მართალია, National Geographic გეოგრაფებისათვის, და არა მხოლოდ მათთვის, ყოველთვის იყო და არის მათი საუკეთესო „მეგობარი“ და დამხმარე, მაგრამ ახლა, დისტანციური სწავლებისას მისი მნიშვნელობა კიდევ უფრო გაიზარდა და, შეიძლება ითქვას, რომ დღეს იგი ძალიან საჭირო და ღირებული რესურსია. National Geographic-ის საიტზე, მრავალფეროვან და საინტერესო გეოგრაფიულ ინფორმაციასთან ერთად, შეგიძლიათ გაეცნოთ გაკვეთილის გეგმებს, სასწავლო მასალებსა და რესურსებს, და რაც მთავარია, გეოგრაფიულ რუკებს. უფრო მეტიც პროგრამა https://mapmaker.nationalgeographic.org/-ის გამოყენებით თქვენ თავად შეგიძლიათ შექმნათ რუკები.

გთავაზობთ ამ ონლაინინსტრუმენტის გამოყენების ინსტრუქციას და ვიმედოვნებთ, რომ გაკვეთილზე ინტენსიურად და ეფექტიანდ გამოიყენებთ ამ პროგრამას.

რა არის National Geographic MapMaker Interactive?

MapMaker Interacive ონლაინრუკების ინსტრუმენტია, რომელიც მასწავლებლებსა და მოსწავლეებს საშუალებას აძლევს, შეისწავლონ მსოფლიო საიტზე მოცემული რუკების თემების, მონაცემებისა და ინსტრუმენტების გამოყენებით. ონლაინრუკების დახმარებით მოსწავლეებს უადვილდებათ ვიზუალური აღქმა და იმის დადგენა, როგორ ურთიერთქმედებენ ჩვენს პლანეტაზე ერთმანეთთან დაკავშირებული სოციალური და ფიზიკური სისტემები.

ინტერნეტგვერდზე მრავალფეროვანი საბაზისო რუკებიდან შეგიძლიათ აირჩიოთ სწორედ ის რუკა, რომელიც თქვენი ინფორმაციის რუკაზე გადასატანად გამოგადგებათ. National Geographic MapMaker Interactive საშუალებას გაძლევთ შეისწავლოთ სხვადასხვა სივრცული მოვლენა ან პროცესი, თუ თქვენს უკვე შერჩეულ საბაზისო რუკას წინასწარ მოძიებულ მონაცემებს დაამატებთ.

საბაზისო რუკებზე აღნიშნულია მსოფლიოს ქვეყნები, მათი ადმინისტრაციული საზღვრები, ქალაქები, დაცული ტერიტორიები, მაგისტრალები, გზები, რკინიგზები, წყლის ობიექტები, შენობები და სხვა ობიექტები.

როგორ გამოვიყენოთ National Geographic MapMaker Interactive?

მუშაობა დაიწყეთ მსოფლიოს „ცარიელი“, ე.წ. საბაზისო რუკით, რომლის გადიდება და პანორამირება შესაძლებელია. პროგრამის გვერდზე, მარჯვენა მხარეს მოცემულია საბაზისო რუკები, რომელთაგანაც ღილაკის „შრის დამატება” (Add & Remove Layers) საშუალებით შეგიძლიათ აირჩიოთ სასურველი რუკა, უფრო მეტიც, ერთდროულად შეგიძლიათ შეარჩიოთ რამდენიმე რუკა, დააწყოთ ეს რუკები ფენები და შეცვალოთ მათი გამჭვირვალობა სივრცითი ურთიერთობების შესასწავლად.

საბაზისო რუკების ფენების კატეგორია მოიცავს შემდეგ რუკებს: ამინდი და კლიმატი, წყალი, აშშ-ის ისტორია, კვების პროდუქტები, მოსახლეობა, გარემოს დაცვა, ენერგია, კულტურა, ცხოველების გავრცელების არეალები, ეკონომიკა და პოლიტიკური საზღვრები. თითოეული ჩამოთვლილი კატეგორია ასევე შედგება ჰიდროსფეროს, ლითოსფეროს, ატმოსფეროსა და ბიოსფეროსთან დაკავშირებული რუკების ფენებისგან. მაგალითად, კატეგორია გარემოს დაცვაში შედის რუკები CO₂ ემისია, ჰიდროელექტროენერგეტიკა, გეოთერმული ენერგია, ეკოლოგიური ნაკვალევი და სხვა რუკები.

ამ ინტერაქტიური რუკების დახმარებით, მაგალითად, შესაძლებელია შევადაროთ CO²-ის ემისია და ენერგიის გლობალური მოხმარება, რომ დავინახოთ არის თუ არა კავშირი მათ შორის. ასევე რუკების ფენების ერთმანეთზე დადებით შეგვიძლია, მაგალითად, ძლიერი მიწისძვრების ადგილები შევადაროთ ტექტონიკური ფილების განლაგებას და გამოვიტანოთ დასკვნა (იხ.ფოტო).

National Geographic MapMaker Interactive საშუალებას გაძლევთ თქვენ გეოგრაფიულ „მოთხრობას“ – ე.წ. „გეოტურს“ დაამატოთ ფურცლები ახალი რუკებით, ხოლო სანიშნეების საშუალებით ისინი შეინახოთ. შემდეგ კი შეგიძლიათ ისინი ან გაარედაქტიროთ ან უკვე მზა სახით ელექტრონულ ფოსტაზე გაუგზავნოთ ადრესატს (მაგ; მასწავლებელს ან თანაკლასელს) ან სოციალურ ქსელებში გამოაქვეყნოთ და სხვებს გაუზიაროთ.

MapMaker Interactive-ში ხატვის პანელის გამოყენებით, თქვენს რუკას შეგიძლიათ დაამატოთ ხაზები, მართკუთხედები, წრეები, მრავალკუთხედები და ეტიკეტები. გამოიყენეთ რედაქტირების პალიტრა თქვენი ობიექტის ან ტექსტის ფერის, სისქის ან ზომის შესაცვლელად, ანუ შეგიძლიათ დახატოთ ახალი რუკა.

National Geographic MapMaker Interactive საშუალებას გაძლევთ, გაავლოთ ხაზები თქვენს რუკაზე ნებისმიერ გეოგრაფიულ ობიექტს შორის, გაზომოთ ამ ხაზების სიგრძე და გაიგოთ რეალური მანძილი მათ შორის. ასევე შეგიძლიათ შეცვალოთ თქვენი ხაზი რედაქტირების პალიტრის გამოყენებით, შეცვალოთ მისი ფერი, სისქე, სტილი ან გაზომვის ერთეული. შეგიძლიათ მონიშნოთ ტერიტორიები, არეალები, საზღვრები, გამოყოთ თქვენ მიერ შერჩეული ფერით.

National Geographic MapMaker Interactive საშუალებას გაძლევთ განსაზღვროთ ნებისმიერი გეოგრაფიული ობიექტის გეოგრაფიული კოორდინატი – გრძედი და გრძედი. თქვენს რუკაზე არსებული გრადუსთა ბადის ხაზები – მერიდიანები და პარალელები დაგეხმარებათ გეოგრაფიულ სივრცეში თქვენი ადგილმდებარეობის განსაზღვრაში. ამისათვის კი საჭიროა მხოლოდ დააწკაპუნოთ უჯრაზე მენიუს მარცხენა ქვემოთა კუთხეში.

თქვენს რუკებზე, ე.წ. „სარჭებით“ ან მარკერით შეგიძლიათ მონიშნოთ თქვენთვის მნიშვნელოვანი ადგილები, დაამატოთ მათი ფოტოები, ვიდეოები და აღწერილობები, გამოიყენოთ მარკერები, ხაზები ან ფიგურები და მოჰყვეთ თქვენი გეოგრაფიული ისტორია – „გეოტური“ Map Maker-ში.

MapMaker Interactive -ით შეგიძლიათ მიიღოთ ინფორმაცია და გაეცნოთ მსოფლიოს ნებისმიერ ქვეყანას. ამისათვის საჭიროა ჩართოთ ფუნქცია „ქვეყნის დროშები და ფაქტები” (Country Flags & Facts), რომელიც ნახატის ხელსაწყოთა პანელშია განთავსებული და დააწკაპუნოთ თქვენთვის საინტერესო ქვეყანაზე.

როგორ შევინახოთ შექმნილი რუკა?

თქვენი შექმნილი რუკა შეგიძლიათ შეინახოთ National Geographic MapMaker Interactive – ში, ამისათვის გადადით ღილაკ „Save“-ზე და დააწკაპუნეთ. ამ ოპერაციის შემდეგ MapMaker გამოგიგზავნით თქვენი რუკის ორ ბმულს: ერთი საშუალებას გაძლევთ განაახლოთ და შეცვალოთ რუკა მოგვიანებით და მეორე, რომელიც ქმნის „მხოლოდ წაკითხვის” ვერსიას და რომლის გაზიარებაც შეგიძლიათ. ასევე შეგიძლიათ მონიშნოთ თქვენი რუკა GeoTour– ში მოგვიანებით გამოსაყენებლად.

როდის გამოვიყენოთ?

მასწავლებელს National Geographic Mapmaker შეუძლია გამოიყენოს მოსწავლეებთან ინფორმაციის გასაზიარებლად, დისტანციური სწავლების დროს, ინტერაქტიური გაკვეთილების ჩატარებისას, ციფრული და გეოგრაფიული უნარების განსავითარებლად, კომპლექსური დავალებების შესაქმნელად.

როგორი დავალებები შეიძლება მივცეთ მოსწავლეებს?

გთავაზობთ დავალების რამდენიმე ნიმუშს და ვიმედოვნებთ, რომ ისინი კიდევ უფრო საინტერესო და მრავალფეროვანი დავალებების შედგენაში დაგეხმარებათ:

დავალება N1. გამოიკვლიე როგორ უკავშირდები გლობალურ სამყაროს

მოსწავლეები სწავლობენ მათი ფეხსაცმელისა და ტანსაცმელის ეტიკეტებს და იკვლევენ, თუ სად მოხდა მათი წარმოება და როგორ მოხვდა ისინი მათთან. შემდეგ პროგრამა MapMaker Interactive-ში ირჩევენ საბაზისო რუკებიდან პოლიტიკურ რუკას და მასზე ამ პროდუქციის წარმოების ადგილებსა და მათ ქვეყანას აღნიშნავენ. მოსწავლეები მართავენ დისკუსიას ან წერენ სტატიას გლობალური სამყაროსა და ტანსაცმლისა თუ იმ სხვა პროდუქტების ურთიერთკავშირზე, რომელთაც ჩვენ ყოველდღიურად მოვიხმართ.

დავალება N2. უთვალთვალე სავაჭრო გზებს

შესთავაზეთ მოსწავლეებს, ჩაატარონ კვლევა, რომ მოიძიონ ინფორმაცია დედამიწაზე პროდუქტების გადაზიდვების გეოგრაფიაზე. პროდუქტები, რომლებიც მათ შეიძლება გამოიკვლიონ, შეიძლება იყოს საკვები პროდუქტები, ელექტრონიკა, მინერალური რესურსები, ნავთობი და სხვ. შემდეგ პროგრამა MapMaker Interactive-ში საბაზისო რუკებიდან ირჩევენ პოლიტიკურ რუკას და მასზე ამ პროდუქტების „მოგზაურობას“ აღნიშნავენ წარმოშობის ან წარმოების ქვეყნიდან დანიშნულების ქვეყნამდე. სთხოვეთ მოსწავლეებს, დაფიქრდნენ იმაზე, თუ რა გავლენას ახდენს ტრანსპორტის სხვადასხვა სახეები ვაჭრობასა და გარემოზე.

დავალება N3. დაესწარი ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატს

მოსწავლეები პროგრამა MapMaker Interactive-ში საბაზისო პოლიტიკურ რუკაზე იმ ქვეყნებს აღნიშნავენ, რომლებიც მონაწილეობას იღებენ ფეხბურთის მსოფლიო ჩემპიონატში და ერთ-ერთი რომელიმე ქვეყნის შესახებ ამზადებენ პრეზენტაციას. ამავე დროს ელექტრონულ რუკაზე ამ ქვეყანას ურთავენ მოკლე აღწერილობას, ფოტო ან ვიდეომასალას.

სცადეთ და დარწმუნდებით, რომ ამ პროგრამაში მუშაობა ერთდროულად სახალისოცაა და საინტერესოც.

პორტალის და პროგრამის ინტერნეგვერდის ბმულები:

https://www.nationalgeographic.org

https://www.nationalgeographic.org/education/

https://mapmaker.education.nationalgeographic.com

 განხილულ საკითხთან დაკავშირებით დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად და პრაქტიკული საქმიანობის დასაწყებად იხილეთ ჩვენი ვებინარის ლინკი:

https://www.facebook.com/tpdc.gov.ge/videos/672095783354001/

https://www.facebook.com/tpdc.gov.ge/videos/608652300009156/

https://www.facebook.com/pg/tpdc.gov.ge/videos/

როცა ქვეყანაში ტრაგედია ხდება, მით უმეტეს, როცა ეს ტრაგედია სტიქიითაა გამოწვეული, ჩვენი სისუსტე და უმოქმედობა ფიქრის საფუძვლად იქცევა. ფიქრი კი ისეთი რამაა, აწმყოს არ სჯერდება და, რა თქმა უნდა, პირველ რიგში წარსულს გადასწვდება ხოლმე. რა შეცდომები დავუშვით, ან რა წვლილი მიუძღვის თითოეულ ჩვენგანს იმაში, რომ სტიქიამ უამრავი ადამიანისა თუ ცხოველის სიცოცხლე შეიწირა. იქნებ ის, რომ, როცა საჭირო იყო, დაგვეზარა და არ გავაპროტესტეთ ხეების უმოწყალო ჩეხა, ან ბეტონის სიმახინჯეების მშენებლობა, მთელი ქალაქის ჰაერს რომ ისრუტავენ და უკან მხოლოდ მხუთავ ოხშივარს უშვებენ, რომლითაც ძალაუნებურად ვსუნთქავთ ჩვენ და ჩვენი შვილები და ვიწამლებით? ვიწამლებით დაბინძურებული ჰაერით, წყლით, და არამხოლოდ: ვწამლებით დაბინძურებული აზროვნებით, ღირებულებებით, ფსევდოტკივილებით და ბოლოს თავს ვიმშვიდებთ: კიდევ კარგი, მე არ ვიყავი, კიდევ კარგი, ჩვენ გადავრჩით.

სოციალურ ქსელებში ვაზიარებთ და პროფილის ფოტოებად ვაყენებთ, ნიღბებად ვირგებთ შავ ბაფთებს, რომლებიც ზუსტად გამოხატავს ჩვენს ფარისევლურ პოზიციას – სხვის დასანახ სევდას, სინამდვილეში კი ერთ დიდ გულგრილობას, ერთ დიდ „სხვის ჭირს“. ეს კარნავალია, ერთი დიდი, შავი ბაფთებით გაფორმებული კარნავალი. აქ ადამიანები თამაშობენ მწუხარებას. ისე კარგად ირგებენ როლებს, თვითონვე იჯერებენ, რომ ერთი დიდი სამგლოვიარო პროცესიის ნაწილს შეადგენენ, რომლის სიყალბეც ხშირად ისე აყროლდება ხოლმე, როგორც ყარს ყვითელი პრესის შეთითხნილი ტრაგიკული ისტორიები, თითიდან გამოწოვილი სენსაცია მასკულტურაში, ანუ ის, რადაც იქცევა ტრაგედია სულ ცოტა ხანში. ეს უზარმაზარი უბედურება დაწვრილმანდა, ისე დანაწევრდა, რომ სიკვდილმა უცებ სახე იცვალა და გადაუჭრელ დილემად იქცა: ადამიანები უნდა ვიგლოვოთ თუ ცხოველები? ვინც ცხოველებს გლოვობს, მას უყვარს ადამიანები? როდესაც საქმე ადამიანებს ეხება, იქ ცხოველები რა მოსატანია? – და ა. შ. და ა. შ. სიკვდილიც კი გაფერმკრთალდა და უკანა პლანზე გადაინაცვლა. მთავარი გლოვა გახდა. რა თქმა უნდა, აქაც კარნავალის წესებია, წარმოდგენის ფორმა და შინაარსიც მნიშვნელოვანია: რა ფერის ნიღბები გავიკეთოთ? ან სოციალურ ქსელში პროფილისთვის შავი ბაფთა ავირჩიოთ თუ ვეფხვის ფოტო? ან იქნებ ბეჰემოთის? ან სამივე ერთად?..

რატომღაც ყველას დაავიწყდა, როგორი ემოციით კითხულობდნენ ბავშვობაში „შვლის ნუკრის ნაამბობს“, როგორ განიცდიდნენ შვლის მწუხარებას, როგორ შესტკიოდათ მასზე გული. რა მოხდა, როგორ დავშორდით წიგნებს? როგორ დავშორდით სიყვარულს?

წარმოუდგენელია, ადამიანს ცხოველი ეცოდებოდეს და ადამიანი – არა. შეიძლება ითქვას, რომ ადამიანურ სიყვარულს, ჰუმანიზმს, თანაგრძნობას ცხოველების სიყვარულით და მათ მიმართ გრძნობების გამოვლენით ვსწავლობთ. ეს ყველაფერი კი ბავშვობაში იწყება, იწყება ისტორიებით, ამბებით, მოთხრობებით, წიგნებით ცხოველებზე.

იმის თქმა მინდა, რომ ჩვენში ჭეშმარიტი სიყვარულის ჯაჭვი ცოცხალი სამყაროს უმნიშვნელო ბინადრის – ჭიამაიას სიყვარულით იწყება და ადამიანით სრულდება, მთლიანად სამყაროს სიყვარული კი მასზეა განაწილებული. ეს ერთი, შეკრული მთლიანობაა, მისი დაშლა შეუძლებელია. როგორც სამყაროს ჰარმონიული მთლიანობის დარღვევა იწვევს კატასტროფებს, სიყვარულის ჯაჭვის გაწყვეტასაც ამ სიყვარულის გადაგვარება და კვდომა მოჰყვება.

რაკი ბავშვის არსებაში ცხოველის სიყვარული ასეა გადაჯაჭვული ადამიანის სიყვარულთან, ძველად მეზღაპრეები ადამიანების ამბებს ცხოველებს მიაწერდნენ ხოლმე –მორალური დილემები ასე უფრო იოლი გასაგები ხდებოდა ბავშვისთვის. მათ ესმოდათ, რომ სამყაროს შეცნობა მისი უმცირესი წარმომადგენლით იწყება, მაგალითად, სასაცილო წრუწუნათი ან მახინჯი იხვის ჭუჭულით.

რა ხდება, რატომ ვივიწყებთ შვლის ნუკრებს, მშიერ ლეკვებს, ზამთრის ღამეებში გაყინულ ბეღურებს? მხოლოდ იმიტომ, რომ გავიზარდეთ. დიდებს კი მეტი სერიოზულობა მოეთხოვებათ, რაც საბოლოოდ შეუწყნარებლობით და ფარისევლობით სრულდება.

ჩემს ბავშვობაში მეზობლის ბავშვებს ასეთი ტრადიცია გვქონდა: თუ რომელიმეს ცხოველი ან ფრინველი მოუკვდებოდა, შესაფერისი პატივით ვასაფლავებდით: ყუთში ჩავასვენებდით, გარშემო ყვავილებს შემოვუწყობდით, „პორტრეტს“ დავუხატავდით… გულწრფელად დავტიროდით, გულწრფელად გვეცოდებოდა. გავიდა ხანი და ცხოველებზე ნასწავლი სიყვარული, თანაგანცდა თუ სიბრალული განვაზოგადეთ და ადამიანებზეც გადავიტანეთ.

ცხოველებიდან ადამიანებამდე – ეს ის გზაა, რომელსაც ყველა ჩვენგანი გადის. ეს გზა ბავშვობაში წაკითხული წიგნებით იწყება – წიგნებით, ცხოველებზე, ბუნებაზე, სამყაროზე.

ჰოდა მინდა ერთ ძალიან, ძალიან მაგარ წიგნზე მოგიყვეთ, რომელიც შეიძლება ბავშვებისთვის იმ სამყაროში მოსახვედრ ბილეთად იქცეს, სადაც ჰუმანიზმი და ემპათია სუფევს, სადაც ცხოველებიც უყვართ და ადამიანებიც, შინაგანი ჰარმონია კი ამ ყველაფერს აბრჭყვიალებს.

ეს წიგნი რადიარდ კიპლინგის „აი, ასეთი ამბებია“.

კიპლინგი ბევრს მოგზაურობდა: ინდოეთში (სადაც დაიბადა და სამშობლოდ მიიჩნევდა), აფრიკაში, იაპონიაში… ნანახს და გაგონილს ტექსტებად აქცევდა. მან შექმნა ახალი ტიპის, კეროლისა და უაილდისგან განსხვავებული ლიტერატურული ზღაპარი.

წიგნში „აი, ასეთი ამბები“ ცხოველთა სამყაროს ფანტასტიკური ისტორიების მოთხრობილი. ავტორი უშუალოდ მიმართავს პატარა მკითხველს და მასაც უფრო და უფრო იტაცებს, უფრო და უფრო უყვარდება „აი, ასეთი ამბები“.

რატომ არ ჭამს ვეშაპი ბიჭებს და გოგოებს, რატომ აქვს მას ასეთი ხახა, ვინ იმარჯვა და გადააჩვია ის ადამიანების ჭამას? რატომ აქვს სპილოს ამსიგრძე ხორთუმი, ლეოპარდს – ლაქები, აქლემს – კუზი? რატომ გაუჩნდა მარტორქას კანზე ნაოჭები? როგორ შეიქმნა პირველი ანბანი? რატომ სეირნოსბ კატა თავის ნებაზე?

ეს პატარ–პატარა ამბები პასუხებია კითხვებზე, რომლებიც ბავშვებს უჩნდებათ მას შემდეგ, რაც სამყაროს აღქმას და შეცნობას იწყებენ. ზღაპრული, ჯადოსნური პასუხები, რომლებიც თაობებს ერთმანეთთან აკავშირებს.

ჰო, მართლა – გაინტერესებთ, რატომ აქვს ხორთუმი სპილოს, რომელსაც წინათ ღილივით ცხვირი ჰქონია? სპილუკას ძალიან ჰყვარებია კითხვების დასმა. ჰოდა, ერთხელ თავად ნიანგს მიადგა. რა მოხდა მერე და მიიღო თუ არა კითხვაზე პასუხი პატარა სპილომ, ამის გასაგებად „აი, ასეთი ამბები“ უნდა წაიკითხოთ – წიგნი, რომელიც დიდსაც და პატარასაც ერთნაირად დააინტერესებს, წარმოუდგენლად საინტერესო სამყაროში ამოგზაურებს, ფანტაზიას განუვითარებს და, ბოლოს და ბოლოს, ცოცხალი სამყაროს სიყვარულს გაუღვივებს.

„აი, ასეთი ამბები“ განსაკუთრებით ძილის წინ საკითხავი წიგნია, რომლის წაკითხვის შემდეგაც ტკბილი, მშვიდი ძილი ლამაზი, ფერადი სიზმრებით – გარანტირებულია.

(ბუნების არსის, ღმერთის გაგებისათვის ვაჟა-ფშაველასა და გოეთეს შემოქმედებაში)

ლეილა თეთრუაშვილს თავის ნაშრომში ,,ვაჟა-ფშაველასა და გოეთეს იდეურ-მსოფლმხედველობრივი ურთიერთობისთვის” ახლებურად აქვს გააზრებული ვაჟას პანთეისტობის, ბუნებისა (ღმერთის) და ,,მიზეზისის” პრობლემები. იგი ემყარება შუა სუკუნეების ევროპელი ერეტიკოს-მისტიკოსების (ჯ. ბრუნო, ნ კუზნელი, ი. ბოემე და ა.შ.), სპინოზას, ანგელუს სილეზიუსის, ლესინგისა და გოეთეს განწყობილებებს და მიიჩნევს, რომ ცნებების: პანთეიზმი, ,,ერესი”, შემოქმედებითი გააზრება მეტ-ნაკლებად მსგავსად ორგანულია გოეთესა და ვაჟას შემოქმედებისათვის.

როგორც ვაჟას, ისე გოეთეს ნაწარმომებებში ბუნებისა თუ ღმერთის საკითხი ყველაზე მნიშვნელოვან პრობლემათაგანია.

,,ბუნება, ანუ ღმერთი” სპინოზას ცნობილი პანთეისტური დებულებაა, რომელიც გოეთეს პოეზიაში ორ ასპექტადაა გამჟღავნებული: 1. ბუნებისა და ღვთაების ტოლ-სწორობა; 2. ღვთაებისა და ადამიანის სწორფრობა.

სპინოზასთან პანთეისტური თეორიის ნაკლია ის, რომ ამ მოძღვრებაში ღვთაებასთან წილნაყარი ნებისმიერი ,,მოდუსის” (სულიერის თუ უსულოს, მათ შორის, ადამიანისაც) არსი გაუფასურებული და ინდივიდუალობადაკარგულია, ხოლო სუბსტანცია (ღმერთი-ბუნება) განყენებულადა და უემოციოდაა წარმოდგენილი. რაც შეეხება გოეთეს, ცნობილი ფილოსოფოსისგან განსხვავებით, მისი ერესი ბუნება-ღვთაების გაიგივებით არ შემოიფარგლება და აღიარებს ღვთაება-ადამიანის ტოლსწორობასაც, ხოლო ეს უკანასკნელი, სამყაროს კანონზომიერებათა ორგანიზატორ-განმასახიერებელი, გონიერიცაა და გრძნობიერიც.

საინტერესოა, რას ფიქრობენ ვაჟას პანთეიზმზე ქართველი მკვლევრები და ლიტერატრათმცოდნეები. ვაჟას პანთეიზმს კატეგორიულად უარყოფდნენ გ. კიკნაძე და ჯ. ჭუმბურიძე და ამ დებულების მომხრეთაგან სამი მთავარი საკითხის დასაბუთებას მოითხოვდნენ: 1. პიროვნული ღმერთის არარსებობა ვაჟასთან; 2. იქიდან გამომდინარე, რომ პანთეიზმისთვის უცნობია მორალური კატეგორიები (სიკეთისა და ბოროტების ცნებები), დასაბუთება იმისა, რომ მწერალი უარყოფს ეთიკურ პრობლემებს; 3. ,,პანთეიზმი გულისხმობს, რომ… ყოველი ცალკეული დაკარგულია ერთ მთლიანობაში, პანთეიზმისთვის საბედისწერო საკითხია, თუ როგორ არის შესაძლებელი საერთოდ ინდივიდუალური სახის არსებობსა” (ჯ. ჭუმბურიძე, ვაჟა რევოლუციამდელ კრიტიკაში, ვაჟას კრებული, თბ.,1970, გვ. 18). განა, ვაჟას გმირები გამორჩეული ინდივიდები არ არიან?!

ქალბატონი ლ. თეთრუაშვილის აზრით, პანთეიზმის ისეთი გაგება, როგორიც ჩვენს ლიტერატურულ კრიტიკაში გამოითქვა, მიამიტურია და ვაჟასთვის შეუსაბამოც. ესაა პანთეიზმის პოპულარული ხასიათის გაგება და არა შემოქმედებით-აკადემიური, აქედანაა გამომდინარე, ტონის კატეგორიულობაცო. ლ. თეთრუაშვილი ყურადღებას ამახვილებს პანთეიზმის ერეტიკულ თუ ფიზიონომისტურ გაგებაზე, რომელიც მე-18 საუკუნეში გამოვლინდა, ე.წ. ,,გოეთესებურ პანთეიზმად”, რომელიც ერთმანეთთან აკავშირებს წარმართულ-ბერძნულსა და შუა საუკუნეების ერეტიკოს-მისტიკოსთა მსოფლგაგებასა და სპინოზა-ლაიბნიცის შეხედულებებს.

ლ. თეთრუაშვილის აზრით, ვაჟას წარმართობა პირველყოფილობას არ უნდა გულისხმობდეს, ერეტიკსობა – ღვთაების ყოველგვარი გაგების უარყოფას, პანთეიზმი – ზნეობრივი ,,მეს” ანდა ინდივიდუალობის უარყოფას, ხოლო მისტიკა – მისტიციზმს, ანდა მარტოოდენ სულის გამოცხადებას ღვთაებრივად, მატერიის საპირისპიროდ და მათ შორის ისეთ შეურიგებელ, მტრულ დამოკიდებულებას, როგორც ეს, გოეთეს გამოთქმით, ,,სიტყვით განსწავლულებს” ესახებათ.

აქვეა მოსახმობი ო. ჯინორიას შეფასება გოეთესთან მიმართებით: ,,გოეთე უბრწყინვალესი წარმომადგენელია, ე.წ. ფიზიონომისტური პანთეიზმისა, რომელიც   ღმერთში კი არ აქრობს სამყაროს თავისთავადობას, არამედ, პირიქით, ბუნებაში ,,ხსნის” ღმერთს; ღმერთად წოდებული ბუნების შემოქმედებით უნარსა და სასიცოცხლო ძალას აღიარებს, როგორც მისტიკურ, ისე სულიერ მოვლენათა ერთიან სუბსტანციად”. (ო. ჯინორიას კომენტარი ი. ვ. გოეთეს ფილოსოფიური ლირიკის თარგმანზე, ჟურნალი ,,ცისკარი”, 1974, N 9, გვ. 85).

ვაჟა-ფშაველა თავის ლირიკაში და მთელ შემოქმედებაშიც ერთმანეთის მონაცვლეობით იყენებს ,,ღვთიური წესის”, ,,ქვეყნის დამდგენის” და ,,ბუნების ზნის” ცნებებს, თუმცა ეს მისთვის განსხვავებული თავისთავადობებია (ლექსში ,,ერთი რამ მინდა სათქმელად” ვაჟა ღვთის, ,,ქვეყნის დამდგენის წყალობად” მიიჩნევს გაზაფხულის დადგომას ან თუნდაც ლექსში ,,ქებათა-ქება” პირდაპირ აღიარებს ბუნების ღვთაებისგან გაჩენას), რომლებსაც მწერალი არ აიგივებს მსგავს ფენომენებად, როგორც ამას ლ. თეთრუაშვილი განმარტავს.

ასე რომ, შეიძლება, ბუნების არსი ვაჟასთან, ისევე როგორც გოეთესთან, სხვადასხვა ტერმინსა და სახელში მოიაზრება (თუნდაც ,,მიწის კანონი” ან ,,წუთისოფლის თვისება”), მაგრამ არ შეიძლება დავასკვნათ, რომ როგორც გოეთეს ,,ფაუსტში” ღმერთისა და ბუნების არსი გაიგივებულია, ვაჟა-ფშაველასთანაც არ რჩება თითქოს ადგილი პიროვნული ღმერთისთვის (თუნდაც ,,ალუდა ქეთელაურში” ალუდას მიერ მოპოვებული ,,ახალი” ღმერთი, რომლის სამწყსოა რჯულიანიცა და ურჯულოც, სხვა არაფერია, თუ არა ქრისტიანული მსოფლაღქმა, ,,გიყვარდეს მტერი შენით”, ყველა რელიგიის ღმერთისგან გამორჩეული – იესო ქრისტე).

ბუნების ,,თავ-ბოლოს”, ,,წესს” სამყაროს უდიდეს საიდუმლოდ მიიჩნევს ვაჟა (,,შენი წესი და თავ-ბოლო საიდუმლობა მთელია”). ასევე შეუძლებლად მიაჩნია ბუნების საიდუმლოთა შეცნობა, ,,წაკითხვა” გოეთეს ლირიკულ გმირს (ლექსი ,,მგზავრი”).

ვაჟასთან, ისევე როგორც გოეთესთან, ღმერთი რელიგიურ-ფილოსოფიური კატეგორიაა, არა მარტო რელიგიური ხატი, არამედ მორალური, ეთიკური იდეაც. ასეთივე დამოკიდებულებას ამჟღავნებს გოეთეს ნათქვამი ეკერმანთან 1832 წლის 11 მარტს, რომელშიც იგრძნობა ,,მოწიწებული თაყვანისცემა” ქრისტესადმი და, ასევე, იგი მისთვის ,,ზნეობრიობის უმაღლესი პრინციპის ღვთაებრივი განცხადებაა”.

ვაჟა-ფშაველასთან სიკეთე და ბოროტება, როგორც გოეთესთან, ორი ურთიერთსაწინააღმდეგო საწყისია, პოლუსი, რომელთა ერთმანეთის თუ ერთიანობის გარეშე წარმოდგენა შეუძლებელია. სწორედ ეს დაპირისპირებულთა ერთობა ქმნის ღვთის მიერ დადგენილ ,,ბუნების ზნესაც”.

ეს მაიმპულსირებელი ურთიერთდაპირისპირებულობაა ლექსში ,,ვედრება” პოეტის (,,შეძრწუნებული-შეწუხებული”) მიზეზიც (,, ნუ დამასვენებ ნურასდროს,/მამყოფე შეძრწუნებული,/მხოლოდ მაშინ ვარ ბედნიერ,/როცა ვარ შეწუხებული;/როცა გულს ცეცხლი მედება,/გონება მსჯელობს საღადა,-/მაშინ ვარ თავისუფალი,/თავს მაშინა ვგრძნობ ლაღადა”). გოეთესთანაც ბუნება ,,უფსკრულს თხრის ყველა არსებას შორის და აი, ყველას სწადია, ერთურთს გადაეჭდოს, მან ყველა განაცალკევა, რათა ისევ ერთად შეეკრა”.

ვაჟას ლექსში ,,ღამე მთაში” ბუნება ,,საცა პირიმზეს ახარებს, იქავ მთხრელია ზვავისა”, ხოლო ახალგაზრდა გოეთეს მიაჩნია, რომ ,,სიკვდილი ფანდია ბუნებისა, რათა სიცოცხლე ამრავლოს”. ვაჟასთვისაც ნაცნობია სამყაროს, ბუნების ეს მუდმივი წინააღმდეგობრიობის პრინციპი და დაპირისპირებულ ძალთა არსებობის კანონზომიერი გარდუვალობა: ,,ღმერთმა გიშველოს, სიკვდილო, სიცოცხლე შვენობს შენითა და შენც, სიკვდილო, ფასი გძე, სიცოცხლის ნაწყენობითა”.

თუ პანთეიზმში ინდივიდს არ აღიარებენ, რადგან ის ბუნებაშია გათქვეფილი, ,,ერთია ყოველი”, სწორედაც ის გარემოება, რომ ვაჟა-ფშაველას ლირიკაში თუნდაც გმირი გამორჩეულად თავისთავადი, ინდივიდუალურია, (როგორც ჯ. ჭუმბურიძე ამბობს, ეს არის ,,ინდივიდუალური სახის”, ,,ცალკეულის”, ყოველი მოვლენის თავისთავადობა), ეწინააღმდეგება პოეტის მსოფლგაგების პანთეისტურად მიჩნევას.

გოეთეს პანტეიზმის თანამოაზრედ მისაჩნევად ძალიან სუსტია ის არგუმენტი, რომ ვაჟას პოეზიისათვის დამახასიათებელია გმირების ბუნებისმიერი სიმტკიცე-დაუქვემდებარებლობა, ,,თავისი ბუნების ყმობა” და, აქედან გამომდინარე, ნიცშესეული ზეადამიანობა – ,,მშვენიერი ადამიანის” გოეთესეული იდეალი თავისი არსით ვაჟს ,,დიდებული ადამიანის” ტოლფასია. ,,ვაჟა იმზომ ამაღლებული მისწრაფებებით ,,აღკაზმავს” სამყაროს მიმართ სიყვარულით გამსჭვალულ თავის ადამიანურ იდეალს – ,,კაი ყმას”, რომ გოეთეს ,,მშვენიერი ადამიანის” მსგავსად, კაი ყმასა და ბუნება-ღმერთს შორის ოდენობრივი განსხვავება თუღაა”. (ლეილა თეთრუაშვილი, ,,ვაჟა-ფშაველასა და გოეთეს იდეურ-მსოფლმხედველობრივი ურთიერთობისათვის”, 1982 წ., გვ. 19)

კაცთა გაღვთიურების, ადამიანისა და ღმერთის სწორფრობის დასტურად ლ. თეთრუაშვილი იშველიებს იმ არგუმენტს, რომ ვაჟას ლირიკულ გმირს ღმერთთან სიახლოვის, მასთან ლაპარაკის წინაპირობად, როგორც ჭეშმარიტ ერეტიკოსს და არა მართლმორწმუნე ორთოდოქს-ქრისტიანს, ღვთისადმი მონური მორჩილება კი არ ესახება, არამედ საკუთარი იდეალებისთვის ბრძოლა ქვეყნის საკეთილდღეოდ. მაგრამ ღვთისადმი მონური მორჩილება არცაა ქრისტიანობა, რადგან ქრისტე სწორედ თავისუფლებაა (ოღონდ ზნეობრივი, რასაკვირველია) და სიყვარული. სწორედ ამიტომაა, როგორც ავტორიც მიიჩნევს, სამყაროსადმი ტოტალური სიყვარული ვაჟას ფილოსოფიის საფუძველი, ხოლო მისი გმირების ზნეობრიობის უმთავრესი ნიშანი ზნეობრივი (აქედან გამომდინარე, რელიგიურიც) მრწამსისადმი ერთგულება. ,,ვაჟასთან, გოეთეს მსგავსად, დოგმატური რელიგიის საპირისპიროდ, ღვთაებისადმი შიშს ენაცვლება მის მიმართ სიყვარული, ნათესაური, მიმნდობლური განწყობილება (იხ. ლექსი ,,მთას ვიყავ”). ვაჟას ლირიკული გმირისთვისვე იმანენტურია ღვთაებასთან სიახლოვის შეგრძნება სულის სიმტკიცისა და ამაღლებული მისწრაფებათა წილ, როგორც ახალგაზრდა გოეთეს ლირიკული გმირისთვისაა იგი ორგანული”. (ლეილა თეთრუაშვილი, ,,ვაჟა-ფშაველასა და გოეთეს იდეურ-მსოფლმხედველობრივი ურთიერთობისათვის”, 1982 წ., გვ. 21) – სხვა არც არაფერია ქრისტიანობა…

ასე რომ, ვაჟასთან ჭირ-ვარამთან შეგუების ნაცვლად რწმენის სიმტკიცეა, ,,ტიალი წუთისოფლისადმი” პასიური განდგომის ნაცვლად მისი მიღება ისეთის, როგორიც ის არის, ორსაწყისიანი და ამით დაბალანსებული (,,არ ვუღალატებ სიცოცხლით/გზას, ჩემს ეკლიან სავალსა”). ვაჟას ქრისტიანობა სწორედ ისეთია, როგორიც ის იდეაშია: არა მონური მორჩილება დოგმატისადმი თუ საეკლესიო ავტორიტეტისადმი, არამედ ადამიანთა, სამყაროს სიყვარული და ამ უკანასკნელის მიღება თავისი ორსაწყისიანობით, სიკვდილ-სიცოცხლით. ესაა მისი ფილოსოფიის საფუძვლის და რწმენის სიმტკიცის წინაპირობაც. ქრისტეც სიყვარულით თავისუფლება არაა?…

პანდემიის პირობებში სწავლა-სწავლების დისტანციურმა პროცესმა არაერთგვაროვანი შეფასება დაიმსახურა. არსებული კვლევებიც  ნაირფერ სურათს აჩვენებს, თუმცა, განათლების სფეროში, ცალკეული წარმატებული შემთხვევის მიუხედავად, პანდემიამ არაერთგვაროვანი პრობლემები გამოავლინა როგორც დაწყებით და საშუალო, ასევე საბაზო საფეხურის მოსწავლეებში. გამოიკვეთა, რომ პრობლემები შეექმნათ უმაღლესი საფეხურის სტუდენტებსაც, რომელთა განათლებაში წყვეტა ცალსახა და გარდაუვალი აღმოჩნდა. შედეგად, განათლებაში ჩართულ პირებს ნათელი სურათი მოგვეცა იმისა, თუ რა და როგორ გვაქვს შესამუშავებელი თუ დასახვეწი.

on-line-სწავლის პროცესში მოტივაციის პრობლემამ განსაკუთრებული გავლენა იქონია  მოსწავლეთა სწავლის შედეგებზე. ამდენად, საკლასო ოთახსა თუ მის გარეთ, მასწავლებლები კვლავ დავდექით არც ისე მარტივი  ამოცანის წინაშე – ჩვენ გვევალება  ახალ  კონტინუუმში ახლებურად დავაინტერესოთ აღსაზრდელები თემებით, რომლებსაც ვთავაზობთ; კითხვებით, რომელთა დასმასაც ხშირად მათგანვე ვითხოვთ; და ტექნოლოგიებით, რომლებიც ხშირად ჩვენზე უკეთ და მარტივად თავად გაეგებათ ხოლმე.

დღეს აღარ დავობენ იმაზე, რომ მოტივაცია აზროვნების პროცესში უმნიშვნელოვანესი ინსტრუმენტია და რომ სწორედ იგი განაპირობებს მოწაფისა თუ სტუდენტის განწყობასა და დისპოზიციებს, რომლებსაც ისინი სწავლის გამოცდილებამდე მიჰყავს.

სურ.1

ჩვეულებრივ, მოტივაციის საუკეთესო მაგალითებად განიხილავენ შემთხვევებს, როცა გვაქვს მიდრეკილება,  დავეყრდნოთ მტკიცებულებებს დასკვნების გაკეთების დროს; როცა მზად ვართ, პატივი ვცეთ საკუთარი აზრისგან განსხვავებულ მოსაზრებას; როცა ვფიქრობთ მოქმედების დაწყებამდე და განვიხილავთ, არის თუ არა დასკვნები აზრიანი; როცა იოლად ველევით  წინა იდეებს, რწმენებსა და დაშვებებს,  და ახალი ცოდნის დაუფლებისთვის ბოლომდე ვიხარჯებით; გვაქვს კვლევის სურვილი და ყველა ის შინაგანი ინტერპრეტაცია, რომელიც ჩვენს „თვითგანსაზღვრასა“ და  „თვითაქტუალიზაციის მოთხოვნილებას“ უკავშირდება. სხვაგვარად, მოტივაცია არის ის, რაც წაგვაქეზებს და გვიბიძგებს, ვიყოთ უფრო აქტიური, მაძიებელი, კრიტიკული თუ შემოქმედებითი და პირველი, რაც ჩვენს მოსწავლეებს სწავლის გზაზე შეიძლება შევთავაზოთ, ეს ჩვენი მაგალითი შეიძლება იყოს.

ვინ იტყვის, რომ ეს ყველაფერი იოლი ამბავია იმ საზოგადოებაში, რომლის ბევრ წევრს აბრაამ მასლოუსეულ იერარქიათა დიაპაზონში „თვითაქტუალიზაციამდე“ ბევრი უკლია და, სულ ცოტა,  დაბალი (მაგ.: ფიზიოლოგიური ან უსაფრთხოება) რანგის მოთხოვნილებებიც კი არ აქვს დაკმაყოფილებული.  ამ თეორიაში ოქროს წესივითაა: სანამ მოთხოვნილებათა შემდეგ საფეხურზე გადავიდოდეთ, უნდა დაკმაყოფილდეს უფრო დაბალი რანგის – ფიზიოლოგიური, უსაფრთხოების, მიკუთვნებულობისა და თვითშეფასების მოთხოვნილებები.

დამეთანხმებით, შინაგანი მოტივაციისთვის მნიშვნელოვანი ფაქტორების შეთავაზება არაა იოლი საქმე. მოწაფეთა ნაწილს სრულიად არ აქვს მზადყოფნა, რითაც ისინი  წინარე, ნაკლებად ღირებული იდეებისგან გათავისუფლდებიან. ასე რომ, მასწავლებლებს მოგვეთხოვება, დავხარჯოთ ძალისხმევა, რათა მოსწავლეებმა აითვისონ სასურველი განწყობები და მითითებები. იდეალურ შემთხვევაში, ჩვენ გვსურს ჩვენმა მოსწავლეებმა თავად მოიძიონ ისეთი მტკიცებები, რომლებიც ეწინააღმდეგება მათ რწმენებს და აგრეთვე, გამოიჩინონ აზრის ცვლილებისათვის მზადყოფნა, თუკი მტკიცებულებები ამ რწმენის საწინააღდეგოა. ჩვენ გვსურს, ჩვენმა მოსწავლეებმა სიამოვნება მიიღონ ალგებრული ამოცანების ამოხსნით ან რუსთაველის კითხვით და არ ინერვიულონ მოსალოდნელ გამოცდებზე. გვინდა, რომ ისინი მუდმივად ინტერესდებოდნენ კითხვებით, როგორებიცაა:  „რას უკავშირდება?“ „საიდან ვიცით?“ „როგორ გვგონია?“ და სხვა, რაც ასე უწყობს ხელს შინაგანი მოტივაციის ზრდას.

ამ საკითხებზე ჩვენმა უცხოელმა კოლეგებმა ჯერ კიდევ 2000 წლიდან დაიწყეს კვლევა და გარკვეული თეორიების შემოთავაზება. ისინი თვითგამორკვევის თეორიის (self-determination theory) და  შერეულ განათლებაში მოტივაციის მოლოდინებისა და ღირებულებების თეორიის სახელწოდებებით (Motivation in OBL: expectancy-value theory) არის ცნობილი.

მკვლევრები თანხმდებიან, რომ ონლაინსწავლებისას პრიმარული როლი კრიტიკული აზროვნებისთვის განწყობის შექმნას ეკისრება. მასწავლებლები, რომლებიც ქმნიან ასეთ განწყობებს, სარგებლობენ შემთხვევებით, რათა სასწავლო აქტივობის დროს ავარჯიშონ და დაამკვიდრონ ისეთი ემოციურ კლიმატი, რომელიც ხელს შეუწყობს კრიტიკულ აზროვნებას, ყოველთვის ახერხებენ მოწაფეებში შინაგანი მოტივატორების სტიმულირებას[1].

წარმატებას კი ხშირად აღწევენ ისინი, ვინც ბევრ დროს ატარებენ მოსწავლეთა მოტივაციაზე ფიქრსა და კითხვაზე იმ მარკერების გამოკვეთისთვის, რაც  შინაგანი მოტივაციის ზრდას განაპირობებს. მკვლევართა უმრავლესობამ დაადგინა ოთხი ძირითადი ფაქტორი, რომლებიც აუცილებელია მოსწავლის/სტუდენტის მოტივაციის განვითარებისთვის. ესენია:

• ავტონომია: მოწაფეს აქვს გარკვეული ხარისხის კონტროლი იმაზე, თუ რა უნდა მოხდეს და როგორ შეიძლება განხორციელდეს;
• კომპეტენცია: იმის შეგრძნება, რომ ადამიანს აქვს უნარი იყოს წარმატებული;
• დაკავშირებულობა: საქმიანობა მათ ეხმარება, უფრო მეტად შეიგრძნონ თანამშრომლობის არსი და იგრძნონ ზრუნვა იმ ადამიანების მიმართ, რომელთა პატივისცემა მართებთ;
• აქტუალობა: მოსწავლეებმა უნდა ნახონ მათთვის საინტერესო და ღირებული თანამედროვეობისათვის სასარგებლო ნამუშევრები, რომლებიც მომავლის იმედებითა და ოცნებებით აღავსებთ.

შემოთავაზებულია ვირტუალურ სასწავლო გარემოში თითოეული მოყვანილი ფაქტორის დანერგვის გზა-საშუალებებიც. ესენია:

ავტონომია

ავტონომიურობის მისანიჭებლად დიდი მნიშვნელობა ენიჭება „არჩევნის” შეთავაზებას. რაც უფრო მეტია სტუდენტის არჩევანი, მით უფრო მეტია ავტონომიის გრძნობა. უცხოეთში ბევრი პედაგოგი ამ კონცეფციის სრულყოფისათვის ვირტუალურად იყენებს არჩევნის დაფებს. დაფაზე წარმოდგენილ თითოეულ უჯრაში თითო აქტივობა, ჩვენში უკვე ცნობილი „კომპლექსური დავალებაა“ მოცემული.

აქტივობების არჩევანის დაფა

შეარჩიე, ჩაერთე, დაამოწმე, ასახე + გააზიარე

ცხრილი 1.[2]

მითითებულ ბმულზევეა შესაძლებელი ცხრილში მითითებული აქტივობების/ დავალებების ცვლილება თუ სასურველი აქტივობების აღწერა.

მოწაფეებისთვის, რომელთაც არ სურს  ოფიციალური არჩევნის გაკეთება, შეუძლიათ გააკეთონ ის, რასაც თავად ვაკეთებთ — ვთხოვ ჩვენს ახალბედებს, დღეში მინიმუმ 15 წუთი გაატარონ სამ ვირტუალურ ადგილას, სადაც ჩვენ შეგვიძლია დავაკვირდეთ მათ პროგრესს, მაგალითად, Brainpop-ზე, Raz-Kids-ზე, English Central-სა თუ სხვა საიტზე.

კომპეტენცია

ვირტუალურ სწავლებაში შეიძლება გამოვიყენოთ შემდეგი წესი: ორი-სამი წინადადება და არაუმეტეს 15 ან 20-ზე მეტი წამისა სჭირდება იმას, რომ ნათლად ავხსნათ, რის გაკეთება გვსურს. შემდეგ ვივიწყებთ მითითებას და ვცვლით დავალებას. აღმოჩნდება, რომ სტუდენტებს ის ახსოვთ და ჯიუტად აგრძელებენ მასზე მუშაობას. ეს წესი მოქმედებს, როგორც ორმაგი შემოწმება და იმის გაზრდის ალბათობა, რომ მოსწავლეები შეძლებენ დავალების წარმატებით შესრულებას.

დაკავშირებულობა

მოწაფეებთან პოზიტიური ურთიერთობა ყველაფერია! განსაკუთრებით, როდესაც საქმე ვირტუალურ სწავლებას ეხება, როდესაც მოწაფეებს  ვერაფრით შემოვიტყუებთ ონლაინგაკვეთილზე, თუ მათ ჩვენი მოსმენა არ სურთ! გვირჩვენ[3], ყველაფერი გავაკეთოთ, რათა გავითვალისწინოთ მოსწავლეები, რომლებსაც არ სურთ ჩვენთან კავშირი. ასეთ შემთხვევაში ონლაინშეხვედრები უნდა მიეძღვნას მოწაფესთან კლასგარეშე ურთიერთობას და იმის გაგებას, თუ როგორ ცხოვრობს, რას აკეთებს და რა ინტერესები აქვს მოწაფესა და მის ოჯახს. გვირჩევენ, ასეთ დროს  სიყვარულით  ვიხელმძღვანელოთ და არა გაკვეთილებით.

სტუდენტების კლასელებთან დაკავშირებაში დახმარება კიდევ ერთი გზაა, რაც შეგვიძლია გავამხნევოთ სტუდენტების შინაგანი მოტივაცია. დიახ, ზოგჯერ ჩატარებული ვიდეოკონფერენციის ზარი შეიძლება კარგი იყოს, მაგრამ უფრო სასარგებლოა მოწაფეებს/სტუდენტებს შევთავაზოთ პროექტების მომზადება მათ მიერვე შერჩეულ პარტნიორებთან. თანამშრომლობა კი მათ ყოველთვის უბიძგებს, იყვნენ კარგი პრეზენტატორები პროექტის წარდგენისას.

შესაბამისობა

მნიშვნელოვანია, ჩვენს აღსაზრდელებს იმ თემების გავლით ვასწავლოთ, რომლებიც აინტერესებთ. ამისათვის ვთხოვოთ მათ, მოგვიმზადონ ჩამონათვალი მათთვის მნიშვნელოვანი საკითხებისა. დაფასება და აღიარება, შესასწავლი საკითხების  მათ სურვილებთან შესაბამება ზრდის მოტივაციას. გარდა ამისა, მათ შეიძლება შევთავაზოთ ისეთ ვირტუალურ ჯგუფებში გაერთიანება, რომელიც მათი ინტერესების სფეროებს მოიცავს.

პროგრესის ჩვენება

ვთხოვოთ მოსწავლეებს, მათი მიღწევა გაგვიზიარონ არა მხოლოდ ვირტუალურ გაკვეთილზე, არამედ რომელიმე მათთვის სასურველი ქსელის გამოყენებით. წავახალისოთ და ვუბიძგოთ კრეატიულობიკენ, შთავაგონოთ საკუთარი თავის მნიშვნელოვნება, დავარწმუნოთ, რომ მათ მიერ მომზადებულმა მასალამ შესაძლოა, სხვას დახმარება აღმოუჩინოს.

სურ. 2

სწავლის სტილი

ყოველთვის გავითვალისწინოთ ჩვენი მოწაფეების სწავლის სტილი, ის, თუ როგორ ურჩევნია სწავლა – მოსმენით, ვიზუალური მასალის აღქმით, მოძრაობით, შეხებით და ა. შ. გვახსოვდეს, ეს ძალიან, ძალიან მნიშვნელოვანია!

დისტანციური სწავლება ჩვენგან ახალ უნარებს ითხოვს, ამ უნარების კარგად განვითარებისთვის ისიც ძალიან მნიშვნელოვანია, არც საკუთარი არსებობა მივივიწყოთ, ხშირად შევისვენოთ, კარგად ვიკვებოთ და ვიძინოთ, ლამაზად ჩავიცვათ და  ზოგჯერ სარკეში  საკუთარ მოტივაციასაც კი გავეპრანჭოთ, როგორც საჭირო პარტნიორსა და ცხოვრების განუშორებელ მეგზურს.

[1] https://larryferlazzo.edublogs.org/2020/02/05/free-resources-from-all-my-books-20/

[2] https://docs.google.com/document/d/1lDpBVM8kllDvQU7rMIaTx2FHhpowdiw8qX-QFxa2swg/edit

[3] https://larryferlazzo.edublogs.org/2011/03/08/the-best-resources-on-the-importance-of-building-positive-relationships-with-students/

„ნიშანი გამოხატავს საგანს, საგანი (ფარული ან ოკულტური) არის ნიშნის თვისება. სიტყვის წარმოთქმა ნიშნავს, გამოიხმო აზრი და გახადო იგი არსებული. ოკულტურ სამყაროში ადამიანის მეტყველების პოტენციური მაგნეტიზმი არის ყოველგვარი გამოვლინების საწყისი. საგანი ჩვენთვის არის ის, რადაც სიტყვა ქმნის მას, როდესაც ასახელებს.

სიტყვა (ზმნა) ან თითოეული ადამიანის მეტყველება, მათთვის სრულიად გაუცნობიერებლად, წარმოადგენს განდიდებას ან შეჩვენებას. დიახ, სიტყვები ან კეთილშემოქმედნი არიან, ან – ბოროტეულნი, ან – მომწამლავი, ან – ჯანმრთელობის მომტანნი.“

ელენე ბლავატსკაია, „საიდუმლო დოქტრინა“ 

ელენე ბლავატსკაიას ეს აზრი განსაკუთრებით აქტუალური ხდება დღეს, როდესაც სამყარო „გაჩერდა“ და „გადატვირთვის“ რეჟიმშია. ამბობენ, რომ ცნობიერების ევოლუცია გამოიწვევს „დროის შეკუმშვას“, რაც ადამიანის შემოქმედებით ბუნებას გაააქტიურებს. ღმერთმა რომ ადამიანი „თავის სახედ და ხატად“ შექმნა, ახალ დროში სულ უფრო მეტად გახდება ცხადი!

დუალისტური სამყარო, დაფუძნებული კეთილზე და ბოროტზე, შავზე და თეთრზე, ცუდზე და კარგზე – ძალას კარგავს! ახლა ადამიანებმა არ იციან, „ხვალ რა მოხდება“ და როგორ შეიცვლება სამყარო. მოქმედების ცენტრმა შიგნით გადაინაცვლა, პირადი პასუხისმგებლობებიც გაიზარდა. „გარეთ რა მოხდება“ კი არა, რა ხდება შინაგან ადამიანში და როგორი ცხოვრება სურს მას თავისთვის და პლანეტისთვის. უკვე ნაცნობ და დაპროგრამებულ გზებზე კი არა, ახალ გზებზე უნდა ვიაროთ და ეს ახალი გზებიც თავად უნდა გავჭრათ და გავკაფოთ – ჯერ საკუთარ ცნობიერებაში და შემდეგ – გარეთ! შემოქმედი ადამიანი არასდროს არავის ეკითხება, რა ჰქნას? ის იკვლევს საკუთარ თავს და იცის, რა სურს და რა უნდა გააკეთოს ამისთვის!

როდესაც ადამიანები ამბობენ, რომ არ ვიცი, რა ხდება, ვერ გამოვიცანი, როგორი იქნება ხვალიდნელი დღე!

ჯო დისპენზა პასუხობს: მომავლის გამოცნობას სჯობს, რომ თავად შექმნა მომავალი! ადამიანს აფრთხობს ცვლილებები, გაურკვევლობა, განუსაზღვრელობა…. არა და, სწორედ აქ არის მეტი შემოქმედების საშუალება – როცა აღარაფერი აღარ არის, როცა შეუცნობელია, როცა არაფერია… ამ არაფრიდან იწყებ გამოძერწვას ისეთი მომავლისას, როგორიც თავად გსურს საკუთარი თავისთვის და პლანეტისთვის! ეს არის ცნობიერების კვანტური განზომილება, საიდანაც ყველაფერი შესაძლებელია!

ამ შესავლიდან გადავიდეთ ახლა სიტყვებზე, სიტყვებით რეალობის ქმნადობაზე და იმ ენერგიაზე, რომელსაც სიტყვები ატარებენ.

როდესაც ვინმეს ვუსმენთ, ხშირად გვითქვამს, რომ მის სიტყვებს პოზიტიური ენერგია მოჰყვება ან პირიქით, თითქოს ისეთს არაფერს არ ამბობს, მაგრამ რაღაც ისეთი ენერგია მოდის, რომ…

ეს ნიშნავს, რომ თავისთავად სიტყვებს არა აქვთ არანაირი ენერგია, ისინი ლექსიკონებში მშვიდად შეყუჟულან, აქვთ მხოლოდ შეფერილობა: დადებითი, უარყოფითი და ნეიტრალური… ამიტომ სემიოლოგები ლექსიკონებს „სიტყვათა სასაფლაოს“ სწორად უწოდებენ.

სიტყვა ცოცხლება მაშინ, როდესაც მას ვინმე წარმოთქვამს. ერთი და იგივე სიტყვა სრულიად განსხვავებულად ზემოქმედებს იმის მიხედვით, ვინ ამბობს და როგორ ამბობს მას.

თანამედროვე სამყაროში რომ სიტყვებმა არა მხოლოდ ენერგია, არამედ მნიშვნელობები და აზრიც კი დაკარგა, ეს განხილვის სხვა თემაა (განსაკუთრებით პოლიტიკოსები და ჟურნალისტები მტრობენ ენას).

ენა (მეტყველება)  – ზოგისთვის თავშესაფარია და ზოგისთვის – სახლი! ჰაიდეგერი მას „ყოფიერების სახლად“ მოიხსენიებს. წესით, ჩვენს სიტყვებს და შინაგან სათქმელს შორის განსხვავება არ უნდა იყოს, მაგრამ რა ხდება…? თუ იმთავითვე ენა გაჩნდა, როგორც აზრის გამოხატვის საშუალება, დღეს ის აზრის შენიღბვის, გადამალვის და მოტყუების საშუალებაა, ის იქცა ნამდვილ სიმულაკრად. სიტყვამ დაკარგა აზრთან და არსთან კავშირი. ენობრივი ადამიანი დაშორდა შინაგან ადამიანს და ცალ-ცალკე დაეხეტებიან ყოფიერების მინდორში.

წარმოიდგინეთ,  როცა ადამიანი სახელს საგნისგან არ მიჯნავდა, ცნობიერება იყო სინკრეტული,  ანუ ნიშანი (სიტყვა) იყო უპირობო და საგნი იყო ნიშნის თვისება. ნიშნის ამგვარ გაგებასთან არის დაკავშირებული ენის მაგიური ფუნქცია.

ახლა ნიშანი პირობითია და მხოლოდ „მიმნიშნებელია“. როცა სახელი და საგანი ერთიანი იყო ცნობიერებაში, საგნის სახელის ხსენება ნიშნავდა თავად ამ საგანს (იყავნ ნათელი და იქმნა ნათელი!). ფრაზეოლოგიზმებიდან კი ალბათ გაგახსენდებათ: „ძაღლი ახსენე და ჯოხი ხელში დაიჭირეო“. ამავე მიზეზით ჩვენი ბებია-ბაბუები ტაბუს ადებდნენ ზოგიერთი სიტყვის ხსენებას. მაგალითად ბებია „უხსენებლად“ მოიხსენიებდა გველს, რადგან მას სჯეროდა, რომ თუ სახელს წარმოთქვამდა, ამით მოიზიდავდა მას. სინამდვილეში, ეს ცრურწმენა კი არა, სიტყვისადმი განუსაზღვრელი რწმენა იყო. საგნისა და სახელის გაიგივება (ვამბობ, ესე იგი, არის… ესე იგი, ვიწვევ!).

მართალია, დღეს სიტყვას დაკარგული აქვს ეს თვისება და ის ქმნის ცალკე „ვერბალურ სახელმწიფოს“, „ენობრივ ადამიანს“, რომელიც დაშორებულია არსს, მაგრამ სიღრმისეულად ეს კავშირი მაინც არსებობს; ეს ნიშნავს, რომ თუ ჩვენ ჩავალთ სიტყვათა სიღრმეში, აუცილებლად დავინახავთ უპირობო კავშირებს საგანსა და სახელებს შორის, ანუ აღმნიშვნელსა და აღსანიშნს შორის…

„საგნის სახელის ცოდნა მის არსთან წვდომის საშუალებაა, რაც ურთიერთობის, აზრთა ურთიერთგაზიარების საფუძველს ქმნის. სახელი სიტყვიერად გამოხატავს საგნის არსს, ბგერებით ხორცშესხმული სახელის, მისი სულიერი არსის წვდომა შესაძლებელია მისი ბგერითი სამოსლის შეგრძნების საშუალებით“ (ლოსევი, საგანი და სახელი).

აი, სწორედ ამაში მდგომარეობს სიტყვათა მაგია. და როდესაც მე წარმოვთქვამ სიტყვას იმ სიღრმით, რომელიც არ იზომება, არამედ შიეგრძნობა, მაშინ ჩემს სიტყვებს მეტი ენერგია და მეტი ზეგავლენის ძალა აქვს და ამას მსმენელი ძალიან ადვილად აღიქვამს.

ირანული წარმოშობის გერმანელმა მეცნიერმა Peseschkian Nossrat-იმ გამოიკვლია  პოზიტიური სიტყვების გავლენა ადამიანზე და რეალობაზე და შექმნა პოზიტიური თერაპიის მიმართულება ფსიქოთერაპიაში, რომელსაც დღეს ასე აქტიურად გამოიყენებენ. მეცნიერის თქმით, ჩვენი უარყოფითი რწმუნებულებები ქმნიან არაცნობიერში პროგრამებს, რომელებიც მომავალში ჩვენგან დაუკითახავდ იწყებენ მოქმედებას და რომელსაც ადამიანი დაარქმევს „ბედისწერას“. არა და, ამ ფრაზებს ყველა ვიყენებთ და არასდროს ვანიჭებთ დიდ მნიშვნელობას. ასეთი ფრაზებია:

ყელში ამომივიდა ცხოვრება

გული შემიწუხდა

ჟანგბადი გადამიკეტეს

გულში დანა ჩამარტყა

გული ყელში ამომივიდა

გული მერევა მის საქციელზე

არაფერი არ გამოვა

ამდენი აღარ შემიძლია

მოხდეს,  რაც მოსახდენია

მხრებზე დამაწვა

წელში გამწყვიტა

სისხლი გამიშრო და უამრავი სხვა…

ემოციით წარმოთქმული ეს ფრაზები არის ბრძანებები სხეულისათვის და სხეულსაც მეტი რა დარჩენია, მიჰყვება ჩვენს ბრძანებებს! არა აქვს მნიშვნელობა, ნეგატიურ სიტყვებს სხვებს ვეუბნებით თუ საკუთარ თავზე ვამბობთ, თუ ასეთი სიტყვები შეადგენენ ჩვენს აქტიურ ლექსიკას, მაშინ ისინი ზემოქმედებენ კიდეც ჩვენს სხეულზე და იწვევენ დაავადებებს.

Peseschkian Nossrat-ის ეს მეთოდი ადასტურებს სტატიის დასაწყისში მოტანილ ელენე ბლავატსკაიას აზრს: „..დიახ, სიტყვები ან კეთილშემოქმედნი არიან, ან – ბოროტეულნი, ან – მომწამლავი, ან – ჯანმრთელობის მომტანნი.“

ამ მეთოდზე აგებდა მკურნალობის მეთოდს ფრანგი ფარმაცევტი ემილ კუე და ბევრი სხვა ცნობილი მკურნალი თუ თერაპევტი.

სტატიის მთავარი იდეაა: გააანალიზოთ საკუთარი და სხვების მეტყველება, გაიაზროთ სიტყვების ზემოქმედება და და ნეგატიური სიტყვები და ფრაზები შეცვალოთ პოზიტიურით და როცა ამას ინტენსიურად გააკეთებთ, ის იქცევა ახალ პროგრამად, რომელიც შეცვლის თქვენს ცხოვრებას! აღარ არის საჭირო, სხვები ჩარიოთ თქვენს ცხოვრებაში, ეს შეგიძლიათ თავად გააკეთოთ!

ზოგად განათლებაში ხარისხის უზრუნველყოფისა და მართვის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ნაწილს გარე შეფასება წარმოადგენს. ამ კუთხით ბევრ ქვეყანაში არსებობს სკოლების გარე შეფასების, ე.წ. ინპექტირების პრაქტიკა. არსებობს ინსპექტირების სხვადასხვა ფორმა. მაგალითად, სკოლების შემოწმება მათი მოწყვლადობის მიხედვით. ბევრ ქვეყანაში რისკის შემცველი სკოლები უფრო ხშირად მოწმდებიან სახელმწიფოს მიერ, ვიდრე დანარჩენები. რისკზე დაფუძნებულ ინსპექტირებას იყენებენ დანიაში, შვედეთში, ჰოლანდიაში, ინგლისში, ირლანდიასა და ჩრდილოეთ ირლანდიაში (ანდღულაძე, 2017). ზოგადად, გარე შეფასების პროცესის კონცეფცია მჭიდროდაა დაკავშირებული ამ ქვეყნებში მიმდინარე საგანმანათლებლო პოლიტიკასთან. მაგ: ცენტრალიზებულ საგანმანათლებლო პოლიტიკის მქონე ქვეყნებში გარე შეფასების მიზნებიც განსხვავებულია, დეცენტრალიზებულ და ნახევრად დეცენტრალიზებულ საგანმანათლებლო ქვეყნებში კი უფრო განვითარებაზე ორიენტირებული.

გარე შეფასება წარმოადგენს სკოლაში მიმდინარე სწავლა-სწავლების პროცესის შეფასებას იმ ადამიანების მიერ, ვინც არ განეკუთვნება აღნიშნულ ორგანიზაციას. ხშირ შემთხვევაში ესაა ექსპერტთა ჯგუფი, რომელიც კონკრეტული მახასიათებლების მიხედვით აფასებს სკოლაში მიმდინარე პროცესებს და ადგენს შესაბამის დასკვნას. შეფასების პერიოდულობა, დასკვნის შედეგები და სკოლების შემდგომი განვითარება დამოკიდებულია კონკრეტულ ქვეყნებში არსებულ რეგულაციებზე.

სკოლების გარე შეფასების პროცესის საწყისებთან უდავოდ დგას ინგლისი, ინსპექტირების დიდი გამოცდილება აქვს ინგლისს, სადაც ჯერ კიდევ მეოცე საუკუნის დასაწყისში შეიქმნა სკოლების მაკონტროლებელი ორგანო და მონიტორინგის სისტემა. მას შემდეგ, რაც 1980-იანი წლებიდან სკოლებმა მეტი თავისუფლება მიიღეს, გარე შეფასების სისტემა ამ თავისუფლების საპირწონე ინსტრუმენტად გადაიქცა. 21-ე საუკუნის დასაწყისში გარე შეფასებასთან დაკავშირებული მიდგომები შეიცვალა და იგი გადაიქცა სკოლის მხარდამჭერ და განმავითარებელ მექანიზმად. სკოლების ინსპექტირების საშუალო ვადად განისაზღვრა 3 წელი და მათ მიეცათ საშუალება, თვითშეფასების ანგარიშებში აესახათ საკუთარი პროგრესი. ამასთანავე გაიზარდა სკოლის მიწერ წარმოდგენილი ანგარიშის წონა და მნიშვნელობა შედეგების შეჯამებისას. რეფორმირებული ინსპექტირების სისტემის მთავარი პრინციპი იყო, ნდობა გამოეცხადებინა სკოლის მასწავლებლებისა და მათი პროფესიონალიზმისათვის. ამგვარად, სკოლები იღებენ ინდივიდუალურ კონსულტაციას თვითშეფასების გაძლიერებისა და ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემის გამართვის თვალსაზრისით. ბოლო ცვლილებებით (2013 წ.) განისაზღვრა შეფასების ოთხი დონე. ამ შედეგებზე დაყრდნობით სამიდან ხუთ წლამდე პერიოდში ხდება სკოლების გადამოწმება და რისკზე დაფუძნებული ინსპქტირების განხორციელება.

ჰოლანდიაში, ერთ-ერთ ყველაზე დეცენტრალიზებული საგანმანათლებლო პოლიტიკის ქვეყანაში რისკზე დაფუძნებული ინსპექტირების მეთოდს მიმართავენ. სკოლას ინსპექტირების სამსახური ორი მიმართულებით აფასებს – ნორმატიული მონიტორინგი და ხარისხის ინსპექცია. ნორმატიული მონიტორინგი გულისხმობს სკოლის შემოწმებას კანონმდებლობასთან შესაბამისობის თვალსაზრისით; ხარისხის ინსპექცია – რისკის შემცველი სკოლების (მოსწავლეთა დაბალი მიღწევები) გადამოწმებას. სკოლის კატეგორიზება, როგორც რისკის შემცველი, დამოკიდებულია საერთო, ეროვნული შეფასების შედეგებზე და/ან მშობლების საჩივარზე (ანდღულაძე, 2017).

ინსპექტირების საინტერესო მაგალითებია ფერედალური მოწყობის ქვეყნებში. აქ სკოლის ხარისხის უზრუნველყოფასა და გარე შეფასებასთან დაკავშირებული მიდგომები ტერიტორიების მიხედვით განსხვავებულია. მაგალითად, გერმანიაში ინსპექტორები სკოლებს რეკომენდაციას აძლევენ ხარისხის უზრუნველყოფის სისტემის გამართვის თვალსაზრისით. უნდა აღინიშნოს, ბავარიის პრაქტიკა. ამ ტერიტორიაზე შიდასასკოლო შეფასების წარმართვა სკოლის ვალდებულებაა და გარე შეფასების მიზანი არამხოლოდ ზოგადად ორგანიზაციის შედეგების, არამედ გაკვეთილის ხარისხის გაუმჯობებაა. სკოლები ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ ფასდებიან ექსპერტთა ჯგუფის მიერ, რომლებიც ახორციელებენ ვიზიტს დაწესებულებაში. ექსპერტთა ჯგუფი შედგება 4 პირისაგან, აქედან 3 მათგანი ზოგადსაგანმანათლებლო სივრციდან, ხოლო 1 ბიზნესიდანაა. ანგარიშის განხილვა ხდება სკოლის წარმომადგენლებთან და სამეურვეო საბჭოსთან ერთად, შემდგომი  მუშაობის გაუმჯობესების მიზნით.

საინტერესოა ასევე ჰესენის (მიწა გერმანიაში) პრაქტიკა, სადაც სკოლები ვალდებული არიან, ყოველწლიურად შეაფასონ საკუთარი მუშაობა, თუმცა ყველა სკოლა არ გადის ინსპექტირებას. სკოლების ნაწილი, რომელთაც მეტი დამოუკიდებლობა აქვთ მინიჭებული, კანონმდებლობის დონეზე განსაზღვრული პროცედურებით წარმართავს თვითშეფასების პროცესს, დარჩენილი სკოლები კი ასევე კანონით განსაზღვრული სასკოლო პროგრამისა და გარემოს შეფასებას ახორციელებს. შეფასების სფეროებში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება მასწავლებელთა პროფესიულ განვითარებას. სკოლა აყალიბებს, ე.წ. თავის პროფილსა და პრიორიტეტულ მიმართულებას, რომელიც თემის საჭიროებებზე უნდა იყოს მორგებული. ისინი აღნიშნულ პროგრამას წარადგენენ პარტნიორ სკოლებთან და სახელმწიფო უწყებებთან, იღებენ მათგან თანხმობას და მუდმივ რეჟიმში აკეთებენ საკუთარი პროგრამის შიდა შეფასებას.

შვედეთში ხარისხის უზრუნველყოფასა და ზოგადად მის განვითარებაში დიდ როლს თამაშობს თემი/რეგიონი. სკოლები ვალდებული არიან, გაიარონ ყოველწლიური მიღწევების შემოწმება. ამ პროცედურას უზრუნველყოფს სახელმწიფო, რომელიც ასევე განსაზღვრავს მიზნებსა და ზოგად ჩარჩოებს ზოგადი განათლების პოლიტიკაში.

პოლონეთი ფართოდ ხედავს რეგიონის პასუხისმგებლობას სკოლის განვითარებაში. ინსპექტირებისა და შედეგების შემოწმების დროს ითვალისწინებენ ადგილობრივ კონტექსტსა და იმ გარემოს, სადაც სკოლას უწევს ფუნქციონირება. ინსპექტორები სკოლის შეფასებისას ეყრდნობიან ეროვნული და საერთაშორისო შეფასების შედეგებს. მიუხედავად მხარდამჭერი ღონისძიებებისა, ინსპექტირების შედეგებს შეიძლება მოჰყვეს სკოლის ხელმძღვანელობის განთავისუფლება ან სხვა ტიპის სანქციები.

საერთაშორისო დონეზე გარე შეფასების შედეგების მიმოხილვა გვიჩვენებს, რომ ეფექტურად მხოლოდ ის სისტემები მუშაობენ, რომლებიც დიფერენცირებულ მიდგომებს იყენებენ როგორც პროცესების, ასევე პრაქტიკისა და შედეგების თვალსაზრისით. გარდა ამისა, ეფექტურ სისტემებში დიდ როლს ასრულებს სკოლებში ჩაშენებული შიდა შეფასების სისტემები, როდესაც გარე შეფასებას მხოლოდ რეკომენდატორის ფუნქცია აქვს. ამ შემთხვევაში სისტემა ოფიციალურად უცხადებს ნდობას სკოლას და სასკოლო საზოგადოებას, რაც დადებით გავლენას ახდენს ზოგად კლიმატსა და მოსწავლეთა შედეგებზე.

ახალი კორონა ვირუსის პანდემიის გავრცელების პარალელურად მსოფლიოში „შეთქმულების თეორიების“ ბუმი დაიწყო. რას აღარ ასახელებენ პანდემიის გამო გამკაცრებული წესების დამკვიდრების მიზეზად. ბევრს მიაჩნია, რომ Covid 19-ის გავრცლებით ყველაზე მეტად ბილ გეიტსი იხეირებს, რომელიც მიკროჩიპის შემცველ ვაქციანას დაამზადებს და მასობრივი ვაქცინაციის შედეგად ხუთი მილიარდი ადამიანის ბიოლოგიური თუ კოგნიტური მონაცემების შესახებ არსებულ სრულ ინფორმაციას ჩაიგდებს ხელში. ზოგიერთი ფიქრობს, რომ სიკვდილიანობის ზრდა ყველაზე მეტად ელიტაში მყოფ ვამპირებს აწყობთ, რომლებიც პლაზმით და ბავშვების ტანჯვის შედეგად გამოყოფილი ნივთიერებებით იხანგრძლივებენ სიცოცხლეს. არიან ისეთებიც, ვინც ვირუსს მასონთა იარაღად აღიქვამს. მათი მსჯელობების მიხედვით, მასონები, ებრაელები და ლიბერალები ახალ მსოფლიო წესრიგს ქმნიან, სადაც მათი პროვილეგიები საბოლოოდ განმტკიცდება და მთელი დანარჩენი პლანეტა მონობის ბორკილებს მოირგებს. აღნიშნული, ნაკლებად სარწმუნო მოსაზრებების ავტორებიც კი აღიარებენ, რომ ვირუსი არსებობს, ის საშიშია და საფრთხეს უქმნის ადამიანების ჯანმრთელობას. თუმცა, ჩვენ გვერდით ცხოვრობენ ადამიანები, რომლებიც თავზეხელაღებულობით, თავხედობითა და შემაძრწუნებელი სიშლეგით ყველაზე ექსცენტრიკულ „შეთქმულების თეორეტიკოსებსაც“ აჭარბებენ. მათ საერთაშორისო პრესა „კოვიდიოტებს“ უწოდებს.

ვინ არიან „კოვიდიოტები“?

„კოვიდიოტები“ არიან ადამიანები, რომელთაც არ სჯერათ Covid 19-ის არსებობის ან ამტკიცებენ, რომ ვირუსი სრულიად უვნებელია. საზოგადოების ამ ჯგუფის ყველაზე გონიერი წარმომადგენლები დანარჩენებისგან იმით განსხვავდებიან, რომ ახალ კორონა ვირუსს უბრალო გრიპთან და გაციებასთან აიგივებენ. ასობით ადამიანის გარდაცვალება, ათასობით ადამიანის ტანჯვა მათთვის საკმარისი არ არის განგაშის ზარის ასახმაურებლად.

ამგვარად განწყობილი ადამიანების ლანძღვა-გინება არაფერს მოგვცემს. მათი „ბნელეთის მოციქულებად“ მონათვლა, მხოლოდ საკუთარი თავით ტკობასა და პერსონალური უპირატესობის აღქმაში დაგვეხმარება. აუცილებელია ვიმსჯელოთ ურწმუნოების მიზეზებზე. მხოლოდ ამ მიზეზების გაცნობიერება და მათზე ზემოქმედება მოგვცემს საშულებას ადამიანების შემობრუნებისა და შედარებით უსაფრთხო საერთო სივრცის შექმნისათვის.

რატომ არ სჯერათ Covid 19-ის არსებობის?

ქართული საზოგადოება ხანდახან შესაშურ პრიმიტივიზმს ავლენს. ჩვენ მხოლოდ იმის გვეშინია, რასაც ჩვენი თვალით ვხედავთ, ხელით ვეხებით. რაც არ ჩანს, ის მეორეხარისხოვან პრობლემად გვესახება. მაგალითად, ყველამ ვიცით, რომ დედაქალაქში უმძიმესი ეკოლოგიური მდგომარეობაა შექმნილი. თითქოს ვაცნობიერებთ, რომ დაბინძურებული ჰაერი და ხმაური ჩვენს სიცოცხლეს განადგურებით ემუქრება. ვამბობთ, რომ მეზობლებს, ახლობლებს შორის მოიმატა სხვადასხვა დაავადებების რაოდენობამ. მიუხედავად ყველაფრისა, ეკოლოგიის საკითხი მთავარ და სერიოზულ თემად მაინც ვერ იქცა. ეკოლოგიური საქმიანობა, გარემოსდაცვითი აქტივიზმი დასუფთავების აქციებსა და პრესტიჟული პარკების გადარჩენისთვის ბრძოლებში მონაწილეობით გამოიხატება. დაბინძურებული ჰაერი მოქნეული ნაჯახივით არ ზემოქმედებს ჩვენზე, მისი მავნებლობა წამიერად არ ვლინდება, პირიქით, ხანგრძლივი მოქმედების ეფექტი აქვს და ნელ-ნელა გვიღებს ბოლოს. შესაბამისად, მასზე პასიურად ვრეაგირებთ, მის შედეგებს ყველაზე უკეთ უკვე დამდგარი შედეგის ფაზაში ვამჩნევთ. ალბათ, ამგავრი დამოკიდებულება გვაქვს Covid 19-თან მიმართებითაც. ბევრს დაუპოსტავს სოციალურ ქსელებში ბოქსირებული პალატიდან – „ხალხო, არც მე მჯეროდა, თურმე რა საშინელება ყოფილა, ფრთხილათ იყავით!“.

ახალი კორონა ვირუსის მიმართ სკეპტიციზმს აღვივებს ისიც, რომ მედიკოსებს ინფექციასთან დაკავშირებით მწყობრი პასუხები არ აქვთ. პირიქით, სხვადასხვა ქვეყნის, ხანდახან კი ერთ ქალაქში მდებარე სხვადასხვა სამედიცინო დაწესებულების ექიმებისა თუ მეცნიერების პასუხები არათუ ურთიერთსაწინააღმდეგო შინაარსისაა, არამედ  ურთიერთგამომრიცხავი ხასიათისაც კი არის. ადამიანებს უკვირთ, როგორ შეიძლება, რომ უმაღლეს დონეზე განვითარებულ, უხვად დაფინანსებულ, ბაქიაობითა და პატივმოყვარეობით სახელგანთქმულ ინსტიტუტებს ამდენი ხნის განმავლობაში პანდემიისგან თავის დახსნის თანმიმდევრული გეგმა არ ჰქონდეთ. პოზიციების სიმრავლე და ურთიერთგანსხვავებულობა მძიმე სოციალური ყოფაში მცხოვრები ადამიანებისთვის სიტუაციას კიდევ უფრო ბუნდოვანსა და გაუგებარს ხდის. ხალხმა აღარ იცის ვის ენდოს, რატომ ენდოს, ამიტომ ჰგონიათ, რომ ყველა იტყუება და ვიღაც მათი ცხოვრებით მანიპულირებას ცდილობს.

1868 წელს იაკობ გოგებაშვილმა „ბუნების კარი“ გამოსცა. „ბუნების კარი“ დაწყებითი საფეხურის მოსწავლეებისათვის განკუთვნილი წიგნი იყო, რომლის მიზანს ბავშვისთვის ბუნებისა და საზოგადოების შესახებ უნივერსალური ცოდნის მიწოდება წარმოადგენდა. „ბუნების კარს“ „საგანძურის“ გამოცემაც მოჰყვა. ორივე წიგნში მოსწავლისთვის გასაგებ ენაზე ადამიანის ჯანმრთელობის, პირველადი სამედიცინო დახმარების საკითხებიც არის განხილული. რამდენიმე თავში ავტორი ინფეციურ დაავადებებსა და მათ ხასიათზე, პრევენციაზეც კი საუბრობს. საუკუნენახევრის წინ ქართველი განმანათლებლები აცნობიერებდნენ მოქალაქისათვის ელემენტარული სამედიცინო განათლების მიცემის მნიშვნელობას. ცხადია, ჩემთვისაც ცნობილია, რომ თანამედროვე სკოლებშიც ასწავლიან ბუნებისმეტყველების დარგებს, მაგრამ ფაქტია – ქვეყანაში მედიცინასთან დაკავშირებული უმარტივესი ამოცანების გააზრების პრობლემა გვაქვს. ადამიანებმა არაფერი იციან საკუთარი ჯანმრთელობის, საყოველთაოდ გავრცელებული დაავადებების, მათგან თავდაცვის ეფექტიანი საშუალებების შესახებ. ბუნებრივია, ასეთი სიბეცეც ხელს უწყობს „შეთქმულების თეორიებისა“ და ვირუსის არარსებობის თაობაზე შექმნილი მითების წინააღმდეგობის გარეშე გავრცელებას.

მიუხედავად ყველაფრისა, თვალები უნდა გავახილოთ, რადგან საშიშროება რეალურია. პანდემიის დაძლევის შემდეგ კი უნდა ვიზრუნოთ იმისთვის, რომ ჩვენი განათლების სისტემაც მზად იყოს ოცდამეერთე საუკუნის სხვა სამედიცინო გამოწვევებისათვის.

თუ აქამდე არ შეგიმჩნევიათ, ერთ საიდუმლოს გაგიმხელთ: ჩვენ, მასწავლებლებს, ჯადოსნური ჯოხები გვაქვს, ოღონდ უხილავი. ჯოხი მაშინ ჩნდება ჩვენთან, როცა მასწავლებლობას ვიწყებთ და რჩება, სანამ მასწავლებლები ვართ. ჯადოსნურ ჯოხს ჯადოსნური ხასიათი აქვს, სიკეთესაც შეუძლია ემსახუროს და ბოროტებასაც, გააჩნია, როგორი პატრონი შეხვდება. იყო დრო, როდესაც ბოროტება სიკეთის ტყავში ეხვეოდა და სისასტიკე მომავალი კეთილდღეობის სურვილით მართლდებოდა. საბედნიეროდ, დრომ ახალი ღირებულებები მოიტანა და, რა თქმა უნდა, სიკეთის სახელით ჩადენილი ბოროტებაც გადაფასდა.

მასწავლებლისთვის ჯადოსნური ჯოხი პიროვნულ ინდივიდუალობას გამოხატავს და ის მხოლოდ საკლასო ოთახში, ბავშვებთან ხდება ჯადოსნური, მანამდე უჩინარია.

ჯოხის მიზანი ბავშვების ბედნიერებაა.

მინდა მოგიყვეთ, ჩემმა ჯადოსნურმა ჯოხმა ერთი ამბავი როგორ დაატრიალა და ბავშვებს ახალი სამყაროების შექმნაში დაეხმარა.

შემოდგომის ერთ წვიმიან დღეს, როცა საგაკვეთილო რუტინას მოწყენილობაც ერთვოდა, ჩემმა ჯადოსნურმა ჯოხმა ჩამჩურჩულა:  დროა, ბავშვებმა ცოტაოდენი ჯადოსნობა ისწავლონ და ახალი სამყაროები შექმნანო.  ეს როგორ? ამ წვიმაში რა დროს ახალი სამყაროებია, ბავშვებს ხომ არ დავასველებ-მეთქი? საკლასო ოთახიდან გასვლა სულა არ დაგჭირდებათ, ქაღალდი და კალამიც საკმარისიაო – ჯოხმა.

მოსწავლეები გაფაციცებით შემომყურებდნენ, იგუმანეს, რაღაც საინტერესო ამბავი გველისო.

ჰოდა, რაც არის, არის, დავუჯერებ-მეთქი, ვიფიქრე, ბავშვებს კი გავძახე: „აბა, ყველაფერი შეინახეთ, დღეს მხოლოდ რვეულები და კალმები დაგვჭირდება, სამყაროების შექმნა უნდა ვისწავლოთ!“

დაფაცურდნენ და რაღაც ძალიან მაგარის მოლოდინში გაინაბნენ.

მოკლედ, ჩამჩურჩულებდა ჩემი ჯოხი ჯადოსნურ სიტყვებს, მე კი მათ ბავშებს გადავცემდი.

თურმე როგორც კი ორი სიტყვა ერთმანეთს დაუკავშირდება, წინადადებად იქცევა და დამოუკიდებელ ცხოვრებას იწყებს. ციცქნა სამყაროც მზადაა. მაგალითად: გოგონა თამაშობს. აბა, დავხუჭოთ თვალები და წარმოვიდგინოთ, რას ვხედავთ? – იატაკზე მიმოფანტულ კუბებს, თოჯინებს, დათუნიებს. პატარა გოგონა აშენებს ფერად კოშკს, რომელშიც საყვარელი დათუნიასთვისაც გამოინახება ოთახი. როგორია გოგონა? წითელბაფთიანი ან ცისფერკაბიანი, ქერათმიანი ან შავთვალა. როგორსაც წარმოიდგენ. ამ სამყაროს ბატონ-პატრონი შენ ხარ.

გაკვეთილზე 15 ბავშვი იჯდა და სულ რამდენიმე წუთში 15 სამყარო დაიბადა – ნაირ–ნაირი ფერებითა და თვალხატულა გოგონებით.

„მოდი, უფრო გავართულოთ“, – მკარნახობს ჯოხი და მეც იმავეს ვუმეორებ მოსწავლეებს.  ახლა სამყარო წარმოსახვაში კი არა, ფურცლებზე შევქმნათ. ისე, როგორც ამას აკეთებენ მწერლები, რომლებიც სინამდვილეში ამბების არქიტექტორები და მშენებლები არიან. სიტყვა-აგურებისგან აგებენ ქალაქებს, იგონებენ პერსონაჟებს და თავგადასავლებს, ბოლოს კი ამ ყველაფერს მოხდენილი ფრაზებით ალამაზებენ.

– გინდათ, გახდეთ უხილავი სამყაროს შემოქმედები?

რა თქმა უნდა, უნდათ.

მაშ, დავიწყოთ.

თუ გინდათ, სრულფასოვანი სამყარო შექმნათ, დაგჭირდებათ…

• წიგნაკი იდეებისთვის

სულ პაწაწინა წიგნაკი, რომელსაც თან ატარებთ, სადაც ჩაინიშნავთ ყველაფერს, რისი ჩანიშვნაც და დამახსოვრებაც მოგინდებათ: ყურმოკრულ დიალოგებს, სიზმრებს, მხიარულ, უჩვეულო საინტერესო შემთხვევებს, გონებაში მოულოდნელად გაელვებულ სიტყვებს და ფრაზებს.

• ახალი ამბები

იკითხეთ ჟურნალ–გაზეთები. ინტერნეტი ყველას გვაქვს, მაგრამ ჟურნალ–გაზეთების კითხვა გაცილებით საინტერესოა. როგორც ფილმებშია ხოლმე: კაკაოსა და  ფუნთუშასთან ერთად. დღის ან კვირის სიახლეებში შესაძლოა თქვენი მომავალი სამყაროს ბინადარი პერსონაჟებიც კი აღმოაჩინოთ. ან სულაც ახალი მცენარეები, ცხოველები, პლანეტები…

როგორ ავაშენოთ სამყარო

ჯერ შეარჩიე ადგილი, სადაც შენი სამყარო დაიწყებს არსებობას. როდესაც ადამიანი სახლის ან ქალაქის აშენებას გადაწყვეტს, ჯერ ასაშენებელ ადგილს არჩევს. სამყაროსაც სჭირდება შესაფარისი ადგილი.

ასეთი ადგილი კი შეიძლება იყოს პლანეტა, კუნძული, კოსმოსი, ოკეანე… არათუ ადგილი, შეგიძლია დროც კი ამოირჩიო: შორეული წარსული თუ შორეული მომავალი.

დაგჭირდება პერსონაჟებიც. პლასტილინით ან თიხით ხომ გიძერწავს? პერსონაჟის შექმნაც ამას ჰგავს, ოღონდ ამ შემთხვევაში საძერწი მასალა სიტყვაა. ნელ-ნელა უნდა გამოძერწო პერსონაჟის ხასიათი, გარეგნობა, თვისებები.

ჰო, სამყაროს უნდა ჰქონდეს დასაწყისი, შუა ნაწილი და დასასრული, თუმცა ახლა მოდურია ტექსტები, სადაც დასასრული მკითხველის ფანტაზიასაა მინდობილი.

ციბრუტივით ტრიალებს ჩემი ჯოხი, ბავშვები წერას იწყებენ. წერენ და წერენ. ირეკება ზარი – არ ესმით, მეორე გაკვეთილი იწყება – ისევ წერენ.

წარდგენა ცალკე ამბავია. უფ, როგორ უყვართ! ყველას უნდა, თავისი სამყარო გადმოშალოს ფურცლებიდან. გახსოვსთ ზაზა თვარაძის „სიტყვები“? აი, ის რომანი, რომელშიც სიტყვებს სხეულები აჩუქა და ჰაერში ალივლივა? ასეთი ამბებია ჩვენთანაც. ზედსართავი სახელები წითლად ღვივიან, ზმნები არსებითებთან იხლართებიან… ჯადოსნური ჯოხიც ბედნიერი და ვალმოხდილია. უკრავს და უკრავს ტაშს,  არ იშურებს აღფრთოვანების შორისდებულებს: „უჰ, რა მაგარია!“; „ნამდვილი მწერალი ხარ!“; „აუ, წიგნი უნდა გამოსცე აუცილებლად!“; „გამაოგნე“; „გამაოცე“ – და ასე შემდეგ. მის სიტყვებს, რა თქმა უნდა, მე ვახმოვანებ.

ჩვენი ამბავი აქ არ მთავრდება, ეს სამყაროები დღესაც ცოცხლობენ, ერთ ხელნაკეთ წიგნში. თვითონ წიგნი კი, ლამაზი ილუსტრაციებით და ამბებით სავსე, ერთი სკოლის ერთ ბიბლიოთეკაში ინახება და ხშირად ათვალიერებენ მოსწავლეები. რა ხდება ამ წიგნში? ეს თავად უნდა ნახოთ, სამყაროების გამეორება ხომ წარმოუდგენელია და ამას არც ვაპირებ.

ჰოდა, რისთვის დავწერე ეს წერილი: მიუგდეთ ყური თქვენს ჯადოსნურ ჯოხებს და გამოიყენეთ მათი მაგია. ის თქვენ ნამდვილად გაქვთ, მთავარია, აღმოაჩინოთ.

P.S. ჩემმა ჯადოსნურმა ჯოხმა მორიდებით გამიმხილა, რომ წიგნაკის და გაზეთის იდეა ამოუღია წიგნიდან: „როგორ ვწეროთ მოთხრობები, ლექსები, რეპორტაჟები, წერილები და იმეილები“, რომლის ავტორები ანა ფონდესი და სელია უორენი არიან. ქართულ ენაზე კი წიგნი „პალიტრა L-ს“ გამოუცია. იქ უამრავ საინტერესო იდეას იპოვითო, დაამატა ბოლოს.

ონლაინ სწავლებაზე დიდი ხანია საუბრობს მსოფლიო. ტექნიკური საშუალებების და რესურსების დახვეწასთან ერთად, კაცობრიობამ მზადება დაიწყო, რათა განათლების სისტემა მთლიანად მორგებულიყო დისტანციურ სწავლებას და კიდევ უფრო ხელმისაწვდომი გაეხადა განათლება მსოფლიოს ყველა კუთხე-კუნჭულში. მსოფლიოს წამყვანმა უნივერსიტეტებმა სხვადასხვა კურსი გაასაჯაროვეს, შეიქმნა ხანის აკადემია, პოპულარობა მოიპოვა ონლაინ მასტერ-კლასების პლატფორმამ და ა.შ. მხოლოდ ე.წ. ონლაინ-ტუტორიალებითაც კი არაერთმა ადამიანმა ისწავლა ესა თუ ის ხელობა და პროფესია. თუმცა როგორც არ უნდა განვითარებულიყო მოვლენები, ვერავინ იწინასწარმეტყველებდა იმ რევოლუციურ საჭიროებას, რომელიც 2020 წელს დადგა, მსოფლიო პანდემიიდან გამომდინარე. კორონავირუსმა ათასი პრობლემის კვალდაკვალ აუცილებელი გახადა სწრაფი და რადიკალური ცვლილებები განათლების სისტემაში, რასაც მსოფლიომ ფეხი აუწყო. ფეხი ავუწყეთ ჩვენც და გადავერთეთ ტელე თუ ონლაინ სწავლებაზე, მასწავლებლებმა ელვის სისწრაფით დაამუშავეს შესაბამისი მასალა ამ ტიპის სასწავლო პროცესის საწარმოებლად, მოსწავლეებმაც ძალაუნებურად გაიზიარეს ონლაინ სწავლების პლიუსები და მინუსები..

მიუხედავად იმისა, რომ ამგვარი სწავლება ხელმისაწვდომს ხდის ათასგვარ მულტიმედიურ მასალას, არის უფრო კომპაქტური, ტექნიკურად მოხერხებული, თანამედროვე და მარტივი, საკუთარ თავში გარკვეულ საფრთხეებსაც მოიცავს, რაც ბავშვებისა და კომპიუტერის ხშირ და ხანგრძლივ თანაცხოვრებასთანაა დაკავშირებული. ამ პრობლემის გადაჭრას კი, განსხვავებული მიდგომით შეეცადა „წიგნების თაროს“ სკოლა. ამჯერად, სწორედ ამ მიდგომაზე მინდა გავამახვილო ყურადღება.

თანამედროვე ბავშვისთვის კომპიუტერი ძალიან ახლო „მეგობარია“. ის კომპიუტერს იყენებს კომუნიკაციის, გართობის, ინფორმაციის მიღების და თვითგამოხატვისთვის. ონლაინ სწავლების მთავარი პრობლემა სწორედ აქ იკვეთება, რადგან ეს კიდევ ერთი მიზეზია, რატომაც ბავშვს უწევს კომპიუტერთან ყოფნა. რა გააკეთა ამ დროს „წიგნების თარომ“? ბავშვებს კომპიუტერთან გასატარებელი დამატებითი საათები კი არ შესთავაზა, არამედ სწავლების მეთოდიკა ააწყო მთლიანად პრინციპზე „შემეცნება გართობით“, რითიც სკოლისთვის განკუთვნილი დროით ბავშვების მიერ კომპიუტერთან თამაშისთვის გასატარებელი დრო ჩაანაცვლა. ერთი მხრივ, არ იზრდება ის დრო, რომელსაც ბავშვი კომპიუტერთან ატარებს, მეორე მხრივ კი თამაში ხდება უფრო შემეცნებითი, საინტერესო, ინფორმაციულად დატვირთული და სასარგებლო. ეს უნიკალური მიდგომა უკვე ორი კურსის განმავლობაში გამოიცადა, გაზაფხულზე და ზაფხულში და ორივეჯერ გაამართლა. ბავშვებს შეუყვარდათ გაკვეთილები და მასწავლებლები და ყოველგვარი დამატებითი დატვირთვის გარეშე გათვითცნობიერდნენ იმ საკითხებში, რომელსაც „წიგნების თაროს“ სკოლა საკუთარ სასწავლო პროგრამაში მოიაზრებს.

აქვე ისიც ვთქვათ, რომ „წიგნების თაროს“ სკოლა დაწყებითი მოსწავლეებისთვის განკუთვნილი ონლაინ პლატფორმაა, რომელშიც დღეისათვის 7 საგანი ისწავლება: ადამიანი და ჯანმრთელობა; მითოლოგია და ცივილიზაციები; დედამიწა და კოსმოსი; შემოქმედებითი აზროვნება და ესთეტიკის აღქმა; ლოგიკური აზროვნება და მათემატიკური თავსატეხები; რიტორიკული აზროვნება და საუბრის ხელოვნება; და რაღა თქმა უნდა, მსოფლიო ლიტერატურა. სკოლაში დარეგისტრირება და სწავლების დეტალების შესახებ ამომწურავი ინფორმაციის მიღება შესაძლებელია საიტზე www.school.wignebistaro.ge

საინტერესოა, რომ თითოეულ საგანს მაყურებლისთვის კარგად ნაცნობი სახეები, პროექტ „წიგნების თაროს“ მონაწილე ახალგაზრდები ასწავლიან, რაც კიდევ უფრო უშუალოს ხდის სწავლების პროცესს, რადგან მასწავლებლები ბავშვებს, ფაქტობრივად, „მათივე ენაზე“ ესაუბრებიან. ბავშვებს თითო გაკვეთილს შესაბამისი სფეროს პროფესიონალები, ცნობილი ადამიანებიც უტარებენ, რაც მათ ნდობას და ინტერესს აღრმავებს აღნიშნული საგნის მიმართ. როგორც ზემოთ აღვნიშნე, სწავლება მიმდინარეობს ათასგვარი მულტიმედიური მასალის დახმარებით, პრაქტიკული სავარჯიშოებით, ინტერაქციული თამაშებით, ტესტების, ქვიზების და სხვადასხვა რესურსების დახმარებით, რაც გაკვეთილისთვის განკუთვნილ 30 წუთს ბავშვებისთვის ერთ დიდ თამაშად აქცევს და მთელი ამ გასართობი პროცესის განმავლობაში მათ ეტაპობრივად უზიარებს ცოდნად შესაბამისი თემის გარშემო.

ვფიქრობ, მსგავსი მეთოდი ყველაზე გამართლებულია იმ პირობებში, როდესაც ეპიდსიტუაციიდან გამომდინარე ბავშვებს დიდი დროის გატარება უწევთ სახლში და შესაბამისად, კომპიუტერთან. „წიგნების თაროს“ სკოლის მიდგომა ბავშვის აღქმაში კომპიუტერს, როგორც გასართობ ობიექტს და კომპიუტერს, როგორც ინფორმაციის, შემეცნების წყაროს ერთმანეთთან აიგივებს, შესაბამისად ბავშვს აყვარებს ამა თუ იმ საგანს და უჩენს აზარტს, მეტი გაიგოს აღნიშნული საკითხის შესახებ.

ერთი სიტყვით, ჩვენზეა დამოკიდებული, რამდენად შევძლებთ, ონლაინ სწავლება ჩვენს საჭიროებებსა და მოთხოვნებს შევუსაბამოთ და მეტად სასარგებლოდ ვაქციოთ, ამისთვის კი „წიგნების თაროს“ სკოლა ერთ-ერთი კარგი მაგალითია.