს, ამასთან საგაკვეთილი პროცესშიც საკმაოდ ხალისით ერთვებოდნენ. ყოველივე  ამან თავისი ასახვა იმაში ჰპოვა, რომ ორი კვირის შემდეგ სკოლაში მოსული ბავშვები ბევრად ადაპტირებულები აღმოჩნდნენ სასწავლო პროცესთან, ვიდრე შეიძლებოდა  ეს რეალურ სასკოლო გარემოში, იმავე პერიოდში მომხდარიყო.

დაბოლოს, გავითვალისწინოთ, რომ ზემოაღნიშნული გარემოებები სიკეთის მომტანი შეიძლება აღმოჩნდეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ბავშვს არცთუ ისე დიდი ხნის განმავლობაში უწევს ონლაინსასწავლო გარემოში ყოფნა. განუსაზღვრელი დროით ონლაინსწავლება საეჭვოა სიკეთის მომტანი აღმოჩნდეს არა მხოლოდ პირველკლასელისათვის, არამედ ნებისმიერი ბავშვისთვის, განურჩევლად იმისა რომელ ასაკობრივ საფეხურზე იმყოფება ის.

 

 

 

გურია და გერმანელი

0

გურიაში ვარ. დაკასთან, სკიჯის სახლში. წუხელ შემოვრჩით და რაღაც თავგადასავლები გვიამბო. ერთს თქვენც მოგიყვებით.

პირველი ტურისტი, ვინც აქაურობას ესტუმრა, თანაც სულმთლად გერმანიიდან, იყო ბატონი ფოლგერი, ხეტიალის მოყვარული ახალგაზრდა კაცი. რადგანაც ხიდისთავში ფოლგერა ეწოდა, მეც ეგრე მოვიხსენიებ. ფოლგერას ახლდა ცოლი. რუსულენოვანი ქალი. ან შეიძლება, სულაც რუსი. ხოლო გვიანგაზაფხულის ძალით ასე დაემთხვა, რომ ამინდი უჟმურია. გურიას კი არა, ორი მეტრის იქით ადამიანს ვერ დაათვალიერებ. ნისლი, წვიმა, ჭონჭყო. მოიწყინა სტუმარმა. არ იმჩნევს, თუმცა მოიწყინა. აუყვნენ ბახმაროსკენ. გზა გაჭირდა, მაგრამ მოითვინიერეს და აჰა – ბახმარო მთებიდან ახალმოწველილ რძეში იხარშება. გატყდნენ მასპინძლები. სევდას მიეცა ფოლგერა. ფიქრობს: აია, იი ნაქები Wunderschönen გურია, რაფერ მოვტყვილდი ამფერი მოგზაური კაძახი. ფიქრობს და უკვე ეტყობა ეს ფიქრი. პატარა ქოხს მიადგნენ. ასეთი ქოხები ბევრია იქ. საზაფხულო. მწყემსების. მანახეთო. მიუკაკუნეს. გამოვიდა მოხუცი კაცი. ძალიან მოხუცი. წვერი იმ ნისლის ნაფლეთი გეგონება. შემოდითო – მხიარულად. ლაპარაკის მოდელი ასეთია, რომ დაკა ეუბნება ფოლგერას ცოლს რუსულად, ცოლი ქმარს გერმანულად და ამას კიდევ მასპინძლის ქართული შეემატა. ბაბილონია ქოხში. ბაბილონი და ყველის ამოყვანა. ყველის ამოყვანა დიდი სცენაა და ამ მაგიამ შეიტყუა ჩვენი გერმანელი. ჩამოსხდნენ ჯორკოებზე. რამე კარგი უთხარი გერმანიაზეო. დაკამ. მოხუცმა – „უფ, რაფერ წააგო წუხელ გერმანიამ, რაფერ მეწყინაო”. ფოლგერამ არ იცის წუხანდელი ანგარიში და უკვირს, ამან საიდან გაიგო. მაგრამ მოკლეა ეს გაკვირვება და ისევ დუმილი. რამე, უფრო გრძელი თუ იციო – დაკამ. კიო, ამბავი მე მაქვს, თუ მაქვსო – მწყემსმა. თქვა და თვალები წამოენთო. აბა, რაო? რაო და მეო, ომში ვიყავიო. ფოლგერა გაშრა. იცით, ალბათ, რა რთულია ამ შესანიშნავი ხალხისთვის იმ დროის შეხსენება. როგორ რცხვენიათ ახლა სხვის მაგივრად. სიკვდილი ურჩევნიათ. წამებით სიკვდილი. ჰოდა, ფოლგერა ამინდზე უფრო გაიყინა. ომში, ვიყავიო – ჯიუტად და მხიარულად აგრძელებს მოხუცი – აგერ, შემხედეთ თვალზეო, კარგად, კარგად შემხედეთო. ეს თვალი, იქ დავკარგეო. ფოლგერა კედელს მიეყრდნო. ცახცახებს. დაკა პატიოსანი ადამიანია, უჭირს, არ უნდა, მაგრამ რასაც ეუბნებიან, იმას თარგმნის. ეგ რა არისო – ამბობს ეშმაკური ღიმილით მწყემსი – ტყვედაც ჩავვარდიო. ჩავვარდი და ერთი კვირა ვეგდე ბანაკში და ერთ დილით გვეძახიან; ,,აბა, წავედითო”. გამოგვიყვანეს. დაგვამწკრივეს. წყალი არ გაუვა, დასახვრეტად მივყვართ. მხდალი არ ვიყავი, მაგრამ ვატყობ ცოტა მუხლები მიკანკალებს. გვერდით ახალგაზრდა გერმანელი მომყვება ფიქრიანი სახით. ვფიქრობ, თავში მაინც მესროლოს და უცებ გამათავოს. ამ ფიქრში ვარ და უცებ ვხედავ, ხევია. აგერ, ერთი ფეხის გადაყოფა უნდა და ჩავგორდები. იქით, გორებს ვცნობ. იქით, ჩვენები არიან. გავხედე ამ გერმანელ ბიჭს და მიყურებს. უცებ მიხვდა, რასაც ვფიქრობ. უცებ. და ვიფიქრე, აი, ახლა გადატენის და აქვე – ,,ბრახ-ბრახ”. ის კიდევ გაჩერდა. მარცხნივ, შორს გაიხედა და ხელით მანიშნა. მიდიო. მიდიო. მიდიო. ვისკუპე და ჩავგორდი. და აი, აგერ ამოვგორდი! – დაამთავრა მოხუცმა და ყველს ამოურია. ფოლგერა გაცოცხლდა. გაცოცხლდა კი არა გაცეცხლდა. არის ასეთი გაცეცხლებაც – სიხარულით. სულ სხვა ცეცხლია ეს. სულ სხვა ყინულს ალღობს. წამოხტა ფოლგერა და ეცა მწყემსს. ეხვევა და ყვირის: ,,ხომ ვამბობდიო! ხომ ვამბობდი, რომ ჩვეულებრივ გერმანელ ხალხს თავს მოახვიეს ის საშინელებაო!” ფოლგერა ძლივს დამშვიდდა. და თქვა: გურია ყოფილა სამოთხეო!

ჰო, აჭარელმა კაცმა გურია გერმანელ კაცს ისე შეაყვარა, რომ ფოლგერას გურია არ უნახავს. ნახა მხოლოდ ნისლი. ნისლი ხან დიდი ამბებისკენ მიგვიძღვება. ის არის შემთხვევითობების მიწიერი სიმბოლო. შემთხვევითობები კი, მოგეხსენებათ, ხან რისი დამტრიალებლები არიან ადამიანის ცხოვრებაში. და საერთოდაც, არავინ არ იცის, ის ამბავი, ის ომი, ის გადარჩენა მწყემსის ცხოვრებაში მოხდა თუ არა ან ასე მოხდა თუ არა, მაგრამ მაგას რა მნიშვნელობა აქვს? საერთოდ არაფერი. მნიშვნელოვანი არის სიხარული, რომელიც ადრეგაზაფხულზე, ნისლიანი ბახმაროს მივიწყებულ ქოხში დაიბადა ადამიანებს შორის. ეს ადამიანები სხვადასხვა ქვეყნიდან იყვნენ. სხვადასხვა ბედისანი. მაგრამ სიტყვამ ერთ სიხარულად აქცია. ასე იყო აგი ამბავი.

 

რა არის პირადი ბრენდი და რაში სჭირდება ის მასწავლებელს?

0

პანდემიის პირობებში განსაკუთრებით დაფასდა მასწავლებლის ინტერნეტაქტიურობის უნარ-ჩვევა – ბლოგების, სოციალური ქსელების, მესინჯერებიანი არხების დახმარებით. და ეს შესანიშნავია, რადგან სწორედ ონლაინაქტივობა ეხმარება თანამედროვე მასწავლებელს არა მხოლოდ მოსწავლეებთან კონტაქტში, არამედ საკუთარი, პირადი ბრენდის განვითარებაში. რა არის პირადი ბრენდი და რაში სჭირდება ის მასწავლებელს?

მასწავლებელს შეუძლია, იყოს ინერტული და მოთმინებით ელოდოს დროს, როდესაც საზოგადოება ძველებურად დააფასებს მის რთულ პროფესიასა და შრომას, მაგრამ უმჯობესია, დრო არ დაკარგოს და თავად შეუდგეს საკუთარ პრესტიჟზე ზრუნვას. ამისათვის არასაკმარისია სკოლის გარემოში გულმოდგინე მუშაობა. პირადი პრესტიჟის გასაზრდელად მასწავლებელს სულ ცოტა არაფორმალური ბლოგი მაინც უნდა ჰქონდეს, გაჯერებული სასარგებლო და ვიზუალური საგანმანათლებლო ლაიფჰაკებით, რაც, ასევე, გაზრდის მისი საგნისადმი ინტერესს.

სწორედ ეს არის პირადი ბრენდი – გარე კომუნიკაციის არხების დახმარებით საკუთარი სტატუსის ამაღლება მოსწავლეების, მშობლებისა და კოლეგების თვალში.

თუმცა, პირადი ბრენდი არ არის მხოლოდ ანგარიშის შექმნა Instagram-ზე და სხვა არხებზე. ჩვეულებრივი საჯაროობის მიღმა ამ აქტივობას უნდა ახლდეს რაღაც, რაც სასარგებლო და ღირებული გახდება აუდიტორიისთვის. მაგალითად, მასწავლებელს შეუძლია ლაიფჰაკების მომზადება საკუთარ საგანში, ვთქვათ, თუ ინგლისურის მასწავლებელი ბრძანდებით, ახსენით როგორ შეიძლება სიტყვების უცხო ენაზე სწრაფად დამახსოვრება. უმჯობესია ეს გააკეთოთ არაფორმალურად, არატრადიციული სწავლების გზით. მასწავლებელმა უნდა გასცეს ცოდნა, რაც შეიძლება სახალისოდ, მოკლედ, მარტივად, არატრივიალურად – ისე, რომ ვიდეოს ან პოსტის გაზიარების სურვილი ბევრს გაუჩნდეს.

კიდევ ერთი ვერსიაა შთამბეჭდავი, კარგად დაგეგმილი ლექცია-გაკვეთილების ჩატარება. მაგალითად, სკოლის გაკვეთილის ფარგლებში სრული ლექციის ჩატარება ყოველთვის არ არის შესაძლებელი, მაგრამ თუ YouTube-ზე თქვენს არხს გამართავთ და რაიმე საკითხზე ისე ისაუბრებთ, თითქოს კონფერენციაზე სიტყვით გამოდიოდეთ, ეს საინტერესო სანახავი და მოსასმენი იქნება.

ნუ მოგერიდებათ თავისუფლად გაუზიაროთ თქვენი მასალა მოსწავლეებს, კოლეგებსა და მშობლებს – ასე თქვენ გაიჩენთ სასტარტო (და სხვათა შორის, ყველაზე ერთგულ) აუდიტორიას. შემდეგ კი, უკვე თქვენ გადაწყვეტთ,  როგორ გააოცებთ ამ აუდიტორიას, წაახალისებთ, აღაფრთოვანებთ თუ ა.შ. რის შემდეგაც თქვენი პოსტები აუცილებლად გაზიარდება.

ეს არ უნდა იყოს იაფფასიანი პოპულარობა და არც ყველაფრის გამარტივების მცდელობა – ეს უნდა იყოს კიდევ ერთი პედაგოგიური ინსტრუმენტი და შესაძლებლობა იმისა, რომ განათლების პროცესი უფრო საინტერესო და მრავალფეროვანი გახდეს, მეთოდისტებთან დაუსრულებელი კონსულტაციების გარეშე.

თანაც, თქვენი პირადი ბრენდი, თქვენეული ხელწერა განათლებაში,  დაგეხმარებათ კარიერულ წინსვლაში და დიდი შანსია, რომ შეგიქმნით ეკონომიკურ სტაბილურობას.

მიუხედავად იმისა, რომ სკოლის მასწავლებლები ძირითადად საჯარო მოსამსახურეები არიან, შეიძლება დაფიქრდნენ იმაზე, როგორ არის შესაძლებელი საკუთარი ინტელექტუალური კაპიტალის სხვამ ხრივ გამოყენება და იპოვონ კიდეც მათთვის მისაღები მომგებიანი სფეროები.

ახალ სამყაროში მასწავლებელი ვერ დარჩება ისეთად, როგორიც გუშინ იყო. სწრაფი ცვლილებები ყველა სფეროში, თუნდაც, ტექნოლოგიებში, აიძულებენ მასწავლებელს (და არა მარტო მას), შეიცვალოს, ადაპტირდეს რეალობასთან. დღეს ერთ ადგილზე დგომა უკან დახევის ტოლფასია. საჭიროა უწყვეტი განვითარება.

მნიშვნელოვანია ისიც, რომ პირადი ბრენდი დაეხმარება მასწავლებელს, იყოს კოლეგებისგან და კონკურენტებისგან გამორჩეული, თუნდაც, რეპეტიტორულ საქმიანობაში, მომავალი სტუდენტების მომზადებაში და ა.შ.

პოპულარობა ეხმარება მასწავლებელს, უფრო შესამჩნევი გახდეს  საგანმანათლებლო მომსახურების ბაზარზე, ხმამაღლა განაცხადოს საკუთარი თავის შესახებ, გახდეს გამორჩეული სხვა პროფესიონალთა შორის. პირადი ბრენდი მას ფინანსურად ნაკლებად მოწყვლადს ხდის და მის  გვერდით ყოველთვის კრებს ადამიანებს, რომლებიც ენდოებიან მის ცოდნა-გამოცდილებას, მზად არიან ფინანსურად უზრუნველყონ ის შრომისათვის – როგორც კერძო, ისე სახელმწიფო დაწესებულებებში.

დღეს ბევრი ბლოგერი საუბრობს პროფესიულ განვითარებასა და ფსიქოლოგიურ თერაპიაზე. პირადი ბრენდი ერთდროულად თერაპიაც არის და პროფესიული განვითარებაც. რეგულარული ბლოგინგი საშუალებას აძლევს მასწავლებელს განსხვავებულად შეხედოს საკუთარ თავს, შეისწავლოს თავისი ძლიერი მხარეები, შეცდომები და განავითაროს საკუთარი პედაგოგიური სტილი.

პირადი ბრენდი უნიკალურობის სინონიმია. უნიკალურობის გარეშე, როგორც ბიზნესში ამბობენ, ვერაფერს შექმნი. ეს ნიშნავს, რომ ნებით თუ უნებლიეთ, მასწავლებელი იწყებს რაიმე გამორჩეული ნიშის ძიებას და თუ კარგად იშრომა, იპოვის კიდეც. მასწავლებელი უფრო ხშირად დაწერს სასარგებლო სტატიებს ან უფრო თამამად შეძლებს საკუთარი იდეების, ახალი ცოდნის ტრანსლირებას პირდაპირ ეთერში. ეს ყველაფერი ხარისხიანი ტრენინგივითაა: ის ხელს უწყობს ზეპირსიტყვიერების ან ტექსტის შემუშავების უნარების დახვეწას, აუმჯობესებს კომუნიკაციის უნარს, რაც უფრო თანამედროვე, მოქნილ, მოწინავე და კონკურენტუნარიან სპეციალისტად აქცევს მას.

დღეს ბევრი მასწავლებელი წარმატებით იპყრობს სოციალურ ქსელებს.

სოციალური მედია ქმნის ხიდს მასწავლებელსა და მოსწავლეს შორის. სოციალურ ქსელს ენდობიან, მით უფრო, თუ მასწავლებელი თავის გამოცდილებას იქ აზიარებს. სოციალური ქსელი წყაროა, არხი კომუნიკაციისთვის, სადაც მოსწავლეს და მასწავლებელს შეუძლია საერთო გადაკვეთის წერტილის მოძიება, სწავლის, ურთიერთობის გაიოლება, დროის მოგება. რამდენიმე წლის წინ, გეხსომებათ, რომ ასეთი შესაძლებლობა საერთოდ არ არსებობდა, ახლა კი არსებობს. თუმცა, რა თქმა უნდა, ინტერნეტში მასწავლებელმა გარკვეული წესები უნდა დაიცვას, არ გადასცდეს პროფესიული ეთიკის ჩარჩოებს.

მაგალითად, სოციალურ ქსელებში დაუშვებელია მასწავლებელმა წამოიწყოს  არაჯანსაღი ცხოვრების წესის პროპაგანდა: ალკოჰოლი, მოსაწევი და სხვ. ასევე, დაუშვებელია „სულის სიშიშვლის“ დემონსტრირება, რადგან მასწავლებლის პოსტებს არა მხოლოდ მოსწავლეები კითხულობენ, მის ვიდეოებს კიდევ უფრო დიდი აუდიტორია ნახულობს.

რამდენად საჭიროა მასწავლებელი სოციალურ ქსელში ბოლომდე გულწრფელი იყოს? ვის სჭირდება ეს? ხომ არ ვნებს ვინმეს? ამაზე მასწავლებელი სულ უნდა ფიქრობდეს და სწორ გადაწყვეტილებას იღებდეს. ცხადია, ჩვენ არ მოვუწოდებთ მასწავლებელს ორმაგი ცხოვრებით იცხოვროს – სკოლასა და სოციალურ ქსელებში, მაგრამ საზოგადოების წინაშე მისი მაღალი პროფესიული პასუხისმგებლობიდან გამომდინარე, „სულიერი სიშიშვლის“ კონცეფციის მიმართ დიდი სიფრთხილე მართებს.

ბუნებრივია, სოციალურ ქსელებში მასწავლებლის თვითცენზურა უნდა მუშაობდეს. წარმოიდგინეთ, როგორი არასასიამოვნოა, როდესაც მასწავლებელი, სამაგალითო და განათლებული პიროვნება (ასეთად ხედავს მას საზოგადოება), სადმე კომენტარში წერს, რომ აუტიზმის საწინააღმდეგო ვაქცინის შექმნა აუცილებელია, რადგან ასეთი ბავშვები გაკვეთილებზე სხვა მოსწავლეებს დროს ჰპარავენ. ეს დაუშვებელია! მასწავლებელს უნდა ესმოდეს, რომ მას გავლენა აქვს სხვა ადამიანებზე, ვინც კითხულობენ. ამიტომ შეგნებულად უნდა მიუდგეს იმას,  რასაც საჯაროდ აქვეყნებს. ნებისმიერი გავლენიანი ადამიანი პასუხს აგებს იმაზე, თუ რა გავლენას ახდენს გარშემომყოფებზე. მასწავლებელი სწორედ ასეთი ადამიანია.

 

ჩემი საყვარელი საბავშვო წიგნის ალტერნატიული დასასრული

0

საბავშვო ლიტერატურული კონკურსის „ოქროს ბუმბულის“ პარალელურად ესეების ქვეკონკურსი გრძელდება, სადაც მონაწილეობას უფროსკლასელები იღებენ. ყოველ კვირას ცხადდება ესეს ახალი თემატიკა და მოსწავლეები თავიანთ აზრებს გვიზიარებენ წიგნისა და ლიტერატურის შესახებ.

კონკურსის მეოთხე კვირის თემა ჩემი საყვარელი საბავშვო წიგნის ალტერნატიული დასასრული“ იყო. მრავალ საინტერესო ესეს შორის ჟიურიმ მარიამ რიკაძის ტექსტი გამოარჩია, რომელიც კონკურსის მეოთხე კვირის გამარჯვებული გახდა.

გთავაზობთ გამარჯვებულ ნაშრომს.

 

ავტორი მარიამ რიკაძე

ხარაგაულის რაიონის სოფელ ბორითის საჯარო სკოლის X კლასი

 

ჩემი საყვარელი საბავშვო წიგნის ალტერნატიული დასასრული

 

ყველას აქვს საყვარელი საბავშვო წიგნი, მათ შორის არც მე ვარ გამონაკლისი. ჩემი წარსული მოგონებები, გრძნობები და ყველაფერი ტკბილი მაგონდება, როდესაც ჰანს კრისტიან ანდერსენის „ასანთის გამყიდველი გოგონას“ სევდიან და მელანქოლიურ ამბავს ვიხსენებ.

ეს პატარა საბავშვო ნაწარმოები დედამ 8 წლის იუბილეზე მიყიდა, არც მე დავაყოვნე და მოუთმენლად, დიდი ინტერესით დავიწყე კითხვა. ეს ძალიან პატარა, მაგრამ დიდი მწუხარებითა და ემოციებით სავსე ნაწარმოები, მაშინ უსაშველოდ დიდი მეჩვენა. ამბავი ერთ ღარიბ გოგონაზეა, რომელიც ქუჩაში ასანთის ღერებს ყიდის და ასე ირჩენს თავს. ახალი წლის მოახლოების დღეებშიც კი ასე იჯდა, თავისთვის მოკუნტული, დახეული კაბით და შიშველი ფეხებით და ელოდებოდა მყიდველს, რომელიც არ ჩანდა. სახლშიც ვერ წავიდოდა, რადგან მამა უსაყვედურებდა და იქაც არ დახვდებოდა თბილი ოთახი. ბოლოს გადაწყვიტა ასანთის ღერები აენთო. ასეც მოიქცა… თვალწინ წამიერად წარმოუდგა ილუზიური ღუმელი, სხვადასხვა კერძებით სავსე მაგიდა და მორთული ნაძვის ხე, ბოლოს კი ბებია, რომელსაც თავისთან წაყვანას სთხოვს. როგორც ჩანს, სურვილი აუსრულდება, დილით ყველა ნახავს საცოდავად გაყინულ გოგონას. თუმცა ის უკვე იქ არის, ზევით, სადაც არც სიცივეა და არც შიმშილი აწუხებს ვინმეს.

კითხვა რომ დავასრულე, მივხვდი, როგორ ჩამოცურდა ცრემლი ჩემს ლოყებსა და ბაგეზე, როგორ შემესო რაღაც გულში, არა უფრო შიგნით და როგორ მომაწვა სევდა. ეს ამბავი, დარწმუნებული ვარ, ყველა ასაკის მკითხველზე მოახდენს გავლენას, დააფიქრებს თავის ცხოვრებაზე და აატირებს გულწრფელად. მიუხედავად ყველაფრისა, ძალიან დამწყდა გული და რაღაც უკმაყოფილო შეგრძნება დამეუფლა. ძალიან მომინდა ამ ამბავს სხვანაირი დასასრული ჰქონოდა, მაშინ სხვა ბავშვები აცდებოდნენ სულმოუთქმელ ტირილს და დანაშაულის გრძნობას. მე რომ შესაძლებლობა მქონოდა, ამ პატარა გოგონას ბედნიერ მომავალს ვაჩუქებდი, დავანახებდი, რომ სიურპრიზები არსებობს, ოცნებები ხდება და როდესაც ყველაზე მეტად გვიჭირს, მაშინ ხდება სასწაული, გამოჩნდება ანგელოზი და გადაგვაფარებს თავის კალთას. დავარწმუნებდი და დავაჯერებდი, რომ არასდროს არ უნდა დავნებდეთ, რომ ცხოვრება ასეთი უსამართლო არ არის. ვაჩუქებდი ჯანმრთელობას, თბილ ოჯახს, კეთილ მეგობრებს და სიყვარულს – თითოეული ჩვენგანის ცხოვრების მთავარ აზრს.

შეგახსენებთ, რომ კონკურსი გრძელდება, მომავალ კვირაში იხილავთ ახალ გამარჯვებულ ესეს თემაზე „საბავშვო წიგნი, რომელშიც ვიცხოვრებდი“. სწორედ ეს არის ამ კვირის საკონკურსო სათაური.

დაინტერესებულ მოსწავლეებს საკონკურსო ნამუშევრის გამოგზავნა 8 ნოემბრის ჩათვლით შეუძლიათ ელექტრონულ მისამართზე essays@karchkhadze.ge.

ვასწავლოთ გონებას დასვენება და დამახასოვრება -რჩევები  მასწავლებლებისთვის

0

Digital Promise-მა (რომლის მისიაა, ხელი შეუწყოს ინოვაციებს განათლებაში სწავლების გასაუმჯობესებლად), და გამოყენებითი ნეირომეცნიერების ინსტიტუტმა გამოიკვლია, როგორ მუშაობს მოსწავლის ტვინი სწავლის დროს და შეადგინა რჩევების ჩამონათვალი, რომლებიც მასწავლებლებს გაკვეთილების ეფექტიანობის ამაღლებაში ეხმარება.

ოტივაცია:

  1. მოსწავლეების მოტივაცია ყოველთვის უფრო დიდია, როდესაც ისინი დაინტერესებულნი არიან იმით, რასაც სწავლობენ, ესმით რატომ სწავლობენ და აქვთ არჩევანის თავისუფლება, ასევე, გადაწყვეტილების მიღებისთვის სასურველი გარემო. მნიშვნელოვანია, რომ მოსწავლეებს მიეცეთ საშუალება, აირჩიონ საკითხავი წიგნები ან დავალებების შესრულების ფორმა. თუმცა, გახსოვდეთ, რომ არჩევანის ოფციების ოპტიმალური რაოდენობა სამიდან ხუთამდე უნდა მერყეობდეს.
  2. სწორი მოტივაცია და მათი პროქსიმალური განვითარების ზონაში მუშაობა, ისე როგორც სხვა არაფერი, ამჟღავნებს მოსწავლეების პოტენციალს. შეეცადეთ აუხსნათ მოსწავლეებს, რომ მათი მოვალეობაა დაგეგმვა და დავალებების შესრულება. მიეცით ბავშვებს მეტი უკუკავშირი, ხშირად შეახსენეთ მათივე წარმატებები და დააიმედეთ, რომ შეძლებენ სირთულეების გადალახვას.
  3. შესწავლილი მასალის ღრმა გააზრება ეხმარება მოსწავლეებს კონცენტრირებაში, ინფორმაციის უკეთ დამახსოვრებასა და სწავლის მნიშვნელობის პოვნაში. გამოუყავით დრო თქვენს მოსწავლეებს იმისათვის, რომ ერთმანეთს დაუკავშირონ თქვენ მიერ ნასწავლი მასალა, საკუთარი ცხოვრება და მათ გარშემო არსებულ სამყარო. როდესაც ისინი დაინახავენ, თუ როგორ ეხება ესა თუ ის საგაკვეთილო მასალა მათ ცხოვრებას და ინტერესებს, ცოდნის საჭიროებაზე უფრო საფუძვლიანი წარმოდგენა შეექმნებათ.

ეცადეთ დაუსვათ რთული კითხვები, რომლებიც მოსწავლეებს გამოადგებათ კავშირის დამყარებაში ახალ ცოდნასა და უკვე არსებულ ცოდნას შორის. თუ თქვენი სკოლა პროექტზე დაფუძნებულ სწავლებაშია ჩართული, აირჩიეთ ისეთი პროექტები, სადაც მოსწავლეებს რეალურ მიზნებთან და აუდიტორიასთან მუშაობა დასჭირდებათ. მაგალითად, ისეთი პროექტები, რომლებიც გადაჭრიან რაიმე რეალური პრობლემას თქვენს ქალაქში, რაიონში ან სკოლაში.

საგანმანათლებლო სივრცე:

  1. სწავლის ეფექტურობაზე გავლენას ახდენს ბავშვების ფიზიკური მდგომარეობა, მათ შორის კვება, ძილი და ვარჯიში. ის მოსწავლეები, რომლებიც კარგ ფიზიკურ და ფსიქიკურ ფორმაში არიან, ჩვეულებრივ, უკეთეს საგანმანათლებლო შედეგებს აჩვენებენ. აშკარაა, რომ მასწავლებლებს არ შეუძლიათ მუდმივად აკონტროლონ მოსწავლეების მდგომარეობა, მაგრამ შეუძლიათ უზრუნველყონ მათი საკმარისი ფიზიკური დატვირთვა შესვენების დროს და გაკვეთილის მიმდინარეობისას. ასევე, მაგალითად, არცთუ უსარგებლო იქნება მშობლებს შევახსენოთ ხოლმე ციფრული ეკრანების უარყოფითი გავლენის შესახებ ბავშვების ძილის ხარისხზე და ვურჩიოთ, რომ ისინი დაძინებამდე ერთი საათით ადრე აღარ მოიხმარონ.

 

  1. მთლიან გარემოს – დაწყებული სივრციდან დამთავრებული ტემპერატურის რეჟიმით, შესაძლოა გავლენა ჰქონდეს ინფორმაციის დამახსოვრებისა და ანალიზის უნარზე. მოსწავლეები, რომლებიც თავად ირჩევენ სამუშაო გარემოს, უფრო მეტად იღებენ პასუხისმგებლობას სწავლის შედეგებზე. ავეჯი – საგანმანათლებლო სივრცეში ტრანსფორმერების ან გორგოლაჭებიანი ავეჯის გამოყენებამ დიდი შანსია, რომ ხელი შეუწყოს უფრო ჰარმონიულ სწავლებას.

თუ თქვენს კლასს აქვს ნაკლები ბუნებრივი სინათლე, ვიდრე გსურთ ჰქონდეს, ლურჯი ან სრული სპექტრის ნათურები ხელს შუწყობენ მოსწავლეების კოგნიტური მუშაობის გაუმჯობესებას. კლასში ატმოსფეროს შეცვლა ოთახის მცენარეებსაც კი შეუძლიათ.

ეხსიერება:

  1. კვლევითი საქმიანობა ხელს უწყობს ინფორმაციის ათვისებასა და ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენებას. ნათელი ასოციაციები ან „ძლიერი მოგონებები“, რომლებიც ბავშვებში არასტანდარტული დავალებების შესრულებისას ჩნდება, ერთგვარი გასაღებია უკვე გავლილი მასალის უკეთ დასამახსოვრებლად.

ისეთი აქტივობები, როგორიცაა თვითტესტირება (მარტივი ვიქტორინების სახით), დაგეხმარებათ გაიხსენოთ ის, რაც ისწავლეთ. ტესტის კითხვებზე პასუხების ძიებისას, ტვინს სჭირდება ინფორმაციის ამოღება გრძელვადიანი მეხსიერებიდან – ეს დადებითად მოქმედებს სწავლის პროცესზე.

უმჯობესია ტესტები იყოს მარტივი და მოკლე. გახსოვდეთ, რომ მათი მთავარი მიზანია ნასწავლის გამეორება და განმტკიცება და არა ცოდნის შეფასება. გარდა ამისა, თქვენ შეგიძლიათ სთხოვოთ მოსწავლეებს, რომ თავად შეიმუშაონ კითხვები, რომლებიც დაეხმარება მათ მასალის უფრო სრულყოფილად დამუშავებაში.

  1. სწავლის დროს შესვენებები და მრავალფეროვანი მასალის გამოყენება სწავლებას უფრო ეფექტურს ხდის და ეხმარება მოსწავლეებს ყურადღების შენარჩუნებაში. მაგალითად, ბარათები ძალიან სასარგებლო ინსტრუმენტია. თქვენ შეგიძლიათ შესთავაზოთ მოსწავლეებს, რომ შეადგინონ საკუთარი დიზაინის ბარათები, იმ სურათებისა და განმარტებების გამოყენებით, რომლებიც მათთან ახლოა. ბარათების დახმარებით მოსწავლეებს შეეძლებათ საკუთარი თავის ტესტირება და იმის გარკვევა, თუ რაზეა საჭირო მუშაობა.

თანამშრომლობა:

  1. ადამიანები ბევრად უკეთ სწავლობენ, როდესაც თავს უსაფრთხოდ გრძნობენ და კავშირში არიან სასწავლო პროცესის სხვა მონაწილეებთან. ნამდვილი თანამშრომლობა გულისხმობს მოსმენასა და კომპრომისზე წასვლას. მოიწვიეთ მოსწავლეები ჯგუფებში ნათლად განსაზღვრული როლების შესასრულებლად, რათა ყველამ იცოდეს თავისი პასუხისმგებლობის სფეროები.
  2. მასწავლებელთან და კლასელებთან ურთიერთობა ახდენს სწავლების სტიმულირებას, რადგან ააქტიურებს, ე.წ. სოციალური ტვინის მუშაობას. ბავშვები ძალიან მგრძნობიარე არიან სოციალური დინამიკის მიმართ და ამ იმპულსის გამოყენებამ შეიძლება დადებითად იმოქმედოს სწავლის პროცესზე. საერთო მიზნებზე ერთად მუშაობა მოტივაციაა მოსწავლეებისთვის, რათა იმსჯელონ ნასწავლზე, ერთმანეთს გაუზიარონ საკუთარი აზრები და ზოგადად, ისწავლონ აზროვნება.
  3. სხვების სწავლება სოციალური ტვინის გააქტიურების შესანიშნავი გზაა. საგანმანათლებლო პროცესი ხშირად ძალიან სასარგებლოა მათთვის, ვინც ასწავლის. ასე რომ, ყველას უნდა მიეცეს შესაძლებლობა, მოირგოს როგორც მასწავლებლის, ისე მოსწავლის როლი, შემდეგ კი ერთმანეთს გაუზიაროს საკუთარი აზრები, საუკეთესო პრაქტიკა და მასალები.

არჩევნების მოდელირება გაცნობიერებული არჩევანისთვის

0

ზოგადი განათლების სისტემა, მოსწავლეებისთვის კონკრეტული საგნობრივი ცოდნის შეძენის კვალდაკვალ, ორიენტირებულია, ხელი შეუწყოს ახალგაზრდების საზოგადოებრივ ცხოვრებაში ჩართულობის გაზრდას, მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობის გააზრებას და ა.შ. აქტიურმა სასკოლო ცხოვრებამ ახალგაზრდებში უნდა გააღვივოს შეგრძნება იმისა, რომ მათ სხვადასხვა გზით შეუძლიათ ხელისუფლების ცვლილებაზე ზეგავლენა, განსხვავებული პოლიტიკური ფორმატის დისკუსიებში მონაწილეობა, პარტიული პროგრამების გაცნობა…

საქართველოს კანონმდებლობის მიხედვით ახალგაზრდებს არჩევნებში მონაწილეობის უფლება 18 წლიდან ეძლევათ. მიუხედავად ამისა, მოსწავლეების არჩევნებისადმი დაინტერესება ძალიან დიდია. ინტერესს აორმაგებს მოახლოებული არჩევნები, მედიასაშუალებების მიერ შექმნილი მოლოდინი.

შესაძლებელია თუ არა ამ ინტერესის დაკმაყოფილება სასკოლო სივრცეში?

მასწავლებლები (სამოქალაქო განათლების, ისტორიის, გეოგრაფიის და სხვა…) მოსწავლეებს საგაკვეთილო ფორმატში ვესაუბრებით, არჩევნების მნიშვნელობაზე, პოლიტიკური პარტიების იდეოლოგიაზე, მედიისა და საზოგადოების აქტიურობის აუცილებლობაზე, თუმცა სრულყოფილი სურათის წარმოდგენას ვერ ვახერხებთ, რადგან მხოლოდ თეორიული ასპექტების გაცნობით დასახული მიზნის მიღწევა შეუძლებელია.

სამოქალაქო განათლების საკითხები მოიცავს არჩევნების მოდელირებას, სიმულაციას. სწორედ სიმულაცია და მოდელირება იძლევა მათი ინტერესის დაკმაყოფილების საშუალებას. როლური თამაშის მეშვეობით მოსწავლეები თავს რეალური პროცესის მონაწილედ გრძნობენ, შეუძლიათ რეალურ პროცესებთან დაკავშირება, შედარება და შესაბამისი დასკვნების გაკეთება.

სტატიაში მსურს, გაგიზიაროთ პროექტის „ახალგაზრდა ქართველებს აქვთ საკუთარი ხმა“ ფარგლებში შეძენილი გამოცდილება და რესურსები.

საპარლამენტო არჩევნების მოდელირება

მოდელირებისთვის მოსწავლეების შერჩევის შემდეგ ჩანიშნეთ მოსამზადებელი შეხვედრა. ამ შეხვედრაზე მათ აუხსენით, რომ საპარლამენტო არჩევნებში გამარჯვებულ პარტიას შეუძლია დააკომპლექტოს მთავრობა და შეუდგეს ქვეყნის მართვას.

გააცანით წესები, როგორ გადანაწილდება მანდატები პოლიტიკურ პარტიებს შორის პარლამენტში და რამდენი კანდიდატია საჭირო მთავრობის დასაკომპლექტებლად. ამავე შეხვედრაზე კენჭისყრით გაანაწილეთ როლები შემდეგი ჯგუფებისთვის:

  • პოლიტიკური პარტიები (მათი რაოდენობა დამოკიდებულია თქვენს ხელთ არსებულ რესურსზე);
  • ცენტრალური საარჩევნო კომისია;
  • მედია;
  • ამომრჩევლები.

მონაწილეებს ხაზგასმით აუხსენით, რომ ქართულ პოლიტიკურ ველზე მოქმედი/არსებული პარტიების სახელების/ნომრების გამოყენება აკრძალულია! გაითვალისწინეთ – პარტიებში მოსწავლეთა რაოდენობა უნდა იყოს თანაბარი.

სოციალურ ქსელში შექმენით დახურული ფეისბუქჯგუფი. ჯგუფში დაამატეთ მოდელირებაში ჩართული მოსწავლეები/ფასილიტატორები. განუმარტეთ მათ, რომ ეს საკომუნიკაციო არხი გამოიყენონ მოდელირების პერიოდში მედიის მიერ მომზადებული სიუჟეტების/სტატიების ასატვირთად, პოლიტიკური პარტიების განცხადებების გასაკეთებლად, ცენტრალური საარჩევნო კომისიის რეგულაციების გამოსაყენებლად და სხვა.

ქვეყნის ისტორია

მოიგონეთ ლეგენდა ქვეყანაზე, აღწერეთ მისი გეოგრაფიული მდებარეობა, გამოგონილი მეზობლები, არსებული პრობლემები, გამოწვევები, რესურსები და ა.შ. აქვე გიზიარებთ პროექტის ფარგლებში შეთავაზებული გამოგონილი ქვეყნის ისტორიას.

პოლიტიკური პარტიები

თქვენი მოსწავლეების ადამიანური რესურსების გათვალისწინებით გამოიგონეთ პოლიტიკური პარტიები იდეოლოგიების მიხედვით (მაგალითად, მემარჯვენეები, მემარცხენეები, ცენტრისტები, ლიბერალები და ა.შ.). სასურველია მოსწავლეებს დაუტოვოთ სივრცე, პარტიას სახელი თვითონ დაარქვან. აქ კიდევ ერთხელ განუმარტეთ, რომ თავი შეიკავონ მოქმედი პოლიტიკური პარტიების სახელების გამოყენებისგან. იდეოლოგიების მიხედვით მიეცით აღწერები. გამოკვეთეთ პარტიის ძირითადი მიმართულებები და პროგრამული პრიორიტეტები. პროექტის ფარგლებში შეთავაზებული პოლიტიკური პარტიების აღწერილობები იხილეთ აქ.

პოლიტიკური პარტიის ინსტრუქციები

სიმულაციის მიმდინარეობისას სასურველია პოლიტიკური პარტიები ერთმანეთისგან მოშორებით ისხდნენ. სხვადასხვა სივრცეში განლაგებულ პარტიებს დაურიგეთ ინსტრუქციები, რომელშიც მკაფიოდ არის გაწერილი, რისი გაკეთება მოუწევთ მოდელირების ფარგლებში. პროექტის ფარგლებში შეთავაზებული პოლიტიკური პარტიების ინსტრუქციები იხილეთ აქ.

ცენტრალური საარჩევნო კომისია

არჩევნების ორგანიზებასა და ჩატარებას უზრუნველყოფს ცესკო. ერთად მოუყარეთ თავი იმ ჯგუფს, რომელსაც შემთხვევითი პრინციპით ცესკოს წევრის როლი შეხვდა. ამ ჯგუფის ძირითადი დოკუმენტია სამოქმედო ინსტრუქცია, სადაც გაწერილია ის აქტივობები, რომელთა შესრულებაც მოუწევთ მოდელირების პროცესში. პროექტის ფარგლებში შეთავაზებული ცესკოს სამოქმედო ინსტრუქცია იხილეთ აქ.

ცესკოს ძირითადი ფუნქციებია: პოლიტიკური პარტიების რეგისტრაციაში გატარება, ამომრჩეველთა ერთიანი სიის შედგენა, წინასაარჩევნო პროცესის მონიტორინგი, არჩევნებისთვის მომზადება, ჩატარება, შედეგების გამოცხადება და ა.შ.

მედია

თანამედროვე სამყაროში მედიას უდიდესი როლი აკისრია საარჩევნო პროცესების გაშუქების თვალსაზრისით. თქვენ უკვე ჩამოაყალიბეთ მედიის ჯგუფი. მედია აშუქებს პარტიების წინასაარჩევნო შეხვედრებს, ბრიფინგებს, ამზადებს სიუჟეტებს, ეთერს უთმობს პოლიტიკურ პარტიებს პროგრამების პრეზენტაციებისთვის და ატარებს დებატებს ლიდერებს შორის, აცხადებს არჩევნების შედეგებს და ა.შ. მოდელირების პროცესში მედიაინსტრუქციების მიხედვით საქმიანობს. მედიის ჯგუფის მოსწავლეები შეგიძლიათ დაყოთ ქვემიმართულებებად: ონლაინმედია, ბეჭდური მედია, სატელევიზიო მედია და ა.შ.  პროექტის ფარგლებში შეთავაზებული მედიის ისნტრუქცია იხილეთ აქ.

ამომრჩეველი

ცესკო ერთიან საარჩევნო სიაში არეგისტრირებს მოდელირების პროცესში მონაწილე ყველა მოსწავლეს/მასწავლებელს. ასევე თქვენ შეგიძლიათ შექმნათ დამატებითი ჯგუფი, რომლებშიც გააერთიანებთ ამომრჩეველს (მათი რაოდენობა დამოკიდებულია თქვენს ხელთ არსებულ რესურსზე). ამომრჩეველთა დამატებითი ჯგუფის შექმნა რეკომენდებულია გამოცდილების მიხედვით, რადგან პრაქტიკა გვიჩვენებს, რომ პოლიტიკური პარტიები საკუთარ პარტიას აძლევენ ხმას, რადგან მათ მოდელირების პროცესში უჩნდებათ მიკუთვნებულობის განცდა. ამიტომ მნიშვნელოვანია, გყავდეთ დამატებითი ჯგუფი ამომრჩევლებისთვის. გაითვალისწინეთ, რომ ცესკოსა და მედიის წარმომადგენლებიც თავისთავად ამომრჩევლებად მოიაზრებიან.

მასალები მომზადებულია პროექტის „ახალგაზრდა ქართველებს აქვთ საკუთარი ხმა“ ფარგლებში, რომელიც დაფინანსებულია პოლონური ასარამთავრობო ორგანიზაციის RITA-ის მიერ. მას ახორციელებს მეგობრობის ხიდი „ქართლოსი“.

პროექტის ფარგლებში შემუშავებული რესურსები არ წარმოადგენს აუცილებლად შესასრულებელ დავალებას, თქვენ შეგიძლიათ შეცვალოთ, დაამატოთ ან შეიმუშაოთ სრულად ახალი ინსტრუქცია.

პოლ ოსტერი და ჩემი კინო

0

ძალიან მაღიზიანებს, როდესაც ვაი-ავტორები და ვუი-მკითხველები ახლად წაკითხულ წიგნზე იწყებენ ხოლმე მსჯელობას და თან ავტორის მიერ წარმოჩენილ მარტივ თემებს ცისას და მიწისას აბამენ, აბევრებენ. ახლა მეც იგივე უნდა ვთქვა, ვქმნა. იმედია, ეს ის არაა, ის არ გამოვა… იმედია, უბრალოდ თემამ შთამაგონა და არა ამპარტავნებამ. მოკლედ, საქმე ისაა, რომ დასასვენებლად ვარ, ვნებივრობ, წიგნს ვკითხულობ, კერძოდ კი პოლ ოსტერის „ილუზიების წიგნს”, სადაც სიუჟეტის მიხედვით ერთი ძველი მსახიობის ამბავი ვითარდება, იხლართება. მსახიობისა, რომელიც მუნჯურ ფილმებში თამაშობდა და შემდეგ თავადაც იღებდა, ხოლო მერე უეცრად გაქრა. ამასობაში კი, სანამ მე ჰამაკში ვიწექი და თავს ვირთობდი, ჩემი პატარა გოგო, ჩემი ძმისშვილი და ერთიც მათი მეგობარი, თურმე ფილმს იღებდნენ. ეს არავინ ვიცოდით. არავის მიუქცევია ყურადღება მათი ხმაურისთვის, რადგან ისინი ხომ მხოლოდ ბავშვები იყვნენ, არიან. მერე კი, საღამოს, მოირბინეს და მობილური ტელეფონი მომაწოდეს, აბა, ერთი ნახე და შეაფასე, რა მაგარი ფილმი გადავიღეთო. მე კიდევ მაგ დროს იმ ჩემს რომანში ვიყავი ბოლომდის ჩათრეული, სადაც მთავარი გმირი, ერთი შეხედვით, სწორედ ასეთ მარტივ ფილმებს იღებდა და მერე კი მალავდა, წვავდა… 8-წუთიანი ფილმი გამოდგა. კი გავიფიქრე, ახლა ამ 8 წუთს რა უყურებს და რა გაუძლებს ამათ ტაკიმასხარაობას-მეთქი, თუმცა არაფერი მითქვამს. წიგნი გადავდე, ჰამაკში წამოვჯექი და ტელეფონი მოვიმარჯვე.

 

– დღე მეორე… – ამ ფრაზას მოჰყვა მცირედი ქირქილი და ტელეფონის კამერიდან ხელის მოშორება, რაც ძალიან ჰგავდა თეატრში ფარდის გადაწევას, გახსნას. შემდეგ უკვე მოქმედება დაიწყო. იმ კუთხიდან ჩვენი აივანი ასე ნათლად, ხატოვნად არასდროს დამინახავს. ამან მართლაც გამაოცა, რადგან „კუთხე” ისე ოსტატურად იყო შერჩეულ-დაჭერილი და განათებაც „ობიექტივს” ისე რბილად, მოზომილად უტყამდა, რომ მეტად სახასიათო გარემოც კი იქმნებოდა. გოგოებიც დიდი ენთუზიაზმით განასახიერებდნენ შეყვარებულ წყვილსაც და გაანჩხლებულ ბებოსაც, რომელიც ამ შეყვარებულებს ყოველმხრივ ხელს უშლიდა და გამუდმებით ეჩხუბებოდა. ჰო, რაღაც შექსპირული მართლაც შეინიშნებოდა მათ სცენარში, თუმცა ტრაგედია არა, უფრო კომედიისკენ იხრებოდნენ, რადგან ანჩხლ ბებოს დიდ ყურადღებას არავინ აქცევდა და წყვილიც ძალიანაც მოურიდებლად ეხვეოდა ერთმანეთს. მერე ისევ დაბნელდა და ხელისგულიც კვლავ აეფარა კამერას. შემდეგ ისევ საიდანღაც, სიბნელიდან გაისმა ხმა, რომელმაც გვამცნო – ერთი წლის წინო – და ხელიც კამერას მოშორდა. გამოჩნდა მაშო (ასე ერქვა მთავარ ქალ გმირს, რომელსაც ყველა რიგრიგობით განასახიერებდა), რომელიც ხმამაღლა ყვიროდა – ვაი მუცელი, ვაი მუცელიო… ფრაზამ – ერთი წლის წინო – ცოტა დამაბნია, რადგან აშკარად ერთი წლის შემდეგ უნდა ყოფილიყო, აი, შეძახილმა – ვაი მუცელი, მუცელიო – საბოლოოდ გამაბითურა… არც კი ვიცი, რა ჰქვია იმ განცდას, როდესაც გააცნობიერებ, რომ შენი მაშო მშობიარობს… ძალიან ბევრი ვიცინე.

 

– გავიდა კიდევ 19 წელი. – 8-წუთიანი ფილმის კვალობაზე დრო მართლაც სწრაფად გავიდა. ამასობაში, მომსწრე გავხდი კიდევ ერთი „მშობიარობისა“ და „ინსტიტუტში” ბიოლოგიურზე ჩაბარებისა. ის მეორე მშობიარობა სიუჟეტის ძირითად ხაზს ვერ დავუკავშირე და ვერც ის გავარკვიე, ეს მეორე ბავშვი იმ პირველის დედმამიშვილი იყო თუ შვილიშვილი, თუმცა არა უშავს, ეს არაა მთავარი. აი, „ინსტიტუტში” ბიოლოგიურზე ჩაბარებამ კი მართლაც სულ სხვა მსვლელობა მისცა თითქოსდა ბანალურ მელოდრამას. მართლაც კარგი პასაჟი გამოდგა. მით უმეტეს, მერე ისიც გაირკვა, იმან ვინც ბიოლოგიურზე ჩაბაარა, „ინსტიტუტი” მალევე კიდეც დაამთავრა და ძალიან სევდიანი ხმით ისიც გაგვანდო – ახლა სამსახურს ვერ ვშოულობო. საიდან მოიყარა თავი ამ თითისტოლა ბავშვებში ამდენმა შიშველმა რეალიზმმა, წარმოდგენა არა მაქვს. თან ეს შემთხვევითი სულაც არ იყო, რადგან მწარე სიმართლე კიდევ სხვა ფრაგმენტშიც გამოჩნდა, გაიპარა, როდესაც მაშომ თავის შვილს უსაყვედურა, ჩემი დაბადების დღე რამ დაგავიწყა, რა მამაშენი გიორგივით (მამაკაცის მთავარ როლსაც ასევე ყველანი რიგრიგობით თამაშობდნენ) გულმავიწყი გახდიო. იმედია, აქ მე არ მიგულისხმეს. მოკლედ, ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ფილმის ყურებისას კიდეც ვიცინე და ალაგ-ალაგ კიდეც მოვიწყინე, დავნაღვლიანდი, რადგან არსებული რეალობა ბევრად უფრო სატირული გამოდგა, ვიდრე მეგონა, ვფიქრობდი. თურმე 7 წლის გოგონების თავშიც დიდი ამბები ხდება, ტრიალებს და ჩვენი, უფროსების ყოველ სიტყვას, ქმედებასაც სულ სხვა ფასი აქვს, რადგან მათ სათუთ ცნობიერებაში ფენა-ფენა ილექება და შემდეგ ასეთ გასაოცარ ფილმებში ამოდის, ნათდება… ყოველივე ეს არახალია და არც მე გამოვდგები ბავშვთა ფსიგოლოგად, რათა ახლა ის ყველაფერი ავხსნა და განვმარტო, რაც ვნახე, განვიცადე მეც და იმათაც, თუმცა ფილმის ფინალმა და კულმინაციამ მართლაც ჩამაფიქრა, რამდენად სწორად ცხოვრობთ, ვიღვწით?!

 

– მაშო და გიორგი გარდაიცვალნენ. ახლა მშობლები აღარ მყავს და მეც შემიძლია, თმები წითლად შევიღებო და შაურმა ვჭამო. – ოპააა… ვაიმეეე… უნამუსო ვიყო, აქაურმა ფინალმა პოლ ოსტერის „ილუზიების წიგნის” ფინალს თუ არ გადაუჯოკრა, აჯობა და თუ სიტყვაზე არ მენდობით, მაშინ, ადექით და… თმები წითლად შეიღებეთ და ჭამეთ შაურმა…

 

პ.ს. გოგოები შემპირდნენ, რომ გაგრძელებას აუცილებლად გადაიღებენ. ველი მოუთმენლად. ერმალო მაღრაძესაც, როგორც იქნა, ღირსეული მიმდევრები და თანამზრახველები გამოუჩნდნენ. მიხარია. ისე, სხვათა შორის, არც „ილუზიების წიგნია” ურიგო.

 

რამდენიმე გზა კითხვის სწავლებისთვის

0

წერა-კითხვა ის ფუნდამენტური უნარებია, რომელთა განვითარებასაც დაწყებით საფეხურზე განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა. მიზეზი მარტივია – მათ გარეშე შეუძლებელია განათლების მიღება. არაერთხელ მომიკრავს ყური მოსაზრებისთვის, რომ მშობლიური ენის სწავლა-სწავლება ძალიან მარტივია, რადგან ეს ენა დაბადებიდან გვესმის და კომუნიკაციის დროს თავისუფლად ვიყენებთ. თუმცა ასე მარტივადაც არაა საქმე. კითხვის პროცესი რამდენიმე კომპონენტს (ფონოლოგიური უნარ-ჩვევა, ანბანის ცოდნა, ლექსიკური მარაგი, გაწაფული კითხვა, წაკითხულის გაგება-გააზრება) მოიცავს და თითოეული მათგანის დაუფლებას საკმაო ძალისხმევა სჭირდება (კომპლექსური უნარების ერთობლიობას წარმოადგენს წერის პროცესიც). ზემოაღნიშნული კომპონენტები ერთმანეთთან მჭიდროდ არის დაკავშირებული და თუ რომელიმე მათგანი სათანადოდ არ განვავითარეთ, კითხვასთან დაკავშირებული სირთულეები მალევე იჩენს თავს.

და მაინც, რის ცოდნას/შეძლებას გულისხმობს გაწაფული კითხვის უნარი?! პირველ რიგში, ბგერის (რაც გესმის, რასაც წარმოთქვამ) ასო-ნიშანთან დაკავშირებას. ანბანის შესწავლასთან ერთად, მოსწავლეს სიტყვის, წინადადების, ტექსტის სტრუქტურის აღქმაც უნდა შეეძლოს, რასაც ფონეტიკური უნარების (სიტყვის ასო-ბგერებად/მარცვლებად დაშლა-გამთლიანება და ა.შ.) განვითარება და მცირედი გრამატიკული ინფორმაციის (რა არის სიტყვა, წინადადება, სასვენი ნიშანი და სხვ.) გააზრებაც სჭირდება. კითხვის პროცესის ტექნიკურად გამართვის (ასოების/მარცვლების – სიტყვებად, სიტყვების წინადადებად გამთლიანება, კითხვის ტემპი, ინტონაცია…) გარდა, წაკითხული მასალის შინაარსიც უნდა გვესმოდეს. მიუხედავად იმისა, რომ მშობლიურ ენას ვსწავლობთ, ლექსიკური მარაგის შევსება მაინც გვჭირდება, რადგან კომუნიკაციის დროს  სამწერლობო ლექსიკას იშვიათად ვიყენებთ. ყველა ზემოაღნიშნული კომპონენტის დაუფლება გვაძლევს იმის შესაძლებლობას, რომ წაკითხული მასალა სიღრმისეულად გავიაზროთ და სწორი დასკვნები გამოვიტანოთ.

საუკუნეების განმავლობაში წერა-კითხვის სწავლებასთან დაკავშირებით საკმაო გამოცდილება დაგროვდა, თუმცა დღემდე ვერ თანხმდებიან, რომელი გზაა უფრო ეფექტური. ამ საკითხთან დაკავშირებული აზრთა სხვადასხვაობა თანამედროვე სახელმძღვანელოებშიც შეიმჩნევა. ზოგიერთი მათგანი ეფუძნება სინთეზურ (ნაწილების შეერთება, გამთლიანება) მეთოდს, რაც გულისხმობს ნაწილიდან მთელისკენ, ანუ ასო-ბგერიდან – მარცვლისკენ, შემდეგ კი სიტყვისკენ სვლას. აღნიშნული მეთოდის თანახმად, მოსწავლე ჯერ დაასახელებს შესასწავლ ასო-ბგერას და წაიკითხავს ასოებად დაშლილ სიტყვას, რომელიც, ახალთან ერთად, ნაცნობი ასო-ბგერებისგან შედგება. შემდეგ ამავე სიტყვის ამოკითხვას დამარცვლით შეეცდება, ბოლოს კი გაამთლიანებს.

მასწავლებელთა ნაწილი კი მიიჩნევს, რომ გაცილებით ეფექტურია მთლიანიდან დეტალებისკენ მიმავალი გზის გამოყენება, მაგალითად – მოსწავლეს ჯერ აჩვენებ/უკითხავ წინადადებას და მასაც ამეორებინებ. ამის შემდეგ იწყებ სიტყვებზე დაკვირვებას – მიუთითებ კონკრეტულ სიტყვაზე, წაიკითხავ და მასაც ათქმევინებ. შემდეგ კი ამ სიტყვის დეტალებზე დაკვირვების პროცესი იწყება. მოსწავლეს ეკითხები, რომელ ასო-ბგერაზე იწყება მის მიერ დასახელებული სიტყვა, რამდენი ასო-ბგერისგან შედგება და ა.შ. აღნიშნულ მეთოდს ანალიზურსაც უწოდებენ.

კითხვის სწავლების ორივე გზას –  სინთეზურ (აღმავალ) და ანალიზურ (დაღმავალ) მეთოდებს თავიანთი მომხრეები და მოწინააღმდეგეები ჰყავთ. თუმცა დღემდე ორივე მათგანი აქტიურად გამოიყენება წერა-კითხვის სწავლების პროცესში. სინთეზური მეთოდის გასაკრიტიკებელ ელემენტად დღემდე რჩება დაშლილი სიტყვების გამთლიანებასთან დაკავშირებული სირთულეები (ბავშვების გარკვეულ ნაწილს მთლიანი სიტყვის ხატის ცნობა და დასახელება უფრო ეადვილება, ვიდრე ასოებად/მარცვლებად ამოკითხული სიტყვის გამთლიანება). გარდა ამისა, უინტერესო, ერთმანეთთან აზრობრივად დაუკავშირებელი ფრაზების ამოკითხვა მოსწავლეთა კითხვის მოტივაციას მნიშვნელოვნად აქვეითებს.  ანალიზური მეთოდი სწორედ ამ სირთულეების აღმოფხვრას ცდილობს. მისი მამოძრავებელი ძალა ენის მთლიანობაა. ასაკის შესაბამისი ლექსიკისა და შინაარსის მქონე პატარა ტექსტების მოსმენით, ფრაზების/წინადადებების მრავალჯერ გამეორებით, ინტუიციისა და ანალოგიის პოვნის თანდაყოლილი უნარების დახმარებით, მოსწავლეები ახერხებენ ფონოლოგიური უნარების განვითარებას და სიტყვის/ტექსტის სტრუქტურის გააზრებას. კითხვის მოტივაციაც იზრდება, რადგან საკითხავი მასალა ბავშვებისთვის საინტერესო საკითხებს მოიცავს და მოსწავლეებს დამოუკიდებელი აზროვნების ასპექტების გამოვლენის საშუალებასაც აძლევს. თუმცა აღნიშნული მეთოდით სწავლებისასაც შეიძლება წააწყდეთ გარკვეულ სირთულეებს. მათგან ყველაზე ხშირია ნაცნობ ტექსტს მოცილებული ცალკეული სიტყვების ამოკითხვის/ცნობის პრობლემა.

კითხვის სწავლების ორივე გზის დაბალანსებისა და მათი საუკეთესო დეტალების გაერთიანების შედეგია ანალიზურ-სინთეზური მეთოდი (მაგ., იაკობ გოგებაშვილის ,,დედა ენა“). მეოცე საუკუნის ბოლოს კი კითხვის სწავლების კიდევ ერთი გზა გაიკვალა.  კომბინირებული მეთოდების მიმდევრები ბავშვის განვითარების თავისებურებების გათვალისწინებით ცდილობენ ეფექტური მიდგომების შერჩევას და დიდ მნიშვნელობას ანიჭებენ ისეთი სფეროების განვითარებას, როგორიცაა ფონემური ცოდნა, გაწაფული კითხვა, ლექსიკური მარაგის გამდიდრება, ტექსტის მახასიათებლების ცოდნა და წაკითხულის გააზრება.

წერა და კითხვა თითქმის თანადროული პროცესია, თუმცა განათლების სფეროს წარმომადგენელთა აზრი ამ მიმართულებითაც არაერთგვაროვანია. ზოგიერთი მათგანი მიიჩნევს, რომ წერა-კითხვა სინქრონულად უნდა ისწავლებოდეს, რადგან ორივე მათგანი მიმართულია საერთო უნარ-ჩვევების განვითარებაზე. ზოგჯერ კი მათ აცალკევებენ და კითხვის სფეროში გარკვეული ცოდნის დაგროვების შემდეგ იწყებენ წერის მიმართულებით მუშაობას (აზრთა სხვადასხვაობას სახელმძღვანელოების მაგალითზეც კარგად დაინახავთ), რადგან ანბანის ცოდნის, ფონეტიკური უნარების თუ სხვა ზემოთ ჩამოთვლილი ელემენტების გარდა, წერის პროცესი სივრცის აღქმას, საწერ ბადეში ორიენტირებას, წერის მიმართულების გააზრებას/დაცვას, ასოთა სწორად მოხაზვას და სხვა ტექნიკური კომპონენტების დაუფლებასაც გულისხმობს.

საკუთარი გამოცდილებით თუ ვიმსჯელებ, ვფიქრობ, უმჯობესია, კითხვის სწავლების პროცესი წერისთვის მომზადების ეტაპად გამოვიყენოთ. პირველკლასელთა უმრავლესობას, როგორც წესი, დასახვეწი აქვს წვრილი მოტორიკა. აქედან გამომდინარე, სჯობს, მოსწავლეებს ამ უნარის გასაუმჯობესებელი სავარჯიშოები მივაწოდოთ. აღნიშნული საქმიანობა თავისუფლად შეგვიძლია დავუკავშიროთ შესასწავლ ასო-ბგერას, მაგალითად – ასო ,,ს“-სთან დაკავშირებული ტექსტის კითხვისას, მოსწავლეებს წერტილებით აწყობილი სპილოს კონტური გავამთლიანებინოთ და გავაფერადებინოთ, ან ასო-ბგერების კონტურების გამთლიანება-გაფერადების გზით ანბანის წიგნაკები შევაქმნევინოთ; ბავშვებს ასევე ძალიან მოსწონთ ასო-ბგერების, სიტყვების, წინადადებების გამოძერწვა, ქვიშაში წერა, ასოების ჰაერში მოხაზვა და ,,ასოების მასაჟი“. მსგავსი თამაშების დახმარებით ახალბედა მოსწავლეები ასოების მოხაზულობასაც გაეცნობიან და რვეულის ბადეში მათი გადატანის დროს უფრო თავისუფლად იგრძნობენ თავს.

ქართულ რეალობაში უმეტესად ისევ წერა-კითხვის სწავლების იაკობ გოგებაშვილისეულ მეთოდს ეყრდნობიან, სახელმძღვანელოთა უმრავლესობასაც თამამად შეგვიძლია ვუწოდოთ გათანამედროვებული „დედა ენა“. თუმცა სიტყვა „თანამედროვე“ ნაკლებად შეეფერება საანბანო პერიოდის ტექსტებს. რას ვიზამთ, რაც არ უნდა მოვინდომოთ, ვერაფრით გავამდიდრებთ საანბანო ტექსტების („აი თითა, აი თათი, აი ათი თითი“ და სხვ.) შინაარსს. ამიტომ, კითხვის მოტივაციის ამაღლების და ანბან-ქალაქთან გაშინაურების მიზნით, ხშირად ვიყენებ, ე.წ. საანბანო წიგნებს. ამას გარდა, ასო-ბგერათა ზოგიერთ თავგადასავალს თავადაც ვიგონებ. მე დასაწყისების მწერალი ვარ, მოსწავლეები კი ჩემს მონათხრობს სხვადასხვა დასასრულს უსადაგებენ. სახელდახელო ამბებს ფონეტიკური სავარჯიშოებიც უხდება. ამ წერილსაც ერთ-ერთი ასო-ბგერის შესახებ მოთხრობილი პატარა ისტორიით და ფონეტიკური თამაშით დავასრულებ:

ანბანის სახლში, მეორე სართულზე, ანის და ინის მეზობლად ერთი ახალი ასო-ბგერა – თანი დასახლდა. თანი ოროთახიან ბინაში ცხოვრობდა და თავისი ახალი საცხოვრებელი ადგილი ძალიან მოსწონდა. იგი ძალიან მხიარული ვინმე იყო, სულ თამაშისკენ მიუწევდა გული. განსაკუთრებით კი სიტყვობანას თამაში მოსწონდა და ვიდრე ქალაქში სხვა ასო-ბგერები დასახლდებოდნენ, ანის და ინის დახმარებით რამდენიმე სიტყვა ააწყო. მოდი, ჩვენც ვითამაშოთ სიტყვობანა…

შენიშვნა: თამაშისთვის საჭიროა მოძრავი/მაგნიტური ანბანი.

ინსტრუქცია: მოსწავლეებს ვუხსნით, რომ მოცემული ასო-ბგერების (ა, ი, თ) სიტყვაში საჭიროებისამებრ განმეორებით გამოყენების უფლება აქვთ.

სავარაუდო სიტყვების ჩამონათვალი:  ათი, თათი, თითა, თითი, თათია, თათა, თაია…

მარცვლებად დაშლილი სიტყვების აწყობა: თამაშის ეს ვარიაცია ეფექტურია საკითხავი მასალის დამუშავების პროცესში. დაფაზე არეული თანმიმდევრობით ვაკრავთ წებოვან ქაღალდებზე დაწერილ მარცვლებს და ვყვებით, როგორ დაუბერა ანბანის ქალაქში ძლიერმა ქარმა და სიტყვებს მარცვლები სულ აუწეწა. შემდეგ კი მოსწავლეებს ვთხოვთ, მარცვლებს ერთმანეთის პოვნასა და სიტყვებად გამთლიანებაში დაეხმარონ.

წინაპირობა        

0

წარმოიდგინეთ ბედნიერი შემთხვევა, როდესაც ტელევიზორს რთავთ და საინფორმაციო გადაცემა იწყება იმით, რომ PIZA-ს და PIRLS-ის მსოფლიო კვლევებით საქართველომ წიგნიერების უმაღლესი დონე აჩვენა და, როგორც იქნა, ფინეთს, კანადას და შვედეთს გაუსწრო, ეს კი შედეგია იმისა, რომ ქვეყანა მთელი გულით და სულით ცდილობს, გააძლიეროს განათლება და ეკონომიკა.

ჩემი რეალობა ისაა, რომ უკვე მეორე წელია, რაც სახლში ტელევიზორი გაგვიფუჭდა და ნეგატიური ამბებისგან თავდაცვის მიზნით არც კი მოგვიწადინებია მისი შეკეთება, მით უფრო – ახლის შეძენა, რადგან ძალიან მომრავლდა ტელემედიით გადაცემების საწყისშივე აქცენტები მხოლოდ ნეგატიურ ინფორმაციაზე, დანაშაულზე, კრიმინალზე და ეს ძალიან უსიამოვნოა. ჩვენს სკოლებსა და საზოგადოებაში გახშირდა შემთხვევები, როდესაც ამა თუ იმ ქცევის არც ისე სახარბიელო შედეგი გვაქვს სახეზე და აქცენტებიც მხოლოდ შედეგზე დაისმის. წინაპირობა ყველგან უგულებელყოფილია! არადა, წინაპირობა ძალიან მნიშვნელოვანი რამაა. ის რომ არა, არც ნეგატიური ქცევა იარსებებდა და არც უარესი შედეგი.

სპეციალურ ლიტერატურაში წინაპირობა განიმარტება როგორც ნებისმიერი მოვლენა, გარემოება, რომელიც წინ უსწრებს ქცევას. ეს მოვლენები შეიძლება პრობლემური ქცევის უშუალო განმაპირობებელი/ტრიგერი იყოს ან უბრალოდ, კორელირებდეს მასთან, უკავშირდებოდეს მას.

შესაბამისად, თუ გვინდა, რომ ქცევა შეიცვალოს, აუცილებლად უნდა ამოვიცნოთ წინაპირობა და განვსაზღვროთ იგი.

ქცევის წინაპირობა შეიძლება იყოს:

  • გარემო;
  • სხვა ადამიანის ქცევა;
  • დღის კონკრეტული მონაკვეთი;
  • რაიმე აქტივობა.

არსებობს კითხვები, რომელთა დასმაც დაგვეხმარება ქცევის წინაპირობის განსაზღვრის პროცესში. ესენია:

  • როდის აღმოცენდება ქცევა?
  • სად აღმოცენდება ქცევა?
  • ვინ იმყოფება იქ ქცევის აღმოცენების დროს?
  • რა მოვლენა უსწრებდა წინ ქცევის აღმოცენებას?
  • რა მოხდა ქცევის აღმოცენებამდე?
  • რას ამბობენ ადამიანები კონკრეტული ქცევის აღმოცენებამდე?
  • რას აკეთებენ ადამიანები უშუალოდ ქცევის აღმოცენებამდე?
  • როგორია ქცევის სამიზნე გარემო?
  • რაგვარი ქცევა უძღოდა წინ რთულ ქცევას?
  • როდის, სად, ვისთან და რა გარემოშია აღნიშნული არასასურველი ქცევის აღმოცენების ყველაზე ნაკლები ალბათობა?

 

დღეს ჩვენს საზოგადოებას საოცრად არასტაბილურ და მოწყვლად გარემოში უხდება ცხოვრება. გახშირდა დარღვევები და სინდრომები, რომლებსაც თან ახლავს ქცევითი აშლილობებიც. უკვე ქუჩაშიც საკმაოდ ხშირად ვაწყდები სასკოლო ასაკის ბავშვის ტანტრუმს. ბავშვს თან ახლავს მხოლოდ ბებია, მხოლოდ მამა ან დედა და ბებია ერთად და მათ არ იციან, როგორ მოიქცნენ. ზოგი მათგანი გაღიზიანებულ ბავშვს ერთი კარგად წაუთაქებს ხოლმე, მაგრამ მის ადგილიდან დაძვრასაც ვერ ახერხებს. გასაუბრებისას კი ირკვევა, რომ ბავშვი ფსიქოლოგის მომსახურების სერვისით არ სარგებლობს და არც სახსრები აქვს ოჯახს საამისოდ.

ამგვარ ქცევას შეიძლება არაერთი წინაპირობა ჰქონდეს. რამდენიმე მათგანის გავლენას მწვავე დიაბეტური ფორმაც ამძაფრებს, ასევე – სენსორული შიმშილი, უდედობა (როცა დედა საზღვარგარეთაა), უმამობა (მამა საზღვარგარეთაა), აგრესია უფროსებისგან, შეურაცხმყოფელი დამოკიდებულება ბავშვისადმი, სიღარიბე, დაბალი სოციალური სტატუსი და სხვ.

 

ქცევა ინდივიდის აქტი ან ქმედებაა, რომლის დეტალური, ინტერპრეტირების აღწერა მნიშვნელოვანია. მას წინ უძღვის ან არაცვლადი წინაპირობა, როგორიცაა, მაგალითად, ბუნებრივი მოვლენები: წვიმა, ჭექა-ქუხილი, – ან უმეტესად ცვლადი წინაპირობა. ქცევის წინაპირობის ანალიზის საფუძველზე უნდა განისაზღვროს, როგორ შეიძლება შევცვალოთ წინაპირობა უკეთესობისკენ.

თუ შევქმნით უკეთეს წინაპირობას, რთული ქცევაც უკეთესი ქცევით და შედეგებით შეიცვლება.

თუ ვერ შევცლით მთელ სამყაროს, ცალკეულ პიროვნებას, იმის შეცვლა მაინც ნამდვილად შეიძლება, რომ შევცვალოთ მათი ქცევა – ამისთვის ხომ წინაპირობის შეცვლაც საკმარისია.

 

 

 

ნახატი – ასოციაციები

0

ჰენრი მატისი (Henri Matisse; 31 დეკემბერი1869 – 3 ნოემბერი1954)

ფრანგი მხატვარი და მოქანდაკეა. საოცარია მისი ფერისა და ფორმის შერწყმით ნახატში ასახული ემოცია. მაროკოზე გატარებულმა ორმა ზამთარმა მისი შემოქმედება აღმოსავლური მოტივებით გაამდიდრა, ხოლო მზიან სანაპიროზე ცხოვრებამ მის ნახატებს კაშკაშა პალიტრა შეჰმატა. მის ნახატებს (ქალის ფიგურები, ნატურმორტები, პეიზაჟები) ხშირად ,,ბავშვურს” უწოდებდნენ, რაც  ბუნებრივი ფორმებისა და მათი თამამი გამარტივების ხანგრძლივი შესწავლის შედეგია. მატისი ფორმებს მოცულობითის ნაცვლად სიბრტყობრივად გამოსახავდა, ძირითად აქცენტს კი კაშკაშა ფერების გამომსახველობაზე აკეთებდა.

ამ ნახატზე კი უცნაურად იდუმალი განცდაა სილამაზისა. მატისის ყურებისას მიჩნდება ხოლმე შეგრძნება, რომ ოდესღაც ვიყავი მიუსაფარი, დროისა და სივრცის იმ შემოსაზღვრულ მონაკვეთში, რომელიც ნახატზეა, ნაწილი ამ მტკივნეული მელანქოლიისა…

 

ედუარდ მანე (Édouard Manet; დ. 23 იანვარი1832პარიზი — გ. 30 აპრილი1883, იქვე) – ფრანგი მხატვარი-უნივერსალისტი. მისმა ნამუშევრებმა, რომლებმაც აზრთა სხვადასხვაობა და დიდი კამათი გამოიწვია, დასაბამი მისცა იმპრესიონიზმს. მისი ნამუშევრები, რომლებშიც პირველადაა ასახული თანამედროვე ცხოვრების ობიექტები, რეალიზმისა და იმპრესიონიზმის დამაკავშირებლადაა მიჩნეული.

„საუზმე მდელოზე” (1883) სწორედ ამ „ყბადაღებულ” ნახატთაგანია. სხეულის მშვენიერების ანტიკური აღქმა და განსაკუთრებული განწყობა. ამ ადამიანებს თითქოს გაჰქრობიათ მიწიერი ვნებები და საზრუნავი, რაღაც უცხო სამყაროში დაქრის მათი გონება…

 

 

 

სალვადორ დალი  (11 მაისი1904ფიგერასიკატალონია ― გ. 23 იანვარი1989, ფიგერასი) — ესპანელი მხატვარიფერმწერი, გრაფიკოსი და სკულპტორი, სიურრეალიზმის წარმომადგენელი. თითქოს მისი ცხოვრებისეული უჩვეულობები და სკანდალები მის ნახატებში გადასახლდა. ეს უკანასკნელი კი თითქოს ქვეცნობიერიდან წამოსული ხილვით, ყოფიერების, სამყაროს სიღმეების ასახვასა და აზრში ჩაწვდომის მცდელობაა.

,,მადონა პორტ-ლიგატას (ფრაგმენტის)” ასოციაცია – ლაღები მიყვარს, რისკიანები, რომ არ ჩაიხვევენ გულში რაღაცას და მერე მთელი ცხოვრება არ იბოღმებიან, რთულის გამარტივებას რომ ცდილობენ და არა პირიქით. სიცოცხლე რომ უყვართ ისეთი, როგორიც არის და ბევრს არ მოითხოვენ მისგან. თავიც უყვართ, მაგრამ მასზე უფრო ბევრი სხვა რამ: ღმერთი, მოყვასი, სამშობლო. ქცევის და ურთიერთობების უბრალოება რომ უყვართ და ყველაფერში ქვეტექსტებს არ ეძებენ. თანადგომა და თავგანწირვა რომ შეუძლიათ და ამის არდაყვედრება. მადლის ქვაზე დადება რომ იციან და აღმა-დაღმა ხეტიალი თავგადასავლების საძიებლად. თვალებში ბავშვური სიღრმე რომ აქვთ და არა მარტო სამყაროს ანარეკლი. გული გონიერი სიკეთით. უბრალოები, მაგრამ ამაყები, არავის არაფრისთვის რომ არ წაელაქუცებიან. ღმერთთან სიმართლეს რომ ყოველთვის ორიენტირად თვლიან თავისი თუ სხვისი შეფასებისას. სამაგიეროს გადახდა რომ არ იციან და გულისტკივილს წამსვე პატიობენ, ერთი ღიმილის ფასად. რომ არ გიღალატებენ და წაქცეულს ზურგს არ გაქცევენ… ასეთების სულის ერთი აღმასვლა გადაწონის მრავალ ჩავარდნას, ისეთია. ხან უჩვეულოდ ძლიერები, ხან ადამიანურად სუსტები. წიგნიც რომ იციან და ცხოვრებაც. პირობითობებისგან გათავისუფლება რომ შეუძლიათ. რომ წაიქცევიან, მაგრამ არ დაიჩოქებენ. რომ კვდებიან, მაგრამ იმარჯვებენ… მინდოდა, ასეთი ვყოფილიყავი, ნამდვილი ა დ ა მ ი ა ნ ი.

 

დანიელ გერბერი (1880 -1958) – ამერიკელი ფერმწერი
ლამაზი, მაგრამ წარმავალი მატერია – ჩვენი სხეული რომ გამჭვირვალე იყოს, დავინახავდით ღვთაებრივ ყვავილს – სულს. თუმცა სულიც ხრწნადობისკენაა მიდრეკილი, როცა სხეულშია. ამიტომ ისწრაფის მისგან განსაშორებლად. არის, როგორც ,,ჩიტი გალიაში, როგორც მუჭში პეპელა…”. სულის სილამაზე კი სწორედ მის თავისუფლებაშია. იქნებ ჩვენი ცხოვრებაც არც არაფერია, სულის სხეულის ჩარჩოებისგან თავდაღწევის შეუმჩნეველი სწრაფვის გარდა?

 

 

 

 

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე

ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას. ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...