სწავლა- სწავლების პროცესში  ფილმების გამოყენების სიკეთეზე  ხშირად წაგვიკითხავს.  მათ შორის, დოკუმენტური ფილმების სიკეთეებზე. დასაწყისშივე უნდა ვთქვა, რომ დოკუმენტალისტიკასთან შეხება დიდი ხანია არ არის, რაც მაქვს და მოყვარულის/მაყურებლის დონეზე ვიცნობ. ამჯერად  მის მნიშვნელობაზე ვისაუბრებ მასწავლებლის პერსპექტივიდან.

სრულიად შემთხვევით, მქონდა ბედნიერება მონაწილეობა მიმეღო 2019 წლის საერთაშორისო დოკუმენტური ფესტივალის (Cinedoc Tbilisi) ფარგლებში გამართულ ღონისძიებაში – Civil Pitch. პროექტი ითვალისწინებს კინორეჟისორებისა და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების დაკავშირებას და მათი თანამშრომლობის ხელშეწყობას. პროექტის მიზანია, წარმოაჩინოს ისეთი თემები, რომლებსაც ნაკლებად ექცევა ყურადღება. მაგალითად, ეკოლოგია, ურბანიზმი, LGBTQ უფლებები, მიგრაციის საკითხები, რელიგიური ექსტრემიზმის საფრთხე, ნაციონალიზმი, ეთნიკური კონფლიქტები კავკასიის რეგიონში და მრავალი სხვა…

პროექტის პირველ ეტაპზე, შესაბამისი პროცედურის მიხედვით ხდება ორგანიზაციებისა და კინორეჟისორების შერჩევა და დაწყვილება. შემდგომ, ისინი მუშაობენ გარკვეულ თემატიკაზე (ჩემს შემთხვევაში, თომა ჩაგელიშვილთან ერთად ვმუშაობდით დოკუმენტურ ფილმზე მასწავლებლის შესახებ). ამას უკვე მოსდევს რამდენიმე დღიანი ტრენინგი საერთაშორისო ტუტორების მონაწილეობით. ეს ერთგვარი რეპეტიციაცაა ნამუშევრის წარდგენამდე, ანუ „ფიჩინგამდე,“ რომელიც საერთაშორისო ჟიურის წინაშე ხდება. საბოლოდ, ჟიური ავლენს რამდენიმე გამარჯვებულს.

მოკლედ რომ ვთქვა, მიუხედავად ჩემი ინტერესისა, ამ პროექტმა ჩემში დოკუმენტური ფილმების სიყვარული ერთი-ორად გაზარდა. წარმოიდგინეთ, 10-15 ორგანიზაცია და ამდენივე დოკუმენტალისტი, ტრეილერის სახით, ერთდროულად წარადგენს იდეას სულ სხვადასხვა თემატიკაზე. დამერწმუნეთ, საინტერესო პროცესია!

გამოხდა ხანი და 2020 წლის სექტემბერში ორ სკოლაში დავიწყე მუშაობა. რამდენიმე თვიანი მუშაობის შემდგომ, გადავწყვიტე რომ ანალოგიური პროექტი სკოლაშიც დამენერგა. პირველად ეს კერძო სკოლა „ქორალში“ დავიწყე. ბუნებრივია, პრინციპი ცოტა სხვა იყო. ამ შემთხვევაში, დოკუმენტალისტებიც და ორგანიზაციების წარმომადგენლებიც თავად მოსწავლეები იყვნენ. უფრო კონკრეტულად, თითოეულ კლასში მოსწავლეები დავაჯგუფე, რის შემდეგაც ჩემთან კონსულტაციის შემდეგ თითოეულმა ჯგუფმა შეარჩია ფილმის თემატიკა. მხოლოდ შერჩევის პროცესი იმდენად საინტერესო იყო, რომ, დამერწმუნეთ, მასწავლებლისათვის ღირს ამის გაკეთება. მოვიყვან შერჩეული ფილმების რამდენიმე მაგალითს: ქართველები და ჩერნობილის კატასტროფა, ოკუპაცია, წეროვანის დასახლება, აფხაზეთის ომი, ადრეული ქორწინება, ცხოველთა უფლებები, ადიქცია, გენდერული თანასწორობა, ემიგრაცია, ქაოსური მშენებლობები, ქალაქის მეეზოვე.

თემატიკის შერჩევის შემდგომ, მათი მიზანი იყო, გადაეღოთ მოკლე 3-4 წუთიანი ფილმი (სინოფსისი). ბუნებრივია, მასწავლებლის მხარდაჭერა ამ პროცესში მნიშვნელოვანია. მაგალითად, ერთ-ერთ ჯგუფთან ერთად წავედით მარნეულში და შევხვდით ეროვნულ უმცირესობებს, სხვა ჯგუფებმა ჩაწერეს თემატური ინტერვიუები და ა.შ.

პროცესი გადასარევად მიდიოდა და ორი რეპეტიციის ჩატარება მოვასწარით. რეპეტიციების შემდგომ, ვგეგმავდით ფილმების ჩვენება დიდ აუდიტორიაში მშობლების, მასწავლებლებისა და ადმინისტრაციის თანდასწრებით გაგვეკეთებინა. ამჟამად, ამ ამბავმა დისტანციურად გადაინაცვლა.

რომ არ გამომრჩეს, გარდა პროექტის სახალისო ნაწილისა, ის ძალიან მნიშვნელოვანია ბავშვების განვითარებისათვის. ამ პროექტით ისინი სწავლობენ არა ერთ, არამედ ყველა იმ საკითხს, რომლებიც ზემოთ ჩამოვთვალე, რადგან რეპეტიციები და ჩვენებები ერთდროულად, ანუ დიდ ჯგუფში, კლასში ხდება. რაც მთავარია, ამგვარად ისინი სწავლობენ დამოუკიდებელ მუშაობასა და უვითარდებათ კვლევითი უნარ-ჩვევები.

დაბოლოს, ქვეყანაში არსებული სიტუაციიდან გამომდინარე, უნდა მოგახსენოთ, რომ დატვირთული ონლაინგაკვეთილების ნაცვლად, შეგიძლიათ გამოიყენოთ დოკუმენტური ფილმები. საბედნიეროდ, ამ მხრივ არჩევანი ძალიან დიდია. საინტერესო ბაზა აქვს საზოგადოებრივ მაუწყებელს. კიდევ უფრო გასახარია და, გარკვეულწილად ფუფუნებაა, რომ ფილმები ხელმისაწვდომია IDFA-ს (ამსტერდამის საერთაშორისო დოკუმენტური კინოფესტივალი) ვებგვერდზეც. აქ თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ 200-მდე ფილმი ონლაინრეჟიმში. არის როგორც მოკლემეტრაჟიანი ასევე სრულმეტრაჟიანი ფილმები.

უაღრესად საინტერესო მასალებია რადიო თავისუფლების ვებგვერდზე, რომლებიც შეიქმნა „3-წუთიანი ფილმების კონკურსის“ ფარგლებში. ამ შემთხვევაში, თემატიკა გენდერულ თანასწორობასა და ოჯახურ ძალადობას ეხება.

დაბოლოს, ჩემი საყვარელი – „მანქანა, რომელიც ყველაფერს გააქრობს“. როგორც მის აღწერაში ვკითხულობთ, ეს არის ფილმი სიყვარულზე, იმედგაცრუებაზე, ომსა და ოცნებაზე. ჩემთვის კი, ეს არის ფილმი ცხოვრების ტრაგიზმსა და აბსურდულობაზე. ეს იმ კატეგორიას მიეკუთვნება, აუცილებლად სანახავს რომ ეძახიან.

ნინო ლომიძე, მასწავლებელი

ჩემს საქმიანობას სწავლა-სწავლება ჰქვია.

ეს პროცესი მომწონს. ის არ არის ერთფეროვანი. პირიქით, მრავალფეროვანია. საინტერესო, დატვირთული, ცვალებადი, სხვადასხვანაირი.

მე გავცემ და ამავდროულად ვიღებ. რამდენი რამ იციან ჩემმა მოსწავლეებმა და ამავდროულად მასწავლებლებმა, როგორ კითხულობენ და ახლებურად აღიქვამენ იმას, რაც მანამდე არაერთხელ წამიკითხავს.

ილიასგან შთაგონებული, „ანთებული სანთლის ეფექტს“ დავარქმევდი ამას. „ცოდნა ანთებულ სანთელს ჰგავს. ერთი სანთლით შეგიძლია ათას სხვა სანთელსაც მოუკიდო. ამით სანთელს არც ალი დააკლდება, არც სინათლე. პირიქით, იმატებს კიდეც, რადგანაც ერთის მაგიერ ათასი სხვა სანთელი იმასთან ერთად დაიწყებს ლაპლაპს“.

„mastsavlebeli.ge“ ის ადგილია, სადაც ჩემი ცოდნის, გამოცდილების გაზიარების საშუალება მაქვს და კიდევ უფრო მეტი ცოდნისა და გამოცდილების მიღების. აქ ვსწავლობ და ვასწავლი. ეს წრებრუნვა მხიბლავს.

მიყვარს ჩემი პროფესია.

მჯერა, რომ ამ პროფესიის ადამიანებს შეუძლიათ შეცვალონ ბევრი რამ უკეთესობისკენ.

აქ  კი ბევრი ასეთი გულანთებული ადამიანია. თავის საქმეზე შეყვარებული, ფუსფუსა და მშრომელი.

საინტერესო და საპასუხისმგებლოა მათთან თანამშრომლობა.

მნიშვნელოვანია აუდიტორია, ვისთვისაც მზადდება ჩემი თითოეული სტატია. ისე ძალიან მაინტერესებს ხოლმე, როგორ მიიღეს, რა გამოიყენეს, რა გამოადგათ, რის გაუმჯობესებას მირჩევენ.

ეს ფასდაუდებელი გამოცდილებაა.

ნინო ლომიძის წერილები

გაზიარება არის აუცილებელი უნარი ბავშვების სოციალური, კოგნიტური და ემოციური განვითარებისათვის. სკოლამდელ წლებში განვითარებული გაზიარების ძირითადი ჩვევები შეიძლება გრძელვადიან პერიოდში გადაიქცეს ეფექტური კომუნიკაციისა და სოციალიზაციის უნარებად.

გაზიარება მხოლოდ სათამაშოს ან სხვა რომელიმე ფიზიკური ნივთის თხოვებას არ ნიშნავს. გაზიარება გულისხმობს სიკეთის უამრავ მოქმედებას, რისი მაგალითიც, საბედნიეროდ, პანდემიის პერიოდში არაერთი გვაქვს. უკვე უთხარით თქვენს პატარებს უცხო ადამიანების გაერთიანებამ სოციალურ ქსელში და მათ მიერ, არსებული შესაძლებლობების ფარგლებში, გაზიარებულმა რესურსებმა რამდენი მოხუცი დააიმედა? ამ სიკეთემ ზოგიერთი მათგანი იქნებ გადაარჩინა კიდეც? და რამდენი პერსონალური სიხარული მოიტანა ამ ყველაფერმა მიმღების და გამზიარებლის გულებში? ასეთი ისტორიები არის შესაძლებლობა, თქვენს შვილებს რეალური მაგალითებით ასწავლოთ გაზიარების მნიშვნელობა.

თქვენ მუშაობთ დისტანციურად, უკან კი ფონად ისმის გაუთავებელი ხმაური, გიჭირთ ბავშვებთან კომუნიკაცია, გაღიზიანებთ მათი გამუდმებული კითხვები, საჭიროებები, სირბილი… ერთი სიტყვით, ნამდვილი ქაოსია. ახლა იგივე ქაოსი თქვენს საქმეში წარმოიდგინეთ. უამრავი ზარი, წაუკითხავი წერილები, ოფისის კარზე მუდმივი კაკუნი შეხვედრის თხოვნით… რას მოიმოქმედებდით ამ დროს?! პირველ რიგში, ალბათ კალენდარს გადაშლიდით, დღეებისა და საათების მიხედვით გაწერდით შესასრულებელი საქმეების სიას, თქვენს განრიგს გააცნობდით კოლეგებს და შედეგად ქაოსს წესრიგი ჩაანაცვლებდა. და დიახ, ასე მარტივად, დროსა და სქემებში გაწერილი გრაფიკი მუშაობს ბავშვებთანაც. ბავშვთა ფსიქოლოგი, მოლი გარნერი, ამბობს, რომ მეურვეების ემოციები კვებავს ბავშვების ემოციებს. ამიტომ უაღრესად მნიშვნელოვანია,  უფროსებმა ვიპოვოთ ჩვენში ძალა, დავაბალანსოთ საკუთარი ემოციები, გვქონდეს მაქსიმალურად განახლებული ინფორმაცია ჩვენი აღსაზრდელების საჭიროებებისა და განვითარების სტადიების შესახებ, რათა უფრო ორგანიზებული და მშვიდი გავხადოთ მათთან ერთად ყოფნის პერიოდი.
ადრეული ასაკის ბავშვებში გაზიარების სწავლება თქვენი ყოველდღიური საქმიანობის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი კომპონენტია. არ არსებობს მეთოდი, რომელიც შეუფერხებლად მუშაობს ყველა ბავშვისთვის, თუ გჭირდებათ იდეები იმის შესახებ,  როგორ უნდა წახალისოთ და ასწავლოთ ბავშვებს გაზიარება, აქ მოცემულია რამდენიმე გამოცდილი ტექნიკა, რომელიც სკოლამდელი აღზრდის მასწავლებლებმა ათწლეულების განმავლობაში გამოიყენეს. მოდით, დავიწყოთ სულ თავიდან:

გაზიარებისთვის მზადყოფნა

გაზიარება გვასწავლის თანამშრომლობასა და გუნდურ მუშაობას. მეგობრებთან და ოჯახის წევრებთან ერთად დროის გაზიარებამ შეიძლება გაზარდოს ერთიანობა და განავითაროს მჭიდრო კავშირები. გაზიარების უნარი განვითარების ერთ-ერთი ეტაპია. დაახლოებით 2-7 წლის ასაკში ბავშვები იწყებენ იმის აღქმას, რომ სხვებს აქვთ განსხვავებული იდეები (ჟან პიაჟე, ერიკ ერიქსონი). ბავშვების უმეტესობა არც კი დაიწყებს გაზიარების არსის გაგებას მანამ, სანამ ვერ შეძლებს გააცნობიეროს, რომ სხვებს განსხვავებული აზრი და საჭიროებები აქვთ. მცირეწლოვანი ბავშვები ბუნებით ეგოცენტრულები არიან და უჭირთ თავიანთი ხედვის არეალის მიღმა სხვა ხედვების აღქმა. თუმცა, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მხოლოდ საკუთარ საჭიროებებზე ფიქრობენ. გაზიარების უნარის განვითარებას სჭირდება დრო და გამოვლენილი სიკეთის პოზიტიური განმტკიცება.

როგორც ზემოთ აღვნიშნე, გაზიარება არ ეხება მხოლოდ ფიზიკურ ნივთებსა და სათამაშოებს. გაზიარება ასევე ეხება დროს, გაცვლას და აქტივობების მონაცვლეობით კეთებას. პატარა ლიზიკო ელოდება მამას, როდის დაამთავრებს სადილის მომზადებას, რათა დრო დაუთმოს მისთვის საყვარელი წიგნის წაკითხვას. მან იცის, რომ ახლა მამა სხვა საკითხით არის დაკავებული, მაგრამ ამის დასრულების შემდეგ ლიზიკოსთან ერთად თამაშის ჯერი დგება. მეორე მხრივ, ჩვენც უნდა გვახსოვრეს, რომ ბავშვებსაც აქვთ პირადი სივრცე, მოთხოვნილებები და საჭიროებები, შესაბამისად, ხანდახან ჩვენც მოგვიწევს დაველოდოთ, როდის მოამთავრებენ სასურველ საქმიანობას და ყურადღებას მოგვაქცევენ.

შეინარჩუნეთ მეგობრული ტონი

მნიშვნელოვანია, რომ ბავშვებს ადრეულ ასაკშივე გავაგონოთ წინადადებები, რომელშიც გაჟღერებული იქნება გაზიარების აუცილებლობა. მაგალითად: „ვიცი, როგორ გინდა ახლა ჩემთან ერთად ხატვა, მაგრამ ძალიან მჭირდება შენი დახმარება 30 წუთით, შეგიძლია შენი საყვარელი გასაფერადებლები გააფერადო, სანამ მე ვიდეო შეხვედრას მოვრჩები? … ვაჰ, რა კარგად მეხმარები!“; „ვიცი, რა რთული შეიძლება იყოს ლოდინი, მაგრამ მალე მოვა ერთად ცეკვის დრო“; თუ თქვენ განსხვავებული ასაკის ბავშვები გყავთ, შეეცადეთ ასწავლოთ ერთმანეთზე ზრუნვა და აჩვენეთ, რომ თქვენი ყურადღება ყველას მორიგეობით და საჭიროების მიხედვით ერგება. თუმცა, ეს გადაწყვეტილებაც ქმედების განხორციელებამდე მათთვის გასაგები ენით აუხსენით.

გუნდურ თამაშებს კარგი როლი აქვს გაზიარების უნარის განვითარებაში. მაგალითად, ერთად ააწყვეთ პაზლი, ითამაშეთ საბავშვო დომინო ან ლოტო. ასეთი თამაშის დროს ბავშვები სწავლობენ სვლების მორიგეობით გაკეთებას. ასევე, შეგიძლიათ ქრონომეტრით დაადგინოთ დრო სათამაშოების, თამაშებისა და მასალების გამოყენებისთვის. დაეხმარეთ ბავშვებს დროის თანაბარი ხანგრძლივობის განმავლობაში. ქრონომეტრი შეინახეთ სათამაშო ზონის არეალში ისე, რომ აღსაზრდელები შეჩვეულები იყვნენ მის გამოყენებას და მიზანს.

კარგი იქნება, თუ ეცდებით და ერთად გასატარებელი დროის წესებსა და აქტივობების განრიგზე შეთანხმდებით. გაზიარების წესები უნდა იყოს მარტივი და გასაგები. ყურადღება გაამახვილეთ გაზიარების ასპექტებზე, როგორიცაა ნივთების თხოვება, რიგრიგობით გადაცემა და ერთმანეთის დახმარება. ნება მიეცით თქვენს აღსაზრდელებს დაინახონ, რომ გამზიარებლურ ურთიერთობებში მონაწილეობენ სხვა უფროსებიც და რომ ეს ყოველდღიურობის ნაწილია. მაგალითად, საკვების, სხვადასხვა სახის დახმარების ან ნივთების შეთავაზება მასწავლებლებისთვის, ახლობლებისა თუ ნათესავებისთვის.

მართალია, თავიდან დიდი ენერგიის დახარჯვა მოგიწევთ და არ იქნება ადვილი, მაგრამ პოზიტიური გაძლიერებისა და მოთმინების საშუალებით ჩადებული ინვესტიცია მომავალში ძალიან გაგიმარტივებთ შვილებთან/აღსაზრდელებთან კომუნიკაციას.

ცოტა რამ შეიძლება იყოს იმაზე უარესი, ვიდრე ადამიანებს საკუთარი ხელების გვეშინოდეს. დიახ, ხელების! ჯერ ერთი, იმიტომ, რომ ინფექციის გავრცელების ყველაზე დიდი წყარო სხეულის სწორედ ეს ნაწილია. მეორე მიზეზი, რის გამოც ხელების შეიძლება გვეშინოდეს, კომპიუტერში ტექსტის აწყობაა – სწორედ ხელები  ასრულებენ ენის და ხორხის როლს, როცა ჩვენი თითები კლავიატურაზე დახტიან. თუ პირიდან ამოთქმულ სიტყვას იტყვი და ჰაერში გაიფანტება, დაწერილ-გამოქვეყნებული მრავალჯერ უფრო რეზონანსულია.

საქართველოში მასწავლებლებისა და მშობლების ურთიერთობა (მეტწილად) არც აქამდე იყო ჰარმონიული.  სკოლების დაკეტვის და დისტანციურ სწავლებაზე გადასვლის შემდეგ, პედაგოგებსა და მშობლებს სრულიად უჩვეულო რეალობაში გვიწევს დაკისრებული მოვალეობების შესრულება. არცთუ საიმედო ეპიდსიტუაციის და მაღალი სტრესის მიუხედავად, ჩვენ ჩვენი საქმე უნდა ვაკეთოთ; ისე მოხდა, რომ უნდა ვაკეთოთ უფრო მაღალი ხარისხით, ვიდრე აქამდე ვაკეთებდით. შესვენებების და სამუშაო საათების შეზღუდვის გარეშე.

ამ მოცემულობაში, როცა ეპიდემიოლოგები დამაიმედებელ პროგნოზს ვერ აკეთებენ; როცა სახლი სკოლაა და სკოლა სახლია; როცა ერთი ადამიანი ერთ სივრცეში და ერთდროულად ითავსებს მშობლის, თანამშრომლის, დამლაგებლის, მომმარაგებლის, კულინარის, კონდიტერის და სხვადასხვა როლს; როცა ადამიანებს უჭირთ ემოციების ვენტილაცია, ნერვები წამოშლილია, ახალი საქმე კი არ იცდის, კონფლიქტების და უკმაყოფილების რისკები ერთიორად იმატებს.

დისტანციური ურთიერთობისას განსაკუთრებული სიფრთხილეა საჭირო. არის მთელი რიგი საკითხები, რაც სასურველია, გათვალისწინებული იყოს პედაგოგებისა და მოსწავლეთა მშობლების ურთიერთობაში. მით უფრო, როცა პირისპირ და საჯარო შეხვედრები ვერბალურმა და წერითმა კუმუნიკაციამ ჩაანაცვლა, ამ უკანასკნელთ კი თავიანთი განსაკუთრებული ხასიათი აქვთ.

მოკლედ შევეხები საკითხებს, რისი გათვალისწინებაც მშობლებსა და მასწავლებლებს სავალდებულო დისტანციურ ურთიერთობას გაუადვილებს.

განათლება VS ემოციური უსაფრთხოება

არ დაგვავიწყდეს, რომ ჩვენი მიზანი, უწყვეტი განათლება მივცეთ ბავშვებს, ნამდვილად კეთილშობილურია, მაგრამ მსოფლიო უფრო დიდი გამოწვევის წინაშე დგას. ადამიანები, პირველ რიგში, უნდა გადავრჩეთ. თუ ატყობთ, რომ თქვენს მოსწავლეს, მასწავლებელს ან მშობელს მიმდინარე მოვლენების გამო სტრესი აქვს, ვერ ახერხებს ჩაერთოს დისტანციური სწავლების პროცესში, ამის გამო აყალმაყალის ატეხვა არ ღირს. ადამიანების ემოციური უსაფრთხოება გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანია, ვიდრე განათლების ხარისხი. მივცეთ დრო, რათა შეძლონ აუწყონ ფეხი ახლებული სწავლების აღმართს.

მშობელთა მონაწილეობა დისტანციური სწავლების მეთოდის შერჩევაში

შედეგზე ორიენტირებული სწავლების გეგმაში მშობლებთან დიალოგს მნიშვნელოვანი როლი ეკისრება.  მოსწავლეთა მშობლების აქტიური და რეგულარული მონაწილეობის გარეშე დისტანციური სწავლება შედეგს ვერ გამოიღებს. პირველ რიგში, აუცილებელია, სკოლამ და მასწავლებლებმა გამოკითხონ მოსწავლეთა ოჯახები, თუ რა ტექნოლოგიური უნარები და შესაძლებლობები აქვთ და ამის მიხედვით შეარჩიონ  დისტანციური სწავლების მეთოდები. მათთან, ვისაც არ აქვს წვდომა მაღალტექნოლოგიებზე, გამოიყენონ კომუნიკაციის ნაცადი ინსტრუმენტები, მაგალითად ტელეფონი.

როგორი უნდა იყოს მასწავლებლისა და მშობლის სატელეფონო საუბარი?  

• საუბრის დროს არ იჩქაროთ. გაითვალისწინეთ, რომ სატელეფონო საუბარი არ არის სრულყოფილი კომუნიკაცია. მოკლებულია სხეულის ენას: სახის მიმიკებს, ჟესტიკულაციას, მანერებს, ემოციებს, მზერას, შეხებას, გარეგნობას.
• მთელი ყურადღება გაამახვილეთ ხმის ტემბრზე. თანამოსაუბრე უნდა გრძნობდეს, რომ თქვენ ზრუნავთ და არ აკონტროლებთ.
• დირექტიული ტონი მიზნის მიღწევაში ვერ დაგეხმარებათ. მეტიც, არსებობს რისკი, რომ გამოიწვიოთ თანამოსაუბრის გაღიზიანება.
• იზრუნეთ, რომ დისკომფორტს არ გიქმნიდეთ მობილური ტელეფონის ეკრანზე ერთმანეთის ნომრის დანახვა.
• გააოცეთ ერთმანეთი – სულ ერთი წუთით დაურეკეთ მშობელს/ მასწავლებელს, მაშინ, როცა ყველაფერი იდეალურად არის და უთხარით მადლობა გაწეული სამსახურისთვის.

წერითი კომუნიკაცია მასწავლებელსა და მშობლებს შორის:

• სიტყვებს წერითი კომუნიკაციის დროს დიდი მნიშვნელობა ენიჭება, რადგან ისინი ინფორმაციის გადაცემის ერთადერთი საშუალებაა.
• იზრდება ზრდილობის ნორმების დაცვის მნიშვნელობა, რადგან კომუნიკაციის ეს ფორმა კიდევ უფრო მეტად არის მოკლებული ურთიერთობის სურყოფილების ელემენტებს, მათ შორის, სხეულის ენას, ხმის ტემბრს და ინტონაციას.
• სასურველია, წერისას განსაკუთრებული ყურადღება მიექცეს გამოხატვის სიცხადეს; არ უნდა იქნეს გამოყენებული ბუნდოვანი გამოთქმები და ორაზროვანი სიტყვები, რადგან სხვა ადამიანს დრო სჭირდება იმის დასაზუსტებლად, თუ რას გულისხმობთ თქვენ.
• გასათვალისწინებელია, რომ ნებისმიერი ფორმით გაგზავნილი წერილი არის ფიქსირებული დოკუმენტი.
• მოერიდეთ წერილობით კომუნიკაციას საკამათო საკითხებზე, რადგან არსებობს გაუგებრობის გაღრმავების რისკი.
• წერილობით გაგზავნილი შეტყობინება არ არის ეფექტური, თუ თანამოსაუბრისგან სწარაფ პასუხს ან რეაგირებას ელით.

მშობელთა კრება Online

• არ მოაწყოთ ვიდეო განხილვები საკამათო საკითხებზე.
• სასურველია, admin ფუნქციას ფლობდეს პედაგოგი.
• წინასწარ გააცანით მშობლებს ვიდეოშეხვედრის წესები, განრიგი და რეგლამენტი.
• დაიცავით პერსონალური მონაცემები, მაგალითად, გააკეთეთ ღია განაცხადი, რომ დაუშვებელი და არაეთიკურია ვიდეოშეხვედრის ჩაწერა და მისი გასაჯაროება.
• მიეცით მშობლებს აზრის გამოთქმის შესაძლებლობა.
• თუ რომელიმე საკითხმა აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია, გამოიყენეთ გამოკითხვის ფუნქცია და სადაო საკითხები ხმათა უმრავლესობით გადაწყვიტეთ.
• სასურველია, ვიდეო შეხვედრის დასასრულს, მასწავლებელმა შეაჯამოს დისკუსიის შედეგები და გააცნოს მშობლებს უახლოესი მომავლის გეგმები.
• სასურველია, პედაგოგს მზად ჰქონდეს შეფასების ანონიმური კითხვარის ბმული, მაგალითად, google form-ში, რომელსაც ვიდეოშეხვედრის დაწყებამდე ან დასრულების შემდეგ მშობლები შეავსებენ. ეს დაეხმარება მასწავლებელს, გაზომოს, ერთი მხრივ, მშობელთა ღიაობა, მეორე მხრივ, განსახილველ საკითხებზე მოისმინოს მშობელთა რეალური მოსაზრებები.

…

ახლა, როცა უიმედობის შიშს დედამიწა ხელში უჭირავს, სახლებში გამოკეტილი ადამიანებისთვის სიტყვები შეიძლება ყველაზე ბასრი იარაღი იყოს, რაც კი გაგვაჩნია. არ დავივიწყოთ, რომ დისტანციური სწავლა მხოლოდ დროებითი მოვლენაა.

Covid 19 ჩაივლის…

ჩვენ კი ისე ნუ ვიზამთ, როცა ვირუსი გაგვეცლება, ერთმანეთს თვალი ვერ გავუსწოროთ.

მოულოდნელი კატასროფების შემთხვევაში, ადამიანების ქცევა უკონტროლო და რადიკალური ხდება. ომის მოლოდინში განწყობის კონტროლი შესაძლებელია, თვითმფრინავში მჯდომი ადამიანი სადღაც გულის სიღრმეში კიდევ უშვებს აზრს, რომ შესაძლებელია მიწაზე ფეხი ვეღარასოდეს დადგას, ფლორიდაში წამოკოტრიალებულმა რუჯის მოყვარულმა ადამიანმა იცის, რომ შესაძლოა რომელიმე კატრინა, ელიზაბეტი, მართა, ირმა (ამერიკელმა მეტეროლოგები ქარიშხლებს ცოლებისა და სიდედრების სახელებს არქმევენ ხოლმე) დაატყდეს თავს, მაგრამ არც ერთ სოლოლაკელს თავში აზრადაც არ მოუვა, რომ მაგალითად მთაწმინდა შეიძლება ერთ მშვენიერ დღესაც ცხელი შოკოლადივით ჩამოიღვაროს და გადაეფაროს ქალაქის ცენტრს. ასეთისთვის მზად არ ვართ.

Covid 19-იც რაღაც მსგავსი უცნაური გამოწვევა აღმოჩნდა მსოფლიოსთვის. თითქოს ყველამ ვიცოდით, რომ ეს ოხერი ვირუსები ყოველ წელს ახალი ფორმით გვახსენებენ თავებს, ვიცოდით, რომ გლობალური პრობლემებიც არსებობს, გეიტსები და WHO-ს ეპიდემიოლოგები ფართომასშტაბიან ვირუსულ შემოტევას წინასწარმეტყველებდნენ, მაგრამ კაცობრიობა მაინც დაბნეული დახვდა ამ გამოწვევას და დედამიწა უბრალოდ გაშეშდა მასობრივი საფრთხის წინაშე.
ადრეც ვწერდი, მაკედონელი ჯარისკაცებს შემდეგნაირად ახარისხებდა-მეთქი: მშიერი ლომის წინ გაატარებდა სამხედრო ნაწილს და ვინც ფითრდებოდა, მათ უკანა ხაზში ტოვებდა, ვინც წითლდებოდა – უშვებდა საბრძოლველად ყველაზე რთულ დავალებაზე. რატომ? – გაფითრებული ადამიანი თურმე უცაბედი შიშის დროს მოქმედების უნარს კარგავს და სანამ გონს არ მოეგება, უბრალოდ გადაადგილებაც შეიძლება გაუჭირდეს, გაწითლებული კაცი კი მეტწილად ემოციურად და ინსტიქტით მოქმედებს და თავდაცვის ეს უნებური სურვილი, თვითგადარჩენის გაუაზრებელი წყურვილი ქმედებისკენ უბიძგებს მას.

დედამიწა ამ თავსდამტყდარი უბედურების ჟამს თითქოს გაფითრდა. ყველა სახელმწიფო გაშეშდა, ადამიანები დაიბნენ და შიშმა მოიცვა კაცობრიობა და ამ გლობალური შიშის პირობებში, მაკედონელის ჯარის გადახარისხების სტილი გამახსენდა უცებ – ნაწილი ჩვენგანი პირველივე დღეს გავარდა პროდუქტისა და პირველადი მოხმარების საგნების მოსამარაგებლად, ნაწილს ამისთვის რამდენიმე დღე დაჭირდა.

და მაინც, დარჩნენ ადამიანები, ვინც კრიზისულ სიტუაციაში მშვიდად და აუღელვებლად მოქმედება მოუწიათ. ასეთები ძირითადად ის ხალხი იყვნენ, ვისაც ნებით, თუ უნებლიედ სხვაზე ზრუნვა მოუწიათ ან ეს საკუთარი სურვილით აირჩიეს. სხვაზე ზრუნვა სწორედ გაწითლების ის მომენტია, როცა ადამიანი მოქმედებით ცდილობს თავდაცვას და ამით სხვასაც რგებს და თავსაც.

სწორედ სხვაზე მზრუნველმა ცნობილმა ადამიანებმა, COVID-19-ის მსოფლიო პანდემიად გამოცხადების პირველივე დღეს იგუმანეს ან იწინასწარმეტყველეს, რომ ამ ვირუსს, რამდენიმემილიონიან დაინფიცირებულ და ათასობით გარდაცვლილ ადამიანთან ერთად ექნებოდა ერთი დიდი და უკიდურესად სახიფათო შედეგიც.

თითქოს რა უნდა იყოს ადამიანის სიკვდილზე ფატალურიო, იკითხავს მავანი და თუ პათეტიკური ნაწერი არ გამომივა, ვიტყოდი: ის, რასაც ადამიანი უნდა უფრთხოდეს – „თანაგრძნობის გაქრობა“.

დიახ, მსოფლიოს ბევრმა ჯანსაღად მოფიქრალმა ადამიანმა იწინასწარმეტყველა, რომ ეპიდემიას, როგორც ადიდებულ მდინარეს ნაფოტები, გამოყვებოდა დისკრიმინაციისა და სტიგმატიზაციის უამრავი ფორმა და ეს ფორმები საზოგადოების შავ-ბნელ მხარეებს უცბად გამოაჩენდა.

სოციალური სტიგმა, რომელიც დაავადების შიშმა და შფოთვამ შეიძლება გამოიწვიოს, არახალია. სწორედ ასეთი სტიგმები იყო შავი ჭირის ებრაელებისთვის დაბრალება (ცნობილია, რომ ევროპაში, ებრაულ თემს შორის ეპიდემია არ გავრცელდა, რადგან ეს უკანასკნელნი „განწმენდის“ რიტუალს იცავდნენ და ხელ-ფეხთბანვის რელიგიური წესი ჭირსგან დაცვაში უნებურად დაეხმარათ).

სტიგმა შეიძლება გაჩნდეს, როგორც ადამიანების, ასევე ადგილებისა და ნივთების მიმართაც. სტიგმა იჩენს თავს კონკრეტული ეროვნების, რელიგიური ჯგუფების, აღმსარებლობის ადამიანების სახელის გაგონებაზე.

ცნობილია, რომ ბევრ განვითარებულ ქვეყანაში, ვირუსის გავრცელების პირველივე დღეებში ჩინური წარმოშობის ადამიანების მიმართ წარმოუდგენელი ზიზღი და აგრესია გაჩნდა. მსგავსი ფაქტები მოხდა, სამწუხაროდ საქართველოშიც.

ეს ირაციონალური შიშის სხვაზე გადაბრალება ბუნებრივი და ლოგიკური ამბავია და ფსიქოლოგები სწორედ ამ ირაციონალური განწყობების გააზრებას და თავიდან მოშორებას გვირჩევენ, ჩვენივე მენტალური უსაფრთხოების გამო, რაც ნებისმიერ კრიზისულ ვითარებაში ასე აუცილებელია.

სტიგმა გაჩნდა იმ ადამიანების მიმართაც, ვინც საერთაშორისო მოგზაურობებიდან დაბრუნდნენ. ასეთ ხალხს, ზოგიერთი ჩვენგანი ზიზღითაც კი მოიხსენიებდა „რა ემოგზაურებოდა“, „მაგათ შემოგვიტანეს“, „დარჩეს ყველა გარეთ, მთავარია ჩვენ გადავრჩეთ“ და სხვა. მეტიც, ზოგიერთმა სახელმწიფომ (წუხელ ვუყურებდი რუსეთის ფედერაციის მიდგომას) თავად იტვირთა სტიგმის კანონმდებლის ფუნქცია და სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩამოფრენილ ადამიანებს, როგორც უდიდესი რისკის შემცველ პოტენციურ ბომბებს, პირდაპირ ეთერში და საჯაროდ „ამუნათებდნენ“. მათი სახეები ჯერ ქუჩებში არ გაუკრავთ წარწერით Wanted, მაგრამ სახის ამომცნობის პროგრამით კი ემუქრებიან ყველას, ვინც მათთან მიახლოებას გაბედავს. მოკლედ, ავტორიტარულმა რეჟიმებმა დრო იხელთეს და გაინავარდეს.

უცნაური და თვითსტიგმატიზაციის ფორმები დაფიქსირდა ბევრ ქვეყანაში, როდესაც გამოჯანმრთელებული ადამიანები თავს დამნაშავედ გრძნობდნენ იმის გამო, რომ დააავადნენ და ვირუსის გავრცელების წყაროდ თავადვე იქცნენ. სტიგმის ქვეშ აღმოჩნდნენ სხვადასხვა პროფესიის ადამიანები, ვისაც რისკჯგუფებთან შეხება უწევდათ რომ აღარაფერი ვთქვათ, აეროპორტში მომუშავე ადამიანებზე და მაღაზიის კონსულტანტებზე, სტიგმატიზირებულნი იყვნენ ექიმებიც კი (თავდაპირველად მაინც, სანამ მსოფლიო მათ ტაშს დაუკრავდა), რადგან ვირუსის გავრცელების მაღალ რისკ ჯგუფში ისინიც მოიაზრებოდნენ.

ეპიდემიის გავრცელების პირველივე დღეებში, ვირუსის შესახებ გახსნილ ათობით ჯგუფიდან რომელიღაცაში დაწერეს, მეზობელი მღვდელი შემხვდა ლიფტთან და პირველად შემეშინდა მასთან ერთად დახურულ სივრცეში აღმოჩენისო.

სხვადასხვა საიტებზე, ფსიქოლოგები გვირჩევენ ჩვენი განცდები და ემოციები პოტენციურად სტიგმატიზირებულ ჯგუფებზე ღიად გავუზიაროთ სხვებსაც, რათა ასე დავეხმაროთ ყველა იმ ადამიანს, ვინც ამ საერთო გაჭირვების ჟამს შეიძლება ფიზიკურად ან ემოციურად გარიყულები აღმოჩნდნენ ჩვენ მიერ.

დაავადებულებმა არ უნდა იფიქრონ, რომ მათი ბრალია ის, რომ რაღაც ვირუსი შეეყარათ, არ უნდა სცადონ დამალონ ეს ფაქტი და ამით უარეს საფრთხეში არ უნდა ჩააყენონ სხვა ადამიანები. სნეულების რისკის ქვეშ აღმოჩენილმა პიროვნებებმა ჯანმრთელობაზე უნდა იზრუნონ და არა იმაზე, თუ რას იტყვიან მასზე ის ადამიანები, ვისაც ნებით თუ უნებურად მასთან შეხება მოუწიათ.
„დარჩი სახლში“ არ უნდა იქცეს „დაგდებულიყო სახლში“ ტერმინად და ვირუსთან ბრძოლა შიშის გარეშე, ინფორმირებულობით უნდა გაგრძელდეს.

ნებისმიერი არასწორი ინფორმაციის გაზიარება, ცრუ ფოტოების გავრცელება, ზიზღისა და აგრესიის შემცველი აზრების საჯაროდ თქმა სტიგმატიზირებული ჯგუფების მიმართ რისკის გაზრდას ემსახურება.

ხშირად გადავუხადოთ მადლობა იმ ადამიანებს, ვინც დროულად დაფიქსირდა მედ პუნქტში, ვინც ჩვენთვის შრომობს მიკროფონითა თუ ნიჩბით, საზღვარზე თუ საავადმყოფოში, საცხობში თუ დისტანციურად ნაყიდი საკვების მოწოდებისას.

ერთხელაც, შეიძლება ეს უცნაური ვირუსი ჩვენ სხეულშიც აღმოჩნდეს და 14 დღიანი კარანტინის შემდეგ, არასოდეს დაგვავიწყდეს როგორ გვატკინეს გული უაზრო და უნებური სიტყვითა თუ ქცევით ჩვენთვის სრულიად უცნობმა და ძალიან ახლობელმა ადამიანებმა.

კოლბაში ვერავინ ვიცხოვრებთ, გვირგვინოსან ვირუსსაც დაამარცხებს კაცობრიობა. ადამის დღიდან არ ყოფილა არ გაგვემარჯვა ყველაზე უთანასწორო ბრძოლაშიც კი. ყველა უბედურება გადაივლის, უარესსაც გადაუვლია და იქნებ უფრო რთული დროც დადგეს,  მაგრამ ადამიანებმა სწორედ ასეთ ვითარებაში უნდა გამოვიყენოთ ბუნებისგან ნაბოძები დრო ფიქრისთვის და არა ნერვიულობისათვის მთავარი ადამიანური ჭირი თუ ვერ მოვიხადეთ, ეს ვირუსი შიგნიდან გამოგვხრავს და შეგვჭამს.

სიფრთხილე გვმართებს, ვისაც ვამუნათებთ, მათი ფეხზე წამოსაყენებლები არ ვიყოთ.

გაჭირვებას რა ვუთხარი, თორემ ეს ამბავიც ჩემს ბავშვობაში იქნებოდა ჩამარხული. ხომ არის, რაღაცების ბოლომდე დავიწყება რომ გინდა – ზოგის სამართლიანად და ზოგისაც უსამართლოდ – მაგრამ მაინც გინდა აღარ გაიხსენო.

90-იანების დასაწყისში იყო, სამეგრელო რომ მოოხრდა შინა და უცხო მარბიელებისგან; მერე კიდევ დევნილთა დიდ ნაკადს დაუხვდა ზუგდიდი და ცალკე პრეზიდენტ გამსახურდიას მასპინძლობის გამო, ლამის იყო ოჯახ-ოჯახ აგებინეს ხალხს პასუხი. აი, მაშინ, მე, ჩემი ძმა და და-ძმა თოლორაიები ხუთი-ექვსი წლისები ვიყავით. ერთ ეზოში ვიზრდებოდით და ლუკმას ვიყოფდით, რაც იმათ გაუჩნდებოდათ, ჩვენ გვიტეხდნენ, რასაც ჩვენ გამოგვიგზავნიდნენ, იმათთან ვიზიარებდით. ჩვენი მამები უცხოეთში იყვნენ, რაღაც იმდროინდელი ბიზნესპროექტის მაგვარი უნდოდათ აეწყოთ, მაგრამ კაპიკებს გამორჩებოდნენ ხოლმე, ისიც იშვიათად, თუ გაუმართლებდათ, მაშინ.

სიმინდი და რძის პროდუქტი მაშინ არ აკლდა სამეგრელოს, ბებიაჩემი სოფლიდან შვიდ კილომეტრს გამოივლიდა უტრანსპორტობაში, ადუღებული რძე რომ მოეტანა და მხოლოდ ათი წუთით დარჩებოდა ჩვენსას, – ქალაქში თქვეს, ეგებ ავტობუსი იყოს ხუთზე და წამიყოლოს ცაიშისკენო. ძროხებიც ჰყავდა, ქათმებიც და ისეთი შებოლილი ყველი მოჰქონდა, მისი უკეთესი მაგის მერე აღარც გამისინჯავს.

მენიუს წამყვანი ატრიბუტები, ცხადია, ღომი-ყველი და ლობიო იყო, თანდართული კომბოსტოს მჟავეთი. სკოლიდან დაბრუნებულები გემრიელ და არომატულ სადილს რომ მოვილევდით, ღუმელზე შემოდგმულ ქვაბს მივადგებოდით, სადაც ღვთაებრივი დესერტი გვეგულებოდა.

ალიო ქობალიას „მეგრულ ლექსიკონში“ ნახვაწა ამგვარადაა განმარტებული: „ღომის ქერქი, შერჩენილი ქვაბის ფსკერსა და კედლებზე“. კეთილი და პატიოსანი, მაგრამ მოდით, ამ განმარტების შიგანშიც შევიჭვრიტოთ ერთი:

დანა-ჩანგლებით შეიარაღებულები ქვაბის კედლებიდან ვაცლით ქერქს, ზოგი მჭიდროდაა აკრული, მიმხმარია, მაგის ჩამოცლას სხვა გემო და შიშხათი აქვს, სურნელიც სხვანაირი ასდის. ნაკუწ-ნაკუწ იცლება ხრატუნა ნახვაწა, თეფშზე გადმოგვაქვს ან ხელში ვიჭერთ მოზრდილ ნაჭერს და ვაკნატუნებთ. აკნატუნე და რაზეც გინდა ილაპარაკე, წყალს მოგთხოვს თუ პურს! ჰა და ჰა, ერთი-ორჯერ კბილებშუა გაგეჩხიროს ან ღრძილს გაეხახუნოს უსიამოდ, წამსვე მოუნაცვლებ გვერდს და შენია!

თოლორაიებთან ვართ, ადამიანურ დუმილს მთლიანად თრგუნავს ნახვაწას კნატუნი და ხრაშუნი. ვხედავ გამომელია, ვის გინდა თხოვო, ნინიკოსკენ ვაპარებ თვალს, ისიც მამჩნევს, მცირე ნაჭერს გამომიწვდის და ამით კმაყოფილი მეუბნება:

– იცი, ჩემმა კლასელმა რა მითხრა?

– რაო?

– ნახვაწა ისე მიყვარს… ისე მიყვარსო, რომ აი, სნიკერსს მირჩევნიაო.

ამის თქმა იყო და – უაჰაჰაჰა, – აგვიტყდა სიცილი, გაგვცვივდა ხელიდან შერჩენილი ნახვაწები, ცრემლი წაგვსკდა, ერთმანეთს ვაწყდებით ბიჭები, ნინიკო კი გაკვირვებული გვიყურებს, მერე თვითონაც ეღიმება, მაგრამ უკან არ იხევს.

– არა, როგორ თქვა, რას მირჩევნიაო? – არ ვეშვებით.

– დამანებეთ თავი!

– თქვი, თქვი, როგორო, რას მირჩევნიაო?!

უაჰაჰა, უაჰაჰა…

გაჭირვებას და ამ ნაუცბათევად ჩამოვარდნილ კრიზისს რა ვუთხარი, თორემ არც გამახსენდებოდა ეს ეპიზოდი – სევდიანიც და სასაცილოც. ბავშვი რისი ბავშვია, ყველაზე დამთრგუნველი უპურობა, ტკბილეულის გაქრობა თავისი რეალობით – ნახვაწის ყოველდღიური ულუფით – არ გააქარწყლოს, არაფრად აქციოს ფუფუნების საგნები. ის, რაც ყველაზე მეტად ენატრება და უნდა, მაგრამ მიუწვდომელია, ამიტომ რაღაცით უნდა დააკნინოს, იმისი გემო იმ რაღაცაში, მისთვის ხელმისაწვდომში უნდა გააზავოს, გადმოასახლოს…

ეგ იყო ის დრო, დუხჭირი და დაუწყობელი, მაგრამ მის გაუხსნებლადაც რომ ვერ გაგვიძლია?!

დაწყებით საფეხურზე გრამატიკის სწავლებისას მასწავლებლები ვაწყდებით რიგ სირთულეებს, რომელთა გადალახვა არცთუ ისე ადვილია. მოსწავლეებს უჭირთ სიტყვებისთვის კითხვის სწორად დასმა და სიტყვების დაკავშირება გრამატიკულ ტერმინებთან, რადგან ამ ასაკის ბავშვს მხოლოდ რეალურ, კონკრეტულ ობიექტებზე შეუძლია სააზროვნო ოპერაციების ჩატარება.

საკუთარი პედაგოგიური პრაქტიკის დროს აღმოვაჩინე, რომ მოსწავლეებს ყველაზე მეტად გაუჭირდათ გრამატიკული საკითხების პრაქტიკასთან დაკავშირება. მეტყველების ნაწილების შესწავლისას ხშირად ერეოდათ ისინი ერთმანეთში, უჭირდათ კითხვების სწორად დასმა. ვერ ხვდებოდნენ, რა საჭირო იყო მეტყველების ნაწილების შესწავლა. ვხვდებოდი, რომ უნდა მეპოვა განსხვავებული მეთოდი, რომლის დახმარებითაც საინტერესოდ და, იმავდროულად, ხალისით შევასწავლიდი გრამატიკულ საკითხებს.

იმისთვის, რომ გრამატიკის გაკვეთილები საინტერესო და ადვილად გასაგები გამეხადა, მიზნად დავისახე, შემექმნა მოსწავლეთა საჭიროებას მორგებული რესურსები. ასე შევქმენი „გრამატიკის დღიური“. ყოველი ახალი საკითხის შესწავლისას დღიურში ვაწებებ წინასწარ გამზადებულ და ამობეჭდილ საკითხებს. საკითხებს სქემების სახეს ვაძლევ, რათა ადვილად გასაგები იყოს. ყოველ საკითხს ერთვის მაგალითები და მოსწავლეს შეუძლია, თუ დაავიწყდა, დამოუკიდებლად გაიხენოს როგორც თეორიული მასალა საკითხის შესახებ, ისე პრაქტიკული მაგალითები.

პოზიტიური საკლასო გარემოს შექმნისა და მოსწავლეთა მოტივაციის გაზრდის მიზნით გადავწყვიტე, ჩამეტარებინა საინტერესო ექპერიმენტი – მეტყველების ნაწილები აღმოჩენებით მესწავლებინა და ეს პროცესი დამეკავშირებინა ყოველდღიურ საქმიანობასთან.

წარმოგიდგენთ ჩემ მიერ ჩატარებულ ერთ-ერთ გაკვეთილს, რომელზეც მოსწავლეებმა, ცხელი შოკოლადის მომზადების პროცესში, აღმოაჩინეს და დაასახელეს მეტყველების ნაწილები.

კლასი: მე-3

მოსწავლეთა რაოდენობა: 16

გაკვეთილის თემა: მეტყველების ნაწილები

გაკვეთილის მიზანი: ცხელი შოკოლადის მომზადების პროცესში მოსწავლემ ამოიცნოს და დაასახელოს მეტყველების ნაწილები.

ესგ-ის სტანდარტის შედეგები და ინდიკატორები:

ქართ.დაწყ.(I).14. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ნაცნობი ლექსიკის, ენობრივ-სინტაქსური კონსტრუქციებისა და სტრუქტურული ელემენტების ადეკვატურად გამოყენება; კალიგრაფიისა და მართლწერის ნორმების დაცვა.

• იყენებს ზმნას სათანადო პირისა და რიცხვის ფორმით;
• სათანადოდ იყენებს პირის ნაცვალსახელებს;
• სწორად უხამებს ზმნას სახელს პირსა და რიცხვში, სწორად ათანხმებს რიცხვით და /ან ზედსართავ სახელსა და არსებით სახელს ბრუნვასა და რიცხვში;

წინა მოსამზადებელი სამუშაოები:

გაკვეთილის ჩატარებისთვის საჭიროა:

• მეტყველების ნაწილების ცხრილი;
• დიდი საერთო ცხრილი – გაკვეთილის შეჯამებისთვის;
• ცხელი შოკოლადის მოსამზადებლად საჭირო ნივთები და მასალები:

ადუღებული წყალი ან რძე, შოკოლადის ფხვნილი, შაქარი, მუყაოს ჭიქები, კოვზები, ჩაიდანი.

(მასწავლებელს მშობლებისგან უნდა ჰქონდეს ინფორმაცია იმის შესახებ, რომ მოსწავლეები არ არიან ალერგიულები რომელიმე პროდუქტის მიმართ).

გაკვეთილის მსვლელობა

აქტივობა1. მასწავლებელი მოსწავლეებს აცნობს გაკვეთილის მიზანს და შეფასების რუბრიკას.

მასწავლებელი მოსწავლეებს უსვამს კითხვებს: შეგვიძლია თუ არა არსებითი სახელების „დაგემოვნება“? რომელ ზმნებს ვიყენებთ შინ, საოჯახო საქმიანობის დროს? მოსწავლეები გამოთქვამენ ვარაუდებს.

მასწავლებელი მოსწავლეებს აჩვენებს ნივთებს და საკვებ პროდუქტებს და ეკითხება: რა შეიძლება მოვამზადოთ ამ პროდუქტებისგან?

დიალოგის შემდეგ მასწავლებელი მოსწავლეებს ურიგებს ცხრილებს და უხსნის, რომ მათ უნდა მოამზადონ ცხელი შოკოლადი და მომზადების პროცესში გამოყენებული ყველა სიტყვა დააკავშირონ შესაბამის მეტყველების ნაწილთან.

აქტივობა 2. ცხელი შოკოლადის მომზადების პროცესი

მასწავლებელი კლასს ყოფს რამდენიმე ჯგუფად, ურიგებს საჭირო ნივთებს და მიუთითებს: დამოუკიდებლად მოამზადონ ცხელი შოკოლადი, დააკვირდნენ კეთების პროცესს, დაასახელონ, რომელ ნივთებსა და პროდუქტებს გამოიყენებენ. დასახელებული სიტყვები შეიტანონ ცხრილში შესაბამისი მეტყველების ნაწილების გრაფაში.

თითოეული ჯგუფი აკეთებს მხოლოდ მათთვის განსაზღვრული რაოდენობის ცხელ შოკოლადს. ჯგუფის წევრებს შორის ფუნქციები განაწილებულია და ჯგუფის ყველა წევრი მონაწილეობს როგორც შოკოლადის მომზადებაში, ისე სიტყვების დახარისხებასა და ჩაწერაში.

მასწავლებელი აკვირდება მუშაობის პროცესს. მიდის ყველა ჯგუფთან და უსვამს რამდენიმე კითხვას: რა პროდუქტი გამოიყენეთ? რა რაოდენობის? როგორი იყო პროდუქტები?

მას შემდეგ, რაც ყველა ჯგუფი დაასრულებს ცხელი შოკოლადის მომზადებას, თითოეული მოსწავლე დააგემოვნებს მას. დაგემოვნების შემდეგ კიდევ ერთხელ შეავსებენ ცხრილს.

აქტივობა 3: საერთო საკლასო ცხრილის შევსება

ცხელი შოკოლადის დაგემოვნებისა და ჯგუფებში ცხრილების შევსების შემდეგ მასწავლებელი მოსწავლეებს აჩვენებს საერთო საკლასო ცხრილს. ცხრილში თითოეულმა ჯგუფმა უნდა შეიტანოს მის მიერ მოგროვებული მონაცემები. საერთო ცხრილის შევსების შემდეგ მასწავლებელი ეკითხება მოსწავლეებს: რომელი სიტყვები იყო საერთო და რომელი – განსხვავებული? რა გაუადვილდათ? რა გაუჭირდათ? რა სიახლე აღმოაჩინეს გაკვეთილზე? რას გაიმეორებდნენ შემდეგ გაკვეთილზე?

აქტივობა 4: გაკვეთილის შეფასება

გაკვეთილის დასრულებამდე მასწავლებელი მოსწავლეებს სთხოვს, ჯგუფების მიხედვით შეაფასონ ერთმანეთი. მოსწავლეებს ინდივიდუალურად ურიგებს გასასვლელ ბილეთებს და სთხოვს, შეაფასონ გაკვეთილი.

შეფასების რუბრიკა