სამშაბათი, მაისი 6, 2025
6 მაისი, სამშაბათი, 2025

ქართული „ბესტსელერი“

0
– იწერება ბესტსელერები საქართველოში?! („ფრთხებიან ყვავები დამბაჩის ხმაზე” ინტონაციით)
– ყოველ შემთხვევაში, არქმევენ მაინც წიგნებს „ბესტსელერს”.
ბექა ადამაშვილმა რამდენიმე წლის წინ ცხვირწინ ამაცალა გემრიელი საკონკურსო პრიზი. ბექა ადამაშვილი ის ბიჭია, რომლის საქმიანობაც მხოლოდ კონკურსების მოგება არ არის. ერთხელაც მან გადაწყვიტა, ნამდვილი ლიტერატურული ჯოჯოხეთი მოეწყო, სადაც არც მოძველებული, მოსაწყენი ეშმაკები იმოძრავებდნენ სამკაპებით და არც ცოდვილთა კუპრში ხარშვის რიტუალის დეტალები შეაწყენდა თავს მკითხველს. მით უმეტეს, თანამედროვე მკითხველი ისეთი პრეტენზიული და ცინიკურია, მსგავს სცენებს წვნიანის ხარშვის პროცესს ადარებს და ხანდახან დაუნდობლად ქირქილებს კიდეც. „ბესტსელერი” კი სწორედ ჩვენზე, ინტრიგან მკითხველებზე გათვლილი ტექსტია. სრულიად არაგულისამაჩუყებელი და სარკასტული. რაღაც ისეთი, ჰიპსტერების კუბოკრულ წინდებსა და მაქმანიან თხელ გეტრებს შორის. აი, ძალიან ინტელექტუალი (ცოტათი სნობი) ნაცნობების თავყრილობაზე თავი მაგარი ტიპი რომ გგონია და ტვინი მექანიკურად მახვილგონივრულ კომენტარებს აკეთებს. ისეთს, რომ ტკბები. თან თავმდაბალ პოზას ისე ინარჩუნებ, როგორც ო. ჰენრი – შემოდგომის უკანასკნელ ფოთოლს. ერთი სიტყვით, ეს არის წიგნი, რომელიც საჭირბოროტო თემებზე არ დაგაფიქრებთ და არც თქვენი ცხოვრების გარდამტეხი ეტაპის დასაწყისად იქცევა; ეს არის ექსპერიმენტი, რომლითაც ავტორი ცდილობს აუხსნას ქართველ მკითხველს, რომ თუ წიგნები გასართობად იწერება, ეს იმას არ ნიშნავს, რომ მაგიდის ფეხს წონასწორობის დასაცავად უნდა შევუდგათ, რომ ასეთი წიგნებიც შეიძლება იყოს კარგი, რომ კარგი წიგნები ისევე არ არის ტანჯვა, როგორც სიყვარული. თუმცა ტანჯვა ნამდვილად არის რამდენიმე სქელტანიანი რომანის ავტორობა, რომლებსაც რამდენიმე მკითხველი ჰყავს.

არც ისე ცნობილი მწერლებისთვის სიკვდილი ნამდვილი შვებაა: მოკვდე – ნიშნავს გახდე მეტად პოპულარული. სწორედ ამ ლოგიკით, პიერ სონაჟი თავის მოკვლას გადაწყვეტს. სუიციდური აზრები სიცოცხლეში ერთხელ მაინც ყველას მოგვსვლია თავში. ხანდახან – ძალიან სასაცილოც კი: ჩვენ ვტკბებოდით ჩვენი ცხედრის გარშემო შეკრებილი ხალხის მღელვარების სასიამოვნო ტალღით, რომელიც ნივთიერ სახესაც იღებდა, მშობლების (გნებავთ, გულისსწორის) ცრემლებით დალტობილი (ამ დროს ნიშნის მოგებით ვიღიმებოდით) სახეები კი ისეთ სიამოვნებას გვგვრიდა, თითქოს საკუთარ პანაშვიდზე კი არა, კანარის კუნძულებზე ვყოფილიყავით. თუმცა პიერმა სიკვდილი ორიგინალურად გადაწყვიტა, რადგან მწერლები სიკვდილის დროს მაინც უნდა იყვნენ საკუთარ წიგნებზე ორიგინალურნი. მას არც წერილის დატოვება განუზრახავს და არც მეგობრებისთვის მიუწერია მოკლე ტექსტური შეტყობინება იმის შესახებ, რა ძლიერ უყვარდა ისინი. პიერი „აღმოჩნდა საკუთარ დაბადების დღეზე დუბაიში, თითქმის არაფრისგან შექმნილ ქალაქში, რომელსაც თითქმის არაფრისგან პიერის მომავალი ამჯერად უკვე თავად უნდა შეექმნა”. სიკვდილი როგორც პიარი პიერისთვის სტიმულია, გადმოხტეს სიმაღლიდან.

ერთი სიტყვით, მთელი ტექსტი დიდი სარკაზმი და სიტყვების თამაშია, პერსონაჟებს კი, ცნობილ მწერლებს, ავტორი სულ თავის ჭკუაზე ათამაშებს. მკითხველი იღიმება, ფიქრობს, რომ შურის საძიებლად უკეთეს ხერხს ვერავინ მოიფიქრებდა და თანდათან უფრო და უფრო მოსწონს ავტორი. მოსწონს სქოლიოები და ჩანართებიც – შენიშვნები, რომლებიც ისეთი არამოსაწყენია, ეჭვიც კი გეპარება, რომ შენიშვნებს კითხულობ. ერთი სიტყვით, ავტორი მგონი მთავარი პერსონაჟიც კია. ის ზოგიერთი მთავარი გმირივით მოსაწყენი და სევდიანი სულაც არ არის, მას ისეთივე მოსწრებული ენა აქვს, როგორი მოსწრებული შვილიც ჰყავს ჩემს დას, მე კი – მოსწრებული დისშვილი.

ავტორი სულაც არ აპირებს, ფეხაკრეფით იაროს საკუთარ წიგნში, რადგან ეს მისი წიგნია. და რადგან მისი წიგნია, ხანდახან ფეხების ტყაპუნითაც დადის, განსაკუთრებით მაშინ, როცა გარემოს მომქანცველ და მოსაბეზრებელ აღწერას მიადგება. სამაგიეროდ, მონდომებით გვიხატავს რუკას, თავსატეხებსა თუ რებუსებს. 

დაიმახსოვრეთ, აქ არ არსებობენ შემთხვევითი პერსონაჟები. სევდიანია, იყო მეასეხარისხოვანი და იმიტომ.
თუ ართურ კონან დოილი უცებ უცნაურ გულუბრყვილობას გამოიჩენს, არ გაგიკვირდეთ.
ნუ გეტკინებათ გული პიერის სიკვდილის გამო, იქნებ… (აქ უნდა ყოფილიყო სპოილერი)
ყველა ჰიპშტერი ხანდახან მაინც არის გონებამახვილი, ნუ შეიძულებთ მათ.
მაინცდამაინც ბევრს ნუ იფიქრებთ ჟანრის თავისებურებაზე. გადაწყვიტეთ, რომ ეს ცოტათი დეტექტივია.
აღიარეთ, რომ წიგნი ძალიან მაგარი მიძღვნით იწყება.
გაერთეთ, მოეშვით და თამამად წაიკითხეთ ტრანსპორტშიც.
გილოცავთ, წიგნში ბევრი დიალოგია, ცოტა სქოლიო, ბევრი ირონია და ინტრიგაც კი.
წარმატება უსურვეთ ავტორს, ისევე როგორც მე ვუსურვე მაშინ, როცა მომხიბვლელი პრიზი ცხვირწინ ამაცალა.

ვიზუალიზაციის როლი ისტორიული შემეცნების ფორმირებაში და სემიოტიკური მიდგომები – I ნაწილი

0
სემიოტიკა და  ისტორიის  გაკვეთილი
თანამედროვე   საგანმანათლებლო  სივრცე მუდმივად ახლის ძიებაშია. რის მიზეზადაც, პირველ  რიგში,   განათლების  სისტემის  განვითარების   ახალი  ტენდეციები  შეგვიძლია დავასახელოთ. მათ შორის ყველაზე მნიშვნელოვანია მოსწავლეთა შემეცნებითი და შემოქმედებითი  საქმიანობის გააქტიურება. ამიტომ სიახლეებისაკენ სწრაფვაც იმ გზების ძიებაში უნდა გამოიხატებოდეს, რომელიც ამ მიმართულებით წაგვიყვანს და წარმატებების მიღწევაში დაგვეხმარება. აღნიშნულ საგანმანათლებლო მოთხოვნებს შეესაბამება ვიზუალური  სასწავლო მეთოდიც,  რომლის დროსაც მოსწავლეთა წარმოდგენებისა და შემეცნების  ფორმირება პირდაპირი აღქმის ან მისი გამოსახულების მეშვეობით ხდება.   
ვიზუალური  მასალა  წარმატებით  გამოიყენება  ნებისმიერ  საგანში,  მათ  შორის ისტორიის  გაკვეთილზეც.  მთავარია  გვახსოვდეს, რომ   მასალის  ვიზუალიზაციას   მხოლოდ მაშინ გააჩნია ათვისების მაღალი ხარისხი, როცა აღქმასა და სააზროვნო პროცესებს შორის მჭიდრო  კავშირია.
ვიზუალური მასალის აღქმისთვის უმნიშვნელოვანესია მასწავლებლის სიტყვიერი ახსნა-განმარტებები, შეკითხვები, დავალებები, რომლებიც  ერთგვარი მოტივატორის  როლს  ასრულებენ  შემეცნების აქტივაციისთვის, რასაც  შედეგად   მოსწავლეთა ლოგიკური აზროვნების გაუმჯობესება, მათ მიერ ინფორმაციის დახარისხება და მიზეზ-შედეგობრივი კავშირების პოვნა მოსდევს. მაგრამ როდესაც  საქმე  ეხება  ვიზუალური მასალის  გამოყენებას,  შემეცნების  ფორმირებისთვის  ხელსაყრელია,  რომ  იგი არა ცალკეულ  ნიმუშებად,  ფრაგმენტულ გაკვეთილებად შევთავაზოთ მოსწავლეებს, არამედ  მას  სისტემური,  უნარ-ჩვევების ათვისების,  ავტომატიზაციის ხასიათი მივცეთ. ეს გაზრდის მათ კომპეტენციას ინფორმაციასთან მუშაობის თვალსაზრისით და პედაგოგებსაც  სასწავლო პროცესის დაგეგმვაში დაეხმარება.  

ვრცლად

ძლიერი მასწავლებლები პატარა ევროპული საზოგადოებიდან

0

ცოტა ხნის წინ რამდენიმე დღით კვიპროსის რესპუბლიკაში გახლდით. ჩემი სასწავლო ვიზიტის მიზანი კუნძულის ორ რეგიონს შორის არსებული კონფლიქტის შესწავლა იყო. ერთი კვირის განმავლობაში თხუთმეტ მოხსენებას მოვუსმინეთ. ჩემდა გასაოცრად, შიდა პოლიტიკის თემებთან დაკავშირებულ თითქმის ყველა სემინარზე მასწავლებლებისა და მათი პროფკავშირის შესახებ მოგვიწია საუბარი. ხმელთაშუა ზღვის პატარა სახელმწიფოში მასწავლებლები პოლიტიკური პროცესების უძლიერესი და ძალიან გავლენიანი მონაწილენი ყოფილან. კვიპროსის ისტორიის რამდენიმე გადამწყვეტ მომენტში პედაგოგებმა საზოგადოების წინაშე განსაკუთრებული პასუხისმგებლობა იტვირთეს. ვფიქრობ, ურიგო არ იქნება, მშვიდობის მშენებლობის საქმეში მასწავლებელთა მონაწილეობის მნიშვნელოვანი როლის შესახებ თუ მოგიყვებით.

კვიპროსის ისტორიაში ადამიანი უამრავ უცნაურ თავგადასავალსა და საშინელ ქარტეხილს გადააწყდება. ქვეყნის წარსული რაღაცით ნამდვილად ჰგავს საქართველოს პოლიტიკურ გამოცდილებას. საუკუნეთა განმავლობაში კუნძულს ელინისტური კულტურის წარმომადგენლების გარდა სპარსები, არაბები, ბიზანტიელები, ვენეციელები, ქრისტიანულ ორდენთა წარმომადგენლები, ოტომანები და ბრიტანელები მართავდნენ. ბუნებრივია, რომ თითოეულმა ჰეგემონმა საკუთარი კვალი დააჩნია პატარა საზოგადოების განვითარების გზას. შედეგად, დღეს კვიპროსში ორი მრავალრიცხოვანი, ბერძნული და თურქული კომუნების გარდა სხვადასხვა რელიგიისა და ეროვნების ათასობით ადამიანი ცხოვრობს.

კუნძულის ისტორიაში განსაკუთრებით მძიმე პერიოდი მეოცე საუკუნის მეორე ნახევარში იდგა. 1960 წელს კვიპროსმა დამოუკიდებლობა გამოაცხადა. სახელმწიფოს ერთიანობა დიდ ხანს არ გაგრძელებულა. ბერძნულმა და თურქულმა ნაციონალიზმმა, დიდი მეზობლების რეგიონალურმა იმპერიალიზმმა მალევე ჩაუყარა საფუძველი ეთნიკურ შუღლს ორ უდიდეს კვიპროსულ სოციალურ ჯგუფს შორის. ფაქტობრივად, 1963 წლიდან ერთმანეთისაგან გაიმიჯნნენ ბერძნული და თურქული პოლიტიკური ერთეულები. 1974 წლის შეიარაღებულმა დაპირისპირებამ, თურქული ჯარების დამოუკიდებელი ქვეყნის ტერიტორიაზე გადმოსვლამ კი საბოლოოდ ჩატეხა ხიდი კუნძულის ორ მხარეს შორის. მაშასადამე, დაახლოებით ნახევარი საუკუნის განმავლობაში კვიპროსი ორ ნაწილად არის გაყოფილი. დაპირისპირებულ საზოგადოებებს შორის პოლიტიკური, ეკონომიკური თუ სხვა ტიპის თანამშრომლობის განვითარება წლების განმავლობაში გადაულახავ წინააღმდეგობებთან იყო დაკავშირებული. ხშირ შემთხვევებში მხარეებს შორის ურთიერთობათა შეუფერხებელი წარმოება დღემდე სირთულეს წარმოადგენს.

 

ეთნიკური ჯგუფების მორიგებისა და კონფლიქტის მშვიდობიანად გადაწყვეტისათვის ყველაზე ხელსაყრელი ნიადაგი 2000-იანი წლების დასაწყისში შეიქმნა. გაეროს გენერალური მდივნის, კოფი ანანის მონაწილეობით საერთაშორისო საზოგადოებამ კვიპროსის გაერთიანების გეგმა შეიმუშავა. დღის წესრიგში დადგა ქვეყნის ევროკავშირში ინტეგრირების საკითხიც. აუცილებელი გახდა თურქულ მხარეს ევროპული არჩევანისა და ანანის გეგმის მხარდამჭერი კამპანიის ორგანიზება, რადგან ადგილობრივი ხელისუფლება მონდომებით ეწინააღმდეგებოდა კონფლიქტის გადაწყვეტის ამგვარ პერსპექტივას. ჩრდილოეთ კვიპროსში მდებარე თურქეთის საელჩოც არ თმობდა პოზიციებს და ყველანაირად ცდილობდა არსებული, მისთვის ხელსაყრელი „სტატუს კვოს” შენარჩუნებას. თავდაპირველად, დაწინაურებულმა პოლიტიკურმა ძალებმა ვერ გაბედეს მთავრობასთან დაპირისპირება. მიუხედავად ამისა, 2001 და 2002 წლებში კუნძულს მასობრივი დემონსტრაციების ტალღამ გადაუარა. ვინ იყო ამ აქციების ორგანიზატორი? ვინ მოახერხა რეგიონის ყველა პროგრესული ძალის გაერთიანება? ევროპული ინტეგრაციის პოლიტიკის დაცვის მიზნითა და კუნძულის გაერთიანების იდეით, თურქეთზე ფინანსურად დამოკიდებული საზოგადოების მობილიზება ჩრდილოეთ კვიპროსის რესპუბლიკის მასწავლებელთა პროფკავშირებმა მოახერხა. დემონსტრაციების შემდგომ, რეფერენდუმზე თურქ კვიპროსელთა 73%-მა მხარი სახელმწიფოს გაერთიანებას დაუჭირა. მართალია, პროცესის დასასრულს კონფლიქტი ვერ გადაწყდა (ბერძნულმა მოსახლეობამ უარი თქვა გაერთიანებაზე), მაგრამ დღეს ჩრდილოელთა უდიდეს უმრავლესობას ევროკავშირის პასპორტის ფლობის შესაძლებლობა აქვს. ინდივიდუალურ დონეზე კომუნიკაციისა და ურთიერთობის პრობლემა 2004 წლიდან აღარ არსებობს. ამ საქმეში კი უდავოდ დიდია კვიპროსელ პედაგოგთა როლი.

რეფერენდუმის უშედეგოდ დასრულება სერიოზული საზოგადოებრივი იმედგაცრუების მიზეზი გახდა კუნძულის ორივე მხარეს. ბერძნულ და თურქულ კომუნებში კვლავ ნაციონალისტური განწყობების მქონე ძალები გააქტიურდნენ. დაყოფის მომხრეებმა, კონფლიქტის გადაწყვეტის მოწინააღმდეგეებმა საკუთარი მოქმედებების მთავარ სტრატეგიად ისტორიის ინსტრუმენტალიზაციის პოლიტიკა აირჩიეს. მაშასადამე, მათ პრიორიტეტულად მიიჩნიეს ისტორიის სახელმძღვანელოების გამოყენებით მოსწავლეებში ფსევდოპატრიოტული გრძნობების გაღვივება. სასკოლო წიგნებში წარმოჩენილი, ე.წ. „პატრიოტიზმი” წლების განმავლობაში ურთიერთსიძულვილის, უნდობლობისა და შეურიგებლობის კულტივირების წინაპირობად იქცა. უკვე დიდი ხანია უმძიმესი შედეგების მომტან განათლების პოლიტიკას ყველაზე აქტიურად მასწავლებლები ეწინააღმდეგებიან. მასწავლებელთა პროფკავშირები კვიპროსში სპეციალური პროგრამების (“Peace education”) დანერგვისთვის იბრძვიან და კონფლიქტის გადაწყვეტის საქმის ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს მონაწილეებად მიიჩნევიან. შესაბამისად, საერთაშორისო თუ ადგილობრივი საზოგადოება ყოველთვის ითვალისწინებს ან პატივს სცემს პედაგოგთა პროფესიული გაერთიანების ინტერესებს.

ერთ-ერთ ყველაზე მეორეხარისხოვან და პერიფერიულ, კონფლიქტებითა და სამოქალაქო დაპირისპირებებით გამორჩეულ, ძალიან პატარა ევროპულ საზოგადოებაშიც კი მასწავლებლები და მათი პროფკავშირები უმნიშვნელოვანეს პოლიტიკურ ფუნქციას ასრულებენ და გავლენას ახდენენ ქვეყნის განვითარებაზე. შვიდი დღე განსაკუთრებულად გულდაწყვეტილი ვუსმენდი ცნობებს ხმელთაშუა ზღვისპირელ პედაგოგთა შესახებ და ვოცნებობდი სამოქალაქო საზოგადოების მთავარ ძალად ჩამოყალიბებულ ქართველ მასწავლებლებზე.

ბედნიერი ვარ, რომ აქ ვარ

0
სოფელს შემორჩენილი მოხუცები, მიტოვებული სახლები, უკვამლო საკვამურები, უბავშვო ეზოები – ეს მაღალმთიანი რაჭა და სოფელი უწერაა წელიწადის სამ დროს.

უწერა ჩემი ქმრის სოფელია. პროგრამაში „ასწავლე საქართველოსთვის” მონაწილეობის სურვილი შარაშან შემოდგომაზე გამიჩნდა. მაშინ დიდი მხარდაჭერა არ მიგრძნია არც ოჯახის წევრებისგან, არც მეგობრებისგან.

მეუბნებოდნენ, რომ ქალაქს შეჩვეულს ორ მცირეწლოვან ბავშვთან ერთად გამიჭირდებოდა სოფელში ცხოვრება, მომენატრებოდა ახლობლები და ა.შ. მე კი მაინც ვოცნებობდი, ვსწავლობდი და კონკურსის გამოცხადებას ველოდებოდი. ვფიქრობდი, რომ საქართველოს რომელიმე მაღალმთიან სოფელში მასწავლებლად წასვლა გამოწვევა იქნებოდა, რომელიც უდიდეს გამოცდილებას შემძენდა და თან საკუთარი თავის გამოცდა მომინდა, ვფიქრობდი, რომ სოფელში მცხოვრებ ბავშვებს უფრო ვჭირდებოდი, რომ ჩემი პირადი მაგალითი სოფლის მკვიდრთათვის იმედის მომცემი იქნებოდა. იქნებ სხვაც დაფიქრდეს იმაზე, რომ ქალაქში ცხოვრება, „ქალაქელობა” პრესტიჟი არ არის. შეიძლება, დედაქალაქს გასცდე და მაინც ბედნიერი იყო. უდიდესმა სურვილმა და მონდომებამ ჩემი უახლოესი ადამიანები მალე ერთგულ გულშემატკივრებად მიქცია. ასე აღმოვჩნდი მაღალმთიანი რაჭის ულამაზეს სოფელ უწერაში ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად.

…მესამე კვირაა, რაც ჩემი სოფლური ცხოვრება დაიწყო. ხშრად წვიმს. დილით ფაფას რომ ვუკეთებ ბავშვებს, თავზეც კი მაწვიმს ხოლმე. არც სააბაზანო მაქვს, მაგრამ ეგ არაფერი. რაც მთავარია, თბილისიდან წაღებული წიგნები უბრალო ფიცრებით შეჭედილ, მაგრამ ძალიან ლამაზ თაროებზე დავაბინავე. მადლობა ამისთვის ზაურ ბაბუას და რამდენიმე კეთილ ადამიანს.

ცხრის თხუთმეტ წუთზე მძღოლი იაშა სკოლის წითელ ავტობუსს ზუსტად ჩემს ჭიშკართან მოაქროლებს ხოლმე. მეც ველევი დილის ყავის უკანასკნელ ყლუპებს, ვეჯაჯგურები მოფახფახებულ კარს და ავტობუსში ავდივარ, სადაც ბავშვების ნათელი და ღიმილიანი სახეები გულს მითბობს და მამხნევებს. 

რამდენიმე წუთში სკოლასთან ვართ. 

მახსენდება პირველი დღე. ბავშვები მშობლებთან ერთად მოვიდნენ. მოსწავლეების, მათი მშობლების, სკოლის დირექტორისა და მასწავლებლებისგან დიდ კეთილგანწყობას ვგრძნობდი.

უწერის სკოლა გარემონტებული და კეთილმოწყობილია, ქალაქის ბევრ სკოლასაც კი სჯობს, თუმცა მდგომარეობა საგანგაშოა – ხუთ დიდ სოფელს სულ 31 მოსწავლე ჰყავს. ჩემს მოსწავლეებზე მინდა გიამბოთ. ცხრანი არიან – ზრდილობიანები, ჭკვიანები, უბრალოები, მეგობრულები და ცოტა შებოჭილები. დამიწერეს, რომ გამგებ, კეთილ, ლამაზ, ჭკვიან, მცოდნე მასწავლებელზე ოცნებობენ. იცით, როგორ ეტყობათ, ბუნებასთან ახლოს რომ არიან?

ნებისმიერ გამოწვევას, სიახლეს ხალისით ხვდებიან. ყველაზე მეტად მახარებს წიგნით მათი დაინტერესება. პირველივე დღეებში მივაკითხეთ სკოლის ბიბლიოთეკის საბავშვო თაროს, თუმცა იმედგაცრუებულები დავრჩით. ძველ, გაყვითლებულ, ყდაშემოფლეთილ წიგნებს შორის ძლივს ამოვარჩიეთ ჩემი ბავშვობის დროინდელი გამოცემა ჰანს კრისტიან ანდერსენის ზღაპრების კრებულისა. ყოველ დღე დაატარებენ ამ ლურჯყდიან წიგნს და კითხულობენ გაკვეთილებს შორის, ავტობუსში, სახლში. მერე მიყვებიან წაკითხულ ზღაპრებს და ანთებული თვალებით მიზიარებენ შთაბეჭდილებებს.

სოფელში ცხოვრება ძალიან ადრე იწყება. აქ რიტმიც სხვაა. ქალაქთან შედარებით სიმშვიდეა, არც საცობისა გეშინია და გზაზე სულ ხელებგაშლილმა რომ იარო, არავის დაეჯახები. დღის განმავლობაში აუცილებლად შეგხვდება რომელიმე მოსწავლის მამა, დედა, ბებია ან ბაბუა. აკვირდები მათ ურთიერთობებს. მოსწავლემ შეიძლება საკუთარი ხელით დაკრეფილი წაბლი ან ნაძვის კევი მოგართვას.

ჩემი სკოლის ფანჯრებიდან ნაძვნარიანი მთები მოჩანს. ნაწვიმარზე ნისლები ხეებს შორის დაცურავენ. რიონის ხმა ჩვენამდეც აღწევს. ყოველი დღე სიახლითაა გაჯერებული. სამასწავლებლოში მასწავლებელმა შეიძლება ისიც კი დაიჩივლოს, რომ მის ბოსტანს დათვი შეეჩვია და ღობის დანგრევას ლამობს. „დილა თუ გაეპარათ”, მერე გამოუცხობელ პურზე დარდობენ.

სკოლიდანაც ავტობუსით ვბრუნდები. დღე ჩემს ორ შვილსა და 90 წლის ბებოზე ზრუნვით, მომავალ დღეზე ფიქრით, ყოველდღიური საქმეებით, ოჯახის წევრებისა და მეგობრების მოკითხვით გრძელდება.

მეხუთეკლასელი ბიჭის, ნიკოლოზ მეტრეველის ზაფხულის ერთი დღის შთაბეჭდილებებს გიტოვებთ: „ბავშვები საბანაოდ ვიყავით. იქიდან რომ მოვდიოდით, შარაგზა თბილი იყო. ბავშვებმა ფეხზე გავიხადეთ და გვიხაროდა თბილ შარაგზაზე სიარული”.

P.S. ბედნიერი ვარ, რომ აქ ვარ და მადლობა ყველა იმ ადამიანს, ვინც ამ პროგრამის სულისჩამდგმელი, წარმმართველი თუ მონაწილეა.

რა უნდა გაითვალისწინოს მასწავლებელმა ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის შედგენის დროს

0
ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის შედგენისას მასწავლებელმა უნდა გაითვალისწინოს, რომ სპეციალური სასწავლო საჭიროებების მქონე მოსწავლეებისთვის ინდივიდუალური სასწავლო მიზნების იდენტიფიცირება ხდება. ეს მიზნები განსხვავებულია ეროვნული სასწავლო გეგმის მიზნებისგან და შედგენილია მოსწავლის საგანმანათლებლო საჭიროებების გათვალისწინებით, ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე დაყრდნობით. ეს არის სახელმძღვანელო, რომელშიც ასახული და დასაბუთებულია კონკრეტული მოსწავლისთვის საჭირო მხარდაჭერა, რომელსაც მასთან მომუშავე ყველა მასწავლებელი თუ სხვა პროფესიონალი უნდა იზიარებდეს და მისდევდეს. ეს არ არის ხისტი დოკუმენტი და რეგულარულ ცვლილებებს მოითხოვს. აუცილებელია დროის განსაზღვრულ მონაკვეთში მისი გადაფასება, მოსწავლის შესაძლებლობებსა და მიღწევებთან თანხვედრაში მოყვანა და საჭირო ცვლილებების შეტანა.

მასწავლებელმა, ვიდრე ინდივიდუალურ სასწავლო გეგმას შეადგენდეს, ამომწურავი ინფორმაცია უნდა შეკრიბოს მოსწავლის შესახებ. გეგმაზე მომუშავე გუნდი უფლებამოსილია, მოითხოვოს და გაეცნოს სამედიცინო დასკვნებს, გაიაროს კონსულტაცია მოსწავლესა და მის მშობლებთან, საგნის მასწავლებლებთან, სხვა პროფესიონალებთან (ფსიქოლოგი, სპეციალური განათლების პედაგოგი, მეტყველების თერაპევტი, ოკუპაციური თერაპევტი, ექიმი, სოციალური მუშაკი და სხვა). აუცილებელია მოსწავლეზე დაკვირვება და სიღრმისეული შეფასება.

მნიშვნელოვანია მოპოვებული ინფორმაციის სათანადო გაანალიზება და მოსწავლის ძლიერი და სუსტი მხარეების იდენტიფიცირება. ეს ნათელს მოჰფენს, რომელი სფერო მოითხოვს გაუმჯობესებას და მოსწავლის რომელი რესურსი (ძლიერი მხარე) შეიძლება გამოვიყენოთ ამისთვის.

ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა განსაზღვრავს იმ პირებსაც, რომლებიც უშუალოდ ჩაერთვებიან მისი განხორციელების პროცესში (ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის (ისგ) გუნდი). აუცილებელია, გეგმის განხორციელების ყოველ ეტაპზე ხდებოდეს მასში ჩართულ პირთა როლისა და პასუხისმგებლობის განსაზღვრა.

გუნდის წევრებს შორის პასუხისმგებლობის გადანაწილების შემდეგ უნდა დაისახოს გრძელვადიანი და მოკლევადიანი სასწავლო მიზნები მოსწავლისთვის.

● გრძელვადიანი მიზანი – ეს არის მიზანი, რომელსაც მოსწავლე წლის განმავლობაში აღწევს. გრძელვადიან (წლიურ) მიზანს ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის გუნდის წევრები შეთანხმებულად აყალიბებენ მოსწავლის ძლიერი მხარეების, საჭიროებების, არსებული მიღწევებისა და სკოლის რესურსების გათვალისწინებით. ეს მიზანი უნდა ასახავდეს რეალისტურ მოლოდინს მოსწავლის მიმართ; შესაბამისად, შესაძლოა შეიცვალოს მას შემდეგ, რაც პედაგოგები უკეთ გაიცნობენ მოსწავლეს და ობიექტური წარმოდგენა შეექმნებათ მის შესახებ.

● მოკლევადიანი მიზანი უფრო კონკრეტული და სპეციფიკური მიზანია, რომელსაც გრძელვადიანი მიზნებისკენ მივყავართ. მისი მიღწევა უფრო მოკლე ხანშია შესაძლებელი – ორ კვირაში, ერთ ან ორ თვეში. მოკლევადიანი მიზნები წარმოადგენს გრძელვადიანი მიზნებისკენ მიმავალ საფეხურებს. თავის მხრივ, მოკლევადიანი მიზნებიც შედგება საფეხურებისგან, ანუ უფრო პატარა მიზნებისგან, რომელთა მიღწევა უფრო ნაკლებ დროს მოითხოვს და განსაზღვრული თანმიმდევრობით ლაგდება მარტივიდან რთულისკენ. მოკლევადიანი მიზნები ძალზე კონკრეტული და გაზომვადი უნდა იყოს. 
ნიმუში#1

ინდივიდუალური განვითარების გეგმისა და შეფასების ნიმუში (ა. ლაღიძე, მ. ბაგრატიონი, თ. პაჭკორია. „ინკლუზიური განათლება: გზამკვლევი მასწავლებლებისათვის”, 2009)

ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა

გამარტივებული ფორმა

სკოლა__________________
კლასი
_______________________________________

მოსწავლე___________________________________________________________

დაბადების
თარიღი ____________ასაკი____________________________________

მშობელი/მეურვე_______________________________________________________

მისამართი/ტელეფონი__________________________________________________

შეხვედრის თარიღი____________________________________________________

ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა___________დან
__________________ მდე

ინდივიდუალური სასწავლო გეგმა
გადაიხედება___________________________

შეხვედრის ტიპი (შემოხაზეთ)

საწყისი გადაფასება საჭიროებისამებრ დაგეგმილი შეფასება
წლიური შეფასება

 

მონაწილეები:

ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის კომპონენტები

დამხმარე კითხვები

შეფასება

ძლიერი მხარეები

რისი
გაკეთება შეუძლია მოსწავლეს?

რა
აინტერესებს?

რა
მოსწონს?

რაშია
მოსწავლე ყველაზე წარმატებული?

(აღწერეთ
დაწვრილებით და ზუსტად )

 

პრობლემური სფეროები

რა
პრობლემები უჩნდება მოსწავლეს ყველაზე ხშირად?

როდის
იჩენს თავს პრობლემები?

(აღწერეთ
დაწვრილებით და ზუსტად )

 

მიზეზები

თქვენი
აზრით, რა იწვევს პრობლემებს სასწავლო პროცესში?

(აღწერეთ
დაწვრილებით და ზუსტად)

 

საჭიროებები

რა სჭირდება
მოსწავლეს იმისთვის, რომ უკეთ გამოავლინოს საკუთარი შესაძლებლობები?

რა
შეიძლება გაკეთდეს იმისთვის, რომ მოსწავლემ უკეთესად იგრძნოს თავი სკოლაში,
თანაკლასელებსა და მასწავლებელთან?

(აღწერეთ
დაწვრილებით და ზუსტად )

 

წლიური მიზანი

რისი
მიღწევა გვინდა სასწავლო წლის განმავლობაში?

(მიზანი
გაიწერება ცალ-ცალკე ყველა იმ საგნისა და სასწავლო აქტივობისთვის, სადაც
მოსწავლეს პრობლემა აქვს )

 

მოკლევადიანი მიზნები

რისი
მიღწევა გვინდა საწყის, მეორეულ და შემდგომ ეტაპებზე წლიური მიზნის
მისაღწევად?

(მიზანი
გაიწერება ცალ-ცალკე ყველა იმ საგნისა და სასწავლო აქტივობისთვის, სადაც
მოსწავლეს პრობლემა აქვს )

 

პრაქტიკული საკითხები

რა
მასალა შეგვიძლია გამოვიყენოთ დამატებით?

რა
მეთოდი ავირჩოთ სწავლებისთვის?

როგორ
მოვარგოთ გარემო ბავშვის საჭიროებებს?

როგორ
გავზარდოთ სწავლის მოტივაცია?

 

პასუხისმგებელი პირები

ვინ
არის პასუხისმგებელი ინდივიდუალური სასწავლო გეგმის განხორციელებაზე?

რა
კონკრეტული მოვალეობები ეკისრებათ გუნდის წევრებს (პედაგოგი, მშობელი,
ფსიქოლოგი და სხვა)?

 


მანანა ბაქრაძე – მიხეილ ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის 124-ე საჯარო სკოლის ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი.

გამოყენებული ლიტერატურა: 

. მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი. რამდენიმე საკვანძო საკითი ინკლუზიურ და სპეციალურ განათლებასთან დაკავშირებით. თბილისი (2010)

. თ. პაჭკორია. ინკლუზიური განათლება: ცნებები და ტერმინები (2011) 

. თ. გაგოშიძე, თ. ჭინჭარაული, თ. ფილაური, მ. ბაგრატიონი. ინკლუზიური განათლების საფუძვლები (2008)

. გამოცდების ეროვნული ცენტრი, კვლევის დეპარტამენტი. როგორ მოვემზადოთ პედაგოგთა სასერტიფიკაციო გამოცდებისთვის – პროფესიული უნარები. თბილისი (2010)

. ა. ლაღიძე, მ. ბაგრატიონი, თ. პაჭკორია. ინკლუზიური განათლება” – გზამკვლევი მასწავლებლებისათვის (2009)

ქალური საკითხავი ანუ რჩევები ლიდერი ქალის აღსაზრდელად (პირველი ნაწილი)

0

ამის
წინათ ვენაში გახლდით სამეცნიერო კონფერენციაზე, რომელიც მსოფლიოში ქალთა მდგომარეობის
საკითხს ეძღვნებოდა. მთელი მსოფლიოდან ჩამოსული ორმოცამდე დელეგატი  საკმაოდ მძიმე ამბებს ყვებოდა: მაგალითად, იცოდით,
რომ კენიაში, მასაების ტომში, კაცებს ცოლის მკვლელობისთვის არ სჯიან, ვინაიდან ,,შეუძლებელია
თვითმკვლელობისთვის დასაჯო ადამიანი”?! მაშინ, როდესაც ინდოეთში ქალები სპეციალური
ჯოხებით დადიან, რათა მოძალადეებს ახლოს მისვლის საშუალება არ მისცენ, ბრაზილიაში შავკანიან
ქალთა მხოლოდ ათი პროცენტისთვისაა ხელმისაწვდომი მამოგრაფია და საშვილოსნოს სკრინინგი,
ახლო აღმოსავლეთისა და აფრიკის ზოგიერთ ქვეყანაში კი ქალებს ოჯახის მამრობითი წევრების
წერილობითი ნებართვა სჭირდებათ, რომ იმუშაონ, ხოლო მეზობელ თურქეთში ყოველდღე საშუალოდ
სამ ქალს კლავენ ოჯახური ძალადობის შედეგად, საქართველოში ქალთა მდგომარეობა, ერთი
შეხედვით, შეიძლება ისე სავალალოდაც არ გამოიყურებოდეს, თუმცა ისიც უნდა აღინიშნოს,
რომ ამ თვალსაზრისით მოწინავეთა რიგებში ნამდვილად არ ვართ და უამრავი რამ უნდა ვისწავლოთ
ჩვენ თვითონაც და ვასწავლოთ მომავალ თაობებსაც იმისთვის, რომ ჩვენი საზოგადოების მსოფლმხედველობა
ქალის როლის შესახებ თუნდაც ჩვენსავე კანონმდებლობით გათვალისწინებულ ნორმებს გაუთანაბრდეს.

გთავაზობთ
კონფერენციის ერთ-ერთი მონაწილის, ისრაელის თელ აის კოლეჯის გენდერის სწავლების პროგრამის
ხელმძღვანელის, ავიგაილ მურის, კვლევას, რომელიც მიზნად ისახავდა 20 ისრაელელი წარმატებული
ლიდერი ქალის (პარლამეტის წევრების, მსხვილი კორპორაციების დირექტორებისა და დირექტორების
მოადგილეების, უნივერსიტეტების  რექტორების,
მოსამართლეების) ინტერვიუების ანალიზის შედეგად იმ ზოგადი მახასიათებლების დადგენას,
რომელიც თანამედროვე სამყაროში ქალის წინსვლას განაპირობებს. აღნიშნული მასალის ანალიზის
საფუძველზე მეცნიერმა შემოგვთავაზა რამდენიმე რეკომენდაციაც იმის შესახებ, თუ როგორ
უნდა აღვზარდოთ გოგონები ლიდერ ქალებად, რომლებიც მაღალ სოციალურ საფეხურზე ასვლას
მოახერხებენ.

ლიდერი ქალების პიროვნული მახასიათებლები

1.
მოტივაცია

ერთ-ერთი
ყველაზე საინტერესო და განზოგადებული აღმოჩენა იყო ის, რომ ცდისპირი ქალების უმეტესობას
არასოდეს უცდია პირამიდის წვეროზე მოქცეულიყო და მაღალი თანამდებობის დასაკავებლად
განსაკუთრებული ძალისხმევა არ დაუხარჯავს. მათი თქმით, თანამდებობრივი წინსვლა და წარმატება
მოულოდნელად ეწვიათ, ყოველგვარი დაგეგმვისა და მიზანსწრაფულობის გარეშე.

,,ჩემი თავისთვის არასოდეს მიბრძანებია,
აქ მოვხვედრილიყო, ცხოვრებამ მოიტანა ასე, გამიმართლა და საჭირო დროს საჭირო ადგილას
აღმოვჩნდი.”

მათი
მოტივაციის წინაპირობა არ ყოფილა ამბიცია, ძალაუფლებისა ან სხვების კონტროლის სურვილი:

,,არასოდეს მინატრია ყოველივე ამას
სათავეში მოვქცეოდი… ამხელა ძალაუფლება მქონოდა.”

ქალების
უმეტესობა თვლის, რომ მათი წარმატება, უპირველეს ყოვლისა, განაპირობა მათმავე პერფექციონიზმმა,
ჩვევამ, რომ ნებისმიერი საქმე უნაკლოდ შეესრულებინათ:

,,ჩემი მოტივაცია ყოველთვის იქნება
დავიპყრო მწვერვალი, ოღონდ ჩემი საკუთარი მწვერვალი _ გავაკეთო ჩემი მაქსიმუმი…”

,,ჩემი საიდუმლო ისაა, რომ ყოველთვის
ვავლენდი ჩემი შესაძლებლობების მაქსიმუმს და ცოტა უფრო მეტსაც.”

კიდევ
ერთი მოტივაცია წინსვლისთვის არის ღირებულებებისა და იდეალების დაცვა:

,,ჩემს თავს აღვიქვამ ქალად, რომელსაც
სამყაროს შეცვლა უნდა.”

2.
ორგანიზაციის წვლილი

ქალების
უმეტესობა თვლის, რომ მისი წარმატება განაპირობა არა იმდენად იმ ორგანიზაციამ, რომელშიც
მუშაობს, არამედ თავად მისმა პიროვნულმა ფაქტორებმა, ოჯახმა და გარემოცვამ, თუმცა ზოგი
რესპოდენტი აღიარებს ხელმძღვანელებისა და კოლეგების მხარდაჭერის როლს მის წარმატებაში.

,,ძალიან მნიშვნელოვანია გყავდეს
დამრიგებელი. .. რომელიც მზადაა დაგეხმაროს, არ მალავს, რომ დაინტერესებულია შენით,
გეხმარება საკუთარი თავის უკეთ წარმოჩენაში და გულწრფელად ზრუნავს შენზე.”

3.
,,ბიჭური წესებით” თამაში

კიდევ
ერთი ფაქტორი, რამაც კვლევის ცდისპირი  ქალბატონების
წარმატება განაპირობა, არის მამაკაცების სამსახურეობრივი კულტურის ნორმების ცოდნა:

,,მივხვდი, რომ თუ მინდოდა დავწინაურებულიყავი,
ბიჭების წესებით უნდა მეთამაშა.”

,,ფულის სწორად განკარგვა და მოგების
გაზრდა ბიჭების თამაშის წესია.”

თუმცაღა,
რამდენიმე მათგანმა დაამატა, რომ მათ მუშაობის მანერა განსხვავებულ, მამაკაცებისათვის
ნაკლებ დამახასიათებელ ღირებულებებს ეფუძნებოდა:

,,ვფიქრობ, მართვის ჩემეული სტილი
ნაკლებად ხისტია, ლმობიერებასა და თანამშრომლებზე ზრუნვას ითვალისწინებს.”

4.
პიროვნული მახასიათებლები

გამოკითხული
ქალები ყველაზე მეტად ახასიათებენ საკუთარ თავს ორივე, როგორც ქალური, ასევე მამაკაცური
ხასიათის შტრიხების
, ანდროგროგენული
თვისებების, მქონეებს. ,,სქესისთვის შესაფერის” თვისებებად მიიჩნევენ მართვის
,,მგრძნობიარე” სტილსა და ურთიერთობას, რომელიც დიალოგსა და სხვების მოსმენის
უნარზეა აგებული:

,,მე მგონი, მნიშვნელოვანია განვითარებული
ემოციური ინტელექტი და უნარი, ადამიანები მართო ისე, რომ მათი სიმპათია დაიმსახურო,
ეს საშუალებას გაძლევს მაქსიმუმი მიიღო მათგან.”

მეორე
მხრივ, ისინი ფლობენ საპირისპირო სქესისთვის ,,მიკუთვნებულ” თვისებებს: პრინციპულობას,
თავდაჯერებულობას, ამბიციურობას, სიმამაცეს, საკუთარი ძალების რწმენასა და თავგანწირული
შრომის უნარს:

,,მე ძალიან მიზანდასახული და შეუპოვარი
ვარ, დამოუკიდებელი, ჯიუტი…მოსაზრებული, ლოგიკურად ვაზროვნებ, შემიძლია დინების საწინააღმდეგოდ
ცურვა.”

გარდა
იმისა, რომ გენდერულად დაბალანსებულისა, ბევრი ამ ლიდერ ქალთაგან საკუთარ თავს ფემინისტად
თვლის:

,,რასაკვირველია, ფემინისტი ვარ და
ძალიანაც ვამაყობ ამით, ვინაიდან ფემინიზმი ჩემთვის  თანასწორობას ნიშნავს, ფემინისტი რომ არ ვყოფილიყავი,
რა მეშველებოდა მთელი ეს წლები.”

5. ოჯახი და წარმომავლობა

ოჯახური
ცხოვრება როგორც ადრინდელი, ისე ამჟამინდელი, გვევლინება უაღრესად მნიშვნელოვან  ფაქტორად უმაღლესი საფეხურისაკენ მიმავალ გზაზე;

მრავალი
მონაწილე ოჯახსა და ფესვებს მიიჩნევს იმ საძირკვლად, რომელზეც ამოიზარდა მათი თვითრწმენა
და მაღალი თვითშეფასება, ისევე, როგორც მათი სწრაფვა სრულყოფილებისაკენ.

წარმატებული
ქალების უმეტესობა გამოსულია ოჯახებიდან, რომლებშიც ისინი უყურებდნენ თანასწორუფლებიან
მშობლებსა და ბებია-ბაბუებს,  შრომის ტვირთს
რომ იყოფდნენ:

''მე მუდამ ვხედავდი, როგორ გეგმავდნენ
ჩემი მშობლები  საოჯახო საქმეებს ერთად და მაშინ
შევიგნე, რომ ქალის სტატუსი ოჯახში ზუსტად ისევე მნიშვნელოვანია, როგორც _ კაცის. იმავეს
თქმა შემიძლია ჩემს ბებია-ბაბუებზეც.”

თუნდაც
დიასახლისი, მაგრამ ძლიერი და დამოუკიდებელი ხასიათის მქონე დედა საუკეთესო მაგალითია
ქალიშვილისთვის:

,,დედაჩემიც ძალიან დამოუკიდებელი,
თავდაჯერებული ქალი იყო, თანაც ძალიან განათლებული.”

დედა
ასევე იყო ამხნევებდა და აქეზებდა მათ:

,,დედისთვის მე პლანეტის დედოფალი
ვიყავი”.

მამაც
არანაკლებად მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ქალიშვილისათვის თვითრწმენის ამაღლების საქმეში:

,,მე გავიზარდე სახლში, სადაც მამა
გახსნილი, პროგრესული ადამიანი იყო და ყოველგვარი წინააღმდეგობის გადალახვას მასწავლიდა…
ის ძალიან ამაყობდა ჩემით.”


(გაგრძელება იქნება)

ინგლისურიდან თარგმნა და გამოსაცემად მოამზადა ანი კოპალიანმა

დარჩი „აუტსაიდერად“!

0
ჩემი კარგი მეგობარი ხშირად ამბობს ხოლმე, რომ პროგრესი დევიაციის გარეშე შეუძლებელი იქნებოდა. ვფიქრობ, ამქვეყნად აბსოლუტური ჭეშმარიტების სიტყვებით ფორმულირება რომ იყოს შესაძლებელი, ამ ფრაზას ერთადერთ თუ არა, ერთ-ერთ ვერსიად ნამდვილად მოვიაზრებდი. მით უმეტეს, ქართული საზოგადოების ძალიან საინტერესო როგორც დადებითი, ისე უარყოფითი თავისებურებებიდან გამომდინარე.

დევიაციური ქცევა ასე განიმარტება – ქცევა, რომელიც საზოგადოებაში გაბატონებულ ნორმებს ეწინააღმდეგება. მის პროგრესულობაზე საუბრისას განმსაზღვრელი ერთადერთი რამაა – პირადი უფლებების პატივისცემა. ვფიქრობ, რომ ნებისმიერი ტიპის ქცევა (არც აქვს მნიშვნელობა ის საზოგადოებისთვის მისაღები იქნება თუ არა), რომელიც სხვის უფლებას არღვევს, ვერასოდეს იქნება პროგრესული. 

არ ვიცი რატომ, მაგრამ მეჩვენება, რომ მეც, თქვენც და იმ საზოგადოების დიდი ნაწილიც, რომელშიც ყველანი ერთად ვცხოვრობთ, ზედმეტად გავურბვართ „არანორმალურ” ქმედებებს. ვცდილობთ ავირჩიოთ, განვსაზღვროთ ცხოვრების ერთი კონკრეტული ჩარჩო და მივყვეთ დინებას. ის ადამიანები კი, ვინც სხვა გზას აირჩევენ – უბრალოდ არ მოგვწონს. ისინი ხომ „სხვანაირები” არიან. მათ შეიძლება არ უნდოდეთ კარიერა, საერთოდ არ აღელვებდეთ ბევრი ისეთი საკითხი, რაზეც მე და თქვენ დიდხანს ვიკამათებდით. არ ეძებდნენ კომფორტს და ინარჩუნებდნენ ინდივიდუალურობას მაშინაც კი, როცა საზოგადოებას ეს აღიზიანებს. ისინი სხვანაირად გამოიყურებიან, სხვა სტანდარტებით აზროვნებენ და უბრალოდ აკეთებენ იმას, რაც უნდათ: იკვებებიან იმით, რაც მოსწონთ, აცვიათ ის, რაც მოსწონთ და ცხოვრობენ ისე, როგორც მოსწონთ. და მაინც, მიუხედავად იმისა, რომ არავის არაფერს უშავებენ, საზოგადოებისთვის მაინც რთულია მათი მიღება – ისინი მუდმივ „აუტსაიდერებად” რჩებიან.
 
სწორედ ასეთმა „აუტსაიდერების’’ თაობამ შექმნა 80-იანების დასასრულს და 90-იან წლებში ქართული ალტერნატიული მუსიკალური კულტურა. მაშინ რთული წარმოსადგენი გახლდათ როკენროლისა და პანკ როკის დაკვრა ისეთ საქართველოში, რომელიც ჯერ საბჭოთა წყობას ებრძოდა, შემდეგ კი – შიდაარეულობებს. ამ ბრძოლების შედეგი რა იყო, ალბათ ჩემზე უკეთ იცით, ამაზე დიდი ხანი ნუ შევჩერდებით… აი, იმას კი გავუსვათ ხაზი, რომ მაშინ ბევრი კარგი ქართული ჯგუფი არსებობდა. კარგი მუსიკოსებიც – ირაკლი, დადა, რობი… კიდევ ბევრი იყო, მაგრამ ეს სამი სახელი ალბათ ყველაზე გამორჩეულია. სამივე მათგანი რაღაც კუთხით „აუტსაიდერია” – ირაკლი ჩარკვიანი საკუთარ ოჯახურ გავლენებს გაურბოდა და მეტ-ნაკლებად მოახერხა კიდეც ეს – ცხოვრების ბოლომდე ხელოვან ადამიანად დარჩა. დადა დადიანი – 1993 წელს წავიდა საქართველოდან, დღემდე ლონდონში ცხოვრობს და მისი მუსიკალური კარიერაც იქ გაგრძელდა. აი, რობი კი ალბათ ყველაზე კეთილშობილი და მთავარი ‘‘აუტსაიდერია’’ მათ შორის, ვისთვისაც მომისმენია.

ტერმინი „აუტსაიდერიც” რობი კუხიანიძის და მისი მეგობრების შემოტანილია ქართულ ალტერნატიულ სივრცეში. სწორედ ასე დაარქვეს ბენდს, რომელიც 1989 წელს ქუთაისში შექმნეს. პირველი ალბომი მოსკოვში ჩაწერეს (სულ 3 აქვთ). მონაწილეობდნენ ალტერნატიული მუსიკის ფესტივალებში, 1996 წელს კი ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ ქართულ ფესტივალზე „მარგარიტა 96″ საუკეთესო ქართული ბენდის წოდებაც მიიღეს.

რობი დაახლოებით 5 წლის წინ, „ეთნო კლუბში” გავიცანი. მახსოვს მეგობარმა მითხრა, ესაა რობი კუხიანიძე, ქართული პანკის და ალტერნატივის მამაო. ბევრი ფიქრობს ასე, თუმცა დარწმუნებული ვარ, თავად რობის ეს წოდება სასაცილოდაც არ ჰყოფნის. ერთ-ერთ ინტერვიუში აქვს ნათქვამი, სცენისთვის მე უფრო თავხედი ვარ, ვიდრე მუსიკოსიო. ძნელია არ დაეთანხმო, რადგან არასდროს იცი, რა მოხდება მის კონცერტზე. ბოლოჯერ ‘‘არტ-გენის’’ ფესტივალზე მოვუსმინე – კონცერტის ბოლოს გიტარა სცენაზე ამოსულ ბავშვს მიაჩეჩა. უცბად აუხსნა, თუ როგორ უნდა დაეკრა და ასე გავიდა სცენიდან… რობის მაგივრად რამდენიმე წუთის განმავლობაში პუბლიკისთვის პატარა გოგონა უკრავდა.

ძალიან ექსცენტრიულია როგორც მისი ტექსტები, ასევე შესრულების მანერაც. ჩახლეჩილი ხმა, მოულოდნელი იმპროვიზაციები, ვოკალური დისონანსები, რომლებიც ძალიან სპეციფიკურს ხდის მის მუსიკას. ცალკე აღნიშვნის ღირსია ვიოლინოს ჟღერადობა, რომელიც ნაკლებად ითვლება მსგავსი მუსიკისთვის „ჩვეულებრივ” ინსტრუმენტად, მაგრამ რობიმ ძალიან კარგად მოახერხა ამ საკრავის საკუთარ, საკმაოდ მკაცრ და ძლიერ ჟღერადობაზე მორგება.

არ ვიცი, რა აზრის ხართ თქვენ, მაგრამ პირადად მე არასდროს მინახავს რობიზე უფრო ხმამაღალი და უშუალო მუსიკოსი. მგონია, რომ მას სხვანაირად ცხოვრება უბრალოდ არ შეუძლია – მაშინაც კი, როდესაც „დიმპიტაურის” მღერის. კომპოზიციას, რომელიც, როგორც თავად მუსიკოსი ამბობს, ჭირივით ეზიზღება, რადგან ამ ტრეკმა ქუთაისელი „რობერტია” „ბატონ რობერტად” აქცია. არავის გაუკვირდება, რომ ასეთი იმიჯი მისთვის ძალიან მოუხერხებელი აღმოჩნდა. „ბატონი რობერტის” მიერ ნამღერი ნაკლებად „მყვირალა”, შედარებით უფრო მშვიდი და, ასე ვთქვათ, ფართო მაყურებელზე გათვლილი ტრეკი ძალიან დაშორდა იმ სპეციფიკას, რომლითაც რობი გამოირჩეოდა და დღესაც გამოირჩევა. ცოტა ხნის შემდეგ ის ისევ ძველ, ხმამაღალ და ზოგჯერ ზედმეტად პირდაპირ სტილს დაუბრუნდა, რათა კვლავ ის მუსიკა ეკეთებინა, რომელიც ყველაზე მეტად მოსწონს. „ბატონი რობერტიც” ისევ უბრალო „რობერტიად” გადაიქცა. მუსიკოსად, რომელსაც შედარებით ნაკლები, მაგრამ ძალიან ერთგული მსმენელი ჰყავს…

 

„რობი მაგარი კაცია” – ალბათ ასე გიპასუხებენ ქართველი „ალტერნატივშიკები” შეკითხვაზე, თუ ვინ არის რობი კუხიანიძე. ვერც გაამტყუნებ, რადგან ეს მუსიკოსი საკუთარი იდეების ერთგულია. „ალტერნატივშიკები” კი ასეთ ადამიანებს ყველაზე მეტად აფასებენ. სხვა საკითხია, რამდენად გაუგებენ მას იმ საზოგადოების წარმომადგენლები, რომლებისთვისაც იეთიმ გურჯის ტექსტის გადაკეთება („ვის შევჩივლო, რუსთაველი მთვრალია!”) მიუღებელია. მაგრამ ამას უკვე ნაკლებად აქვს მნიშვნელობა. რობი აკეთებდა და, დარწმუნებული ვარ, კვლავ გააკეთებს ისეთ მუსიკას, რომლითაც ძალიან ბევრ კედელს დაანგრევს. 

ჩემთვის რობი კუხიანიძე პროგრესული დევიაციის გამოხატულებაა. მუსიკოსი, რომელიც არასდროს მოგცემს ჩუმად ყოფნის საშუალებას, მუდმივად წავა კლიშეებისა და გამეფებული დუმილის წინააღმდეგ და დაგიმტკიცებს, რომ ინდივიდუალიზმი და საკუთარი „მე” არანაირ კომფორტზე არ იყიდება. 
P.S. როდესაც ერთ-ერთი კონცერტის შემდეგ რობის შევხვდი და ვთხოვე, თავს ნუ მოგვანატრებ, ლაივი კიდევ გააკეთე-მეთქი, მორიდებულად მიპასუხა – არ მიყვარს, ხალხს თავს რომ ვაბეზრებო…

რობი, არ ვიცი ამ ტექსტს კითხულობ თუ არა, მაგრამ ერთი რამის თქმა მინდა: დარჩი „აუტსაიდერად” არა იმიტომ, რომ ასეა საჭირო, არამედ იმიტომ, რომ სხვანაირად უბრალოდ არ შეგიძლია… და შენ თავს ვერასდროს მოგვაბეზრებ! 

სიტყვის მარილი

0
ამას წინათ ერთმა მოსწავლემ მკითხა: – მასწავლებელო, თქვენსავით საუბარს რომ ვისწავლი, მეც შევძლებ მასწავლებელი გავხდე? ეს ამბავი, ერთი შეხედვით უღიმღამო, ჩაწყვეტილი ხმის გამო, ჩურჩულით ჩატარებულ გაკვეთილზე მოხდა. არადა, ხმა ხომ მასწავლებლის მთავარი სამუშაო იარაღია?!        

ხშირად მოსწავლეები პედაგოგს არასასიამოვნო ხმის გამო იწუნებენ. მართალია, ხმა გაკვეთილზე შეუცვლელი და საჭირო რესურსია, მაგრამ ხმის გარდა, ყურადღებას იქცევს კიდევ მრავალი ნიუანსი, რომელიც მასწავლებელს მოსწავლეებთან კავშირის დამყარებაში ეხმარება.

 
მასწავლებლის საუბარი სხვა პროფესიის ადამიანების სიტყვით გამოსვლისგან ბევრად განსხვავდება. პირველ რიგში, მას ლაპარაკი და აუდიტორიის მართვა ერთდროულად უწევს. პედაგოგის ამოცანა მხოლოდ ინფორმაციის გადაცემა კი არა, მისი სათანადოდ დამუშავებაცაა. მის მიერ მომზადებული სიტყვა შეიცავს კონკრეტული ასაკის და შესაძლებლობის მსმენელისათვის მომზადებულ მასალას, რომელიც უმეტესად დიდაქტიკური ხასიათის სიგნალებით არის გაჯერებული და ადამიანის აღზრდას, აზროვნების განვითარებას ემსახურება. ამიტომაც მოსწავლეებთან საუბარში გამოყენებული სიტყვები მისაწვდომი უნდა იყოს მოზარდის ნედლი ცნობიერებისთვის. 

ახალი ინფორმაციის სასკოლო აუდიტორიისთვის მიწოდებამდე აუცილებელია დადებითი განწყობის შექმნა და ეფექტური სამოტივაციო გეზის არჩევა. პირველი  სიგნალი, რომელსაც მოსწავლეები ჩვენგან იღებენ და აფასებენ, ინფორმაციის შინაარსი კი არა, მისი მიწოდების ფორმაა.
მოუსმინე, რომ მოგისმინონ

ყველაზე მეტ ინფორმაციას ადამიანის ერუდიციაზე, ინტელექტზე, ეთიკასა თუ აღზრდაზე, მისი საუბრის მოსმენის დროს ვიღებთ. მეტყველების კულტურის დაუფლება ხელს უწყობს საზოგადოებაში თვითდამკვიდრებას და პროფესიულ წინსვლას. მასწავლებელს განსაკუთრებით სჭირდება სამეტყველო და, მასთან ერთად, მოსმენის უნარ-ჩვევების განვითარება. 

სკოლაში მუშაობა ნიშნავს ხშირ კონტაქტს მრავალფეროვან და მრავალრიცხოვან საზოგადოებასთან, რომლის წევრებიც ერთმანეთისაგან განსხვავდებიან ასაკით (მშობელი, მოსწავლე, მეურვე ბებია-ბაბუები), სოციალური სტატუსით, აღმსარებლობით, მსოფლმხედველობით… დასაწყისში, სანამ მოსწავლეები გაგიცნობენ, სჯობს, მსმენელის როლი მოირგოთ. ნდობის მოპოვებას ყველაზე სწრაფად ამ გზით მოახერხებთ, შემდეგ თქვენი მოსმენის ჯერიც დადგება.
,,ქებაი და დიდებაი ქართულისა ენისაი”

მასწავლებელი მოზარდებისთვის მისაბაძ მაგალითს წარმოადგენს. ის, პირველ რიგში, გამართულად უნდა საუბრობდეს, არ უნდა დაუშვას ენობრივი შეცდომები, სათქმელი ჩამოაყალიბოს მოკლედ, მარტივი სიტყვებით და წარმოთქვას გარკვევით.

კარგი დიქცია (სიტყვების გარკვევით, მკაფიოდ წარმოთქმა) მეტყველების ერთ-ერთი აუცილებელი ელემენტია. მის გარეშე შეუძლებელია ნორმალური კომუნიკაციის დამყარება. გაურკვევლად წარმოთქმული სიტყვები ხელს უშლის მოსმენილი ინფორმაციის გაგებასა და გაანალიზებას, ამცირებს მოსაუბრის მიმართ ნდობას (არსებობს საარტიკულაციო აპარატის მოქნილობის გასაუმჯობესებელი ვარჯიშები: ენის გასატეხები, მიმიკური ვარჯიშები  და ა.შ.).

მასწავლებელი კარგად უნდა ფლობდეს ხმას – არ უკანკალებდეს, გამოთქვამდეს სიტყვებს მკაფიოდ, შესაბამისი ინტონაციით, მშვიდად, ზედმეტი ემოციის გარეშე. როცა მასწავლებელს ღელვა ემჩნევა, კლასის მართვის სადავეებიც ადვილად უსხლტება ხელიდან. 

მასწავლებლის  ხმა

მოსწავლეს მასწავლებლის მოსასმენად, პირველ რიგში, საუბრის კეთილხმოვანება განაწყობს. ხმის ხარისხის ყველაზე კარგ მაჩვენებლად სირბილე, ჰაეროვნება და გამძლეობა ითვლება. სასიამოვნო ხმის ტემბრი ხელს უწყობს წარმატებული კავშირის დამყარებას. შეიძლება არ გაინტერესებდეს და მაინც მოუსმინო.  ხმას შეუძლია განგაწყოს, გთხოვოს, გიბრძანოს, აგაღელვოს და დაგამშვიდოს.  

თუ სიტყვა მეტისმეტად გაგიგრძელდა, კეთილხმოვანება ვეღარ გიშველის. ხანგრძლივი მონოლოგი და აუდიტორიის პასიური მოსმენის ფაზაში დიდხანს გაჩერება მოსწავლეების მხრიდან გაკვეთილისადმი ინტერესს აცხრობს. ამიტომ სასურველია, სასწავლო პროცესის დიდი ნაწილი დიალოგის რეჟიმში მიმდინარეობდეს. აქტიური გაკვეთილის ჩატარების დროს დიდი რაოდენობის სამეტყველო რესურსი იხარჯება და იწვევს ხმის გადაღლას, რაც პედაგოგთა მთავარ ,,პროფესიულ დაავადებად” ითვლება. 

ხმას ემოციურად დატვირთული საუბარიც ღლის. როცა ცდილობ, რომ ემოციების დახმარებით აუდიტორიის ყურადღება მიიპყრო, ხმას ხშირად უწევ, იწყებ არასწორად სუნთქვას, იშვიათად ისვენებ სტრიქონებს შორის. სამეტყველო პროცესში პაუზების  შემცირებამ შესაძლოა სასუნთქი გზების სპაზმიც  კი გამოიწვიოს.

ხმის გადასარჩენად აუცილებელია სამეტყველო პაუზების ხშირი გამოყენება. საუბრის დროს, თუნდაც წამით, ხშირად უნდა შეისვენო. თან ბავშვებს საგაკვეთილო თემასთან დაკავშირებული ინფორმაციის ეტაპობრივი გადამუშავება უფრო ეადვილებათ. ასე რომ, ლოგიკური პაუზებით დანაწევრებული გაკვეთილი ხმის შემონახვასთან ერთად ახალი ინფორმაციის გაგება-დამუშავებასაც შეუწყობს ხელს.

გასათვალისწინებელია საუბრის ტემპიც. ჩქარი საუბრისთვის ყურის მიდევნება მოზარდებს ძალიან უჭირთ, მაგრამ არც მეტისმეტად გაწელილი ლაპარაკი ვარგა.  საუბრის დინამიკურობა სამეტყველო ტემპსა და რიტმს ეფუძნება. რადგან ქართულ ენაში მახვილი არ გამოიყენება, რიტმის შექმნა სწორედ ლოგიკური პაუზებით, ინტონაციის ცვლით, აზრობრივი მახვილების გამოყენებით შეიძლება.  

როგორ გავუფრთხილდეთ ხმას

რამდენიმე გაკვეთილის ჩატარების შემდეგ, მასწავლებლის ხმა ძალიან იღლება, იძაბება და იბზარება, სრულ სიჩუმეში საუბრის დროსაც  კი. ახალი მასალის ახსნის, ინსტრუქციის მიცემის, გამოკითხვის პროცესში, ყველაზე ხშირად ხმის სიმაღლე იცვლება. დაწყებით კლასებში ყურადღების კონცენტრირების, თვითკონტროლის, მოთხოვნილებათა გადავადების უნარ-ჩვევები ჯერ კიდევ დასახვეწია. შესაბამისად, მოსწავლეები არც თუ ისე ხშირად სხედან ჩუმად და მასწავლებელს ხმის დაძაბვის ხარჯზე უწევს გაკვეთილის ჩატარება.

სახმო აპარატის უდიერად ,,გამოყენებამ” შესაძლოა ხმის დაკარგვა გამოიწვიოს. მასწავლებელმა უნდა ისწავლოს ბგერითი რესურსების ,,გამოზოგვა”. მავნებელია ხმის სიმაღლის ხშირად ცვლა, დასუსტებული ხმით ყვირილი, დაჭიმული სამეტყველო აპარატით ხანგრძლივი და ემოციური საუბარი.

თურმე საშუალოზე დაბალი დიაპაზონის ბგერებსაც შესძლებიათ სახმო სიმების ,,აშლა”: ხმის დაკარგვის დროს  ცდილობენ ჩურჩულით ისაუბრონ, მაგრამ საარტიკულაციო აპარატი ამ შემთხვევაშიც ისევე იძაბება, როგორც ხმამაღლა საუბრისას.

არ გირჩევთ საკლასო ხმაურის ჩახშობის მიზნით ხმის ხშირად აწევას, რადგან შედეგი მაინც დროებითი იქნება. სჯობს, კლასის მართვისთვის უკვე არსებული უამრავი მეთოდიდან ამოვირჩიოთ და მოვირგოთ რომელიმე მათგანი. 

სამი საათის მანძილზე შეუსვენებლად ჩატარებული გაკვეთილების შემდეგ, აუცილებელია მინიმუმ ერთსაათიანი შესვენება, რათა ხმამ დახარჯული ძალები აღიდგინოს. საუბრის დროს არ უნდა დაგეჭიმოთ ყელის კუნთები, მხრები,  კისერი. 

შეამცირეთ საუბარში ემოციების ,,დიაპაზონი”. გადაჭარბებული ემოციით საუბარი იწვევს სუნთქვის რიტმის დარღვევას, სამეტყველო აპარატის დაღლას და დაჭიმვას. სპეციალური ვარჯიშების (მიმიკური, სუნთქვითი) დახმარებით, საუბრის ,,საშემსრულებლო მანერა” იხვეწება და ხმაც  ძლიერდება. იმ პროფესიის ადამიანებისთვის, ვისთვისაც ხმა მთავარი სამუშაო იარაღია (მასწავლებელი, მომღერალი, მსახიობი), აუცილებელია ექიმ-ლარინგოლოგთან ხშირი თანამშრომლობა.

უნდა ისაუბროთ მშვიდად და მსუბუქად. მოერიდეთ ხმამაღალ სიცილს, ხანგრძლივ სატელეფონო საუბრებსა და ჩურჩულს. მავნებელია მგზავრობის დროს, ხალხმრავალ ადგილებში საუბარი (ხმას ძალიან ვნებს  ალკოჰოლური, გაზიანი სასმელებისა და თამბაქოს რეგულარული მიღებაც). დაკარგული ხმის  სრულყოფილად აღდგენა რამდენიმე დღის მანძილზე ,,ჩუმად ყოფნის რეჟიმისთაა” შესაძლებელი. ჩუმად ყოფნის, რაც მასწავლებლისთვის ერთგვარ შეუსრულებელ მისიას წარმოადგენს. ამიტომაც შეეცადეთ არ დაკარგოთ ის აუცილებელი სამუშაო ხელსაწყო, რომლის გარეშეც ვერც ერთ კარს ვერ შეაღებთ სიტყვებით: – დილა მშვიდობისა, ბავშვებო!

შეფასების მიზნები

0

,,საგანმანათლებლო პროცესის ცენტრში დგას მოსწავლე , მისი განვითარების პროცესი და მიღწეული შედეგი. შედეგზე ორიენტირება გულისხმობს მოსწავლისათვის მიწოდებული ინფორმაციის არა მხოლოდ დამახსოვრებას , არამედ ამ ინფორმაციის მყარ, დინამიურ და ფუნქციურ ცოდნად გარდაქმნას (ე.ს
გ)

   შეფასების საშუალებით განისაზღვრება იმ სასწავლო შედეგების მიღწევის ხარისხი, რომელიც საგნობრივი პროგრამის სტანდარტით არის გათვალისწინებული;

შეფასების მიზანია იმის გარკვევა, რამდენად კარგად ასწავლის მასწავლებელი, რამდენად კარგად სწავლობს მოსწავლე. აუცილებელია გავითვალისწინოთ :

  •  
    მოსწავლის სწავლის ხელშეწყობა;
  • მოსწავლის ძლიერი და სუსტი მხარეების გამოვლენა;
  • სწავლების  კონკრეტული მეთოდიკის  ეფექტიანობის  შემოწმება
  • სასწავლო პროცესში მოსწავლის შეფასება;
  • მშობლების ჩართვა მოსწავლის სწავლების პროცესში (კომუნიკაცია).

შეფასებაში გააჩნია ორი განსხვავებული ფუნქცია:

  • მიმდინარე შეფასება;
  • შედეგების/მიღწევების შეფასება.

შეფასების კომპონენტები:

  • საშინაო დავალება;
  • საკლასო დავალება;
  • შემაჯამებელი დავალება;

შეფასების ტიპები :

  • განმსაზღვრელი, რომელიც აკონტროლებს სწავლის ხარისხს, ამ დროს იწერება ქულა (10 ქულიანი შეფასება );
  • განმავითარებელი შეფასება. ამ დროს უმჯობესია შევქმნათ ვითშეფასებისა და ურთიერთშეფასების სქემები, მივცეთ მოსწავლეებს რჩევადარიგება, ვაწარმოოთ დაკვირვების ფურცელი, და ..

 

ესგში განმავითარებელი და განმსაზღვრელი შეფასების აღწერილობა ასეთია :

 

განმავითარებელი

განმსაზღვრელი

მიზანი

სწავლის ხარისხის გაუმჯობესება;

მოსწავლის განვითარების

ხელშეწყობა;

სწავლის ხარისხის გაკონტროლება;

მოსწავლის მიღწევის დონის დადგენა ესგით განსაზღვრულ მიზნებთან მიმართებაში;

აკადემიური სწავლების დონის განსაზღვრა;

შეფასების საგანი

სწავლის პროცესი

სწავლის ედეგი

შეფასების შედეგად მიღებული გადაწყვეტილება

წინსვლის ხელშესაწყობად განსხვავებული აქტივობის შერჩევა, სწავლების სტრატეგიის შეცვლა, რჩევადარიგების მიცემა და სხვა.

მომდევნო ეტაპზე (კლასში/საფეურზე) დაშვება/არდაშვება

წარმატების კრიტერიუმის განსაზღვრა

კონკრეტული მოსწავლის წინსვლის საფუძველზე (რა დონეს ფლობდარა დონეს ფლობს)

იმის საფუძველზე, თუ რამდენად მიაღწია სტანდარტით განსაზღვრულ შედეგებს

შეფასების საშუალებები

თვით/ურთიერთშეფასების რუბრიკა; კითხვარი; სიტყვიერი, კომენტარი, უნარის განვითარების აღწერა.

ქულა

შეფასების სქემის შექმნა და გამოყენება ;

აუცილებელია გვახსოვდეს, რომ არსებობს კავშირი სასწავლო მიზანსა და შეფასების კრიტერიუმებს შორის, რადგან სწავლის შედეგი გასაზომად აუცილებელია ჩამოყალიბდეს კრიტერიუმი. კრიტერიუმი კი ყალიბდება გაკვეთილის სასწავლო მიზნის შესაბამისად;

ასწავლო პროექტის განხორცილებისა ხშირად ვიყენებ ჰოლისტურ შეფასების სქემას, რადგა კვლევის პროცესში მოსწავლეს ვერ შევაფასებთ ორი ან თუნდაც სამი მახასიათებლით. ჩემ მიერ შექმნილ სქემაში გაერთიანებულია  თითქმის ყველა კრიტერიუმი და მახასიათებელი, რომლის მიხედვითაც მსურს შევაფასო მოსწავლე პროეტზე მუშაობისას;

 მონაწილეობას იღებს პროექტის თემის  შერჩევაში, ასაბუთებს თემის აქტუალურობას;

1

 სასწავლო პროექტზე მუშაობის პროცესში  ეძებს საინტერესო მასალას, აგროვებს და ახარისხებს ინფორმაციასთანამედროვე ტექნოლოგიების საშუალებით თვალსაჩინოებას ქმნის და პრეზენტაციას აკეთებს;

1

ფლობს საკომუნიკაციო უნარებს, მუშაობის პროცესში ჩანს მისი კრიტიკული  და შემოქმედებითი აზროვნება ;

2

გამოყოფს საკვლევ ობიექტს, იწყებს კვლევას და აღწევს შედეგ;

2

აქტიურად არის ჩართული სამუშაო პროცესში, ფლობს ჯგუფური მუშაობის უნარებს;

1

ასაბუთებს მოკვლეული მასალის აქტუალურობას, ადარებს წინარე ცოდნას და ხაზს უსვამს ახლის აქტუალურობას;

შემოიფარგლება კონკრეტული თემით, ერთი მასალის შესრულების შემდეგ აქტიურად ერთვება ახალი მასალის მოძიებაში;

1

თანაგუნდელებს უზიარებს საკუთარ გამოცდილებას, მათთან ერთად ქმნის თვალსაჩინოებებს, შეხვედრების დროს აქტიურადაა ჩართული დისკუსიაში.

2


 
შეფასება ჯგუფური მუშაობის დროს 

განმავითარებელი

განმსაზღვრელი

მიზანი

მოსწავლის განვითარების ხელშეწყობა;

მოსწავლის სწავლების ხარისხის გაუმჯობესება.

ეროვნულის სასწავლო გეგმით განსაზღვრულ მიზნებთან მიმართებაში იმის  დადგენა, თუ
რა დონეს მიაღწია მოსწავლემ;

მოსწავლის სწავლების ხარისხის გაკონტროლება;

შეფასების საგანი

სწავლის პროცესი

სწავლის შედეგი

შეფასების შედეგად მიღებული გადაწყვეტილება

მოსწავლეების წახალისება

10 ქულიანი  სისტემით მოსწავლეების შეფასება

წარმატების კრიტერიუმის განსაზღვრა

მოსწავლეებთან ერთად გამჭირვალე გავხადოთ სწავლების დროს წარმოქმნილი პრობლემები და მოვიძიოთ გზები ამ პრობლემების აღმოსაფხვრელად;

შევქმნათ წარმოდგენა უკუკავშირის მეთოდის მნიშვნელობასა და მის მრავალფუნქციურობაზე.

შევქმნათ უკუკავშირისთვის, .. უსაფრთხო სივრცე.

ამ მეთოდით მუშაობა რომ ეფექტურ 
იყოს, აუცილებელია, ჯგუფში შეიქმნას ურთიერთნდობის ატმოსფერო.

შეფასება წარმოადგენს არა მარტო დაკვირვებათა სისტემატიზებას, არამედ გამოცდილებათა შეფასებასაც განსაზღვრულ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით. მაგ. თუ უკუკავშირს ჯგუფური მუშაობის ხარისხის შესაფასებლად ვიყენებთ, წინასწარ უნდა შევიმუშაოთ კრიტერიუმები კარგი ან ცუდი ჯგუფური მუშაობის შესაფასებლად.

სასწავლო ეროვნული გეგმის მიხედვით განსაზღვრული სტანდარტები ჩატარებულმა გაკვეთილმა დააკმაყოფილა.

შეფასების საშუალებები

ურთიერთეფასების რუბრიკა;

სიტყვიერი კომენტარები;

უნარის განვითარების დონის აღწერა.

ქულა

(10 ქულიანი შეფასება)

პრეზენტატორის შეფასების კრიტერიუმი

კრიტერიუმები

ქულები

საუბრობს გამართულად და თავდაჯერებულად

საუბარი არგუმენტირებულია

თავს ართმევს კრიტიკულ შეკითხვებს

იღებს კრიტიკულ შენიშვნებს

საუბრისას იცავს დროის ლიმიტს


დისკუსიაში მონაწილე მოსწავლის შეფასების კრიტერიუმი

კრიტერიუმები

ქულები

საუბრობს გამართულად და თავდაჯერებულად

 

საუბარი არგუმენტირებულია

იცავს დისკუსიის წესებს და თანაკლასელის მიმართ კორექტულია

საუბრისას იცავს დროის ლიმიტს


გამოყენებული ლიტერატურა : ”სასწავლო პროცესის დაგეგმვა,
მართვა, შეფასება”
.

ეროვნული სასწავლო გეგმა.


ნინო აბულაძე – ტიციან ტაბიძის სახელობის ქ. თბილისის
№43-ე საჯარო სკოლის ისტორიის მასწავლებელი. 



Hello, Barbra! (ნაწილი I)

0
ბრუკლინის იაფფასიან, ჭუჭყიან და უჰაერო კლუბში გამოჩნდება გოგონა წვრილი გაღუნული ფეხებით, მუქი წითელი პარიკით, შემაშფოთებელი მაკიაჟითა და მხარზე გადაკიდებული საშინელი მწვანე ბოათი. გადის სცენაზე, ღეჭვა-ღეჭვით უახლოვდება მიკროფონს, საღეჭ რეზინს ორი თითით იღებს პირიდან და მიკროფონს აწებებს.

დარბაზში შეძახილები გაისმის: „რა სისაძაგლეა!”, „რა სიმახინჯეა!” გოგონა ფეხებს ფართოდ დგამს განზე და სიმღერას იწყებს… მისი ხმა და ვნება მაყურებელზე იმდენად მომაჯადოებელ ეფექტს ახდენს, რომ დარბაზი უმალ ჩუმდება. ეს გოგონა მომავალი ლეგენდა, მსოფლიო მნიშვნელობის ვარსკვლავი, დიდებული მომღერალი და მსახიობი, კომპოზიტორი, რეჟისორი, პროდიუსერი, დიზაინერი და პოლიტიკური მოღვაწეა. ხელოვანი, რომელმაც წარმოუდგენელ სიმაღლეებს მიაღწია. ის 28 პლატინის ალბომის, 8 „გრემის”, 7 „ემის”, 11 „ოქროს გლობუსის”, 2 „ოსკარისა” და უამრავი სხვა ჯილდოს მფლობელი ბარბრა სტრეიზანდია.

როგორც გახსოვთ, ჩემი წინა სტატიის თემა მიუზიკლი გახლდათ – თემა, რომელიც ბარბრა სტრეიზანდს გვერდს ვერ აუვლიდა. ადამიანი-ორკესტრი. ეს ის შემთხვევაა, როცა ერთდროულად უამრავი ტალანტი გიტევს. თუმცა ბარბრას მომღერლობაც საკმარისი იქნებოდა კარგი მსმენელისთვის, მე თუ მკითხავთ. ხმის იშვიათი დიაპაზონის, განსაკუთრებული ტემბრის, ტემპერამენტისა და თავდაუზოგავი შრომის წყალობით ბარბრამ უმაღლეს ოსტატობას მიაღწია.

ბარბრას რეპერტუარში თანამედროვე კომპოზიციებთან ერთად არის კლასიკური ვოკალური ნაწარმოებებიც. მოვუსმინოთ ერთ-ერთ მათგანს – პ. ბურჟეს ლექსზე შექმნილ კ. დებიუსის „საუცხოო საღამოს”.
 
დაიბადა 1942 წელს ნიუ-იორკში, ბრუკლინში, ებრაელების უაღრესად ღარიბ ოჯახში. მამა, ინგლისური ენის მასწავლებელი, ავსტრიელი ემიგრანტი გახლდათ, დედა კი – სკოლის მდივანი. ბარბრა ორი წლისაც არ იყო, როდესაც მამა დაკარგა. ერთადერთ უახლოეს ადამიანთან, დედასთან, ურთიერთობა მაშინ დაეძაბა, როცა მან მეორედ იქორწინა.

„როდესაც მამა გარდაიცვალა (35 წლის ასაკში), დედამ ფსიქოლოგიურად მიმატოვა. ის თავის თავში ჩაიკეტა და მე ფაქტობრივად მარტო დავრჩი. 6 წლისა ანემიის გამო „ებრაულ გამაჯანსაღებელ ბანაკში” აღმოვჩნდი. იქ ყოველღამე ვტიროდი. ერთხელაც, როცა დედამ უცნობ მამაკაცთან ერთად მომაკითხა, ვთხოვე, თან წავეყვანე. მაშინ შევიტყვე, რომ ბრუკლინში აღარ ვცხოვრობდით და რომ ის უცხო ჩემი მეორე მამა იყო”.

ბარბრამ სიმღერა უფრო ადრე დაიწყო, ვიდრე ლაპარაკი. დედა იხსენებდა, რომ ბარბრას ტირილი არავის აღიზიანებდა, ვინაიდან ის ებრაულ ხალხურ სიმღერებს ჰგავდა.

ბარბრა იხსენებს: „ნამდვილი სათამაშო არასოდეს მქონია, ამიტომ თოჯინის ნაცვლად სათბური მომაფიქრდა. სათბურს ცხელი წყლით ვავსებდი და ვიხუტებდი. ის იყო თბილი, ცოცხალი, ნამდვილი ბავშვივით. „ბავშვს” ჰქონდა ნაქსოვი პატარა ქუდი და შალის პატარა „სვიტერიც”. იმ დროს ჩემი „თოჯინა” ძალიან ლამაზი მეჩვენებოდა. აი, დღეს კი თოჯინების უზარმაზარი კოლექცია მაქვს”.

ბარბრას ოჯახი ბრუკლინის ნამცეცა ბინაში ცხოვრობდა, თუმცა სივიწროვე რა სათქმელია, როცა მკაცრი მამინაცვალი გერს ხშირად სცემდა, ხოლო დედა მახინჯს უწოდებდა. დაცინვა არც თანატოლებისგან აკლდა: უშნოსა და გონჯს, გრძელცხვირას, ელამს და ფეხებგაღუნულს ეძახდნენ. ოჯახში უსიამოვნებების გამო ბარბრა ხშირად აცდენდა გაკვეთილებს. სკოლიდან გარიცხვას თავისი წკრიალა ხმის წყალობით გადაურჩა – ის ხომ სასკოლო გუნდის გამოსვლებში ბრწყინავდა.

უამრავმა გულისტკენამ ბარბრას თანდათან პროტესტის გრძნობა გაუღვივა. განმარტოებისას სულიერ სიმშვიდეს კინოში პოვებდა. ამ დროს საკუთარ თავს ულამაზეს მთავარ გმირად წარმოიდგენდა და ბედნიერდებოდა. ერთხელ დედას განუცხადა, რომ სურდა, ცნობილი მსახიობი გამხდარიყო. დედას ეს სიცილად არ ეყო და პასუხად გრძელ ცხვირზე მიუთითა. აღშფოთებულმა ბარბრამ გაიფიქრა: „მე თქვენ გაჩვენებთ, ვინ ვარ! მიმიფურთხებია თქვენს წარმოდგენებზე სილამაზის შესახებ. პრობლემა ჩემში კი არა, თქვენშია! მე ლამაზი ვარ, თქვენ კი უბრალოდ არ იცით, რა არის მშვენიერება”. ეს ყველაფერი ნებისმიერს დააყრევინებდა ფარ-ხმალს, ოღონდ არა ბარბრა სტრეიზანდს!


 

მახინჯი იხვის ჭუჭულის ულამაზეს გედად გადაქცევის ამბავი ჰანს ქრისტიან ანდერსენის ზღაპრიდან ყველას გვემახსოვრება. ეს ბანალური ისტორია რაღაცნაირად აერთიანებთ ზღაპრის ავტორს და ჩვენი დღევანდელი სტატიის გმირს. მძიმე დასაწყისიდან მსოფლიო აღიარებამდე… შესაძლებელია თუ არა წარმატების მიღწევა ამდენი ტირილითა და ტანჯვით? ფსიქოლოგების აზრი აქ ერთმნიშვნელოვნად უარყოფითი იქნებოდა, მაგრამ ჩვენმა გმირებმა, ჰანსმა და ბარბრამ, ეს შეძლეს! (უნდა ითქვას, რომ ბარბრას ცხოვრებაში მართლაც ძალიან ბევრი ცრემლი იყო. როგორც ერთხელ აღინიშნა, მსახიობის გამომსახველი მზერა სწორედ ბევრი ცრემლის დამსახურებაა).
ერთხელაც ბარბრამ პროტესტის ნიშნად სახე თეთრად შეითხუპნა, თმა მწვანედ შეიღება და ასე გამოცხადდა სკოლაში. გაიხსენეთ: ეს გასული საუკუნის 50-იანი წლებია და არა 90-იანი, როცა მწვანედ შეღებილი თმით ვერავის გააკვირვებდით. ბარბრა პირველი იყო და შესანიშნავად გრძნობდა თავს – მისკენ უამრავი მზერა იყო მიპყრობილი.

„წარმოვიდგენდი, რომ ვარსკვლავი ვარ. მოკლედ, მაშინ ჩემთვის საკმარისი იყო, ვინმეს შევემჩნიე”, – იხსენებს ბარბრა. რაღა თქმა უნდა, შეამჩნიეს კიდეც! გაოგნებულმა და აღშფოთებულმა სკოლის დირექტორმა უცნაური გოგონა „დამრიგებლური” წერილით გააბრუნა სახლში. დედა ცდილობდა, პირსახოცით გაეწმინდა შვილის თეთრად შეღებილი სახე. რაც შეეხება მწვანე თმას, აქ საქმე უფრო რთულად იყო: აუცილებელი აღმოჩნდა თავის გადაპარსვა, რაზეც ბარბრა სიამოვნებით დათანხმდა – უფრო მეტ ეფექტს მოვახდენო და პრიალა თავი ამჯერად მოიხატა. „ყურადღების მიპყრობა შესაძლებელია არა მარტო სილამაზით, არამედ ორიგინალობითაც. კლასიკური სილამაზე მოსაწყენია”, – ამბობდა ბარბრა. მისი მოლოდინი გამართლდა: მელოტი თავი, რომელზეც ადვილი იყო პარიკის ჩამოცმა, მოეწონა მოძრავი თეატრის რეჟისორს. მან ბარბრას შუა საუკუნეების იაპონელი გლეხის უსიტყვო როლი ანდო. „ესეც ასე, მე მსახიობი ვარ”, – ფიქრობდა ბარბრა. სხვათა შორის, ამ თეატრში როლის მიღებამდე ის დამლაგებლად მუშაობდა. სამსახიობო ხელოვნება არასოდეს უსწავლია. მისი აზრით, მსახიობობა იმდენად ბუნებრივია და ადვილი, რომ მისი სწავლა უხერხულიც კია.

ეს თავისებური და ჯიუტი გოგო ფარულად ძალიან განიცდიდა თავის შეუხედაობას, თუმცა არასტანდარტული გარეგნობის გამო ბიჭებში მაინც წარმატებით სარგებლობდა. მომავალი მსახიობი დიდებულად თამაშობდა სკოლის თეატრში და ერთხელ, როდესაც ის ბაირონის ლექსებს კითხულობდა, მასწავლებლის სიტყვები შემოესმა: „რანაირი სახე აქვს ამ გოგოს! ნამდვილი ნეფერტიტია”.

ბარბრამ ამ სიტყვის მნიშვნელობა არ იცოდა, ამიტომ საჯარო ბიბლიოთეკაში გაქანდა და მოიძია მასალა ულამაზეს დედოფალ ნეფერტიტიზე. შედეგად სიგონჯის კომპლექსი მოეხსნა და მოუნდა, ყველას გასაგონად ეყვირა: „ეი, მსოფლიოვ, მე ლამაზი ვარ!”

მოგვიანებით ბარბრა იმდენად პოპულარული ხდება, რომ მას ბაძავენ. მოდაც კი გაჩნდა – ნეფერტიტის დაგრძელებული თვალებისა და ვარცხნილობის. საზოგადოებას განსაკუთრებით ის მოსწონდა, რომ ბარბრამ ჰოლივუდის ტრადიციული ვარსკვლავური იმიჯის თავდაყირა დაყენება მოახერხა. საკუთარ თავში დარწმუნებული, ხაზს უსვამდა, რომ მისი გარეგნობა ვარსკვლავად ყოფნას სრულებით არ უშლიდა ხელს.

ამ „ულამაზო დამპყრობელის” შესახებ მომდევნო წერილში კიდევ ბევრს ვისაუბრებთ.

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე

ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას. ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...