ხუთშაბათი, ივლისი 17, 2025
17 ივლისი, ხუთშაბათი, 2025
მთავარი წაკითხვა გვერდი 909

ყველაზე ძვირადღირებული უნივერსიტეტები

მიერ
admin
-
0

ყველაზე
ძვირადღირებულ უნივერსიტეტებში სწავლობდნენ ისეთი გამოჩენილი ადამიანები როგორებიც არიან ჩარლზ დარვინი, ბარაკ ობამა, ჰილარი კლინტონი და სხვა. აქ მოხვედრა და სწავლა ძალიან რთულია. მაგრამ ეს უკანასკნელი ის საფასურია, რომელიც მსოფლიოს რომელიმე საუკეთესო უნივერსიტეტის
დამთავრებისთვის უნდა გაიღო. მაშ ასე, რომელია მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული უნივერსიტეტი, სადაც სწავლა ყველას ოცნებაა!

1- კემბრიჯის უნივერსიტეტი

ოქსფორდის შემდეგ მეორე უძველესი უნივერსიტეტი დიდ ბრიტანეთში, რომელიც მსოფლიო უნივერსიტეტების რეიტინგში მუდმივად ლიდერობს. კემბრიჯის ყველაზე პირველი კოლეჯი 1284 წელს გაიხსნა. დღესდღეობით მათი რიცხვი 31-ს შეადგენს. ამ უნივერსიტეტიდან გამოსულთა შორის 81 ნობელის პრემიის ლაურეატია. ამ
თვალსაზრისით ის სხვა უნივერსიტეტებს შორის პირველ ადგილზეა.



მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი


უნივერსიტეტის ტერიტორიაზე უამრავი რესტორანი და წიგნის მაღაზიაა. კემბრიჯში ტურისტებისთვის ყველაზე პოპულარული გასართობი ნავებით სეირნობა და (არქეოლოგიური, ზოოლოგიური და პოლარული) მუზეუმების დათვალიერებაა.

ცნობილი კურსდამთავრებულები: ისააკ ნიუტონი, ჩარლზ დარვინი, ჯორჯ ბაირონი, სტივენ ფრაი.

სწავლების საფასური: წელიწადში დაახლოებით 14000$.

2- ჰარვარდის უნივერისტეტი

აშშ–ს ყველაზე პრესტიჟული უნივერსიტეტი, რომელიც  ქალაქ კემბრიჯში, მასაჩუსეტის შტატში
მდებარეობს. ჰარვარდის უნივერსიტეტი დაამთავრა ამერიკის რვა პრეზიდენტმა და ნობელის პრემიის ოცდაათმა ლაურეატმა. უნივერსიტეტის მთავარი ფერია – ბორდოსფერი. ამ ფერითაა შეღებილი სტუდქალაქის  შენობების უმეტესობა. ბიბლიოთეკები, ადმინისტრაციული შენობები და პირველკურსელთა საერთო საცხოვრებლები ჰარვარდის პარკშია განთავსებული, ხოლო ცნობილი ჰარვარდის ბიზნესსკოლა და სტადიონი, სადაც უნივერსიტეტის საფეხბურთო გუნდი თამაშობს მეზობელ ქალაქ ოლსტონში
მდებარეობს.

 


                 მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი

ჰარვარდში ტურისტად მოხვედრა ძალიან ადვილია. კვირაში რამდენჯერმე აქ უფასო ერთსაათიანი ექსკურსიები ტარდება. როდესაც აქ მოხვდებით, არ დაგავიწყდეთ, ჯონ ჰარვარდის ძეგლთან სურათის გადაღება. სტუდენტების
აზრით, თუ მის ფეხსაცმელს ხელს გაუსვამ, მაშინ ყველა გამოცდას წარმატებით ჩააბარებ. 

ცნობილი კურსდამთვრებულები: თეოდორ რუზველტი, მარკ ცუკერბერგი და ბილ გეიტსი (აქედან სწავლა ბოლომდე არც ერთმა არ მიიყვანა), ჯონ კენედი, ჯორჯ ბუში, ბარაკ ობამა, მეტ დეიმონი, ნატალი პორტმანი.

სწავლების საფასური: წელიწადში დაახლოებით 40000$.

3-პრინსტონის უნივერსიტეტი

პრინსტონის უნივერსიტეტი ცნობილი “აივი ლიგის” ასოციაციაში შედის, რომელშიც აშშ–ს 8 უნივერსიტეტია გაერთიანებული. აქ მოხვედრა ძალიან რთულია. უნივერსიტეტში ჩარიცხვის მსურველი აბიტურიენტების მხოლოდ 8-10 პროცენტი მიიღება. ყველაზე ძველი შენობა – Nassaul Hall, კამპუსის ტერიტორიაზე მდებარეობს. მაც გასაოცარი ისტორია აქვს: ამერიკული რევოლუციის დროს სწორედ აქ იყო კონფედერაციის კონგრესი. კონგრესის წევრებმა აქ გაიგეს ბრიტანელებისგან პარიზის ზავზე (1783 წ.) ხელის
მოწერის შესახებ, რომელიც აშშ–ს დამოუკიდებლად ცნობდა.



მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი


ცნობილი კურსდამთავრებულები: ვუდრო ვილსონი, ფრენსის სკოტ ფიცჯერალდი, ჯონ ნეში (ნობელის პრემიის ლაურეატი ეკონომიკის დარგში)
სწავლების საფასური: წელიწადში დაახლოებით 37 000$.

4-სტენფორდის უნივერსიტეტი

მსოფლიოში ერთ–ერთი ყველაზე ცნობილი უნივერსიტეტი, რომელიც კალიფორნიის შტატში, სილიკონის ველის შუაგულში – ქალაქ პალო–ალტოსთან მდებარეობს. ამ უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულთა სიაში შედიან ის ადამიანები, რომლებმაც ისეთი წარმატებული კომპანიები დააარსეს, როგორიცაა Hewlett-Packard, Cisco Systems,
Electronic Arts და Yahoo!



           მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი


სტენფორდის უნივერსიტეტის კამპუსი უფრო მექსიკურ კურორტს წააგავს, რითაც ის რადიკალურად განსხვავდება კლასიკური პრინსტონის, ჰარვარდის და იელის უნივერსიტეტებისგან. გარდა ყოველდღიური ექსკურსიებისა, აქ მნახველებს შესაძლებლობა აქვთ დაესწრონ უფასო ლექციებს, რომლებსაც ლექტორები და ახალგაზრდა მეწარმეები კითხულობენ.




ცნობილი კურსდამთავრებულები: ჯონ სტაინბეკი, კონდოლიზა რაისი, ტაიგერ ვუდსი, ლარი პეიჯი და სერგეი ბრინი (Google-ს დამაარსებელნი), სტივ ფოსეტი.
სწავლების საფასური: წელიწადში დაახლოებით 40 500$.

5-იელის უნივერსიტეტი

ჰარვარდის და პრინსტონის უნივერსიტეტებთან ერთად ის ცნობილი “აივის ლიგის” პირველ სამეულში შედის. ამასთან ერთად, იელი სერიოზულ კონკურენციას უწევს ჰარვარდს, რაც განსაკუთრებით ფეხბურთში გამოიხატება.



მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი


იელის უნივერსიტეტის კამპუსი ერთ–ერთი ყველაზე თვალწარმტაცია აშშ–ში. XIX საუკუნის ნაგებობები გოთურ სტილშია აშენებული, მოჩუქურთმებული არკებითა და კოლონებით. ექსკურსიის დროს, დიდი ყურადღება უნდა მიაქციოთ სტერლინგის ბიბლიოთეკას, რომელიც 11 მილიონ წიგნს ითვლის და, აგრეთვე, იელის ხელოვნების გალერეებს, სადაც ევროპისა და აშშ–ის უძველესი და თანამედროვე ხელოვნების ნიმუშები ინახება.
ცნობილი კურსდამთავრებულები: ჯერალდ ფორდი, უილიამ კლინტონი, ედვარდ ნორტი, მერილ სტრიპი, ჯუდი ფოსტერი, ჰილარი კლინტონი.
სწავლების საფასური: წელიწადში დაახლოებით 40500$.

6-ოქსფორდის უნივერსიტეტი

უნივერსიტეტის დაფუძნების ზუსტი თარიღი არ არსებობს, თუმცა მის ფესვებს მე-11 საუკუნისკენ მივყავართ. საუნივერსიტეტო ქალაქი მინი სახელმწიფოს წააგავს, ათეულობით კოლეჯითა და შვიდი “ჰოლით” (სასწავლო დაწესებულებები კოლეჯის სტატუსის გარეშე), თითოეულ მათგანს საკუთარი რექტორი ჰყავს. ერთსა და იმავე წელს ოქსფორდისა და კემბრიჯის უნივერსიტეტებში განცხადების შეტანა სასტიკად აკრძალულია.



მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი


პრაქტიკულად, ყველა შენობა, რომელიც ოქსფორდის ტერიტორიაზე მდებარეობს ისტორიის ნაწილს წარმოადგენს. ცნობილ კოლეჯ ბალიოლში (Balliol College), რომელიც 1263 წელს დაარსდა, ინგლისის პრემიერ-მინისტრთა უმეტესობა სწავლობდა. ევროპაში უძველესი წიგნსაცავის სახელის მოსაპოვებლად
ბოდლაიენის ბიბლიოთეკა ვატიკანის
ბიბლიოთეკას უწევს მეტოქეობას. 


ცნობილი კურსდამთავრებულები: სტივენ ჰოუკინგი, ენდრიუ უალსი (მათემატიკოსი, ცნობილი ფერმას თეორიის დამამტკიცებელი), გრემ გრინი, ოსკარ უალდი, მარგარეტ ტეტჩერი, ტონი ბლერი, დევიდ კამერონი.
სწავლის საფასური: დამოკიდებულია სფეციალობაზე, საშუალოდ წელიწადში 14000$.

7-კოლუმბიის უნივერსიტეტი

კიდევ ერთი უნივერსიტეტი, რომელიც “აივის ლიგაში” შედის. იგი კუნძულ მანჰეტენზე, ნიუ–ორკში, 6 კვარტალს იკავებს. კოლუმბიის უნივერსიტეტის ელიტარულობაზე ისიც მეტყველებს, რომ კურსდამთავრებულთა სიაში შედის – აშშ–ს 3 პრეზიდენტი, ორი ათეული მილიარდელი და 25 ოსკარის მფლობელი.



                    მსოფლიოს 7 ყველაზე ძვირადღირებული და საოცნებო უნივერსიტეტი


კოლუმბიის უნივერსიტეტი ყოველწლიურად ადმინისტრირებს ამერიკის სალიტერატურო ჯილდოს, პულიცერის პრემიას. ის ასევე არის, ამერიკის უნივერსიტეტების ასოციაციის ერთ–ერთი დამფუძნებელი წევრი. სწორედ ამ უნივერისტეტში იყო გამოგონებული პირველი FM-რადიო, facebook-ის წინამორბედი – CampusNetwork.
ცნობილი კურსდამთავრებულები: ფრანკლინ დელანო რუზველტი, უორენ ბაფეტი, ჯერომ სელინჯერი, ბარაკ ობამა, კეტრინ ბიგელოუ, მიხეილ სააკაშვილი.
სწავლების საფასური: დაახლოებით 45000$ წელიწადში.

წითელი ჰოლოკოსტი – სტალინური რეპრესიები

მიერ
admin
-
0
წყარო [1]- გულაგი„1929-1953 წლებში, სტალინის გარდაცვალებამდე, გულაგი გამოიარა, სავარაუდოდ, 14 მილიონამდე ადამიანმა. 1,6 მილიონამდე ადამიანი დაიღუპა [2]. ბანაკებში მყოფთ უსუსურად კვებავდნენ, არ უზრუნველყოფდნენ ხშირი უამინდობისთვის საჭირო ტანისამოსით, ფაქტობრივად, არ არსებობდა თანამედროვე სამუშაო იარაღები და დანადგარები.გულაგის სისტემა შეგნებულად ემყარებოდა სისასტიკეს [3].
გულაგის ადგილმდებარეობა ეკონომიკურ მიმართულებებს ესადაგებოდა. ბანაკების უმეტესობას ევალებოდა კონკრეტული ეკონომიკური ამოცანების შესრულება ინდუსტრიალიზაციის ჩარჩოებში – ხეტყის დამზადება, მაღაროებში მუშაობა და სამრეწველო პროექტების მშენებლობა.
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ გულაგში გადაასახლეს მილიონზე მეტი საბჭოთა ჯარისკაცი, რომლებიც ცოცხლები გადაურჩნენ ნაცისტების სამხედრო ტყვეთა ბანაკებს.
1953 წელს, სტალინის გარდაცვალების შემდეგ, კომუნისტური სახელმწიფო გულაგის სისტემის დემონტაჟს შეუდგა. 1954 წელს დაიწყეს პოლიტიკური პატიმრების გათავისუფლება და სისტემა ოფიციალურად გაუქმდა შინაგან საქმეთა სამინისტროს დეკრეტით, რომელიც 1960 წლის 25 იანვრით თარიღდება” [4].
ჰკითხეთ მოსწავლეებს, რატომ არის, რომ ჰიტლერის საკონცენტრაციო ბანაკების შესახებ თითქმის ყველას გაუგონია, მაგრამ ცოტამ თუ იცის გულაგების შესახებ დღეს. რა უნდა იყოს ამის მიზეზი? რაზე მიუთითებს ეს ფაქტი? [5]
ზოგიერთი ისტორიკოსი მიიჩნევს, რომ გადასახლებულთა რაოდენობა გულაგებში 30 000-იდან (1928 წ.) 2 მილიონამდე (1932 წ.) იყო. 1938 წლისთვის დასახელებული იყო 8 მილიონი, თუმცა პერესტროიკისა და საჯაროობის/სსრკ-ს დაშლის შემდეგ ზოგიერთმა ისტორიკოსმა გამოაქვეყნა ახალი სტატისტიკა, რომლის თანახმად, 1939 წელს გადასახლებულთა საერთო რაოდენობა 3 მილიონს შეადგენდა. ამის თაობაზე დღემდე კამათობენ. ციფრები 3-4-დან 6-7 მილიონამდე მერყეობს. ზუსტი რაოდენობა დღემდე უცნობია.

სტალინის პერიოდში რეპრესირებულებს ხალხის მტრებსუწოდებდნენ. სასჯელი ითვალისწინებდა დაუყოვნებლივ დახვრეტას ან გულაგებში გაგზავნას, ძალადობრივ გადასახლებას და სამოქალაქო უფლებების ჩამორთმევას. გარკვეულ პერიოდში „სამშობლოს მოღალატეთა” ოჯახის ყველა წევრი ისჯებოდა, ბავშვების ჩათვლით, როგორც „სამშობლოს მოღალატის ოჯახის წევრი”.
რეპრესიები შეიძლება დაიყოს როგორც ქრონოლოგიურად (პერიოდებად), ასევე თემატურად: წითელი ტერორი, კოლექტივიზაცია, დიდი წმენდა, ექიმთა საქმე, მეგრელთა საქმე… მათ ახორციელებდნენ ჩეკა [6], მისი მემკვიდრე უწყებები და სხვა სახელმწიფო ორგანოები. რეპრესიები ხორციელდებოდა როგორც საბჭოთა რესპუბლიკებში, ასევე იმ ტერიტორიებზეც, რომლებიც II მსოფლიო ომის დროს წითელმა არმიამ „გაათავისუფლა”, ბალტიისპირეთის ქვეყნებისა და აღმოსავლეთ ევროპის ჩათვლით.
მოგონება I [7],[8]
ბარბარე ანდრიასოვა შალვა კიღურაძის მეუღლე იყო. შალვა კიღურაძე 1937 წელს დააპატიმრეს და „მავნებლობის” ბრალდებით დახვრიტეს, ბარბარე კიღურაძე კი, როგორც „ხალხის მტრის ოჯახის წევრი”, შრომა-გასწორების კოლონიაში გადაასახლეს. მან ყაზახეთში, ტემნიკოვსკის ბანაკში, ხუთი წელი გაატარა. საქართველოში დაბრუნების შემდეგ მუშაობდა არქიტექტორად. 1999 წელს გამოიცა მისი წიგნი „Eтому преступлению нет срока давности”.
„დედა დააპატიმრეს ამ სახლში და ორთაჭალის ციხეში მიიყვანეს. როგორც მიყვებოდა, როცა საკანში შეიყვანეს, ყველა მისი ნაცნობი და მეგობარი იმ საკანში დახვდა. სამი თვე იყვნენ ეს ქალები საქართველოს ციხეში. მერე ღამე – თოვდაო, როგორც ამბობდა – ღია საბარგო მანქანებზე დასვეს და რკინიგზის სადგურისკენ წაიყვანეს. როგორც ჩანს, გაჟონა ინფორმაციამ, რომ გადასახლებაში მიჰყავდათ, აქა-იქ ხალხი იყოო შეგროვილი, რომლებიც ხელის აუწევლად და უსიტყვოდ გვანიშნებდნენ, რომ მათ ყველაფერი იცოდნენო. შემდეგ ჩასვეს, „ტავარნიაკს” რომ ეძახიან, ისეთ მანქანაში, რომლითაც ადრე ალბათ საქონელი გადაჰყავდათ. დიდხანს მიდიოდნენ, არაადამიანურ პირობებში მგზავრობდნენ, მაგრამ თან წერილებს წერდნენ, რომლებსაც სადგურებზე ყრიდნენ იმ იმედით, რომ ვინმე მიხვდებოდა, ისინი საფოსტო ყუთში ჩაეყარა. თუმცა ჩემს ოჯახს არც ერთი წერილი არ მიუღია. დედა ერთადერთი იყო იმ ქალებში, ვისაც უმაღლესი განათლება ჰქონდა და მას აძლევდნენ საშუალებას, ბანაკიდან გასულიყო, სადაც აშენებდა საღორეებს, საქონლის სადგომებს”, – ჰყვება ბარბარე ანდრიასოვა-კიღურაძის შვილი ნინო კიღურაძე.
მოგონება II [9],[10]
რაისა აბრამია-მიქაძე 1937 წელს დააპატიმრეს მეუღლესთან, არჩილ მიქაძესთან ერთად. არჩილ მიქაძე იყო საბჭოთა პარტიული მოღვაწე, რომელიც გადაასახლეს და შემდეგ დახვრიტეს. რაისა აბრამია-მიქაძე მოქანდაკე გახლდათ. ის, როგორც სამშობლოს მოღალატის ცოლი, მოხვდა რეპრესირებული ქალების სპეციალურ ბანაკში – სამშობლოს მოღალატეთა ცოლების აკმოლინსკის ბანაკში (алжир), საიდანაც რვა წლის შემდეგ დაბრუნდა.
„მახსოვს ვიღაც კაცები ჩემს სახლში. მამა მეფერებოდა, თეთრი ლაბადა ეცვა. დედა როცა გადასახლებაში მიჰყავდათ, ფიცრის საწოლები იყო, სადაც ქალები თევზებივით იყვნენ ჩაწყობილნი. საშინელი პირობები, ბღავილი, ტირილი. დედამ საკუთარი პერანგის ნაჭერი მოხია, რომელზეც ფანქრით დაწერა, რომ გვასახლებენ, მივყავართ აქა და აქ, თბილისის მისამართიც დააწერა და სთხოვდა, ვინც იპოვიდა, გადაეგზავნა, მერე ეს ნაჭერი ასანთის კოლოფში ჩაადო და ერთ-ერთ სადგურზე დატოვა. ჩვენ მივიღეთ ის. მახსოვს, როგორ გავშალეთ რუკა და ბიძაჩემი და ოჯახის წევრები ეძებდნენ იმ ადგილს. მახსოვს, როგორ წამიყვანეს დედასთან ციმბირში, სულ სამი საათით შემოჰყავდა ბადრაგს… მაგრამ მე ეს უცხო ქალი მაწუხებდა, ვერ ვხვდებოდი, რა უნდოდა ამ ქალს ჩემგან. მახსოვს, როცა უკვე მოვდიოდით, დედა აღარ გვაჩვენეს, მოშორებით შემოსაზღვრულ ტერიტორიაზე იყვნენ, მაგრამ მე გავყავი ხელი და მახსოვს, როგორ დაესივნენ ქალები ჩემს ხელს, მეფერებოდნენ და ტიროდნენ”, – იხსენებს ჯინა მიქაძე-კალატოზიშვილი, რაისა აბრამია მიქაძის შვილი. [11]
აქტივობა: მრგვალი მაგიდა – დისკუსია
ორგანიზება: აქტივობისთვის წინასწარ მოაწყვეთ საკლასო ოთახი მაგიდების წრიული განლაგებით.
უამრავი გადასახლებული საქართველოდან (და არამხოლოდ საქართველოდან) გადასახლების შემდეგაც არ ლაპარაკობდა სტალინის შესახებ კრიტიკულად. ისინი ხშირად ამბობდნენ: „ეს სტალინს არ გაუკეთებია”, ან „მან ეს არ იცოდა”. როგორ ფიქრობთ, რა იყო ასეთი დამოკიდებულების მიზეზი? (აქ ძალინ მნიშვნელოვანია, მოსწავლეებმა იმსჯელონ დეტალურად; ვიდრე ამ კითხვას დაუსვამთ, გააკეთებინეთ სიტუაციური ანალიზი). მას შემდეგ, რაც ისინი დაწერენ ესეს, დასვით ეს კითხვა და ამსჯელეთ მოსწავლეები ამ საკითხის შესახებ.
სიტუაციური ანალიზი
სიტუაცია 1
1934 წელია და შენ ხარ რუსთავის მეტალურგიული ქარხნის მუშა. კითხულობ „პრავდას”, რომელშიც საუბარია მეორე ხუთწლიან გეგმაზე, რომელიც საოცარი წარმატებით შესრულდა. დანარჩენი მუშები შენსავით ამაყობენ იმით, რომ ეკუთვნიან მუშათა კლასს და საბჭოთა კავშირის მშენებლობის საქმეში დიდი როლი აკისრიათ როგორც პროლეტარებს. ღამით შენ დაბრუნდი შენს კომუნალურ ბინაში, რომელსაც იყოფ სამ სხვა ოჯახთან ერთად. გყავს ორი შვილი, რომლებიც დადიან სკოლაში და არიან ახალგაზრდული პიონერული ორგანიზაციის წევრები. წაიკითხე სტახანოვის12 შესახებ და იმედი გაქვს, რომ შენც მოგეცემა შესაძლებლობა, მედალი მოიპოვო. შენ გაგიგონია რეპრესიების შესახებ, თუმცა პირადად არავის იცნობ ისეთს, ვინც გადაასახლეს. 
სიტუაცია 2 
1936 წელია. შენ თბილისის პარტიის მთავარ სამმართველოში მუშაობ. ხარ გადასახლებული კულაკის ქალიშვილი, მაგრამ იმედი გაქვს, რომ არავინ გამოიძიებს შენს წარსულს – წინააღმდეგ შემთხვევაში სამსახურს დაკარგავ. შენ იცი, რომ უამრავი ადამიანი დააპატიმრეს შენს სამმართველოში 1934 წელს (შენც იმიტომ აგიყვანეს, რომ ახალი კადრები სჭირდებოდათ). ასევე იცი, რომ არსებობს კანონი, რომლის მიხედვითაც ყველა დაპატიმრებულს ბრალი დაედო ქვეყნის წინაშე ჩადენილ დანაშაულში და გამოცხადდა ხალხის მტრად. ეს კანონი ვრცელდება ოჯახის ყველა წევრზე – მათაც აპატიმრებენ. 

დავალება
მოსწავლეებმა დაწერონ ესე ამ სიტუაციებზე დაყრდნობით და გამოიყენონ ქვემოთ დასმული კითხვები:
● ამ ორი ადამიანიდან, შენი აზრით, რომელი უფრო ადვილად გამოხატავდა საჯაროდ პირად აზრს სტალინის შესახებ? პასუხი დაასაბუთე ლოგიკურად (პასუხის გაცემისას გამოიყენე ეპოქის ცოდნა, მაგალითები/ფაქტები, იმსჯელე არგუმენტებით და გამოიტანე დასკვნა).
● რომელ მათგანს „უწინასწარმეტყველებდი” გულაგში გადასახლებას? რატომ?
● როგორ ფიქრობ, რომელიმე მათგანს სამსახურის ან ცხოვრების პირობების შეცვლა რომ მოენდომებინა, რა უნდა გაეკეთებინა ამისთვის? 
● ახსენი ისტორიკოსების მიერ დამკვიდრებული ტერმინი„დიდი სიჩუმე” – როგორ გესმის ის?
● მოსწავლეებთან ერთად დაათვალიერეთ და განიხილეთ თითოეული ფოტო [12]. რა ემოციას აღძრავს ეს ფოტოები, რა არის ხაზგასასმელი, დასამახსოვრებელი?
● დაავალეთ მოსწავლეებს, გამოიკვლიონ საქართველოში რეპრესირებული ერთ-ერთი პიროვნება (დაე, მათ თავად აირჩიონ საკვლევი პირი – გამოჩენილი ადამიანი, მათი დიდი ბაბუა/ბებია თუ ვინმე სხვა. სასურველია, კვლევაში ყურადღება გაამახვილდეს რეპრესირებული პირის (ოჯახის) სტატუსზე და პერიოდზე).
● ასევე საინტერესოა, მოსწავლეებმა გამოიკვლიონ საკუთარი წინაპრები – იყვნენ თუ არა ისინი საბჭოთა ნომენკლატურის ნაწილი? რეპრესირებულები? თუ ასეთი ოჯახის წევრი ცოცხალი ჰყავთ, სასურველია, მასწავლებელმა წინასწარ, მოსწავლეებთან შეთანხმებით შეადგინოს კითხვარი, რომელიც შემდგომ, უკვე შევსებული, იქცევა „კლასის” ისტორიულ წყაროდ. 
● ჩატარების შემდეგ მოსწავლეებს გამოატანინეთ დასკვნა. 
● სადისკუსიო კითხვისთვის შეგიძლიათ გამოიყენოთ ჯორჯო აგემბენის ციტატა ოსვენციმის შესახებ: „ადამიანი არის ის, ვინც უფრო მეტხანს იცოცხლებს, ვიდრე ადამიანი” 14; სთხოვოთ მოსწავლეებს, ახსნან ეს ციტატა და დაუკავშირონ თემას.
● გაკვეთილი (გაკვეთილები) დაუკავშირეთ დღევანდელობას. შემაჯამებელ კითხვად დასვით: „რატომ არიან ჩვენ შორის ადამიანები, რომლებსაც კვლავ ჰგონიათ, რომ სტალინმა ეს არ იცოდა?” რისი ბრალია აზრთა სხვადასხვაობა ამ პიროვნების შეფასებისას? 

[1] https://www.saveyourheritage.com/soviet_crimes.htm

[2] https://www.radiotavisupleba.ge/section/stalin-60/3096.html

[3] https://www.radiotavisupleba.ge/media/photogallery/stalin-era-gulag-prison-camps/24776318.html

[4] რადიო თავისუფლება – https://www.radiotavisupleba.ge/section/stalin-60/3096.html

[5] https://www.saveyourheritage.com/soviet_crimes.htm

[6] ჩეკა – საგანგებო უშიშროების სამსახური წლიდან

[7] https://liberali.ge/ge/liberali/articles/114227/ რეპრესირებული ქალები

[8] https://www.youtube.com/user/sovlab

[9] https://liberali.ge/ge/liberali/articles/114227/ რეპრესირებული ქალები

[10] https://www.youtube.com/user/sovlab

[11] ბმული

[12] სტალინური გულაგი დენისოვიჩის თვალითhttps://www.radiotavisupleba.ge/media/photogallery/stalin-era-gulag-prison-camps/24776318.html

დედაჩემის აფხაზეთი. გოგოების ისტორია

მიერ
admin
-
0
ვგიჟდები ძველებურ შავ-თეთრ ფოტოებზე, განსაკუთრებით – ლამაზი ქალების ფოტოებზე, მათ წვეტიან საყელოებზე, დავარცხნილ თმაზე, მშვიდ სახესა და რაღაცნაირ, დალაგებულ გამომეტყველებაზე.

დედა ახალგაზრდობის ფოტოებზე ძალიან ლამაზია. ასეთი საოცარი სიმეტრია, ულამაზესი ხელები, სიმშვიდე, გონიერება ფოტოსურათზე იშვიათად თუ მინახავს.
ამას წინათ საჯარო ბიბლიოთეკამ ფოტოების გაციფრულების შესახებ გამოაცხადა: მიიტან ფოტოს, გააციფრულებენ და უკან გამოგატანენ, მომავალ თაობას კი საქართველოს ისტორია დარჩება – ჩვეულებრივი და არაჩვეულებრივი ადამიანებისგან შემდგარი ეპოქის პორტრეტი, ფაქტობრივად, ეპოქის ფოტოკორპუსი.
ჰოდა, ამ პროექტისთვის ფოტოებს ვარჩევდი.
ულამაზესი ცისფერთვალა ბებიაჩემი. მეორე ბებოს მორიდებული, ჩითის კაბა და გადაკალმული წარბები. პონტოელი ბერძნები. მეგრელი ბაბუაჩემი – ტანმორჩილი, დიდი ულვაშით და განუყრელი სვანური ქუდით. მამაჩემი, რომელსაც ძალიან ვგავარ. ბებიაჩემის მამა – წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრი. 
ბებიაჩემის დედა – ფაშფაშა თავადის ქალი.
ულამაზესი სახეები, ღიმილი, დარბაისლობა, ზოგჯერ – ზედმეტად დაყენებული მზერა.
ისე ვათვალიერებ, როგორც ხელოვნების ნიმუშებს. ასეცაა, თითოეულ ფოტოზე ფოტოგრაფს იმდენი უმუშავია – კომპოზიცია, ჩრდილები, ხასიათები… ციფრული ფოტოგრაფიის განვითარებამ უცაბედი, შემთხვევითი კადრების აღბეჭდვის საშუალება მოგვცა, თუმცა ის რაღაცნაირი, მუსიკალური ნოტების წესრიგით დაგეგმილი და ჰარმონიული ფოტოები, ჩვენი მშობლების ალბომებში რომ ვათვალიერებდით, თანდათან გაქრა. გაქრა მენუეტები და სონატინები ჩვენი სანოტო რვეულებიდან. ასეთი განცდა მაქვს, რა ვიცი…
ფოტოების კიდევ ერთხელ გადათვალიერებისას ჩემს ყურადღებას ერთი ჩემთვის უცნობი გოგონას ფოტო იქცევს – ლამაზი, სწორი კოლხური ნაკვთები, მშვიდი გამომეტყველება. ასე მერვე-მეცხრეკლასელი იქნება. მისი რამდენიმე ფოტოა დედას არქივში. გადმოვაბრუნე – ლამაზი კალიგრაფიით ნაწერი ლექსი სამუდამო მეგობრობაზე. ეს კალიგრაფია სხვაგანაც მინახავს, მაგალითად, გერმანული ბალადების კრებულის სატიტულო გვერდზე. 
ყოველთვის ძალიან მიყვარდა ეს წიგნი ლორელაისა და პირქუშ ყაჩაღებზე….
დედას ვეკითხები გოგონას ვინაობას.
იმ ხანებში, როცა არც სოციალური ქსელები არსებობდა, არც ინტერნეტი, იყო ორი გოგონა, ერთი – თბილისიდან, მეორე – აფხაზეთიდან. მათ ერთმანეთი არასდროს უნახავთ, მაგრამ დიდხანს მეგობრობდნენ – წერილებს სწერდნენ, წიგნებსა და ფოტოებს უგზავნიდნენ ერთმანეთს.
როგორ გაიცანი-მეთქი, დედას ვეკითხები.
ის იღიმის თავისი განუმეორებელი, ნათელი ღიმილით და იხსენებს პოპულარულ გაზეთ „ნორჩ ლენინელს”, სადაც მისი სკოლის ფიზიკის წრის მოსწავლეების ფოტო გამოქვეყნდა. გამოქვეყნდა და უამრავი წერილი მოვიდა დედაჩემის, პატარა ხუთოსანი გოგონას მისამართზე. მათ შორის – წებელდელი გოგონასიც, რომელთან მიწერ-მოწერა დიდხანს გაგრძელდა.
ვათვალიერებ ფოტოებს, ვკითხულობ მინაწერებს, ლექსებს, ფრთიან ფრაზებს…
წერილები არ წამიკითხავს, მაგრამ წარმომიდგენია, რა უნდა ჰქონდეს სასაუბრო ორ 15-16 წლის გოგონას. ჯერ – წიგნები და ქართულის მასწავლებელი, მერე – ოცნებები და გეგმები, სად ისწავლიან, რას გააკეთებენ, როგორ შეცვლიან სამყაროს, მერე ალაგ-ალაგ ბიჭების სახელებიც გაკრთება, მერე უფრო მკაფიოდ გამოჩნდება ვინმე, იმავესკოლელი ან იმავეუბნელი, რომელზე მოყოლილ ამბებსაც თანდათან უფრო მეტი აბზაცი დაეთმობა მელნით ნაწერ სტრიქონებში.
– მერე? მერე რა მოხდა? – ვეკითხები დედას.
განსაკუთრებული – არც არაფერი: უნივერსიტეტი, ოჯახი, პრობლემები… აღარ იყო დრო წერილების საწერად და დაეკარგა ორ გოგოს ერთმანეთის მისამართი და კვალი.
მერე აფხაზეთიც დავკარგეთ.
როცა ომზე, დევნილობასა და დაკარგულ ზღვაზე ვსაუბრობთ, დედას ყოველთვის უწყლიანდება თვალები, ხმა დაბალი და ნესტიანი უხდება, როგორც ზაფხულის საღამო ზღვის სანაპიროზე.
– ნეტავ სად არის, ნეტავ როგორ არის, სად ცხოვრობს, – კითხულობს ხოლმე დედა, რომელიც ახლა ახალშეღერებული, კიკინებიანი გოგოა თეთრი, გახამებული წინსაფრით და შორეულ აფხაზეთში მცხოვრები მეგობრის ნაჩუქარ ფრანგულ პოეზიას კითხულობს, – მგონი, სადღაც, ტელევიზორში თვალიც მოვკარი, ნეტავ როგორ არის, ნეტავ სად არის…
მე ვზივარ, ვათვალიერებ ფოტოებს, რომლებზეც ლამაზი კოლხი გოგონა დაფნარში სკამზე ზის, გვერდით დიდი სასკოლო ჩანთა უდევს და ლამაზ, მსუბუქ თმას შავი ზღვის ბრიზი უჩეჩავს იმ შორეულ, შორეულ და თან ძალიან ახლობელ აფხაზეთის სანაპიროზე…

ბექა მინდიაშვილი – სკოლა და რელიგიური განათლება

მიერ
admin
-
0
რელიგიისა და სკოლის ურთიერთობაზე “mastsavlebeli.ge”-ს სახალხო დამცველთან არსებული „ტოლერანტობის ცენტრის” ხელმძღვანელი ბექა მინდიაშვილი ესაუბრება.
. ბატონო ბექა, თითქმის ყველა ცივილიზებულ ქვეყანაში სხვადასხვა რელიგიური მრწამსის ადამიანები ცხოვრობენ, რომელთა უფლებების დაცვას თავად სახელმწიფო უზრუნველყოფს. როგორია ცივილიზებული სამყაროს მიდგომა რელიგიური საკითხებისადმი და რა მდგომარეობაა ამ მხრივ საქართველოში?
– სივრცე, რომელსაც დასავლეთი ეწოდება და რომლის ნაწილიც გვინდა იყოს საქართველო, სამართლებრივი და პოლიტიკური თვალსაზრისით, აღიარებს უზენაეს პრინციპებს: რელიგიის, აღმსარებლობის, სინდისის თავისუფლებას, – და რელიგიას სახელმწიფოსგან მიჯნავს. ამას ეფუძნება დასავლური ცივილიზაცია. იქ, სადაც რელიგია და სახელმწიფო ერთმანეთისგან გაუმიჯნავია, თეოკრატიული მმართველობაა, როგორც, მაგალითად, ირანში. ასეთ ქვეყნებში სახელმწიფო ერთი რელიგიის დამცველი გამოდის, ამიტომ, ცხადია, რელიგიური მრავალფეროვნება შეზღუდულია და სხვა აღმსარებლობები დისკრიმინაციას განიცდის. დასავლური ტიპის სახელმწიფო ნეიტრალური უნდა იყოს. იგი მხოლოდ და მხოლოდ სამოქალაქო კანონის მოთხოვნისამებრ უნდა ეკიდებოდეს ამა თუ იმ რელიგიურ გაერთიანებას. არ აქვს მნიშვნელობა, რა ტიპის ურთიერთობა ექნება ასეთ გაერთიანებას სახელმწიფოსთან – გააფორმებს ხელშეკრულებას თუ ურთიერთშეთანხმების სხვა ფორმას, როგორც, მაგალითად, საქართველოში, მკაცრად გაემიჯნება, როგორც საფრანგეთში, ითანამშრომლებს, როგორც გერმანიაში, თუ სამართლებრივად მასთან იქნება შეზრდილი, როგორც ინგლისში, სადაც მონარქი მთავრობის მეთაური და იმავდროულად ეკლესიის მეთაურიცაა. ინგლისში დომინანტი რელიგიის წარმომადგენლები თავად არიან სხვა რელიგიური მრწამსის პირთა უფლებების პირველი დამცველები. სახელმწიფო ნეიტრალური უნდა იყოს რელიგიური ჯგუფების მიმართ და არავითარ შემთხვევაში არ იღებდეს გადაწყვეტილებებს რელიგიური მოტივით. ჩემი ქრისტიანობა თუ მუსლიმობა არ უნდა აისახებოდეს ჩემს გადაწყვეტილებებზე. ეს არის უმთავრესი პრინციპი, რომელსაც უნდა ეფუძნებოდეს სახელმწიფოსა და რელიგიის ურთიერთობა.

ჩვენთან ამ მხრივ, ვფიქრობ, არასახარბიელო მდგომარეობაა. მიუხედავად იმისა, რომ გვაქვს ლიბერალური კანონმდებლობა და კონსტიტუცია აღიარებს სახელმწიფოსგან რელიგიის გამიჯვნას, – ამის დასტურია ეკლესიასთან დადებული შეთანხმება – კონკორდატი, – რეალობა დიამეტრულად საპირისპიროა. როდესაც რელიგიურ უმრავლესობას ეხება საქმე, სახელმწიფო ამ უკანასკნელის ინტერესებიდან გამომდინარე მოქმედებს და არა სახელმწიფოებრივი პოზიციის, ანუ კანონის დაცვით. პრობლემა ის არის, რომ ჩვენი საჯარო მოხელეები და თანამდებობის პირები არ არიან თავისუფალნი უმრავლესობის რელიგიასთან მიმართებით.

. არადა, საქართველო ისტორიულად ცნობილია როგორც სხვა რელიგიების მიმართ ტოლერანტული სახელმწიფო. რატომ შეიცვალა დამოკიდებულება?
– თუ თვალს გადავავლებთ ჩვენს ისტორიას, დავინახავთ, რომ დავით აღმაშენებელი ტოლერანტობას ამკვიდრებდა როგორც ინსტიტუტს. იგი კრძალავდა მუსლიმებით დასახლებულ უბნებში ისეთ ქცევას, რომელიც მათ მრწამსს შეურაცხყოფდა, – მაგალითად, ღორის დაკვლას, – თავად შედიოდა დიალოგში მუსლიმებთან, პრივილეგიებს ანიჭებდა მათ. ქართული კულტურის საუკეთესო ძეგლებიც ტოლერანტობაზე მეტყველებს. თბილისი ქალაქია, სადაც გვერდიგვერდ დგას მინარეთი, სინაგოგა, ეკლესია. მაგრამ დღესდღეობით ეს უფრო სტერეოტიპად იქცა, რომლითაც შეუწყნარებლობას ამართლებენ. შეუწყნარებლობა საბჭოთა მემკვიდრეობაა. იმ პერიოდში ჩამოყალიბებულმა ურთიერთობებმა, ტოტალიტარულმა აზროვნებამ, უცხოსადმი შიშმა, რომელიც ათეულობით წლის განმავლობაში გროვდებოდა, იმპერიის დაშლის შემდეგ იფეთქა.
. რელიგიური შეუწყნარებლობის ერთ-ერთი მიზეზად გაუნათლებლობაც სახელდება. 
– ეს ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი და პრობლემური საკითხია. მედიასა თუ საგანმანათლებლო სივრცეში ტოტალური გაუნათლებლობა სუფევს. სახელმწიფო მოხელეებმა არ იციან, რას წარმოადგენს ესა თუ ის რელიგიური გაერთიანება და ყველას უწოდებენ ერთსა და იმავე სახელს, მაგალითად, სექტანტებს. ამის მთავარი მიზეზია ყოველივე განსხვავებულის შიში, რომელიც უცოდინრობიდან იღებს სათავეს და, თავის მხრივ, გაუცხოებას იწვევს. ქართულ მედიას თვალს თუ გადავავლებთ, დავინახავთ, რომ რელიგიურ უმცირესობებზე არაფერი იწერება. არადა საზოგადოების განათლების ერთ-ერთი საშუალება სწორედ მედიაა. წლების განმავლობაში რელიგიური თემები ტაბუდადებული იყო და ასეთი შედეგიც ამიტომ მივიღეთ.

. რამდენად მნიშვნელოვანია, ადამიანი სკოლიდანვე გაეცნოს და დაუახლოვდეს სხვა რელიგიებს?
– სკოლებში რელიგიის ისტორიის სწავლება სერიოზული პრობლემა იყო და არის ახლაც. მუსიკა, ხატვა, მათემატიკა, რომლებსაც სკოლაში ასწავლიან, ცოდნის შემადგენელი ნაწილია. ამასთან ერთად მოზარდი რელიგიურ განათლებასაც უნდა იღებდეს, რადგან უამისოდ ადამიანი ნაბიჯსაც ვერ გადადგამს თანამედროვე სამყაროში, რომელიც რელიგიური სიმბოლოებით არის გაჯერებული, ამ ცოდნის გარეშე სწორად ვერ აღიქვამს სამყაროს. თანამედროვე ადამიანმა უნდა იცოდეს, რა არის ისლამი, ბუდიზმი, მართლმადიდებლობა, ათეიზმი. ეს ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ჩვენ გლობალიზებულ სამყაროში ვცხოვრობთ. ადამიანი აღარ ეკუთვნის კონკრეტულ ადგილს, ის დიდი სამყაროს ნაწილია. შესაბამისად, წყალივით სჭირდება ეს ცოდნა.
პრობლემა არ არის მხოლოდ ის, რომ არაფერი ვიცით სხვა რელიგიების შესახებ – ძალიან მწირი წარმოდგენა გვაქვს თავად მართლმადიდებლობაზეც. ბევრმა არ იცის მისი ანი და ბანი.
არსებობს კიდევ ერთი სირთულე: შეიძლება დაიწეროს კარგი სახელმძღვანელო, სადაც სწორად იქნება გადმოცემული რელიგიების ისტორია თუ სხვა ინფორმაცია მათ შესახებ, მაგრამ, ჩემი დაკვირვებით, არ გვყავს პედაგოგები, რომლებიც ამ საგანს სათანადოდ ასწავლიან. ეს იმის ბრალია, რომ ბევრი მასწავლებელი თავად არის აღმსარებლობის ტყვე და იმ სტერეოტიპების მსხვერპლი, რომლებიც ასეა ფეხმოკიდებული ჩვენს საზოგადოებაში. დღეს რელიგია შერჩევითი საგანია, მაგრამ ასწავლიან თუ არა ამ საგანს, რელიგია მაინც მონაწილეობს სკოლის ცხოვრებაში. სასულიერო პირები დადიან სკოლებში და ატარებენ წირვას, მასწავლებლებს დაჰყავთ მოსწავლეები ეკლესიაში ლოცვაზე, აღსარების სათქმელად… საქართველოს კანონმდებლობით ეს აკრძალულია. კანონით აკრძალულია სკოლებში რელიგიური სიმბოლოების გამოფენაც. მაგალითად, ხატი კლასში უნდა ესვენოს მხოლოდ იმ პირობით, რომ ექნება აკადემიური დატვირთვა, მაგრამ არამც და არამც არ უნდა იყოს საკულტო ნივთი. არადა, გვაქვს ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ მასწავლებლები სანთლის დანთებითა და ლოცვით იწყებენ გაკვეთილებს. იყო შემთხვევები, როდესაც კლასებში წყალკურთხევა ხდებოდა. ეს არის დარღვევები, რომლებსაც არავინ აქცევს ყურადღებას, რადგან ეშინიათ საპატრიარქოს რეაქციის, რომელიც შეიძლება მოჰყვეს მათ პროტესტს.
. ბევრ კლასში არიან სხვადასხვა რელიგიური მრწამსის აღმსარებელი მოსწავლეები. როგორ უნდა მოიქცეს ამ შემთხვევაში მასწავლებელი?
– ეს განსაზღვრულია ზოგადი განათლების შესახებ კანონით, თუმცა იგი ეხება კერძო სკოლებს. არსებობს რელიგიური სკოლებიც: – კათოლიკური, მართლმადიდებლური, ბაპტისტური, – რომლებსაც შეუძლიათ ჰქონდეთ საკუთარი მიმართულება, თუმცა კანონი მათაც უწესებს რელიგიის სწავლების სტანდარტს. საჯარო სკოლებში კი რელიგია უნდა იყოს მხოლოდ და მხოლოდ შემეცნების საგანი. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ხდებოდეს ინდოქტრინაცია ანუ გადაბირება, არ უნდა იქადაგებოდეს რელიგია მასწავლებლისა თუ მოწვეული სასულიერო პირის მიერ. კანონი საჯარო განათლების შესახებ, რომელიც სკოლებში ამგვარ ქმედებას კრძალავს, ამოსავლად მიიჩნევს პრინციპს, რომ საჯარო განათლებას აფინანსებს მოსახლეობა, რომელიც რელიგიურად მრავალფეროვანია, ამიტომ არ შეიძლება რომელიმე კონფესიისთვის უპირატესობის მინიჭება. ასევე, სახელმწიფოსა და რელიგიის გამიჯვნის პრინციპიდან გამომდინარე, არ შეიძლება, აკადემიურ პროცესს ჰქონდეს რელიგიური შინაარსი. ეს კანონი ტოტალურად ირღვევა. რაც მთავარია, განათლების სისტემაში არ არსებობს მექანიზმი, რომელიც უზრუნველყოფს მონიტორინგს და ამ ტიპის დარღვევების პრევენციას, რათა შემდეგ მოხდეს რეაგირება. განათლების სამინისტროში არსებობს გენერალური ინსპექცია, მაგრამ ეს მექანიზმი ამ მიმართულებით არ მუშაობს.
. რამდენად მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ბავშვის ცხოვრებაში რელიგია? 
– რელიგია განეკუთვნება ადამიანის არჩევანის სფეროს. ტრადიციის გავლენით არჩეული რელიგია მოკლებულია თავის ჭეშმარიტ არსს. საქართველოში ხშირად გაიგონებთ, რომ მართლმადიდებლობა ჩვენი მამა-პაპის რელიგიაა, მაგრამ თუ ამ ლოგიკას გავყვებით, წარმართები უფრო გამოვდივართ. ეს არასწორი დამოკიდებულებაა. წინაპრების ხათრით  კი არ უნდა მივიღოთ ქრისტიანობა, ისლამი ან სხვა აღმსარებლობა, – ეს ჩვენი პირადი არჩევანი უნდა იყოს. ბავშვმა, უპირველეს ყოვლისა, უნდა იცოდეს, რომ თავისუფალია და აქვს არჩევანის უფლება. სკოლა მას წარმოდგენას უნდა აძლევდეს რელიგიის ფუნდამენტურ საკითხებზე და დაანახვებდეს სამყაროს სურათს, რომლის შემადგენელი ნაწილებია პოლიტიკა, სამოქალაქო მოძრაობები, რელიგიური მიმდინარეობები, კულტურა, ფუნდამენტური მეცნიერებები. მოსწავლეს მკაფიო წარმოდგენა უნდა ჰქონდეს იმის შესახებ, რა არის თანამედროვე ცოდნა, როგორ უნდა გადაადგილდებოდეს თანამედროვე სამყაროში, უნდა იცოდეს, როგორ დაიცვას საკუთრი თუ სხვისი უფლებები და ასე შემდეგ. ამ ტიპის ცოდნასთან უნდა იყოს დაკავშირებული რელიგიის სწავლებაც. რაც მთავარია, რელიგია იძლევა ამის საშუალებას, რადგან ყველა აღმსარებლობის ოქროს წესია „მოექეცი სხვას ისე, როგორც გინდა, მოგექცნენ შენ”.
მკაცრად უნდა დავიცვათ კანონი ზოგადი განათლების შესახებ. ის პირდაპირ მოითხოვს ტოლერანტული სულისკვეთების გაღვივებას, კრძალავს სკოლებში რელიგიური სიმბოლიკის გამოფენას, ქადაგებას და გადაბირებას, პედაგოგებისა და ადმინისტრაციის რელიგიურ საქმიანობას. თუმცა, ამავე კანონმდებლობით, მოსწავლეს აქვს უფლება, ატაროს რელიგიური წიგნი, იქადაგოს და, თუ სურვილი ექნება, ილოცოს, შექმნას კლუბი, სადაც მოიწვევს სასულიერო პირებს. იგი, პედაგოგებისა და ადმინისტრაციისგან განსხვავებით, სრულიად თავისუფალია ამ თვალსაზრისით. ასე რომ, ჩემი ერთადერთი რჩევა,  კანონის დაცვა.

კრიზისი საბავშვო ბაღში: რატომ უნდა ითამაშონ ბავშვებმა (II ნაწილი)

მიერ
admin
-
0

(ნაწყვეტები Alliance for Childhood–ის კვლევიდან აშშ-ის საბავშვო
ბაღების შესახებ)

ავტორები: ედუარდ მილერი და ჯოან ელმონი

წყარო: Crisis
in the Kindergarten, is available online at www.allianceforchildhood.org

„It is the evening of the
day,
I sit and watch the children play…”

(ნაწყვეტი „როლინგ
სთოუნზის” სიმღერიდან „As Tears Go By”)




















ორი უკანასკნელი დეკადის
განმავლობაში საბავშვო ბაღი რადიკალურად შეიცვალა, თუმცა ამერიკელთა დიდმა ნაწილმა
ეს არ იცის. დღეს ბავშვები გაცილებით მეტ დროს ატარებენ სწავლასა და ნასწავლის შემოწმებაში,
განსაკუთრებით – წერა-კითხვისა და მათემატიკის მიმართულებით. ცოდნა, რომელიც ერთმანეთთან
თამაშით, გარემოს გამოკვლევით, საკუთარი სხეულის შესაძლებლობათა შესწავლით თუ წარმოსახვის
გამოყენებით მოდის, წარსულს ჩაბარდა. ბევრი საბავშვო ბაღი იყენებს დეტალურად გაწერილ
სასწავლო პროგრამებს, რომლებიც მორგებულია შტატების ახალ სტანდარტებს და დაკავშირებულია
სტანდარტიზებულ ტესტებთან. საბავშვო ბაღების უმეტესობაში მასწავლებლები ვალდებულნი
არიან, მიჰყვნენ სასწავლო ტექსტებს და პროგრამას, რომლიდან გადახვევაც არ შეიძლება.

ეს პრაქტიკა, რომელიც არ
დგას მყარ მეცნიერულ საფუძველზე, პირდაპირ არღვევს ბავშვის განვითარებისა და „კარგი”
სწავლების დიდი ხნის წინ ჩამოყალიბებულ პრინციპებს. სამწუხაროდ, ნათლად ჩანს, რომ ასეთი
პრაქტიკა ბავშვების ჯანმრთელობისა და, სამომავლოდ, სკოლაში მათი წარმატების პერსპექტივის
კომპრომისის ხარჯზე ხორციელდება.

ტრადიციული საბავშვო ბაღი,
როგორც დღევანდელ მოზრდილთა უმეტესობას ახსოვს, წარმოადგენდა დიდი ზომის სივრცეს და
პრაქტიკულად განუსაზღვრელ დროს არასტრუქტურირებული თამაშით, აქტივობებს ეზოში, ხელოვნებასა
და მუსიკას, სოციალური უნარების პრაქტიკას და სწავლას, ასევე – სწავლის სიხარულს, რომელიც
სასიამოვნო პროცესი გახლდათ. ეს ყველაფერი დღეს უკვე გამქრალია.

საბავშვო ბაღებში სწავლების
საკითხის ბოლოდროინდელი კვლევები აჩვენებს, რომ საბავშვო ბაღში ტიპური დღე შემდეგნაირად
გამოიყურება: წერა-კითხვისა და მათემატიკის სწავლებას და ტესტებისთვის მოსამზადებელ
მუშაობას 4-6-ჯერ მეტი დრო ეთმობა, ვიდრე თავისუფალ თამაშსა და „თავისუფალ დროს” (30
წუთი ან ნაკლები).

დღეს საბავშვო ბაღები ვალდებულნი
არიან, შეასრულონ „დავალება”, რომელიც მათთვის შეუსაბამოა – დააკმაყოფილონ ის აკადემიური
სტანდარტები, რომლებიც სულ ცოტა ხნის წინ პირველი კლასისთვის იყო განსაზღვრული. ამავე
დროს, მათ აღარ სთხოვენ თამაშისგან მიღებულ სიკეთეებს. თამაში, რომელიც ბავშვისთვის
სტრესის „მკურნალობის” მთავარი ფაქტორია, აღარ არის აქტუალური.

ეს ორმაგი ტვირთი (საბავშვო
ბაღში სწავლა და ტესტებისთვის მზადება – ლ.ა.), მრავალი ექსპერტის აზრით, ხელს უწყობს
პატარებში ბრაზისა და აგრესიის ზრდას. შედეგები ძალიან ცუდია – ბავშვების უდისციპლინობა
და სისასტიკე. დღევანდელ ბავშვებში ფსიქიატრიული დარღვევების მაღალი ფონის გათვალისწინებით,
კრიტიკულია საგანმანათლებლო პრაქტიკაში მათი ფიზიკური და ემოციური ჯანმრთელობის ხელშეწყობა
და განვითარება, რათა შევამციროთ ფსიქოლოგიური და ფსიქიკური დაავადებების რისკი.

უახლესი ცხრა გამოკვლევა
და ანალიზი ადასტურებს, რომ აშშ-ში საბავშვო ბაღების ინსტიტუტი, ერთ დროს ამერიკული
კულტურის ერთ-ერთი ყველაზე ნათელი წერტილი, კრიზისშია. თუ პრობლემას თვალი არ გავუსწორეთ
და გადარჩენის გზები არ დავსახეთ, არსებობს საშიშროება, მსგავსმა პრობლემებმა და დაავადებებმა
სკოლამდელი ასაკისა და სამ წლამდე ასაკის ბავშვებშიც იჩინოს თავი.

საბავშვო ბაღების პროგრამაში
რადიკალურ ცვლილებათა გრძელვადიან შედეგებსა და საბავშვო ბაღებიდან თამაშის გაქრობაზე
ძალიან ცოტას ლაპარაკობენ, რაც შესაძლოა არა მარტო სკოლების, არამედ საზოგადოების პრობლემად
იქცეს.

დღეს, როდესაც პოლიტიკოსთა
უმეტესობა ხმამაღლა გაიძახის და მხარს უჭერს უფრო მეტ ტესტებს, მეტ ვალდებულებებს და
ადრეული ასაკის ბავშვებთან ძირეული აკადემიური დისციპლინების სწავლების განვითარებას,
ამერიკის მთავარი ბიზნესსტრუქტურები და კორპორაციები ხმამაღლა გაჰყვირიან, რომ მხოლოდ
შემოქმედება, კრეატიულობა და თამაშია აშშ-ის სამომავლო ეკონომიკის საფუძველი.

დენიელ პინკი

[1]

,
„ახლებური გონების” ავტორი, საუბრობს „წარმოსახვის ეკონომიკაზე”, როდესაც ადამიანებს
შეუძლიათ რაიმე ისეთი შექმნან, რისი დუპლიკაცია, ავტომატიზაცია და აუთსორსინგიც (out-sourcing)

[2]

 შეუძლებელია. პინკი ამბობს,
რომ არამატერიალური „პროდუქტი” – ის, რაც ადამიანის წარმოსახვით, გონებით იქმნება –
მალე ყველაზე ძვირფას პროდუქციად მოგვევლინება.

ის, რაზეც დენიელ პინკი
ლაპარაკობს, წესისამებრ, ადამიანის ტვინის მარჯვენა ნახევარსფეროს შემოქმედებაა – არტისტული,
კრეატიული, ხელოვნებისკენ მიმართული ადამიანური ქმედებები და შესაძლებლობები. „როგორ
შეიძლება ველოდეთ ჩვენი ბავშვების სამომავლო წარმატებებს „წარმოსახვის ეკონომიკაში”,
თუ მათ საბავშვო ბაღებშივე შევუზღუდეთ თამაშისა და წარმოსახვის განვითარების საშუალება?”
– კითხულობს პინკი.

ჩვენ ვაცნობიერებთ, რომ
ბავშვების მიერ ინიცირებული თამაშების დაბრუნება ადრეული განათლების ეტაპზე თავისთავად
ვერ მოაგვარებს იმ კომპლექსურ პრობლემებს, რომელთა წინაშეც დღეს საბავშვო განათლება
დგას – ის ვერ დაეხმარება ყველა ბავშვს, განსაკუთრებით კი იმათ, ვისაც განსხვავებული
მოვლა და სპეციალური განათლება ან პროგრამები სჭირდება; იმათ, ვინც ღარიბი ოჯახებიდანაა
გამოსული; იმიგრანტთა ბავშვებს, რომლებიც ახლაღა იწყებენ ინგლისურის სწავლას.

ჩვენ არ ვითხოვთ უბრალოდ
„ძველი კარგი დროის” სასწავლო პრაქტიკის „დაბრუნებას”; შეიძლება ითქვას, რომ დღეს ჩვენ
უკეთ გვესმის იმ მდიდარი გამოცდილების ფასი, რომელიც სჭირდებათ ბავშვებს ხალისიან და
ენთუზიაზმით აღსავსე „მოსწავლე ადამიანებად” გადასაქცევად. მასწავლებლებმა უნდა გააცნობიერონ
იმ შედეგის მისაღწევად საჭირო მეთოდები და გზები, რომელიც შეიძლება მოჰყვეს ბავშვების
მიერ ინიცირებულ თამაშებთან შერწყმულ მიზანმიმართულ, ფოკუსირებულ სწავლებას და რომელსაც
სტანდარტიზებული ტესტირება, დიდაქტიკური სავარჯიშოები და წინასწარ გაწერილი სასწავლო
კურსი ვერაფრით მოიტანს. „ჯანმრთელ” საბავშვო ბაღში თამაში არ ნიშნავს იმას, რაც „გამოვა”;
თამაში ქაოსში არ უნდა გადაიზარდოს. მაგრამ არც მოზრდილთა მიერ მკაცრად სტრუქტურირებული
უნდა იყოს, ხელს არ უნდა უშლიდეს ბავშვებს ინიციატივის გამოჩენასა თუ საკუთარ გამოცდილებაზე
დაფუძნებულ კვლევაში.

საბავშვო ბაღებს სჭირდებათ
ზომიერი ბალანსი ბავშვების მიერ ინიცირებულ თამაშსა და თამაშში მასწავლებლების მონაწილეობას
შორის. თამაშის მიზნისკენ მიმავალ გზაზე ბავშვებს მასწავლებელმა უნდა „მისცეს გეზი”,
როდესაც ეს საჭირო გახდება.

 

თამაშს უამრავი სახეობა
აქვს. ხეზე აძვრომა სხვაა, ხის ტოტებისა და ქვებისგან სახლის აშენება – სხვა, სხვაა
თოჯინის ჩაცმა და სხვა – როლური თამაშები. როდესაც ბავშვი უკვე ხეზეა, ის შეიძლება
მოულოდნელად მეკობრედ „გადაიქცეს”, რომელიც გემის გარშემო გაწოლილ ოკეანეს ათვალიერებს.
თამაშები განსხვავდება ერთმანეთისგან, თუმცა მდიდარ სათამაშო გარემოში ისინი ხშირად
„გადაკვეთენ” და „შეერევიან” ერთმანეთს.

კარგად განვითარებულ მოთამაშეს
უამრავი ფორმის მქონე სათამაშო რეპერტუარი აქვს; თამაშებზე ორიენტირებული საბავშვო
ბაღი ხელს უნდა უწყობდეს ყოველგვარი სახეობის თამაშს. თამაში, როგორც წესი, კატეგორიებში
მკაცრად ვერ ეტევა, მაგრამ თამაშზე დაკვირვება და მისი შესწავლა-გააზრება დაეხმარება
მასწავლებლებსა და მშობლებს, შეიგრძნონ ის ცვალებადი გარემო, რომელშიც ბავშვების თამაშები
მიმიდინარეობს. თამაშებზე დაკვირვება ასევე გვაძლევს საშუალებას, შევაფასოთ რამდენად
ადეკვატურია გარემო, რომელსაც „თამაშებზე ორიენტირებული” საბავშვო ბაღი აძლევს ბავშვებს
სხვადასხვა ტიპის თამაშისთვის.


თამაშის 12 ძირითადი სახეობა
ასე გამოიყურება:

 

1. თამაშები, რომლებიც
ძლიერ ფიზიკურ დატვირთვას მოითხოვს. ბავშვებს უყვართ ცოცვა, სირბილი, ბზრიალი, ხტომა
და, საზოგადოდ, მოძრაობა. ასეთი თამაშები ავითარებს კოორდინაციას, წონასწორობას და
გარემოში საკუთარი სხეულის აღქმას.

2. მცირე ფიზიკური დატვირთვის
თამაშები. ასეთი
თამაშები მოიცავს პატარა სათამაშოებსა და მცირე აქტივობებს: მძივების თოკზე აცმას,
ნივთებთან დაკავშირებული ადვილი ამოცანების ამოხსნას, ნივთებისა თუ სათამაშოების რაიმე
პრინციპით დაჯგუფებას – ეს ავითარებს გონებამახვილობას, სიჩაუქეს და მოხერხებულობას.

3. დახელოვნების თამაშები.ბავშვები თამაშის დროს ბევრჯერ იმეორებენ მოძრაობას ან მანიპულაციას, სანამ კარგად
არ დახელოვნდებიან მასში. მაგალითად, ყუთის შეფუთვას, კვანძის შეკვრას, ბურთის კენწვლას,
გრძელი ჭოკით წონასწორობის შენარჩუნებას (სანამ „ცირკის ნამდვილი მსახიობივით” არ გამოუვათ).

4. წესებზე დამყარებული
თამაშები. საბავშვო
ბაღისა და დაწყებითი კლასების ბავშვებს ძალიან უყვართ იმ თამაშებში ჩართვა, რომელთა
წესებსაც თვითონ იგონებენ ერთმანეთთან შეთანხმებით. ასევე ბავშვებს შორის შეთანხმება
უდევს საფუძვლად ამ წესების სხვადასხვა სიტუაციაში გამოყენებას.

5.  სამშენებლო თამაშები. სახლებისა და სხვა სტრუქტურების
მშენებლობა წარმოადგენს თამაშის საბაზო ფორმას, რომელიც უნარებსა და წარმოსახვას მოითხოვს.

6. წარმოსახვითი თამაშები: თამაშების ეს
ფართო კატეგორია მოიცავს სხვა თამაშების უამრავ ტიპს და მდიდარია ენით, პრობლემების
მოგვარების ხერხებითა და წარმოსახვით. ხშირად ასეთი თამაში იწყება ფრაზით: „მოდი, ვითომ…”
– და მოიცავს ყველაფერს, რაც ბავშვებს შეუძლიათ წარმოიდგინონ ან საკუთარი გამოცდილებიდან
შემოიტანონ თამაშში.

7. სიმბოლური თამაშები. ამ თამაშის დროს ბავშვები
იღებენ ნებისმიერ ნივთს და „გადააქცევენ” მას სათამაშოდ ან რაიმეს „ნაცვალად”, რაზეც
შემდეგ მთელი მათი წარმოსახვითი თამაში აიგება.

8. ენობრივი თამაშები.ბავშვები თამაშის მეშვეობით ცდილობენ ენის დაუფლებას – თამაშობენ სიტყვებით, რითმით,
ლექსებით, სიმღერებით, რომლებსაც ან თვითონვე იგონებენ, ან იღებენ არსებულს და სურვილისამებრ
ცვლიან. ისინი ამ დროს ჰყვებიან ისტორიებს, ამძფრებენ მათ. ძალიან მოსწონთ ამ თამაშში
უცხო სიტყვების ჩართვაც.

9. ხელოვნებაზე დამყარებული
თამაშები. ბავშვები ყოველგვარ ხელოვნებას რთავენ თავიანთ თამაშებში – იყენებენ
ნებისმიერ მასალას, რომელზეც ხელი მიუწვდებათ, რათა ხატონ, ძერწონ, თოჯინები აალაპარაკონ,
იმღერონ და სხვა. ისინი ამ დროს იკვლევენ თავიანთ არტისტიზმს და იყენებენ მას თავიანთი
გრძნობებისა თუ იდეების გამოსახატავად.

10. სენსორული თამაშები.ბავშვების უმეტესობას ხიბლავს ტალახით, ქვიშით, წყლით, ხით თამაში. ისინი ამ დროს
ეცნობიან მასალებს, რომლებსაც სხვადასხვანაირი ფაქტურა, სუნი და ხმა აქვს. ასეთი თამაშები
გრძნობების განვითარებას უწყობს ხელს.

11. დაუგეგმავი თამაშები
ფიზიკური კონტაქტით. თამაშის ეს ფუნდამენტური სახეობა ჩვეულებრივია როგორც ადამიანებისთვის,
ისე ცხოველებისთვისაც. ცხოველებმა კარგად იციან, როგორ ითამაშონ ფიზიკური კონტაქტის
მეშვეობით ისე, რომ ერთმანეთს ზიანი არ მიაყენონ. ისინი „ამრგვალებენ” თავიანთ ჟესტებს
და კბენენ, ურტყამენ ერთმანეთს დომინაციის მიზნის გარეშე. ბავშვებსაც მოსწონთ კონტაქტის
მეშვეობით საკუთარი სხეულის შესაძლებლობათა გამოცდა, თუმცა მათ ხანდახან დახმარება
სჭირდებათ, რათა თამაში სწორად წარიმართოს და აგრესიაში არ გადაიზარდოს.

12. რისკების შემცველი
თამაშები. ბავშვები თავიანთ ფიზიკურ შესაძლებლობებს ხშირად რისკების შემცველი თამაშებით
სწავლობენ სხვადასხვა გარემოში. საზოგადოდ, მათ იციან თავიანთი შესაძლებლობების ზღვარი
და იცავენ მას, რათა რამე არ დაიშავონ. სამწუხაროდ, დღევანდელი სათამაშო გარემო/სივრცე
საბავშვო ბაღებსა და სკოლებში ზედმიწევნით არის დაზღვეული რისკებისგან და ბავშვებს
მცირე შესაძლებლობა აქვთ, შეაფასონ რისკები, დაადგინონ თავიანთ შესაძლებლობათა ზღვარი.

 

ბავშვები ადრეული ასაკიდანვე
იწყებენ წარმოსახვითი სახეების შექმნას. მათ სიამოვნებისა და ტკივილის, ძალისა თუ უძლურების,
სიყვარულისა თუ დანაკარგის საკუთარი საზომები აქვთ. იმ პერიოდში, როცა ბავშვი საბავშვო
ბაღის კარს შეაღებს, მას უკვე შეუძლია რთული სამყაროების წარმოდგენა, რომელთა განუყოფელი
ნაწილებია მეგობრობა და გულწრფელობა და სადაც ყველა ბავშვს თავისი ადგილი აქვს მიჩენილი.
საბავშვო ბაღი არასაკმარისი სათამაშო დროით არასათანადო გარემოა, რადგან ამ ასაკის
ბავშვებისთვის ჯერ კიდევ თამაშია პირველადი რეალობა. მხოლოდ თამაში მოიცავს გარემოებათა
იმ ნაკრებს, რომელიც სავსებით გასაგებია ბავშვისთვის. „მე კარგად ვიცი ამის კეთება”,
– ამბობს საბავშვო ბაღის ასაკის ბავშვი, – „მე შემიძლია ამის კეთება. მე მესმის, რა
ხდება ჩემს თავს და სხვა ბავშვების გარშემო”. ეს მათთვის კარგად ნაცნობი პროცესია –
ისინი იგონებენ ახალ სახეებს ან სიტუაციებს, გარდაისახებიან ვინმე სხვად ან წარმოიდგენენ,
რომ სხვაგან არიან. ამ დროს ბავშვები აგრძელებენ თავიანთი ინტუიციური და უნივერსალური
ენის განვითარებას – ენისა, რომელიც პატარების ამ პატარა საზოგადოებას კრავს.

იმ საბავშვო ბაღში, სადაც
ბავშვები თამაშობენ, მასწავლებელს აქვს შესაძლებლობა, შეისწავლოს ყოველი მათგანის ინდივიდუალური
სტილი და ისტორია და ამ ცოდნით აღჭურვილმა შესთავაზოს მათ ახალი მასალა – მასალა, რომელიც
ბავშვთა ფუნქციონირებად სოციალურ ჯგუფს რაიმე ახალს შესთავაზებს და მათ თამაშს მიესადაგება.
იმ საბავშვო ბაღში, სადაც ბავშვები თამაშობენ, ისინი სწავლობენ წარმოსახვის კონცენტრირებას
უფრო რთულ ამოცანებზე, განსხვავებულ გარემოზე და ამ ახალი ცოდნის მეშვეობით თავიანთი
წარმოსახვითი თუ რეალური პრობლემების გადაჭრას; ახალი მიზნების დასახვას ახალი, უფრო
საინტერესო ამოცანების ამოსახსნელად და ახალი დაბრკოლებების გადასალახავად. მოდი, თავიდან
„გავაღოთ” საბავშვო ბაღი – მსოფლიოს ყველაზე ბუნებრივი სასწავლო იარაღი: თამაში.

 

ინგლისურიდან თარგმნა და
კომენტარები დაურთო ლევან ალფაიძემ





[1]

 დენიელ
პინკი (Daniel Pink) – თანამედროვე ამერიკელი
ავტორი, ბიზნესისა და მენეჯმენტის თეორეტიკოსი, იელის უნივერსიტეტის კურსდამთავრებული,
წარსულში – ვიცე-პრეზიდენტ ელ გორის გამოსვლების ტექსტების მწერალი (ე.წ. სპიჩრაიტერი).
მისი წიგნები „სრულიად ახალი გონება” (A
Whole New Mind), „დრაივი” (Drive: The
Surprising Truth About What Motivates Us) ბესტსელერებად
იქცა და 34 ენაზეა თარგმნილი.



[2]

 აუთსორსინგი
(out-sourcing) – თანამედროვე
ბიზნესის ერთ-ერთი პრაქტიკა, როდესაც კომპანია აუცილებელ სამუშაოს თუ მომსახურებას
სხვა, მესამე კომპანიის ან სხვა ქვეყანაში არსებული კომპანიების მეშვეობით ასრულებს.
აუთსორსინგის მთავარი მოტოვატორი განვითარებად ქვეყნებში შრომის ბაზარზე არსებული გაცილებით
დაბალი ფასებია. 

მხედრისა და სპილოს ჭიდილი ცვლილებების გატარების გზაზე

მიერ
admin
-
0
“გარდატეხა. როგორ გავატაროთ ცვლილება, როცა ეს ასე რთულია” ძმების, პროფესორ  ჩიპ და დენ ჰითების ნაშრომი აუცილებელ ცვლილებებს შეეხება. მასში განმარტებულია, თუ როგორ შეიძლება ვიყოთ ცვლილების აქტიური მონაწილე და როგორ ვმართოთ პროცესი.

ჩვენ ყველას გვინდა საკუთარ ცხოვრებაში პატარა სასწაულების მოხდენა, მაგალითად ადრე თუ გვიან ავიღოთ  მართვის მოწმობა, მოვიშოროთ ზედმეტი კილოგრამები, დავნერგოთ ჯანსაღი კვების და ჯანსაღი ცხოვრების წესი ჩვენს ყოველდღიურობაში, შევისწავლოთ ახალი ენა, ჩამოვიყალიბოთ სხვა პოზიტიური უნარ-ჩვევები. მიუხედავად, მონდომებისა და სურვილისა, ჩვენს მცდელობებს განხორციელების გზაზე ბევრი დაბრკოლება ეღობება წინ.

ავტორები ჩვენს ძლიერ და სუსტ მხარეებს, რაციონალურ და იმპულსურ ჩვევებს, მეტაფორულ სახელებს არქმევენ. ჩვენი განვითარებული, რაციონალური ეგო “მხედარია”, რომელიც ხანდახან ძალიან ბევრს ფიქრობს, დიდხანს უკირკიტებს საგნებს, აანალიზებს მათ და რთულად იღებს გადაწყვეტილებას; “სპილო” კი მთელი თავისი არსებით იმპულსური ფიგურაა, თავისი სიძლიერითა და გამბედაობით, თავისი ემოციურობითა და სულმოკლეობით, თუმცა ცალ-ცალკე ორივეს უჭირს საერთო მიზნამდე მისვლა. ავტორები გვირჩევენ  – თუ სასიკეთო ცვლილების მოხდენა გვინდა, თანაბრად უნდა შევძლოთ სპილოსა და მხედრის ერთი მიმართულებით საერთო მიზნისკენ დარაზმვა. 

ცვლილებების მოსახდენად, მხოლოდ სურვილი არ არის საკმარისი. თუკი ერთ დღესაც გადავწყვეტთ, ამბიციური  გეგმის სისრულეში მოყვანას, აუცილებლად უნდა დავგეგმოთ ცვლილების მოხდენის კონცეფცია, მიზანი; გამოვარკვიოთ პრობლემა  და გავკვალოთ გზა, სადაც ჩვენი მხედარი თავისუფლად შეძლებს მიმართულების გაგრძელებას მოტივირებულ სპილოსთან ერთად. მანამდე, კი აუცილებლად უნდა ვეცადოთ შევინარჩუნოთ ნებისყოფა და უფრო მეტი შემოქმედებითი მიდგომა გამოვიჩინოთ, რომ ცვლილებების მოხდენის გზაზე მარცხისა და შემაფერხებელი გარემოების მიუხედავად, მიზანსწრაფულობა არ გაგვიქრეს, ფარ-ხმალი არ დავყაროთ და ნებისმიერი პრობლემის გამოჩენასთან ერთად დამბლა არ დაგვეცეს. ამ პროცესის დროს მნიშვნელოვანია, შევძლოთ “ნათელი წერტილების” დანახვა, რომელიც ჩვენი მხედრისთვის შუქურის ფუნქციას შეასრულებს ცვლილებების გზაზე.

წიგნში მრავალი მაგალითია მოტანილი, როგორ შეძლეს ადამიანებმა რთულ პირობებში განეხორციელებინათ ცვლილებები, ზოგჯერ მწირი ფინანსური შესაძლებლობებით, ზოგჯერ არაორდინალური მიდგომებით და უფრო მეტად კი სწორედ ნათელი წერტილების მოძებნით, რომელზე ორიენტირებითაც შესაძლებელი გახდა სასიკეთო ცვლილების გატარება.

“სკოლა სრული დებილობაა”, – განაცხადა სკოლის ფსიქოლოგთან პირველ შეხვედრაზე მისულმა მეცხრე კლასელმა ბობმა. ჯონ მერფი, სკოლის ფსიქოლოგი, იმითაც კი გაოცებული იყო, რომ ბობი შეხვედრაზე გამოცხადდა.  ფსიქოლოგმა მოსწავლის კომენტარს, რომ “სკოლა სრული დებილობაა” ყურადღება არ მიაქცია და უჩვეულო შეკითხვები დაუსვა მას. ასე დაიწყო ბობისა და ფსიქოლოგ მერფის საუბრები.

ბობის რთული ქცევა მძიმე ოჯახური პირობებით იყო გამოწვეული. მას მოვლილი ჰქონდა ბავშვთა სახლები და პრობლემური ბავშვებისთვის შექმნილი სპეცსკოლები, გარდა ამისა ბობი უნარშეზღუდული იყო, რაც სწავლაში ხელს უშლიდა. ფსიქოლოგი წარსულს და ძველ პრობლემებს არ ჩაღრმავებია, ის ნათელ წერტილებზე ჩაჭიდებით და გამოსავალზე ორიენტირებული თერაპიის საშუალებით შეეცადა შედეგის მიღებას. მერფი იმ შემთხვევებით დაინტერესდა, რომლითაც ბობს სკოლაში პრობლემები არ ექმნებოდა და უეცრად, ბობისგან მოულოდნელი პასუხი მიიღო : „აი, მისის სმიტის კლასში არასოდეს, თითქმის არასოდეს მექმნება პრობლემები”. მერფი დაინტერესდა, რით განსხვავდებოდა მისის სმიტის გაკვეთილი სხვა გაკვეთილებისგან და ბობმა ისევ უპასუხა: „უფრო კეთილია. ერთმანეთს კარგად ვუგებთ”. ფსიქოლოგმა მერფიმ გამოიკვლია, თუ რატომ გრძნობდა თავს მეცხრეკლასელი ბობი მისის სმიტის გაკვეთილზე თავს უფრო კარგად და აღმოაჩინა, რომ მისის სმიტი ბობს ყოველთვის ესალმებოდა, შედარებით მარტივ დავალებას აძლევდა, რომელსაც ბობი აუცილებლად ძლევდა. შემდეგ გადაამოწმებდა კიდეც, გაიგო თუ არა ბობიმ დავალება. ასე იქცა მისის სმიტის გაკვეთილი ნათელ წერტილად ცვლილებების გზაზე. სამი თვის შემდეგ, ბობმა საოცარი ტრანსფორმაცია განიცადა – ცუდი ყოფაქცევა საგრძნობლად გაუმჯობესდა; იგი სამაგალითო მოსწავლე არ გამხდარა, მაგრამ საგრძნობლად გამოიცვალა.

გამოსავალზე ორიენტირებული მიდგომით და ნათელ წერტილებზე ჩაჭიდებით, ფსიქოლოგმა მერფიმ სხვა მასწავლებლებსაც მისცა პრაქტიკული რჩევები, როგორ უნდა მოქცეოდნენ  ბობს. რჩევები ასეთი იყო: აუცილებლად უნდა მისალმებოდნენ, ისეთი დავალება მიეცათ, რომლის დაძლევასაც შეძლებდა, და აუცილებლად გადაემოწმებინათ, გაიგო თუ არა მოსწავლემ დავალება.

ცვლილებების გზაზე ბევრი გასათვალისწინებელი დეტალია, მათ შორის მნიშვნელოვანია ცვლილების მასშტაბის სწორად განსაზღვრა. ჩვენი მხედრის უპირატესი მხარე, სწორედ ვიზიონერული ხედვაა. მას უნარი შესწევს ოპტიმალურ ვადაში, გაიღოს მსხვერპლი და გრძელვადიან მიზანს მიაღწიოს. ასეთი ამბიციური გამოწვევა დაუსახა თავის თავს და თავის მოსწავლეებს ახალგაზრდა მასწავლებელმა კრისტალ ჯოუნსმა, რომელიც 2003 წელს “ასწავლე ამერიკისთვის” პროგრამას შეუერთდა და ჯორჯიის შტატში, ატლანტაში, დაწყებითი კლასის მასწავლებლად დაიწყო მუშაობა. როგორც, ჯოუნსი იხსენებს კლასში პირველი კლასელისთვის შესაფერის ცოდნას არც ერთი მოსწავლე არ ფლობდა. მასწავლებელმა მიზნად დაისახა წლის ბოლომდე პირველკლასელთა ცოდნა მესამეკლასელთა ცოდნისთვის გაეტოლებინა და მათში მხედრისა და სპილოს ტანდემის ამუშავებას და წაქეზებას შეუდგა. მიზანი იმდენად ამბიციური და შთამბეჭდავი იყო, რომ არც ერთი პირველკლასელი არ იტყოდა უარს წლის ბოლოს “მესამეკლასელები გამხდარიყვნენ”. კრისტალ ჯოუნსმაც მშვენივრად მოახერხა პირველკლასელების მოტივირება, რომ წლის ბოლოსთვის სკოლა მესამე კლასელისთვის დამახასიათებელი უნარ-ჩვევებით დაეხურათ. მასწავლებელს გულწრფელად სჯეროდა, რომ პირველკლასელები შეძლებდნენ სასურველ დონეებს შორის განსხვავების გადაფარვას.

პირველ რიგში, ჯოუნსმა კლასში სწავლის კულტურის დამკვიდრება დაიწყო. მოსწავლეებს “სწავლულებს” უწოდებდა და მათაც სთხოვდა ერთმანეთისთვის ასე მიემართათ. გარდა ამისა ის ავალებდა მოსწავლეებს, იმ დღეს მიღებული ცოდნა ოჯახის წევრებისთვისაც გაეზიარებინათ. გაზაფხულისთვის მოსწავლეები ტესტებში მოსწრების დონით მეორეკლასელებს გაუტოლდნენ. წლის ბოლოს კი მოსწავლეების 90% მესამეკლასელის დონეზე ან მათზე უკეთესად კითხულობდა. 

დასახულ მიზანზე მოტივირებით – “თქვენ მალე მესამეკლასელი გახდებით”, კრისტალ ჯოუნსი მოსწავლეების გრძნობებსაც შეეხო და მათ მხედარს – მიმართულება, ხოლო სპილოს დიდი და შთამაგონებელი მიზნისკენ სწრაფვის მოტივაცია მისცა.

წიგნში მოხმობილი უამრავი, თვალსაჩინო მაგალითი იმის შესახებ, თუ როგორ ხდება ცვლილებები ორგანიზაციულ თუ პირად სივრცეში, თავადაც განგვაწყობს აქტიურობისკენ იმ პატარა მიზნების შესრულებისთვის, რომელიც ჩამოწერილი გვაქვს ერთ ციცქნა ფურცელზე და განსახორციელებლად ფეხს ვითრევთ და ხელსაყრელ დროს ველოდებით. ეს შთამაგონებელი მაგალითები იმ ადამიანებზე, რომლებმაც შეძლეს შეეცვალათ თავიანთი პირადი სივრცე, სასიკეთო ცვლილებები შეეტანათ საზოგადოებრივ ცხოვრებაში და დახმარებოდნენ ადამიანებს, სხვასაც განაწყობს ცვლილებების მოხდენის გზაზე გადამწყვეტი ნაბიჯების გადადგმისაკენ.

 პ. ს “გარდატეხა. როგორ გავატაროთ ცვლილება, როცა ეს ასე რთულია” ქართული, არასამთავრობო ორგანიზაცია “რადარამის” ერთ-ერთი თარგმანია. უახლოეს მომავალში, “რადარამი” მკითხველს ამერიკელი-კანადელი ჟურნალისტის და მწერლის პოლ ტაფის  კიდევ ერთ ნაშრომს – “როგორ აღწევენ ბავშვები წარმატებას” – წარუდგენს და კიდევ ერთ აქტუალურ თემაზე სადისკუსიოდ გამოიწვევს.

სასწავლო რესურსის შექმნა და ინოვაციური მეთოდის დანერგვაპრაქტიკულ კვლევაზე დაყრდნობით

მიერ
admin
-
0
ეროვნული სასწავლო გეგმა მასწავლებელს საშუალებას აძლევს, გააკეთოს   თავისუფალი არჩევანი, შექმნას სწავლების განსხვავებული სტილი, გასცდეს სახელმძღვანელოს ჩარჩოებს, დანერგოს ინოვაციური მეთოდი, შექმნას სასწავლო რესურსი.

სწავლების დაწყებით საფეხურზე  მასწავლებლები ვიყენებთ სხვადასხვა ეფექტურ მეთოდებს, აუდიო და ვიდეო მასალას, ამა თუ იმ საჭიროებიდან გამომდინარე ვქმნით სასწავლო რესურსებს. 

III კლასის მოსწავლეებთან გრამატიკულ მასალაზე მუშაობის დროს აღმოვაჩინე, რომ მოსწავლეებს უჭირდათ შინაარსის მიხედვით წინადადებების განსხვავება (1.თხრობითი; 2. კითხვითი; 3. ბრძანებითი; 4. ძახილის და 5. კითხვით-ძახილის), მათი შესაბამისი ინტონაციით წარმოთქმა, სასვენი  ნიშნების მართლწერა და გადავწყვიტე მათივე დახმარებით შემექმნა რესურსი – ,,წინადადების სახეები შინაარსის მიხედვით’’.

ვიდრე  მუშაობას დავიწყებდი, გავითვალისწინე განათლების ექსპერტთა რჩევები, რომ რესურსი უნდა იყოს „კონტექსტუალიზებული, უნარების ინტეგრირების ხელშემწყობი, სწავლის უნარებისა და სტრატეგიების განმავითარებელი, სიღრმისეული წვდომის ხელშემწყობი, ინტერაქციის მასტიმულირებელი, სანდო წყაროებიდან მოპოვებული, გარკვეულ სქემას მორგებული და თანმიმდევრული, ადვილად გასაგები ინსტრუქციით დასაბუთებული, მოქნილი” (მ. ბოჭორიშვილი)

აღნიშნულ რჩევებზე დაყრდნობით კიდევ უფრო დავრწმუნდი, რამდენად აქტუალურია რესურსის შექმნა, რომელიც მიზნად ისახავს:

1.კვლევითი აქტივობების განხორციელებას;
2.მოსწავლეთა მოტივაციის ამაღლებას;
3.ინოვაციური  მეთოდით გრამატიკის წესების შემუშავებას;
4.საგანთა ინტეგრირებას (ისტი და ხელოვნება);
5.პრეზენტაციის უნარების განვითარებას;
6.ინტერაქტიური მეთოდების გამოყენებას;
7.თანამშრომლობისა და კომუნიკაციის უნარების განვითარებას.

რესურსის შექმნაში III კლასის მოსწავლეები მონაწილეობდნენ. სამუშაო ვადა ორი კვირით განისაზღვრა. შევიძინეთ ყველა საჭირო მასალა: სახატავი ფურცლები, ფერადი ფანქრები, ფლომასტერები, მარკერები, ხმის ჩამწერი აპარატი, ფოტოაპარატი, პროექტორი.

      გთავაზობთ რესურსის შექმნის მოკლე კოლაჟს.

პირველი დღე – გამოწვევა . შესწავლილი მასალის გამეორების მიზნით (წინადადების სახეები შინაარსის მიხედვით)  ჩავატარე კარნახით წერა. გამოვლინდა ტიპური შეცდომები, რომელთა გათვალისწინებით ერთად განვიხილეთ პრობლემური სიტუაცია, ,,ცნების რუკის’’ დახმარებით განვსაზღვრეთ წინადადების ტიპები და მივიღეთ გადაწყვეტილება, რომ სიღრმისეულად ჩავწვდომოდით პრობლემის არსს.

მეორე დღე. ერთად ვუყურეთ მულტფილმს ,,სიზმარა’’ (აღნიშნულ მულტფილმში ინტონაციით ადვილად აღიქმება  წინადადების სახეებს შორის არსებული განსხვავება). შემდეგ მოვისმინეთ მხოლოდ აუდიოვერსია. პაუზებით მოსმენას ახლდა კვლევითი აქტივობა – ინტონაციის მიხედვით შინაარსით განსხვავებული წინადადებების სწორად ჩაწერა, რომელიც წყვილებში შეცდომების გასწორებით დასრულდა. ბოლოს დისკუსიის სახით განვიხილეთ შედეგები. განსაკუთრებით მინდა გამოვყო მოსწავლეთა ინტერაქცია, როცა ისინი ასწორებენ ერთმანეთის ნაწერებს და  განმავითარებელ კომენტარს ურთავენ მას. აღნიშნულმა აქტივობამ კიდევ უფრო აამაღლა მოსწავლეთა მოტივაცია და საოცრად გაახალისა ისინი.

მესამე დღე . მასწავლებლის დახმარებით მოსწავლეებმა ვიკიპედიაში მოიძიეს წინადადების სახეების განმარტებები, ამობეჭდეს  და დაიწყეს დასწავლა-განმტკიცება. ,,ცნების რუკის’’ გამოყენებით ჩამოაყალიბეს წესები.

მეოთხე დღე . კვლავ განვახორციელეთ კვლევითი აქტივობა- ვიდეოსაიტ youtube.com-ზე მოსწავლეებმა მოიძიეს საყვარელი მულტფილმი და ჩვენ მიერ შემუშავებული მეთოდის (ყურება, მოსმენა, პაუზებით მოსმენა) გამოყენებით ჩაწერეს შინაარსით განსხვავებული 5 წინადადება და შესაბამისი ინტონაციით წაიკითხეს. გავასწორეთ შეცდომები, რომლებიც  პირვანდელთან შედარებით გაცილებით ნაკლები  იყო. რამდენიმე მოსწავლეს მიეცა რჩევა-რეკომენდაცია.

მეხუთე დღე – შუალედური რეფლექსია . მოსწავლეები დავყავი 5 ჯგუფად და ვთხოვე, საყვარელი ზღაპრის ან მულტფილმის გმირების დახმარებით დაეხატათ კონკრეტული ეპიზოდი,  რომელიც ერთი წინადადებით გადმოსცემდა რაიმე ამბავს, კითხვას, ბრძანებას და სხვადასხვა ემოციას. ნახატზე ,,ტიტრების’’ სახით უნდა დაეწერათ წინადადება, სწორად დაესვათ სასვენი ნიშნები, ინტონაციურად გაეხმოვანებინათ. წინადადებების შინაარსიდან გამომდინარე როლურმა თამაშებმა აქტივობა კიდევ უფრო საინტერესო და სახალისო გახადა. დასასრულს  გასული დღეების შედეგები შევაჯამეთ. კვლევითი აქტივობის დროს გამოვლინდა, ვის რა პრობლემა ჰქონდა.

მეექვსე დღე .  შერჩეული ნახატების დამუშავების შემდეგ გავახმოვანეთ მოსწავლეთა მიერ შედგენილი წინადადებები და განმარტებები, რაც საკმაოდ შრომატევადი იყო, მაგრამ მრავალგზის გამეორება ხელს უწყობს მეტყველების განვითარებას, ინტონაციით სწორად წარმოთქმას, უკეთ აღქმას და დამახსოვრებას.

მეშვიდე – მერვე-მეცხრე დღეები . რესურსის მონტაჟის პარალელურად ჩავატარეთ საკონტროლო – კარნახით წერა, რამაც საშუალება მოგვცა დაგვედგინა, რამდენად ეფექტური აღმოჩნდა ჩვენ მიერ შემუშავებული მეთოდი. ერთხელ კიდევ ვაკეთეთ რეფლექსია, ერთმანეთს შევადარეთ საწყის ეტაპზე და შემდეგ ჩატარებული კარნახით წერის შედეგები.

წავიკითხეთ უცნობი ტექსტები და მოვძებნეთ შინაარსის მიხედვით განსხვავებული წინადადებები. გავაკეთე განმავითარებელი შეფასება.

მეათე დღე – შექმნილი რესურსის პრეზენტაცია-შეფასება. მოსწავლეებმა წარმოადგინეს რესურსის შექმნის თითოეული დღის აქტივობა. გაიხსენეს, რა იყო მათთვის ყველაზე მატად დასამახსოვრებელი, რა პრობლემების წინაშე აღმოჩნდნენ და როგორ დაძლიეს. რა მოეწონათ, რა არ მოეწონათ, რა მისცა მათ რესურსზე მუშაობამ. სურთ თუ არა კიდევ შექმნან რესურსი და ა.შ.   ეკრანზე ვუჩვენეთ შექმნილი რესურსი. მოსწავლეებმა შეაფასეს თავიანთი ნაშრომი, ასევე – ერთმანეთი. რესურსის შეფასების კრიტერიუმების მიხედვით შეფასება გააკეთა მასწავლებელმაც.

 

შედეგი ასეთია: ინოვაციური მეთოდით შექმნილი რესურსი კონტექსტუალიზებულია, იძლევა ინტეგრირების საშუალებას ისტ-თან და ხელოვნებასთან, ეხმარება მოსწავლეებს განივითარონ და დახვეწონ სწავლის უნარები და სტრატეგიები, საშუალებას აძლევს მათ ჩაუღრმავდნენ საკითხს, ახდენს ინტერაქციის სტიმულირებას,  ეფუძნება სანდო წყაროებს (გრამატიკის დადგენილ წესებს), მისდევს დღეებზე გაწერილ გარკვეულ სქემას და არის თანმიმდევრული, ერთვის ნათელი, ადვილად გასაგები ინსტრუქცია.

დაბოლოს მინდა აღვნიშნო, რომ სწავლებაში მზა რეცეპტები არ არსებობს. ნებისმიერი პრობლემა, თუ მის არსს სიღრმისეულად ჩავწვდებით, წარმოშობს სიახლის ძიებისა და ქმნის უდიდეს რესურსს. ამ შემთხვევაში III კლასის მოსწავლეთა დახმარებით სწორედ პრობლემამ გვიბიძგა, გამოსავლის ძიების პროცესში შეგვექმნა სასწავლო რესურსი, რომელიც ჩვენ მიერ ჩატარებულ პრაქტიკულ კვლევაზე დაყრდნობით ახალი მეთოდოლოგიით განხორციელდა.

სცადეთ თქვენც! გარწმუნებთ, ბავშვებს ძალიან მოეწონებათ ამ მეთოდით რესურსის შექმნა!

ლელა მანგოშვილი
საერო სკოლა ,,ბინულის’’ ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი 

ბავშვების ადგილი აქ არ არის

მიერ
admin
-
0
ერთი დილა იყო, ბებიაჩემის ნაღვლიანმა მზერამ გამაღვიძა. ცდილობდა, გაეღიმა, რათა ისეთივე მოღუშული არ გამოჩენილიყო, როგორადაც, ალბათ, გრძნობდა თავს. „ველოსიპედი აღარ გყავს”, – მითხრა მან და თვალები აუწყლიანდა. ამის დამალვა ხელისგულით სცადა. წამწამები, ძილმა საგულდაგულოდ რომ გადამიხლართა, თითებით გავაცალკევე და, ხელგაწვდილი, მთვარეულივით გავექანე საშრობისკენ, სადაც ჩემს ველოსიპედს როსტომ ბიძიას ნაჩუქარი ხელბორკილით ჯებირზე ვაბამდი ხოლმე.
საშრობი, სადაც ჩემი ოჯახის წევრები, კარის მეზობლები და პოლიციელები დამხვდნენ, ძველი გაზეთებით იყო მოფენილი. ქურდებს, რომლებიც შუაღამისას შეპარულიყვნენ შიგნით, წაეღოთ ყველაფერი, რის გამოყენებას ან გაყიდვასაც შეძლებდნენ: ალუმინის ქვაბები, რომლებშიც ბებიაჩემი ზაფხულობით ტყემალს ხარშავდა, მურაბები, კომპოტები, ცარიელი სამლიტრიანი მინის ქილები, საოჯახო იარაღი, რომელსაც ყველა თავმოყვარე მამაკაცი ინახავს საკუჭნაოში და ჩემი ველოსიპედი – ბორბლებში ფერად სადენებჩაწნული, კოხტა და თავმომწონე ლურჯი АИСТ-ი.
წინა საღამო კი ნამდვილად გამოსათხოვარი იყო. რაკი მარტოს მისი ლიფტში შეყვანა არ გამომდიოდა, ტრადიციის დაცვით, ბებიაჩემს ჩავაყვანინე. „ოცდაათამდე დათვლა”, – ასე ვიხსენებ ლიფტის კაბინაში ველოსიპედსა და ბებიასთან ერთად გატარებულ წამებს, რომლებსაც ვერაფერი შეედრებოდა მღელვარებითა და მოლოდინით. ეს იყო ადგილი ორ სამყაროს – სახლის კედლებსა და თავისუფლებას – შორის. ეს იყო შარდისა და სიგარეტის სუნით გაჟღენთილი განსაწმენდელი. გვიანობამდე იმდენი ვიქროლე, რამდენიც შევძელი, სანამ ფეხის კუნთები საპნის ბუშტებივით არ დამებერა და რუბიკონი არ გადავლახე…
ეს რუბიკონი სინამდვილეში თონე იყო. ბლაგვი, უსახური, მოხეული შენობა, რომელიც ვაზისუბნის IV და III კვარტალების გასაყარზე იდგა – ეს იყო აკრძალული მიწის კარიბჭე. მეოთხე კვარტალის ბავშვებისთვის აქ აღმართულიყო ბერლინის უხილავი კედელი; აქვე დაეშვათ საბჭოეთის გამჭვირვალე რკინის ფარდა. თითქოს დედაჩემსა და მამაჩემს იქაურობისთვის მაღალი გალავანი შემოერტყათ და მავთულხლართებით მოევარაყებინათ. ვიცოდით, საზღვრის გადაკვეთა ისჯებოდა, მაგრამ არასოდეს გვიკითხავს, რითი. გასაოცარი ისაა, რომ იმ საღამოს ყველა ეს დაბრკოლება, მშობლების მიერ წლების განმავლობაში მუქარით ნაშენი, ერთმა თეთრკაბიანმა შავგვრემანმა გოგომ თვალსა და ხელს შუა ჩამომანგრევინა. მე მას სკოლის ეზოდან ავეკიდე და ნება-ნება, ფეხდაფეხ ვდიე, ხან გავუსწარი, ხან ჩამოვრჩი. თითქოს ის მკარნახობდა ტრაექტორიას; თითქოს ლაბირინთში მყოფი მის ძაფს მივდევდი. ნელა მიაბიჯებდა? – ზანტად ვატრიალებდი პედლებს; ნაბიჯს აუჩქარებდა? – მუხლებს გასაქანს მივცემდი. და, უცაბედად, როცა მივიხედ-მოვიხედე, დავინახე, რომ თონეს გვარიანად გამოვცდენოდი. მხოლოდ მისი სახურავიღა ჩანდა და მზესაც კარგა ხანია თავქვე ექნა პირი. აკრძალულ ზონაში აღმოჩენილმა, თეთრკაბიანი არიადნე მალევე დავკარგე და სახლისკენ იმის შიშით დავეშვი, მიმიღებდა თუ არა უკანვე ჩემი უბანი. ცხადია, მიმიღო. აღმოჩნდა, რომ, აკრძალული ხილით გამძღარს, ველოსიპედის ხელბორკილით მიბმა დამვიწყებოდა და ლერჯმა АИСТ-მა, მას შემდეგ, რაც თავისი ვალი მოიხადა – პირველმა შემიყვანა თავისუფლებაში, ახალი ბედი ნახა. სხვა გზით წავიდა.
ჩემი ცხონებული ნათესავი ერთ სოფელზე ამბობდა, იქ ორი ველოსიპედი და ერთი ბოზი ყველა ოჯახში მოიძებნებაო. ბოზებისა რა გითხრათ, მაგრამ ვაზისუბანშიც ბევრი ველოსიპედი დაქროდა – ОРЛЁНОК-ები, ДЕСНА 2-ები, АИСТ-ები – ანუ ძირძველი საბჭოთა ნაწარმი. მოგვიანებით კი შეძლებულთა ოჯახებში სიჩქარიანები, ანუ ფირმა ველოსიპედები გამოჩნდა.
ძველ ბიჭებსა და მათთან გათანაბრებულებს საკუთარი ველიკები არ ჰყავდათ, სხვისით სარგებლობდნენ. სარგებლობდნენ უხეშად. მათთვის სხვისი ველოსიპედის წაყვანა და მრავალი საათის შემდეგ აცრემლებული პატრონისთვის მიბრუნება იმავეს ნიშნავდა, რასაც მეგრელებისთვის – ცხენის მოპარვა: მაგარბიჭობას. მხოლოდ მასშტაბებში იყო განსხვავება.

ამას წინათ ტელევიზორში ერთ გამაღიზიანებელ, ნახევრად ადამიან, ნახევრად რობოტ ახალგაზრდას ვუყურებდი. ასე თქვა, დამოუკიდებლობა პირველად მაშინ ვიგრძენი, როცა პირველი ხელფასი ავიღეო. მე კი დამოუკიდებლობის ხსენებაზე პირველი ორბორბლიანი ველიკი მახსენდება. მამაჩემმა დიდხანს იწვალა, სანამ მის მართვას მასწავლიდა. მთელი ამ ხნის განმავლობაში საჭეზე ხელი ეკიდა და მეხმარებოდა. ერთხელაც გამაქანა და ხელი გამიშვა. სხვა რა გზა მქონდა, სიმწრისგან პედლები დავატრიალე და გავქროლდი კიდეც. იმ წამს ყველას დამარცხებას შევძლებდი. ასე მგონია, პირველ თავისუფლებას მაშინ გრძნობ, როცა ნამდვილ ველოსიპედს მამის დაუხმარებლად გაატარებ.
ამბობენ, ადამიანებს ამპუტირებული ფეხის გული სიცოცხლის ბოლომდე ექავებათო. ლურჯმა АИСТ-მაც სწორედ ასეთი დარდი დამიტოვა. ბებიაჩემი მეუბნებოდა, ძილში პედლებს ატრიალებო, ქუჩაში ყველა ველოსიპედს ვაკვირდებოდი, ემანდ ჩემი არ იყოს-მეთქი. მოგვიანებით მეორე ცოლი შევირთე – 10 ლარად ვიყიდე ლურჯი ОРЛЁНОК-ი, რომელიც ერთი თვის შემდეგ 5 ლარად გავყიდე. 5 ლარი ალიმენტისა იყო. მესამედ მამის დაჟინებული მოთხოვნით დავქორწინდი – სიჩქარეებიანი ველიკი მიყიდა. უკვე დიდი ვიყავი, თონის საზღვარს ფეხქვეშ ვთელავდი და სხვა ვნებები მეძალებოდა, ამიტომაც ჩვენი სიყვარული ცოტა ხანს გაგრძელდა.

ახლა რომ ვფიქრობ, ძალიან ბევრს დავთმობდი იმისთვის, რომ ოცდაათს მიტანებული ველიკზე დაჯდომის მოსურნე შავსათვალიანი ბირჟავიკისთვის, მუხლგადატყავებულსა და გაოფლიანებულს, კიდევ ერთხელ მეთქვა ჩემს სიცოცხლეში ყველაზე უწყინარი ტყუილი: „ვერ დაგსვამ, ჩემი არ არის”.

მასწავლებლის პროფესიული განვითარება და კარიერული ზრდა.მსოფლიო გამოცდილება. (მეოთხე ნაწილი)

მიერ
admin
-
0
პედაგოგთა პროფესიული ზრდა, მათი დახმარება, კარიერა  და შრომის პირობები
განათლება, როგორც პროფესიული მოღვაწეობის სფერო, ჯერ კიდევ ვერ გადაიქცა ცოდნის ინდუსტრიად, რომელშიც საგანმანათლებლო ხერხები და მეთოდები მათ ეფექტურობაზე დაგროვილი ინფორმაციის შესაბამისად შეიცვლებოდა. სწავლების შესაცვლელად საკმარისი არ არის საუკეთესო კადრების შერჩევა და მათთვის კარგი საწყისი განათლების მიცემა, საჭიროა პედაგოგებმა მოახდინონ ადაპტაცია განათლების სისტემის მუდმივად ცვალებადი მოთხოვნების შესაბამისად. იმისათვის, რომ პრაქტიკოსი მასწავლებელი განვითარდეს და გაიზარდოს, მას სჭირდება  დრო და კარიერული ზრდის მრავალფეროვანი  გზები. ძალიან ხშირად პედაგოგთა კვალიფიკაციის ასამაღლებელ კურსებს ვერანაირ ცვლილებებამდე ვერ მივყავართ. როდესაც მასწავლებლებს სთავაზობენ პროფესიული განვითარების მართლა ეფექტურ ფორმებს, ისინი სიამოვნებით ხარჯავენ მასზე დროს და ფინანსებსაც კი. საოცრად ეფექტურია ერთობლივი სწავლება, იდეების გაზიარება და  ურთიერთთანამშრომლობა, რაც იშვიათად ხდება.  
მოქმედი პედაგოგებისთვის ეფექტური დახმარება შეიძლება პროფესიული განვითარებისადმი და შრომის პირობებისადმი მოქნილი მიდგომა იყოს. იმის გამო, რომ თანამედროვე ადამიანები თავის ცხოვრებას ერთ პროფესიას იშვიათად უძღვნიან, განათლების სპეციალისტებისთვის საშუალების მიცემა იმუშაონ სკოლებში შეთავსებით და გაიკვალონ გზა ახალი კარიერული ზრდისთვის, მასწავლებლის პროფესიისადმი ინტერესის ამაღლების საშუალებას იძლევა.

სისტემის სრულყოფა უკვე მოქმედი პრაქტიკოსი მასწავლებლების მუშაობის მეთოდების  ცვლილებების გზით უნდა ხდებოდეს. მათ უნდა ჰქონდეთ პროფესიული კარიერის მანძილზე ახალი პედაგოგიურ მოთხოვნებთან ადაპტაციის უნარი. 
მნიშვნელოვანია პერსპექტიული კურსდამთავრებულების რეკრუტინგი და შერჩევა, მაგრამ ეს მხოლოდ ერთი ელემენტია განათლების ადამიანური რესურსების მართვაში. თუ განათლების სისტემას წარმატებული რეფორმა უნდა, მაშინ ის ვერ დაელოდება პედაგოგთა ახალ თაობას. აუცილებელია განათლების რესურსების პრაქტიკოს მასწავლებლებში ინვესტირება, მათთვის ხარისხიანი პროფესიული განვითარების და  კარიერული ზრდის დაგეგმვა, განვითარების გზების გამრავალფეროვნება და  რეფორმებისადმი ინტერესის გაღვიძება. მოხსენებაში ნათქვამია:  „მასწავლებლებისთვის  კარიერული ზრდის  გზები იმისათვის იცვლება, რომ წახალისდეს სწავლების საუკეთესო  გამოცდილებები და მიეცეთ მათ  პროფესიაში დარჩენის სტიმული. კიდევ ბევრია გასაკეთებელი  იმისათვის, რომ გაერთიანდეს პედაგოგიური განათლება და პროფესიული განვითარება, ატესტაცია და კარიერული ზრდა. საერთაშორისო მიმოხილვები ადასტურებს, რომ შეუძლებელია ისეთი პროფესიული განვითარების ხელშეწყობა, რომელიც მასწავლებელთა და მოსწავლეთა მოთხოვნებთანაა ადაპტირებული”.
პედაგოგთა პროფესიული განვითარების პროცესში მათი რეალური მოთხოვნილებების გათვალისწინება

პედაგოგებისადმი მოთხოვნები მუდმივად იცვლება, ამიტომ თეორიული მომზადება საკმარისი არ არის.

საზოგადოების მოლოდინი მასწავლებლებთან მიმართებაში იცვლება. ყოველდღიურად იზრდება მოთხოვნები მათ მიმართ. მეტი ყურადღება უნდა დაეთმოს კლასის გაერთიანებას  და განსაკუთრებული ნიჭის მქონე ბავშვების გაკვეთილის პროცესში ჩართულობას. მათ უფრო ეფექტურად უნდა გამოიყენონ საინფორმაციო და საკომუნიკაციო ტექნოლოგიები, და აქტიური მონაწილეობა უნდა მიიღონ ატესტაციისა და ანგარიშვალდებულების დაგეგმვაში. ასევე უნდა იაქტიურონ სკოლის ცხოვრებაში მშობლების ჩასართავად. იმის მიუხედავად, თუ რამდენად კარგი თეორიული მომზადება აქვს გავლილი პედაგოგს, არ უნდა ველოდოთ, რომ  ის საკმარისი იქნება იმ სირთულეების გადასალახად, რომელსაც ისინი პროფესიული მოღვაწეობის დროს ეჯახებიან. 

      ცოდნის და უნარების განახლება შეუძლებელია მუდმივი პროფესიული განვითარების გარეშე.

პედაგოგთა პროფესიული განვითარება მათ საწყის განათლებასთან ერთად შეიძლება ემსახურებოდეს რიგ მიზნებს, მათ შორის:

·თითოეული პედაგოგის ცოდნის განახლებას და შესაბამის საგანში უახლესი აღმოჩენების გამოყენებას;
·მასწავლებლის ინდივიდუალური უნარების განვითარებას და მეთოდების განახლებას, რათა აითვისონ ახალი პედაგოგიური ტექნიკა, განაახლონ მიზნები, გაითვალისწინონ ახალი გარემოებები და ახალი კვლევები განათლების სფეროში;
·თითოეული პედაგოგის მიერ ახალი სასწავლო გეგმის  გამოყენებას ან ცვლილებებს პედაგოგიური პრაქტიკის სხვა ასპექტებში. 
·სასწავლო გეგმით მუშაობის და პედაგოგიური პრაქტიკის სხვა ასპექტების ახალი სტრატეგიების  განვითარებას  და სკოლის დონეზე მათ გამოყენებას;
·პედაგოგთა და სხვა სპეციალისტებს შორის ინფორმაციისა და სპეციალური ცოდნის გაცვლა–გამოცვლას, მაგ. უნივერსიტეტებისა და სხვა სასწავლებლების თანამშრომლებს შორის;
·სუსტი პედაგოგების მუშაობის შედეგების გაუმჯობესებას.

ზოგიერთი ასპექტი, როგორც კვლევებმა გვიჩვენა,  წარმატებული პროფესიული განვითარების განმსაზღვრელია.
პროფესიულ განვითარებაში მასწავლებელთა მოთხოვნების დასაკმაყოფილებლად პოლიტიკოსებმა და განათლების სფეროს მენეჯერებმა უნდა იცოდნენ, როგორ დაეხმარონ და წაახალისონ მათი მონაწილეობა სწავლების პროცესის გასაუმჯობესებლად და როგორ მოიყვანონ შესაბამისობაში მათი მოთხოვნები და შესაძლებლობები. ამასთან ერთად აუცილებელია გათვალისწინებული იყოს პედაგოგთა  პროფესიულ ზრდასთან დაკავშირებული დანახარჯები – როგორც ფინანსური, ასევე დროის. კვლევებმა გვიჩვენა: არსებობს  გარკვეული საშუალებები, რომ პროფესიული განვითარების ყოველდღიური პრაქტიკა გარკვეულწილად მაინც მიუახლოვდეს იმ პრაქტიკას, რომლებიც ჩვენ სასწავლო პროცესში იდეალურად მიგვაჩნია.

·კარგად მოფიქრებული და რესურსებით უზრუნველყოფილი დამწყები მასწავლებლის დამხმარე პროგრამები ხელს შეუწყობენ სკოლაში ახალგაზრდა მასწავლებლის ინტეგრაციას. ზოგ ქვეყანაში მასწავლებელი, რომელსაც გავლილი აქვს თეორიული მომზადება და მუშაობს მასწავლებლად, ერთი ან ორი წელი საქმიანობას კურატორის მუდმივი კონტროლის ქვეშ ახორციელებს. დამწყებ  მასწავლებელს  ამ პერიოდის განმავლობაში, როგორც წესი, არასრული დატვირთვა აქვს, მუდმივად იღებს უფროსი პედაგოგებისგან რჩევებს და პარალელურად აგრძელებს სწავლას.
·ეფექტური პროფესიული განვითარება უნდა იყოს  უწყვეტი, მოიცავდეს სწავლას, პრაქტიკას და უკუკავშირს, მას თან უნდა ახლდეს სათანადო თანმდევი დახმარება, რომელსაც საკმაო დრო უნდა დაეთმოს. 
·პედაგოგთა პროფესიული განვითარება აუცილებელია თანხმობაში მოდიოდეს სკოლების და განათლების სისტემების განვითარების უფრო ფართო მიზნებთან, ასევე შეფასებასთან, უკუკავშირის უზრუნველყოფასთან  და სკოლის მუშაობის ანალიზთან.
·ხშირად მასწავლებლის პროფესიული ზრდის უზრუნველსაყოფად საჭირო ხდება იმ დამკვიდრებული სტრუქტურების და პრაქტიკის გადახედვა, რომელიც ხელისშემშლელია მისთვის. პედაგოგს საშუალება უნდა მიეცეს, მეტი დრო დაუთმოს თვითგანვითარებას. მან უფრო ფართოდ უნდა გამოიყენოს ჯგუფებში მუშაობა და გამოკითხვა, განსაკუთრებით  სასწავლო გეგმის და შეფასების საკვანძო საკითხების გადაწყვეტისას.

პედაგოგის სამუშაო ადგილზე პროფესიული სწავლების გაგრძელების მსოფლიოში გავრცელებული სისტემები.

 

ზოგიერთ ქვეყანაში პედაგოგთა პროფესიული განვითარება უწყვეტი პროცესია. TALIS გამოკითხვის შედეგები გვიჩვენებს, რომ  სხვადასხვა ქვეყანაში პედაგოგთა 90%–ს მონაწილეობა აქვს მიღებული რომელიმე პროფესიული განვითარების პროექტში. ოღონდ არსებობს მნიშვნელოვანი განსხვავება  მისი გავლენის და  მასწავლებელთა მონაწილეობის ინტენსივობის მაჩვენებლებში როგორც ქვეყნებს შორის, ასევე ერთი ქვეყნის სხვადასხვა რეგიონში; ახალგაზრდა პედაგოგები მეტად აქტიურები არიან პროფესიული განვითარების მიღებაში, ვიდრე ასაკოვანები. ნაწილობრივ ეს განპირობებულია იმ ღონისძიებებით, რომლებშიც მასწავლებლები მონაწილეობენ: იმ ქვეყნებში, სადაც კვალიფიკაციის ამაღლების ან ინდივიდუალური თუ კოლექტიური კვლევების პროგრამებში პედაგოგთა მაღალი პროცენტი იღებს მონაწილეობას, პროფესიულ განვითარებაზე  მეტი დღეები იხარჯება, მაგრამ მათში მასწავლებელთა მცირე ნაწილი იღებს მონაწილეობას. 

პედაგოგები ხარისხიან და მიზანმიმართულ პროფესიულ განვითარებას სწავლების სრულყოფილების მნიშვნელოვან საშუალებად მიიჩნევენ. TALIS მონაცემები გვიჩვენებს: მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ღონისძიებებში მონაწილეობა კლასში მუშაობის სტრატეგიების ფართო სპექტრის ათვისებას უკავშირდება, თუმცა გაუგებარია, პროფესიული განვითარება ახდენს კი ახალი ტექნოლოგიების წახალისებას თუ, პირიქით, თვითონ წარმოადგენს ახალი მეთოდების გამოყენების შედეგს. კვლევებში აგრეთვე ლაპარაკია, თუ რა კავშირშია ერთმანეთთან პროფესიული განვითარების კავშირი და სკოლებში კეთილგანწყობილი კლიმატი; როგორ უნდა გაიმყაროს პედაგოგმა საკუთარი თავის რწმენა; როგორ განმტკიცდეს პედაგოგებს შორის ურთიერთთანამშრომლობა და როგორ მიიღოს პედაგოგმა შესრულებული სამუშაოსგან კმაყოფილება.   

უმრავლეს ქვეყნებში  პედაგოგთა შედარებით მცირე რაოდენობა მონაწილეობს პროფესიული განვითარების (კერძოდ კვალიფიკაციის ამაღლების და ინდივიდუალური და ერთობლივი კვლევების პროგრამებში) იმ ღონისძიებებში, რომლებსაც ისინი თვითონ  მიიჩნევენ უფრო ეფექტურად. ისინიც კი, ვინც ამ საქმიანობას  დიდ დროს უთმობენ და მასში მნიშვნელოვან რესურსებსაც დებენ, აღნიშნავენ მათი ეფექტურობის შესახებ. და პირიქით, იმ ღონისძიებებში, რომლებსაც პედაგოგები ნაკლებ ეფექტურად მიიჩნევენ (კერძოდ მოკლევადიანი საგანმანათლებლო კონფერენციები და სემინარები), მასწავლებელთა გაცილებით  დიდი პროცენტი მონაწილეობს. ნაკლებ შესწავლილი რჩება, თუ რა გავლენას ახდენს პროფესიული განვითარების სხვადასხვა ფორმები სწავლების შედეგებზე. 

პედაგოგთა მოთხოვნა პროფესიულ განვითარებაზე დაუკმაყოფილებელი რჩება ხან დროის უქონლობის, ხანაც საშუალებების არქონის მიზეზით…

განმავითარებელ ღონისძიებებში პედაგოგთა მონაწილეობის მაღალი მაჩვენებელის მიუხედავად, პროფესიული განვითარების მოთხოვნა მათი მნიშვნელოვანი ნაწილის მიერ დაუკმაყოფილებელი  რჩება. TALIS კვლევები გვიჩვენებს:
·გამოკითხვაში მონაწილე  პედაგოგთა 55%  ამბობს, რომ  პროფესიულ განვითარებასთან მიმართებაში 18 თვის განმავლობაში, რომელიც წინ უძღოდა გამოკითხვას, იმაზე ნაკლები ცოდნა მიიღეს, ვიდრე მოელოდნენ. უკმაყოფილოთა დონე მაღალია ყველა ქვეყანაში. ის ვარირებს  31 დან 80%–მდე;
·პროფესიულ განვითარებით შესაძლო დახმარებით უკმაყოფილო არიან  პედაგოგები, რომლებიც სახელმწიფო სკოლებში მუშაობენ. ესენი არიან ძირითადად 40 წლამდე პედაგოგები და  ქალი მასწავლებლები.   
·სხვადასხვა ქვეყნებში არსებობს პედაგოგების პროფესიული უნარებისა და ცოდნის  განვითარების და სრულყოფის განსაკუთრებული მოთხოვნა, რომელიც მათ  ყოველდღიურ პრაქტიკაში შემდეგი პრობლემების გადაჭრაში დაეხმარება: განსაკუთრებული მოთხოვნილებების მოსწავლეებთან მუშაობაში; მუშაობისას საინფორმაციო და კომუნიკაციური ტექნოლოგიების  გამოყენებაში; მოსწავლეთა დისციპლინისა  და  ქცევის გამომუშავებაში.

რა უშლის მასწავლებელს ხელს დაუთმოს პროფესიულ განვითარებას იმდენი დრო, რამდენიც უნდათ? განსაკუთრებით ფართოდ გავრცელებული მიზეზი, რომელიც გამოკითხულთა  თითქმის ნახევარმა დაასახელა არის ის, რომ  პროფესიულ განვითარებაზე მიმართული ღონისძიებები რთულად შესათავსებელია სამუშაო გრაფიკთან. ამავე რაოდენობამ მიზეზად პროფესიულ განვითარებაში მათთვის შესაფერისი საშუალებების მიუწვდომლობა დაასახელა. ეს მასწავლებლები საერთო ჯამში სხვებზე ნაკლებად მონაწილეობდნენ განმავითარებელ ღონისძიებებში.

…ეს ასუსტებს საგანმანათლებლო სისტემის შესაძლებლობას ადაპტირდეს  ცვალებად მოთხოვნილებებთან, განსაკუთრებით ისეთ სფეროებში, როგორიცაა საკომუნიკაციო და საინფორმაციო ტექნოლოგიების დანერგვა და სხვადასხვა სოციალური ფენების  მოსწავლეებთან მუშაობა.

პრობლემა არ ამოიწურება მათთვის პროფესიული განვითარების ფართო მოცულობის საშუალებებით  უზრუნველყოფით. პედაგოგები სოლიდარულები არიან იმაში, რომ არის სფეროები, რომელშიც პროფესიული განვითარება მასწავლებლებისთვის განსაკუთრებით აქტუალურ მოთხოვნას წარმოადგენს: ესაა ისეთ ბავშვებთან მუშაობის ცოდნა, რომლებიც  ინფორმაციის შეთვისების სტილით განსხვავდებიან, ან რომლებიც განსხვავებული სოციალურ ფენას განეკუთვნებიან. ამგვარად, გამოკითხვის შედეგები გვაძლევენ წარმოდგენას, თუ რა მიმართულებითაა საჭირო ძალისხმევის კონცენტრირება. მათ თანახმად, ძალიან მნიშვნელოვანია შესაძლებლობების გონიერი შეფასება და პროფესიულ განვითარებაში ხელის შეწყობა.

რასაკვირველია გარკვეული უკმაყოფილება მოსალოდნელი იყო; გასაკვირი არ არის, რომ  მასწავლებელთა გარკვეული ნაწილი რაღაც მომენტში ეფექტური სამუშაოს ჩასატარებლად თავს არასათანადოდ მომზადებულად მიიჩნევს. უკმაყოფილოთა რაოდენობა ძალიან მაღალია. ზოგ ქვეყანაში უმრავლესობა ამბობს, რომ პროფესიული განვითარების შესაძლებლობების ნაკლებობას განიცდის. ძნელი სათქმელია, რამდენად აისახება ეს პედაგოგიური მუშაობის ეფექტურობაზე,; ასევე რთულია წარმოსადგენია, რომ ეს სიტუაცია არ აისახებოდეს სწავლა სწავლების ეფექტურობაზე. პედაგოგთა დამატებით პროფესიულ განვითარებაზე დანახარჯების  მიზანშეწონილობის შეფასებისას საჭიროა გათვალისწინებული იყოს მისი ვერუზრუნველყოფის ღირებულებაც, ბავშვების სწავლებისთვის ხელიდან გაშვებული შესაძლებლობები. 

პროფესიული განვითარებისთვის ღონისძიებები ძირითადად უფასოა; მაგრამ ზოგიერთ ქვეყანაში  პედაგოგები  საკუთარ თავზე იღებენ  ამ ღონისძიებების ორგანიზების გარკვეულ ხარჯებს, და  ამ შემთხვევაში ისინი უფრო აქტიურად მონაწილეობენ  განმავითარებელ საქმიანობაში და შესაბამისად მეტ სარგებელსაც იღებენ.

არც ერთ ქვეყანაში  მასწავლებლებისთვის პროფესიული განვითარება არ არის სრულიად უფასო და  მათი უმრავლესობისთვის  მნიშვნელოვანია ის დახმარება, რომელსაც იღებენ ფინანსური კუთხით თუ  მეცადინეობების დაგეგმვით. გამოკითხულ ქვეყნებში, პედაგოგთა 2/3 არ ანაზღაურებს განმავითარებელ საქმიანობას და ამდენივე განსაკუთრებული გრაფიკით მუშაობს. სკოლები და სახელისუფლებო ორგანოები მნიშვნელოვან ინვესტიციას  დებენ პედაგოგთა პროფესიული განვითარების საქმეში.

პედაგოგთა არც თუ ისე უმნიშვნელო ნაწილი პროფესიული განვითარებისთვის საჭირო ხარჯებს საკუთარ თავზე იღებს, ანუ მატერიალურად მონაწილეობენ კარიერულ წინსვლაში, როცა მათ ხარისხობრივად ვერ აკმაყოფილებს უფასო პროგრამები. პედაგოგები, რომლებიც საკუთარ თავზე იღებენ  დაფინანსებას, უფრო მეტ ღონისძიებებში მონაწილეობენ, ვიდრე ისინი, რომლებსაც სკოლები აფინანსებენ. ეს ფაქტი ნაწილობრივ იმით აიხსნება, რომ  ფასიანი  კურსები უფრო ხანგრძლივია და მათ უფრო სწრაფად მივყავართ პროფესიული კვალიფიკაციის ამაღლებამდე. ამგვარად, უფასო კურსები – არაა განმავითარებელი მუშაობის სტიმულირების  ერთადერთი საშუალება, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც მასწავლებელი ისწრაფვის კარიერული პერსპექტივის გაუმჯობესებისკენ, ანაზღაურების გაზრდის პერსპექტივისკენ და როდესაც ისინი ემზადებიან უფროსი პედაგოგის, ინსპექტორის ან უფრო მაღალი დონის პედაგოგის პოზიციის დასაკავებლად.

სტატია მომზადდა – „Building a high-quality teaching profession. Lessons from around the world”–ის მიერ. მოხსენების საფუძველზე ტექსტი მოამზადა კახა ჟღენტმა.
გამოყენებული ლიტერატურა:
1.Building a High-Quality Teaching Profession Lessons from around THe worLd – https://asiasociety.org/files/lwtw-teachersummit.pdf
2.https://www.oecd.org/education/school/programmeforinternationalstudentassessmentpisa/47506177.pdf
3.«Учитель как специалист высокой квалификации: построение профессии.Уроки со всего мира» – Вопросы образования.2011

წერის შეფასება

მიერ
admin
-
0

წერითი უნარ-ჩვევების განვითარებისათვის
მნიშვნელოვანია შეფასების პროცესის უწყვეტობა. სასურველია, შეფასება ფოკუსირებული იყოს როგორც წერის პროცესზე, ისე წერის პროდუქტსა და წერის პროცესის
მიმართ მოსწავლეთა დამოკიდებულებაზე.ეს შეიძლება გაკეთდეს როგორც სიტყვიერი, ისე წერილობითი ფორმით. აღნუსხვის ისეთი საშუალებები, როგორებიცაა შეფასების ცხრილები (სქემები), მოკლე ჩანაწერები, პორტფოლიოები, ხელს უწყობენ ისეთი ინფორმაციის შეგროვებას, რომელიც დაგვეხმარება მოსწავლის წერითი უნარებისა და ინტერესების შეფასებაში.

ამ პროცესში სასურველიაგამოყენებული იყოს როგორც მოსწავლის თვითშეფასება, თანატოლთა შეფასება და მასწავლებლის შეფასება, ასევე სამივეს კომბინაცია.

წერის ყოველ ფორმატს შესაბამისი კრიტერიუმები აქვს. ამ კრიტერიუმებს განსაზღვრავს აუდიტორია, მიზანი და ფორმატი. მოთხრობა განსხვავდება წერილისაგან, ხოლო ორივე განსხვავდება ესესაგან.აქედან გამომდინარე, განსხვავებულია კრიტერიუმებიც. მნიშვნელოვანია, რომ მოსწავლეები იცნობდნენ იმ წერითი ფორმატის კრიტერიუმებს, რომელიც შეარჩიეს ან მასწავლებელმა შეურჩია. სასურველია, მასწავლებელმა და მოსწავლეებმა ეს კრიტერიუმები ერთად განსაზღვრონ.

ქვემოთ
რამდენიმე სახის წერითი დავალებისათვის მოცემულია ცხრილის (სქემის) ნიმუშები.

უპირველეს ყოვლისა, მნიშვნელოვანია, მოსწავლეებმა გააცნობიერონ წერის პროცესის არსი და მისი მნიშვნელობა. როგორც
ზემოთ აღვნიშნეთ, მასწავლებელმა უნდა შეაფასოს არამარტო წერის პროცესი და პროდუქტი, არამედ მოსწავლის დამოკიდებულება წერის მიმართ. ამისათვის გთავაზობთ კონკრეტული საქმიანობის აღწერას.

წერის პროცესის მიმართ მოსწავლეთა მოსაზრებების მოსმენა


·                    

დაფაზე ან ფურცელზე დაწერეთ დაუსრულებელი წინადადება: “წერის პროცესი ჩემთვის არის…” შესთავაზეთ მოსწავლეებს მცირე ჯგუფებში მსჯელობის შემდეგ წარმოადგინონ წინადადების დასრულების ვარიანტები.


·                    

ყველას მიეცით საკუთარი აზრის გამოთქმის საშუალება და მათი აზრები დაფაზე ან ქაღალდზე დაწერეთ. ზოგიერთი აზრი შეიძლება უარყოფითი დამოკიდებულების გამომხატველიც იყოს (მაგალითად: დამღლელია, დიდ დროს მოითხოვს, უინტერესოა და ა. შ.), მაგრამ მნიშვნელოვანია მათი მოსმენა იმისათვის, რომ შემდეგ შესაბამისი მიმართულებით იმუშაოთ.

გამოიყენეთ მოსწავლეთა პასუხები იმისათვის, რომ გადახვიდეთ წერის შესახებ დისკუსიაზე. მოსაზრებები
განათავსეთ ცხრილში:

წერის პროცესის
დადებითი მხარეები

წერის პროცესის
უარყოფითი მხარეები

 

 

 „უარყოფით
მხარეებში” შესაძლოა უფრო ბევრი მოსაზრება მოხვდეს, მაგრამ დაეხმარეთ მოსწავლეებს იმის გაგებაში, რომ წერა კომუნიკაციის ბუნებრივი საშუალებაადა ხაზი გაუსვით წერითი კომუნიკაციის მნიშვნელობას. აუხსენით, რომ წერის პროცესში მასწავლებელი და მოსწავლეები ითანამშრომლებენ, ეს მათ
სირთულეების დაძლევასა და წერითი უნარების გაუმჯობესებაში დაეხმარება.

იმისათვის, რომ
მოსწავლეთა თანამშრომლობას შევუწყოთ ხელი, ვაწყვილებთ მათ და ვთხოვთ, ერთმანეთის
ნაწერის წაკითხვის შემდეგ შეავსონ „აზრთა გაზიარების ცხრილი”.

 

აზრთა გაზიარების ცხრილის ნიმუში

 

ავტორი ——————————————-                  თარიღი———————–

სათაური ——————————————            ჟანრი/ფორმატი ———————–

 

მე წავიკითხენაწერი:

ერთხელ —– ორჯერ —– რამდენჯერმე——

 

ყველაზე მეტად შენს ნაწერში მომწონს შემდეგი მონაკვეთი:  __________________________________________________________________________________

 

 

აქ
კარგად ჩანს: ___________________________________________________________________________________

 

ერთი ცვლილება, რომლის შეტანაც მიზანშეწონილად მიმაჩნია, შემდეგია:      ____________________________________________________________________________________

 

ვფიქრობ, ეს ცვლილება გამართლებულია იმიტომ, რომ_______________________________________________________________________________

 

 

ასეთი ცხრილი სასარგებლოა ერთდროულად როგორც ნაწერის ავტორისათვის,
ისე შემფასებლისთვის. ერთი მხრივ, მოსწავლეები ივითარებენ ნაწერის რედაქტირების
უნარ-ჩვევას, მეორე მხრივ, ეჩვევიან არგუმენტირებულ და სტრუქტურირებულ მსჯელობას.

 

გთავაზობთ კიდევ ერთ ცხრილს, რომელიც  განმავითარებელ შეფასებაზეა ორიენტირებული და
მისი გამოყენება სასურველია ნაწერის პირველი (შავი) ვარიანტის შექმნის შემდეგ. ასეთი
ცხრილი ეფექტურია როგორც თანატოლთა მიერ ურთიერთშეფასებისათვის, ისე მასწავლებლის
მიერ მოსწავლის ნაშრომის პირველი ვერსიის შეფასებისა და განმავითარებელი
კომენტარისათვის.

 

წერითი დავალების შეფასების ცხრილის ნიმუში

 

მოსწავლე——————————–      კლასი————————    თარიღი———–

 

კრიტერიუმები

დიახ

არა

ნაწილობრივ

რეკომენდაცია
  • წერს გამართულად გრამატიკული თვალსაზრისით.

 

 

 

 
  • მართებულად გამოყოფს აბზაცებს.

 

 

 

 
  • აზრებს ალაგებს თანამიმდევრულად, ნაწერი
    შეკრულია.

 

 

 

 
  • აქცენტს აკეთებს არსებით საკითხებზე.

 

 

 

 
  • იყენებს ტექსტობრივ მასალას, რათა გააძლიეროს მთავარი სათქმელი.

 

 

 

 
  • არჩევს შესატყვის ლექსიკას და სტილს.

 

 

 

 
  • გულწრფელად გამოხატავს საკუთარ თვალსაზრისს და ასაბუთებს.

 

 

 

 
  • სხვა

 

 

 

 

 

შენიშვნა: მასწავლებლებს შეუძლიათ ამ ცხრილის მორგება მათ მიერ განსაზღვრული მიზნებისათვის. ერთი საკონტროლო ცხრილი შეიძლება არ შეიცავდეს ყველა კრიტერიუმს; ნაწერის რედაქტირება/კორექტირება ადვილად დასაძლევია, როდესაც კონკრეტული და ამასთან ნაკლები კრიტერიუმია დასახელებული.

 

ერთდროულად განმსაზღვრელი და განმავითარებელი შეფასებისათვის
ყველაზე ეფექტურია ანალიტიკური  სქემები.
მაგალითისათვის გთავაზობთ შინაარსისა (შედარებით დაბალი საფეხურის – IV-VI კლასის მოსწავლეებისათვის) და  ესეს შეფასების ანალიტიკური სქემის ნიმუშებს.

 

 

წერითი დავალების შეფასების
კრიტერიუმები   შინაარსისთვის

I  კრიტერიუმი

შინაარსობრივი
გამართულობა

 

შინაარსს
გადმოსცემს თანამიმდევრობით, არ ტოვებს არც ერთ მნიშვნელოვან მომენტს/ფაქტს.

3

შინაარსის
გადმოცემისას იცავს თანამიმდევრობას, მაგრამ გამოტოვებულია ერთი მნიშვნელოვანი
მომენტი/ფაქტი  ან შინაარსს გადმოსცემს,
მაგრამ ერთ შემთხვევაში დარღვეულია თანამიმდევრობა.

2

თანამიმდევრობა
დარღვეულია/ტოვებს მნიშვნელოვან მომენტებს/ფაქტებს, შინაარსი არასრულყოფილია.

1

დარღვეული
თანმიმდევრობის გამო შინაარსის გაგება ჭირს/არ არის სწორად გაგებული შინაარსი,
ამახინჯებს ფაქტებსა და მოვლენებს.

0

II კრიტერიუმი

ნაწერის
აგება

 

ნაშრომი  შეკრულია, აბზაცები სწორადაა გამოყოფილი,
წერს სუფთად და გარკვევით.

2

ნაშრომი  შეკრულია, თუმცა აბზაცები ზოგ შემთხვევაში
არასწორადაა გამოყოფილი, ნაწერის გარეგნული სახე გასაუმჯობესებელია.

1

ნაშრომი  არ არის შეკრული, აბზაცები არასწორადაა/საერთოდ
არ არის გამოყოფილი, ნაწერის ამოკითხვა ჭირს.   

0

III  კრიტერიუმი

სტილი
და ლექსიკური გამართულობა

 

ლექსიკა მდიდარია,
ადეკვატურად იყენებს ახალშესწავლილ ლექსიკურ ერთეულებს, ფრაზეოლოგიზმებს.

3

ლექსიკა შინაარსის ადეკვატურია, თუმცა ნაკლებად იყენებს
ახალშესწავლილ ლექსიკას და ფრაზეოლოგიზმებს. დაშვებულია ორიოდ სტილური ხარვეზი.

2

ლექსიკა ღარიბია, თუმცა აზრი გასაგები. არ იყენებს ახლადშესწავლილ
სიტყვებსა და ფრაზებს. დაშვებულია რამდენიმე
სტილური ხარვეზი.

1

ლექსიკა
მწირია, შეზღუდული.  ხშირ შემთხვევაში
აზრის გაგება ჭირს.

0

IVკრიტერიუმი

ენობრივი
გამართულობა

 

ნაშრომში არ არის დაშვებული ….–ზე  მეტი  ისეთი ორთოგრაფიულ-მორფოლოგიური,
სინტაქსური და პუნქტუაციური შეცდომა, რომელთა შესახებ წესები ნასწავლი აქვს.

2

ნაშრომში არ არის დაშვებული 
….-ზე  მეტი ისეთი
ორთოგრაფიულ-მორფოლოგიური, სინტაქსური და პუნქტუაციური შეცდომა, რომელთა შესახებ
წესები ნასწავლი აქვს.

1

ნაშრომში დაშვებულია  ….–ზე
მეტი ისეთი ორთოგრაფიულ–მორფოლოგიური, სინტაქსური და პუნქტუაციური შეცდომა, რომელთა შესახებ წესები ნასწავლი აქვს.

0

 

შენიშვნა: აქაც და ქვემოთ მოცემულ ცხრილშიც ღიად არის
დატოვებული ენობრივი შეცდომების რაოდენობა. მათი განსაზღვრა მასწავლებელს თავად შეუძლია კლასის
სპეციფიკის, დავალების სირთულისა და სხვა ფაქტორების გათვალისწინებით.

 

 

ესეს შეფასების კრიტერიუმები

I  კრიტერიუმი

შინაარსობრივი
გამართულობა

 

დავალების პირობა
ადეკვატურადაა გაგებული.

2

დავალების პირობა ნაწილობრივ
ადეკვატურადაა გაგებული.

1

დავალების პირობა
არაადეკვატურადაა გაგებული.

0

II  კრიტერიუმი

ნაწერის
აგება

 

ნაშრომი კარგადაა შეკრული,
მონაკვეთები თანამიმდევრულად და

ლოგიკურად ენაცვლება
ერთმანეთს, აბზაცები სწორადაა გამოყოფილი.

1

ნაშრომში დარღვეულია ტექსტის
ლოგიკა და/ან აბზაცები

არასწორადაა გამოყოფილი.

0

III კრიტერიუმი

მსჯელობის
დასაბუთება

 

მსჯელობა დამაჯერებლადაა
დასაბუთებული და არგუმენტები გამყარებულია შესაბამისი მაგალითებით.

2

მსჯელობა მთლიანად
დასაბუთებულია, თუმცა ზოგიერთ შემთხვევაში არგუმენტები არადამაჯერებელია და/ან
მოხმობილი მაგალითები არაადეკვატურია.

1

მსჯელობა ზოგადია, სქემატური.
არგუმენტების მოხმობისას დაშვებულია ფაქტობრივი შეცდომები.

0

IV   კრიტერიუმი

დამოუკიდებელი
აზროვნება და ზოგადი განათლება

 

ნაშრომში გამოვლინდა
ორიგინალური, არაშაბლონური აზროვნება და ერუდიცია.  

1

მსჯელობა ტრაფარეტული და
შაბლონურია.  არ ჩანს ერუდიცია.   

0

V კრიტერიუმი

ლექსიკა და
სტილი

 

ნაშრომში
აზრი ენობრივად (ლექსიკურად) ზუსტად და მკაფიოდ არის გამოხატული, შერჩეულია ადეკვატური
სტილი, გვხვდება ორიოდე სტილური ხარვეზი.

2

ნაშრომში აზრი გასაგებია,
მაგრამ ლექსიკა მწირია, არის რამდენიმე სტილური ხარვეზი.

1

ლექსიკა მწირია, სტილი –
გაუმართავი, აზრი – ბუნდოვანი.

0

VI კრიტერიუმი

სინტაქსი, მორფოლოგია,
ორთოგრაფია და პუნქტუაცია

 

ნაშრომში არ არის დაშვებული
……… მეტი ამ ტიპის შეცდომა.

2

ნაშრომში არ არის დაშვებული
…….. მეტი ამ ტიპის შეცდომა.

1

ნაშრომში დაშვებულია ……..
მეტი ამ ტიპის შეცდომა.

0

 

     მოცემულ ცხრილებს (სქემებს) მხოლოდ
სარეკომენდაციო დანიშნულება აქვთ. მათი ადაპტირება მასწავლებლებს
შეფასების მიზნისა და მოსწავლეთა საჭიროების შესაბამისად შეუძლიათ.

1...908909910...1,071გვერდი 909 of 1,071

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე

ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას. ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...

ქ.თბილისი, სანდრო ეულის ქ. #5; +995 32 220 0 220 (4506)

ჟურნალ "მასწავლებელსა" და ინტერნეტ გაზეთ "mastsavlebeli.ge" -ში, რეკლამის განთავსების მსურველებმა დარეკეთ ნომერზე: +995 551 081 308

mastsavlebeli.ge-ზე გამოქვეყნებული ყველა მასალა წარმოადგენს გაზეთის საკუთრებას და დაცულია საქართველოს კანონით საავტორო და მომიჯნავე უფლებების შესახებ.

მასალის გამოყენების პირობები იხილეთ სრულად

© 2022 ყველა უფლება დაცულია | დამზადებულია TATSSON.COM-ის მიერ