ხუთშაბათი, მაისი 1, 2025
1 მაისი, ხუთშაბათი, 2025

ჟაკ გოდიე – ფრანგული მისია

0

ფრანგული ენასა და ლიტერატურის მასწავლებელი ჟაკ გოდიე,ოთხი წელიათბილისში განსაზღვრული მისიით ჩამოდის.ის საფრანგეთში დაახლოებით 40 წელი ასწავლიდა კოლეჯსა და ლიცეუმში. 2008 წლიდან იგი ქალაქ ნანტის AGIR ასოციაციის წევრია. ამჟამად ჟაკ გოდიე ორი თვით სტუმრობს რობერ შუმანის სახელობის ევროპულ სასწავლებელთან არსებულ თბილისის მარი ბროსეს სახელობის ფრანგულ-ქართულ სკოლა-ლიცეუმს, სადაც მოსწავლეები ქართულთან ერთად ფრანგულ ატესტატსაც იღებენ.

 

ბატონო ჟაკ, გვიამბეთ AGIR  ასოციაციის  შესახებ.

ეს ასოციაცია რამდენიმე წელია არსებობს. მისი წევრები სხვადასხვა პროფილის მასწავლებლები არიან. მათ საკმაოდ დიდი გამოცდილება აქვთ პედაგოგიური მეთოდებისა და მიდგომების გამოყენების კუთხით. ასოციაციის მისიაა, გამოცდილების გაზიარებისა და დახმარების მიზნით მასწავლებლები სხვადასხვა ქვეყნის სკოლებში გაანაწილოს. ასოციაციის წევრები მიწვეულნი არიან როგორც საფრანგეთის სხვადასხვა რეგიონის სკოლებში, ასევე ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა ბელგია, იტალია, ჩინეთი, აფრიკა, რუსეთი, მაკედონია, საქართველო. ისინი ეხმარებიან როგორც მასწავლებლებს, ასევე სკოლის მოსწავლეებსაც. ასოციაცია 80-მდე პედაგოგს აერთიანებს. არსებობს ამ ორგანიზაციის პატარ-პატარა ფილიალები საფრანგეთის სხვადასხვა ქალაქში მოთხოვნების შესაბამისად. ამ ორგანიზაციის წევრობა ნებაყოფლობითია და არაანაზღაურებადი. ასოციაციის წევრები მოხალისე მასწავლებლები არიან. თუმცა ნანტის მერია გამოყოფს გარკვეულ თანხას ასოციაციისთვის და სხვადასხვა ქვეყანაში მივლინებულ ფრანგ მასწავლებლებს გზის ხარჯებს უნაზღაურებს.

რამდენი ხანია, თქვენი ასოციაციიდან მოწვეული მასწავლებლები თბილისის სკოლებში ასწავლიან? რომელი სკოლებია ესენი?

ჩვენი ორგანიზაცია თხოვნას იღებს სხვადასხვა ქვეყნის სკოლების ხელმძღვანელებისგან. თუ შეთანხმებას მივაღწიეთ, სკოლაში განსაზღვრული მისიითა და ხნით იგზავნება პედაგოგი. თბილისსა და ნანტს დიდი ხნის მეგობრობა აკავშირებს, ნანტის მერია მეგობრობს თბილისის მერიასთან, ამდენად, ჩვენთვის თბილისში ჩამოსვლა ადვილია. თბილისის ორ სკოლასთან დაახლოებით თხუთმეტი წელია ვთანამშრომლობთ. ესენია თბილისის 151-ე საჯარო სკოლა და მარი ბროსეს სახელობის ქართულ-ფრანგული სკოლა-ლიცეუმი.

უფრო დაწვრილებით გვიამბეთ მისიის შესახებ.

საქართველოში ჩამოსულ მასწავლებლებს სხვადასხვა მისია გვაკისრია. 151-ე სკოლაში ჩვენი პედაგოგები ფრანგული ენისა და ლიტერატურის ქართველ მასწავლებლებს სწავლების როგორც თანამედროვე, ისე ევროპის სკოლებში არსებულ მეთოდებს აცნობენ, თავიანთ გამოცდილებას უზიარებენ, სკოლის მოსწავლეებს ფრანგული ენის გრამატიკის ადვილად ათვისებაში ეხმარებიან, ასწავლიან გამართულ, სწორ მეტყველებას, თუმცა ფრანგი მასწავლებლები გაკვეთილებს არ ატარებენ. მარი ბროსეს სკოლაში კი ჩვენ რამდენიმე მისია გვაკისრია, რადგან სკოლა შედის ჩრდილო და აღმოსავლეთ ევროპის სასკოლო ქსელში, სწავლება მიმდინარეობს როგორც ქართულ, ასევე ფრანგულ სექტორში, ყველა საგანი ფრანგულ ენაზე ისწავლება. გარდა ამისა, არის ისეთი საგნები, რომლებსაც ქართულ სკოლებში არ ასწავლიან. ამ სკოლის პედაგოგებს დახმარება სჭირდებათ, რადგან მათ მიერ ჩატარებული გაკვეთილები ევროპულ სტანდარტებს შეესაბამებოდეს. ჩვენ მზად ვართ, მათ ყველა კითხვაზე ვუპასუხოთ და საჭიროებისამებრ დავეხმაროთ, ასევე მოვიძიოთ პედაგოგები, რომლებიც ინტერნეტის მეშვეობითაც შეძლებენ ქართველი კოლეგების დახმარებას სავარჯიშოებით, სახელმძღვანელოებით თუ ინტერნეტრესურსებით. აღსანიშნავია, რომ მოსწავლეთა დავალებები საკონტროლოების სახით იგზავნება საფრანგეთში და კლასიდან კლასში გადასვლა საფრანგეთიდან მიღებულ შეფასებაზეა დამოკიდებული, ამდენად, მნიშვნელოვანია, სწორად მოამზადონ ნებისმიერი საგნის შემაჯამებელი თავი.

მარი ბროსეს ქართულ-ფრანგულ სკოლა-ლიცეუმში გამოვყოფდი რამდენიმე მისიას, რომლებიც მოხალისე ფრანგ პედაგოგებს გვაკისრია:

პირველი – ყოველ სასწავლო წელს სამი პედაგოგი ორ-ორი თვით ჩამოდის ამ სკოლაში. ისინი ატარებენ გაკვეთილებს როგორც ცალკე, ასევე ქართველ მასწავლებლებთან ერთად. ეს დიდ დახმარებას უწევს დამამთავრებელი კლასის მოსწავლეებს, რომლებიც საატესტატო (საფრანგეთში – Brevet დაBac) გამოცდებისთვის ემზადებიან. ისინი, ისევე როგორც მათი ფრანგი თანატოლები, გამოცდებს საფრანგეთში, ნანტში აბარებენ. სასწავლო წლის განმავლობაში რამდენიმე თვით ჩვენი მასწავლებლების ჩამოსვლა ეხმარება არა მარტო მოსწავლეებს, არამედ ამ სკოლის პედაგოგებსაც, რომლებსაც საშუალება ეძლევათ, დახვეწონ სასაუბრო ენა, აითვისონ ახალი მეთოდები და მოისმინონ ჩვენგან ზოგიერთი რთული სიტყვის განმარტება.

მეორე – სკოლის X და XII კლასების მოსწავლეები ყოველ წელს ერთი ან სამი თვით მიემგზავრებიან ნანტში და იქაურ კოლეჯში ან ლიცეუმში სწავლობენ. დამამთავრებელი კლასის მოსწავლეები გამოცდების ჩასაბარებლადაც მიდიან ნანტში. ჩვენი ორგანიზაცია მათთვის მოიძიებს ოჯახებს, რომლებსაც შეუძლიათ, უფასოდ უმასპინძლონ მოსწავლეებს. აქ ბავშვები ყველა საგანს ფრანგულ ენაზე სწავლობენ. “ფრანგულ გარემოში” იხვეწება მათი ფრანგულიც. ამ სკოლის ბევრი მოსწავლე უკვე სწავლობს საფრანგეთის უნივერსიტეტებში. ვფიქრობ, ეს უკვე ნიშნავს მისიის შესრულებას, თუმცა ჩვენ დღემდე ვთანამშრომლობთ.

და მესამე – ორგანიზაცია საკუთარ თავზე იღებს, დაეხმაროს სკოლას და მოიძიოს ისეთი საგნების სპეციალისტები, როგორიცაა ფილოსოფია, ეკონომიკა, ტექნოლოგია. ამ საგნებში ტარდება ონლაინგაკვეთილები. ეს ის საგნებია, რომელთა სწავლებაც, საფრანგეთის ეროვნული სასწავლო გეგმის მიხედვით, სავალდებულოა.

გარდა ამისა, ზოგჯერ მასწავლებლებიც იგზავნებიან საფრანგეთში სტაჟირებაზე. მათი მგზავრობის ხარჯებს ჩვენი ორგანიზაცია იხდის. 2012 წლის იანვარში ისტორია-გეოგრაფიის მასწავლებელი ორი კვირით ესტუმრა ლა ერდრის ლიცეუმს ნანტში. სტაჟირების მიზანი დამამთავრებელ კლასებში საგაკვეთილო პროცესზე დაკვირვება გახლდათ. შარშან თბილისში იმყოფებოდა AGIR ასოციაციის წევრი, ისტორია-გეოგრაფიის მასწავლებელი ჟოზიან გარო (Josiane Garreau) და ქართველი პედაგოგის სტაჟირება საფრანგეთში სწორედ მასთან თანამშრომლობით განხორციელდა. შარშან სტაჟირებაზე დაწყებითი კლასის მასწავლებელი გაიგზავნა.

მართავთ თუ არა ტრეინინგებს მასწავლებლებისთვის?

– საჭიროებისამებრ. გასულ სასწავლო წელს თბილისს ესტუმრა ბატონი ჟან-მარი ბალტაზარი (Jean-Marie-Balthazar), რომელიც მთელი ვიზიტის განმავლობაში დაწყებითი კლასის მასწავლებლებისთვის ტრენინგებს მართავდა. ტრენინგი შეიძლება ჩაუტარდეს როგორც ერთ პედაგოგს ცალკეული პროგრამით, ასევე პედაგოგების ჯგუფს.

– პრეზენტაციებსა და პროექტებშიც ხომ არ მონაწილეობთ ქართველ პედაგოგებთან ერთად?

– როდესაც პედაგოგს სჭირდება რჩევა პრეზენტაციის გამართვის თაობაზე, სიამოვნებით ვაძლევთ. ფრანკოფონიის დღეებთან დაკავშირებით მასწავლებლები ინტენსიურად ამზადებენ პროექტებს. გამოვარჩევდი შარშანდელ პროექტს, რომელშიც სპექტაკლი იყო ჩართული. მასში პედაგოგების თხოვნით გარკვეული ცვლილება შევიტანე და საინტერესო გამოვიდა. ამ პროექტმა ლიონში მასწავლებელთა მე-4 საერთაშორისო ფორუმზე გამარჯვება მოიპოვა.

– შეიძლება თუ არა, თქვენი ორგანიზაცია საქართველოს სხვა სკოლების პედაგოგებსაც დაეხმაროს?

რა თქმა უნდა, შეიძლება. ამისთვის მათ ჩვენს ორგანიზაციას უნდა მიმართონ. იმისდა მიხედვით, რა ტიპის დახმარებას ითხოვს სკოლა თუ ცალკეული პედაგოგი, შეიძლება ეს დახმარება ინტერნეტსივრცითაც შემოიფარგლოს. შეთანხმების შემთხვევაში ჩვენ, მოხალისე მასწავლებლები, მათი სკოლის კარსაც შევაღებთ.

ნებისმიერი უცხო ენის შესწავლა პრაქტიკულ გარემოში ადაპტირების შედეგია. ხშირად ნაყოფიერი საგაკვეთილო პროცესი იძლევა ამ შედეგს, შედეგი კი მისიის აუცილებელი კომპონენტია, რომლისთვისაც “მასწავლებელი” ანაზღაურების გარეშეც კი მზადაა, ფასდაუდებელი საქმიანობა გასწიოს.

 

ესაუბრა ხათუნა გოგალაძე

მეთოდოლოგიური სწავლება მოსწავლეებს სკოლასთან მჭიდროდ აკავშირებს

0
გევინი ნიჭიერი და მეგობრული ახალგაზრდაა ნევარკიდან (ნიუ-ჯერსის შტატი). მან ხუთი წლის წინ მიატოვა სკოლა. ცოტა ხნის წინ გევინმა GED პროგრამაში ჩარიცხვა განიზრახა. ჩვენ ერთმანეთს ვაშინგტონში, განათლების საკითხებისადმი მიძღვნილ ნაციონალურ კონფერენციაზე შევხვდით. შესვენებისას გამოველაპარაკე და ვკითხე, როდის დაკარგა სკოლაში სწავლისადმი ინტერესი.
გევინი გააკვირვა ამ შეკითხვამ. „აქამდე ეს ჩემთვის არავის უკითხავს”, – მითხრა მან, ხანმოკლე პაუზის შემდეგ კი მიპასუხა: „მესამე კლასიდან. მასწავლებელმა ტესტი მოგვცა და მივხვდი, რომ ეს ტესტი მე არ მეხებოდა… სწავლისადმი ჩემი დამოკიდებულება უფრო და უფრო გაუარესდა. ეს განსაკუთრებით მეხუთე კლასიდან გახდა საგრძნობი და სწორედ იმ დღეს, როცა 16 წელი შემისრულდა, სკოლის მიტოვება გადავწყვიტე”. – „და იმ დღესვე მიატოვე?” – „იმ დღეს არა, რადგან შაბათი იყო, მაგრამ ორი დღის შემდეგ ეს გადაწყვეტილება სისრულეში მოვიყვანე”.
კონფერენცია, სადაც მე და გევინი ერთმანეთს შევხვდით, ახალგაზრდების მიერ სწავლის მიტოვების „ეპიდემიას” ეძღვნებოდა. გევინის ისტორია ამის მკაფიო ილუსტრაცია იყო. ყოველწლიურად ამერიკელი მოსწავლეების მესამედი სწავლას თავს ანებებს ან უბრალოდ ვერ ამთავრებს სკოლას – ეს ჩვენი ქვეყნის ნაციონალური სენია. მაგრამ გევინის მოგონებები იმაზეც მიუთითებს, რომ საიტყვა „ეპიდემიამ” როგორც მეტაფორამ შეიძლება შეცდომაში შეგვიყვანოს. გევინის შემთხვევა გულისხმობს იმედგაცრუებას, რომელიც თითქმის ათი წლის განმავლობაში ღრმავდებოდა, სანამ ის შეუერთდებოდა იმ ახალგაზრდებს, ვინც სწავლა მიატოვა. ეს არ არის ვირუსი, რომელიც უეცრად იპყრობს ადამიანს მოზარდ ასაკში და სწავლის მიტოვებას აიძულებს. გევინს წლების განმავლობაში სძულდა სკოლა და მოთმინებით ელოდა იმ დროს, როდესაც მის მიტოვებას შეძლებდა. ამის მთავარი მიზეზი კი ის გახლდათ, რომ მოსწავლე, ფაქტობრივად, არ იყო ჩართული სწავლის პროცესში.
ადრეული ასაკის ბავშვთა სასწავლო პროცესში ეფექტური ჩართვა ცნობილი პრობლემაა. სკოლა კარგად მუშაობს იმ ბავშვებთან, რომლებსაც სწავლა და ცოდნის მიღება სწყურიათ. მათ უმეტესობას, თუნდაც დაბალი მოსწრების ბავშვებს, შეუძლია საკუთარ თავში სწავლის სიყვარული განავითაროს. მაგრამ არიან მოწაფეები, რომლებსაც თავიდანვე (ანუ სასკოლო ასაკამდე, დ. თ.) არ გააჩნიათ გამოცდილება, ყურადღებით მოეკიდონ შესასწავლ ობიექტს და არც თანამშრომლობითი (ინტერაქციული, დ.თ.) უნარი აქვთ განვითარებული. მათთვის სკოლა ერთგვარად ცივი და მაიძულებელი გარემოა, ამიტომ ასეთი მოსწავლეები შესაძლოა ვერასოდეს ჩაერთონ სკოლის ცხოვრებაში. ასეთ ბავშვებს ეჩვენებათ, რომ სკოლას არ სურს ან არ იცის, როგორ ჩამოუყალიბოს მათ საჭირო უნარები, როგორ გაუღვივოს სწავლის წყურვილი ან როგორ მისცეს ცოდნა. 
ახლა კი დადებითი სიახლის შესახებ. კვლევისას აღმოვაჩინე, რომ მეთოდოლოგიური სწავლება, რომელიც უკანასკნელი ათწლეულების განმავლობაში ეფექტურ პედაგოგიკად იქცა საშუალო და უმაღლესი განათლების სფეროში, შესაძლოა ადაპტირებულ იქნეს ადრეული ასაკის ბავშვებისთვისაც, რაც მათ მნიშვნელოვნად დაეხმარება სკოლასთან მჭიდრო კავშირის დამყარებაში. კურიკულუმის დამხმარე ასეთ სტრატეგიას აქვს როგორც ექსპერიმენტული, ისე ეთიკური განზომილება, რომელიც მოსწავლეებს ჯანსაღი იდენტობის ჩამოყალიბებაში ეხმარება. მე მრავალი წლის განმავლობაში ვმუშაობდი ერთწლიანი მეთოდოლოგიური სწავლების დახვეწაზე, რომელსაც Penny Harvest, ეს პროგრამა აშშ-ის         1 000 სკოლაში მოქმედებს.
მოტივაციისა და ღირებულებების ჩამოყალიბება. ოჯახურ გარემოში ყურადღებიანი მშობლები შვილებს ასწავლიან იმპულსური ქმედებების ურთიერთგაცვლას იმით, რომ აქებენ მათ ზოგიერთ ქცევას როგორც „განსაკუთრებულ ნიჭს”. ამგვარი შეფასება ბავშვს ინდივიდუალობის ძალზე სასარგებლო შეგრძნებას ანიჭებს. კარგად აგებულ მეთოდოლოგიურ სწავლებასაც შეუძლია იმავე შეგრძნების გაჩენა, თუ ხაზი გაესმება ახალგაზრდების როგორც თაობის სხვადასხვა ნიჭს.
ასეთი სტრატეგია ბავშვებს ეხმარება ეგოისტური ქცევის დაძლევაში და მის სანაცვლოდ თანამშრომლობითი ღირებულების ჩამოყალიბებაში, მაგალითად, ემპათიურობის გულწრფელი გამოხატულების დაჯილდოებით. როდესაც ბავშვი სხვისთვის აკეთებს რამეს და ამისთვის მას საჯაროდ აქებენ, მას უძლიერდება შეგრძნება გარკვეული ერთობისადმი (კლასი, წრე, სამეგობრო, დ.თ.) კუთვნილებისა. გარდა ამ შეგრძნების გაძლიერებისა, ამგვარი საქციელის დაფასება აძლიერებს ბავშვში ეთიკურ სტანდარტს, რომელიც აუცილებელია ხსენებული კავშირის შესანარჩუნებლად.
როცა მეთოდოლოგიური სწავლების მიზნები თანხვდება ახალგაზრდა თაობის მისწრაფებებს, აღიარებს მათ ემპათიურ შეგრძნებებს და იქცევა საინტერესო ინტელექტუალურ სტრატეგიად, ის მოიტანს სამმაგ ეფექტს, რომელიც დაკავშირებულია სწავლის პროცესში ჩართულობის განმტკიცებასთან – იდენტობის, კავშირისა და რეალიზებულობის შეგრძნებებს.
ნდობის მოპოვება. ვინაიდან სწავლა უმეცრების მიზანმიმართულ დაძლევას ითხოვს, ეს ხშირად საკლასო ოთახში, მასწავლებლისა და თანატოლების წინაშე, გაბედულ და რისკიან ქცევას გულისხმობს. მრავალი მასწავლებელი ცდილობს მოსწავლეთა ნდობის მოპოვებას, მაგრამ შემდეგ, ტესტირებათა რეგულარული „ზეწოლის” გამო, ეს ნდობა ქრება (გავიხსენოთ გევინის მაგალითი). სხვის მიმართ გამოვლენილ ყურადღებაზე რეაგირება ადამიანს ნდობას უნერგავს. სოციალურ პრობლემაზე ერთად მუშაობა გულისხმობს როგორც საერთო ზრახვებს, ისე ერთობლივ მოქმედებას. ყველაზე მნიშვნელოვანი ის არის, რომ სიბნელით დაწყევლილ სამყაროში მეფე ის არის, ვისაც სინათლე აქვს. ეს ფაქტი ბავშვს რაციონალობისადმი, ცოდნისა და სხვა უნარებისადმი ნდობას უყალიბებს. ამ დროს მნიშვნელობა არ აქვს, ვინ ფლობს მათ.
დეფრაგმენტირებული ერთობები. დაბოლოს, ამგვარი მეთოდოლოგიური სწავლებით სკოლასთან მჭიდროდ დაკავშირების ეს პროცესი შეიძლება დაიწყოს წარმატებულ მოსწავლეებთან სხვების გათანაბრებით. ეს ზრდის პოზიტიურ ინტერაქციას და პოტენციურად ამცირებს დამთრგუნველ იზოლაციას, რომლითაც ზოგიერთი მოსწავლე ქრონიკულად იტანჯება.
მაგრამ ენთუზიაზმს მოსწავლეთა იზოლაციის საწინააღმდეგოდ მოქმედი მეთოდოლოგიური სწავლების მიმართ სამი შემზღუდველი ფაქტორი ანელებს.
პირველი: მოზარდის მიერ სწავლის მიტოვების ცნებას ამჟამად უმთავრესად 11-დან 14 წლამდე ასაკის მოსწავლეების (middle school) მიმართ იყენებენ, მაშინ როცა ჩვენი ტრაგიკული დანაკარგი 5-11 წლის მოსწავლეებს შორის (primary school) ის პატარა საიდუმლოა, რომლის მოსმენაც არავის სიამოვნებს.
მეორე: ჩორპორატიონ ფორ Corporation for National and Community Service-ს უკანასკნელი მონაცემებიდან ჩანს, რომ სკოლების დირექტორები მიკერძოებით ეკიდებიან ექსპერიმენტულ განათლებას.
მესამე და ყველაზე მტკივნეული: მეთოდოლოგიური სწავლების მოდელების უმეტესობის მოქმედების არეალი არ იზრდება. წლიდან წლამდე ნიჭიერი მასწავლებლები იღრმავებენ გამოცდილებას, მაგრამ ეს მეთოდი ფართოდ არ ვრცელდება.
პრობლემები არსებობს, მაგრამ მათი დაძლევა შესაძლებელია. Common Cents-ისა და Penny Harvest-ის მსგავსი მეთოდოლოგიური პროგრამების წარმატება ცხადყოფს, რომ მოსწავლეების სკოლასთან მჭიდროდ დაკავშირება სავსებით შესაძლებელია საკუთარი თავის, სხვებისა და სწავლის პროცესის შეყვარებით.
იმავდროულად საჭიროა მეორე ფრონტის გახსნაც სწავლის მიტოვების წინააღმდეგ. ჩვენ შეგვიძლია, სკოლაში სწავლის წლები ისე საინტერესო გავხადოთ, რომ მოსწავლეს სურვილი გაუჩნდეს, ხელმეორედ გაიაროს ეს პერიოდი.

თარგმნა დავით თინიკაშვილმა

ცვლილება როგორც სკოლის განვითარების აუცილებელი პირობა

0

ცვლილება სხვადასხვა ადამიანში სხვადასხვაგვარ ემოციას იწვევს: ერთნი გამუდმებით სიახლეების ძიებაში არიან, მეორენი ცვლილებებს შიშითა და უნდობლობით ხვდებიან. მიუხედავად ამისა, ერთი რამ ცხადია: ცვლილება აუცილებელია განვითარებისთვის. აქედან გამომდინარე, სკოლის განვითარებისთვისაც. ამიტომ ცვლილების დაგეგმვისა და პრაქტიკაში განხორციელების გზების ცოდნა სკოლის ხელმძღვანელისთვის საჭირო და გამოსადეგია.

 

სკოლაში ცვლილება ერთ-ერთი ყველაზე მეტად საჭირო, მაგრამ, იმავდროულად, ძნელად განსახორციელებელი რამაა. ვიდრე სკოლის ხელმძღვანელი სკოლაში ცვლილებას განახორციელებს, მან რამდენიმე მნიშვნელოვან კითხვას უნდა გასცეს პასუხი. ეს კითხვებია:

. რა უნდა შეიცვალოს სკოლაში?

. რა მეთოდით/მიდგომით უნდა განხორციელდეს ცვლილება?

. როგორია ცვლილების სავარაუდო შედეგი?

დავიწყოთ პირველი შეკითხვით: რა უნდა შეიცვალოს სკოლაში? პასუხი მარტივია: ყველაფერი, რაც გაუმჯობესებას მოითხოვს. იმისათვის, რომ სკოლის ხელმძღვანელმა იცოდეს, სახელდობრ რა მოითხოვს ცვლილებას, მან კარგად უნდა შეისწავლოს სკოლაში არსებული სიტუაცია. დაიწყეთ, მაგალითად, სასწავლო და სამუშაო გარემოს მოწყობით. გააანალიზეთ, რა მდგომარეობაა სკოლაში ამ კუთხით, რათა დაადგინოთ, როგორ უნდა შეიცვალოს ის უკეთესობისკენ. მოიძიეთ პროფესიული ლიტერატურა იმის შესახებ, როგორ უნდა იყოს მოწყობილი სასწავლო და სამუშაო გარემო, რომ მოსწავლეებისა და მასწავლებლების მოტივაცია და შრომისუნარიანობა აამაღლოს. როგორც სკოლის ხელმძღვანელმა, სასურველია, გამოკითხოთ მოსწავლეები და მასწავლებლები, რათა შეიტყოთ, როგორი გარემო სურთ მათ. მოსწავლეებისა და მასწავლებლების აზრი გამოგადგებათ, როდესაც სასწავლო და სამუშაო გარემოს გასაუმჯობესებლად დაიწყებთ მუშაობას.

თვალი გადაავლეთ სასკოლო სასწავლო გეგმასა და სკოლის მიერ დაგეგმილ და განხორციელებულ ღონისძიებებს. მოისმინეთ ორგანიზატორების, მოსწავლეებისა და მშობლების აზრი ჩატარებული ღონისძიებების შესახებ. ამგვარად მომავალში ბევრ რამეს უკეთ გააკეთებთ.

როგორია სერტიფიცირებულ მასწავლებელთა რაოდენობა და მათი ჩართულობა სკოლის მიერ განხორციელებულ პროფესიული განვითარების ღონისძიებებში? თქვენ უკვე იცით, რომ სერტიფიცირებულ მასწავლებელთა რაოდენობა უნდა შეიცვალოს – მათი რიცხვი აუცილებლად უნდა გაიზარდოს.

კიდევ ერთხელ გადაავლეთ თვალი სასწავლო პროცესში მშობელთა ჩართულობას და თქვენი სკოლის კონკურენტუნარიანობას. თქვენ გსურთ, სიტუაცია ამ კუთხითაც შეცვალოთ უკეთესობისკენ: მომავალში მეტი და საინტერესო ღონისძიება დაგეგმოთ და განახორციელოთ. თქვენი სკოლა მომავალი სასწავლო წლიდან უფრო კონკურენტუნარიანი უნდა გახდეს.

ერთი სიტყვით, სკოლაში არსებული მდგომარეობის შესწავლით უამრავ მიზეზს აღმოაჩენთ, რომლებიც სკოლის განვითარებისთვის აუცილებელი ღონისძიებების თემად გამოდგება.

მეთოდები ცვლილებების განსახორციელებლად განსაკუთრებული ყურადღებითა და სიფრთხილით არის ასარჩევი. ვინაიდან სკოლაში ცვლილებების მთავარი გამტარებელი მასწავლებელია, ერთ-ერთი აუცილებელი პირობაა მასწავლებლებთან ინფორმაციის გაზიარება და მათი უფრო ინტენსიური ჩართვა სკოლაში დაგეგმილ ცვლილებებში. მასწავლებელი შეიძლება გახდეს ერთსა და იმავე დროს ცვლილებების სამიზნეცა და მოწინააღმდეგეც. სკოლის ხელმძღვანელის პირდაპირი მოვალეობაა, აქციოს მასწავლებელი სკოლის განვითარებისთვის საჭირო ღონისძიებების მოკავშირედ, მოქნილი მიდგომებით დაანახოს მას სასკოლო ცვლილების საჭიროება და, რაც მთავარია, საკუთარი (მასწავლებლის) როლი ამ ცვლილებაში. ნებისმიერი სასკოლო ცვლილება, რომელიც მასწავლებელს აიძულებს, უარი თქვას მანამდე დაგროვილ ცოდნაზე, იქამდე მიგვიყვანს, რომ სკოლის განვითარებისთვის აუცილებელ ცვლილებას მასწავლებელი მტკივნეულად აღიქვამს და საბოლოო ჯამში უარს იტყვის მის გატარებაზე. საზოგადოდ, ყოველგვარ ცვლილებას ადამიანები იგონებენ და ადამიანებმა უნდა განახორციელონ, ამიტომ სკოლის განვითარებისთვის აუცილებელი ცვლილების დაგეგმვისა და განხორციელებისას ადამიანური მხარის უგულებელყოფა თანამედროვე განათლების სისტემაში სკოლის ხელმძღვანელის ალღოს უქონლობის შედეგი შეიძლება იყოს.

სკოლის ხელმძღვანელმა სკოლაში გასატარებელი ღონისძიებების დაგეგმვისას უნდა გაითვალისწინოს შემდეგი: აუცილებელია, დაიგეგმოს პირველი და მეორე რიგის ცვლილებები. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ცვლილების განხორციელება ორ შრედ დაგეგმოს. პირველი შრე გულისხმობს განსახორციელებელი ღონისძიებების იდეურ და სამართლებრივ დონეზე გადამოწმებას – ის, რაც დაგეგმილი გვაქვს სკოლის განვითარებისთვის, რამდენად შეესაბამება არსებულ კანონმდებლობას და გამართლებულია იდეურად; მეორე შრე კი უკვე ჩამოყალიბებული კონცეფციის, სამართლებრივი ბაზისა და სამოქმედო გეგმის პრაქტიკაში განხორციელებას გულისხმობს. ორივე შრე საკმაოდ შრომატევადია და ინტენსიურ მუშაობას მოითხოვს. ამასთან, თუ პირველი შრე წარმატებულად და გონივრულად არ დაიგეგმა, მეორე ვერასოდეს იმუშავებს. მაგრამ ვერც პირველ ეტაპზე დაგეგმილი ცვლილებები განხორციელდება წარმატებით, თუ არ გავითვალისწინეთ ადამიანური ფაქტორი, ანუ მათი პოზიცია, ვის მხრებზეც მხარზეც გადაივლის ცვლილებებისა და მათი შედეგების მთელი სიმძიმე.

სკოლის განვითარებისთვის საჭირო ღონისძიებების დაგეგმვისას გასათვალისწინებელია ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი, რომელიც ცვლილების ყველაზე დიდი ხელშემწყობიც შეიძლება გახდეს და ხელის შემშლელიც. ეს არის სკოლის კულტურა. ნებისმიერ ორგანიზაციაში, მათ შორის – სკოლებშიც, არსებობს ადამიანთა შორის გარკვეული ხნის განმავლობაში ჩამოყალიბებული ურთიერთობები, ღირებულებები, შეხედულებები და ცოდნა. სკოლის შიგნით ჩამოყალიბებული კულტურა ბუნებით კონსერვატიულია და ცვლილებებს ეწინააღმდეგება. სტრუქტურული ცვლილება, რომელიც ხელმძღვანელმა შეიძლება დაგეგმოს, აუცილებლად გამოიწვევს ამ კულტურის ცვლილებას, კულტურის ცვლილება კი ადამიანების უნდობლობას იწვევს, რადგან ცვლილება მათთვის ჩვეულ გარემოს საფრთხეს უქმნის. იმისთვის, რომ ორგანიზაციაში მოღვაწე ადამიანები ცვლილებათა მოწინააღმდეგეები არ გახდნენ, სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვს დაგეგმილ ღონისძიებათა მოსალოდნელი შედეგების მათთვის გასაგებ ენაზე განმარტებას. თუ სკოლის განვითარებისთვის საჭირო ღონისძიებებმა მასწავლებლებისთვის ჩვეული გარემოს საფრთხე შეუქმნა და ამას დაერთო მასწავლებლების ბუნდოვანი წარმოდგენა ცვლილების მიზანზე, მაშინ ისინი ისეთ წინააღმდეგობას გაგიწევენ, რომ საბოლოო ჯამში სკოლის განვითარებისთვის აუცილებელი ცვლილებების წარმატებით განხორციელება შეუძლებელი გახდება.

სკოლის განვითარებაში მონაწილე ნებისმიერმა მხარემ, თავად სკოლის ხელმძღვანელიდან დაწყებული, ცვლილების ნებისმიერი გამტარებლით დასრულებული, შესაძლოა უნებლიეთ ხელი შეუშალოს სკოლის განვითარებას:

სკოლის ხელმძღვანელი: თუ სკოლის ხელმძღვანელმა სკოლის განვითარებისთვის საჭირო ღონისძიებების დაგეგმვამდე არ ჩაატარა სათანადო მოსამზადებელი სამუშაოები – სკოლაში არსებული სიტუაციის კვლევა, საერთაშორისო და სხვა წარმატებული სკოლების გამოცდილების ანალიზი, სკოლის განვითარებისთვის საჭირო ღონისძიებების დაგეგმვისას არ გაითვალისწინა შესაბამისი იურიდიული შესაძლებლობებისა და განსახორციელებელი ცვლილებების იდეური შესაბამისობა განათლების პოლიტიკასთან, გამოვა, რომ სკოლის ხელმძღვანელი თავად იქცევა წარუმატებელი რეფორმის მიზეზად.

მასწავლებელი: მასწავლებლების უმეტესობა ბუნებით კონსერვატორია. ისინი თავიანთი პრაქტიკის განმავლობაში აგროვებენ გამოცდილებას, რომელიც შემდეგ მათი მთავარი იარაღია პროფესიულ ცხოვრებაში. თუ მასწავლებლებს არ ექნებათ საკმარისი ინფორმაცია ცვლილებათა აუცილებლობის შესახებ და მათ მოთხოვნებს არ გაითვალისწინებენ, ისინი ხელს შეუშლიან სკოლის ხელმძღვანელის მიერ დაგეგმილი ცვლილების წარმატებით განხორციელებას.

თუ დაგეგმილი გაქვთ, რომ ახალი სასწავლო წლიდან სკოლაში სერტიფიცირებულ მასწავლებელთა რიცხვი უნდა გაორმაგდეს, ეს საკითხი უნდა განიხილოთ მასწავლებლებთან ერთად, რათა სერტიფიკატის მისაღებად მათი მზაობა და სურვილი თანხვდეს სკოლის განვითარებისთვის დაგეგმილ ღონისძიებას. თუ გსურთ, უკეთესობისკენ შეცვალოთ საზოგადოებასთან კომუნიკაციის საკითხი და სკოლის კონკურენტუნარიანობა გაზარდოთ, მოისმინეთ მასწავლებელთა მოსაზრებებიც ამ საკითხზე და გაითვალისწინეთ მათი პოტენციალის გამოყენების შესაძლებლობა ამ მიზნის მისაღწევად.

სკოლის განვითარებისთვის აუცილებელი ცვლილების დაგეგმვისას არასოდეს დარჩეთ მარტო პრობლემის პირისპირ. მასწავლებლების ჩართულობის, მათი გამოცდილებისა და ცოდნის გაზიარების გარეშე არაფერი გამოვა. ჩართეთ ისინი ცვლილებების დაგეგმვასა და განხორციელებაში, მოისმინეთ და გააანალიზეთ მათი მოსაზრებები, კოლეგების კარგი და ცუდი გამოცდილება და დაინახავთ, რომ ცვლილება, რომელიც სკოლის განვითარებისთვის დაგეგმეთ, სხვებისთვის მისაბაძი და წარმატებულია.

მითოსად ქცეული ტკივილი

0

“Всякая рукопись беззащитна. Я вся – рукопись”

Марина Цветаева”
როდესაც უკვე ცნობილ პოეტს ჟურნალისტები თუ უბრალო მკითხველები აწუხებდნენ ხოლმე, ის, ჩია და წელში მოხრილი, თავისი გამაოგნებლად ღარიბული ოთახის კუთხეში შეიყუჟებოდა და საუბრის სწრაფად დამთავრებას ცდილობდა. სამხრეთ ავსტრიაში მდებარე მისი პატარა სოფლის ცხოვრება დიდად არ შეუცვლია არამარტო მეოცე საუკუნის სოციალურ კატაკლიზმებსა და ორ მსოფლიო ომს, არამედ მრავალი საუკუნის დინებასაც. ამ პატარა ქალსაც ქალაქელი სტუმრები ალბათ ისე უყურებდნენ, როგორ ეთნოგრაფიულ ღირსშესანიშნაობას: მუქი თავსაფარი და წინსაფარი მას თავისი წინაპრებისაგან არაფრით გამოარჩევდა. ოღონდაც ეს თავისებურება სჭირდა: ღამღამობით სულ რაღაცას წერდა. სტუმრები, ცხადია, განუწყვეტლივ უსვამდნენ კითხვებს მის შემოქმედებაზე და საერთოდ ლიტერატურაზე, რაც მისთვის აბსტრაქტულ ცნებებს წარმოადგენდა. ქრისტინე ლავანტისთვის ცოცხალი და კონკრეტული მხოლოდ გრძნობები იყო. ერთ-ერთ ასეთ კითხვაზე გაცემული პასუხი ლავანტისეული კრედოს კლასიკურ ფორმულირებად იქცა: “ჩემი შემოქმედება სხვა არაფერია, თუ არა დასახიჩრებული ცხოვრება”, – ეს კი იმას ნიშნავდა, რომ წერას თავის მოწოდებად არ თვლიდა, ეს სწრაფვა ჩვეულებრივი ადამიანური ცხოვრების ნაკლულოვნებიდან აღმოცენდა და სიცარიელის ამოვსების მცდელობა იყო. მისი ფიზიკური ძალები თითქოს უნაშთოდ იხარჯებოდა იმაზე, რომ როგორმე თავი გაეტანა და თვალი გაესწორებინა ყოფითი სიძნელეებისათვის, ხოლო სულიერი ძალები – იმაზე, რომ შეენარჩუნებინა სიახლოვე თუნდაც იმ ერთ ადამიანთან, ვინც მის ტკივილს გაიზიარებდა და ანუგეშებდა. ადამიანთა უმეტესობას იგი შიშითა და ეჭვით შეჰყურებდა, მაგრამ თუკი იშვიათ შემთხვევაში ვინმეს გაენდობოდა, დაჟინებითა და მუდარით ისწრაფოდა ამ ადამიანისკენ, შეიძლება ითქვას, ებღაუჭებოდა მას, მისგან ისრუტავდა საარსებოდ აუცილებელ სულიერ ძალებს, აქცევდა მას თავის “გოდების კედლად”, გზისმაჩვენებელ ვარსკვლავად, მფარველ ანგელოზად. ლავანტთან ამგვარი სიახლოვე (სხვანაირს იგი უბრალოდ არ მიიღებდა) მძიმე და დამთრგუნველი უნდა ყოფილიყო. თანაც, ეს მაინც ცალმხრივი ურთიერთობა იყო: ლავანტი მუდამ რეციპიენტად რჩებოდა. მას ვერ დავაბრალებთ ეგოიზმს, რადგან მუდამ გულწრფელად თანაგრძნობდა მეგობრის გასაჭირს, გულთან ახლოს მიჰქონდა ყოველი წვრილმანი ისე, როგორც ეს მხოლოდ მას შეეძლო… და მაინც: დიალოგების ცენტრში უფრო ხშირად მისი პრობლემები იყო. ეს გასაგებიცაა: მას ხომ სხვა ადამიანებზე ბევრად მეტი ტკვიილი და დარდი ხვდა წილად.

ლავანტი აპოლიტიკურ პიროვნებად და ავტორად ითვლება, რადგან არასოდეს გამოუხატავს თავისი პოლიტიკური მრწამსი. ერთი შეხედვით, საკუთარი თავით იყო დაკავებული, მაგრამ მისი პიროვნების უფრო ახლო გაცნობა ნათელს ხდის, თუ რა წრფელი და საღი დამოკიდებულება ჰქონდა ამ ქალს ცხოვრების ნებისმიერი სფეროს მიმართ, რა ნათლად ხედავდა ყოველივეს თავისი ბეცი თვალებით. ამის დამადასტურებლად მოვიყვან ნაწყვეტს წერილიდან, რომელიც მან 1063 წელს ებრაელ ნაცნობს, გერტრუდე რაკოვსკის მისწერა. აქ ჩანს ლავანტის პოლიტიკური, ეთიკური, უფრო ზუსტად კი – ადამიანური პოზიცია: “რა თქმა უნდა, მაშინვე გაგიხსენე! შენ ხომ ის საბრალო კეთილი ებრაელი გოგო ხარ, მაშინ, სანკტ-ვაიტში, ჩემს ლექსებს რომ უპატრონე და ანი ფონ როგალასთან მიშუამავლე. არსებობს ქვეყნად სიკეთე, რომელსაც ვერანაირი უბედურება ვერ ამოშლის ჩვენი მეხსიერებიდან. გთხოვ, ეს გამოთქმა – “ებრაელი გოგო” – სწორედ ისე მიიღო, როგორც მე მას ვგულისხმობ: როგორც საპატიო წოდება და დანაშაულის გამოსწორების დიდი სურვილი. დიახ, მეც მიმიძღვის ბრალი თქვენს წინაშე, მიუხედავად იმისა, რომ არასოდეს შემყრია ნაციზმის სენი, – პირიქით: ებრაელ ხალხში ჩემთვის მუდამ იყო რაღაც იდუმალი და მიმზიდველი. მაგრამ იქნებ ასეთი გულახდილობა მხოლოდ ტკივილს გაყენებს? … უკვე რამდენიმე წელია სახელმწიფოსაგან ყოველთვიურ ფულად დახმარებას ვიღებ, ამით ვცხოვრობ, თორემ ძველებურად ქსოვით თავს ვეღარ ვირჩენდი: ხშირად ვავადმყოფობ, თვალები აღარ მივარგა (ბაზედოვის დაავადება მაქვს) და მორალურადაც მძიმე მდგომარეობაში ვარ. ჩემი მეუღლე ლოგინადაა ჩავარდნილი და წუთით ვერ ვტოვებ, ასე რომ საკუთარ მკურნალობაზე ფიქრიც კი არ შემიძლია. მაგრამ რაა ეს ყველაფერი იმ ტანჯვასთან შედარებით, შენ და მილიონობით შენმა და-ძმამ რომ გამოიარეთ! თქვენს წინაშე დიდი ცოდვის შეგრძნება დღითიდღე იზრდება ჩემში. აქ ბოდიშიც კი უადგილოა. ერთადერთი, რაც უნდა გვექნა, ესაა: თავიდანვე ყველაფერი უნდა გვცოდნოდა, გვერდით უნდა ამოგდგომოდით და თქვენი ბედი უნდა გაგვეზიარებინა. ახლა კი გვიანია…”

ზედაპირული შთაბეჭდილება ქრისტინე ლავანტზე, როგორც უბრალო, გულუბრყვილო სოფლელ ქალზე, რომელიც თავისთვის მოულოდნელი ზენა შთაგონების ძალით არაჩვეულებრივ ლექსებს წერდა, ქრება, თუკი ჩავუფიქრდებით თუნდაც იმას, რომ ის ცდილობდა თავისი ტექსტების გამოქვეყნებას (მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო წლებში ამას იმ მარტივი მიზეზით სჩადიოდა: ახალ-ახალი ტექსტებისათვის ფულად ანაზღაურებას იღებდა), ან თუნდაც იმას, რომ იგი დათანხმდა რედაქტორის მიერ შეთავაზებულ ფსევდონიმზე და თავისი “ჩვეულებრივი” გვარი ტონჰაუზერი მშობლიური მდინარის მჟღერ სახელზე გაცვალა. ასევე საკმარისია შევხედოთ ერთ-ერთ მის ფოტოსურათს, სადაც ის აშკარად წინასწარ მოფიქრებულ პოზაში, ინდიელივით უდრტვინველი, გულზე ხელებდაწყობილი, გოროზი და მედიდურია – რომ ძალაუნებურად ვასკვნით: შეუძლებელია ცალსახად შევხედოთ ამ ქალს, გარე სამყაროსაგან თავის დასაცავად ხშირად ნიღაბს რომ ეფარება ხოლმე (ხსენებული ფოტოსურათი მან, როგორც აღმოჩნდა, ბევრ თავის ნაცნობ-მეგობარს გაუგზავნა საჩუქრად: სწორედ ასეთად სურდა დაენახათ). შინაგანი წინააღმდეგობრიობა, გახლეჩილობაც კი ლავანტის პიროვნებისა და მისი პოეზიის ყველაზე თვალშისაცემი ნიშანია.

იმ ორი პიროვნებიდან, გადამწყვეტი როლი რომ ითამაშა ლავანტის ცხოვრებაში, პირველი – მისი ერთადერთი და ტრაგიკული სიყვარული, ცნობილი მხატვარი ვერნერ ბერგი – თითქმის მთლიანად გამოუცნობი რჩება. თავისი ცხოვრების ამ დიდ ბედნიერებასა და ტკივილს ლავანტი წერილებსა და პირად საუბრებში მეტწილად დუმილით უვლის გვერდს. უცნობია მათი ურთიერთობის დეტალები. შეიძლება იმის თქმა, რომ ამ სიყვარულს ბედი არ ეწერა თუნდაც იმ ვალდებულების გამო, რომელსაც ორივენი მძაფრად შეიგრძნობდნენ: ლავანტს მოხუცი ქმარი ჰყავდა, ბერგს – ცოლი და ხუთი შვილი. ეს – თუ გარეშე თვალით შევხედავთ. მაგრამ არის კიდევ მეორე, ღრმა წვდომის შესაძლებლობაც: 1956 წ. გამოქვეყნებული ლირიკული კრებული “გლახის ფიალა” სწორედ ამ პერიოდს ასახავს და ფარულად სწორედ ბერგს ეძღვნება. ლავანტი ბოდიშს უხდიდა მეგობრებს იმის გამო, რომ ამ კრებულს ვერავის ჩუქნიდა სახსოვრად, თუმცა, როგორც წესი, უყვარდა წიგნების გაჩუქება: “ეს უბრალოდ არ შემიძლია. ეს წიგნი მხოლოდ მას ეკუთვნის”.

“გლახის ფიალაში” დაკარგული სატრფოს ფიგურა მითიურ მასშტაბს უღებს, მისდამი დამოკიდებულება ერწყმის ლავანტის რელიგიურ განცდას, მიმართებას ღმერთთან, რომელსაც ის საკუთარი ტანჯვის გამო ემდურის და დაუღალავად ეკამათება. როგორც მორწმუნე კათოლიკე, ლავანტი აღიარებს, რომ თვინიერად და უსიტყვოდ უნდა აიტანოს ყველა განსაცდელი, მაგრამ მისი პიროვნების წიაღში მაინც გამუდმებით ჩნდება უსამართლობის შეგრძნება და ამბოხისკენ სწრაფვა. ლუციფერი და იობი – აი, ორი მითიური სახე, რომელთა შორისაც მერყეობს ლავანტის ლირიკული გმირი.

კრიტიკოს იოჰან შტრუცის თქმით, ლავანტის მხატვრული სამყაროსათვის დამახასიათებელია “ესთეტიკური კონცეფციების რელიგიის სფეროში გადატანა”. იგი მრავლად იყენებდა რელიგიურ მოტივებსა და სახეებს თავისი მსოფლმხედველობის გადმოსაცემად.

მისი მხატვრული სამყაროს მეორე დიდი მასაზრდოებელი წყარო კი გერმანული მითოლოგიაა, ნაწილობრივ ასახული გრიმების ზღაპრებში, და ის გადმოცემები და ცრურწმენები, რომელიც მისთვის ბავშვობიდანვე ყოფის ცოცხალ ნაწილს შეადგენდა. ლავანტის ლექსებში ვხვდებით ავტორის პიროვნებასთან უეჭველად მიახლოებულ, მითოლოგიიდან ნასესხებ სახეებს: მთვარეზე დამწყვდეულ კუდიან ქალს (არსებობს კარინტიული ლეგენდა “მქსოველი ქალი მთვარეში”), ანდა “შავ გოგოს”, რომელიც მუდამ დასჯილი და გაძევებულია, მაშინ როცა “კარგი გოგო”, “უფლის მხევალი”, გამარჯვებულია და ჯილდოსაც იმსახურებს (ეს სახე გარკვეულწილად ვერნერ ბერგის მეუღლეს უახლოვდება, მაგრამ ზოგიერთ ლექსში ის ღვთისმშობლის ფიგურასთანაცაა დაკავშირებული; მისგან დისტანცირებით პოეტი კიდევ უფრო უსვამს ხაზს საკუთარ “სიცუდეს”). ასეთი დაპრისპირება ძალზე წააგავს ზღაპრულ მოტივს, მაგალითად “Goldmarie” და “Pechmarie” გრიმების ზღაპარში “Frau Holle”. მაგრამ ლავანტთან საპირისპირო საწყისები მუდამ ერთი არსის ფარგლებში თავსდება: ის თავს იმდაბლებს, მაგრამ, ამავე დროს, შეიგრძნობს, რომ სინამდვილეში თავად უნდა იდგას გამარჯვებული “დედოფლის” ადგილას, ის მოკლე ხნით (ან, იქნებ, მხოლოდ სიზმარში?) იყო კიდეც გამარჯვების მწვერვალზე, მაგრამ კუთვნილი ადგილი მას რაღაც დიდი, კოსმიური უსამართლობის გამო წაერთვა. და, როგორც გრიმების ზღაპარში, თავდავიწყების წუთიერ ბურუსს ლავანტთანაც მამლის მჭახე ყივილი არღვევს, შავსა და თეთრს თავ-თავის სახელს არქმევს და დღის ულმობელ შუქს ჰფენს ყოველივეს. მამალი – პეტრეს მიერ მაცხოვრის უარყოფის მოწმე – ლავანტთანაც მუდამ ღალატის, გამოფხიზლების, მტრული რეალობის ხატია. როცა დღის სიხარული, მზის შუქი და სითბო წართმეულია, რჩება მხოლოდ ღამე – ის მაგიური სივრცე, რომელსაც ლავანტის თითქმის ყველა ლექსი გვაზიარებს. ეს ჯადოქრობისა და ზმანების სამყაროა.

ის, რაც ლავანტისეულ სურათ-ხატებს ქვეცნობიერში ჩაბეჭდილ სიმბოლოებად წარმოგვიდგენს, რაც მისი ლექსების უმეტესობას მხატვრულად გადმოცემულ სიზმრებს უახლოვებს, – ვერ განისაზღვრება მხოლოდ იმით, რომ ლავანტი ჭარბად იღებდა ნარკოტიკულ ნივთიერებებს, თუმცა პოეტი თავადაც აღიარებდა ამ მომენტის მნიშვნელობას: როგორც თვითგმობის ერთ-ერთი მიზეზი და საფუძველი, ის ლავანტის არაერთ ტექსტში ყაყაჩოს სიმბოლოთი შემოდის. ყაყაჩო მისთვის ბრალეული ლუციფერის ყვავილია, მის სათესლე კოლოფს ლავანტი დაცემული ანგელოზის გვირგვინს ადარებს, მასთან გაიგივებით ის თავის ლირიკულ გმირს თუნდაც უკეთური, მაგრამ მაინც მიმზიდველი დიდებით მოსავს.

თავისი ხილვისეულ-სიზმრისეული ბუნებით ლავანტის პოეზია მოგვაგონებს მისი თანამემამულის, გეორგ თრაქლის მხატვრულ სამყაროს. საიდუმლოს არ წარმოადგენს ის, რომ თრაქლიც იღებდა ნარკოტიკებს, მაგრამ ჩვენი მხრივ დაუფიქრებლობა (ან სიტლანქე) იქნება, ამ ორი პოეტის შემოქმედების მსგავსება მსგავსი სენით რომ შემოვფარგლოთ. თრაქლისა და ლავანტის სულისკვეთება და აზრთა წყობა ერთი და იმავე სულიერი სიღრმიდან მოდის – ამ სიღრმეს დიონისური თრობა ჰქვია. ამასთანავე, ორივე გამოირჩევა უაღრესად წრფელი რელიგიურობით და საკუთარი ცოდვისადმი ორივეს ულმობელი, თვითგანადგურებამდე მისული დამოკიდებულება აქვს. აქვე ვიტყვი, რომ მსგავსების მიუხედავად, თრაქლის ლექსები ჩემზე მეტწილად ჰერმეტული სურათების, უგასაღებო შიფრის შთაბეჭდილებას ტოვებს, მაშინ, როდესაც ლავანტის მიერ შექმნილი თითქმის ყველა მხატვრული სახე ახსნადია ბიოგრაფიული დეტალებისა და მითოლოგიური წყაროების ცოდნის შემთხვევაში.

ლავანტთან ვაწყდებით იმ, ერთი შეხედვით, ბავშვურ მაქსიმალიზმს, რომელიც სინამდვილეში სამყაროს მთლიან და უშუალო აღქმას წარმოადგენს. იგი იმდენად არა ჰგავს სხვებს, რომ სრულებით ვერ ითავისებს საყოველთაოდ მიღებულ ცნებებს: რწმენა, სიყვარული, მეგობრობა -მისთვის ეს ყოველივე ერთ დაუნაწევრებელ გრძნობაშია შერწყმული. ის ტექსტები, რომლებიც ლავანტმა თავის მეგობარ ქალს, ინგებორგ ტოიფენბახს მიუძღვნა (ლექსები, პირადი წერილები და მოთხრობა “ყაყაჩოსკაბიანი მზეთუნახავი”) სწორედ ასეთი ყოვლისმომცველ და გამოუთქმელ განცდაზე მეტყველებს. მსოფლიო ლიტერატურაში არის არაერთი მაგალითი იმისა, რომ არაორდინალურ პიროვნებებს სწორედ ასეთი სიყვარულის უნარი აქვთ მომადლებული, -სიყვარულისა, რომელიც დროისა და სივრცის შეგრძნებასთან ერთად სქესის ცნებასაც აუქმებს. ქრისტინე ლავანტიც ისე ეთაყვანება მშვენიერ ინგებორგს, როგორც არაამქვეყნიურ არსებას; მისთვის ის “მზეთუნახავი” და “ანგელოზია”, ყოველივე იმის განსახიერებაა, რაც მას თავად აკლია: სილამაზის, ჯანმრთელობის, დედობის, მატერიალურად უზრუნველყოფილი არსებობისა… 2001 წლის აგვისტოში გაზეთ “ჩვენი მწერლობის” ორ ნომერში “ყაყაჩოსკაბიანი მზეთუნახავის” გამოქვეყნებას მოჰყვა გამოხმაურება, რომლის ავტორიც, ქ-ნი ბორენა ჯაჭვლიანი, სრულიად მართებულად ადარებს ამ მოთხრობს მარინა ცვეტაევას “ამბავს სონეჩკაზე”. ცვეტაევასა და ლავანტს, განსხვავებული კულტურული გარემოსა და ხასიათის მიუხედავად (თუნდაც ის, რომ ცვეტაევა საკუთარ თავს იმთავითვე გენიალურ პოეტად აღიქვამდა!), მაინც ბევრი რამ აკავშირებთ, უპირველესად კი სიყვარულის სწორედ ის ყოვლისმომცველი უნარი, ორმაგი – ქალური და პოეტური – გენიალურობის ნაზავში რომ გვეძლევა.
ქრისტინე ლავანტი ცნობილი და დაფასებულია პირველ რიგში თავისი სამი, უკვე ნახსენები პოეტური კრებულით; ნაკლებად ცნობილია მისი ადრეული კრებული “არშემდგარი სიყვარული” (1949 წ.). გარდა ამისა, მას აქვს ვრცელი მოთხრობები, რომლებიც მის პოეზიასთან შედარებით ნაკლებადაა დაფასებული, თუმცა, ჩემი აზრით, ლავანტის უკვე ხსენებული მოთხრობა “ყაყაჩოსკაბიანი მზეთუნახავი” მე-20 საუკუნის პროზის ბრწყინვალე ნიმუშია.
1973 წელს ლავანტის გარდაცვალების შემდეგ მის არქივში ნაპოვნი, მანამდე უცნობი მასალების -მათ შორის მრავალი ლექსია – გამოცემაზე მუშაობენ ინსბრუკისა და კლაგენფურტის ლიტერატურული ინსტიტუტები. კლაგენფურტში ყოფნისას რობერტ მუზილის სახელობის ლიტერატურულ მუზეუმში მოვინახულე ლავანტის პირადი ნივთები და წიგნები, წლების მანძილზე გარს რომ ერტყა მას. მათ ჯერაც არ შეუძენიათ სამუზეუმო ექსპონატებისთვის ჩვეული სიძველის ელფერი. ჯერ კიდევ ცოცხალია ლავანტის მემკვიდრე (მისი დისშვილი) და მრავალი ადამიანი, ვინც მას იცნობდა ან უბრალოდ შეხვედრია… კარინტიის მიწას ჯერაც ატყვია ამ უცნაური ადამიანის მიწიერი არსებობის თბილი კვალი. თუმცა მე სხვა ადგილიც მეგულება, -სადაც ეს კვალი დროის დინებისაგან საიმედოდ დაცული, მარად ცხელი და ამაღელვებელი რჩება. ეს მისი ტექსტებია.

ჩვენ ლავანტისაგან დროის ზუსტად იმხელა მანძილი გვყოფს, რათა თვალსაჩინოდ დავინახოთ, თუ როგორ იქცევა ცოცხალი ადამიანი ლეგენდად, ცოცხალი ავტორი – კლასიკოსად. ეს ალბათ კანონზომიერია, მაგრამ მე ერთი რამისა მეშინია – იმის, რაც, ალბათ, მაინც გარდუვალია: მე არ მინდა, რომ ქრისტინე ლავანტის ტკივილი ჩვენთვის ოდესმე იქცეს არამხოლოდ მითოსად (ეს მან დაიმსახურა!), არამედ ქრესტომათიადაც. აი, ამას კი ალბათ არც ერთი პოეტი, არც ერთი გულწრფელი ადამიანი არ უსურვებდა საკუთარ თავს.
როცა ვფიქრობ იმაზე, თუ რა ბედი ეწევა მომავალში ამ ჩემთვის ასე ძვირფასი პოეტის სახელს, მახსენდება ახმატოვას პწკარები:
“И это станет для любой
Как времена Веспасиана.
А было это – только рана
И муки облачко над ней”.

Google, ვებგვერდების რანჟირების ალგორითმი და მათემატიკა

0

ციფრულ სამყაროში ახალი პრობლემები, როგორც წესი, მარტივად გადაიჭრება ახალი ალგორითმების ან ახალი მოწყობილობების საშუალებით. ვისაც ინტერნეტში მუშაობის თხუთმეტწლიანი გამოცდილება მაინც აქვს, ალბათ კარგად ახსოვს ძველი საძიებო სისტემები, მაგალითად, Alta Vista და Yahoo. დაბეჯითებით შეიძლება ითქვას, რომ თითქმის ყველა, ვინც იმ დროს ინტენსიურად იყენებდა ამ საძიებო სისტემებს, ამჟამად ინტერნეტში ინფორმაციის ძიებისას Google-ის საძიებო სისტემას იყენებს. გასაოცარია, მაგრამ Google-მა პოპულარობა სულ რამდენიმე თვეში მოიპოვა. ამაში მას დაეხმარა ინოვაცია, რომელსაც ძიების შედეგების რანჟირების ალგორითმი (PageRank Algorithm) ეწოდება. სტატიის მიზანია, მკითხველს, რომელიც ფლობს მცირე მათემა¬ტიკურ აპარატს, ამ ალგორითმის შესახებ წარმოდგენა შევუქმნათ.

ვრცლად

საშინაო დავალებები ‘ქოფი-ფეისთის’ ეპოქაში

0
თავდაპირველად ვერავინ წარმოიდგენდა, რომ იმ მაღალტექნოლოგიურ საკომუნიკაციო ქსელს, რომლის კონცეფციაზეც ჩვენი პლანეტის წამყვანი მეცნიერები მუშაობდნენ, ასეთი ფართო გამოყენება ექნებოდა, რომ მილიონობით ადამიანისთვის ინტერნეტი ყოველდღიური მოხმარების საგნად იქცეოდა. ფაქტი ფაქტად რჩება – ინტერნეტმა ჩვენი ყოფის თითქმის ყველა სფეროში შეაღწია და… გადმოკოპირებული საშინაო დავალებებიც გაჩნდა.
იყო დრო, როდესაც სკოლის მოსწავლეები და ხანდახან – უმაღლესი სასწავლებლების სტუდენტებიც საშინაო დავალებებს ერთმანეთისგან იწერდნენ. ინტერნეტის განვითარებამ არაკეთილსინდისიერ მოწაფეებს ახალი შესაძლებლობები გადაუშალა – აღარ არის საჭირო დავალების საიდანმე გადმოწერა, საკმარისია, “გადმოაქოფიფეისთო”.
“გადმომქოფიფეისთებელი” მინისტრი
ეს ამბავი 2011 წელს გერმანიაში მოხდა. გერმანიის აკადემიურ წრეებში დაიწყო მითქმა-მოთქმა, რომ გერმანიის იმდროინდელი თავდაცვის მინისტრის, კარლ თეოდორ ზუ გუტენბერგის (Karl-Theodor zu Guttenberg) 2006 წელს დაცულ სადოქტორო დისერტაციაში პლაგიატის 8 შემთხვევა აღინუსხა. ამან გერმანელ ინტერნეტმოხალისეებს საბაბი მისცა, საფუძვლიანად შეესწავლათ მინისტრის დისერტაცია.
ამ მიზნით სპეციალური ვებგვერდიც კი შეიქმნა ((https://de.guttenplag.wikia.com), რომელზეც მოხალისეებს შეეძლოთ დისერტაციაში აღმოჩენილი პლაგიატის შემთხვევები დაეფიქსირებინათ. ქვემოთ მოყვანილი გამოსახულება ზუსტად ამ გვერდიდან არის გადმოღებული.

საბოლოო ჯამში, მოხალისეებმა მინისტრის დისერტაციაში პლაგიატის უამრავი შემთხვევა აღნუსხეს. ყველაფერი იმით დასრულდა, რომ მინისტრს დოქტორის ხარისხი ჩამოართვეს და იგი იძულებული გახდა, თანამდებობიდანაც გადამდგარიყო.
როგორ აღმოვაჩინოთ “დაქოფიფეისთებული” ნაშრომი
ინტერნეტი მხოლოდ “დამქოფიფეისთებელს” კი არ უადვილებს საქმეს, არამედ მათაც, ვისაც სიმართლის დადგენა სურს. საკმარისია, სტუდენტის ნაშრომიდან რამდენიმე წინადადება გუგლის საძიებო სისტემაში ჩაწეროთ, რომ ის მყისვე იპოვის ინტერნეტში მსგავს სიტყვათა წყობას.
საქმე ამით არ მთავრდება. უკვე არსებობს სპეციალური ინტერნეტრესურსები, რომლებსაც ორიგინალურობის შემმოწმებლებს უწოდებენ. ერთ-ერთი ასეთი საიტი turnitin-ია (https://turnitin.com). ეს ინტერნეტრესურსი პედაგოგებისთვის არის განკუთვნილი. ამ საიტის ერთ-ერთი ფუნქციაა, უჩვენოს პედაგოგს, სტუდენტის მიერ შესრულებულ სამუშაოში რამდენი პროცენტია დაკოპირებული სხვა წყაროებიდან.
ასე რომ, დღესდღეობით მასწავლებელს, ნაცვლად ზოგიერთი მოწაფისთვის ესოდენ არასასიამოვნო წარწერისა – “გადმოწერილია”, შეუძლია, ნაშრომს მიაწეროს: “გადმოქოფიფეისთებულია”…

ღვინის განათლება თანამედროვე საქართველოში

0

ღვინო რომ უმთავრესი და უმნიშვნელოვანესი ქართული პროდუქტია, ამის შესახებ, მგონი, არავინ დავობს, თუმცა ღვინის განათლების კუთხით საქართველოში ჯერ კიდევ ბევრი რამ არის  გასაკეთებელი.
მიუხედავად იმისა, რომ მთელი მსოფლიო ღვინის
სამშობლოდ მიგვიჩნევს, ჩვენს ქვეყანაში ღვინის ცნობადობა მაინც ძალზე დაბალია.
მერე რა, რომ ჩვენში უზარმაზარი რაოდენობი
ღვინო ისმება; სამაგიეროდ უმრავლესობას წარმოდგენა არ აქვს,
რას ნიშნავს ხარისხიანი ღვინო, არ იცი
გარჩევა, არ ინტერესდებღვინის წარმოშობით, არ ფიქრობს მის ჯიშურ შემადგენლობაზე, ღვინის და კერძის შეხამებაზე.

 

საქართველოს კვების დაწესებულებათა 80-90%-ში გაურკვეველი წარმოშობის სასმელი იყიდება, რომელსაც ღვინოსთან არაფერი აქვს
საერთო, არადა
ამ დაწესებულებებში
ყველაზე მეტ
“ღვინოს”
მოიხმარენ და დღესდღეობით სწორედ ისინი წარმოადგენენ ქართული მეღვინეობისთვის მთავარ
საფრთხეს
: მომხმარებელთა
ერთი ნაწილი
ნამდვილი ნაცვლად გაკეთებული ღვინით თვრება, მეორე კი, რომელმაც აღმოაჩინა, რომ ღვინორესტორნებში უვარგისი აქვთ, არაყს და სხვა მაგარ სასმელებ მიეძალა, ასევე უხარისხოს.

 

კატასტროფული ვითარებაა ამ მხრივ ახალგაზრდებში.
ჯერ ერთი, ლუდის სმას ბავშვები 13-14 წლიდან იწყებენ,
უფროსკლასელები და სტუდენტები კი ლუდარაყსაც უმატებენ. არყის სმა კარგ ტონადაც ითვლება.
ბოთლიც ლამაზად გამოიყურება, ყინულიც კარგად ჩხრიალებს არყიან ჭიქაში
არაყი მალე ათრობს და ადუნებს დამლევს. ამგვარი
ეფექტით
ღვინო მას
ვერ შეედრება
– ის ხომ უფრო მშვიდი და ღრმა სასმელია…

 

ცხადია, როდესაც ალკოჰოლიზმისპრობლემაზე ვიწყებთ საუბარს, ღვინოსა და არაყს
შორის განსხვავება
მნიშვნელობას
კარგავს
ალკოჰოლიზმს
ხომ ორივე იწვევს,
ისევე
როგორც
ლუდი და ბევრი სხვა ალკოჰოლის შემცველი სასმელი. რა თქმა უნდა,
მოზარდების
ალკოჰოლისადმი
მიდრეკილება ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი პრობლემაა, მაგრამ დღევანდელ
წერილში
ამ პრობლემას
მხოლოდ ნაწილობრივ შევეხები, რადგან დღეს ჩვენ ღვინის განათლებაზე ვისაუბრებთ
საკითხზე, რომელზეც მნიშვნელოვანწილადაა დამოკიდებული ქვეყნის
მომავალი თაობების ჯანსაღი აღზრდა.
სწორედ ღვინის გაუნათლებლობის ბრალია, რომ ალკოჰოლიზმი სულ უფრო მეტად გვიტევს.

 

ჯერჯერობით მხოლოდ ღვინის
ენთუზიასტებს მიგვაჩნია, რომ ღვინის განათლება უმნიშვნელოვანესი თემაა. ბევრი ირონიულად
უყურებს ამ საკითხს, ბევრი – ეჭვის თვალით, ერთი რამ კი ცხადია: ტრადიციული მეღვინეობის
ქვეყანაში მოზარდს მეტი ინფორმაცია უნდა ჰქონდეს ვენახსა და ღვინოზე, ახალგაზრდობა
კი უფრო მეტად უნდა ინტერესდებოდეს ადგილობრივი ღვინოებით. ცხადია, ეს ღვინის განათლების
უქონლობასთან ერთად უფერული ქართული ღვინის ბაზრის ბრალიც არის, რადგან, თითო-ოროლა
ღვინის კომპანიას თუ არ ჩავთვლით, არავინ ინტერესდება ახალგაზრდული თემით, არავინ ცდილობს,
თანამედროვე ენაზე მიაწოდოს თანამედროვე ადამიანებს ქართული ტრადიციული პროდუქტი, რის
გამოც ღვინო ხანდახან რეგრესის სიმბოლოდაც კი აღიქმება.

“ღვინის კლუბი”
უკვე ორი წელია ქართული ღვინის პოპულარიზებით არის დაკავებული და ჩვენი უმთავრესი ამოცანა
სწორედ ამ ერთგვარი ღვინის ნიჰილიზმის დაძლევაა. ამ მიზანს ემსახურება ჩვენი ყოველკვირეული
სხდომები და სემინარები, ყოველთვიური დეგუსტაციები, სხვა ღონისძიებები და აქციები,
რომელთაგან, პირველ რიგში, გამოვყოფდი “ახალი ღვინის ფესტივალს” (გაიმართა
გასული წლის მაისში და წელსაც აუცილებლად ჩატარდება), ღვინისა და კერძის შეხამების
აქციებს და სხვა. ყოველდღიურად ახლდება ჩვენი საიტი
vinoge.com, ხოლო ჩვენს ფორუმზე forum.vinoge.comძალიან საინტერესო პოლემიკები იმართება
ღვინისა და კულტურის საკითხებზე.

 

მაგალითად, შარშან, თებერვალში,
ჩვენი ფორუმის ერთ-ერთმა მომხმარებელმა გახსნა თემა სახელწოდებით “ალკოჰოლი და
ბავშვები”, სადაც იგი ჩვენი წარსულისა და თანამედროვეობის მეტად მტკივნეულ საკითხს
შეეხო, კერძოდ, იმას, თუ რა ზიანი მოაქვს ბავშვობიდან ღვინის დაგემოვნებას, უფროსების
მიერ სასმლის გასინჯვინებას და ა.შ. საკითხის ასე დასმას მომხრეებზე მეტად მოწინააღმდეგეები
გამოუჩნდნენ, რომლებსაც მრავალი ქვეყნის გამოცდილება მოჰყავდათ, სადაც უფროსები ბავშვობიდანვე
აზიარებდნენ შვილებსა და შვილიშვილებს ღვინის კულტურას. ერთ-ერთმა მომხმარებელმა ასეთი
რამ დაწერა ფორუმზე: “
სხვათა შორის, ეს ტრადიცია მეღვინეობის ყველა ქვეყანაშია. არაერთხელ წამიკითხავს, თუ როგორ ასმევდა ამა თუ იმ ცნობილ მეღვინეს ბავშვობიდან ღვინოს მამა ან უფრო ხშირად ბაბუა. ასეა, მეღვინეობა სახიფათო პროფესიაა. საქმე ისაა, რას აჩვევ ბავშვს _ გამწე (კაცური) სმისთვის ამზადებ თუ ღვინის ცოდნას და სიყვარულს ასწავლი“.

 

მართლაც, ძალიან სახიფათოა, ადრეული ასაკიდან აზიარო ბავშვი ღვინოს, თუ ზუსტად არგაქვს გაცნობიერებული,რისთვის აკეთებ ამას. მხოლოდ ზერელე წარმოდგენებზე დაფუძნებული ფსევდოტრადიციონალიზმი
მავნებელი იქნება, ეს ყველაფერი ცოდნა
უნდა მყარებოდეს და ასეთ ენთუზიასტებს მკაფიოდ უნდა ესმოდეთ სამომავლო
შედეგების დადებითი თუ უარყოფითი მხარეები.

 

ცხადია, საკითხის ჭკვიანურად გადაწყვეტის შემთხვევაში შედეგი მხოლოდ დადებითი
იქნება და ბევრ პრობლემას აგვაცილებს თავიდან.
ერთ-ერთი ყველაზე ვრცელი პოსტი, რომელიც ზემოხსენებულ თემაში დაიწერა,
“ღვინის კლუბის” წევრს, ჟურნალისტ ალეკო
ცქიტიშვილს ეკუთვნის, რომელმაცადა, მრავალი საკითხი მოეცვა:

თუ საქართველო მეღვინეობის აკვანია, საქართველოს მოქალაქემ
მთლად
აკვნიდან თუ არა, პატარაობიდანვე მაინც
უნდა იცოდეს, რა არის ღვინო. მიმაჩნია, რომ ჩვენი ბავშვები როცა გაიზრდებიან, არასოდეს
გალოთდებიან, თუ
კი ქართული ტრადიციების
შესახებ სკოლაში სწორად მივაწვდით ინფორმაციას და ვასწავლით, რას ნიშნავდა ვენახი ქართველი
კაცისთვის, რას წარმოადგენდა
ღვინო მისთვის,
როგორი ჭურ-მარანი
ჰქონდათ ჩვენს წინაპრებს, როგორ მონაწილეობდნენ
ბავშვები ვენახის სამუშაოებში, რთველში, თვითონ ღვინის შექმნაში და ა.შ. მათ ასევე
უნდა ავუხსნათ,
რომ ქართველი კაცი ღვინოს დასათრობად
არ სვამდა. ძველად საქართველოში
საკმარისი იყო,
ვინმე თუნდაც ერთხელ ენახათ მთვრალი და მას სამუდამოდ უტყდებოდა სახელი როგორც ლოთს,
სამარცხვინო ადამიანს.

 

ბავშვებმა უნდა
იცოდნენ ქართული სუფრის წეს-ჩვეულებები საუკეთესო გაგებით. რაც მთავარია, კარგი იქნება,
თუკი ხშირად მიიღებენ მონაწილეობას ვენახის მოვლაში, რთველ
სა და ღვინის დაწურვაში. ამ დროს მიღებული ენერგეტიკა და ინფორმაცია ბავშვს მხოლოდ კულტურულ ადამიანად ჩამოაყალიბებს.

 

მიმაჩნია, რომ
სკოლების ეზოებში
(განსაკუთრებით – ქალაქში) უნდა არსებობდეს
ქართული ტრადიციული მარნები
საწნახელით, ქვევრებით და სხვა ეთნოგრაფიული აქსესუარებით,
სადაც ბავშვები პრაქტიკულადაც შეისწავლიან იმას, რაც სხვადასხვა კლასის სახელმძღვანელოებში
გაბნეულია თეორიის დონეზე”.

 

სახელმძღვანელოებზე
ვერაფერს გეტყვით, არ ვიცი
, ღვინოსთან დაკავშირებული სახელდობრ რა ტექსტებია გაბნეული იქ, მაგრამ ერთი
რამ ცხადია
სკოლას ბევრი რამ შეუძლია გააკეთოს ამ
თვალსაზრისით, თან ისე, რომ ამ ყველაფერს არც რელიგიური რიტუალის სახე მიეცეს და არც
რაიმე სავალდებულო ფორმ
.

 

მე მომხრე ვარ
სწავლების თამაშებრივი პრინციპის
და ღვინის განათლება უაღრესად თანამედროვე გასართობად შეიძლება ვაქციოთ, სადაც ბავშვები ძალდატანებლად, სიამოვნებით და ინტერესით შეისწავლიან საგანს. საგანიც პირობითად
ერქმევა ამას, რადგან ეს იქნება კლასგარეშე აქტივობა, ზოგჯერ
ექსკურსიებზე
მიბმული, ზოგჯერ
გარკვეულ აქციებთან დაკავშირებული, რომლებიც სკოლაშიც შეიძლება ჩატარდეს და სკოლის გარეთაც.
საშუალო კლასებში ღვინის გასინჯვის შესაძლებლობა
, რა თქმა უნდა, შეზღუდული უნდა იყოს (უფრო ზუსტად, აკრძალული), უფროსკლასელებისთვის კი მცირე დეგუსტაციებიც შეგვიძლია დავუშვათ, რათა მოზარდებმა ღვინოსთან დაკავშირებით თავიანთი პატარა აღმოჩენები გააკეთონ. ეს მათ მხოლოდ დაიცავდა, უკვე სტუდენტები, მეტი ყურადღებით აარჩევენ პროდუქტს და სხვასაც დაეხმარებიან არჩევანში. ცხადია, ამ ასაკში ღვინის გასინჯვა საკამათო თემაა და
გადაწყვეტილების
უცებ მიღება ძნელია, მაგრამ ისიც აშკარაა, რომ 15-17 წლის ყმაწვილებს ზოგადი წარმოდგენა მაინც უნდა
ჰქონდეთ ქართული ღვინის ისტორიაზე, ძირითად ჯიშებზე, ღვინის ტიპებზე და ა.შ. ასეთი
ცოდნით ისინი უკვე თავად გახდებიან ქართული ღვინის ელჩები აქაც და უცხოეთში
ქვეყნებში,სადაც მათ შესაძლოა სწავლა გააგრძელონ. ამ საკითხით, განათლების სისტემსა და ხელისუფლებთან ერთად, ვფიქრობ,უნდა იყოს დაინტერესებული ღვინის სექტორიცის დიდი თუ მცირე
ღვინის საწარმოები, რომლებიც დღეს ქართული მეღვინეობის სახეს წარმოადგენენ. ეს
ახალგაზრდები ხომ, პირველ რიგში, სწორედ მათი ღვინის მომხმარებლები გახდებიან და მათთან როგორც გათვითცნობიერებულ (და არა ზერელე) მომხმარებელთან აქტიური და ნაყოფიერი ურთიერთობით
სულ მალე მართლა გახდება შესაძლებელი
მნიშვნელოვანი შედეგების მიღწევა.

 

რაც მთავარია, საქართველოში არსებობს ამის პრეცედენტი. უკვე არაერთ სკოლაში სცადეს
დაენერგათ ღვინის პრაქტიკული ცოდნა. “ფეისბუკში” ჩემ
მიერ გამოქვეყნებულ სტატუსზე, ასევე ჩვენი ფორუმის ზემოხსენებულ თემაში არაერთი მაგალითია
მოყვანილი,
როგორ აზიარებენ
ბავშვებს ღვინის კულტურას. აი
, მაგალითად, როგორ გამოეხმაურა ერთ-ერთი სკოლის მესვეური ჩემს წინადადებას:

პირველმ ექსპერიმენტულმა სკოლამ ორი წლის განმავლობაში ასეთი პროექტები მოამზადა: პირველადთბილღვინოსთანერთად მოსწავლეები წავიდნენ რაჭაში, სადაც დაკრიფეს ყურძენი და ქარხანაში დაესწრენ მის დაწურვადაბინავებას; შემდეგ კომპანიამ საჩუქრად გამოაგზავნა ამდენიმე ყუთი ღვინო შესაბამისი სერტიფიკატით, რომ მის მომზადებაში მონაწილეობა მიიღეს სკოლის მოსწავლეებმა. ამ ღვინოს შემდეგ საჩუქრად ვურიგებდით სკოლის საპატიო სტუმრებს. თუ პროექტის ფარგლებში მოექცევა მოსწავლეთა ჩართულობა ყურძნის მოყვანის მთელი ციკლის განმავლობაში (გაფურჩვნა, შეყელვა და .შ.), დიდი სიამოვნებით ჩავერთვებით”.

 

კიდევ რამდენიმე სკოლის დასახელება შეიძლება, სადაც ასეთი რასცადეს, პირველ რიგში წმ. გიორგის სახელობის სკოლისა, ასევე ბაგებში არსებული სკოლისა.

ცხადია, მარტო სკოლების აქტიურობით თუ მონდომებით არაფერი გამოვა და ჩვენი, “ღვინის კლუბის”, ეს ინიციატივა, მზად ვართ, პირველ რიგში
ჩვენ
თვითონ განვახორციელოთ, თუმცა, ცხადია, ამაში ღვინის კომპანიებმა თუ
კერძო პირებმაც უნდა შეიტანონ
წვლილი, რათა მომზადდეს
ადგილები, სადაც
შესაძლებელი გახდება
ბავშვების ჩაყვანა, სპეციალური გასვლითი გაკვეთილების ჩატარება, სადაც ისინი უშუალო
მონაწილეობას მიიღებენ სამუშაოებში
როგორც ვენახში,
ისე მარანში.
ამ უფასო კურსები ჩატარება თავად
მევენახეებს
და მეღვინეებს შეეძლებათ. თანამედროვე ტექნოლოგიების გათვალისწინებით, ეს კურსები სულ მალე ვიდეოფაილებადაც
შეიძლება იქცეს, რომლ
ებიც იუთუბზე აიტვირთება, იუთუბიდან კი ბმულები სოციალურ ქსელებში გავრცელდება.

 

ოველივე ეს სტიმულს მისცემს სხვადასხვა კომპანიას, მეტი ყურადღება მიაქციოთავიანთი პროდუქტის წარდგენას და
ამ თვალსაზრისით სწორედ უმცროს თაობას, მოზარდებს, სკოლებს
და უმაღლეს სასწავლებლებს აქვთ ყველაზე მეტი
შანსი
, ხელი შეუწყონღვინის ტურიზმის დაბადებას საქართველოში. დაბადებას, რომელსაც
აგერ უკვე რამდენიმე წელია არა და არ დაადგა საშველი. მე ღრმად ვარ დარწმუნებული, რომ
ქართველი ტურისტის, პირველ რიგში კი ახალგაზრდა, ცნობისწადილით სავსე ადამიანების გარეშე
საქართველოში
ღვინის ტურიზმს არაფერი ეშველება. განუწყვეტლივ მიწევს იმაზე საუბარი, რომ მხოლოდ
უცხოელი ტურისტის
იმედად ყოფნა
სისულელეა, უფრო მეტიც
დანაშაული, ისევე, როგორც აბსურდულმეჩვენება ქართული ღვინის ბაზრის დღევანდელი
მდგომარეობა,
როდესაც ჩვენი
ბოთლის ღვინის ყველაზე ფართო მომხმარებლად უკრაინელები და ყაზახები ითვლებიან და ისინი
გაცილებით მეტ ქართულ ღვინოს სვამენ, ვიდრე თავად ქართველები.

 

სწორედ ასეთი ახალგაზრდების მოთხოვნით, გნებავთ, საზოგადოებრივი
დაკვეთით
გახდება შესაძლებელი, საქართველოში
შეიქმნას გერმანული
Strausswirtschaft-ების ტიპის ღვინის ბარები, სადაც ადგილობრივი ღვინისა და კერძების დაგემოვნებაც იქნება შესაძლებელი.

თანაც ასეთი კულტურის დანერგვა უფრო ადვილად გაგვათავისუფლებს უზომო რაოდენობით ღვინის სმის ყალბი ტრადიციისგან. ეს “ტრადიცია”
თავისთავად უკვე გულისხმობს ღვინისადმი გულგრილ
დამოკიდებულებას, და იმედია, ქართული საზოგადოება ფსევდოგულბაათობის სტადიიდანმალე ღვინის კულტურის საფეხურზე გადავა. გადავა ცოდნის მეშვეობით და არა ფსევდოლიბერალური უსაგნო რიტორიკით ან რელიგიური აკრძალვებით. თუკი ცოდნაზედამყარებულმა კულტურულმა ღვინის სმამ ჩვენში ბევრი მომხრე
მოიპოვა, ჩვენ
უკვე ნამდვილად გვექნება, უფლება “ღვინის აკვნად” ვიწოდებოდეთ.

ფიზიკა ამოცანებში 3

0
ვაგრძელებთ ამოცანებისა და მათი ამოხსნების გამოქვეყნებას. დღევანდელ წერილში კვლავ კინემატიკას განვიხილავთ. ამოცანები ერთმანეთისგან სირთულით განსხვავდება. ამავე დროს შევეცდებით შეძლებისდაგვარად შემოგთავაზოთ ე. წ. „არატრადიციული” ამოცანები, ანუ ისეთები, რომლებიც მკითხველისთვის ნაცნობ სახელმძღვანელოებში შეიძლება არ გვხვდებოდეს. შეგახსენებთ, რომ ჩვენს მიერ შემოთავაზებული ამოცანები განკუთვნილია სასერტიფიკაციო გამოცდებზე გამსვლელი პირებისთვის და არა მარტო მათთვის.

ვრცლად

ალი და ნინოს ამბავი

0
დღეს ერთი წიგნის შესახებ მინდა მოგითხროთ. წიგნისა, რომელიც სავსეა რომანტიკული ისტორიებით, სიყვარულით, თავგადასავლებით, პოლიტიკით, იუმორით, სახალხო ფილოსოფიით. წიგნი საერთაშორისო ბესტსელერია, მასში მოთხრობილი ამბები კი ყველაზე მეტად სწორედ კავკასიელი მკითხველისთვისაა ახლობელი. საკითხები, რომლებიც ამ წიგნშია წამოჭრილი, დღემდე ისეთივე აქტუალურია ჩვენს რეგიონში, როგორიც საუკუნის წინ იყო. თითქოს ისევ იმ წერტილში დავბრუნდით – იგივე კითხვები გვაწუხებს, იმავე პრობლემების წინაშე ვდგავართ. ჩამორჩენილი აზია თუ პროგრესული ევროპა? რუსეთი თუ დასავლეთი? მეგობრობა თუ მტრობა? სიყვარული თუ სიძულვილი? კავკასიური სასიყვარულო სამკუთხედი, რომელიც სიყვარულის, მეგობრობისა და სიძულვილის ბეწვის ხიდზე გადის.

ნინო ყიფიანისა და ალი ხან შირვანშირის სიყვარულის ამბავი, ვფიქრობ, ერთ-ერთი იმ წიგნთაგანია, რომლებიც მოსწავლეებმა მეოცე საუკუნის საქართველოს ისტორიის შესწავლის პარალელურად უნდა წაიკითხონ. და არამხოლოდ მოსწავლეებმა – “ალი და ნინო” ხომ ბათუმში მდგარი პოსტმოდერნული ძეგლი არ არის.
წიგნის ავტორობის სამი პრეტენდენტი არსებობს. ებრაელი ბიზნესმენის ვაჟი ლევ ნასიმბაუმი (იგივე ყურბან საიდი) 1905 წელს ბაქოში დაიბადა. ახალგაზრდობაში მაჰმადიანობა მიიღო და ასად ბეი დაირქვა. ნასიმბაუმმა ჯერ კიდევ სტუდენტობისას დაიწყო წერა. მას ასად ბეის სახელით გამოცემული აქვს მუჰამედის, რეზა შაჰის, ნიკოლოზ მეორისა და ლენინის ბიოგრაფიები, ეს რომანი კი ყურბან საიდის ფსევდონიმით გამოაქვეყნა.
“ალი და ნინო” გერმანულადაა დაწერილი და პირველად ვენაში გამოიცა 1937 წელს. საავტორო უფლებები ავსტრიელ ბარონესას, ელფრიდე ერენფელსს ეკუთვნის, რომელიც ასევე ირწმუნება, რომ წიგნი მისი დაწერილია.
აზერბაიჯანში კი მიაჩნიათ, რომ “ალი და ნინო” ცნობილმა აზერბაიჯანელმა მწერალმა იუსიფ ვეზიროვმა დაწერა, ხოლო ყურბან საიდი უბრალო პლაგიატორია.

თუმცა რა მნიშვნელობა აქვს, ვინ არის ავტორი; მთავარია, რომ ეს საინტერესო მწერლის მიერ კარგად მოთხრობილი ამბავია, რომელიც, ბაქოს სკოლაში ჩატარებული გეოგრაფიის გაკვეთილიდან დაწყებული, წითელი არმიის მიერ აზერბაიჯანის დაპყრობით დამთავრებული, განუწყვეტლივ გგვრის ლიტერატურით ტკბობის განცდას და კითხვის შეწყვეტის საშუალებას არ გაძლევს. ის იმ წიგნების რიცხვს ეკუთვნის, რომლებიც იოლად გაგათენებინებენ ღამეს და არაერთხელ დაგაბრუნებენ თავისთან. მე სწორედ ასე ვარ, უკვე მესამედ გადავიკითხე. პირველად – მეათე კლასში, მერე – უნივერსიტეტში, ახლა კი ერთხელ კიდევ ჩამოვიღე თაროდან. ემოციაც და დამოკიდებულებაც სწორედ ისეთივეა, როგორიც პირველი წაკითხვისას. მხოლოდ ახალ დეტალებს თუ აღმოაჩენ, რომლებიც აქამდე არ შეგიმჩნევია.
წიგნის მთავარი ღირსება გულწრფელობაა. ის არ ცდილობს გმირებისა და ანტიგმირების შექმნას, არ თამაშობს კავკასიელთა ნაციონალისტურ გრძნობებზე. ცდილობს დაგვანახოს ამ საზოგადოებაში არსებული არმენოფობიის სიმახინჯე, მეგობრობის ხელი გაუწოდოს სამივე ერის წარმომადგენლებს. არც ქართველი ქალისგან ქმნის ცრემლივით წმინდა და სპეტაკ ხატებას… ყველაფერი სწორედ ისეა, როგორც ჩვენს ფანჯრებს მიღმა არსებულ სამყაროში, ყოველგვარი ფერ-უმარილის გარეშე.
შეგიხედავთ სამყაროსთვის მუსლიმის თვალით? ალბათ არა. ყურბან საიდი კი რომან “ალი და ნინოში” სწორედ ამ რაკურსით უყურებს სამყაროს. ის ცდილობს, გადოს ერთგვარი ხიდი უდაბნოსა და ტყის მოყვარულ ადამიანებს, ევროპისა და აზიის მოყვარულ ადამიანებს, მუსლიმებსა და ქრისტიანებს შორის. გვიჩვენებს კავკასიურ ტრაგედიას ისტორიულ კონტექსტში, წრეს, რომლის გარღვევაც აგერ უკვე საუკუნეა ვერ შევძელით.
სწორედ ასეთი წიგნის შესახებ მინდოდა მომეთხრო. გულწრფელი ამბებით სავსე წიგნისა. იმედი მაქვს, კითხვისას ჩემსავით ისიამოვნებთ.

10 რჩევა ინგლისური ენის დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლებს: „მეტყვი – დავივიწყებ, მაჩვენებ – დავიმახსოვრებ, ჩამრთავ – გავიგებ“

0

ამერიკის შეერთებული შტატების სახელმწიფო დეპარტამენტის დაფინანსებით, 15-დან 19 მარტამდე ,,ინგლისური ენის სწავლების პროგრამის” ფარგლებში თბილისი,ფოთი, ზუგდიდისა და ქუთაისის, აფხაზეთის საჯარო და ასევე საქართველოს სხვადასხვარეგიონისსკოლებში მომუშავე აფხაზეთიდან დევნილ ინგლისური ენის 51 მასწავლებელს ტრეინინგი ჩაუტარდა.

 

რეინინგს დაწყებით კლასებში ინგლისური ენის სწავლების თანამედროვე მეთოდიკის შესახებ „მაკმილანის” სახელმძღვანელოს „Publishers Around The World” მიხედვით უძღვებოდა ოსტინისსაზოგადოებრივი კოლეჯის პედაგოგი, პროფესორი ტატიანა გაბრიელსონი (ტეხასი, აშშ).

ტრეინინგს კოორდინირებას უწევდნენ ამერიკის შეერთებული შტატების საელჩო, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ეროვნული სასწავლო გეგმებისა და ზოგადი განათლების განვითარების დეპარტამენტი და აფხაზეთის განათლებისა და კულტურის სამინისტრო.

მონაწილეებს დაურიგდათ სათანადო ლიტერატურა. ტრენინგებზე პედაგოგებმა მიიღეს მნიშვნელოვანი დახმარება და ინფორმაცია სწავლების მეთოდოლოგიის შესახებ აღნიშნული სახელმძღვანელოს მიხედვით, რაც დახმარებას გაუწევს მათ ინგლისური ენის სწავლების ინოვაციური მეთოდების დანერგვაში. ,,მაკმილანის” სახელმძღვანელო უხვადაა ილუსტრირებული, რაც ძალიან სახალისოს ხდის სწავლების პროცესს დაწყებით კლასებში, ზრდის მოსწავლეთა ინტერესსა და მოტივაციას.

აფხაზეთის ა/რ განათლებისა და კულტურის სამინისტროს განათლების, კულტურისა და სპორტის დეპარტამენტის უფროსი მანანა ქვაჩახია:

ჩატარებული სემინარები დაეხმარება აფხაზეთის საჯარო სკოლების ინგლისური ენის მასწავლებლებსპროფესიული დონის ამაღლებაში, ინგლისური ენის სწავლების გაუმჯობესებასა და მასწავლებლების სასერტიფიკაციო გამოცდებისათვის მომზადების პროცესში – დღეის მონაცემებით, რეგისტრირებულია 20-ზე მეტი ინგლისური ენის დევნილი მასწავლებელი. კონკრეტული ღონისძიება ხელს უწყობს საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის გატარებას და ეხმიანება იმ ახალ ინიციატივებს, რომლებსაც ახორციელებს ჩვენი ქვეყანა ინგლისური ენის სწავლების კუთხით”.

როგორც პროფესორმა გაბრიელსონმა გვითხრა, მან ტრეინინგი განათლების სამინისტროს ეროვნული სასწავლო გეგმის საფუძველზე ააგო და მისი მიზანი იყო, მასწავლებლებისთვის მიეცა რჩევები, ეჩვენებინა გზები, თუ როგორ შეიძლება ეროვნული გეგმით გათვალისწინებული შედეგების მიღება იმ სახელმძღვანელოების გამოყენებით, რომლებიც დაწყებითი კლასებისათვის დაამტკიცა განათლების სამინისტრომ. სახელმძღვანელო “English World” შეიცავს: მოსწავლის წიგნს, რვეულს, მასწავლებლის წიგნს, პლაკატების სერიას (12 პლაკატს), 168 ილუსტრირებულ ბარათს – რადგან ამ საფეხურზე ამდენი სიტყვის ათვისებაა გათვალისწინებული, DVD-სა და CD-ზე ჩაწერილ სიმღერებს და სასწავლო ფილმს.

დოქტორი გაბრიელსონის აზრით, მსგავსი სემინარების საჭიროებას ის იწვევს, რომ, მიუხედავად მასწავლებლის წიგნში მითითებული სასწავლო მეთოდიკისა, რომლითაც პედაგოგები ხელმძღვანელობენ, სირთულეს წარმოადგენს მისი დაკავშირება ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებულ მოთხოვნებთან. ინგლისურის ენის სწავლების მაკმილანისეული პრინციპი იმას გულისხმობს, რომ საწყის საფეხურზევე გრამატიკა და ლექსიკა ინტენსიურად შემოდის და სისტემატურად ცირკულირებს. ასეთმა მიდგომამ უნდა მისცეს მოსწავლეს ინგლისური ენის სტრუქტურის ცოდნაც და ლექსიკური მარაგიც.

ტატიანა გაბრიელსონი: “ეს ისაა, რაც არ იყო საბჭოთა სკოლებში და რისი უქონლობის გამოც, მიუხედავად სიტყვების ცოდნის, მოსწავლეებს საუბარი არ შეეძლოთ. ამ მეთოდით, საუბრის დაწყებას თავიდანვე ექცევა ყურადღება. ყოველი გაკვეთილი აღწერს სიტუაციას და მოცემულია დიალოგში. ახალი სიტყვები თავიდანვე შემოდის ფუნქციური ერთეულებად. ფრაზები, რომლებსაც ბავშვები იმეორებენ, დამყარებულია საკლასო კომუნიკაციაზე. მთავარი ისაა, რომ სიტყვები ისწავლება საუბარში და წერა-კითხვა უკვე აქედან გამომდინარეობს. ამგვარი მიდგომა კი მოსწავლეს ანიჭებს თავდაჯერებას – მას უკვე შეუძლია, ილაპარაკოს უცხო ენაზე! რაც მთავარია, სახელმძღვანელოში ხაზგასმულია სტრატეგია, თუ როგორ მიუდგნენ უცხო ენის სწავლას, როგორ დამიმახსოვრონ სიტყვები, როგორ ისწავლონ კითხვა და სწორად წერა.

პრობლემას რამდენიმე ფაქტორი ქმნის: სახელმძღვანელო 12 ნაწილისგან შედგება. ყოველი სამი ნაწილის შემდეგ მოდის გამეორება, რაც ცოდნის გაკონტროლებას ემსახურება; სახელმძღვანელო აგებულია იმაზე, რომ მოსწავლეებს კვირაში 4 საათი უნდა ჰქონდეთ ინგლისური ენის გაკვეთილი, ნაცვლად ორისა, როგორც დღეს საქართველოს სკოლებშია.

სირთულეს ქმნის ისიც, რომ პირველ კლასში ბავშვებს უწევთ ორი ახალი აანბანის შესწავლა, რაც ადვილი არ არის. ამ პროგრამით ინგლისური ანბანიც ინტენსიურად შემოდის, დაძაბულობა თავიდან რომ ავიცილოთ, მასწავლებლებმა აქცენტი უნდა გააკეთონ სიმღერებზე, ილუსტრირებულ ბარათებზე და ამით დადებითი ემოციები გამოიწვიონ.

გავიხსენოთ, როგორი მასწვლებლები გვყავდა დაწყებით კლასებში, რა გვახსოვს მათგან. როდესაც პედაგოგებს ამ კითხვას ვუსვამ, ისინი აუცილებლად გამოკვეთენ ორ თვისებას – მოთმინებას და ხალისს. რით განსხვავდებიან 6-7 წლის ბავშვები 10-11 წლისებისგან? უცხო ენის სწავლების მეთოდიკა მათი ასაკის შესბამისადაც უნდა შეირჩეს. სწავლების გეგმა ისე უნდა განვსაზღვროთ, რომ ბავშვმა კომფორტულად იგრძნოს თავი, იცოდეს, როდის წერს, კითხულობს, თამშობს და, რაც მთავარია, გაკვეთილი აუცილებლად მრავალფეროვანი უნდა იყოს. არსებობს გამოთქმა, რომელიც უცხო ენის სწავლების ფილოსოფიას ზუსტად განსაზღვრავს – “მეტყვი – დავივიწყებ, მაჩვენებ – დავიმახსოვრებ, ჩამრთავ – გავიგებ”.

ტატიანა გაბრიელსონი მასწავლებლებს აძლევს 10 რჩევას იმის თაობაზე, როგორ იმოქმედონ ლექსიკის ეფექტურად სწავლებისათვის:

1. სწავლების დროს აუცილებლად გამოვიყენოთ ნამდვილი ნივთები, რომ ბავშვი შეეხოს მათ, დაყნოსოს, გემოც კი გაიგოს. მაგალითად, ბოსტნეული, ხილი, პური. მაკმილანს ამისათვის აქვს ბარათები, სადაც სიტყვებთან ერთად სურათებიც არის გამოსახული. და იმ ბარათებს, რომელიც უკვე გაიარეს, კინუ შევინახავთ, არამედ კედელზე გავაკრათ, რათა მოსწავლეებს მუდამ თვალწინ ჰქონდეთ.

2. იმისთვის რომ სიტყვები დაიმახსოვრონ, საჭიროა, ისინი ხშირად მეორდებოდეს სავარჯიშოებში. ამისთვის გამოდგება კროსვორდები, თავსატეხები.

3. მოვიფიქროთ თამაშები, თუნდაც “ჯვრისა და ნულის” თავსატეხი, ანდა ზურგს უკან მივცეთ ნივთი, რომელსაც ბავშვი შეეხება და მის სახელს წარმოთქვამს და ა.შ.

4 პირველივე გაკვეთილიდან ბავშვებს უნდა ვაგრძნობინოთ პასუხისმგებლობა სწავლის პროცესის მიმართ. ისინი უნდა მიხვდნენ, როგორ ისწავლონ დამოუკიდებლად, როგორ ჩამოიყალიბონ საკუთარი სისტემა. მაგალითად, ყოველდღიურად შეარჩიონ სიტყვები და ჩაყარონ ყუთში, ანდა ყოველდღე ჩაიხატონ რვეულში თითო საგანი თითო სიტყვაზე.

5. ისეთი სიტყვები, რომლებიც დამოუკიდებლად არ იხმარება: არტიკლები, წინდებულები, ასევე – სიტყვათა მყარი შეთანხმებები თავიდანვე ერთად ვასწავლოთ.

6. საჭიროა, სიტყვები პერსონიზებულად ვასწავლოთ. ამა თუ იმ სიტყვაზე ყველა ადამიანს საკუთარი ასოციაცია აქვს. ზოგიერთი სიტყვა ჩვენთვის დადებითად და ლამაზად ჟღერს, ზოგი – უხეშად და ა.შ. ითამაშონ – შეარჩიონ, გადაანაწილონ და ა.შ.

7. სიტყვების დამახსოვრებას ხელს შევუწყობთ, თუ საკლასო ოთახში არსებულ ყველა საგანს გავუკეთებთ წარწერას ინგლისურ ენაზე.

8. მასწავლებლებს ვურჩევდი, გამოეყენებინათ ინტერნეტი თამაშების, კროსვორდების, ფაზლების მოსაძიებლად, რათა სწავლების პროცესი მრავალფეროვანი გახდეს.

9. ცოტა უფროსებთან იმავე მეთოდს დავუმატოთ სალექსიკონო სისტემა – სიტყვა, ტრანსკრიფცია, სიტყვის წინადადებაში გამოყენება.

10. არსებობს ასეთი გამოთქმა: “წესი შვიდი”, რაც იმას ნიშნავს, რომ ადამიანს შვიდჯერ უნდა შეხვდეს ახალი სიტყვა, რათა გააცნობიეროს ის და დაიმახსოვროს. უნდა გამოვიგონოთ ისეთი საშუალებები, რომ მოსწავლეებს ახალი სიტყვა რაც შეიძლება მეტჯერ შეხვდეთ.

როგორც ტატიანა გაბრიელსონის გვიხსნის, უცხო ლექსიკის სწავლებისას თავს იჩენს ორი საკითხი: როგორ ვასწავლით და როგორ ვეხმარებით უკვე ნასწავლის ათვისებაში. ამაში ეფექტურად გვეხმარება თამაშები. ეს ბევრ დროს მოითხოვს, მაგრამ შედეგი ძალიანკარგი აქვს და ბავშვებისთვის საინტერესოა.

ამერიკელი პედაგოგი ასევე გვირჩევს, თავიდანვე გავამახვილოთ ყურადღება სპეციფიკური ბგერების წარმოთქმაზე, მუდმივად ვაჩვენოთ, როგორ წარმოითქმება ისინი და სწორად წარმოთქმაში ვავარჯიშოთ. ამისთვის გამოვიყენოთ ენის გასატეხები, ლექსები და სიმღერები.

“მიმაჩნია, რომ მსგავსი სემინარები განსაკუთრებით საჭიროა რეგიონების სკოლებისთვის, სადაც ცოტაა წიგნები და მწირია ინგლისურ ენაზე კომუნიკაცია”, – ამბობს დოქტორი გაბრიელსონი.

საგულისხმოა, რომ სემინარისმონაწილე პედაგოგები უკვესაუბრობენ მის დადებით შედეგებზე. აფხაზეთის #2 საჯარო სკოლის ინგლისური ენის მასწავლებელსთეა ფირცხალავა, რომლიც ტატიანა გაბრიელსონის სემინარში მონაწილეობდა, მიაჩნია, რომ გაცნობილი მეთოდი ძალიანეხმარება მოსწავლეებს ახალი სიტყვებისდა გამოთქმების დამახსოვრებაში. “თუ აქამდე მხოლოდ კითხვითა და თარგმნით შემოვიფარგლებოდით, ახლა გაკვეთილები გაცილებით ხალისიანი და საინტერესო გახდა პატარებისთვის. ჩატარებული ტრეინინგი სასარგებლო აღმოჩნდა ჩემთვის, რადგან აქ მიღებული უნარ-ჩვევების გამოყენება სწავლების პროცესში მეტად ნაყოფიერი გამოდგა”, – გვითხრა თეა ფირცხალავამ.

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე

ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას. ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...