რადგან ჩემი პატარა მეგობარი თავისი კლასის ამბებს ხშირად მიყვება, ამ ჟღალთმიან გოგონასაც კარგად ვიცნობ – მათემატიკაში მაგარია, ქართული მართლწერა უჭირს, სამაგიეროდ ისტორიასა და გეოგრაფიაში ტოლი არ ჰყავს. ჩემს კლასელ გიორგის უყვარსო, კიდევ ლუკას მოსწონსო. ჩემი პატარა მეგობარი ცოტათი ეჭვიანობს. ოჰ, ეს ცამეტი წლის გოგონები!

ერთ დღესაც მოვიდა ჩემი პატარა მეგობარი და მეუბნება, გიორგის და ლუკას ანა აღარ უყვართო. გამიკვირდა. მერე, როცა ქართულის სავარჯიშოს შესრულების შემდეგ ფორთოხალი მივუტანე და გვერდით მივუჯექი, თვითონვე მითხრა: იცი რა, აღმოჩნდა, რომ ანა სხვანაირ ეკლესიაში დადის, ის კი არადა, თეონა, რომელიც ანას გვერდით იჯდა, ბოლო მერხზე გადაჯდა და საერთოდაც, მეც აღარ დავპატიჟებ ჩემს დაბადების დღეზეო.

გული დამწყდა, მაგრამ იმისთვის, რომ კარგად მომეფიქრებინა, როგორ მეთქვა ჩემი პატარა მეგობრისთვის, რომ ის და მისი კლასელები არასწორად იქცევიან, ამ თემაზე საუბარი ერთი დღით გადავდე.

ასეთია ჩვენი ყოფა ამ სამყაროში, რომელიც ჩვენ სახლად მიგვაჩნია და გვგონია, ვიცნობთ. მაგრამ მის შესაცნობად ფაქტების აღრიცხვა და დამახსოვრება არ კმარა. სამყაროში შემთხვევით არაფერი ხდება, ამიტომ გონიერი ადამიანი ყოველთვის იკითხავს: “რატომ?” – ხოლო პრაქტიკოსი – ამასაც: “რისთვის?”

ეს ორი კითხვა გამუდმებით უნდა უტრიალებდეს გონებაში მასწავლებელსაც: რატომ იქცევა ასე მოსწავლე და რისთვის ასწავლის?

მექანიკის კანონებიდან ვიცით, რომ ორი ურთიერთსაპირისპიროდ მოძრავი სხეულის სიჩქარე იკრიბება. თუ თითოეული მათგანი, ვთქვათ, 60 კმ/სთ სიჩქარით მოძრაობს, დაჯახებისას 120 კმ/სთ-ის ეკვივალენტით “წაიტეხენ ცხვირს”. მაგრამ ეს კანონი “დაბალი მატერიებისთვის” (ჩვეულებრივ მოკვდავთათვის) არის სამართლიანი, “ზედა ეშელონებში” მას არ ცნობენ. მაგალითად, სინათლე. მისი უგანათლებულესობა სიჩქარეების შეკრების კანონს არად დაგიდევს. მისი სიჩქარე ზღვრულია – იგი მხოლოდ 300 000 კმ/სთ-ით დაქრის – არც მეტით და არც ნაკლებით!

რას გვეუბნება აინშტაინის ეს შეგონება? – სრულყოფილების მიღწევა ძნელია, მაგრამ თუ მიაღწიე, ზე­სრულყოფილება აღარ იარსებებს.

როგორ ვლინდება ეს კანონი მოლეკულებთან? როგორც ჩანს, ის საყოველთაოა და ყველგან და ყველაფერზე თანაბრად ვრცელდება.

ბუნებრივ ორგანულ ნაერთთა რამდენიმემილიონიანი შემადგენლობიდან ორი პატარა მოლეკულა ყველაზე სტაბილურია. ესენი მეთანი და ბენზოლი გახლავთ. ორივე მათგანმა, თავიანთი შემადგენლობის წყალობით, იპოვა ფორმა (აღნაგობა) სრულყოფილებისა. პირველზე ადრეც ვწერდი (იხილეთ ბლოგპოსტი: https://www.mastsavlebeli.ge/?action=news&lang=geo&npid=436), მეორეზე კი დაწვრილებით აუცილებლად დავწერ მომავალში.

ამრიგად, მეთანსაც და ბენზოლსაც იდეალური სიმეტრია აქვთ. თავიანთი სიმეტრიისა და სხვა ფაქტორების გონივრული შეთანხმებით მათ შეუძლიათ, საკუნეების განმავლობაში მშვიდად “იძინონ” დედამიწის წიაღში და ადვილად აარიდონ თავი “მტრული” რეაგენტების შეტევას.

ბენზოლიც ასეთივე “კერკეტი კაკალია” კალიუმის პერმანგანატთან:

როგორ ფიქრობთ, რა მოხდება, თუ ეს ორი სტაბილური მოლეკულა ერთმანეთში “გადავზილეთ” და ერთი ახალი მოლეკულა “გამოვძერწეთ”? ავიღოთ ტოლუოლი და იმავე პირობებში დავჟანგოთ. კალიუმის პერმანგანატი ნელ-ნელა დაკარგავს იასამნისფერს, ფერის ცვლილება კი რეაქციის მიმდინარეობას გვაუწყებს. ტოლუოლი დანებდა პერმანგანატს!

სად ვეძებოთ მიზეზი? სიმეტრიაში. მოლეკულის სიმეტრიის დარღვევამ მუხტების გადანაწილება შეცვალა. ტოლუოლში, ბენზოლისა და მეთანისგან განსხვავებით, ელექტრონული ღრუბელი თანაბრად აღარ არის განაწილებული – ზოგიერთი ნახშირბადი მდიდარია ელექტრონებით, ზოგიერთი კი გაღარიბებული. ამ შინა “უთანხმოებით” სარგებლობს პერმანგანატიც და ადვილად იმორჩილებს ტოლუოლის მოლეკულას.

რა მოხდებოდა, კოლბაში ერთად რომ ჩაგვეტვირთა მეთანი, ბენზოლი და კალიუმის პერმანგანატი? არც არაფერი. ამ ჩაკეტილ სისტემაში ორივე ინარჩუნებს სახეს და ისევე იქცევა, როგორც მარტოობისას.

როგორ მოვუსმინოთ ფერებს? ამ კითხვაზე პასუხი ერთმა ძალიან მაგარმა ბენდმა მაპოვნინა. დარწმუნებული ვარ, მას თქვენც იცნობთ და მისი რამდენიმე კომპოზიცია გიყვართ კიდეც. “შავი”, “თეთრი”, “ლურჯი”, “წითელი”, “მწვანე” – ეს უბრალო ფერები არ არის, ეს გრძელი შემოქმედებითი გზაა, რომელიც ამ ქართველმა მუსიკოსებმა ერთად გაიარეს.

ნინო ქათამაძე და “ინსაითი” – ბენდი, რომელიც ერთ-ერთ ყველაზე პროგრესირებად კოლექტივად მიმაჩნია არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მთელ აღმოსავლეთ ევროპაში. თანამედროვე მუსიკაში ნამდვილად ცოტაა ისეთი ჯგუფი, რომელზეც თამამად იტყვი, მსმენელს ახალი, თავისებური და ყველსგან განსხვავებული სტილი შესთავაზაო. ნინო და “ინსაითი” სწორედ ასეთი ახალი სიტყვაა.

თამამი ექსპერიმენტები, დახვეწილი მუსიკალური გემოვნება, იდეალური ინსტრუმენტალური შესრულება და ვოკალისტი – ადამიანი, რომელიც ყოველ კონცერტზე ბოლომდე იხარჯება. საზოგადოდ, მუსიკოსებს სჩვევიათ გარკვეული იმიჯის მორგება პოპულარობის მოსაპოვებლად ან კონკრეტული ტიპის მსმენელის მოსახიბლავად. ვფიქრობ, ნინო ამ მხრივ გამონაკლისია. მან კარიერის დასაწყისიდანვე თავისი “ნამდვილობით” მოიგო მსმენელის გული. თუმცა ისიც სათქმელია, რომ პუბლიკას მის მიმართ ყოველთვის ერთგვაროვანი დამოკიდებულება არ ჰქონია. კარგად მახსოვს, რა მძიმედ მიიღო ქართველმა მსმენელმა ნინო ქათამაძის და “ინსაითის” პირველი გამოჩენა 2000-იანების დასაწყისში. ზოგს მათი მუსიკა არ მოსწონდა, ზოგს – ტექსტი, უფრო სწორად, “უტექსტობა”, ზოგს – ნინოს ექსცენტრული და ცოტა გიჟური სიმღერის მანერა ხშირი იმპროვიზაციული გადახვევებით, ბევრმა “სულიკოს” გადაკეთება მიიჩნია ტრადიციების შელახვად… თუმცა, ვფიქრობ, ყველა ხვდებოდა, რომ ამ ადამიანებს მუსიკალური განვითარების ძალიან დიდი პოტენციალი ჰქონდათ.

2001 წელს, როცა ნინო ქათამაძესა და “ინსაითს” თბილისის ჯაზფესტივალზე პირველი წარმატებული გამოსვლა ჰქონდათ, ალბათ ათი წლისა თუ ვიქნებოდი. ბუნებრივია, ამ და მომდევნო კონცერტებს არ დავსწრებივარ, თუმცა ბოლო 6-7 წლის განმავლობაში მათ საკმაოდ ხშირად ვუსმენდი ცოცხლად ფესტივალ “არტ-გენზე” (რომლის ყოველწლიური სტუმრები არიან) და სოლო საღამოებზე დიდ საკონცერტო დარბაზში. ყოველი ასეთი კონცერტის შემდეგ ახალ-ახალი ემოციებით ვბრუნდებოდი შინ. რამდენიმე დღის წინ, მორიგ კონცერტზე, ჩემმა მეგობარმა სამართლიანად შენიშნა: “ატყობ? ყოველ ჯერზე უფრო და უფრო მაგრად უკრავენ…”

პირველი ალბომი, რომელიც ნინო ქათამაძემ “ინსაითთან” ერთად გამოუშვა, “უბრალო დღე” გახლდათ 2003 წელს. შემდეგ იყო “ნინო ქათამაძე და ინსაითი” (2004), მერე კი ფერების წყება: “შავი” (2006), “თეთრი” (2006), “ლურჯი” (2008), “წითელი” (2010) და “მწვანე” (2011). შეუძლებელია უარყო ის პროგრესი, რომელიც ჯგუფმა პირველიდან ბოლო ალბომამდე განიცადა. პირადად მე გარდამტეხად და ყველაზე მნიშვნელოვნად 2010-ში გამოსული ალბომი “წითელი” მიმაჩნია.

2013 წლის 3 მარტის კონცერტზე მათი რეპერტუარი უმთავრესად სწორედ ორ უკანასკნელ ალბომში შემავალი კომპოზიციებისგან შედგებოდა. აღსანიშნავია, რომ ბენდთან ერთად ჩასაბერი და სიმებიანი ინსტრუმენტებიც უკრავდნენ – “Georgian Brass” და “Georgian Strings”. მათ ნიკა მემანიშვილი ხელმძღვანელობდა. მცირემასშტაბიანი საორკესტრო ექსპერიმენტები ნინო ქათამაძისგან აქამდეც მომისმენია, თუმცა ბოლო კონცერტი ამ მხრივ განსაკუთრებული გახლდათ. ასეთი “იები” აქამდე ნამდვილად არ გექნებათ მოსმენილი :

ცალკე აღნიშვნის ღირსია ბენდის თითოეული წევრი: გოჩა ყაჭეიშვილი – გიტარა, უჩა გუგუნავა – ბასგიტარა და დავით აბულაძე – დასარტყამი ინსტრუმენტები. არ ვიცი, ჩემს მკითხველს როგორი დამოკიდებულება აქვს “ინსაითის” მიმართ, მაგრამ მე ვფიქრობ, რომ ეს სამეული საქართველოში ყველაზე უკეთესი თუ არა, ერთ-ერთი საუკეთესო მაინცაა. თუ ინსტრუმენტულ მუსიკასთან მცირედი შეხება გქონიათ, შეუძლებელია, მათი მოსმენისას გულგრილი დარჩეთ. სამი ძალიან ძლიერი მუსიკოსი-ინდივიდუალისტი ერთმანეთს ძალიან კარგად ეწყობა. ეს ამოცანა არცთუ იოლი შესასრულებელია და მხოლოდ იმ შემთხვევაში სრულდება წარმატებით, თუ ბენდი დიდი ხანია ერთად უკრავს, “ინსაითს” კი ზურგს ერთად მუშაობის ათწლეულზე მეტი უმაგრებს.

მედიის საშუალებებს შორის საარჩევნო პროცესზე ყველაზე დიდ და მომგებიან ზემოქმედებას მაინც ტელევიზია ახდენს. ცისფერი ეკრანისა და პოლიტიკის ურთიერთმიმართების მკაფიოდ წამოსაჩენად აშშ-ის უახლესი ისტორიიდან რამდენიმე საინტერესო ფაქტის განხილვაც საკმარისია.

1960 წელს ამერიკაში პრეზიდენტობის კანდიდატებს შორის პირველი სატელევიზიო დებატები გაიმართა, სადაც ერთმანეთს ორი ლეგენდარული პოლიტიკოსი – რიჩარდ მილჰაუს ნიქსონი და ჯონ ფიცჯერალდ კენედი – დაუპირისპირდა. დებატების შემდეგ ჩატარებულ არჩევნებში დემოკრატთა მდიდარმა კანდიდატმა მიზერული უპირატესობით გაიმარჯვა. ანალიტიკოსები დღემდე ამტკიცებენ, რომ წარმატებული რესპუბლიკელი ვიცე-პრეზიდენტის ფიასკო სატელევიზიო ორთაბრძოლამ განაპირობა. მოსახლეობას შეუმჩნეველი არ დარჩენია ნიქსონის გაფითრებული სახე და არცთუ ხალისიანი მიხრა-მოხრა. ლაღი და მოღიმარი სენატორის მიმართ ისინი უფრო მეტი სიმპათიით განეწყვნენ.

პოლიტიკის მკვლევარები ხშირად იხსენებენ 1976 წლის საპრეზიდენტო დისკუსიასაც. ამჯერად ერთმანეთს უპირისპირდებოდნენ დემოკრატთა ქარიზმატული ლიდერი ჯიმი კარტერი და მოულოდნელად გაპრეზიდენტებული ჯერალდ ფორდი. ღია ეთერის მიმდინარეობისას მელოტ რესპუბლიკელს პირდაპირ შუბლზე ეცემოდა სატელევიზიო პროჟექტორების ძლიერი შუქი… უნებურმა ინციდენტმა უდავოდ მოახდინა გავლენა ფორდის რეიტინგის უფრო მეტად შემცირებაზე.

შეუძლებელია დავივიწყოთ 1992 წლის საპრეზიდენტო შერკინებაც. ღია ეთერში, რიგითი დასაქმებულისთვის პასუხის გაცემამდე, მოქმედმა პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშ უფროსმა მაჯის საათზე დაიხედა. საზოგადოებამ კონსერვატორი კანდიდატი გულისხმიერ და ყურადღებიან ბილ კლინტონთან შედარებით მასებისგან გაუცხოებულ პოლიტიკოსად აღიქვა, რომელსაც ადამიანებთან ურთიერთობისთვის დროის გამონახვა უჭირს. ბევრი სწორედ ამ საბედისწერო შეცდომას უკავშირებს რესპუბლიკური პარტიის გამარჯვებისთვის აუცილებელი რამდენიმე პროცენტის დაკარგვას.

სატელევიზიო დებატებთან ერთად ინფორმაციულ საზოგადოებაში პოლიტიკური უპირატესობის წარმოჩენის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მეთოდი გამოიკვეთა: წარმატებული საზოგადოებრივი კამპანია წარმოუდგენელია სპეციალური სარეკლამო რგოლების გარეშე.

საზოგადოებრივი აზრის ამერიკელ მკვლევართა ნაწილი გამოყოფს ორ საარჩევნო კლიპს, რომლებიც, ფაქტობრივად, სამუდამოდ აღიბეჭდა აქტიურ მოქალაქეთა ცნობიერებაში. საგულისხმოა, რომ მათ რამდენიმე ძალიან სერიოზული დეტალი აერთიანებთ: ორივე მათგანი რამდენიმე წამს გრძელდება, ძალიან მარტივი შინაარსისაა და ოპონენტის დისკრედიტაციაზეა ორიენტირებული.

1964 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ლინდონ ჯონსონის ტრიუმფს პატარა გოგონა დეიზის უკავშირებენ. დეიზი პოლიტიკური რეკლამის მთავარი გმირია, რომლის კეთილდღეობასაც საფრთხეს მილიტარისტი კანდიდატი ბარი გოლდუოტერი უქმნის.

1984 წელს, პრეზიდენტ რონალდ რეიგანის მხარდამჭერმა კამპანიამ – “It’s morning in america again” – დაამზადა 30-წამიანი ვიდეო, რომელიც დღემდე რჩება პოლიტიკური მარკეტინგის ერთ-ერთ საუკეთესო ნიმუშად. მასში დემოკრატიული პარტიის ეკონომიკური პოლიტიკაა გაკრიტიკებული. “Reaganomics”-მა გამანადგურებელი დარტყმა მიაყენა მაშინდელი ოპოზიციის ისედაც შერყეულ პოზიციებს.