ბავშვის სრულფასოვან განვითარებაში, თავისუფალ, ლაღ ადამიანად ჩამოყალიბებაში ოჯახის შემდეგ უმნიშვნელოვანესი როლი აქვს ანიმაციურ ფილმებსა და წიგნებს. თუ დავკონკრეტდებით, იმ პერსონაჟებს, რომლებიც უყვართ, მოსწონთ და აღაფრთოვანებთ.
ბავშვებისთვის საყვარელი პერსონაჟების ხედვა, მოსაზრებები, ცხოვრების სტილი – მისაბაძი და საოცნებო ხდება. და სწორედ ამ დროს იტვირთება მათ ცნობიერში მათი სამომავლო „მე“, ის „მე“ როგორადაც მათ სურთ ყოფნა. ეს იმდენად დაუვიწყარი შთაბეჭდილებებია, რომ არასოდეს ხუნდება და გარკვეულ ზეგავლენას ახდენს მათ ცხოვრებაზე, გადაწყვეტილებების მიღებაზე, აზროვნებასა და ღირებულებებზე.
ვფიქრობ, რომ სწორედ ასეთია ბრიტანული მულტსერიალი „გოჭი პეპა“, რომელშიც სწორად რომ ბავშვების სამყაროა წარმოდგენილი – ნათლად და გასაგებად. პერსონაჟები მარტივად არიან დახატული, ზედმეტი გადატვირთულობის გარეშე. პასტელის თბილი ფერები, უკან – სადა, მარტივი ფონი ბავშვს არ აღიზიანებს და მასზე დამამშვიდებლად მოქმედებს. უნდა აღინიშნოს მუსიკაც, რომელიც ასევე სიმშვიდისა და ბედნიერების განწყობას ქმნის.
ანიმაციაში უმნიშვნელოვანესი ადგილი უჭირავს ოჯახს, სადაც ერთმანეთზე ზრუნავენ, ყველა გადაწყვეტილებას, უმნიშვნელოსაც კი ერთად იღებენ, ერთმანეთს წყენას პატიობენ და პრობლემების მოგვარებაში ეხმარებიან.
მულტსერიალის ყველა სერია იწყება: ოჯახის გაცნობით – დედა და მამა ღრუტო, გოჭი – გოგო პეპა და უმცროსი ძმა – ბიჭი ჯორჯი. შემდეგ კადრი მათ სახლზე გადადის – როგორც ოჯახის მთლიანობის სიმბოლოზე.
პეპას ოჯახი ნამდვილად ბედნიერია და მათი ემოციები, ყოველთვის მკაფიოდ, ბავშვებისთვის გასაგებად, მარტივადაა გამოხატული. ეს იქნება მოწყენა – ამობრუნებული რკალით თუ იმ მხიარულებით, ოჯახის ყველა წევრის გულიანი სიცილი რომ მოსდევს.
პეპას ისტორიები მხოლოდ ბავშვებისთვის როდია, მშობლებისთვისაც აუცილებელი სანახავია და ბევრი რამის სწავლა შეიძლება მამა და დედა ღრუტოებისგან. მაგალითად, იმის, რომ ჩვენს შვილებს ვესაუბროთ, შეცდომები ვაპატიოთ და კარგი საქციელისთვის შევაქოთ.
ამ ძალიან საყვარელ ოჯახს, საკუთარი „ოჯახური“ თამაშებიც აქვს, რაც ასევე უმნიშვნელოვანესია ბავშვების განვითარებისთვის. მაგალითად, როდესაც პატარა ძამიკო ჯორჯს თავისი საყვარელი დინოზავრი დაეკარგება – მის ძიებაში მთელი ოჯახია ჩართული. მამა ღრუტო აცხადებს, რომ მისი პოვნა გამომძიებლის საქმეა.
– და ვინ არის გამომძიებელი? – კითხულობს პეპა, რასაც მამა ღრუტოს პასუხი მოსდევს და ცნობისმოყვარე, აქტიური პეპა მაშინვე გამომძიებლად იქცევა. აბა, როგორი საქმეა, საყვარელ ძამიკოს საყვარელი დინოზავრი დაეკარგა და ის მოწყენილია, დროა გამხიარულდეს. პეპას გამომძიებლობაში მთელი ოჯახი ეხმარება, აძლევენ მითითებებს, რჩევებს – დასასრულ კი სათამაშოს პოულობენ და ყველა ბედნიერია, პეპას კი მამა ღრუტო აქებს, ის მშვენიერი გამომძიებელი და დაიკოა.
ხშირად, შევამჩნევთ ასეთ კადრს: მამა და პეპა ჭადრაკს თამაშობენ, დედა კი წიგნს კითხულობს – ეს სწორედ რომ ოჯახური იდილია და ნორმაა. პატარა ასაკიდანვე ოჯახის რაობაზე მსგავსი წარმოდგენების შექნა მეტად საჭირო და აუცილებელია.
გარდა ამისა, ეს ეპიზოდი – წიგნიერებისა და ინტელექტუალური თამაშების პოპულარიზაციასაც ეწევა.
როდესაც პეპას ოჯახზე ვსაუბრობთ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, როგორ არის გადანაწილებული მის ოჯახში მამისა და დედის როლები. მაგალითად, სერიაში „დედა ღრუტო მუშაობს“ – დედას ბევრი სამუშაო აქვს კომპიუტერთან, მამა ღორი კი სამზარეულოში წვნიანს ამზადებს. შემდეგ, როდესაც მამა დედას კომპიუტერის შეკეთებას ცდილობს, დედა ღრუტო წვნიანს ამზადებს. აქ არავინ არაფერს თაკილობს, პირიქით ერთმანეთს ეხმარებიან და ოჯახში იმ საქმეს ჰკიდებენ ხელს, რომლის გაკეთებაც საჭიროა იმ მომენტისთვის. სამომავლო სწორი გენდერული წარმოდგენების ჩამოყალიბებისთვის პეპას სერიალი ბავშვებს მნიშვნელოვან გზავნილებს აწვდის.
მულტფილმში გვხვდება მკვეთრი ინსტრუქციაც, რომელთა ცოდნა მათი მაყურებლებისთვის აუცილებელია. მაგალითად: „პეპა, თუ გუბეში ხტუნვას დააპირებ, ჩექმები აუცილებელია“ და სხვ.
უნდა აღინიშნოს ის ფაქტიც, რომ ბავშვების აღზრდა-განათლებაში, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ბებია და ბაბუაც. როცა პეპა სასკოლო სპექტაკლისთვის როლს სწავლობს, მას ოჯახის ყველა წევრი ეხმარება და ამხნევებს.
პეპას და მისი ოჯახის ამბების ნახვა არც მასწავლებლებს აწყენდათ. პეპას ბაღის მასწავლებელი ქალბატონი თხა იდეალური მასწავლებელია. როდესაც პეპა წუხს იმის გამო, რომ მის ძმას ხატვა კარგად არ გამოსდის, მასწავლებელი ეუბნება: იქნება, შენ სცადო და დაეხმაროო. თუმცა, როდესაც პეპას მიერ ნასწავლი ყვავილი ჯორჯის ფურცელზე დინოზავრი გამოდის, მასწავლებელი ორივეს ნამუშევარს აქებს და კედელზე გამოფენს. მისი თითოეული სიტყვის მოსმენისას, რჩება შთაბეჭდილება თითქოს მასწავლებლის სახელმძღვანელოს ვკითხულობდეთ, რთულ მომენტში რა უნდა ვთქვათ და როგორ ავუმაღლოთ მოტივაცია ბავშვებს.
პეპას ჯგუფში მხოლოდ ღორები არ სწავლობენ. აქ შეხვდებით თეთრ ბაჭიას, შავ ლეკვს, ყვითელ კნუტს და სხვ. ეს განსხვავებულობა არავის ადარდებს, საუკეთესო მეგობრები არიან და ერთად მშვენიერ დროსაც ატარებენ. რაც მნიშვნელოვნად მოქმედებს ბავშვებში ტოლერანტული ხედვის, განსხვავებულის მიმღებლობისა და ემპათიის ჩამოყალიბებაში.
პეპას პერსონაჟი ძალიან კეთილი და ცნობისმოყვარეა. მას არასდროს ავიწყდება საკუთარ ძმაზე ზრუნვა, „მადლობისა“ და „ბოდიშის“ თქმა. პეპა უშვებს შეცდომებს, ზუსტად ისეთივეს როგორსაც უშვებენ ამ ასაკის ბავშვები. მაგალითად, ძალიან ჩვეულებრივს და ნაცნობს: უფროს დას არ უნდა, რომ მის ჯგუფში მისმა უმცროსმა ძმამ იაროს, რადგან მას საკუთარ მეგობრებთან თამაში სურს და არა ჯორჯთან. თუმცა შემდეგ ამ შეცდომებს ასწორებს და მაყურებლებსაც ასწავლის პრობლემების გადაჭრის გზებს.
პეპას ძალიან უყვარს საკუთარი ოჯახი, დედიკოს დაბადების დღეზე სიურპრიზის მომზადებაში მთელ ოჯახთან ერთად აქტიურადაა ჩართული.
საინტერესოა დედა ღრუტოს დაბადების დღე – რომელიც იწყება საუზმით ლოგინში. საუზმეს – ერთ ცალ ვარდთან, პეპას და ჯორჯის მისალოც ბარათთან ერთად მამა ღრუტო მიართმევს. დედა ღრუტო საოცრად გახარებულია.
ტორტზე დასანთები სანთლები არ კმარა, თუმცა ეს რა მოსატანია, მერე რა, იყოს სამი სანთელი, მთავარია, რომ წვეულება გაგრძელდეს და დედა ღრუტო ბედნიერი იყოს. დაბადების დღეზე სტუმრად ბებია და პაპაც მოდიან, საჩუქრად კი იუბილარი ულამაზეს კაბას იღებს. და სწორად იმ დროს, როდესაც დედა ღრუტო, ახალ მბზინვარე კაბაშია გამოწყობილი მამა ღრუტო უცებ პიჯაკის ჯიბიდან ორ ბილეთს იღებს და მეუღლეს საყვარელ სპექტაკლზე ეპატიჟება. სანამ დედა გადაწყვეტს, ბებია მაშინვე პასუხობს, რომ არ არის პრობლემა ბავშვებს ის დაიტოვებს, რაც ძალიან ამხიარულებს პეპას და ჯორჯს. ნაცვლად იმისა, რომ მანაც თეატრში წასვლის სურვილი გამოთქვას. ყველა ბედნიერია.
ბავშვები კი სწავლობენ, როგორ გაუგონ და შეიყვარონ, როგორ გააბედნიერონ მშობლები, ძმები, მეგობრები, ოჯახის სხვა წევრები.
ძალიან ბევრის თქმა შეიძლება პეპას ოჯახზე, მის პერსონაჟზე და იმ გზავნილებზე, რომლებიც უმნიშვნელოვანესი, საჭირო და აუცილებელია, თუ ჩვენი შვილების სწორ ღირებულებებით აღზრდა, კეთილ, მოსიყვარულე, ტოლერანტულ, მეგობრულ და მშვიდ ადამიანებად ჩამოყალიბება გვინდა. რომლებისთვისაც ოჯახი ყველაზე მნიშვნელოვანი რამ იქნება ამქვეყნად, ხოლო სახლი კი – საუკეთესო ადგილი.
