ბებიაჩემი და ახლა უკვე დედაც, წარსულს რომ იგონებენ, ათვლის წერტილად მნიშვნელოვან მოვლენას ასახელებენ. ვფიქრობდი, რომ მე მათზე მეტი ათვლის წერტილი მქონდა: წინა საუკუნეში – ვიტყოდი ამაყად, თბილისის, აფხაზეთის, სამაჩაბლოს, აგვისტოს (წლის ხსენებაც არ არის საჭირო) ომამდე და ომის შემდეგ… 4 ომის ცეცხლში გამოვლილი თაობა ვართ. ომების ჭრილობებს დღემდე ვიშუშებთ… აქ კი სიამაყის რა მოგახსენოთ.
აი, ახალი კორონავირუსის პანდემიამდე და პანდემიის შემდეგ – ეს უკვე ახალია.
ზუსტადაც, კორონავირუსამდე სხვა გეგმები და იდეები გვქონდა მე და ჩემს მოსწავლეებს. ბედნიერების ინდექსის მაჩვენებლის დადგენას, ცხოვრების ხარისხის განსაზღვრას ვცდილობდით, გამოკითხვა ჩავატარეთ, კლასში რაოდენობრივი და პროცენტული მაჩვენებლები განვიხილეთ, ღია კითხვებზე გაცემული პასუხებიც გაიხსენეს, ცოტაც ვიხუმრეთ, ვიხალისეთ და შემდგომ დავალებაზეც შევთანხმდით, მაგრამ … დაიწყო COVID-19-ის გავრცელება და მალე პანდემიადაც ჩამოყალიბდა.
გადავედით განსხვავებულ რეჟიმზე. ჩვენს ახლანდელ მდგომარეობას „პანდემიური არდადეგები” დავარქვით (უფრო სახალისოა). პირველი დავალებაც მოსწავლეების თვალით დანახული პანდემიური არდადეგებია. გთავაზობთ რამდენიმე მეათე კლასელის ანალიზსა და ჩანახატს. რას ფიქრობენ ჩვენი ბავშვები.
ანა, პატარა მხიარული ადამიანი, რომელიც საკუთარი ემოციების დაფარვას სიცილითა და იუმორით ახერხებს. ემოციების ზღვა კი მისთვის აგვისტოს ომიდან იწყება.
ანა ლაგურაშვილი: „მშვიდი ძილის შემდგომ ომის ველზე თუ გაგიღვიძიათ?
ეს არ არის ომი, სადაც ტყვიების წვიმა და ქუჩებში დაღვრილი უამრავი სისხლია. ეს ომია ხალხსა და იმ ჰაერს შორის, რომელშიც სიკვდილის მეგობარი ნაწილაკებია გაფანტული.
გავიღვიძე და სამყარო სრულიად შერყეული დამხვდა.
ვინ იფიქრებდა, მარტის მშვიდ საღამოს თოვლი რომ მოინდომებდა ცეკვას?
ვინ იფიქრებდა, რომ ის დღეები, რომლებიც ბედნიერებით აღსავსე უნდა ყოფილიყო, ტკივილის სუნით გაიჟღინთებოდა.
ვინ იფიქრებდა ქუჩებში მანქანების ხმას, ხალხის ოვაციები რომ ჩაანაცვლებდა?
ოვაციები – სიამაყის და სევდის. ტკივილის, რომელიც ჯერ კიდევ აქ არის და არავინ იცის, როდის მოინდომებს წასვლას. ზოგისთვის არც არასდროს წავა.
ახლა შიში ცხოვრობს იმ ქუჩებში, ერთ დროს სიცოცხლით რომ იყო სავსე.
ქუჩაში არავინ გადის, რადგან ეშინიათ, ეშინიათ იმ სიბნელის, რომელიც სახლში ცრემლებად გადაიქცევა და ეს ცრემლები რომ შეწყდეს, სად წავა მერე ის სიშავე?
ის სიშავე დარჩება შიშად… რომელიც არავის უფრთხილდება.
ნუცა მშვიდი და თავშეკავებული ადამიანი, რომელიც ყოველ ჯერზე გვაკვირვებს ანალიზის უნარით. ძნელია, არ დაეთანხმო მის უცნაურ დამოკიდებულებას მოვლენების მიმართ“.
ნუცა სეხნიაშვილი: „2020 წელი რომ დგებოდა, ჯერ კიდევ წარმოდგენა არ გვქონდა მე და ჩემს გარშემო მყოფებს, რა გველოდა წინ. პოტენციური მესამე მსოფლიო ომი, ავსტრალიის ხანძარი და ბოლოს COVID-19 ის სახელით ცნობილი კორონავირუსის მასშტაბური გავრცელება. უამრავმა გეგმამ და ღონისძიებამ ვირუსის გავრცელების არეალის ზრდასთან ერთად გაქრობა ან უვადოდ გადავადება დაიწყო. ყოველდღიურ საინფორმაციო გამოშვებაში გამოცხადებული ინფიცირებულთა რაოდენობა ყოველ ჯერზე მაკვირვებდა, რიცხვი დღითიდღე იზრდებოდა და თითქოს ზღვარი არ უჩანდა. და მაინც ამ ყველაფრის ფონზე, მაშინ, როდესაც ფეიკნიუსების ნაკადი წამოვიდა და სინამდვილის სიცრუისგან გარჩევა უკვე მიჭირდა, რეალობის აღქმა დავკარგე და ყველაფერი, რაც კი მესმოდა, გაზვიადებულად ჩავთვალე. ეს გაგრძელდა მანამდე, სანამ საქართველოშიც არ დაირღვა ყოველდღიური ცხოვრების წესი და ჩემი თვალით არ ვიხილე სიტუაცია.
და მაინც, როგორ დაიწყო ეს ყველაფერი?! ვიღაცის დაუდევრობამ, უმოქმედობამ თუ სავალალო შეცდომამ ერთი ადამიანის დაინფიცირება გამოიწვია, რასაც დომინოს პრინციპით სხვა უამრავი მოჰყვა. ჩინეთიდან ვირუსი ჯერ მის მეზობელ ქვეყნებში გავრცელდა, შემდეგ იქ, სადაც თითქოს თავი ვირუსისგან ყველას მიუწვდომელი ეგონა – ევროპაში. ამ ბრძოლაში ევროპა იმ ათოსანი მოსწავლის სახეა, რომელმაც ტესტამდე განვლილი მასალა არ გაიმეორა, რადგან ჩათვალა, რომ ყველაფერი იცოდა, მას ხომ თავი ხელშეუხებელი ეგონა, მაგრამ ტესტის ფურცლის პირისპირ მარტო რომ აღმოჩნდა, გაირკვა რომ არც ისე ბევრი ახსოვდა. განვითარებული ქვეყნები იმ მოსწავლეს ჰგვანან, რომელმაც ისედაც უკვე დაბალი ნიშნის გამოსასწორებლად წინა დღეს ყველაფერი გაიმეორა და შედეგმაც არ გაუცრუა იმედი. აშშ მორიგი ათოსანია, რომელიც პირველის მსგავსად მოიქცა თუმცა მაინც შეძლო ფანტაზიორობით რაღაცის დაწერა და სულაც არ აპირებს ამ სტრატეგიის ოდესმე შეცვლას (არ ვიცი, ეს შედარება რამდენად მისაღებია). შეიძლება ამ ხელშეუხებლობის გამეფებულმა შეგრძნებამ, ანდაც სულაც ტურისტულმა მიმზიდველობამ და იმან, რომ წელს უამრავი ღონისძიება ( ფეშენვიკი თუ ფილმის გადაღება) იყო ჩანიშნული, იტალია ევროპის წითელ წერტილად აქცია. იტალიის ცხელ ზონად ქცევიდან მალევე მსოფლიოში პანდემია გამოცხადდა, რასაც კიდევ ერთხელ მოჰყვა პანიკა (მაგ. ავსტრალიაში). ეს ყველაფერი კი 2020 წლის პირველ მეოთხედში მოხდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ ყველაფერი ჯერ ახლა იწყება, ვინ იცის, რეალურად როდის მოხდება ვაქცინის გამოგონება. იმის ფონზე, რომ ხალხი მაღაზიებიდან საჭიროებისდა მიუხედავად ყველანაირ პროდუქტს „იტაცებს”, ავსტრალიაში კი ეს პროცესი ტუალეტის ქაღალდის დეფიციტამდეც კი მივიდა, ხდება ფასების ხელოვნური ცვლილება და ეკონომიკის მიწასთან გასწორება, ჩრდილოეთ კორეაში კი „რაც არ უნდა გასაკვირი იყოს” ვირუსის გაქრობის ეფექტურ გზად დაინფიცირებულების დახვრეტა მიიჩნიეს.
ისმის შეკითხვა, იყო, არის ან იქნება თუ არა მსოფლიო (ხალხი თუ სახელმწიფოები) მომავალი გლობალური კრიზისებისთვის მზად?! ჰაერი იმაზე სუფთაა, ვიდრე ვინმეს გვახსოვდა, ვენეციაში თევზები დაცურავენ, ქუჩებში გამაყრუებელი სიჩუმეა ჩამოწოლილი, ხალხს კი იმაზე მეტად ეშინია განკითხვის ჟამის, ვიდრე ოდესმე“.
ნინი, მხიარული ნინი, რომელიც ყველა სიტუაციას პოზიტიურად უდგება. მზად არის მოგისმინოს, მაგრამ მაინც თავის პოზიციას იცავს.
ნინი სხირტლაძე: „კორონა – დაავადება, რომელმაც მთელი დედამიწა არია. მან საქართველოშიც შემოაღწია. სიმართლე რომ ვთქვა, არ მეშინია კორონასი და ვფიქრობ, რომ მალე გაქრება ეს დაავადება. გამოიგონებენ ვაქცინას. ამით მედიცინა უფრო წინ წაიწევს. მჯერა, რომ ჩაიწერება ისტორიაში, რომ კორონა იყო პანდემია, რომელიც ყველაზე მოკლე დროში „გააქრეს“. განათლებას რაც შეეხება, ძალიან მაღელვებს. განათლება ყველაზე მნიშვნელოვანი რამაა ჩვენთვის… სკოლაში არსიარული მართლა ძნელია. რუტინიდან ამოვვარდი. „პანდემიური არდადეგები“ არ მომწონს. ვიდეოგაკვეთილებს რაც შეეხება, კარგია ნამდვილად, მაგრამ ეს ვერასდროს ჩაანაცვლებს სკოლას ჩემს გულსა და გონებაში. ჩემი ოცნებაა გაქრეს კორონა, იმისათვის, რომ მიზნები ავიხდინო. #წადიკორონა“.
თათა ერთი წელია გავიცანი. ხმაურითა და ხალისით შემოიჭრა ჩვენს ცხოვრებაში. რამდენიმე გაკვეთილზე არ იყო და ძალიან დამაკლდა.
თათა ვარადაშვილი: „თვალებგაფართოებული ვუყურებ რიცხვებს. რას ავიჩემე ამ სტატისტიკის ნახვა, ამიჭრელდა თვალები. ჯერ ჩინეთიდან დაიწყო, შემდეგ სამხრეთ კორეა აღმოჩნდა მის არეალში, ირანამდეც კი მიაღწია, ოღონდ არ ვიცი, როგორ და აი, ბოლოს საქართველოშიც ჩამობრძანდა. ამის გახსენებისთანავე კიდევ ერთხელ გადავავლე თვალი სტატისტიკას და ძლივს გავიაზრე, რომ უკვე 148 ქვეყანას დაეტყო კორონას კვალი და ჩემთვის ვფიქრობ, რომ ეს ვირუსი არ გაჩერდება, არამედ უფრო გააგრძელებს გავრცელებას და უფრო მეტ ქვეყანას დააზარალებს. თუმცა, არ მინდა, რომ მოვლენებს წინ გავუსწრო. ახლა ყველა თვითიზოლაციაში ვართ, ვფიქრობ, მთელი დედამიწა. გარეთ ცხვირის გაყოფაც კი არ შემიძლია. ვზივარ ასე… მამაჩემს ყოველდღე მოაქვს საკვები სახლში, ნელ-ნელა ცარიელდება სუპერმარკეტებიო. ყოველი დღე ერთმანეთს ჰგავს, რაც საერთოდ არ მომწონს, პირიქით ერთფეროვნება მაღიზიანებს. სული მეხუთება სახლში ყოფნით. ჩემი მეგობრები მომენატრნენ… არა რა, ეს ხალხი ცალკე მაგიჟებს, აქვთ დიდი პანიკა, დარბიან აქეთ-იქით გიჟებივით, აქვეყნებენ პოსტებს, უარესად აგიჟებენ ერთმანეთს და უკვე დათესილ პანიკას უფრო და უფრო აღვივებენ. იმის ნაცვლად, რომ ერთმანეთს ხელი შეუწყონ, კარანტინიდან იპარებიან… მე ვფიქრობ, რომ ხალხმა რაციონალურად აზროვნების ის მცირე უნარიც დაკარგა და მთლიანად იმპულსურ მოქმედებებზე გადავიდა. მე საერთოდ ვფიქრობ, რომ სამყარო შეიშალა, ყოველდღე ვხედავ, როგორ მუშაობენ ექიმები მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან და ვფიქრობ, რომ სულ გაგიჟდნენ… ამდენს და ასე როგორ მუშაობენ… თანდათან ვრწმუნდები იმაში, რომ ადამიანის ენერგია და ძალები დღემდე შეუცნობელია…
ოხ, ეს კორონა… პანდემიაა, თუმცა ბევრი ადამიანური თვისება გამიღვიძა. პათეტიკურად ჟღერს, თუმცა ადამიანების დაფასება უფრო მეტად ვისწავლე და მგონი, არა მარტო მე… კორონამ ადამიანებს ერთმანეთის დაფასების და შეყვარების უნარი გვასწავლა თითქოს, თუმცა ამავდროულად უფრო დააშორა ერთმანეთს. ვიმედოვნებ, რომ მალე გამოიგონებენ
რამეს და ყველანი დავისვენებთ“.
თამარი ყოველთვის მზად არის მოგისმინოს. ამ დროს ხვდები, რომ უბრალოდ კი არ გისმენს, თითქოს ხედავ მის ტვინში ეს ფრაზები როგორ დარბიან, თამრო კი ცდილობს ყველას თავისი ადგილი მიუჩინოს.
თამარ გოლიაძე: „რა გამოიწვია კორონავირუსმა? ბევრი რამ. ამ ბევრი რამიდან კი მთავარი ისაა, რომ COVID-19-მა ადამიანთა ცხოვრება (იმედია) ცოტა ხნით შეაფერხა, ხოლო დედამიწას ამოსუნთქვის საშუალება მისცა. ამაში კი ვგულისხმობ იმას, რომ, მაგალითად, ქუჩაში ტრანსპორტის რაოდენობა და შესაბამისად, გამონაბოლქვის ინტენსივობა შემცირდა. მაგრამ მე მაინც ეგოისტურად პირველ რიგში ჩემი ცხოვრების ასე უცაბედად დაპაუზება (ონლაინგაკვეთილებისთვის შესაფერისად რომ ვთქვათ) მანაღვლებს. სულ რამდენიმე კვირის წინ ზაფხულისა და სხვადასხვა ღონისძიებების მოახლოება მიხაროდა. ახლა კი სახლში ვზივარ, ოთხ კედელში გამოკეტილი. თუმცა, წუწუნი ახლა ვერ გვიშველის. ამიტომ ისღა დაგვრჩენია, ჩვენი მოქალაქეობრივი პასუხისმგებლობები გავიხსენოთ (თუ ვინმეს არ ახსოვს) და შევეცადოთ, რაც შეიძლება მალე დავამარცხოთ კორონავირუსი. ეს ის იშვიათი შემთხვევაა, როდესაც სახლში ყოფნით სამყაროს გადარჩენა შეგვიძლია“.
ეს კი ანანოა. გახსოვთ მეოთხე კლასში გეოგრაფობა რომ გადაწყვიტა. ცოტა ხნის წინ, უკაცრავად – კორონავირუსამდე, მითხრა – გახსოვთ, რომ გითხარით გეოგრაფობა მინდაო, არ გადამიფიქრებია. პატარა ანანო უკვე მე-10 კლასშია. ვნახოთ, კორონავირუსის შემდგომ პერიოდში როგორ შეიცვლება მისი გადაწყვეტილება.
ანანო გაფრინდაშვილი: „დილით ვიღვიძებ ჩვეულებისამებრ, თუმცა ეს სხვაგვარი დილაა. მისაღებში გავდივარ და ტელევიზორში ახალი ამბებია ჩართული:
- „ამჯერად ქვეყანაში დაფიქსირებულია 30 შემთხვევა. ინფიცირებულები იზოლირებულნი არიან და მათ ჯანმრთელობაზე ექიმები სრულფასოვნად ზრუნავენ. სტატისტიკის მიხედვით მკვლევრები ვარაუდობენ, რომ კორონავირუსი, რომელიც უკვე მთელ მსოფლიოს მოედო, ტემპერატურის მატებასთან ერთად გაქრ…“.
ისევ ოთახში ვბრუნდები.
ჰაერი თანდათან უფრო მძიმდება. ქუჩები ცარიელდება, ხოლო ის მუდმივი ამვლელ-ჩამვლელები ისე მიდიან, ერთმანეთს აკვირდებიან და ყოველ ნაბიჯზე უფრო და უფრო შორდებიან ერთმანეთს.
გარეთ გასვლისას დაძაბული მიაბიჯებთ, რადგან არ იცით, ვის შეიძლება აღმოაჩნდეს ეს ვირუსი, რომელმაც თან გაგვაერთიანა და თან გაგვაუცხოვა. ამიტომ გირჩევნიათ სახლში დარჩეთ… იქ, სადაც დაცული ხართ. მე კი მინდა, გარეთ გავიდე, ჰაერი ხარბად ჩავისუნთქო და ქუჩებში ისე გავიარო, როგორც ადრე. მაგრამ მე სახლში ვრჩები და იცით რატომ?
სახლში ვრჩები ჩემთვის, შენთვის და ჩვენთვის. უსასრულო არაფერია… და თუ ჩვენ იმ ადამიანური იმედითა და თანაგრძნობით გავერთიანდებით, ყველაფერი გამოგვივა.
ყველაფერი უსასრულო არაა, თუმცა ვთვლი, რომ ჩვენ თავად უსასრულობაში ვართ მიმოფანტული და მე მსურს, ვირბინო, არა იმიტომ, რომ უსასრულობის ბოლოს მივაგნო, არამედ იმიტომ, რომ სირბილში ფრთები გამოვისხა და ავფრინდე.
