ბევრი რომ არ გავაგრძელო, ფსიქოლოგების შეკრებაზე აღმოვჩნდი. ჩემი მეგობარი ლიკა ფსიქოლოგია, ფსიქოლოგები არიან მისი მეგობრებიც, ჭკვიანები და გამოცდილები, ზოგი ჩემზე უფროსი, ზოგი ჩემხელა, სხვადასხვა მიმართულებით მომუშავე, სხვადასხვა პროფესიული და პიროვნული ინტერესების მქონე ადამიანები. სანამ მე ჩუმად ვიჯექი და ეჭვებს ვებრძოდი, რომელიმე ჩემი ფსოქოლოგიური პორტრეტის შედგენით ხომ არ იყო დაკავებული (ოჰ, ეს სტერეოტიპები!), ისინი საქმეზე საუბრობდნენ, საქმეზე, რომელსაც მოგვიანებით საზაფხულო არტსკოლა „ღია წრე” დაერქვა და უამრავი ადამიანი _ ფსიქოლოგი, მუსიკოსი, მხატვარი, მწერალი, გამომცემელი, სამოქალაქო აქტივისტი _ გაგვაერთიანა თითქოსდა მარტივი იდეის გარშემო: სტიქიით დაზარალებული ბავშვებისთვის ბევრი კარგი დღე გვეჩუქებინა.

მასწავლებლობა ჩემი საქმე არ არის. უფრო მეტიც, მასწავლებლობის მეშინია. ლექციების კითხვას, ასე თუ ისე, მივეჩვიე, მაგრამ დღემდე ღრმად მწამს, რომ მასწავლებელი ვერასოდეს ვიქნებოდი, მასწავლებელი და კიდევ, ფინანსისტი. სხვა დროს ალბათ არ დავთანხმდებოდი ბავშვებთან ლიტერატურაზე საუბარს, მაგრამ ამ შემთხვევაში მივხვდი, რომ უარს ვერაფრით ვიტყოდი.

არ ვიცი, მერამდენედ უნდა ვუთხრა საკუთარ თავს მადლობა იმისთვის, რომ რისკზე წასვლა და ახალი აღმოჩენები უყვარს. არ ვიცი, როგორი ადამიანი ვიქნებოდი, იმ დილით მანქანა დიდი სიყვარულით გამოტანებული ჯადოსნური საჩუქრებით _ გამომცემლობის „წიგნები ბათუმში” გამოცემებით რომ არ გამევსო და „ვიტამინისკენ” მიმავალ გზას არ დავდგომოდი. არ ვიცი, იქნებოდა თუ არა ჩემი ივლისი ასეთი ფერადი, ეს არაჩვეულებრივი ბავშვები რომ არ გამეცნო, ბავშვები, რომლებიც თავად დამეხმარნენ, მათთან ურთერთობის ამ მშინებოდა.

ისინი კითხულობენ, კითხულობენ სხვანაირ წიგნებს და არა ისეთებს, როგორებსაც ჩვენ ვკითხულობდით მათ ასაკში, კითხულობენ და ფიქრობენ სხვანაირად და არა ისე, როგორც ჩვენ ვფიქრობდით. ისინი არიან კრიტიკულები, ჭკვიანები და მომზადებულები. მათთან კამათი რთულია. არც მათი ყურადღების მიპყრობაა მარტივი. ნებისმიერი ამბავი, რომელსაც უყვები, შეიძლება, გუშინ ჰქონდეთ ინტერნეტში ნაპოვნი. ამიტომ მათი ინტერესის დამსახურება პრივილეგიაა, მათი მადლობა _ ბედნიერება.

მათ კარგად იციან, რა არის თავისუფლება. მათ არ ახსოვთ ოთხმოციანი წლების ბოლო და ოთხმოცდაათიანების დასაწყისი, მიტინგები და სამოქალაქო ომი, ტანკებით დამძიმებული რუსთაველის გამზირი და „ვაჩუქოთ ერთმანეთს ტიტები”.

ჩვენ მწვანე ეზოში ვსხედვართ და ხმამაღლა ვკითხულობთ დათო ტურაშვილის „ჯინსების თაობას”. გზადაგზა საბჭოთა პერიოდის შესახებ ვლაპარაკობთ _ შიშზე, სასჯელზე, ჩაკეტილ საზღვრებზე, თავისუფლებისაკენ სწრაფვაზე, გაქცევის სურვილზე, თავის დაღწევის მცდელობაზე. ვგრძნობ, რომ მათთვის ეს ყველაფერი ძალიან შორეული და ბუნდოვანია. ვცდილობ, ავუხსნა, როგორ მუშაობდა სისტემა, „როგორ იწრთობოდა ფოლადი”, რატომ დუმდნენ ადამიანები. ვეხებით ადამიანის უფლებებს, საკუთრების არარსებობის პრობლემას, ნდობის დეფიციტს. ვცდილობ, რადიკალური არ ვიყო, მაგრამ მგონი, არ გამომდის.

ვყვები სოსო წერეთელზე, ივერიელებზე, ირაკლი ჩარკვიანზე და ირაკლი კოსტავაზე, ვყვები გეგა კობახიძეზე, რომელიც ჩემთვის დღემდე რჩება ყველაზე სიმპათიურ ბიჭად, ვყვები თინაზე და სხვა გოგოებზე, კარგ გოგოებზე, რომლებმაც საკუთარი უფლებებისთვის იბრძოლეს. ვცდილობ, ობიექტური ვიყო. მგონი, არც ეს გამომდის და საკუთარ თავს ვტუქსავ: „არა, არ გამოვა შენგან მასწავლებელი!”

ბოლოს ბავშვებს ვთხოვ, დაწერონ პატარა თხზულება, ჩემს ბავშვობაში თავისუფალ თემას რომ ვეძახდით, სათაურით „მე რომ საბჭოთა კავშირში მეცხოვრა”. ინტერესით ველოდები შედეგებს. ისინი, სურვილის მიხედვით, ხმამაღლა კითხულობენ საკუთარ ნაწერებს.

„…ალბათ ისე ვიცხოვრებდი, როგორც დანარჩენი მოქალაქეები, დავემორჩლებოდ წესებს, თუმცა ეს წესები ჩემთვის მიუღებელი იქნებოდა.”

„არცერთი დაღუპული ადამიანის სიცოცხლე არ არის დაკარგული…”

მიხარია, რომ მათ ყველაფერი ასე ესმით, მიხარია, რომ სტერეოტიპებისგან თავისუფალი გონება და სიკეთით სავსე გული აქვთ. ნაწერებს ვაგროვებ და მოვდივარ. უკვე შუადღეა. მალე გასულა ის რამდენიმე საათი, რომელიც, მეგონა, უსაშველოდ გაიწელებოდა.