მოსწავლეთა შემეცნებითი უნარების ჩამოყალიბების ერთ-ერთი გზა პრობლემური მიდგომის გამოყენებაა გეოგრაფიის გაკვეთილზე.

პრობლემური სიტუაცია – საშუალებას გვაძლევს შევქმნათ სირთულე, რათა მოსწავლეებს ვაჩვენოთ ცოდნის საჭიროება და ამით გავაძლიეროთ მათი საქმიანობა საკლასო ოთახში, დავაინტერესოთ შესასწავლი მასალით.

გთავაზობთ პრობლემურ სიტუაციებს:

1. პრაქტიკული – როდესაც ხდება ცოდნის გამოყენება ახალ ვითარებაში (ტრანსფერი);
2. სამეცნიერო – როდესაც უცნობია კანონი (პრინციპი, კონცეფცია) (საჭიროა ახალი ცოდნა);
3. მხატვრული – როდესაც უცნობია ემოციურ-გამომსახველობითი ფორმები და მოქმედების მეთოდები.

პრობლემური სიტუაციების ახსნა შესაძლებელია რამდენიმე მეთოდით:

1. პირველი მეთოდი – მოიცავს ისეთი პრობლემების გადაჭრის შემთხვევებს, როდესაც გადაწყვეტილების მიმღებს არ აქვს გამოცდილება;
2. მეორე მეთოდი – უკავშირდება ისეთ სიტუაციებს, როდესაც მოსწავლეებს აქვთ გარკვეული გამოცდილება;
3. მესამე მეთოდი – მოსწავლეებს აქვთ გარკვეული გამოცდილება, მაგრამ იგი არ არის საკმარისი ამ პრობლემის მოგვარებისთვის. აქ გამოსავალი ის არის, რომ დავალების პირობის ანალიზის საფუძველზე ამ სიტუაციისთვის სპეციალურად იქმნება სრულიად ახალი სამოქმედო გეგმა.

გთავაზობთ კონკრეტულ მაგალითებს.

პრობლემური კითხვები და დავალებები მე-7 კლასისთვის

თემა „გეგმა და რუკა”

დავალება: „თქვენ ხართ ფერმერი და შემოგთავაზეს გეგმაზე გამოსახული მიწის დიდი ნაკვეთის ათვისება-დამუშავება. თქვენ გადაწყვიტეთ, პირველ რიგში, გაეცნოთ ამ ნაკვეთს გეგმის მიხედვით და მხოლოდ ამის შემდეგ მიიღოთ შეთავაზება. მაშ ასე, არის კი ეს ადგილი შესაფერისი სოფლის მეურნეობის განვითარებისთვის?

შეეცადეთ გეგმის მიხედვით უპასუხოთ კითხვებს:

1. გეგმის შესწავლით, მიხვედით დასკვნამდე, რომ ეს ადგილი აშკარად აუთვისებელია. მოიყვანეთ მტკიცებულებები, რომლებიც ამ დასკვნის გაკეთებას დაამტკიცებს.
2. არის თუ არა რელიეფის ფორმები მოსავლის მოყვანისთვის ვარგისი, ნიადაგის ჩამოყალიბებისა და საძოვრებისთვის? ზოგიერთ ადგილებში ფერდობები ძალიან ციცაბოა? როგორ შეიძლება მათი გამოყენება სოფლის მეურნეობაში?
3. რა ადგილებია შესაფერისი სათიბად? სად დაიწყებდით მიწის მოხვნას სხვადასხვა კულტურის დასათესად?
4. შეარჩიეთ ყველაზე მოსახერხებელი ადგილი ფერმის ასაშენებლად.
5. დაგეგმეთ თქვენს ფერმამდე მისასვლელი გზა და იპოვეთ სასმელი წყლის წყარო. იქნებ ჭის გათხრა უკეთესია?”

თემა „ლითოსფერო”

როგორ ავხსნათ რელიეფის მრავალფეროვნება?

ეს კითხვა შეიძლება იყოს მთავარი შემეცნებითი ამოცანა რელიეფის შესწავლისას.

პრობლემის გადაჭრისთვის კითხვები: არის თუ არა დედამიწის რელიეფი მრავალფეროვანი? რელიეფის მრავალფეროვნების მთავარი მიზეზი შინაგანი და გარეგანი პროცესების ურთიერთქმედებაა? განსხვავდებიან თუ არა სიმაღლით მრავალფეროვანი მთები და დაბლობები?

თემა „ჰიდროსფერო”

მოგზაურობის რა გზა შეეძლო გაევლო წყლის წვეთს, სანამ ჩვენამდე მოვიდოდა?

მოსწავლეები იღებენ დავალებას სახლში – აღწერილობა: „წყლის წვეთების მოგზაურობა დიდ წრებრუნვაში”.

არგუმენტირებულად მსჯელობის უნარი პიროვნების ძალზე მნიშვნელოვანი თვისებაა. ამიტომ მნიშვნელოვანია პრობლემური სიტუაციების გამოყენება, რომელიც ინფორმაციული  საუბრებისგან განსხვავდება სწორედ მსჯელობის უნარის განვითარებით.

მაგალითად, როდესაც ვსწავლობთ თემას „მყინვარები”,  დავსვათ შემდეგი შეკითხვა: „რომელი მყინვარები (ზეწრული თუ მთის) აყენებს უფრო მეტ ზიანს ადამიანებს?”. ამ შეკითხვაზე უამრავ პასუხს მივიღებთ, რადგან ბავშვები ბევრს კითხულობენ (თუნდაც ინტერნეტში), ინტერესდებიან სხვადასხვა საკითხით.

ზოგი დაასახელებს ზეწრულ მყინვარებს, მათ შორის აისბერგებს. აქ აუცილებლად ტიტანიკსაც გაიხსენებენ.  დაასახელებენ ათასობით ადამიანის დაღუპვის ფაქტს აისბერგებთან შეჯახებისას. იტყვიან, რომ მთის მყინვარები ყველაზე მეტი ზიანის მომტანნი არიან, რადგან როდესაც მცოცავი ხდება, მყინვარი და ზვავი ანადგურებს გზებს, ქალაქებსა და სოფლებს…

გაკვეთილებზე უფრო და უფრო ხშირად გავიგებთ სიტყვებს: „მაგრამ მე ვფიქრობ …”, „მე მგონია …”, „ეს ყველაფერი დადასტურებულია ჩემი პირადი მოსაზრებით“, „ჩემი აზრით“… დაე, ისინი არ იყვნენ ყოველთვის მართლები, მაგრამ ეს არის მათი პირადი აზრი. რაც მთავარია, ისინი ცდილობენ დაამტკიცონ და ეს უკვე ძალიან კარგია.

აქტიურად გამოვიყენოთ პრობლემური სიტუაციები. ისინი სხვადასხვა თვალსაზრისს, თვალთახედვას გვთავაზობენ.

ტრადიციული ლექციის ნაცვლად ვიპოვოთ ალტერნატიული გამოსავალი.

რატომ შეიქმნა დიდი ბარიერული რიფი ჩრდილო-აღმოსავლეთ ავსტრალიაში?

რატომ არ არის მსგავსი ფორმირება ანტარქტიდის სანაპიროზე?

რატომ აღმოაჩინეს ავსტრალია მოგვიანებით, ვიდრე სხვა კონტინენტები, რა არის ამის მიზეზი?

პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლებისას მოსწავლეებს შეიძლება შეექმნათ წარმოდგენა, რომ სწავლობენ უფრო ნაკლებს, ვიდრე სხვები, თუმცა პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლების დროს მოსწავლე იძენს იმ უნარებს, რომლებიც საჭიროა მთელი ცხოვრების განმავლობაში.

გეოგრაფია ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო საგანია სასკოლო სასწავლო პროგრამაში. სწავლების ეფექტურობის მიღწევა შესაძლებელია, თუ საგანმანათლებლო პროცესი მიზნად დაისახავს მოსწავლეთა აზროვნების განვითარებას, მათი შემეცნებითი დამოუკიდებლობის ფორმირებას, მათ შორის პრობლემებზე დაფუძნებულ სწავლებას. გეოგრაფიის გაკვეთილზე პრობლემური სწავლების შესაძლებლობები ძალიან ფართოა. ბუნებრივი ობიექტების, ფენომენებისა და პროცესების გეოგრაფიის სირთულის გათვალისწინებით.  თითოეული მათგანის განხილვა შეიძლება იყოს პრობლემური.

„თავს როგორ გრძნობ?”, –  ვკითხე ჩემს ვაჟს, ვიდრე კბილის ექიმთან წავიყვანდი.

„ცოტა ვნერვიულობ”.

“რის შესახებ?”

„ვწუხვარ, რომ ჩხვლეტა მეტკინება და ეს ასევე ახალი გამოცდილებაა ჩემთვის. ამიტომ არ ვიცი, რას უნდა მოველოდე”.

„რა ფიქრები დაგეხმარებოდა?”

„ის, რომ ჩხვლეტა ძალიან არ მეტკინება და თუკი მეტკინება, სწრაფად გაივლის”.

ეს გახლავთ ამონარიდი კოგნიტურ-ქცევითი თერაპიის ჩანაწერიდან, რომელიც მიმართულია შფოთვის დასაძლევად ყოველდღიურ ცხოვრებაში. თეორიულად, მშობლებს და გარშემომყოფ ადამიანებს მართლაც შეგვიძლია მზა რეცეპრული რჩევები მივცეთ ბავშვებს, მაგრამ როგორც 12 წლის ბიჭთან დიალოგიდან გამოიკვეთა, მას სჭირდებოდა, თავისით ეპოვა გამოსავალი მისთვის ამ უჩვეულო და რთული სიტუაციიდან. ეს წარმატებით გამოვიდა კიდეც დიალოგის გზით. და ამ დიალოგში ბიჭის მაღალი ემოციური წიგნიერება გამოვლინდა.

მინდა, აღნიშნული შემთხვევა ერთ ამბავს შევადაროთ, რომელიც თავად გადამხდა. 13 წლისას, საერთაშორისო ბანაკ „არტეკში” მიშვებდნენ. თუმცა საჭირო იყო სამედიცინო შემოწმება. და რაკი მშობლები დილის საათებში ძალიან დაკავებული იყვნენ,  მე კი სრულიად ჯანმრთელი და უკვე „დიდი გოგო” ვიყავი, დედამ საღამოს უბნის ექიმს დაურეკა შესათანხმებლად, რომ პოლიკლინიკაში ხვალ პირველად მარტო მივიდოდი, ჯერ მასთან, რომელიც ისტორიას მომცემდა და ყველა ექიმს ოთახში მარტო ჩამოვუვლიდი. მე ხომ მათ კარგად ვიცნობდი, ზოგიც ოჯახის ახლო მეგობარი იყო. მერე გამსინჯავდნენ, ხელს მომიწერდნენ და ცნობით ხელში იქვე ახლომდებარე სკოლაში გადავიდოდი. მაგრამ დილით პოლიკლინიკაში არსებულმა ხალხმრავლობამ, რიგებმა, ნაცნობი ექიმების მოუცლელობამ და ახალი გამოცდილების მიღების შიშმა იმდენად დამაბნია, რომ ღელვა ცრემლებში გადამეზარდა და ყველა კარში ატირებული შევდიოდი და გამოვდიოდი. ასე რომ, დედის ფუნდამენტური მიდგომა, რომ: უკვე დიდი და ჯანმრთელი ვარ, თან ფორმალურად უნდა ჩამოვუარო, ექიმებიც ახლობლები არიან, პოლიკლინიკაც აქვეა, სახლსა და სკოლასთან ახლოს, – უშედეგო აღმოჩნდა. მისი იმედი ვერ გავამართლე, ავტირდი და ეს ჩემი ემოციების კიდევ ერთი ყველაზე მტანჯველი სასჯელი აღმოჩნდა. ფუნდამენტალიზმმა, რომელშიც გავიზარდე, არ მომცა თავისუფლება, გამომეკვლია, მქონოდა და მემართა ჩემი ემოციები იმ ხარისხით, რომლითაც ეს 12 წლის ბიჭმა შეძლო.

ფუნდამენტლიზმი ვახსენე და, ცხადია, იგი ამ შემთხვევის შეცდომებისგან ერთნაირად გვათავისუფლებს ყველას: მეც, დედასაც და ექიმებს, რადგან ყველამ ვიცით, რომ ადამიანებსა და სხვა სულიერ არსებებსაც ემოციების სპექტრის დიდი დიაპაზონი გვაქვს ბედნიერებიდან სიბრაზემდე და ბრაზიდან მწუხარებამდე. ფუნდამენტალიზმი კი მოითხოვს, იყო ყოველთვის „გამორჩეული”, „კარგი” და „შენს სიმაღლეზე”, „არ შეიძლება იტირო (განსაკუთრებით, თუ ბიჭზეა საუბარი)”, „არ შეიძლება გქონდეს ნეგატიური ემოცია, სიბრაზე, რადგან სიბრაზე ცოდვაა და ყველაფრის ბოლო შეიძლება იყოს”, „უნდა უკრავდე, მღეროდე, იყო მხიარული და დაივიწყო ყოველგვარი ნეგატიური ემოცია” და ა. შ.

სწორედ ამგვარი ფუნდამენტალიზმის შედეგად ვერ ვიღებდით ჩვენ ნეგატიური გრძნობების აღიარებას ან მათი მართვის პრაქტიკას. ვერ ვაცნობიერებდით, რომ იმედგარუებისას ყოველთვის არსებობს სხვა გეგმა და ასეთი გეგმით უნდა ვიხელმძღვანელოთ.

მიიჩნევენ, რომ ფუნდამენტალიზმში მენტალური ჯანმრთელობა ყოველთვის ასოცირდება სულიერ ჯანმრთელობასთან. რაც იმთავითვე ჩვენი ემოციებისა და სულიერების მიმართ დიდი უსამართლობაა. სამწუხაროდ, ფუნდამენტალიზმის რკალში დღესაც არსებობს ბავშვებთან დაკავშირებული არასასურველი ისტორიები, როცა დეპრესია და აღშფოთების გამოხატვა სირცხვილად ითვლება და, იმის ნაცვლად, რომ ოჯახმა, სკოლამ და საზოგადოებამ ბავშვს შესთავაზოს სპეციალური ფსიქოლოგიური სერვისები ფსიქოლოგიური ჯანმრთელობისა და წონასწორობის დასაბრუნებლად, მათ პოლიციურ ინსტიტუციებს გადასცემენ ხოლმე. სავალალო შედეგებს კი არცთუ იშვიათი პერიოდულობით ვიმკით.

ბავშვების აღზრდის ავტორიტარული სტილი ამცირებს ემოციებს. ასხვავებს ადამიანის სულიერ და ბიოლოგიურ მგდომარეობას, ადამიანს აკისრებს ზედმეტ პასუხისმგებლობას „საზოგადოების” წინაშე.  „შენ სხვა ფენას მიეკუთვნები და ‘ამის’ უფლება არ გაქვს!”, – დღესაც აქტიურად შთავაგონებთ შვილებს. ამდენად, მათ ეშინიათ, მიენდონ საკუთარ ინტუიციებს და ჩვენი ნებართვის გარეშე იგრძნონ ის ბევრი რამ, რაც წესით, მართლა უნდა იგრძნონ.

არსებობს მენტალური ჯანმრთელობის აღზრდის პრინციპების რუკა, რომლითაც სასურველია ყველამ ვიხელმძღვანელოთ.

როცა სტენსილის გამო ქვეყანაში ბავშვი კვდება, თითქოს გვიანდება იმ მნიშვნელობასა და ღირებულებებზე წერა, რაც ემოციურ წიგნიერებას ახლავს თან, მაგრამ ყოველთვის დიდი სიკეთეა, საკუთარ თავსა თუ სხვებს შეახსენო ემოციური წიგნიერების როლი საკუთარი ფსიქოლოგიური ჯანმრთელობისათვის. ეს ყველა ძველ და მნიშვნელოვან მოძღვრებასავით არსებითი მოძღვრებაა, რომელიც ერთ ღამეში და ერთი წერილით არ ისწავლება. მას გააჩნია ანბანი, ცნებები და გასაღები ფრაზები, რომლებითაც მუდმივად უნდა ვიხელმძღვანელოთ ყველგან, სახლში, საგანმანათლებლო დაწესებულებებსა  თუ სხვა სამსახურებში. უნდა დავიწყოთ, რაც შეიძლება, ადრეული წლებიდან, რათა დავეხმაროთ ჩვენს შვილებს, განსაზღვრონ, რას გრძნობენ, გააკონტროლონ ემოციები და ვასწავლოთ მოდელირება, უკეთ როგორ გამოხატონ და მართონ ისინი. როდესაც ემოციური ოსტატობა ისევე გათავისებულია, როგორც ანბანის კითხვა, ბავშვები გარდაიქმნებიან იმ უფროსებად, რომლებსაც ცხოვრება არათუ აშინებთ, არამედ მისით სარგებელს იოლად პოულობენ საკუთარი თუ სხვების კეთილდღეობისთვის.

გამოყენებული რესურსები:

1. https://cindywangbrandt.com/5-ways-fundamentalism-hinders-emotional-literacy/

(ნამდვილი ამბავი)

პატარაობისას რატომღაც მეგონა, რომ ბავშვები არასდროს იზრდებიან. არ ვიცი რატომ, მაგრამ მჯეროდა, რომ ის, რასაც ბავშვობას ვეძახდი, არასდროს აპირებდა დასრულებას. და მეც, სულ უგზოუკვლოდ ვირბენდი ქუჩებში უბნის ბავშვებთან ერთად. მერე წლები გავიდა: ერთი, ორი სამი, ხუთი და ჩემს ფეხებთან კოპლებიანი ბურთი მოგორდა. თეთრი ბურთი, შავი კოპლებით და პატარა, ხუჭუჭა ბავშვიც მოყვა სწრაფადვე ამ ბურთს. მიყურებდა მორცხვად და იღიმოდა, საყვარლად. ბურთი ხელში ავიღე და გავუწოდე.  გამომართვა, – მადლობა ძიაო, – მითხრა, გულზე მიიხუტა თავისი კოპლებიანი ბურთი და გაიქცა სტადიონისკენ. მერე ვფიქრობდი: მე მგონი იმ დღეს გავიზარდე – თქო. იმ ბავშვმა გამზარდა, ისე, უნებურად. განა, რა თქვა, ერთი სიტყვა. ჰო, ძია დამიძახა და მივხვდი,  რომ იმ დღიდან ბავშვი აღარ ვიყავი.

ამას წინათ, სამსახურიდან მოვსეირნობდი სახლისაკენ. ციოდა, ქარი აფრიალებდა ფოთლებს. მეც მობუზული, თავჩაქინდრული მოვუყვებოდი კორპუსისაკენ გზას. ერთი სული მქონდა, როდის მივაღწევდი სახლამდე. მერე დედაჩემმა დამირეკა და რაღაც პროდუქტები დამავალა სახლისათვის. გზაზე სწრაფად გადავირბინე, მივუახლოვდი მაღაზიას და გავშეშდი, წამიერად.

მაღაზიასთან ჯოხზე დაყრდნობილი ქალი იდგა. არა,  ეს უბრალოდ ქალი არ იყო, არც უბრალოდ ვიღაც ბებო, ანდაც სამოწყალოდ გამოსული ადამიანი. ეს ლია მასწი იყო, ჩემი, ჩვენი ლია მასწი, ყველას ლია მასწი იდგა, ცალ ხელში ცელოფნის პარკში გახვეული პური ეჭირა და გზისკენ იყურებოდა. ის, ძველი სათვალეები ისევ მკერდზე ჰქონდა ჩამოკონწიალებული და იდგა. განა ქალი, განა ბებო, ჩემი ბავშვობა იდგა და სევდიანი თვალებით იყურებოდა აქეთ-იქით. ცივი საღამო იყო, – მახსოვს.

მთელი ბავშვობა დაფასთან გასვლის მეშინოდა. რაღაცნაირი შიში მქონდა ხალხის, ბევრი თვალების… ვერაფრით მოვერიე იქამდე, სანამ ერთ დღეს გაკვეთილების შემდეგ, ლია მასწმა არ დამიტოვა თავისთან. მელაპარაკა დიდხანს, მელაპარაკა იმდენ ხანს სანამ სიცილი და ხარხარი არ ამიტყდა იქვე ჩემს თავზე.

მეორე დღეს პირველი მე გამომიძახა დაფასთან ლია მასწმა. ნელა ავდექი, გადავდგი პირველი ნაბიჯი თუ არა, ვიგრძენი, რომ გული არ ამჩქარებია. ვიგრძენი, რომ მარტო არ ვიყავი და იქ, ჩემ გვერდზე მაგიდასთან,  ლია მასწი იჯდა. იჯდა და სჯეროდა, რომ უსუსური არასდროს აღარ ვიქნებოდი, როგორც ადრე და როგორც გუშინ.

ნელა მივუახლოვდი მაღაზიას. არა, უფრო სწორად მივუახლოვდი ლია მასწავლებელს. ჩემს მასწავლებელს. დიდი ხანი იყო  გასული, რაც არ მენახა, ბევრი წელი. ის ისევ იდგა, არ ინძრეოდა.  არ ვიცი რატომ, რაზე ფიქრობდა. მივუახლოვდი და წინ ჩამოვუდექი.

• გამარჯობა, ლია მას ! – ვუთხარი დაბალ ხმაზე.
• გამარჯობა. – მითხრა და ამომხედა. წყლიანი თვალები ჰქონდა, სევდიანი.
• ვერ მიცანით, ლია მას? – გავუღიმე და მარჯვენა ხელი მის დამჭკნარ ხელს შევახე.

არაფერი უპასუხია. უბრალოდ მათვალიერებდა, უცნაურად.

• გურამი ვარ, გურამი ! თქვენი მოსწავლე. აი, დაფასთან რო…

ვეღარ დავამთავრე წინადადება. უცბად წასკდა ტირილი და გულზე მომეკრა. ხელები ძლიერად შემოვხვიე და მეც ვიგრძენი, როგორ გამითბა ღაწვები ცრემლებისაგან. ტიროდა ლია მასწი და ვტიროდი მეც,  ბავშვივით. ქარი კი ისევ ისე აფრიალებდა ფოთლებს.

ჰო, მე მგონი მაშინ დავბრუნდი ბავშვობაში. დიდი ხნის შემდეგ, ერთ დღეს გადავეყარე ლია მასწავლებელს და წამიერად აღმოვჩნდი იქ, საიდანაც დავიწყე. რამდენიმე წამი ასე ვიყავით, მერე ნამტირალევი ხმით მითხრა:

• შენს სახელს ვიხსენებდი, თორე, რავა არ გიცანიო. – თქვა და გაეღიმა ძველებურად, როგორც მაშინ, სკოლის დროს.

სულ რამდენიმე წუთი ვილაპარაკეთ. მერე ჩამეხუტა, დამემშვიდობა და  კოჭლობით გაუყვა ქუჩას. მე კი ვიდექი და ვუყურებდი, როგორ მტოვებდა უკვე მეორედ, ჩემი ბავშვობა.

„მომეცით საყრდენი წერტილი და მე დავძრავ დედამიწას” 

                                                                                                                                   არქიმედე

დღეს მეცნიერების, ტექნიკისა და ტექნოლოგიების განვითარების ეპოქაში, ისევ პრობლემად რჩება ფიზიკისადმი მოსწავლეთა დაბალი მოტივაცია.

როგორ ავუმაღლოთ მოსწავლეებს მოტივაცია ფიზიკის საგნისადმი? გაგიზიარებთ ჩემს გამოცდილებას.

ცნობილია, რომ ადამიანის მიერ მოვლენის აღქმის საფუძველია: დამოკიდებულებები, ინტერესი, საჭიროებები და კმაყოფილება. ყოველთვის ვცდილობ, სწორედ ამ ოთხი რამის  სწავლების პროცესში გათვალისწინებას.

მოტივაციაზე მოქმედებს გარე ფაქტორები, კოგნიტური ფაქტორები, განმტკიცებასთან დაკავშირებული ფაქტორები. კოგნიტიური ფაქტორები  განსაზღვრავენ შემეცნებით პროცესს. მათ მიეკუთვნება: მოსწავლეთა დამოკიდებულებები, მოსწავლეთა მოთხოვნები და ბუნებრივი მოტივები. ყველა მოსწავლეს არა აქვს სწავლისადმი პოზიტიური დამოკიდებულება, ზოგიერთ მათგანს არ უნდა სწავლა…

მოსწავლის დამოკიდებულება რომ პოზიტიური გავხადოთ, მას უნდა დავინახოთ ფიზიკის მნიშვნელობა დღევანდელ ცხოვრებაში. ჩვენი მიზანია, მოსწავლეთა ცნობისმოყვარეობა ვაქციოთ ცოდნისმოყვარეობად.

დღესდღეობით, ვერცერთ სფეროში ვერ იქნები წარმატებული სპეციალისტი, თუ არ იცი თანამედროვე ტექნოლოგიები. მათი მარტივად გამოყენებისათვის კი ფიზიკაა საჭირო. რადგან ეს საგანი ყველაზე მეტად ავითარებს მოსწავლეთა უნარებს.

დღეს ძალიან დიდი სისწრაფით ვითარდება ციფრული და ელექტრული ტექნოლოგიები და ალბათ დამეთანხმებით, ეს პროცესი არც შენელდება, ამიტომ მალე ისეთ გარემოში ვიცხოვრებთ, სადაც ყოველ ნაბიჯზე ტექნიკის გამოყენება იქნება საჭირო.  ეს ყველაფერი კი ფიზიკასთანაა დაკავშირებული.

ადამიანები ბუნებით ცნობისმოყვარენი არიან. ამიტომ კარგი იქნება, თუ გაკვეთილის დასწყისში მოსწავლეებს გავუღვივებთ ინტერესს – ეს შეიძლება გაკეთდეს – ანიმაციით, საგანმანათლებლო თამაშებით, შესაბამისი ვიდეოს ჩვენებით, ვირტუალური ლაბორატორიის ან დაგეგმილი ექსპერიმენტის საშუალებით. მე ხშირად ვიყენებ ჩამოთვლილ საშუალებებს, რაც, როგორც მოსწავლეთა გამოკითხვამ აჩვენა, მათზე დადებითად მოქმედებს. ბავშვებს ძალიან მოსწონთ კომპიუტერით სარგებლობა და ცდების ჩატარება. ეს ყველაფერი ზრდის მოსწავლეთა ჩართულობასა და აქტივობას.

მაგ. მე-9კლასის  პროგრამით გათვალისწინებულ თემაში:  წრფივი თანაბარი და თანაბარაჩქარებული მოძრაობების შედარებისას გამოვიყენე ვირტუალური ლაბორატორია, სადაც მოსწავლეებმა თვალნათლივ დაინახეს და შეადარეს ერთმანეთს წრფივი და აჩქარებული მოძრაობები და მათი გრაფიკები. დაინახეს, რომ წრფივი მოძრაობისას სიჩქარე არ იცვლება. განვლილი მანძილის დროზე დამოკიდებულება კი წრფეს წარმოადგენს, ხოლო აჩქარებული მოძრაობისას არ იცვლება აჩქარება, სიჩქარის დროზე დამოკიდებულება წრფივია. ამ დროს განვლილი მანძილი დროის კვადრატული ფუნქციაა, ე.ი. პარაბოლით გამოისახება. ამ შემთხვევაში ასევე შეიძლება პროგრამა „გეოგებრის“ გამოყენება.

ჩემ მიერ ბუნებრივი მოტივაციის გამოყენება ასევე ზრდის მოსწავლეთა ინტერესს. ისინი უკეთ იაზრებენ, როდესაც თვითონ აკეთებენ.

   მე-8კლასში ძალის მომენტის ახსნის დროს, მათ თვითონ ჩაატარეს ცდა კარზე. მოსწავლეებმა ძალა კარს სხვადასხვა ადგილზე და სხვადასხვა მიმართულებით მოსდეს და თვითონ დააკვირდნენ შედეგს. ამის შემდეგ იმუშავეს ჯგუფში და მივიდნენ დასკვნამდე: ძალის მოქმედების შედეგი დამოკიდებულია მოდების წერტილზე, ძალის  სიდიდესა და მის მიმართულებაზე. ამ „აღმოჩენით“ დიდად კმაყოფილნი დარჩნენ. ძალის მომენტი კი ყველამ გაიგო.

ყველასათვის გასაგები და ცნობილია, რომ დიდი მნიშვნელობა აქვს მოსწავლისათვის იმის ცოდნას, რატომ უნდა იჯდეს გაკვეთილზე, რას წაიღებს ახალს.  მოსწავლეთა მოტივაციის მიზნით ხშირად ვიწყებ გაკვეთილს ანიმაციით, ეს ინტრიგასავითაა… აჩვენებ და წყვეტ, უხსნი. კვლავ აჩვენებ. მათ მეტი ინტერესი უჩნდებათ მასალის მიმართ. მას შემდეგ, რაც მოსწავლეს შეუქმნით მოტივაციას, ვატარებ მრავალფეროვან გაკვეთილებს, ვიყენებ მოსწავლეზე ორიენტირებულ სხვადასხვა მეთოდს, რომლის დროსაც მოსწავლე ცოდნის პასიური მიმღები კი არა, აქტიური შემოქმედია. მაგალითად, როდესაც მე-9 კლასში ლინზები უნდა ამეხსნა, ჩავატარეთ ჯგუფური სამუშაო. მოსწავლეებს მივეცი საჭირო მასალა და მათ თვითონ გამოიკვლიეს ლინზები და დააკვირდნენ მიღებულ  გამოსახულებებს. წარმოადგინეს პრეზენტაცია და ახსნეს, როგორი ლინზები არსებობს და როგორი გამოსახულება მიიღება შემკრებ და გამბნევ ლინზებში და რატომ. შემდეგ ყოველთვის იხსენებდნენ, რომ ეს გაკვეთილი და ლინზები არასოდეს დაავიწყდებათ.

ცნობილია ისიც, რომ ერთ-ერთი საუკეთესო შემფასებლები მოსწავლეები არიან:

მოსწავლეთა უკუკავშირის გასაგებად სკოლაში ჩავატარეთ გამოკითხვა. მოსწავლეთა უმრავლესობა  აღნიშნავს, რომ:

1) ვირტუალური ლაბორატორია ეხმარება მათ ახსნილი გაკვეთილის უკეთ გაგებაში; 2) გაკვეთილი უფრო თვალსაჩინოა, უკეთ აღიქვამენ მოვლენებს, ბევრ რამეს ხედავენ ისეთს, რასაც ჩვენ ვერ გავაკეთებთ, არა მარტო რესურსის უქონლობის გამო, არამედ იმიტომაც, რომ მისი კლასში ჩატარება არაა უსაფრთხო. ან არის ისეთი საკითხები, რომლებსაც ცდის დროს ვერ დაინახავ, ვირტუალურ ლაბორატორიაში კი ჩანს.

3) მათ ასევე მოსწონთ პრაქტიკული გაკვეთილები, სადაც თვითონ იკვლევენ, თვითონ ატარებენ ცდებს.

4) მოსწავლეთა მოტივაციას ამაღლებს მრავალფეროვანი გაკვეთილები, რომლებშიც ცოდნის ამგები თავად არიან, სადაც ეძებენ სიახლეებს, აანალიზებენ, მსჯელობენ და ა.შ.

მოსწონთ, როცა ვიყენებთ კლასის ორგანიზების სხვადასხვა ფორმას: წყვილებში მუშაობა, ჯგუფური მუშაობა… ბევრი მეთოდი გამომიცდია, ხშირად გამოდის ისე, რომ ვაკეთებ მეთოდების მოდიფიცირებას. ვფიქრობ, რომ ყველა მასწავლებელმა საკუთარი მოსწავლეების შესაძლებლობებსა და საჭიროებებს უნდა მოარგოს მეთოდები. ასე რომ, ხშირად გამიკეთებია სწავლების სტრატეგიების მოდიფიცირებაც.

მოსწავლეები საუკეთესო შემფასებლები არიან და მიხარია, რომ ჩემი და მათი მოსაზრებები ერთმანეთს ემთხვევა.

მოსწავლეთა დაინტერესების მიზნით, სკოლაში ფუნქციონირებს კლუბი „ტესლა“, რომლის მიზანია შეამზადოს მოსწავლე, მზარდ ტექნოლოგიურ პროცესებთან უპრობლემოდ შესახვედრად; ასევე დაანახოს და ასწავლოს თეორიული ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენების აუცილებლობა. კლუბში გაერთიანება შეუძლიათ  ბავშვებს მე-7-დან მე-11 კლასის ჩათვლით. კლუბში მუშაობამ გაზარდა მათი ინტერესი ფიზიკის მიმართ. აქ მათ შეხება აქვთ მუდმივად განვითარებად ტექნოლოგიებთან. იძენენ თეორიული ცოდნის პრაქტიკაში გამოყენების უნარს. სწავლობენ და პრაქტიკულად აკავშირებენ მეცნიერებას საინჟინრო ტექნოლოგიებთან, ეს ყველაფერი კი მათ ეხმარება სამეცნიერო-ტექნიკური უნარის ჩამოყალიბებაში, მომავალი პროფესიის არჩევაში.

        რა თქმა უნდა, ამ ყველაფერს თან ახლავს წინააღმდეგობები:

ა) ელექტროენერგიის უქონლობა;

ბ) მოითხოვს დიდ ძალისხმევას.

გ) უფრო რთულია კლასის მართვა

დ) დაბოლოს, გაცილებით მეტი დროა საჭირო, მოითხოვს რესურსებს.

წინააღმდეგობათა თავიდან აცილების ერთ-ერთ გზად იქცა მასწავლებლის პროფესიული ზრდა. მუდმივად ვიღებ მონაწილეობას არა მარტო სკოლის ბაზაზე, არამედ გარედან შემოთავაზებულ აქტივობებში, რაც მეხმარება, ვუპასუხო გამოწვევებს. ასევე სასურველია, საგნობრივმა კათედრამ მონაწილეობა მიიღოს მოსწავლეზე ორიენტირებული ბიუჯეტის დაგეგმვაში.

რომ შევაჯამოთ, თამამად შემიძლია ვთქვა, რომ ფიზიკა მოსწავლისათვის საინტერესოა, თუ:

ა) დავუკავშირებთ ყოველდღიურობას;

ბ) გამოვიყენებთ ანიმაციებს, კომპიუტერულ თამაშებს;

გ) ფიზიკურ მოვლენებს მათთვის ხილულს გავხდით;

დ) თუ მოსწავლეებს ზუსტად ეცოდინებათ, რას მიიღებენ გაკვეთილიდან. რა ეცოდინებათ იმაზე მეტი, რაც მანამდე იცოდნენ.

ე) შევთავაზებთ მრავალფეროვან აქტივობებსა და მეთოდებს;

ვ) ეტაპობრივად გადავცემთ პასუხისმგებლობას;

ზ) ჩვენში დაინახავენ უფროს მეგობარს, რომელიც მათზე ზრუნავს.

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. ავტორი: ირინა აბულაძე

  თარიღი: 24 ივნისი, 2014  ,,მოტივაცია თეორიასა და პრაქტიკაში’’  ჟურნალი  ,,მასწავლებელი’’

2. ავტორი: ცვატა ბერძენიშვილი

    თარიღი: 9 ოქტომბერი, 2015 .,,მოტივაცია კლასში: მოტივაციის თეორიები’’  ჟურნალი  ,,მასწავლებელი’’

3.ავტორი: მანანა ბოჭორიშვილი.

თარიღი: ივლისი. 2013წ

აბრაჰამ მასლოუს მოთხოვნილებათა იერარქიის თეორია და პედაგოგიკა.   ჟურნალი  ,,მასწავლებელი’’

4.ავტორი: გუგუშვილი ნ.(1982). მოტივაცია (25/06/2017)

1. Gugushvili p=1982

https://mastsavlebeli.ge/?

5.ავტორი:ნათია იდაძე

თარიღი: 6-7 ივლისი, 2014.

 მასწავლებელი და სოციალური გარემო

The 2nd Teacher Conference “University and School” (Problems of Teaching and Education)

6.     ავტორი: სოფიკო ლობჟანიძე

თარიღი:  3 მაისი,2012წ.

„როგორ წარვმართოთ პედაგოგიური კვლევები“

 ჟურნალი  ,,მასწავლებელი’’

7.ავტორი:მანანა მელიქიშვილი.  

თარიღი: 2013,,მოტივაცია’’

მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი

8.ავტორი: ნათია ნაცვლიშვილი. ნინო ლაბარტყავა.  

    თარიღი: 2013 წ.

,,მოტივაცია’’.

ჟურნალი  ,,მასწავლებელი“.

„ეს გამორთული ეკრანია. ნებისმიერი ტელევიზორის, აიპედის, აიფონის თუ ლეპტოპის გამორთვისას ჩვენ წინაშე შავი სარკეა. ეს ისეთი საშინელია და ამ დროს კი შიგნით საკუთარ გამოსახულებას ვუყურებთ’’.

ჩარლი ბრუკერი, „შავი სარკის’’ შემქმნელი

„შავი კვადრატი არის ის, რომელშიც ყველა შესაძლებლობის ჩანასახია“

კაზიმირ მალევიჩი

ამ სერიალის ყურება სამჯერ წამოვიწყე და პირველი სეზონის პირველ ფილმს ვერ გავცდი… ბოლოს, სხვა სერია ვნახე და ასე ამოვწურე ოთხივე სეზონი.

ჩემი მთავარი კითხვაა: რისი მეტაფორაა სათაური „შავი სარკე“?  უცებ თუ ჯადოქრობა და კუდიანები გაგახსენდებათ, არ შეცდებით, თუმცა ეს მაინც არ არის.

აი, ახლა კომპიუტერს ვუზივარ, გახსნილი მაქვს ვორდის დოკუმენტი და კლავიატურას ვუკაკუნებ. ეკრანი თეთრია და შავი ასოებით ვწერ… ამაში არაფერია განსაკუთრებული. პარალელურად, ჩაკეცილი მაქვს სოციალური ქსელი, რამდენიმე სტატია, თან მუსიკას ვუსმენ… ოთახში ტელევიზორს ხმა გავუთიშე… ტელეფონი გვერდით მაქვს. ხედავთ, რამდენი „შავი ეკრანის“  გარემოცვაში ვარ? უფრო გვიან – გამოვრთავ ტელევიზორს, ტელეფონს, გავთიშავ კომპიუტერს და დაველოდები, ვიდრე ეკრანი ჩაქრება. ეკრანი რომ ჩაქრება, ნიშნავს, რომ „ძილის და დასვენების დროა“. და ვიდრე ჩამქრალ ეკრანს საბოლოოდ ჩავხურავ, ეკრანის „შავ სარკეში“ ავირეკლები, თვალს შევავლებ საკუთარ ლანდს და იქნებ არც არასდროს დავფიქრდე იმაზე, „ვინ არის ის, ვინც ჩამქარალ ეკრანზე გაკრთება?“

„შავი სარკის“ მეტაფორიდან გამომდინარე,  ხშირად ვსვამ ამ კითხვას: „ვინ ვრჩებით მას შემდეგ, როცა ყველაფერს გავთიშავთ და ჩვენი  „შავი სარკის“ ეკრანზე ავირეკლებით?

როგორ გავიგოთ ამ კითხვაზე პასუხი? იქნებ გავტეხოთ ეს „შავი სარკეები“ და უფრო ღრმად ჩავიხედოთ პრობლემაში?

საგულისხმოდ წერს ერთი ქართველი ქუბერი მარი გელაშვილი (სანფონი) ამ ფილმის შესახებ: „ამ სერიალის ნახვისას, რაც სასოწარკვეთასა და პესიმიზმს იწვევს ადამიანში არის ის, რომ, პირიქით, ადამიანი არც ცუდია და არც კარგი, არამედ ის არის უბრალოდ ადამიანი, დეტერმინირებული მექანიზმი, tabula rasa და რადიკალური ბიჰევიორიზმის გამოვლინება, MACHINA-მანქანა, მექანიზმი, რომელიც ისეთივე ცარიელია, როგორც ჩვენი გამორთული სმარტფონი და რომელიც ზუსტად ისეთი იქნება, როგორსაც მას გარემო აქცევს. განა, მართლაც, რომ დავფიქრდეთ, რა უფრო საშინელია, იმის განცდა, რომ შენ ცუდი ხარ? მაგრამ იცი, რომ ეს შენ ხარ, შენია, შენ მოგაქვს ევოლუციის მილიონობით წლის განმავლობაში, თუ ის, რომ შენ „არაფერი ხარ’’, არამედ ჭურჭელი, რომელსაც რა საწყაოთიც უნდათ, იმით აავსებენ – ტელევიზია მომხმარებლური ფსიქოლოგიით, ვიდეოთამაშები – აგრესიით, პორნოინდუსტრია – ტრენდული პერვერსიებით“. https://litagora.ge/2017/12/26/blackmirroran/

„შავი სარკის“ მეტაფორამ უნებურად მალევიჩის „შავი კვადრატის“ მეტაფორა გამახსენა. ორივე „ეკრანია“. ორივე „შავი ფერის“ და ორივე მეტაფორის შესახებ უამრავი ინტერპრეტაციაა. უბრალოდ, ისინი შეგვიძლია განვიხილოთ, როგორც შინაარსობრივი ანტონიმები.

შეგვიძლია წარმოვიდგინოთ ორი ასეთი სურათი ერთმანეთის გვერდით: ერთი – გამორთული სმარტფონის „შავი ეკრანი“, რომელიც უკავია ადამიანს, არეკლილია მასზე და მიშტერებია; და მეორე: „შავი კვადრატის“ წინ მდგარი დამთვალიერებელი, რომელიც შთაგონებით აკვირდება ნახატს…

რა საერთოა და რა განსხვავებაა მათ შორის?

პირველ შემთხვევაში „შავი სარკე“ აქეთ გვავსებს დაშტამპული „შინაარსებით“ და მეორე შემთხვევაში კი ჩვენი შინაგანი განცდების, გრძნობების, შეხედულებების პროექციას ვახდენთ შავ კვადრატზე – ანუ ინტუიციური, შემოქმედებითი ინტერპრეტაციაა;

როგორც კაზიმირ მალევიჩი წერდა: „კვადრატი არის ის, რომელშიც ყველა შესაძლებლობის ჩანასახია“. ნახატის შექმნისას ავტორი სრულიად ალოგიკურია და მიჰყვება ინტუიციას… მან, ერთი მხრივ, ყოველგვარი შინაარსისაგან დაცალა ფორმა და, მეორე მხრივ, მისცა ნიადაგი ახალი შინაარსების გამოვლენას!

და რა ხდება „შავ სარკეში“? ისტორიები, რომლებიც თითოეულ სერიაშია, დამოუკიდებელ მეტაფორებად წარმოგვიდგება და ბევრ რამეზე დაგვავფიქრებს. მაგალითად, სერიაში: „ადამიანები ცეცხლის წინააღმდეგ“, რომელშიც იყენებენ „მასის’’ იმპლანტს, რომელიც ამ მებრძოლების სისხლში შეჰყავთ, ეს კი უქმნის მათ წარმოსახვით რეალობას. ამის შემდეგ მებრძოლები ხედავენ მოწინააღმდეგეებს – პარაზიტებს – საშინელ არსებებად, როგორც სერიის ერთ-ერთი პერსონაჟი ამბობს, „უფრო მარტივია გასროლა, როდესაც მონსტრს უმიზნებ”.

რისი მეტაფორაა „მასის“ იმპლანტი“?

ფილმში ფიზიკურად ხდება ამ იმპლანტის შეყვანა, მაგრამ, სინამდვილეში, ეს არის ცნობიერების იმპლანტი, რომელსაც, მაგალითად, თანამედროვე რეალობას თუ ავიღებთ, ნერგავს მასმედია მიზანმიმართული ცრუ ინფორმაციებით, რომლის შემდეგაც ადამიანს გარკვეული ფაქტების ან მოვლენების მიმართ უყალიბდება არასწორი, ყალბი დამოკიდებულება. ამ ყალბ დამოკიდებულებაზე აგებს ის თავის „ჭემშმარიტ“ მსჯელობებს და საბოლოოდ ვიღებთ რეალობას, რომელიც არის სრული აბსურდი. პრობლემა ის კი არ არის, რომ რეალობა აბსურდულია, არამედ ის, რომ ჩვენ მას ვახარჯავთ მთელ ჩვენს ენერგიას, როცა ამ ენერგიით სხვა, უფრო შემოქმედებითი საქმის გაკეთება შეგვეძლო.

სერიის პერსონაჟი მხოლოდ მას შემდეგ აცნობიერებს ამას, როდესაც შემთხვევით იმპლანტი დაუზიანდება და მოწინააღმდეგეებს დაინახავს ისეთებს, როგორებიც არიან სინამდვილეში. ეს იწვევს მის შოკს…

„შავი სარკე“ – ჩვენი ყოველდღიურობაა ასე მეტაფორულად გამოხატული. „მასის“ იმპლანტის“ შემქმნელები თანამედროვეობაშიც ცდილობენ სამყაროდან გააძევონ ის  ადამიანები, რომლებსაც მტრებად და კონკურენტებად აღიქვამენ, შემდეგ ამ წარმოდგენებს საზოგადოებას ახვევენ თავს შექმნილი და გამოგონილი ინფორმაციებით, წამლავენ ადამიანებს და იწყებენ განადგურებას… ადამიანთა უმრავლესობა, რომლებიც კარგად ირგებენ ამ იმპლანტს, ებმებიან ხელჩართულ ომში „დემონების“ წინააღმდეგ. შეგიძლიათ თავად მოიტანოთ ამის მაგალითები ჩვენი ყოველდღიურობიდან.

სოციალურ ქსელს თუ დააკვირდებით, როცა საინფორმაციოები გადის,  აღმოაჩენთ, რომ  ინფორმაციული საწამლავით დაწამლული ადამიანები როგორ ფეხდაფეხ მიჰყვებიან მოვლენებს და იწყება გმობა ან დაცვა ვინმესი ან რაიმესი, იმის მიხედვით, როგორ შექმნეს კარგად ყალბი ინფორმაცია. ადამიანები მზად არიან ჩაქოლონ, ჯვარზე გააკრან მავანი მხოლოდ იმიტომ, რომ ასე დააჯერეს, მათ კი ზედმეტი კითხვები არ გასჩენიათ: „ტელევიზორში ხომ ასე თქვეს!“

და როგორ ფიქრობთ, ვინ ქმნის „მასის“ იმპლანტს?

სპოილერები რომ არ დაგროვდეს, ჯერჯერობით ის კითხვებიც ვიკმაროთ, რაც დაგროვდა „შავი სარკის“ მეტაფორებთან დაკავშირებით და დანარჩენი შემდეგ სერიაში იყოს!

ოცდამეერთე საუკუნეში ნათლად გამოიკვეთა, რომ  სწავლა-სწავლების ტრადიციული მეთოდებით მოსწავლეების  დაინტერესება თითქმის შეუძლებელია.  მოზარდებს მრავალფეროვანი  ინტერესები აქვთ და   მასწავლებელს დიდძალი შრომა სჭირდება  ყველა კატეგორიის მოსწავლის განვითარებაზე ორიენტირებული გარემოს შესაქმნელად.

მასწავლებლები  განსაკუთრებით  ბევრს მუშაობენ შემაჯამებელი გაკვეთილის ჩატარების სხვადასხვა სტრატეგიებზე. გთავაზობთ შემაჯამებელი გაკვეთილისთვის სასარგებლო სტრატეგიას, რომელსაც სპეციალისტები  მოიხსენიებენ  „ცოდნის აუქციონის“ სახელწოდებით.

აქტივობა ”ცოდნის აუქციონი”–  მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს შემაჯამებელ გაკვეთილზე. ასეთი გაკვეთილისათვის მზადების პროცესში, მოსწავლეები ცდილობენ, დააგროვონ, რაც შეიძლება ბევრი საინტერესო მასალა სხვადასხვა  წყაროდან   (სახელმძღვანელო, დამხმარე ლიტერატურა, ინტერნეტი).

”ცოდნის აუქციონზე” მოსწავლეს შეუძლია:

1. თავისუფლად და შეუზღუდავად გადმოსცეს თავისი ცოდნა, რადგან არ ეშინია ცოდნის შეფასების  –  დაბალი ქულის (ასეთი უბრალოდ არ იწერება).
2. დაიმსახუროს უმაღლესი შეფასება აქტიურობის ან მოცემული თემის ირგვლივ მო­პოვებული საინტერესო ფაქტების საფასურად.
3. მოკლედ და დამაჯერებლად გამოხატოს საკუთარი აზრი, რადგან ერთი ფაქტის წარსადგენად მას ეძლევა არა უმეტეს ერთი წუთისა.

მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ:

1. აუქციონს ყავს წამყვანი და ასისტენტი;
2. მოსწავლეების ცოდნის კორექცია ხდება აუქციონამდე;
3. აუქციონში მოსწავლეები მონაწილეობენ არა სახელებით და გვარებით, არამედ სპეციალური ნომრებით.

როგორ  მიმდინარეობს ცოდნის აუქციონი?

1. მასწავლებელი მოსწავლეებს ურიგებს აუქციონის ნომრებს;
2. აუქციონის წამყვანი აცხადებს აუქციონის თემას, შეახსენებს პირობებს და წარადგენს ლოტებს (მაგალითად:  ლოტი-1: დღეს აუქციონზე გამოდის ნარკოტიკული საშუალებების მოქმედება  ადამიანის ორგანიზმზე.  ლოტი-2: დღეს აუქციონზე გამოდის ნიკოტინის უარყოფითი მოქმედება ადამიანის ორგანიზმზე. ლოტი-3: დღეს აუქციონზე გამოდის ალკოჰოლის უარყოფითი მოქმედება ადამიანის ორგანიზმზე. ლოტი-4:  აუქციონზე გამოდის საშინაო დავალება – ინფორმაციული პლაკატი „ნარკოტიკის, ალკოჰოლის და ნიკოტინის მავნე ზემოქმედება ადამიანის ორგანიზმზე“).

წამყვანი აგრძელებს: გთხოვთ მოგვაწოდოთ თქვენი ცოდნა!

ისმის ჩაქუჩის დარტყმის ხმა, მსურველები აუქციონის წამყვანს აჩვენებენ  საკუთარ ნომერს, წამყვანი აძლევს სიტყვის თქმის უფლებას მას, ვინც პირველმა ასწია ნომერი (გამოსვლა შეიძლება გაგრძელდეს არა უმეტეს 1 წუთისა, თუ გადააცილა დადგენილ დროს, აჩერებენ ჩაქუჩის დარტყმით), დანარჩენები კი დასწევენ ნომრებს. პირველი გამომსვლელის შემდეგ, წამყვანი სიტყვას გადასცემს შემდეგ მონაწილეს და ა.შ. თემის ან დროის ამოწურვის შემთხვევაში გაისმის ჩაქუჩის სამი დარტყმა, წამყვანი ამთავრებს    პირველი ლოტის აუქციონს და სიტყვას გადასცემს ჟიურის. შემდეგ წამყვანი აცხადებს მომდევნო ლოტს და ა.შ.

რას აკეთებს ჟიური?

ჟიურის მუშაობა – ჟიურის წევრები უსმენენ გამომსვლელებს, აკონტროლებენ დისციპლინას, არეგისტრირებენ პასუხებს (”+” ან ”-” ნიშნების საშუალებით), აუცილებლობის შემთხვევაში – თათბირობენ.  წამყვანის მითითებით აცხადებენ შედეგებს.  ხდება შექება, ან შენიშვნებისა და საერთო შთაბეჭდილების დაფიქსირება.

შეფასების კრიტერიუმები: ამომწურავი პასუხისათვის მოსწავლე იმსახურებს ”+” (პლუსს). არასწორი, არასრული პასუხისათვის და დისციპლი­ნის დარღვევისათვის (ადგილიდან წამოყვირება, სხვისი საუბრის გაწყვეტა და სხვ.) _ ”-” (მინუსს).

შენიშვნა –  ერთი მინუსი აბათილებს ერთ პლუსს.

დროის ამოწურვის შემთხვევაში წამყვანი   ასრულებს   აუქციონს და სიტყვას გადასცემს ჟიურის. ჟიური აცხადებს საბოლოო ქულებს და დასკვნის სახით, ამ თემასთან დაკავშირებული სამუშაოს შესახებ, გამოთქვამს თავის შენიშვნებს და რჩევებს. აცხადებს გამარჯვებულებს და ანიჭებს “ექსპერტის” წოდებას.

ჟიურის სამუშაო ცხრილი

 მაგალითად, ასე გამოიყურება მეოთხე ლოტში გამარჯვებული მოსწავლის  თვალსაჩინოება „ნარკოტიკის, ალკოჰოლის და ნიკოტინის მოქმედება ადამიანის ორგანიზმზე“:

ცოდნის აუქციონის ამა თუ იმ გაკვეთილზე გამოყენება მასწავლებელს საშუალებას  აძლევს ბევრად უფრო პოზიტიური და მოსწავლეზე ორიენტირებული გახადოს სასწავლო პროცესი.

გამოყენებული ლიტერატურა

1. ესგ საგნობრივი სტანდარტი ბიოლოგიაში (2011-2018)
2. ინტერაქტიური სწავლება (მეორე ნაწილი) 2020
3. მასწავლებლის გზამკვლევი ბიოლოგიაში, 2016

ბავშვობიდან   არ მომწონდა ყველა ლექსის ,,დაზეპირება’’.

• რატომ?

ამ კითხვაზე არ მქონდა პასუხი, უბრალოდ, არ მომწონდა და ვერც ვერავინ მიხსნიდა, რატომ უნდა დამეზეპირებინა ყველა ლექსი, რომელიც პროგრამულად ისწავლებოდა.

…მაგრამ მაშინ სხვანაირად არ შეიძლებოდა, მინდოდა თუ – არა, მაინც უნდა მესწავლა. თუმცა იყო ლექსები, რომელთაც ხალისით ვსწავლობდი, ზოგსაც – სიმღერით  და არასდროს მავიწყდებოდა… ხანდახან ლექსის დასწავლის ნაცვლად სიუჟეტს ვხატავდი… გარკვეული დროის შემდეგ მე თვითონ დავიწყე საყვარელ ტექსტებზე მუსიკის შექმნა…

გავიდა დრო…

ჩემს შეკითხვებს ,,მისმა უდიდებულესობამ’’, სემიოტიკამ გასცა კომპეტენტური პასუხები და მივხვდი, რომ:

,,სამყარო ჩვენში განსხვავებულად შემოდის, განსხვავებული არხებით: ხმებით, ხედვით, შეგრძნებებით… სამივეთი ერთად, ან ერთით – განსაკუთრებით… ამას არა აქვს მნიშვნელობა. მნიშვნელოვანია ის, რომ ერთსა და იმავე მოვლენებს განსხვავებულად აღვიქვამთ და რომ ამ განსხვავებულობამ კონფლიქტი არ უნდა გამოიწვიოს… არადა, რამდენი და რამდენჯერ მინახავს ამის გამო მოკამათე ადამიანები. ან ადამიანები, რომლებმაც ერთმანეთს ვერ გაუგეს მხოლოდ იმის გამო: რომ განსხვავებული აღქმის ენებით საუბრობენ…ნიშანთა სამი განსხვავებული სემიოტიკური სისტემა: ბგერები, სახეები, შეგრძნებები…’’ (ც.ბარბაქაძე).

ცნობილია, რომ ფსიქოლოგები ადამიანებს ჰყოფენ აუდიალებად, კინესთეტიკებად და ვიზუალებად.

როდესაც სწავლების დაწყებით საფეხურზე სემიოტიკური კომპეტენციის განვითარებაზე ვსაუბრობთ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, აღქმა-აზროვნების რომელ ტიპს მიეკუთვნებიან ჩვენი მოსწავლეები:

• აუდიალურს, რომლებიც სმენით აღიქვამენ;
• კინესთეტიკურს, რომლებიც გრძნობენ;
• თუ ვიზუალურს, რომლებიც ხედავენ.

სწორედ ამ მოცემულობისა და განმასხვავებელი ნიშნების გათვალისწინებით (მინდა, ამისათვის განსაკუთრებული მადლობა გადავუხადო თანამედროვე რიტორიკის აკადემიის დამფუძნებელ დირექტორს, ქ-ნ ცირა ბარბაქაძეს) ვცდილობ, მოსწავლეებმა მაქსიმალურად ღიად და თავისუფლად გადმოსცენ საკუთარი შთაბეჭდილებები და ვფიქრობ, სულაც არ არის აუცილებელი ლექსის მექანიკურად დაზეპირება.

მინდა, გაგიზიაროთ, როგორ შეძლეს ჩემმა მეხუთეკლასელებმა სამ სემიოტიკურ ენაზე  შოთა ნიშნიანიძის ,,ჩქარი მატარებლის’’ აღქმა.

დასაწყისში მოსწავლეებს ვთხოვე, თავიანთი სიტყვებით განემარტათ, რა არის პოეზია. ამის შემდეგ მოვასმენინე ლექსის ჩანაწერი მურმან ჯინორიას შესრულებით. https://www.youtube.com/watch?v=ZvWdW8Lwlh0

მოსმენის შემდეგ მოსწავლეებმა გულწრფელად ისაუბრეს, როგორი მუსიკა ჩაესმათ. ეს იყო მხიარული, სევდიანი თუ  საზეიმო (ლექსის აუდიალური აღქმა) და როგორი განწყობა შეუქმნა ამ ლექსის მოსმენამ.  გასათვალისწინებელია, რომ აღქმა მხოლოდ ლექსზე არ არის დამოკიდებული, არამედ – იმაზე, თავად როგორ განწყობაზეა მსმენელი მოსმენის მომენტში.

ყურადღებით მოვისმინე ყველა მოსწავლის პასუხი და არაფერი შევუსწორე.

ერთხელ კიდევ მოვასმენინე ლექსი და მოსწავლეებს ვთხოვე, გადმოეცათ, რა ტიპის ფიზიოლოგიური შეგრძნება ჰქონდათ ლექსის მოსმენის დროს  (ლექსის კინესთეტიკური აღქმა):

• გული ამიფანცქალდა…
• ჭიანჭველებმა დამიარა…
• სიხარულის ბურთი მომაწვა…
• სევდამ შემიპყრო…

ყურადღებით მოვისმინე ყველა მოსწავლის პასუხი და ისევ არაფერი შევუსწორე.

შემდეგ ერთხელ კიდევ მოვასმენინე ლექსი და ვუთხარი:

– ყურადღება არ მიაქციოთ იმას, რის შესახებ არის ლექსში საუბარი, არამედ თქვენ დახატეთ ცნობიერებაში, რას ხედავთ, როცა ამ ლექსს ისმენთ.

ყველა მოსწავლემ განსხვავებულად და ორიგინალურად გადმოსცა შთაბეჭდილება:

• ცაზე თეთრი ღრუბლებია…
• ყველაფერი ტრიალებს, ტრიალებს…
• ვიღაც ტყის გზას მიუყვება…
• ვიღაც ეზოში თამაშობს…

შენიშვნა: არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ყველა პასუხი სწორია, რადგან თითოეული მოსწავლე სხვადასხვანაირად აღიქვამს და ასე ხატავს ცნობიერებაში მოსმენილს. შეიძლება ეს საერთოდ არ იყოს კავშირში ტექსტთან. დასასრულ,  მოსწავლეებმა დახატეს და აღწერეს საკუთარი წარმოსახვით შესრულებული ნახატები.

დადგა საფინალო შეკითხვების დრო:

• რომელი სიტყვა დაგამახსოვრდათ ყველაზე მეტად?

თითქმის ყველა მოსწავლემ განსხვავებული სიტყვა დაასახელა, ხოლო კითხვის პასუხად, რა არის პოეზია, ასევე,  ყველამ ერთხმად გააკეთა სწორი დასკვნა:

• პოეზია არის მუსიკა!
• პოეზია არის ფანტაზია!
• პოეზია არის შეგრძნებები!
• პოეზია არის ტექსტი!

ვფიქრობ, მოსწავლეთა მიერ გაკეთებული დასკვნები ცხადად ასახავს, რომ  ისინი განსხვავებულად აღიქვამენ მოსმენილს, გამოხატავენ ემოციებს, განცდებს, შეიგრძნობენ, ხედავენ, უსმენენ ლექსის მუსიკალურ წყობას და ამგვარად აღქმული პოეზია ბევრად უფრო საინტერესოა მათთვის, ვიდრე, უბრალოდ, ფურცლიდან წაკითხული და დაზეპირებული ლექსი.

გამოყენებული ლიტერატურა:

მასწავლებლის წიგნი – ცირა ბარბაქაძე – სემიოტიკური წიგნიერება

https://bit.ly/35gc9aF

ეროვნული სასწავლო გეგმების პორტალი

https://ncp.ge/ge/curriculum/competencies/semiotic-competence

სემიოტიკა

https://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=5&t=10185

შესანიშნავია, როდესაც დროს ერთი ნაბიჯით უსწრებ, როდესაც ხვდები, რა უნდა გააკეთო იმისთვის, რომ ხვალინდელი დღე უკეთესი გახადო, ოცი წლის შემდეგაც წარმატებული იყო. თუ ვიოცნებებთ და ყველასათვის საყვარელი სამეცნიერო-ფანტასტიკური ფილმების რეჟისორებს დავესესხებით, შესაძლოა, მათ მიერ გამოგონილი პროფესიების ნაწილი მომავალში მოთხოვნადი გავხადოთ.

1. წერილების პროფესიონალი ავტორი („ის“, არცთუ შორეული მომავალი)

„ის“ ისტორიაა, რომელიც, დიდი ალბათობით, უახლოეს მომავალში რეალობად იქცევა. ამ მომავალში ადამიანები თავიანთ სიცოცხლეს ისეთ კორპორაციებს მიანდობენ, რომლებიც მათ პირადი წერილების მიწერაშიც დაეხმარებიან. თქვენ მხოლოდ წერილის თემისა და ადრესატის შერჩევა მოგიწევთ. თქვენს წერილებს პროფესიონალურად დაწერენ, თუ საჭიროა, სენტიმენტალურადაც, ამქვეყნად ყველაზე გულის ამაჩუყებელი ან საქმიანი ტონით.

ასეთი წერილების მწერლები უკვე არსებობენ და ამისთვის ხელფასსაც იღებენ. თუმცა პირად შეტყობინებებს და ელექტრონულ წერილებს ჯერ ისევ ჩვენ თვითონ ვაგზავნით და არც ბრაუზერზე გვაქვს სპეციალური ფანჯარა, სადაც ავტომატურ რეჟიმში ამოგვიხტება ხოლმე წინადადება, ბებიას დაბადების დღე ხატოვნად და ლამაზად, ოღონდ სისტემების ჩარევით მივულოცოთ.

ფერმერი მარსზე („მარსელი“, 2035 წელი)

ეს ყველაზე რეალური პროფესიაა. მარსის კოლონიზაცია მხოლოდ დროის ამბავია. თუმცა აუცილებელი ინფრასტრუქტურისა და ტრანსპორტის გარეშე აქ გაშენებული ბაღი და პლანტაცია დიდ სარგებლობას ვერ მოგვიტანს. ამისთვის დიდი ძალისხმევაა საჭირო.

რისი კეთება უნდა შეგვეძლოს? თითქმის ყველაფრის. ინჟინერია, ქიმია, ბიოლოგია – ეს საგნები საუკეთესოდ უნდა ავითვისოთ, მათ გარეშე მარსზე ვერ ვიცხოვრებთ. რა თქმა უნდა, გამოგვადგება ფიზიკისა და მათემატიკის ცოდნაც. რუტინული დავალებები – მზის ბატარეის დამონტაჟება, რობოტის გადაპროგრამება, ქიმიური რეაქციის ჩატარება, ხომალდის საწვავისგან წყლის მიღება… ჯილდოდ კი წითელ პლანეტაზე კულტივირებული პომიდორი და კიტრი გვერგება.

ასე რომ, ფერმერობა მარსზე – ეს არის ვაკანსია გამბედავი ადამიანებისთვის, რომლებსაც უყვართ გამოწვევები. თავდაპირველად აქ მუშაობა რთული და სარისკო იქნება – თქვენ ეცდებით მარსის მკვდარი მიწის გამოცოცხლებას უხელფასოდ, კარიერული პერსპექტივის გარეშე, მაგრამ ძალისხმევა ნამდვილად დაგიფასდებათ. როდესაც დანარჩენი მოსახლეობა ამ პლანეტაზე ჩამოსვლას დააპირებს, უკვე საკუთარი მეურნეობისა და პლანტაციების მფლობელი იქნებით.

რობოტამწყობი („ელიზიუმი“, 2154 წელი)

რა თქმა უნდა, პოპულარული იქნება რობოტებთან დაკავშირებული პროფესიებიც, მაგრამ ერთია, როდესაც ისეთ ადამიანებს იკრებ გარშემო როგორიცაა ენაკინ სკაიუოკერი „ვარსკვლავური ომებიდან“ და სულ სხვა – მანქანების წარმოება: მათ ელიტა გამოიყენებს საკუთარი ძალაუფლებისა და პრივილეგიების შესანარჩუნებლად. მომავლის ამ ვერსიაში აშკარად მოიზრება სოციალურ კლასებად დაყოფა.

ზოგი ცხოვრობს ქალაქ ელიზიუმში, დედამიწის ზედაპირიდან მოშორებით. მათ აქვთ სუფთა ჰაერი, მედიკამენტები, უახლესი სამედიცინო ტექნოლოგიები, შეუძლიათ თითქმის ყველა დაავადების განკურნება, სიმსივნის ჩათვლით. სხვები კი ნაგავსაყრელად გადაქცეულ პლანეტაზე ცხოვრობენ და მდიდრების კეთილდღეობას ემსახურებიან. წესრიგს რობოტები იცავენ.

ვფიქრობთ, არავის სურს იყოს რობოტამწყობი ელიზიუმის სამყაროში. არასასიამოვნოა ისეთი იარაღის წარმოება, რომელსაც თავად შენ მოგიშვერენ. აქ არავინ დააზღვევს თქვენს ჯანმრთელობას და ქუჩაშიც იოლად აღმოჩნდებით. თანაც, მოწამლულ და ინფიცირებულ დედამიწაზე ადამიანები მალე იხოცებიან. კარიერაში წარმატებაც გამორიცხულია. ასე რომ, ამ სამსახურს არ გირჩევთ. უმჯობესია, თავი ხელში აიყვანოთ და სისტემის შეცვლისთვის იბრძოლოთ.

ავატარის ოპერატორი („ავატარი“, 2154 წელი)

ეს სამსახურიც მომავლისაა, მაგრამ ბევრად უფრო მიმზიდველი, მეტიც -თითქმის საოცნებო. ის ჰგავს თამაშს ვირტუალურ რეალობაში. თუმცა ეს სულაც არ არის თამაში. თქვენ უნდა აკონტროლოთ უზარმაზარი არსების უზარმაზარი სხეული, ეს კი რთულია.

ეს ასე ხდება: ბუნებრივი რესურსების განვითარების კორპორაცია დაგიქირავებთ, რათა გადაფრინდეთ პლანეტაზე, სადაც მინერალების მოპოვებას აპირებენ. თქვენ წევხართ სპეციალურ კაფსულაში პლანეტის თავზე დაკიდებულ სადგურზე. თქვენი ცნობიერება სხვის სხეულთან – ავატართან არის დაკავშირებული. ავატარით თქვენ აკეთებთ ყველაფერს, რასაც კომპანია გიბრძანებთ. ის კარგად გიხდით, ამიტომ არ გადარდებთ მინერალების მოპოვების ზნეობრივი მხარე.

სინამდვილეში თქვენ ჩვეულებრივი დაქირავებული პირი ხართ, უსაფრთხოების გარანტიით – მაშინაც კი, თუ თქვენს ავატარს რამე დაემართა, გადარჩებით. საჭიროა ტაქტიკური უნარების, იარაღის გამოყენების ცოდნა. ოღონდ რამდენიმე წელი სახლში ვერ დაბრუნდებით. პირველ ექვს წელს ძილში გაატარებთ, შემდეგ უნდა იმუშაოთ, ხოლო კიდევ ექვსი წელი შინ დასაბრუნებლად დაგჭირდებათ. თქვენი სხეულისა და ფსიქიკისთვის დრო სწრაფად გაიფრენს, მაგრამ შინ დაბრუნებულს შვილები უკვე გვარიანად წამოზრდილები დაგხვდებიან.

მეხსიერების წამშლელი („ნათელი გონების მარადიული ბრწყინვალება“, უახლოესი მომავალი)

ოდესმე თუ გიფიქრიათ იმაზე, რა მოჰყვება მეხსიერების წაშლას? თუ მთლიანად არა, ნაწილობრივ მაინც? თქვენ დაგავიწყდებათ ახლახან ნანახი საინტერესო ფილმი, წაკითხული წიგნი ან ადამიანი, რომელიც გიყვართ. ვფიქრობთ, ვაკანსიაზე – „მეხსიერების წამშლელი“ – დიდი მოთხოვნა იქნება.

მეხსიერების წაშლა ხანგრძლივი პროცესია. ჯერ უნდა შექმნათ მეხსიერების ბარათი კლიენტთან ერთად. მასზე დაიტანოთ ყველა ის მომენტი და მოვლენა, რომლის დავიწყებაც გსურთ. შემდეგ კლიენტს ტვინის გარკვეული უბნები უნდა გაუთიშოთ. მეხსიერების წაშლის პროცესი, გარკვეულწილად, თავის ტვინის ფუნქციონირების მოშლაა.

ოღონდ იმ ეპოქის ექიმები ხმამაღლა იტყვიან, რომ მეხსიერების წაშლის პროცესი ორგანიზმისთვის თრობასთან მიახლოებული რამ იქნება. მეხსიერების ბარათის შედგენის შემდეგ კლიენტს შინ გაგზავნიან. მოგვიანებით თქვენ ან სხვა სპეციალისტი აპარატურით გამოცხადდებით მასთან და მის მოგონებებს წაშლით. პროცედურის დაწყებამდე კლიენტი სპეციალურ საძილე აბებს დალევს, ამიტომ დილით მას აღარ ემახსოვრებით და არც ის ემახსოვრება, რაც გადახდა.

მეხსიერების წაშლისას მნიშვნელოვანია სიზუსტე და თანმიმდევრულობა. წარმატება მიიღწევა გეგმის შედგენით და მისი შესრულებით. თუ რაიმე გამოგრჩათ, შეიძლება, მოგონებები დაბრუნდეს, რაც იმას ნიშნავს, რომ თქვენი საქმე ცუდად შეასრულეთ.

თანამედროვე სამყაროში მეხსიერების წამშლელები არ არსებობენ, მაგრამ ამ პროფესიისთვის უნარ-ჩვევების ათვისება წინასწარ შეგეძლებათ ბუღალტერიაში ან საბანკო საქმიანობაში ჩაღრმავებით, რადგან მომავალ პროფესიაში ყველაფერი საათივით აწყობილი უნდა იყოს.

სამომავლოდ მეხსიერების წამშლელი კომპანიები იმუშავებენ ისე, როგორც ახლა სხვა რიგითი კომპანიები მუშაობენ. ასე რომ, შეგიძლიათ, დაწინაურებისა და სოციალური სოციალური პაკეტის მიღების იმედიც კი იქონიოთ.

რეპლიკანტებზე მონადირე („დანის პირზე მორბენალი“, უახლოესი მომავალი)

ძნელია ცხოვრება და მუშაობა სამყაროში, სადაც დანამდვილებით არასოდეს გეცოდინება, ვინ ხარ – ადამიანი თუ ბიორბოტი, გენეტიკური ინჟინერიის პროდუქტი. და თუნდაც რობოტი იყო, მაინც არ იცი, რა განსხვავებაა თქვენ შორის.

„დანის პირზე მორბენალის“ ორიგინალური სამყარო 1982 წელს შეიქმნა – ეს არის ფანტაზია ამ დროის საზოგადოებაზე. ფილმში აღწერილ რეალობაში არსებობენ ადამიანები და რეპლიკანტები – ჩვენგან პრაქტიკულად არაფრით განსხვავებული რობოტები.

კაცობრიობა მათ მონებად იყენებს, თუმცა ხშირად ფიზიკურად და ინტელექტუალურად ისინი აღემატებიან კიდეც თავიანთ პატრონებს. რეპლიკანტებს აქვთ თვითგანადგურების პროგრამა, რომელიც ოთხწლიანი ექსპლუატაციის შემდეგ აქტიურდება, მაგრამ მრავალ მათგანს არ სურს ამასთან შეგუება. ისინი გარბიან და წინააღმდეგობის ჯგუფს უერთდებიან. მათ დასაშოშმინებლად პოლიცია ქმნის „დანის პირზე მორბენალთა“ სპეციალურ დანაყოფს.

იყო დანის პირზე მორბენალი ნიშნავს არა მხოლოდ გაქცეული ბიორობოტების დევნას, არამედ მუდმივ თვითრეფლექსის: ვინ ვარ მე, რა ქმნის ჩემს პიროვნებას? უამისოდ ვერ განსაზღვრავთ, ვინ არის თქვენ წინაშე – რობოტი თუ ადამიანი. მხოლოდ ემოციების განსაზღვრელ სპეციალურ ტესტს შეუძლია ამ ბუნების ამოცნობა.

სიზმრების მომპოვებელი („დასაწყისი“, ახლო მომავალი)

სიზმრები ჩვენი არაცნობიერია. მათში ჩვენი შიშები, იმედები, ოცნებები და განცდებია თავმოყრილი. სიზმრებში არის ყოველგვარი ინფორმაცია ჩვენ შესახებ. ის, ვინც ჩვენს სიზმრებში შეაღწევს, გვმართავს. მას შეუძლია, ჩვენ შესახებ შეიტყოს ის, რაც ჯერ თვითონაც არ ვიცით.

ამ პროფესიას დიდი პოტენციალი აქვს. სიზმრების მომპოვებელი ადამიანია, რომელიც სხვის სიზმრებში გადადის, თავისთვის საჭირო ინფორმაციას ისაკუთრებს და ყიდის. არავინ იცის, რამდენად ღირსეულია ასეთი შემოსავალი, მაგრამ სამუშაო რთულია და გუნდურ მუშაობას მოითხოვს.

სიზმრების მომპოვებელი იმგვარ სიზმარს აპროექტებს, რომელიც სიზმრების მქონე ადამიანის რეალობას ჰგავს. მერე მის ნდობას მოიპოვებს, ხდება მისი საუკეთესო მეგობარი. მხოლოდ ამის შემდეგ ცხადდება ყველა საიდუმლო. ცხადია, ამ ადამიანის ცნობიერებას შეუძლია თქვენში საფრთხის ამოცნობა, მაგრამ თუ პროფესიონალი ხართ, გაქცევაც უნდა გეხერხებოდეთ. ასევე, გამოგადგებათ ფსიქოლოგიის, ლოგიკის, პროექტირების ცოდნა.

ამ პროფესიის გამო შესაძლოა კანონთან უთანხმოება გქონდეთ, მაგრამ ეს საქმიანობა უდავოდ სარფიანია. თქვენს კლიენტებს შორის მსოფლიოს უდიდესი ბიზნესმენები იქნებიან. ერთი კარგად შესრულებული შეკვეთა და ვინ იცის, იქნებ მთელი ცხოვრება არხეინად გაატაროთ.