გასული საუკუნის მეორე ნახევრიდან მთელ მსოფლიოში დაიწყო თანამედროვე ტექნოლოგიების მასობრივი გავრცელება. რადიომ, ტელევიზიამ და ინტერნეტმა თითქმის ყველა ოჯახში, ყველა სახლში შეაღწია. კომუნიკაციის ახალი და ეფექტური საშუალებების რიგით მოქალაქეთა ყოველდღიურ ცხოვრებაში დამკვიდრებამ მეცნიერები განსაკუთრებული ტიპის – ინფორმაციულ – საზოგადოებაზე აალაპარაკა. ცხადია, შეიცვალა პოლიტიკური ურთიერთობის ტრადიციული ფორმებიც. პოლიტიკა დაემორჩილა მედიის ფუნქციონირების ფუნდამენტურ კანონებს, პოლიტიკურმა ცხოვრებამ და დაპირისპირებამ ვირტუალურ სივრცეში გადაინაცვლა, ხოლო სახელმწიფო მოღვაწეთა უმთავრეს იარაღად საინფორმაციო კამპანიების წარმოება იქცა.

მედიის საშუალებებს შორის საარჩევნო პროცესზე ყველაზე დიდ და მომგებიან ზემოქმედებას მაინც ტელევიზია ახდენს. ცისფერი ეკრანისა და პოლიტიკის ურთიერთმიმართების მკაფიოდ წამოსაჩენად აშშ-ის უახლესი ისტორიიდან რამდენიმე საინტერესო ფაქტის განხილვაც საკმარისია.

1960 წელს ამერიკაში პრეზიდენტობის კანდიდატებს შორის პირველი სატელევიზიო დებატები გაიმართა, სადაც ერთმანეთს ორი ლეგენდარული პოლიტიკოსი – რიჩარდ მილჰაუს ნიქსონი და ჯონ ფიცჯერალდ კენედი – დაუპირისპირდა. დებატების შემდეგ ჩატარებულ არჩევნებში დემოკრატთა მდიდარმა კანდიდატმა მიზერული უპირატესობით გაიმარჯვა. ანალიტიკოსები დღემდე ამტკიცებენ, რომ წარმატებული რესპუბლიკელი ვიცე-პრეზიდენტის ფიასკო სატელევიზიო ორთაბრძოლამ განაპირობა. მოსახლეობას შეუმჩნეველი არ დარჩენია ნიქსონის გაფითრებული სახე და არცთუ ხალისიანი მიხრა-მოხრა. ლაღი და მოღიმარი სენატორის მიმართ ისინი უფრო მეტი სიმპათიით განეწყვნენ.

პოლიტიკის მკვლევარები ხშირად იხსენებენ 1976 წლის საპრეზიდენტო დისკუსიასაც. ამჯერად ერთმანეთს უპირისპირდებოდნენ დემოკრატთა ქარიზმატული ლიდერი ჯიმი კარტერი და მოულოდნელად გაპრეზიდენტებული ჯერალდ ფორდი. ღია ეთერის მიმდინარეობისას მელოტ რესპუბლიკელს პირდაპირ შუბლზე ეცემოდა სატელევიზიო პროჟექტორების ძლიერი შუქი… უნებურმა ინციდენტმა უდავოდ მოახდინა გავლენა ფორდის რეიტინგის უფრო მეტად შემცირებაზე.

შეუძლებელია დავივიწყოთ 1992 წლის საპრეზიდენტო შერკინებაც. ღია ეთერში, რიგითი დასაქმებულისთვის პასუხის გაცემამდე, მოქმედმა პრეზიდენტმა ჯორჯ ბუშ უფროსმა მაჯის საათზე დაიხედა. საზოგადოებამ კონსერვატორი კანდიდატი გულისხმიერ და ყურადღებიან ბილ კლინტონთან შედარებით მასებისგან გაუცხოებულ პოლიტიკოსად აღიქვა, რომელსაც ადამიანებთან ურთიერთობისთვის დროის გამონახვა უჭირს. ბევრი სწორედ ამ საბედისწერო შეცდომას უკავშირებს რესპუბლიკური პარტიის გამარჯვებისთვის აუცილებელი რამდენიმე პროცენტის დაკარგვას.

სატელევიზიო დებატებთან ერთად ინფორმაციულ საზოგადოებაში პოლიტიკური უპირატესობის წარმოჩენის კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მეთოდი გამოიკვეთა: წარმატებული საზოგადოებრივი კამპანია წარმოუდგენელია სპეციალური სარეკლამო რგოლების გარეშე.

საზოგადოებრივი აზრის ამერიკელ მკვლევართა ნაწილი გამოყოფს ორ საარჩევნო კლიპს, რომლებიც, ფაქტობრივად, სამუდამოდ აღიბეჭდა აქტიურ მოქალაქეთა ცნობიერებაში. საგულისხმოა, რომ მათ რამდენიმე ძალიან სერიოზული დეტალი აერთიანებთ: ორივე მათგანი რამდენიმე წამს გრძელდება, ძალიან მარტივი შინაარსისაა და ოპონენტის დისკრედიტაციაზეა ორიენტირებული.

1964 წლის საპრეზიდენტო არჩევნებში ლინდონ ჯონსონის ტრიუმფს პატარა გოგონა დეიზის უკავშირებენ. დეიზი პოლიტიკური რეკლამის მთავარი გმირია, რომლის კეთილდღეობასაც საფრთხეს მილიტარისტი კანდიდატი ბარი გოლდუოტერი უქმნის.

1984 წელს, პრეზიდენტ რონალდ რეიგანის მხარდამჭერმა კამპანიამ – “It’s morning in america again” – დაამზადა 30-წამიანი ვიდეო, რომელიც დღემდე რჩება პოლიტიკური მარკეტინგის ერთ-ერთ საუკეთესო ნიმუშად. მასში დემოკრატიული პარტიის ეკონომიკური პოლიტიკაა გაკრიტიკებული. “Reaganomics”-მა გამანადგურებელი დარტყმა მიაყენა მაშინდელი ოპოზიციის ისედაც შერყეულ პოზიციებს.

ამრიგად, ტელევიზია მანიპულირების, საზოგადოებრივი აზრის გარკვეული ჯგუფისთვის სასარგებლოდ ჩამოყალიბების საუკეთესო საშუალებაა და ჭკვიანი ადამიანებისგან ფრთხილ დამოკიდებულებას მოითხოვს.

შვილები ქალაქში დაზარდა, ქალაქის სკოლებში მისცა სწავლა-განათლება და თვითონ კი გამუდმებით სოფლისკენ მიუწევდა გული – ხან სად მასწავლებლობდა, ხან სად გაუშვებდნენ დირექტორად.

ყველა დირექტორი ხომ ჯერ მასწავლებელია, ამიტომ მამაჩემიც, პირველ ყოვლისა, ისტორიის მასწავლებლის შვილი იყო, ოღონდ იმ განსხვავებით, რომ მამამისი მის სკოლაში არ ასწავლიდა. ეს, მე თუ მკითხავთ, ძალიანაც კარგია და ახლავე ავხსნი, რატომ არის კარგი.

მასწავლებლის შვილების მიმართ ძირითადად ერთგვაროვანი დამოკიდებულება არსებობს: განსმდგომი, შორიდან მაცქერალი კაცისთვის ეს პრივილეგიაა, რომლითაც შეუძლებელია მოსწავლემ არ ისარგებლოს, მით უმეტეს, თუ მისი მშობელი მისსავე სკოლაში ასწავლის, ან უფრო მეტი – კლასის დამრიგებელია, ან კიდევ უფრო მეტი – სკოლის დირექტორი. გარდატეხის ასაკში მყოფი მოზარდის თვითდამკვიდრებისთვის ხშირად ხელშემწყობი ფაქტორია ისეთი დედა ან მამა, რომელსაც, სხვა მოსწავლეებისგან განსხვავებით, არა მარტო სკოლაში ხედავს, არამედ ოჯახშიც.

მაგრამ მთლად ასე იდეალურადაც არ არის საქმე. მიუხედავად იმისა, რომ პირადად შევსწრებივარ მასწავლებლის გაყოყოჩებული შვილების შემაწუხებელ და ხშირად აუტანელ საქციელს, მაინც მგონია, რომ მასწავლებლის შვილობა ტვირთია და მეტი არაფერი. რა თქმა უნდა, სასიამოვნოა, როცა მშობელი შენ გვერდით გეგულება, მაგრამ ალბათ არსებობს სტერეოტიპები, რასაც მასწავლებლის შვილი ვერსად წაუვა.

პირველი: ყველას ჰგონია, რომ მასწავლებლის შვილი აუცილებლად ბეჯითი და ფრიადოსანი უნდა იყოს (ამით იგი ძალიან ჰგავს მღვდლის შვილსაც, რომელიც, ხალხის აზრით, მორწმუნეობისა და ეკლესიურობის მაგალითს უნდა აძლევდეს თანატოლებს) – ეს ისეთ ჭეშმარიტებადაა მიჩნეული, რომელიც გადასინჯვას არ ექვემდებარება.

მეორე: მასწავლებლის შვილი მოწესრიგებული უნდა იყოს, არ უნდა იგვიანებდეს, არ აცდენდეს გაკვეთილებს, არ მიდიოდეს შატალოზე, უფრო მეტი ყურადღებით ეკიდებოდეს პირად ცხოვრებას, ბევრი რამისგან იკავებდეს თავს. ამავე დროს, მას არ უნდა ავიწყდებოდეს თანაკლასელის დაბადების დღე და გაკვეთილების ცხრილი.

ამ ყველაფერთან ერთად, მასწავლებლის შვილი მაინც არ ინდობა, თითქოს სხვა სოციალური კლასია, სხვაგვარ მიდგომასა და დამოკიდებულებას საჭიროებს.

და ასე შემდეგ და ასე შემდეგ…

ბესიკ ხარანაულმა ერთხელ, პირად საუბარში გაიხსენა, როგორ აბეზრებდა მასწავლებელს თავს ცელქობით. ის კიდე პირდაპირ ხომ ვერ მიახლიდა კოლეგისა და თანამშრომლის შვილს, შე ასეთო და ისეთოო. უყურა, უყურა თურმე დიდხანს გამწარებულმა და ბოლოს სიბრაზენარევი არტისტულობით უთხრა:

– მადლობთ, ხარანაული!

სტერეოტიპები აყალიბებენ და წარმართავენ საზოგადოებრივ აზრს, ქცევისა და თამაშის წესებს. ამ წესების დარღვევა მტკივნეულია ყველასათვის და ხალხი ხშირ შემთხვევაში შეუწყნარებელი ხდება ასეთი პიროვნებებისა და მათი „თავისუფალი გამოხდომების” მიმართ.

ალბათ ამიტომაც – ამ წესების, გაბატონებული შეხედულებების ტყვეობაში მოქცეული, მახსოვს, სულ ორჯერ ვარ ნამყოფი სოფლის სკოლაში ბაბუაჩემის დირექტორობის დროს. პირველად, აგვისტოში, როცა არდადეგები იყო და უბრალოდ წამიყვანა – დერეფნებში მატარა, ერთი ხანობა თავის კაბინეტშიც დამსვა, მერე მთელი ეზო შემოვიარეთ, შემოგარენი მოვათვალიერეთ.

მეორედ კი მაშინ, მესამე თუ მეოთხე კლასში ვიქნებოდი, უთენია რომ მივადექით სკოლას. კაციშვილი არ ჭაჭანებდა, მხოლოდ ასაკოვანი კაცები უსხდნენ მაგიდას ფიზკულტურის დარბაზში და ჭადრაკს თამაშობდნენ. ბაბუას გაეღიმა. ერთი იმათგანი, თქვენ წარმოიდგინეთ, მეცნო კიდეც, სადღაც მენახა. დაბნეული და ერთთავად დაბღვერილი სახე ჰქონდა, ფიგურებს მოულოდნელად დასტაცებდა ხელს, ერთი ადგილიდან მეორეზე გადასვამდა და დასძახოდა გამწარებით:

– შტიკ!

– შტიკ კი არა, ქიშ, ბიჭო! – უსწორებდა მეორე. ის კი, ისევ და ისევ: შტიკ. შტიკ. შტიკ.

დაბოლოს, როცა მოწინააღმდეგის მეფე თავისი ეტლითა და ლაზიერით მიიმწყვდია, უეცრად გაეხსნა სახე და ლმობიერად წარმოთქვა:

– შტიკ ბეხერუმ!

ჰოდა მაშინ გამახსენდა ის კაცი: მე და მისი ბიჭი ფეხბურთს ვთამაშობდით ერთად, მამაც დაჰყვებოდა ვარჯიშებზე და ხუმრობდნენ, – სკოლაში ხომ თავისი შვილის მასწავლებელია, სკოლის გარეთაც არ ეშვება, კუდში დასდევსო.

ამ დროს მინდოდა იმ კაცთან მივსულიყავი და მეთხოვა, დაენებებინა შვილისთვის თავი და თამაშები ჯანდაბას, მაგრამ ყოველ ვარჯიშზე მაინც ნუღარ მოვიდოდა; მეორე მხრივ, ის ქილიკა ბიჭებიც მინდოდა დამერწმუნებინა, რომ მასწავლებლის შვილობა პრივილეგია კი არა, ტვირთია. ტვირთი.

(ცაიშის საჯარო სკოლა, 2013)

რა თქმა უნდა, ჩემი სუბიექტური დამოკიდებულება ზემოთ ჩამოთვლილი დღეების მიმართ არაფერს ცვლის. ადამიანები დღესასწაულებს წლიდან წლამდე ელოდებიან, მე კი მირჩევნია, როგორც ქალს, შეყვარებულს და დედას, წელიწადში ბევრი დღე მქონდეს, იმდენი, რამდენიც მომინდება. მიმაჩნია, რომ ასე ცხოვრება უფრო საინტერესოცაა და გაცილებით სამართლიანიც, ამიტომ წითლად მონიშნულ თარიღებს ყურადღებას არ ვაქცევ, ნებისმიერი დღე, როცა ბედნიერი ვარ, ჩემი დღეა.

მიუხედავად ამისა, ხშირად ვფიქრობ მათზე, ვისთვისაც ცხოვრება სხვაგვარადაა მოწყობილი, განსაკუთრებით კი სწორედ მარტის პირველ დღეებში ვფიქრობ იმ ქალებზე, ვისაც, რბილად რომ ვთქვათ, უფრო ნაკლებად გაუღიმა ბედმა, ვიდრე მე. ვფიქრობ მათზე, ვისთვისაც სამყარო თვალების გარშემო შემოხვეული შავი ნაჭრით შემოისაზღვრება, მათზე, ვისაც საკუთარმა გარემომ სხვა არჩევანი არ დაუტოვა და სიკვდილის იარაღად აქცია, მათზე, ვისთვისაც ჩემი ჩვეულებრივი ცხოვრება, შესაძლოა, საოცნებო იყოს, ვისთვისაც ჩემი თავისუფლება მიუწვდომელი ფუფუნებაა, ვისაც მხოლოდ ფილმებში უნახავს ის ტანსაცმელი, მე რომ ყოველდღე მაცვია.

ვფიქრობ იმ ქალებზე, რომლებიც ჩემგან არც ისე შორს ცხოვრობენ, თითქოს იმავე სოციუმში იზრდებიან, სადაც მე გავიზარდე და მაინც ბევრად განსხვავებული ყოფა ხვდათ წილად. მათი ცხოვრება მორჩილებაა, მრავალსულიანი ოჯახისთვის მომზადებული სადილ-ვახშამი და ენის წვერზე შეკავებული საკუთარი აზრი, საღამოობით სერიალების ყურება და წამიერად გაფიქრება, რომ შეიძლებოდა, ყველაფერი სხვანაირად ყოფილიყო.

ვფიქრობ და ერთი კითხვა მაწუხებს – ნუთუ ერთი დღე, თუნდაც სამი, საკმარისია? ნუთუ წელიწადში სამმა თაიგულმა შეიძლება ქალს ბედნიერად აგრძნობინოს თავი? ნუთუ შეუძლებელია, ვცხოვრობდეთ სამყაროში, სადაც არავის დასჭირდება ქალთა უფლებებზე ლაპარაკი და ქალებს ექნებათ იმდენი დღე, რამდენიც თავად მოუნდებათ?

ამ დღეებში, მარტის დასაწყისში, განსაკუთრებით ხშირად მახსენდება შირინ ებადი, ირანელი ნობელიანტი, რომელსაც რამდენიმე წლის წინ მექსიკაში გამართულ კონფერენციაზე მოვუსმინე. ის იდგა ორიათასკაციანი აუდიტორიის წინაშე და თავის ენაზე ჰყვებოდა სამშობლოს შესახებ, რომელმაც მას, წარმატებულ ადვოკატ ქალს, თავისუფლების სიყვარული არ აპატია. მიუხედავად იმისა, რომ თარგმანში ემოციის დიდი ნაწილი იკარგება, ჩვენ მთელი სიმძაფრითა და სიცხადით აღვიქვამდით ყოველ სიტყვას, რომელსაც ებადი წარმოთქვამდა.

რა გასაოცარიც უნდა მოგეჩვენოთ, ებადისთან ერთად ბოლო ხანს ყველაზე ხშირად მახსენდება ჩემი ქართულის მასწავლებელი, რომელიც არასოდეს მელაპარაკებოდა სტანდარტული ფრაზებით და უფრო მეტ დროს სწორედ იმ საკითხებს უთმობდა, რომლებიც ტექსტში წინა პლანზე არ იყო წამოწეული. მას არ მორიდებია, ეთქვა ჩემთვის, თოთხმეტი წლის გოგოსთვის, რომ შუშანიკისა და ვარსქენის დაპირისპირება, რომელიც ესოდენ მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ეკლესიისა და სახელმწიფოსთვის, მეორე მხრივ, ოჯახური კონფლიქტი იყო – ქმარმა ცოლს უღალატა და მისი უფლებები უხეშად დაარღვია. ის ყოველთვის მელაპარაკებოდა თავისუფლებასა და სიყვარულზე, ქალის ძლიერებასა და როლზე და ახლა, როცა ვხვდები, რომ წელიწადში უამრავი დღე მეკუთვნის და არა ერთადერთი 8 მარტი, უზომოდ მადლობელი ვარ მისი.

შესაძლოა, ბევრმა იფიქროს, რომ ჯერ საკმარისი ცხოვრებისეული გამოცდილება არ მაქვს, სკოლის მერხიდან სულ რაღაც ათი წლის წინ ავდექი და ჩემი წარმოდგენა ოჯახური ყოფის შესახებ საკმაოდ ბუნდოვანია (ჩვენ ხომ გვიყვარს ასეთი შეფასებები), მაგრამ რაც დრო გადის, მით მეტად ვრწმუნდები, რომ მხოლოდ განათლებული ქალი შეიძლება იყოს თავისუფალი, ამ სიტყვის საუკეთესო გაგებით. ისიც კარგად ვიცი, რომ ჩაკეტილ საზოგადოებაში განათლება ქალს მხოლოდ ტვირთად აწვება, მაგრამ ვიტოვებ უფლებას, არ მჯეროდეს იმის, რომ ერთი მერცხალი გაზაფხულს ვერ მოიყვანს.

ძვირფასო მასწავლებლებო, როცა 8 მარტს ყვავილებით ხელდამშვენებული შეხვალთ გაკვეთილზე, აუცილებლად უამბეთ თქვენს მოსწავლეებს ამ დღესასწაულის თავდაპირველი იდეის შესახებ, რადგან აქ მთავარი სწორედ იდეაა და არა თავად დღესასწაული, უთხარით გოგონებს, რომ მათი ძალა წარმოუდგენლად დიდია, რომ ცხოვრება გაცილებით მშვენიერია მაშინ, როცა მას თავად განაგებ და არ გეუხერხულება, ქუჩაში გასულმა ყვავილები საკუთარი თავისთვისაც იყიდო, უთხარით ბიჭებს, რომ მათი კეთილშობილება სწორედ მათ გვერდით მდგომი ქალების თავისუფლებით იზომება, უთხარით ყველა მოსწავლეს, რომ სამყაროს წონასწორობის საიდუმლო თანასწორობაში მდგომარეობს, თანასწორობა კი მხოლოდ კარგი განათლებით მიიღწევა.

ანდა, ნუ დაელოდებით მომავალი წლის 8 მარტს, დღესვე უთხარით მათ ეს ყველაფერი, გაუმეორეთ ხვალაც, ზეგაც, ყოველდღე და ერთხელაც აუცილებლად დაიჯერებენ იმას, რისიც მე ასე მტკიცედ მჯერა – მე ბევრი დღე მაქვს. დღესაც ჩემი დღეა.

გურიაში, ბავშვობაში, როცა საქმე და დარდი ნაკლები იყო – ბებიაჩემების (ხან ერთ, ხან მეორე სოფელში) ხმა იყო ჩემი მაღვიძარა, ქათმებს რომ უხმობდნენ: მოჭიის, ჭის, ჭიის. მე მგონი, ყველაზე უფრო, დრო მაღვიძარებს ცვლის. უფრო ზუსტად რომ ვთქვათ, მაღვიძარების ცვლილება მიანიშნებს სხვა დანარჩენს.

მოგესალმებით. მე გიორგი კეკელიძე ვარ. ვსწავლობდი ქალაქ ოზურგეთში. როგორც კი სწავლა დავიწყე – მაღვიძარაც შეიცვალა. ეს დედაჩემი იყო. დილაობით ელ–ენერგია იმ დროს დიდი იშვიათობაა და თუ კი – ქვევით ტელევიზორში, რომელსაც ჩემსავით თავში წამორტყმით ვაღვიძებდით ხოლმე – გადიოდა პროგრამა ალიონი, ენთო ღუმელი (ზამთარ–ზაფხულ), პური–ყველი–ჩაი, წინაღამით ჩალაგებული ჩანთა. თავიდან დავდიოდი მშობლებთან ერთად (მონაცვლეობით), მერე მეზობლების ბავშვებთან და ბოლოს მასწავლეს, ერთ მოსახვევში დიდი შავი ძაღლი ება ჭიშკართან. ბინძური, წირპლიანი თვალები ჰქონდა. იქ უნდა მიმეხვია და პირდაპირ წავსულიყავი. მერე აღმართი იყო და ბოლოს სკოლა.

ქალაქ ოზურგეთის ეგნატე ნინოშვილის სახელობის # 1 საშუალო სკოლა. ეს ეგნატე სულ ჩიოდა თურმე, კარგი მასწავლებელი არ მყავდაო, თორემ რუს პისაწელებს ნიჭით როდი ჩამოუვარებოდიო და სხვანი. ჩემს სკოლაში კარგი მასწავლებლები იყვნენ – ნაწილი მათგან გარდაიცვალა. იმის თქმა მინდა, რომ უმეტესი ცოცხალია და დღესაც ასწავლის. მომჭერით თავი პათეტიკისთვის და მერე კიდევ მეორედ მომკალით, თუ ასე არ იყოს – სკოლაში რომ ავედი, წლების გასულიყო – ცარიელში, არდადგებისას. ისეთი საქმე დამემართა – სადმე დაშორებულ შეყვარებულს რომ დაინახავ – კისერში ბურთი და … ბურთს იქაც ვთამაშობდით, ნაძვნარში. და სხვა ამბებიც ბუნებრივია – ვირობანა, შატალო და ასეთიც: დავალება სახლში დამრჩა მეთქი და წადი მოიტანეო. წავედი და გზაზე დავწერე, მთელი კილომეტრნახევარი კი უნდა მეარა. ჰოდა, გზებს მივუბრუნდეთ. რადგან სკოლაზე და მასწავლებლებზე წერა დავიწყე, ეს ამბავი არანაკლებ საყურადღებოა – მთელი თავისი გამოგონილი, მაგრამ მაინც მნიშვნელოვანი საკრალურობებით. ერთ ქუჩაზე იყო მონაკვეთი, უსახლო – მხოლოდ ჩაის ბუჩქები. ყველაზე უფრო იმ ნაწილის გავლა მეზარებოდა. შეიძლება მეშინოდა კიდეც. მსოფლიოში უგრძეს მანძილად მეჩვენებოდა. თავის დასაძვრენად მოვიგონე. სკოლის მასწავლებლებს სახელ–გვარებს ვუნაცვლებდი. მაგალითად: ქეთევან კიღურაძე, ლუბა ჩუბინიძე (ანუ რეალურად ქეთევანი გახლდათ ჩუბინიძე). ეს იყო ჩემი იმ მონაკვეთისეული ამოცანა. პირველი ლექსებიც იმ ,,გზაზე’’ დავწერე. მიჩხუბია კიდეც და წავქცეულვარ და საათობითაც გავჩერებულვართ ფეხბურთზე საუბრისას, გადმოცემებით რომ ვყვებოდით მატჩის პერიპეტიებს. ამით იმას გიამბობთ, რომ სანამ სკოლაზე და მასწავლებელზე მოგიყვებით, ეს გზაც მნიშვნელოვანია, იქ რომ მიმიყვანა.

ძაღლი, რომელიც ,,გზამკვლელი’’ იყო, ცხადია და სამწუხარო –ორ–სამ წელიწადში გაქრა. მაგრამ მე უკვე ვიცოდი მიგნება. და ერთიც – იმ ძაღლის სიკვდილის შემდეგ მივხვდი. გზა, რომელიც ავირჩიეთ, არ იცვლება. იცვლება ნიშნები, რომელიც ამ გზაზე გვაყენებს და ან გვაშორებს.

მაღვიძარებიც იცვლებიან.

საბჭოთა ცენზურისგან თავისუფალი ინფორმაციის წყაროს იდეა ცივი ომის დროს გაჩნდა და აშშ-ის კონგრესის დაფინანსებით განხორციელდა. რადიოსადგური დღემდე ინარჩუნებს საინფორმაციო არხის ნიშას ისეთ ქვეყნებში, სადაც ინფორმაციის თავისუფლება მთლიანად ან ნაწილობრივ შეზღუდულია. მაუწყებლობა ფარავს ევროპის, ცენტრალური აზიისა და ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებს და, ცხადია, არა მხოლოდ საქართველოს, არამედ მრავალი სხვა ქვეყნის რეალობაშიც გარდამტეხი როლი შეასრულა. აღსანიშნავია ისიც, რომ თუ ცივი ომის განმავლობაში რადიოსადგური მეტი დატვირთვით აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში მაუწყებლობდა, დღეს მისი რესურსების დიდი ნაწილი ახლო აღმოსავლეთისკენაა მიმართული, რაც იმას ნიშნავს, რომ რადიო ”თავისუფლება” თავისუფალი სიტყვის გავრცელებას ცდილობს იქ, სადაც ყველაზე მეტადაა ამის საჭიროება.

მიუხედავად იმისა, რომ დღეს საქართველო დამოუკიდებელი სახელმწიფოა კონსტიტუციით დაცული სიტყვის თავისუფლებითა და ნაწილობრივ ცენზურის გარეშე მომუშავე მედიასაშუალებებით, რადიო “თავისუფლება” ჩემთვის დღემდე რჩება ერთადერთ სანდო წყაროდ – ამომწურავი ინფორმაციითა და ჟურნალისტებით, რომლებიც შესანიშნავად იცნობენ მედიასტანდარტებს. კარგად მომზადებული ანალიტიკური გადაცემებითა და დიალოგებით ისეთ სენსიტიურ თემებზე, როგორიცაა ეროვნული და რელიგიური უმცირესობების ბედი და ადამიანის უფლებები. თანამედროვე კულტურა და ხელოვნება, სიუჟეტები ახალგაზრდობისთვის აქტუალურ თემებზე, ახალი წიგნების მიმოხილვა და სხვადასხვა დროის ჯაზმენების მუსიკა, ის იმ იდეალურ ბალანსს ქმნის, რომელიც მედიასაშუალებას მოეთხოვება.

რაც მთავარია, აქ ვერ მოისმენ ვერც ყვითელ ამბებს, ვერც ისტერიულ-ემოციური ტონით მომზადებულ სიუჟეტებს და ვარაუდებზე აგებულ ნარატივს, ასე ფესვგადგმულს ქართულ მედიაში, რომლებიც ხშირად ამა თუ იმ პოლიტიკურ ძალასთან ან პოზიციასთან ასოცირდება და ძნელია მათ ობიექტურობაზე საუბარი, ანდა იმდენად შორს დგანან პროფესიული ეთიკისა და სტანდარტებისგან, რომ გაუცნობიერებლად ამკვიდრებენ სიძულვილის ენას, ქმნიან რეიტინგს სხვების პირადი სივრცის დარღვევით ან, უბრალოდ, საკუთარ ფანტაზიას ფაქტებად ასაღებენ.

ალბათ სწორედ ეს უნდა ვასწავლოთ მასწავლებლებმა და მშობლებმა ბავშვებს, რომლებიც ჟურნალისტობაზე ოცნებობენ – რას ნიშნავს მაღალი და დაბალი სტანდარტი, რა განსხვავებაა რადიო “თავისუფლებასა” და დანარჩენ რადიოსადგურებს შორის, რომლებითაც, აგერ უკვე რამდენი წელია, უმთავრესად საზოგადოებრივი ტრანსპორტის მძღოლები გვსჯიან და რომლებიც თავიანთ მაღალ რეიტინგს საზოგადოებაში ისედაც ფესვგადგმული მახინჯი ტრადიციების სტიმულირებისთვის და დაძაბული, სტრესული გარემოს შესაქმნელად იყენებენ.

ისიც უნდა ვასწავლოთ, რა დიდი მნიშვნელობა აქვს ინფორმაციის წყაროს სწორად არჩევას, რათა ჩვენდა უნებურად არ ვიქცეთ არასწორი ან პროპაგანდული ინფორმაციის მიმღებებად და გამავრცელებლებად და ისიც, რა დიდ პასუხისმგებლობას გულისხმობს ჟურნალისტის პროფესია.