სარემედიაციო გაკვეთილის ჩარჩოს გაცნობამდე თვალი გადავავლოთ სტანდარტული გაკვეთილის დაგეგმვის პროცესს. პირველ რიგში, გაკვეთილის გეგმა უნდა პასუხობდეს შემდეგ შეკითხვებს: რას უნდა მიაღწიონ მოსწავლეებმა, რა გზით მივიღებთ სასურველ შედეგს და როგორ გავზომავთ შედეგის მიღწევის დონეს? მკაფიო მიზნის დასახვა გვეხმარება სასურველი შედეგისკენ მიმავალი გზების/აქტივობების სწორად შერჩევაში. ამიტომაც, წინასწარ უნდა განისაზღვროს, რას მოველით ჩვენი მოსწავლეებისგან, როგორია მათი მზაობა (წინარე ცოდნა და უნარები) და რომელ კონკრეტულ უნარ-ჩვევებს განივითარებენ ისინი გაკვეთილის დახმარებით. ასევე წინასწარ უნდა გაიწეროს კონკრეტული ამოცანები, რა სამუშაოს შესრულება მოუწევთ ბავშვებს გაკვეთილის პროცესში, ცოდნის დემონსტრირების/ტრანსფერის რომელი საშუალებები იქნება უფრო ეფექტური, რომელ კრიტერიუმებს გამოიყენებს მასწავლებელი შედეგების შეფასებისთვის და ა.შ.

ყოველივე ზემოთქმულიდან გამომდინარე, მასწავლებელი არჩევს სასწავლო მასალასა და რესურსს, რომელიც გეგმის წარმატებით განხორციელებისთვის სჭირდება. გაკვეთილის მსვლელობა აისახება აქტივობებისთვის განკუთვნილ გრაფებში. შინაარსის გარდა, გეგმაში მასწავლებელი მოინიშნავს ისეთ საკითხებს, როგორიცაა – გაკვეთილის  საგნობრივ სტანდარტთან და სწავლების დონეებთან (ბლუმის ტაქსონომია) შესაბამისობა, დამატებითი სამოტივაციო/ბონუს აქტივობების ჩამონათვალი და სხვ.

სწავლების სამფაზიანი მოდელის გამოყენებით აგებული გაკვეთილი მოიცავს მოსწავლეთა მოტივირების/პროვოცირების, ძირითად/სამუშაო და დასკვნით/შემაჯამებელ ეტაპებს. შესავალ ნაწილში (A ფაზა – მოლოდინების განსაზღვრა/გამოწვევა) მოსწავლეებს უნდა გავაცნოთ გაკვეთილის მიზანი და გავუჩინოთ ადეკვატური მოლოდინი შედეგთან მიმართებაში. ასევე უნდა „გამოვიყენოთ“ მოსწავლეთა ინტერესები, რათა შევძლოთ მათი მოტივირება და ყურადღების მობილიზება. გაკვეთილის ძირითადი ნაწილი (B ფაზა – ცოდნის კონსტრუირება/შინაარსის რეალიზება), როგორც წესი, მთავარი თემის მრავალფეროვანი აქტივობებით დამუშავებას ეთმობა. გაკვეთილის დასასრულს (C ფაზა – გამთლიანება/რეფლექსია) კი შემაჯამებელი აქტივობების დრო დგება. რაც შეეხება შეფასებას, მოსწავლემ აუცილებლად უნდა მიიღოს რაიმე სახის უკუკავშირი გაკვეთილის მსვლელობის ყველა ეტაპზე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შედეგების შეფასება, რომლის დემონსტირების ხერხიც (მოსწავლეთა ნამუშევრების (თხზულებები, პლაკატები, კედლის გაზეთი, კომიქსების ჟურნალი და სხვ.) გამოფენა, პრეზენტაცია, პორტფოლიო, შეფასების რუბრიკა, ტესტი და ა.შ.), კონკრეტული მიზნიდან გამომდინარე, წინასწარ უნდა ვარჩიოთ და განვიხილოთ მოსწავლეებთან. ასევე მნიშვნელოვანია, რომ გეგმის თითოეული დეტალი: გაკვეთილის მიზანი, შინაარსი, სასწავლო მასალა, მეთოდები/აქტივობები და შეფასების ფორმები ერთმანეთთან მჭიდროდ იყოს დაკავშირებული.

სარემედიაციო მეცადინეობის ფორმატი (გაკვეთილის ხანგრძლივობა, მოსწავლეთა რაოდენობა, სასწავლო მიზნები, რესურსი…) მნიშვნელოვნად განსხვავდება სტანდარტული გაკვეთილისგან. იგი ექვსი საფეხურისგან შედგება. განვიხილოთ თითოეული მათგანი:

მიმოხილვის საფეხურზე  უნდა გავააქტიუროთ მოსწავლეების წინარე ცოდნა/გამოცდილება და გავაცნოთ მათ კონკრეტული მეცადინეობის მიზანი.

შემდეგი საფეხური – მოდელირება მასწავლებლის მიერ (ხმამაღლა ფიქრის მეთოდი) მიმართულია დასაუფლებელი უნარის დემონსტრირებაზე, რაც მოსწავლეებს ეხმარება შიშის დაძლევასა და წარუმატებელ მცდელობებთან გამკლავებაში.

მართული პრაქტიკა წარმოადგენს პრაქტიკული სავარჯიშოების/აქტივობების წარმართვის ეტაპს. სასურველია, მასწავლებელმა გამოიყენოს მრავალფეროვანი აქტივობა/სამუშაო ფორმატი, რათა შეძლოს მოსწავლეებისთვის მათ საჭიროებებზე მაქსიმალურად მისადაგებული ინსტრუმენტის მიგნება-შეთავაზება.

შეჯამებისა და რეფლექსიის საფეხურზე აქცენტი კითდება ახალი მასალის შეჯამებასა და მისი გამოყენების ალტერნატიული ვარიანტების წარმოდგენაზე. სტანდარტული გაკვეთილისგან განსხვავებით, შეჯამების ფაზა არ გახლავთ სარემედიაციო მეცადინეობის ბოლო საფეხური, მას დამოუკიდებელ პრაქტიკასა და ცოდნის ტრანსფერთან დაკავშირებული ეტაპები მოსდევს.

დამოუკიდებელი პრაქტიკა გულისხმობს ახალშეძენილი ცოდნისა და უნარების გაკვეთილზევე გამოყენებას დამოუკიდებლად ან ჯგუფური მუშაობის ფორმატში. გამოყენება/ტრანსფერი კი მეცადინეობის შედეგად შეძენილი უნარების მოსწავლის პრაქტიკაში დანერგვასა და მრავალჯერად გამოყენებაზეა ორიენტირებული.

სარემედიაციო გაკვეთილის თითოეული აქტივობა ზემოაღნიშნული ფაზების გათვალისწინებით იგეგმება. ცხადია, მკაფიო მიზნის დასახვა ამ შემთხვევაშიც მნიშვნელოვანია. სარემედიაციო პროგრამის არსიდან გამომდინარე, სასურველია, გაკვეთილის მიზანი იყოს მოკლევადიანი და რეალისტური. რაც შეეხება აქტივობებს, ისინი ერთმანეთის ლოგიკურ გაგრძელებას უნდა წარმოადგენდნენ და დასახულ მიზანს ეხმიანებოდნენ. აქვე გაგიზიარებთ ჩემ მიერ შედგენილ სარემედიაციო გაკვეთილის გეგმას.

სარემედიაციო გაკვეთილის გეგმა

მასწავლებელი: სახელი, გვარი

საფეხური: III კლასი, I სემესტრი

მოსწავლეთა რაოდენობა:  3-5 მოსწავლე

თარიღი: რიცხვი/თვე/წელი

გაკვეთილის ხანგრძლივობა: 50 წთ.

სარემედიაციო გაკვეთილის მიზანი:

1. ასოს/სიტყვის ცნობა/ამოკითხვა;
2. გაწაფული კითხვის უნარის განვითარება.

შენიშვნა: გაკვეთილზე ჩასატარებელი ყველა აქტივობა მოთავსებულია სარემედიაციო გაკვეთილის ერთ ჩარჩოში. აქედან გამომდინარე, გაკვეთილის ჩასატარებლად უნდა დავიცვათ შემდეგი თანმიმდევრობა: მიმოხილვის საფეხური (მიზნის გაცნობა, წინარე ცოდნის გააქტიურება); აქტივობა #1 ,,ფერადი სიტყვები“ (ყველა საფეხური); აქტივობა #2 ,,მოძებნე სიტყვები“ (ყველა საფეხური); აქტივობა #3 ,,გაელვება“ (ყველა საფეხური).

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. კითხვის სარემედიაციო პროგრამის განხორციელება სკოლაში. 2017. საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტი (G-PriEd).
2. კითხვისა და წერის სწავლება დაწყებით საფეხურზე. 2015. საქართველოს დაწყებითი განათლების პროექტი (G-PriEd). მოძიებულია შემდეგ ლინკზე: https://kargiskola.ge/teachers/resource_books/kitxva/resursi_kitxva.pdf

ბავშვის განათლების და აღზრდის ეფექტიანობა დიდწილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად ახერხებს სკოლა და ოჯახი ერთმანეთთან თანამშრომლობას. იმ შემთხვევაში, როცა მათ შორის ურთიერთობა სასურველი მიმართულებით არ ვითარდება – არ ენდობიან, არ უსმენენ ერთმანეთს, მუდმივად კონფლიქტში იმყოფებიან ერთმანეთთან, დიდი ალბათობით, სკოლა ვერ შეძლებს დასახული მიზნის სასურველ დონეზე მიღწევას  – სასკოლო ცხოვრების დასასრულისთვის აღსაზრდელს არ ექნება ის ცოდნა, უნარ-ჩვევები და განწყობა-დამოკიდებულებები, რაც სკოლას და ოჯახს მოზარდით სიამაყის და კმაყოფილების საშუალებას მისცემდა. ასეთ დროს, როგორც წესი, ისინი ერთმანეთს ადანაშაულებენ – მშობლები უკმაყოფილებას გამოხატავენ სკოლის მიმართ და ბრალს სდებენ მას იმაში, რომ მათი შვილის მიმართ ყურადღებიანები, გულისხმიერები არ იყვნენ და მასზე სათანადოთ არ იზრუნეს, სკოლა კი, თავის მხრივ, ადანაშაულებს მშობლებს იმის გამო, რომ საჭირო ყურადღებას არ აქცევდნენ შვილს და არ ინტერესდებოდნენ მისი ცხოვრებით. ყველაფერი კი შეიძლებოდა სულ სხვაგვარად განვითარებულიყო მათ, რომ თავის დროზე ეთანამშრომლათ ერთმანეთთან საერთო მიზნის მისაღწევად.

ყველასთვის კარგად არის ცნობილი, რომ წამყვანი როლი ოჯახისა და სკოლის თანამშრომლობის ორგანიზებაში კლასის ხელმძღვანელს ეკუთვნის. ის მათი დამაკავშირებელი და ერთგვარი შუამავალიც არის მათ შორის. კლასის ხელმძღვანელის როლი და მნიშვნელობა მშობლებთან თანამშრომლობის პროცესში უაღრესად მნიშვნელოვანია სასკოლო ცხოვრების ნებისმიერ ეტაპზე. თუმცა, მისი როლი განსაკუთრებით ძლიერია დაწყებით კლასებში, პირველ რიგში, იმიტომ, რომ ამ ასაკის ბავშვებისთვის უფროსები, როგორც მშობლები, ასევე მასწავლებლები, ჯერ კიდევ სერიოზულ ავტორიტეტებს წარმოადგენენ და თუ ისინი მოახერხებენ  შეთანხმებულად მოქმედებას, შედეგის მიღწევა ბევრად უფრო ადვილი იქნება. გარდა ამისა, დაწყებით კლასებში ბავშვი ჯერ კიდევ ჩამოყალიბების პროცესში იმყოფება; ამდენად, სწორი აღზრდისა და თანამშრომლობის პირობებში, შესაძლებელია მასში ისეთი თვისებების ჩამოყალიბება, უნარების გამომუშავება და განწყობა-დამოკიდებულებების ფორმირება, რომელიც მოსაწონი იქნებოდა, როგორც სკოლისთვის, ასევე ოჯახისთვის. მოგვიანებით, მეორე სასკოლო ასაკიდან, მთელ რიგ შემთხვევებში ჩვენ მოზარდში უკვე ჩამოყალიბებული და სასკოლო წარმატების მისაღწევად არცთუ ისე სასურველი თვისებების, უნარების და განწყობა-დამოკიდებულებების შეცვლა, კორექცია გვიწევს, რაც ნამდვილად არ არის ადვილი და რიგ შემთხვევებში სასურველ შედეგსაც არ იძლევა. ყოველივე აღნიშნულის გარდა, სასკოლო ცხოვრების საწყის ეტაპზე, კლასის ხელმძღვანელისა და მშობლის თანამშრომლობის როლი მნიშვნელოვანია იმის გამოც, რომ სწორედ ამ პერიოდში უყალიბდება მშობელს პირველი შთაბეჭდილება სკოლაზე და იმ მასწავლებლებზე, რომელთაც მისთვის ყველაზე საყვარელი და ძვირფასი არსება, საკუთარი შვილი ანდო. ის, თუ როგორი იქნება ეს შთაბეჭდილება, მომავალში ან შედგება სკოლისა და ოჯახის თანამშრომლობა, ან მათ შორის მუდმივ ორთაბრძოლას ექნება ადგილი საკუთარი სიმართლის დასამტკიცებლად.

რა შეიძლება გააკეთოს კლასის ხელმძღვანელმა, როგორ წარმართოს მშობლებთან ურთიერთობა იმისათვის, რომ ისინი თანამოაზრეებად გაიხადოს და მათ შორის თანამშრომლობა შედგეს:

• პირველ რიგში, გვახსოვდეს, რომ ჩვენ გვაქვს ერთი საზრუნავი, გვყავს ერთი ზრუნვის ობიექტი, რომელსაც შესაძლოა მშობლისთვის შეუმჩნეველი, თუმცა ჩვენთვის ძალიან თვალსაჩინო უამრავი „ნაკლი“ აქვს, მაგრამ მშობლებს ის ძალიან უყვართ და უნდათ, რომ ჩვენც ისეთივე გრძნობა გვქონდეს მის მიმართ, როგორიც მათ აქვთ. თუ ჩვენ ბავშვის მხოლოდ ისეთ თვისებებზე გავამახვილებთ ყურადღებას, რომელიც, ჩვენი აზრით, სასკოლო სწავლებისთვის ხელისშემშლელი იქნება და საყვედურებს არ დავიშურებთ ოჯახის მიმართ, სადაც არ იზრუნეს, რომ ბავშვი სათანადოთ მოემზადებინათ სკოლაში სწავლის დასაწყებად, მშობელს ჩამოუყალიბდება უნდობლობა, როგორც კლასის ხელმძღვანელის, ასევე სკოლისა და პედაგოგების მიმართ. მომავალში ის ყოველთვის თავდაცვით პოზიციაში იქნება და ძალიან გაუჭირდება მოსმენა და თანამშრომლობა, როგორც კლასის ხელმძღვანელთან, ისე მთლიანად სკოლასთან. ნდობისა და კეთილგანწყობის გარეშე თანამშრომლობა ნამდვილად ვერ შედგება და პირიქით, თუ მშობელს ექნება ჩვენი ნდობა, ამასთან იგრძნობს ჩვენს კეთილგანწყობას მისი შვილის მიმართ, ის ბევრად უფრო გახსნილი, გულწრფელი იქნება ურთიერთობაში და უფრო ობიექტურ და ზუსტ ინფორმაციას მოგვაწვდის შვილის ქცევის და ურთიერთობების შესახებ სკოლის გარეთ და ოჯახურ სიტუაციაში, რაც ბუნებრივია დიდ დახმარებას გაგვიწევს ბავშვთან ეფექტიანი სამოქმედო პროგრამის შემუშავებაში;
• გავითვალისწინოთ, რომ ნებისმიერ მშობელს სურს სანაქებო, სანიმუშო და საამაყო შვილი ჰყავდეს. მაგრამ, თუ ბავშვი ასეთი არ არის იმის გამო, რომ ოჯახურ აღზრდაში, თავის დროზე გარკვეული შეცდომები იქნა დაშვებული, უკმაყოფილების გამოხატვის და საყვედურების თქმის ნაცვლად, უმჯობესი იქნება მშობელს დახმარება გავუწიოთ ინდივიდუალური კონსულტაციებით, ბავშვის აღზრდის ფსიქოლოგიურ საკითხებზე სემინარების ჩატარებით, დიკუსიების მოწყობით და საჭირო ლიტერატურის შეთავაზებით. ამ პროცესში კლასის ხელმძღვანელის როლი უმნიშვნელოვანესია, რადგან მასთან იყრის თავს ბავშვთან დაკავშირებული ყველანაირი ინფორმაცია და ის დროულად უნდა უკეთებდეს ორგანიზებას ყველა იმ ღონისძიებას, რომელიც მშობელს სკოლისა და პედაგოგებისადმი ნდობას და კეთილგანწყობას გაუღვიძებდა;
• სასკოლო ცხოვრების საწყის ეტაპზე ბავშვს სერიოზული დახმარება ჭირდება სკოლასთან ადაპტაციის პროცესის უმტკივნეულოდ გასავლელად, როგორც კლასის ხელმძღვანელის, ასევე პედაგოგების და მშობლების მხრიდან. სწორედ ამიტომ, აუცილებელია, რომ მათ შორის დამყარდეს თანამშრომლობითი დამოკიდებულება, რათა ბავშვმა გართულებების გარეშე გაიაროს სკოლასთან ადაპტაციის პროცესი და მოსწავლის როლი ადვილად მიიღოს. ამისათვის საჭირო იქნება, რომ მშობელი და კლასის ხელმძღვანელი სისტემატურად აწვდიდნენ ერთმანეთს ინფორმაციას ბავშვის ქცევასთან, ემოციურ ცხოვრებასთან, სკოლისა და სწავლისადმი მის დამოკიდებულებასთან, ასევე თანატოლებთან მის ურთიერთობასთან დაკავშირებით, რათა საჭირო შემთხვევაში დროულად მოხდეს ყურადღების გამახვილება ისეთ საკითხებზე, რომელთა გადაწყვეტა მომავალში ბევრ გართულებას ააცილებს თავიდან, როგორც მშობელს, ასევე სკოლას.

დაბოლოს, გავითვალისწინოთ, რომ არსებობს ორი აუცილებელი პირობა, რომლის შესრულება ნებისმიერი სირთულის დაძლევაში დაგვეხმარება, ეს არის სიყვარული და მოთმინება. თუ მშობელი დაინახავს, რომ კლასის ხელმძღვანელი, პედაგოგი კეთილგანწყობილია მისი შვილის მიმართ, უყვარს და ზრუნავს მასზე, ის ადრე თუ გვიან თავადაც გამოხატავს კეთილგანწყობას, მადლიერებას და წამოვა თანამშრომლობაზე მისივე შვილის სასიკეთოდ.

სასწავლო წლის დასაწყისში ყველა ვღელავთ: მასწავლებლები, მოსწავლეები, მშობლები, სკოლის დირექცია. შფოთვა ბუნებრივია – პასუხისმგებლობა საკუთარი საქმიანობისადმი მოსვენებას გვიკარგავს. ბავშვების განწყობას დიდწილად წლის პირველი გაკვეთილი ქმნის. როგორი უნდა იყოს პირველი დღე ?- საკუთარ თავს ვუსვამთ შეკითხვას. პასუხს პატარა ადამიანების ხასიათისა და ინტერესების გათვალისწინება გვაპოვნინებს. ისეთი რამ უნდა მოვიფიქროთ, რაც მათ განაცვიფრებს და გაახარებს, რაც დაუვიწყარ მოგონებად იქცევა.

წელს პირველი და მესამე კლასის მასწავლებლობა მომიწევს. უკვე მეორედ ვიღებ პირველკლასელებს. ამიტომ, პირად გამოცდილებაზე დაყრდნობით, ამჯერადაც გულზე ჩამოსაკიდი პოსტერის დამზადება გადავწყვიტე. ჩემს ყოფილ მოსწავლეებს ახლაც ახსოვთ, ჩვენი პირველი დღის შეხვედრისას, მათთვის შექმნილი ვარდისფერი პოსტერი, რომელიც საკლასო ოთახში დავაბინავეთ და ორი წლის განმავლობაში ხშირად მაჩვენებდნენ, გახსოვთ, ეს რომ პირველ დღეს გეკეთათო.

ცხადია, ანგარიშგასაწევია მოსწავლეთა ასაკი, თუმცა, ვფიქრობ, გულზე ჩამოსაკიდი პოსტერი ნებისმიერ კლასში შეგვიძლია გამოვიყენოთ. მხოლოდ პოსტერზე განსათავსებელი ინფორმაციის შეცვლა მოგვიწევს.

საჭირო მასალა

დიდი ზომის მუყაოს ფორმატი, ფერადი ფანქრები, პოსტერზე მოსათავსებელი ინფორმაციის მოკლე მონახაზი, ბაწარი.

მე ჩემი ათი წლის გოგონა დამეხმარა. ის რომ არა, თავად მომიწევდა ფორმატის გაფორმება ან დახმარებისთვის ისეთ ვინმეს მივმართავდი, ვისაც ხატვა კარგად ეხერხება. მთავარია, მონდომება და ბავშვებზე ფიქრი, რაც ყველაფერს თავის კვალს ატყობს და დადებითი ენერგეტიკით მუხტავს. ამ შემთხვევაში ერიხ ფრომის მოსაზრება შეგვიძლია დავიმოწმოთ, რომელიც მე ძალიან მიყვარს, ვისთვისაც შრომობენ, ის უყვართო, ამბობს ამერიკელი ფსიქოლოგი და ამ მარტივ ჭეშმარიტებაში მასწავლებლებს ეჭვი არ გვეპარება.

რა უნდა დავწეროთ / დავხატოთ პოსტერზე?

ვინ ვარ მე? – ასე დავარქვი პოსტერს და შუაგულში სწორედ ეს სიტყვები განვათავსე. პოსტერის გარეგნული მახასიათებლების გათვალისწინებით ტექსტი მინიმალისტურია, უმეტეს ადგილს ვიზუალურად გაცოცხლებული ინფორმაცია იკავებს.

ავტოპორტრეტი

თავდაპირველად საკუთარ თავს ვხატავთ. ვარცხნილობა, ტუჩსაცხის ფერი, ჩაცმულობის სტილი, საყვარელი აქსესუარი – ყველაფერი ყურადღებას იქცევს და ბავშვების თვალს არაფერი ეპარება. ამიტომ ცოტა იუმორი, თვითირონია ნამუშევარს სიხალისეს შემატებს. ჩემი გოგონას ნახატი ყველაზე მეტად ვარცხნილობით მგავს. ლოყებზე ვარდისფერი რუჯი მისვია,  მოკლე, ფერადქვებიანი ყელსაბამი მიკეთია და ხელის ანაბეჭდებით, გულებითა და ყვავილებით გაწყობილი კაბა მაცვია.

ჩემი ოჯახი

ავტოპორტრეტის შემდეგ ოჯახის წევრების გაცნობის დრო დგება. ნახატზე ყველა იღიმის. ჩემს მეუღლესა და ექვსი წლის ბიჭს ერთნაირი ვარცხნილობა აქვთ, მხატვარმა ცისფერი კაბა ჩააცვა საკუთარ თავს, 5 თვის დაიკო კი ეტლში ზის და ხელ-ფეხის ქნევით გვეცნობა.

პოსტერის დახატვამდე მცირე კვლევა ჩავატარე ბავშვებთან. გამოვკითხე, რისი გაგების სურვილი აქვთ მასწავლებლის შესახებ. მიპასუხეს, რომ ყველაფერი აინტერესებთ. შემდეგ 6-9 წლის ბავშვების ინტერესები გავიხსენე და მიზნად დავისახე, თამაშ-თამაშით მათთვის გამეცნო საყვარელი ფერი, ცხოველი, წყალქვეშა ბინადარი, თამაში, მულტფილმი, წიგნი, ლექსი, საჭმელი. ვფიქრობ, იმის გაგებაც გაუხარდებათ, რისი სწავლა მსურს, სად ვცხოვრობ, როდის ვარ ყველაზე ბედნიერი და როგორი ვარ გაბრაზებისას.

სად ვცხოვრობ?

ჩვენი უბანი მაღალსართულიანი კორპუსებით არის სავსე. ჩემი ბინა მეცხრე სართულზეა და ნახატზე სხვებისგან ყვითელი განათებით გამოირჩევა. ციხე-სიმაგრის მსგავს ქონგურებზე მტრედები ბუდობენ და გაზქურასთან ხშირად ვპოულობთ მათ ბუმბულებს.

ჩემი საყვარელი ცხოველი და წყალქვეშა ბინადარი

გეგულებათ რომელიმე ბავშვი ჟირაფისა და ვეშაპისადმი გულგრილი რომ იყოს? დამატებითი ინფორმაციის მიწოდებაც შეგვიძლია, მაგალითად, უზარმაზარ ვეშაპებს უწვრილესი საყლაპავი მილი რომ აქვთ და მხოლოდ პატარა თევზების გადაყლაპვა რომ შეუძლიათ ან ის, თუ როგორ აკვირვებს მნახველს ჟირაფის ნახევარმეტრიანი ენა, განსაკუთრებით კი იმის ყურება, ყურებს ენით რომ ისუფთავებს.

რისი სწავლა მსურს?

თავისუფალ დროს ბავშვებთან ერთად ეზოში ვატარებ. მახარებს იმის დანახვა, თუ როგორ კავდებიან სპორტის სხვადასხვა სახეობით. ზოგი გორგოლაჭებით დაქრის, ზოგი – ველოსიპედით, ზოგი კი – სკეიტბორდით. სამწუხაროდ, არც ერთი მათგანის გამოყენება არ ვიცი. ერთხელ ჩემი ბიჭის სკეიტბორდზე დადგომა ვცადე. სხეული ვერ შევიმაგრე და შეშინებული ექვსი წლის ბიჭს ჩავაფრინდი მხრებში. ვფიქრობ, ბავშვების ცხოვრების წესის აღიარების სურვილი პატარა გულებს სიხარულით აავსებს.

თამაშები

ფერადი ცარცებით დახაზული კლასობანა ზრდასრულ ადამიანებს ხტუნვას გვანდომებს. პირადად მე ჩემი ბავშვობის გრძელი დღეები და მეგობრები მახსენდებიან. როცა სხეული და მოძრაობები მოუქნელი ხდება, კლასობანას უჯრიდან უჯრაში ხტომა ბავშვების ხითხითს იწვევს, მიუხედავად ამისა, დღემდე საყვარელ თამაშად რჩება.

სიტყვობანა – სკოლამდელი ასაკის შვილისთვის გამოგონილი თამაშია. როგორც ვიცით,  ფონოლოგიურ უნარებზე მუშაობა კითხვის წარმატებას განაპირობებს. სიტყვობანა ძალიან კარგი მეთოდია ბგერათა გარჩევისა და აღქმისთვის. თამაშის წესი ასეთია: ვამბობთ სიტყვას. შემდეგ ვთანხმდებით  მერამდენე ბგერაზე მოვიფიქრებთ ახალ სიტყვას. ასე ჯაჭვივით ებმება სიტყვა სიტყვას. პოსტერისთვის შევარჩიეთ „ბურთი“, მესამე ბგერა იყო „რ“, რ-ზე „რკო“ მოვიფიქრეთ, მეორე ასო-ბგერამ კი ულამაზესი „კუნძული“ შემატა ნახატებს.

ამგვარად ვაცნობთ ახალ თამაშს და თან ვემზადებით წინასაანბანე ეტაპისთვის.

წიგნი

სწავლის დაწყებისას არა მარტო პირველი დღისთვის ვფიქრობთ, არამედ უკვე ვარჩევთ წიგნს ხმამაღალი კითხვისთვის. მე ანე-კატერინე ვესტლის „დედა, მამა, რვა ბავშვი და საბარგო მანქანა“ დავიგულე. პირველ დღეს საყვარელი ლიტერატურული ტექსტისადმი განწყობის ასამაღლებლად პოსტერი იდეალური გზაა.

ლექსი

რა თქმა უნდა, ლექსების გარეშე სკოლის დღეებმა არ უნდა ჩაიაროს. ამიტომ შიო მღვიმელის ლექსების კრებული კვლავ სამაგიდო წიგნად რჩება. ამჯერად „არიფანას“ ორ სტროფს წავუკითხავ. ჩემს ოცნებასაც გავახმიანებ, როგორ მინდა ძველი ხალხური თამაშობის არიფანას გამართვა ეზოსა თუ სკოლაში.

არიფანა – ეზოში ბავშვების მიერ გამართული ლხინია. ყველას მოაქვს სახლიდან საჭმელი, ნუგბარი, სასმელი. ერთმანეთის გამასპინძლების შემდეგ იმართება ცეკვა-თამაში. არიფანას მთავარი მოტივი ერთიანობა და მხიარულებაა. პოსტერზე ლექსის ორი სტროფი გავაცოცხლეთ:

„გაუმართავთ გოგო-ბიჭებს

მხიარული არიფანა,

ნადიმობა მეგობრული

არ იქნება ამისთანა!

ზოგს დო გამოუტანია,

ზოგს ჭინჭარი, სატაცური,

ზოგს მჭად-პურა, ზოგს ხმიადი,

ზოგს კაკალა თონის პური.“

მულტფილმი

„ჩემი მეზობელი ტოტორო“ იაპონელი ანიმატორის, ჰაიაო მიაძაკის ანიმეა. დები. საცუკი და მეი, მამას სოფლად გადაჰყავს. დედა საავადმყოფოში მკურნალობს. ბუნებასთან სიახლოვე გოგონებისთვის განსაკუთრებულ სიხარულად იქცევა. ტყეში ტოტოროებს აღმოაჩენენ – კეთილ და სასწაულმოქმედ არსებებს, რომლებიც მზად არიან ბავშვების დასახმარებლად. მუსიკა, გარემო, სიუჟეტი, პერსონაჟები – დიდ სიამოვნებას გაჩუქებთ და ბავშვებისთვისაც დაუვიწყარ შთაბეჭდილებებად იქცევა.

როგორც უკვე მიხვდით, პოსტერზე საყვარელ მულტფილმს ორი ტოტორო ასახავს.

გუფთა

ხორცის ბრინჯიან ბურთულებზე უარს ვერასდროს ვამბობ. წვენსაც მადიანად მივირთმევ. პოსტერზე პროპელერიანი გუფთები „სახურავის ბინადარი კარლსონის“ ასოციაციით გაჩნდა. ამ ბოლო დროს სტაფილოთი და წვრილი ჩხირებით „პროპელერს“ მართლაც ვქმნი გუფთებისთვის და ამგვარი ფუდარტით გუფთა ბავშვებისთვის კიდევ უფრო საყვარელი საჭმელი გახდა.

როგორი ვარ გაბრაზებული?

მასწავლებლები ზოგჯერ ცეცხლისმფრქვეველ დრაკონებს ვგავართ. ბრაზის მართვა ხომ არც ისეთი მარტივია. ბავშვების რთული ქცევის გამოვლენისას სიმშვიდის შენარჩუნება სასწავლო წლის მთავარ მიზნად დავისახე. გაბრაზებისას ჩემი წარბები ერთმანეთს უერთდება და ნამდვილად არ ვარ სასიამოვნო შესახედი. პოსტერზე გაღიმებული ავტოპორტრეტის პარალელურად გაბრაზებული მასწავლებლის დანახვა აუცილებელი მგონია. ისიც ხმამაღლა გასაჟღერებელია, რომ მასწავლებლების ბრაზს ხშირად უყურადღებობა იწვევს და ისიც ბავშვობიდანვე უნდა იცოდნენ, რომ მასწავლებლებსაც სწყინთ და ზოგჯერ მოთმინებას კარგავენ. გაბრაზებულ მასწავლებელს ჯადოსნური სიტყვები „ბოდიში“ და „მაპატიე“ მივაწერეთ.

როდის ვარ ყველაზე ბედნიერი?

როცა ბავშვებთან ერთად გულიანად ვიცინი; როცა ვგრძნობ, რომ ჩვენ შორის გულწრფელი ურთიერთობაა გაბმული. ამ წუთებს მოპოვება უნდა. ჩვეულებისამებრ,  რამდენიმე წუთი გრძელდება ხოლმე, მერე მე ჩემს თავს ვუბრუნდები, ბავშვები თავისას ან ერთმანეთს მიაპყრობენ ყურადღებას, მაგრამ ის რამდენიმე წუთი, რომლებსაც ერთმანეთს ვჩუქნით, ყველაზე დიდ ჰარმონიას ამყარებს ჩემში.

როგორც მიხვდით, პოსტერი ჩვენ გვემსგავსება. ვთამაშობთ, ვაზვიადებთ, როლს ვირგებთ, ვიპრანჭებით, მაგრამ დაუვიწყარ შთაბეჭდილებებს ვქმნით. ამასთანავე, გარკვეულ უნარებს ვაღვივებთ, პატარა ადამიანები ჩვენეული სწავლების მდინარებაში შეგვყავს, ნდობით, ფრთხილად და სიყვარულით.

მცირე განმარტების სახით  გულზე ჩამოსაკიდი პოსტერის გამოყენების საკითხს შევეხები. პოსტერი მრავალფუნქციურად შეგვიძლია გამოვიყენოთ: წინასაანბანე პერიოდში, ანბანის სწავლებისას, ზეპირმეტყველებით თუ წერით უნარებზე მუშაობისას დროდადრო მივუბრუნდეთ და სხვადასხვა მიზნით გამოვიყენოთ. გარკვეული დროის შემდეგ ბავშვებს მშობლებთან ერთად მსგავსი პოსტერის დამზადება დავავალოთ, რათა ერთმანეთი უკეთესად გავიცნოთ.

ხშირად ვწერ, როგორი არაჩვეულებრივი ხერხია ნივთების გასულიერება წარმოსახვის გასავითარებლად. უკვე მომაფიქრდა, როგორ „ავალაპარაკებ“ პირველი დღის პოსტერის ბინადრებს, მაგალითად, კორპუსის ქონგურზე შემოსკუპებულ მტრედს ან გაბრაზებულ ლელა მასწავლებელს.

პირველ დღეს შეიძლება ყველა საკითხის შესახებ საუბარი ვერ მოვასწროთ. მთავარია, მათი ყურადღება მივიპყროთ და შინ დაბრუნებულებს სკოლიდან კაშკაშა ფერები და ნათელი შთაბეჭდილებები გავატანოთ.

თუ ჩვენს კლასში შეზღუდული შესაძლებლობების ან   განსხვავებული ქცევის, ფერის, მრწამსის, ეროვნების მოსწავლე სწავლობს, ეს იმას ნიშნავს, რომ მოგვიწევს ჩვენი შემოქმედებითი უნარები კიდევ უფრო გავააქტიუროთ და ისეთი გარემო შევქნათ, სადაც, ვინც არ უნდა იყოს და როგორიც არ უნდა იყოს, თავს კომფორტულად და მშვიდად იგრძნობს.

ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხისადმი ფრთხილი და ფაქიზი დამოკიდებულებაა. ჩვენმა გადამეტებულმა ყურადღებამ ბავშვს თავი გამორჩეულად და ჯგუფიდან გამოცალკევებულად არ უნდა აგრძნობინოს,  იარლიყიც არ უნდა მივაწებოთ სხვების თვალში.

თუმცა არის ისეთი შემთხვევებიც, როდესაც მასწავლებელს უწევს გარკვეული კომენტარის გაკეთება და იმის ახსნა, რომ მოსწავლეს დახმარება სჭირდება კლასელებისგან.

რამდენიმე წლის წინ, ჩემი მეგობარი მასწავლებლის, დეას კლასში, რომელიც, ამავე დროს,  ჩემი შვილის მასწავლებელიც იყო, ერთი არაჩვეულებრივი გოგონა სწავლობდა, რომელსაც აუტიზმის  დიაგნოზთან ერთად ინდივიდუალური სასწავლო გეგმაც ჰქონდა შედგენილი. მაშინ დეაც, ჩემსავით ახალბედა მასწავლებელი იყო და ბევრს ფიქრობდა იმაზე, გვანცა როგორ ჩაერთო სასწავლო პროცესში, როგორ მიეღწია დასახული მიზნისთვის და კლასში მისი ინტეგრირება უმტკივნეულოდ როგორ წარმართულიყო.  უკინძავდა  დიდ ალბომებს, უხატავდა, უდგენდა სავარჯიშოებს, უკრავდა სურათებს, უწერდა ტექსტებს მსხვილი ასოებით, მაგრამ ფიქრობდა, რომ ეს საკმარისი არ იყო.

ერთხელ, სახლში დაბრუნებულმა, აღმოვაჩინე, რომ ჩემი მეოთხე კლასელი შვილი დიდ ორომტრიალშია ჩართული, ირგვლივ ფერადი ქაღალდების, ძველი წიგნებიდან, ჟურნალებიდან ამოჭრილი ილუსტრაციების და ფერადი მარკერების ზღვაა. რომ დავინტერესდი, რას აკეთებდა, მიპასუხა, რომ გვანცასთვის დავალებას ადგენდა და ძალიან ბედნიერი იყო, რადგან ამ ეტაპზე გვანცასთვის სავარჯიშოების მოგონება და მისი მეცადინეობა მას უწევდა.

თურმე დეა მასწავლებელს ასეთი რამ მოუფიქრებია: კვირაში ერთხელ, თითო ბავშვმა, რომელსაც შემთხვევითობის პრინციპით არჩევს (ქისაში ჩაყრილი სახელებიანი ბარათებით),  გვანცასთვის უნდა მოიფიქროს დავალება და მათზე ამუშაოს  კიდეც. რა თქმა უნდა, ვისაც სურდა, ძალდატანებისა და ვალდებულების გარეშე, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ყველა ბავშვს გვანცაზე ზრუნვა ძალიან უნდოდა. ეს, ერთი მხრივ, მასწავლებლის დამსახურებაა, ამდაგვარი ჯანსაღი გარემო რომ შექმნა, მეორე მხრივ, კი ასაკობრივი თავისებურებაც გასათვალისწინებელია, ამ ასაკში, ბავშვებს ძალიან უნდათ „მასწავლებლობანას“ და „უფროსობანას“ თამაში, მოსწონთ, როდესაც ზრუნავენ და პასუხისმგებლობაც არ აშინებთ.

ჩემმა შვილმა, ისევე როგორც მისმა კლასელებმა, ძალიან კარგად იცოდა, როგორი სტილის და ფორმის დავალება უნდა შეედგინა, დეას ამაზეც უმუშავია და ნიმუშებიც უჩვენებია ბავშვებისთვის.  დიდ ალბომში, გეომეტრიული ფიგურები ჩაემწკრივებინა, აქედან გვანცას უნდა შემოეხაზა მითითებული ფიგურა, ტექსტში ასოები მსხვილად დაეწერა და გაეფერადებინა, რომ წაკითხვა ადვილი ყოფილიყო, მოტორიკისთვის  მარტივი ორნამენტები ჩაეხატა, რომლებიც დასრულებული არ იყო და გაგრძელებას საჭიროებდა, ძველი ჟურნალიდან ილუსტრაციები ამოეჭრა და ჩაეკრა, ამ ილუსტრაციებზე უნდა გამოეთქვა საკუთარი აზრი ან ეპოვა მითითებული ნივთი. მოკლედ, სავარჯიშოების ალბომი საინტერესოდ და მხიარულად გამოიყურებოდა. სხვა ბავშვების ნამუშევრებსაც გადავხედე, ყველა იცავდა ერთ პრინციპს: დავალებები მარტივი და შემეცნებითი, ხოლო ვიზუალური მხარე მკვეთრი და კონტრასტული იყო. გარდა ამისა, მოტორიკასაც მნიშვნელოვან როლს აკისრებდნენ და არც შემოქმედებითი უნარები ავიწყდებოდათ. ერთ-ერთი სავარჯიშოს ავტორი სთხოვდა, რომ ლამაზად დახატულ ჩარჩოში ავტოპორტრეტი დაეხატა, გვანცასაც გულდასმით ემუშავა და ავტოპორტრეტი, მართლაც, შთამბეჭდავად გამოიყურებოდა.

ეს ისტორია მხოლოდ დავალების შექმნით არ დასრულებულა, მნიშვნელოვან ამბავს გვანცასთან ერთად მუშაობა წარმოადგენდა. ბავშვებს არ ავიწყდებოდათ არც წახალისება და ათას სტიკერს  და ჯილდოს იგონებდნენ, ხანდახან  ტკბილეულსაც იყენებდნენ, შესაძლოა მეთოდურად გაუმართლებელს,  მაგრამ ეს ხომ მათი ფანტაზია და მიგნება იყო. ფიქრობდნენ, რა გაუხარდებოდა ყველაზე მეტად და ჯილდოს ამის მიხედვით არჩევდნენ.

მთელი წელი ბავშვები მუშაობდნენ გვანცასთან და ამ საქმეს ისეთი გულმოდგინებით, ყურადღებით, პასუხისმგებლობით ეკიდებოდნენ, რომ ასეთი მიდგომა, ჩვენ, მასწავლებლებსაც არ გვაწყენდა.

შედეგად, იმის გარდა რომ გვანცას უნარები საგრძნობლად განვითარდა, მას ყველა ემეგობრებოდა, მასზე ზრუნავდნენ, უყვარდათ, სადილობისას კვებაშიც ეხმარებოდნენ,  და ცდილობდნენ თავი კომფორტულად ეგრძნო.

თავს ვერ დავდებ, რომ ეს მიდგომა იდეალური იყო, რომ შესაძლებელია ამით გვანცას პრობლემები უფრო თვალშისაცემი გახდა, და კიდევ ათასი რამ, მაგრამ ფაქტი ერთია,  ახალგაზრდა მასწავლებელმა ამით  კლასში გვანცას ინტეგრირებას  შეუწყო ხელი, ხოლო დანარჩენ ბავშვებში თანაგრძნობის, ემპათიის, ზრუნვის ჩვევები იმდენად განავითარა, რომ  უკვე მეშვიდეკლასელი ჩემი შვილი, უყურადღებოდ არ ტოვებს  ქუჩის არც ერთ ძაღლსა თუ კატას,  განიცდის  ბავშვების პრობლემებსა და გასაჭირს. ფიქრობს, რომ ფსიქოლოგი გამოვიდეს და ადამიანებს პრობლემების მოგვარებაში დაეხმაროს.

ერთი რამ ცხადია, დაწყებითი საფეხურის მასწავლებლის როლი და გავლენა, უმნიშვნელოვანესია, ჩვენ ჯადოქრები ვართ, ჯოხის ერთი აქნევით შეგვიძლია, ადამიანები ცხოვრების მდინარის სწორ კალაპოტში მოვაქციოთ და სამწუხაროდ, პირიქითაც, სწორედ დაწყებითის მასწავლებლები, ხშირად ქცეულან ათასგვარი კომპლექსისა და ფობიის მიზეზად.

აქამდე არ მომცემია შესაძლებლობა, დეასთან ამაზე მესაუბრა. აი, ახლა ამ წერილით ვეტყვი, –  ჩემო ძვირფასო დეა, შენმა გამუდმებულმა ფიქრმა  შედეგი გამოიღო, ნამდვილად შესძელი ის, რომ დღეს შენი მოსწავლეები ზრუნავენ და ფიქრობენ მათზე, ვისაც დახმარება ძალიან  სჭირდებათ.

სინგაპური – „ლომის ქალაქი”

ჩემს მოსწავლეებზე და მათ ნაშრომებზე რამდენჯერმე მოგიყევით. განათლების საკითხებზე მუშაობის დროს სწორედ მათი ინციატივითა და მონდომებით გამოიკვეთა ჩვენი ინტერესი სინგაპურის განათლების სისტემის მიმართ. მაინც რა არის სინგაპურის სწავლების მეთოდი? რა არის მისი უპირატესი და უარყოფითი მხარეები? რა არის საინტერესო სინგაპურის სწავლების მეთოდოლოგიაში? რატომ მიიჩნევა სინგაპურის განათლების სისტემა ფინეთის განათლების სისტემასთან ერთად მსოფლიოში ყველაზე წარმატებულად?  ამას მოწმობს საერთაშორისო ტესტირების შედეგები, რომელსაც ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია ყოველ სამ წელიწადში ერთხელ ატარებს. ბოლო ტესტირება მათემატიკასა და მეცნიერებაში 2015 წელს ჩატარდა, რომლის მიხედვითაც, ყველაზე მაღალი შეფასება სინგაპურელმა ბავშვებმა მიიღეს. შესაბამისად, სინგაპურის განათლების სისტემა მსოფლიოში საუკეთესოდ დასახელდა.

სინგაპური, “ეკონომიკური სასწაულის შემქმნელი” ქვეყანა, “მესამე სამყაროს” ქვეყნიდან ერთ-ერთ ყველაზე მაღალგანვითარებულ სახელმწიფოდ იქცა.

სინგაპური ეკვატორიდან ერთი გრადუსით ჩრდილოეთით, კონტინენტური აზიისა და მალაკის ნახევარკუნძულის უკიდურეს სამხრეთში, მალაიზიისა და ინდონეზიის მეზობლად მდებარეობს. მისი ფართობი დაახლოებით 700 კვ.კმ.-ს შეადგენს. სინგაპურის ტერიტორია შედგება მთავარი კუნძულ სინგაპურისა და 62 მცირე კუნძულისგან.

სინგაპურის რუკა

ქვეყნის სახელწოდება სანსკრიტული (ძველინდური სალიტერატურო ენა) წარმოშობისაა და „სინგა პურ” ნიშნავს „ლომის ქალაქს”. იგი უკავშირდება 1299 წელს სუმატრის პრინცის პირველ სტუმრობას ამ კუნძულზე. როცა ის და მისი მხლებლები ნაპირზე გადმოვიდნენ, დაუნახავთ დიდი ცხოველი შავი თავითა და წითელი ტანით, რაც მათ რატომღაც ლომად აღიქვეს თურმე. სწორედ მათ მიერ გავრცელდა და დამკვიდრდა სახელი „სინგაპური” შემდგომ პერიოდში. თუმცა სინგაპურის ისტორია იწყება ძვ. წ. III საუკუნიდან, როცა პირველად მოიხსენებენ ჩინურ ქრონიკებში ჩულოჩჟუნის სახელწოდებით.  მე-7 საუკუნეში ამავე ადგილას არსებობდა აზიაში ცნობილი საპორტო ქალაქი ტემასეკი.

სხვადასხვა ეპოქაში სინგაპურს განაგებდნენ ინდონეზიისა და მალაიზიის ტერიტორიათა მფლობელი იმპერატორები. მე-19 საუკუნის დასაწყისისათვის მას უკვე ბრიტანელები აკონტროლებდნენ.

თანამედროვე სინგაპური დაარსდა 1819 წელს, როგორც დიდი ბრიტანეთის სავაჭრო კოლონია. იგი მალაიზიის ფედერაციას 1963 წელს შეუერთდა, მაგრამ ორი წლის შემდეგ გამოეყო და 1965 წლის 9 აგვისტოს სინგაპური დამოუკიდებელი სახელმწიფო გახდა. რის შემდეგაც იგი გახდა ერთ-ერთი ყველაზე წარმატებული ქვეყანა ძლიერი საერთაშორისო სავაჭრო კავშირებით.

გლობალიზაციის ინდექსის მიხედვით სინგაპური ყველაზე გლობალიზებული ქვეყანაა მსოფლიში. ადგილობრივი მალაელები სინგაპურის მოსახლეობის მხოლოდ 13,4%-ს შეადგენენ. ინდოელები 9,2%-ს. ევროპელები, არაბები და სხვა ეთნიკური ჯგუფები სინგაპური მოსახლეობის 3,2%-ია. პოპულაციის 74,2%-ი კი ჩინელებისგან შედგება. სინგაპურის მოსახლეობა უკანასკნელი მონაცემებით 5 მილიონს აჭარბებს.

სინგაპური ეს არის დინამიკური გლობალური ქალაქი-სახელმწიფო მკაფიო ფერებითა და გასაოცარი კონტრასტებით. სხვადასხვა სტილის კულტურათა შერწყმა, ტრადიციებისა და თანამედროვეობის სინთეზი. თანამედროვე ცათამბჯენები ჰარმონიულად ესადაგება ძველებურ ეთნიკურ რაიონებს, ბუდისტური ტაძრები და მეჩეთები მშვიდობიანად მეზობლობენ ქრისიტიანულ ეკლესიებთან. დღეს სინგაპური მაღალგანვითარებული ქვეყანაა საბაზრო ეკონომიკით და ამასთან ერთად დაბალი გადასახადებით.

სინგაპურში არის მსოფლიოში ყველაზე დიდი ზოოპარკი ცხოველების იშვიათი სახეობებით. იგი გაიხსნა 1973 წელს და უჭირავს 28 ჰა მიწის ფართობი. აქ წარმოდგენილია 315 სახეობის ცხოველი, რომლის 16% გადაშენების პირას არსებული სახეობებია. პარკი არის მთლიანად ღია ცის ქვეშ. ოკეანარიუმი “Underwater World” გაიხსნა 1991 წელს კუნძულ სენტოსაზე. აქ არის მსოფლიოს სხვადასხვა რეგიონიდან 250 სახეობის, 2 500-ზე მეტი ზღვის ცხოველი, ულამაზესი მარჯნის რიფები. ოკეანარიუმში არის ასევე დელფინარიუმი, სადაც წარმოდგენილია ინდოეთისა და წყნარი ოკეანის რამდენიმე სახის დელფინი, რომლებიც ცნობილნი არიან, როგორც „ვარდისფერი დელფინები“.

სინგაპურში არის აგრეთვე მსოფლიოში პირველი ღამის პარკი,  ფრინველების პარკი, მსოფლიოში ყველაზე დიდი ოკეანარიუმი, უნიკალური კვარტალი – “SunTec City” „სიმდიდრის შადრევნებით“.

სიმდიდრის შადრევნები

ძალზე საინტერესოა კუნძულ სენტოსაზე ცვილის ფიგურების მუზეუმი და „ჰაუ პარ ვილლა ტაიგერ ბალმის“ ბაღები, სადაც წარმოდგენილია ელექტრონულად მართვადი ძველი ჩინური ლეგენდების გმირთა ფიგურები. კუნძულზე მდებარე „გარდენ პლაზაში“ ტარდება მუსიკალური შადრევნების ცნობილი მუსიკალური შოუ.

კუნძული სენტოსა

სინგაპურის მთავრობა აცნობიერებდა, რომ ქვეყნის განვითარებისთვის აუცილებელია განათლებული მოსახლეობა. ბრიტანული განათლების სისტემა უფრო პროგრესულით შეცვალა, რათა მსოფლიო ბაზარზე უფრო კონკურენტუნარიანი ყოფილიყო. დღეს ეს პატარა ქვეყანა ცნობილია როგორც ქვეყანა, რომელსაც მსოფლიოში ერთ-ერთი საუკეთესო სახელმწიფო განათლება აქვს, რომლის წყალობითაც სინგაპურს მსოფლიო მასშტაბით მაღალი რეიტინგი აქვს. მისი ახალგაზრდა მოქალაქეები მსოფლიოს საუკეთესო შედეგებს აჩვენებენ მათემატიკასა და საბუნებისმეტყველო მეცნიერებებში.

სინგაპურის მაგალითი ბევრი ქვეყნისთვის გასათვალისწინებელია. მერწმუნეთ, კიდევ ბევრ საინტერესო ინფორმაციის მოძიება შეიძლება და რაც მთავარია, ეს ყველაფერი დისკუსიისთვის გამოგვადგება. რატომ?

თუნდაც იმიტომ, რომ სინგაპურის პოლიტიკური კლიმატი ისეთივე უჩვეულოა, როგორც მისი ეკონომიკა. ერთი პოლიტიკური ორგანიზაცია – სახალხო მოქმედების პარტია (People’s Action party) – მართავს ოპოზიციის გარეშე, 30 წლის წინ ქვეყნის მიერ დამოუკიდებლობის მოპოვებიდან დღემდე.

სინგაპურის კანონები პოლიციას ნებას რთავს, დააკავოს და პატიმრობაში ამყოფოს დანაშაულში ეჭვმიტანილები გამოსასყიდის ან სასამართლოს გარეშე და შეუძლია ნარკოსაქმიანობისთვის შეუფარდოს სიკვდილით დასჯა  ჩამოხრჩობის სახით. მთავრობამ ზოგიერთი რელიგიური ჯგუფი (მათ შორის იეღოვას მოწმეები) ქვეყნიდან გააძევა და მთლიანად კრძალავს პორნოგრაფიას. საჯაროდ მოწევაც კი მძიმე ჯარიმას ითვალისწინებს. ქალაქის ქუჩებში სისუფთავის უზრუნველსაყოფად სახელმწიფო კრძალავს კვებას მეტროში, დანაგვიანებისთვის დიდ ჯარიმებს აწესებს და საღეჭი რეზინის გაყიდვას დევნის.

ეკონომიკური თვალსაზრისით, მთავრობის კონტროლი ბიზნესის ანგარიშებზე, მათ შორის ტელეკომპანიებზე, სატელეფონო მომსახურებაზე, ავიახაზებსა და ტაქსზე, სოციალისტურად მოჩანს. თუმცა, სოციალისტური საწარმოებისგან განსხვავებით, ეს ბიზნესები ეფექტურად და ძალიან მომგებიანად მუშაობს. უფრო მეტიც, სინგაპურის კაპიტალისტური კულტურა ეკონომიკურ ზრდას აღნიშნავს (თუმცა, ხელისუფლება მუდამ აფრთხილებს თავის ხალხს გადაჭარბებული მატერიალიზმის ბოროტებაზე).

სინგაპური არ არის პოლიტიკურად დემოკრატიული ქვეყანა. მაგრამ ადამიანების უმრავლესობა ამ აყვავებულ ქვეყანაში კმაყოფილია, მეტიც, საკუთარ ცხოვრებას ენთუზიაზმით სავსედ მიიჩნევს. ის, რასაც სინგაპურის პოლიტიკური სისტემა სთავაზობთ მათ, მარტივი გარიგებაა: ხელისუფლება მოსახლეობის მხრიდან მტკიცე ლოიალურობას მოითხოვს. სანაცვლოდ მათ უზრუნველყოფს მაღალი ხარისხის უსაფრთხოებითა და კეთილდღეობით. კრიტიკოსები ამბობენ, რომ ეს სისტემა „რბილ ავტორიტარიზმს“ წარმოადგენს, რომელიც განსხვავებულ აზრს ახშობს და ხელისუფლება ადამიანების ცხოვრებაზე არაკანონიერ კონტროლს აწესებს. სინგაპურის მოსახლეობის უმეტესობა კარგად იცნობს საარსებო პირობებისთვის ბრძოლას სხვა ქვეყნებში და ამ გარიგებას – კომპრომისს ხელისუფლებასთან მისაღებად მიიჩნევს. მოსახლეობა თმობს თავისუფლების დიდ ნაწილს, მაგრამ სანაცვლოდ იღებს კეთილდღეობას. „მე მირჩევნია ვიცხოვრო სწორედ ასეთ ქვეყანაში, ვიდრე ქვეყანაში, სადაც გაქვს ყველანაირი თავისუფლება, მაგრამ ხარ მშიერი“- ამბობს რიგითი სინგაპურელი.

დამეთანხმებით დისკუსიისთვის საინტერესო თემა და რესურსია.

რაც შეეხება სინგაპურის მეთოდებსა და სტრუქტურებს შემდეგ სტატიებში შემოგთავაზებთ.

გამოყენებული ინტერნეტგვერდები: https://blog.turebi.ge/?page=detail&cat_id=1&id=840&Page=2

https://docplayer.ru; https://infourok.ru; https://eduinspector.ru/2018/03/19/singapurskaya-metodika-obucheniya-sovetsko-rossijskij-sled/;

მეორე თუ მესამე კლასში ვიყავი, როცა პირველ ექსკურსიაზე წავედი: მასწავლებელმა ხელი მოგვკიდა, ქუჩის გადაღმა გადაგვიყვანა და უცნობი ჯარისკაცის საფლავზე აღმართული მემორიალი გვაჩვენა, რომელზეც მეორე მსოფლიო ომში დაღუპულთა ფოტოები იყო დატანებული. წარმოდგენა არ მაქვს, უცნობი ჯარისკაცის ცხედარი ჩვენს სოფელში რატომ ან საიდან ჩამოასვენეს, ერთი პერიოდი ძალიან მაინტერესებდა ეგ ამბავი (მასწავლებელს, როგორც ჩანს, არ აუხსნია, თორემ მემახსოვრებოდა), მერე კი სულ გადამავიწყდა. პერიოდულად მახსენდებოდა ხოლმე, როცა თბილისიდან ჩასული, ავტობუსიდან ამ მემორიალს შევავლებდი თვალს და ოვალური სურათების სიმრავლე მაკვირვებდა. მიკვირდა, ერთი არც ისე დიდი სოფლიდან, რომელიც ომის დროს კიდევ უფრო პატარა იქნებოდა, ამდენი კაცი როგორ დაიღუპა, ვინღა დარჩა და როგორ გავმრავლდით. იმ ადგილს დღესაც უბრალოდ “ობელისკს” ეძახიან, ლამაზადაა შემოღობილი, ნაძვებით დაბურულია და უფროსკლასელებისა და ადგილობრივი უსაქმურების სალოთაო ალაგია. მასწავლებელმა იმ მემორიალური პატარა პარკის ეზოშივე განთავსებული ერთი საფლავიც გვაჩვენა. იქ ერთი ჩვენი თანასოფლელი, ახალგაზრდა კაცი, რაიონული გავლენის მქონე კაცის შვილი, განისვენებს. თუ სწორად მახსოვს, წამალში გაიპარა. მერე მისი წიგნიც გამოსცეს, თურმე მაღალ კლასებში წერდა. მე ეგ წიგნი ძალიან ადრე მაქვს წაკითხული და, რამდენადაც მახსოვს, ლექსები ბავშვური და გულუბრყვილო იყო, მაგრამ იმ წიგნშივე იყო სამი დეტექტიური მინი-რომანი, რომელიც დიდად მომეწონა მაშინ. მეათე-მეთერთმეტე კლასში ჰქონდა ეს რომანები დაწერილი. თუმცა ეს სხვა ისტორიაა. მთავარი ისაა, რომ საერთო სასაფლაო იქვე იყო, მაგრამ ის ბიჭი განცალკევებით დაკრძალეს და მისი საფლავი ჩემი პირველი ექსკურსიის მიმოხილვის ობიექტი შეიქნა.

შემდეგ იყო რაიონული მასშტაბის ექსკურსიები: მხარეთმცოდნეობის მუზეუმისა და ორი ციხესიმაგრის (ერთი მეოთხე საუკუნეშია ნაგები, მეორე კი – მეთვრამეტეში) ნანგრევების მონახულება. ერთხელ იმ მეთვრამეტე საუკუნეში ნაგები ციხის სანახავად მარტო წავედით მოსწავლეები, ანუ თვითორგანიზებული ექსკურსია მოვაწყვეთ. უფრო სწორად, ისტორიის მასწავლებელს უნდა წავეყვანეთ, მაგრამ “გადაგვაგდო”, არ მოვიდა, ამიტომ მარტო წავედით. ამაზე დიდი ამბები ატყდა. მშობლები და მასწავლებლები სწორედ მაშინ დაგვადგნენ, როცა მწვანე მოლზე სახლიდან წამოღებული საჭმელი გვქონდა გაშლილი და ვჭამდით, მეტს არაფერს ვაშავებდით.

კიდევ ერთი უცნაური საექსკურსიო მარშრუტი გვქონდა: ერთ მასწავლებელს, გაკვეთილების შემდეგ, თავის სახლში დავყავდით ხოლმე, თავის ძველ ალბომებს გვათვალიერებინებდა, ხოლო შემდეგ კი თხილი უნდა გაგვერჩია. თვითონ ეძახდა ამ ყველაფერს “ექსკურსიას”. ვინც მუდმივად დადიოდა, იმათ მაღალი ნიშნები გარანტირებული ჰქონდა.

შემდეგ უკვე ნამდვილი ექსკურსიების ჯერი დადგა. ქუთაისში წავედით, გელათი და ბაგრატის ნანგრევები მოვინახულეთ. მომდევნო წელს ბათუმში წავედით, დელფინარიუმი და მწვანე კონცხი ვნახეთ. მახსოვს, რამდენიმე კლასი წაგვიყვანეს. ერთ ტრაგიკულ შემთხვევას გადავურჩით: ერთმა მაღალკლასელმა გოგომ, რომელსაც თურმე სახლში პრობლემები ჰქონდა, ზღვაში თავის დახრჩობა სცადა, მაშველებმა ძლივს გამოიყვანეს. ექსკურსია უმალვე დამთავრდა და სახლში წამოვედით. მაშინ ზღვა პირველად ვნახე. ასეთ ექსკურსიებზე ხაჭაპურებთან და შემწვარ ქათამთან ერთად, მშობლები ხუთ ან ათ ლარს სულ გვატანდნენ ხოლმე და ჩვენც ვსვამდით და ვსვამდით “სპრაიტს” და “პეპსს”. ახლაც თვალწინ მიდგას ავტობუსის სავარძლების უკან მიმაგრებულ სანაგვე ბადეებში ჩარჭობილი უთვალავი ცარიელი ბოთლი.

ასაკის მატებასთან ერთად უფრო და უფრო ასოციალური ვხდებოდი და თავს ვარიდებდი მსგავსი ტიპის გასვლებს. სტუდენტობისას ჩემი კურსელები ყოველ სემესტრში დადიოდნენ ექსკურსიებზე. ერთხელ მეც დამითანხმეს. რუსთაველის მეტროსთან უნდა შევკრებილიყავით, მაგრამ დილით რომ გამეღვიძა, აღარ მომინდა წასვლა. ვიფიქრე, რო აღარ მივალ, წავლენ-მეთქი. არც მობილური მქონდა და არც სახლის ტელეფონი, ამიტომ ვერაფრით დამიკავშირდებოდნენ, ხოდა, პირდაპირ სახლში ამომადგნენ, ლამის ძალით ჩამაცვეს და წამიყვანეს. კახეთში ვიყავით, ალავერდი და წინანდალი ვნახეთ.

ახლა ვზივარ და ვფიქრობ: ამ ჩემი სიზარმაცის გამო ჩემს ქვეყანაში რამდენი რამე არ მინახავს. ჩვენს ისტორიულ ძეგლებს ტელევიზორში ან ფოტოებზე რომ ვნახულობ, სიამაყის ცრემლები მადგება და ამავე დროს, მრცხვენია, რომ ჩემმა წინაპრებმა ამხელა სისხლი და ოფლი ჩაანთხიეს მათ აგებაში, მე კი ნახვითაც არ მინახავს მათი უმეტესობა. მრცხვენია, მაგრამ ამავე დროს მიხარია, რადგან წინ დიდი ბედნიერებები მელის: მათი პირველად ხილვის ბედნიერებები!

,,ჟურნალისტთა პირისპირ“ და ,, გამოიწვიე ინტუიცია“  ანუ როგორ გავეცნოთ ახალ სადამრიგებლო კლასს?!

ახალი სასწავლო წელი  იწყება. დარწმუნებული ვარ, რომ თითოეული თქვენგანი ისევე ღელავს ახალი სასწავლო წლის დადგომისას, როგორც მე და მჯერა, რომ  განსაკუთრებული ემოცია მაინც იმ პირველ დღესთან არის დაკავშირებული, როცა, რამდენიმეთვიანი განშორების შემდეგ, ისევ ჩვენს პატარებს უნდა შევეგებოთ. გვჯერა, რომ ბავშვები განსაკუთრებით  ზაფხულის არდადეგებზე იზრდებიან  და სექტემბერში  სულ სხვა იერსახით, ტანაყრილები  წარმოგვიდგებიან.  თითქოს საჭიროდ მივიჩნევთ, რომ თავიდან გავეცნოთ. დიახ, მერე ვეცნობით და ბოლოს  გვახსენდება, რომ ისინი ჩვენი მეგობრები არიან.

რვაწლიანი სასკოლო მოღვაწეობის მანძილზე არაერთი ღონისძიების ორგანიზატორი ვყოფილვარ და დავრწმუნდი, რომ როგორი დასაწყისიც აქვს,  ისევე ვითარდება. ამიტომაც ვცდილობ, რომ ნებისმიერ აქტივობას საინტერესო დასაწყისი მოვუფიქრო, რათა საინტერესოდ განვითარდეს.

სკოლაში მობრუნება, პირველი დღე რამდენიმე თვიანი არდადეგების მერე –  რელსები ჩვეულია, თუმცა მიმართულებას ახალს და, ხშირ შემთხვევაში, უჩვეულოს ვირჩევთ. ყოველ შემთხვევაში, ასე უნდა მოვიქცევთ…ვის როგორ გამოგვივა, პირველ რიგში, ჩვენს  მონდომებაზე, შემოქმედებითობაზე და მარიფათზეა დამოკიდებული.

,,სალამი! როგორ გაატარეთ ზაფხულის არდადეგები?  კითხულობდით წიგნებს?  უცხო სიტყვებს იმეორებდით?“ სანამ იმ ჟანგის სუნს არ ვიგრძნობთ, რომელიც ამ კითხვებს ასდით, სიახლეებისკენ ზურგშექცევით ვიდგებით.  გარეთ 21-ე საუკუნის სამყაროა…

წელს ახალი კლასი მეყოლება. მართალია, არ ვიცი რომელი, მაგრამ რომ მეყოლება ამაში დარწმუნებული ვარ. ისევე როგორც ბევრი თქვენგანი, მეც ვცდილობ, რომ  ჩემს კლასთან პირველი შეხვედრა საინტერესო და ორიგინალური იყოს.  წელს გაცილებით საპასუხისმგებლო სექტემბერი მექნება, რადგან ამ ბავშვებთან ფაქტიურად არანაირი შეხება არ მქონია.  შესაბამისად, რამდენიმე საათი მაინც დამჭირდება საიმისოდ, რომ  მათ შესახებ გარკვეული ინფორმაციის მოპოვება შევძლო. მათ ყოფილ დამრიგებელთან ინტერვიუს ნამდვილად არ ვგეგმავ. მზამზარეულად მორთმეული რამ არასდროს მიყვარდა, მით უმეტეს ინფორმაცია. საჭირო ინფორმაციის მიღებას დამოუკიდებლად  შევეცდები. თუ რამეა,  ინტერვიუ მერეც მოესწრება.

ბევრს არაფერს ვგეგმავ. იდეაში სულ რამდენიმე აქტივობა მაქვს  და პირველ რიგში, მათ განხორციელებაზე ვიზრუნებ. ამ ეტაპზე  ორ  მათგანს გთავაზობთ და იმედს ვიტოვებ, რომ მათი განხორციელებით ახალი სასწავლო წლის პირველ დღეს საკმაოდ საინტერესოს და ორიგინალურს გახდით.

მაშ ასე. დღე 1.

ნაბიჯი პირველი.

• ,,ჟურნალისტთა პირისპირ“

მიეცით მოსწავლეებს გულახდილობის მაგალითი.  ეს, ამ აქტივობის მთავარი პრინციპია. პირველ რიგში, მიესალმეთ ბავშვებს. ღიმილი არ დაგავიწყდეთ. სათითაოდ ჩახედეთ ყველას თვალებში. ნუ დასვამთ ისეთ შეკითხვებს, როგორიცაა: რამდენი ხართ კლასში? რამდენი გოგოა და რამდენი ბიჭი? რამდენი წელია, სკოლაში დადიხართ? და ა.შ. ამ კითხვებზე პასუხებს ისედაც ფლობთ და არაფერში გჭირდებათ  სიყალბე. დამიჯერეთ, არც ბავშვები მოიხიბლებიან ამ კითხვებით. აიღეთ მასწავლებლის სკამი. დადგით ოთახის შუაგულში. დაიჭირეთ მიკროფონი და წუთით გაჩუმდით. საოცარ ინტერესს გამოიწვევს თქვენი  ქმედება. გადაავლეთ ბავშვებს თვალი და დასვით კითხვა –  რატომ მიჭირავს მიკროფონი? უცნაური კითხვა და უჩვეულო ამპლუა კიდევ უფრო მეტ ინტერესს აღძრავს მათში. როცა შეამჩნევთ, რომ რამდენიმე მოსწავლეს  პასუხი უკვე აქვს, ადექით, მიაწოდეთ მიკროფონი და სთხოვეთ, რომ პასუხი ამ ფორმით დააფიქსიროს. ასე განაგრძეთ მანამ, სანამ არ ჩათვლით, რომ დროა, მთავარ საქმეზე გადახვიდეთ. მოსწავლეებს უხსნით აქტივობის პრინციპს, ეუბნებით,  რომ  რესპონდენტი ხართ. ისინი კი კორესპონდენტები არიან, რომლებმაც საინტერესო კითხვები უნდა დაგისვან. შემდეგ დაურიგეთ მათ წინასწარ მომზადებული კითხვების ფერადი ფურცლები(შეგიძლიათ გამოყოთ სივრცე, სადაც მოსწავლეები კითხვებს თავიანთი სურვილების მიხედვით დაამატებენ), რომლებშიც მოცემული იქნება დაახლოებით ათი პერსონალური კითხვა. მაგ:

1. რატომ გადაწყვიტეთ გახდეთ ჩვენი დამრიგებელი?
2. რომელი წიგნი გიყვართ და რატომ?
3. სად სწავლობდით და რა გახსოვთ ყველაზე კარგად უნივერსიტეტში გატარებული წლებიდან?
4. რომელ საგნებს სწავლობდით სკოლაში ყველაზე კარგად და რატომ?
5. რის მიხედვით უნდა ავირჩიოთ მეგობრები?
6. როგორი ბავშვი იყავით?
7. რა გიყვართ?
8. როგორი დამრიგებელი იქნებით? რას აპირებთ ჩვენთან?
9. როგორ ატარებთ თავისუფალ დროს?
10. როგორი ხართ, როცა ბრაზდებით?

შეკითხვათა შინაარსი საერთო უნდა იყოს თითოეული მოსწავლისთვის. მიეცით მათ ხუთი წუთი, აირჩიონ მათთვის ყველაზე საინტერესო სამ-სამი შეკითხვა და დაგისვან მიკროფონის გამოყენებით, რომელსაც რიგ-რიგობით გამოიყენებენ.  გარდა ამისა, სთხოვეთ მათ, შეეცადონ დაიმახსოვრონ თქვენი ყველაზე საინტერესო პასუხი. ეცადეთ, რომ თითოეულ შეკითხვას გულწრფელი პასუხი გასცეთ და ,,კორესპონდენტს“ თვალებში უყუროთ. თვალებით კონტაქტი ძალიან მნიშვნელოვანია. არ იქნება ურიგო, თუ შეარჩევთ რომელიმე  საინფორმაციო გამოშვების მუსიკას და ჩართავთ დაბალ ხმაზე მთელი ინტერვიუს განმავლობაში. ამით ინტერვიუსთვის შესაბამის გარემოსა და განწყობას შექმნით.  მას შემდეგ, რაც შეკითხვები ამოიწურება, სთხოვეთ მოსწავლეებს, დაგისვან მათ მიერ მოფიქრებული რამდენიმე შეკითხვაც. ინტერვიუს ბოლოს შეახსენეთ, გაახმოვანონ თქვენი ყველაზე საინტერესო პასუხი და შეაჯამონ აქტივობა თავისი დადებითი და უარყოფითი მხარეებით.  ბოლოს კი შეაჯამეთ თქვენი შეხვედრა და თავადაც აღნიშნეთ, თუ რომელი კითხვა მოგეწონათ ყველაზე მეტად და რომელზე გაგიჭირდათ პასუხის გაცემა. აქტივობა შეგიძიათ სიმბოლური ფოტო სესიით დაასრულოთ.

,,გამოიწვიე ინტუიცია“

ნაბიჯი მეორე.

მორიგი აქტივობა, მოსწავლეთა საინტერესო კუთხით გაცნობაში დაგეხმარებათ. მისი დაგეგმვა ძალიან მარტივად, მოკლე დროში და მრავალფეროვანი რესურსების გამოყენების გარეშე  შეგიძლიათ. აქტივობის განსახორციელებლად დაგჭირდებათ:

1. ,,იდუმალი ყუთის“ გაკეთება ნამდვილად არ წარმოადგენს პრობლემას. უბრალოდ ლამაზად შეფუთეთ და არ დაგავიწყდეთ, რომ მეტი იდუმალებისთვის კითხვის ნიშნებით მოხატეთ.
2. სხვადასხვა ფორმებად დაჭრილი ფერადი თაბახის ფურცლები.

აქტივობის დაწყებამდე, მოსწავლეთა ყურადღების მობილიზებაზე იზრუნეთ. სანამ ინსტრუქციას გასცემთ, მარჯვენა ხელში დაიჭირეთ იდუმალი ყუთი და ასწიეთ მაღლა. უხმოდ გეჭიროთ ნახევარი წუთის განმავლობაში და შეეცადეთ,  მოსწავლეებს მხოლოდ თვალებით ეკონტაქტოთ.  შესაძლოა ამ ჟესტმა  მოსწავლეები დააბნიოს კიდეც, თუმცა მერწმუნეთ, რომ  აუცილებლად  მიმართავს მათ ყურადღებას თქვენკენ.   ნუ იჩქარებთ ინსტრუქციების გაცემას.  გამოიწვიეთ მოსწავლე, დააბნიეთ, დააინტერესეთ,  გააკვირვეთ და რაც მთავარია, ყოველივე ეს,  მათი გააქტიურებისთვის და მოტივაციისთვის გამოიყენეთ.

მას შემდეგ, რაც მოსწავლეთა ყურადღებას მიიპყრობთ, სთხოვეთ მათ,  გამოთქვან ვარაუდები  ყუთზე გამოსახულ კითხვის ნიშნებთან დაკავშირებით.  ჰკითხეთ მათ, თუ როგორ შეუძლიათ ახსნან ,,იდუმალი ყუთის“ მნიშვნელობა და რა მიზანს ისახავს მისი შემოტანა გაკვეთილზე. პასუხების მოსმენის შემდეგ, ყუთი მაგიდაზე დადეთ და მოსწავლეებს სხვადასხვა ფორმის პატარა, ფერადი ფურცლები დაურიგეთ, რომლებზეც დატანილი იქნება შემდეგი ტიპის ბლიც კითხვები:

• მე ვარ…….
• მე მიცნობენ, როგორც……
• ვერასდროს ვერ……
• არასდროს ვინტერესდები….
• სკოლა ჩემთვის…..
• ის, რაც ჩემ შესახებ არ იციან…..
• მეგობრებს ვირჩევ…..
• ძალიან მიჭირს…..
• მასწავლებელი უნდა იყოს…..
• რომ შემეძლოს……
• საკუთარ თავს ვადარებ……

კითხვების რაოდენობა და შინაარსი იმაზეა დამოკიდებული, თუ რა ტიპის ინფორმაციის მიღება გსურთ. კითხვარების ქვემოთ გამოყავით სივრცე და უთხარით მოსწავლეებს, რომ მოცემულ ადგილას  შეუძლიათ  მათი სურვილების მიხედვით  რამდენიმე შეკითხვა  ჩაამატონ. მას შემდეგ, რაც კითხვარებს დაარიგებთ, მიეცით ბავშვებს რამდენიმე წუთი კითხვების გასააზრებლად.  სთხოვეთ, წერილობით უპასუხონ მათ, თუმცა ღიად დატოვონ  ის სამი  შეკითხვა, რომლებზე პასუხებიც სურთ თქვენგან მოისმინონ. მუშაობის დასრულების შემდეგ,  ჩამოატარეთ  ყუთი და სთხოვთ მათ, ფურცლები ყუთში მოათავსონ. დადექით ოთახის შუაგულში, გახსენით ყუთი და  ამოიღეთ თითო ფურცელი.   შემდეგ კითხულობთ კითხვა-პასუხს ხმამაღლა, თუმცა არავინ იცით, თუ  ვის კითხვას ახმოვანებთ. დაინტერესდით,  მიხვდა თუ არა რომელიმე მოსწავლე, თუ ვისი  კითხვარი იქნა წაკითხული.   სტრატეგია ხელს უწყობს მოსწავლეთა გააქტიურებას და გაძლევთ საშუალებას, დაადგინოთ,  რამდენად იცნობენ ისინი ერთმანეთს. ვარაუდების გამოთქმის შემდეგ  გულწრფელად ითხოვეთ, რომ  წამოდგეს ის მოსწავლე, რომლის კითხვარიც წაიკითხეთ.  დამიჯერეთ, ეს მეთოდი კლასში ერთგვარ გაკვირვებასაც კი გამოიწვევს, რადგან  ის, თანაკლასელებს უკეთ აცნობს ერთმანეთს და თქვენთვისაც   ახალი აღმოჩენების  შესაძლებლობას იძლევა.  შემდეგ კიდევ ერთხელ ეცნობით უპასუხოდ დატოვებულ კითხვებს, აკვირდებით მოსწავლეს და ცდილობთ, მოცემულ კითხვებზე რაც შეიძლება მიახლოებული პასუხი გასცეთ. თუკი აღმოჩნდა, რომ ამა თუ იმ კითხვაზე  პასუხი სწორად გამოიცანით,  მოსწავლე ტაშით გაჯილდოვებთ, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი თვითონ პასუხობს მას, რაც  შესაძლებლობას გაძლევთ,  მის შესახებ საინტერესო ინფორმაცია სწორედ მისგან მოისმინოთ. ამ სტრატეგიის მიზანიც სწორედ ეს გახლავთ, რომ მოსწავლემ  გამოგიწვიოთ, დაგაფიქროთ, აამუშაოთ ინტუიცია და გააკეთოთ წინასწარი დასკვნები.

არ ვიცი, რამდენად საინტერესო აქტივობები გამომივიდა,  თუმცა ვთვლი, მოსწავლეებისთვისაც   მისაღები და საინტერესო  იქნება.

ავტორი: Anabelle Timsit, ჟურნალების Quartz-ისა და Politico-ის რეპორტიორი (აშშ)

ცრუ ახალი ამბების, ანუ, ე.წ. „ფეიკ ნიუსების“ ეპოქაში, სკოლებში ბავშვებს ასწავლიან ფაქტების შემოწმებას

ერთ-ერთ ციფრულ მედიაპლატფორმაზე განთავსებულ ფოტოგრაფიაზე სამი უცნაურად გაზრდილი და დაზიანებული ფორმის გვირილაა გადაღებული. ყვავილები ისე არიან გაზრდილი და თანაც მოხრილი, რომ სალვადორ დალის ნახატებიდან გეგონებათ გადმოტანილი. სურათზე დართული კომენტარი გვეუბნება, რომ ფოტო ფუკუშიმის ატომური სადგურის მახლობლად არის გადაღებული. კომენტარის ბოლო წინადადება კი შემდეგს გვამცნობს: „ასეთი რამ მაშინ ხდება, როდესაც ყვავილები ბირთვული დაბინძურების მქონე ნიადაგში იზრდებიან“.

2015 წელს მესამე საფეხურის (ე.წ. „ჰაი-სქული“) 170 ამერიკულ სკოლაში მოსწავლეებს ზემოთ აღწერილი ფოტოსურათის შესახებ მარტივი შეკითხვა დაუსვეს: „ხედავთ თუ არა ამ ფოტოზე იმის დადასტურებას, რომ კადრი/სურათი სიმართლეს გამოხატავს?“

ძალიან რბილად რომ ვთქვათ, აღწერილი ფოტოსურათი ზედაპირულად გამოიყურება. იგი ფოტოგრაფიების გაზიარების პლატფორმაზე, Imgur-ზე გამოაქვეყნა მომხმარებელმა, რომელსაც ძალიან უცნაური ვირტუალური სახელი, ე.წ. ნიკი, ჰქონდა – “pleasegoogleShakerAamerpleasegoogleDavidKelly“.

სურათს თან არ ახლავს ავტორი-ფოტოგრაფის და პირველწყაროს (ქსელში განმთავსებლის) ვინაობა. სურათზე არ არის მითითებული, კონკრეტულად სად არის ის გადაღებული. მიუხედავად ამ ფაქტებისა, შეკითხვაზე „ხედავენ თუ არა ფოტოზე იმის დადასტურებას, რომ გვირილების უცნაური ფორმა ფუკუშიმას ატომური სადგურის აფეთქებამ გამოიწვია?“ გამოკითხულ მოსწავლეთა 40% უპასუხა „დიახ“ (აქვე უნდა ითქვას, რომ სინამდვილეში, აღნიშნული ფოტო რეალურია, თუმცა მეცნიერებმა თქვეს, რომ გვირილების უცნაური ფორმა არ შეიძლება რადიაციას გამოეწვია).

„გვირილების“ ექსპერიმენტი გახლდათ უფრო დიდი კვლევის ნაწილი, რომელსაც ატარებდა სტენფორდის უნივერსიტეტის ისტორიის განათლების ჯგუფი – History Education Group (HEG). მათი პროექტის სახელი გახლდათ „სამოქალაქო განსჯა-მსჯელობა ონლაინ სივრცეში“ – „civic online reasoning”. მისი მიზანი იყო იმის გაგება, თუ რა შესაძლებლობები და უნარები აქვთ ახალგაზრდებს, ონლაინწყაროებზე განთავსებული ინფორმაციის სანდოობის შესაფასებლად.

ამ საკითხის შესასწავლად მკვლევრებმა მოამზადეს 56 სახის შეფასებითი ფორმატი, მეორე და მესამე საფეხურის სკოლებისა და უნივერსიტეტების სტუდენტებისათვის, აშშ-ის 12 შტატისათვის.

როგორც მეცნიერებმა ანგარიშში აღნიშნეს, მათ 7,804 პასუხი მიიღეს ახალგაზრდებისგან.

მკვლევრების თქმით, ექსპერიმენტის ჩატარებამდე ისინი სრულიად დარწმუნებულნი იყვნენ, რომ მოსწავლეები თავისუფლად მოახერხებდნენ მიწოდებული ინფორმაციის საიმედოობის დადგენას და ეჭვიც კი ჰქონდათ, რომ ეს ამოცანა ძალიან მარტივი იქნებოდა ახალგაზრდებისთვის.

მაგრამ აღმოჩნდა, რომ მეცნიერებს ინტუიციამ უმტყუნა – მათ მიერ მიღებული შედეგები იმაზე მეტად განსხვავებული აღმოჩნდა, ვიდრე მკვლევრები დაუშვებდნენ. დაწყებითი, საპილოტე რაუნდის შემდეგ, მკვლევრებმა დაინახეს, რომ მოსწავლეების უმეტესობას უბრალოდ არ გააჩნდა უნარი, ერთმანეთისგან განესხვავებინათ სანდო, უტყუარი ინფორმაცია და მიკერძოებული ონლაინსიცრუე ან შელამაზებული ტყუილი, ე.წ. “online junk”, ან მიმხვდარიყვნენ განსხვავებებს სპონსორირებულ და ორიგინალურ სტატიებს შორის. როგორც მოგვიანებით მკვლევრებმა ანგარიშში აღნიშნეს: „ბევრი თვლის, რომ ახალგაზრდების განვითარებული უნარები სოციალურ მედიაში, ნიშნავს მათ მიერ ამ მედიაში განთავსებული ინფორმაციის სწორად აღქმას. ჩვენმა გამოკვლევამ კი პირდაპირ საწინაღმდეგო შედეგი გვიჩვენა“.

სტენფორდის უნივერსიტეტის კვლევა გვიდასტურებს იმ მოსაზრებას, რომელსაც ბევრი მასწავლებელი იზიარებს: დღევანდელი მოსწავლეები არ არიან მზად, გაუმკლავდნენ იმ ინფორმაციულ „წარღვნას“, რომელიც მათკენ სხვადასხვა ციფრული წყაროდან და მოწყობილობიდან მოედინება!

პრობლემას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. როგორც რამდენიმე გასულმა წელმა გვიჩვენა, მიკერძოებულ რეპორტაჟებს და აშკარად ცრუ ახალ ამბებს წარმოუდგენელი პოტენციალი აქვს: მათ შეუძლიათ იმოქმედონ არჩევნებისა და რეფერენდუმების შედეგებზე და გამოიწვიონ რეალური ტრაგიკული შედეგები. როგორც ეს #Pizzagate-ის სახელით ცნობილ ონლაინშეთქმულების შემთხვევაში მოხდა – ჩრდილოეთ კარილონის მკვიდრმა, ედგარ უელჩმა, ცრუ-ნიუსების მოსმენის შემდეგ, ვაშინგტონის ერთ-ერთ პიცერიაში (Comet Ping Pong) უმისამართო სროლა წამოიწყო (საბედნიეროდ, მსხვერპლის გარეშე, ლ.ა.), რადგან იგი დარწმუნებული იყო, რომ ეს პიცერია ჰილარი ქლინტონის და დემოკრატიული პარტიის ზოგიერთი პოლიტიკოსის მიერ მართული ბავშვთა ტრეფიკინგის ქსელის ნაწილი გახლდათ.

სტენფორდის უნივერსიტეტის ერთ-ერთ კვლევაში მეცნიერები ხაზს უსვამენ იმ ფაქტს რომ „დღეს, დემოკრატია საფრთხის ქვეშაა, რადგან დეზინფორმაცია მნიშვნელოვანი სამოქალაქო საკითხების შესახებ შესაძლოა, წამებში გავრცელდეს უამრავი სოციალური ქსელით“.

სკოლები კალიფორნიის, აიოვის, ნიუ-იორკის, ჰავაის, არიზონისა და კიდევ რამდენიმე შტატში უკვე მუშაობენ სასწავლო პროგრამაში იმის ჩართვაზე, თუ როგორ ასწავლონ ბავშვებს, მცირე ასაკიდან, საინფორმაციო ქსელში განთავსებული ინფორმაციის შეფასება, რომლებიც მათი ყოველდღიური ონლაინ საკითხავია. მასწავლებლები, სასკოლო ოლქები და არასამთავრობო ორგანიზაციები ცდილობენ, შექმნან ისეთი კურიკულუმი, აპლიკაციები და შეფასების მექანიზმები, რომლებიც მოსწავლეებს მოამზადებს სამომხმარებლო ინფორმაციის კრიტიკული შეფასებისთვის.

ერთი მხრივ, თითქოს ადვილი ჩანს ზემოთ თქმული პრობლემის ორი ნაწილად („სიმართლე-სიცრუე“), ბინარულ წყვილად განხილვა – „ვასწავლოთ ბავშვებს ამ ორის განცალკევება, ამაზე ფიქრი და პრობლემაც გადაიჭრება“. მაგრამ სტენფორდის ისტორიის პროფესორი, სემ უაინბურგი თვლის, რომ ეს საკითხი ბევრად უფრო რთულია, ვიდრე ჩვენ ვხედავთ.

„ცრუ-ნიუსების წყაროდ შესაძლოა რუსული „ბოტები“ (bot – იგივეა რაც რობოტი, ოღონდ კომპიუტერულ ქსელში)  და „ტროლების“ ფერმები (to troll, trolling – ინტერნეტში პროვოკაციული შეკითხვების და ინფორმაციის სპეციალურად განთავსება, ლ.ა.) წარმოვიდგინოთ სადმე სანკტ-პეტერბურგში“, -ამბობს პროფესორი უაინბურგი. „თუმცა ნამდვილი პრობლემა ის გახლავთ, რომ არ ვიცით, ვინ აწარმოებს იმ ინფორმაციას, რომელსაც ჩვენ მოვიხმართ და მეორე, რამდენად სანდოა ეს ინფორმაცია?“

მაგალითად, ევროპულ სივრცეში, აქტიურად მუშაობენ რუსული მედიაკომპანიები: Russia Today და Sputnik. ორივე, მთავრობის მიერ დაფინასებული მედიასაშუალება გახლავთ. ორივე მედია ცრუ ინფორმაციას ავრცელებს ევროპულ პოლიტიკასა და ევროპელ პოლიტიკოსებზე და რეგულარულად აწოდებენ მაყურებელს/მკითხველს სიახლეებსა და „ამბებს“ ევროპის ბნელ მხარეებზე, რუსეთის წარმატებებსა და რუსული პოპულისტური პარტიების შესახებ. ჟურნალი „ეკონომისტის“ მიხედვით, „Russia Today და Sputnik შესაძლოა რესპექტაბელურობის შთაბეჭდილებასაც ქმნიდეს, რადგან მათ უზარმაზარ „ნიუს-რუმებში“ (საინფორმაციო ამბების სტუდია ტელევიზიაში, ლ.ა.), ამ „ახალ“ ამბებს ხუთ ენაზე თარგმნიან ევროპელი მაყურებლისთვის. ამ დროს ორივე მედიასაშუალების სიუჟეტები და სტატიები მთავრობის მიერ არის შედგენილი.

(პირველი ნაწილის დასასრული)

სტატია მოამზადა ლევან ალფაიძემ