დიალექტების სწავლება ტექნოლოგიების გამოყენებით

მიერ

23 თებერვალი, 2015 - 01:00

დღეს ბავშვების დიდი ნაწილი მიეჯაჭვა ციფრულ ტექნოლოგიებს. საითაც არ უნდა გავიხედოთ ამაზე მიდის დავა, ბჭობა, კამათი… თუმცა გამოსავლის ძიება რთულია. როგორ მოვაბრუნოთ ბავშვები წიგნისკენ? ეს კითხვა ყველას აწუხებს, პასუხი თითქმის არ არსებობს. ამ „დაავადებისთვის” რეცეპტის გამოწერა ისევ მასწავლებლებმა უნდა შეძლონ. მათ შეუძლიათ ახალი ინოვაციები ინფორმაციებთან ერთად გადასცენ ისე, რომ სწავლის პროცესი იყოს ძიებაზე დაფუძნებული, სასიამოვნო და სახალისო, რომლითაც ის უპასუხებს XXI საუკუნის მოთხოვნებს.

სტატიაში განხილულია მასწავლებლების ერთი ნაწილის ნეგატიური დამოკიდებულება ტექნოლოგიებით სწავლების მიმართ, თუმცა იქვე საუბარია მის აუცილებლობაზე, იმ უნარ-ჩვევებზე, რომელიც უვითარდება მოსწავლეს ტექნოლოგიებით სწავლების დროს. სტატიაში გთავაზობთ პროექტის -„დიალექტების სწავლა ტექნოლოგიების დახმარებით” შედეგების მიმოხილვას.

ფაქტია, ამ პროექტით ჩვენ გაკვეთილის ჩარჩოს გავცდით, შევთავაზეთ მოსწავლეებს უფრო გრძელვადიანი სასწავლო საქმიანობა: დაგეგმვა, ჯგუფური მუშაობა, ძიება, შეფასება, ანალიზი, კავშირი რეალურ გარემოსა და ცხოვრებისეულ მოვლენებთან… ამგვარი სწავლა საშუალებას აძლევს მოსწავლეებს საკუთარი იდეები და შეხედულებები ჩამოაყალიბონ, საკუთარი პოზიციები გამოკვეთონ და თვითონ მიიღონ გადაწყვეტილებები.

საინფორმაციო ტექნოლოგიები სწავლების პროცესში

ინფორმაციული ტექნოლოგიების გარეშე დღეს წარმოუდგენელია სახელმწიფოს პროგრესი, მისი დახმარებით ხდება ინფრასტრუქტურის განვითარება, ინფორმაციულ სივრცეში საქართველოს აქტიური ინტეგრირება, რათა ქვეყანა გახდეს თავისუფალი, დემოკრატიული და სამართლიანი. დღეს XXI საუკუნეში რატომ დავობენ, საქართველოს სკოლებში საინფორმაციო ტექნოლოგიების აუცილებლობის მოთხოვნაზე? ხშირად გვესმის, რომ მისი გამოყენება იწვევს ხმაურს, დროის ფუჭ ხარჯვას, წიგნთან დაშორებას, ბავშვების დაჩლუნგება-დეგრადაციას, ნერვულ სტრესს… თუმცა ჩვენ პროექტის მაგალითზე, სადაც ტექნოლოგიების გამოყენებით დიალექტების სწავლა განვახორციელეთ, საპირისპიროს დავამტკიცებთ. ამ პროექტმა ხელი შეუწყო :

·საგანთა შორის კავშირების წარმოჩენას;

·შემოქმედებითობისა და ინოვაციური მიდგომების განვითარებას;

·თვალსაჩინოებების შექმნასა და გამოყენებას;

· მოსწავლეებს განუვითარდათ ეროვნული სასწავლო გეგმით გათვალისწინებული უნარ-ჩვევები (გაგების, კომუნიკაციის, ანალიტიკური, შემოქმედებითი და კრიტიკული აზროვნება). ამაღლდა მოსწავლეთა მოტივაცია.

წლების განმავლობაში მთავარი ცოდნის ოდენობა იყო, და არა უნარ-ჩვევების განვითარება, მასწავლებლები თვითონ იყვნენ აქტიური მომხსენებლები, ფასდებოდა მოსწავლის ცოდნა, საშუალო დონის სააზროვნო უნარები. 2006 წლიდან ქართულ საგანმანათლებლო სივრცეში დაიწყო ახალი ეროვნული სასწავლო გეგმის დანერგვა. ამ დოკუმენტში ცოდნასთან ერთად, დღის წესრიგში მაღალი სააზროვნო უნარების განვითარება დადგა. პარალელურად ქვეყანაში დაიწყო ისტ-ის ინტეგრაცია სასწავლო პროცესში. დღის წესრიგში დადგა გაკვეთილის მსვლელობაში ცვლილებებიც. ჩვენ არ ვამბობთ უარს ცარცსა და დაფაზე, მაგრამ ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენების გარეშე გვიჭირს სწავლა-სწავლების პროცესის წარმოდგენა. მოსწავლეები უნდა დავაინტერესოთ, მათი პრიორიტეტები ერთობ განსხვავებულია, რადგან ცხოვრება უკან-უკან არ მიდის და გუშინდელ დღესთან არ ყოვნდება. ამიტომ აუცილებელია ინფორმაცია ისე გადავცეთ, რომ სწავლის პროცესი სასიამოვნო და სახალისო იყოს, პასუხობდეს XXI საუკუნის მოთხოვნებს.

დიალექტების სწავლება ტექნოლოგიების გამოყენებით

დღეს საქართველოში გრამატიკის საკითხები შანიძის, კვაჭაძის, აფხაზავას, არაბულის ავტორობით გამოცემულ წიგნებში ლიტერატურასთან ინტეგრირებულად ისწავლება. დიალექტებზე კი ინფორმაცია მწირია. დიალექტის მნიშვნელობა კი სალიტერატურო ენის განვითარების პროცესში მნიშვნელოვანია. არნოლდ ჩიქობავა წერს „ენა იცვლება დროსა და სივრცეში. პირველ შემთხვევაში ენის ისტორიასთან გვაქვს საქმე, მეორე შემთხვევაში-მის დიალექტურ ნაირსახეობასთან”. https://www.lingua.ge/dialektebi.html

თუ მეტყველებასა და ტექსტის რედაქტირებაში დიალექტურ ფორმებს ვასწორებთ (მოვიდა-მევიდა, რა იყო? – რეია?…), მაშინ რატომ არის ის ლიტერატურაში საინტერესო, მნიშვნელოვანი? რატომ იყენებენ მწერლები დიალექტურ ფორმებს? ნუთუ აკაკი მართალი იყო, როცა დაწერა „ენას გიწუნებ ფშაველო”. ეს ის კითხვებია, რომელსაც პასუხები მოსწავლეებმა უნდა გასცენ, ოღონდ მას შემდეგ, როცა თითოეული კილოს ნიმუშებს გაეცნობიან. საქართველოში 16 დიალექტი არსებობს (ქართული ენა V-VI კლასი – თ. ბოლქვაძე, ე. აფხაზავა; ქართული ენა V კლასი – ა. შანიძე, ლ. კვაჭაძე). სამწუხაროდ, ვერსად ვიპოვეთ ერთ ფორმატში მოქცეული16-ვე დიალექტის ნიმუში, ამიტომ მივიღეთ გადაწყვეტილება შეგვექმნა სასწავლო მასალა დიალექტებზე.

მოსწავლეებმა იმუშავეს ჯგუფურად, პასუხისმგებლობის წილი ყველაზე გადანაწილდა, არ მიეცათ პასიურობის საშუალება, გულისყურით ეკიდებოდნენ თითოეულ სამუშაოს, დეტალს. მოქონდათ ახალი იდეები. შეიქმნა მოსწავლეთა 3 ჯგუფი. ჯგუფებს განსხვავებული დავალებები ჰქონდათ.

I ჯგუფი – შექმნეს თვალსაჩინოება Sparkol video scribe-ში და განათავსეს ჩვენს ბლოგზე, რამაც დიდი სიხალისე შემატა ჩვენს მუშაობას.

II ჯგუფი მასალას აგროვებდა Power Point-ში პრეზენტაციისათვის. არჩევდნენ ქართველ მწერლებს, ნაწარმოებებს, ეპიზოდებს, მსჯელობდნენ, კამათობდნენ, მაგრამ აღწევდნენ გარკვეულ კონსენსუსს. ასე შეირჩა დავით კლდიაშვილის „სამანიშვილის დედინაცვალი”, ვაჟა-ფშაველას „სულეთს შავიდნენ ხმლიანი”, ნოდარ დუმბაძეს „ხაზარულა”, მიხა ხელაშვილის შემოქმედება, ალექსანდრე ყაზბეგის „ხევისბერი გოჩა”, მაგრამ დიალექტების ნიმუშების დიდი ნაწილი ისევ არ იყო მოპოვებული. რაჭული და თუშური დიალექტის ნიმუშები მოსწავლეებმა ინტერნეტმეგობრების დახმარებით სკაიპით ჩაწერეს.

ფერეიდნულის ნიმუშად პატარა მოთხრობა „თოვლისა და ბალახის საუბარი” შეარჩიეს, ხოლო ინგილოურის „ჩალთუქის მოყვანა” (აფხაზავა, ბოლქვაძეს რედაქცია). მოსწავლეებმა მისი თანამედროვე ვარიანტი შემოგვთავაზეს, რომელიც დაასურათეს და სლაიდში ჩასვეს.

ისტორიის მასწავლებელთან ერთად ამუშავებდნენ ინფორმაციას ფერეიდანზე, იმერხევსა და საინგილოზე, რათა გაეცათ პასუხი შეკითხვაზე: როგორ აღმოჩნდნენ ქართველები „სხვა” ქვეყნის ტერიტორიაზე და რა უნდოდათ ირანში?…

III ჯგუფი – დიალექტის ნიმუშები დიდი ძალისხმევით ინტერნეტ წყაროების

https://www.slideboom.com/presentations/

https://portpolio1.blogspot.com/p/blog-page_9065.html

https://lib.ge/book.php?author=477&book=6228

https://armazi.uni-frankfurt.de/armaziII/enebi/kartuli/dialekt/ingilo.html

https://www.putkaradze.ge/qartuli_enis_istoria/links/1.5.qartveluri_kiloebi.htm

https://geolinguistic.blogspot.com/2010/01/3.html

https://armazi.uni-frankfurt.de/armaziII/enebi/kartuli/dialekt/imerxeuli.html

https://www.putkaradze.ge/qartuli_enis_istoria/links/1.5.qartveluri_kiloebi.htm

https://gonashvilirusa.blogspot.com/2012/02/blog-post_11.html

https://lemill.net/lemill-server/content/webpages/10e510d010da10d010e510d8-10d210e310e010ef10d010d010dc10d810e1-10d410dc10d0-10d310d810d010da10d410e510e210d8

https://lemill.net/lemill-server/content/webpages/10d310d810d010da10d410e510e210d410d110d8-10e510d010e010d710e310da-10d410dc10d010e110d0-10d310d0-10db10e310e110d810d910d010e810d8

დახმარებით მოიპოვეს. მოპოვებული დიალექტის ნიმუშები T ცხრილის მარჯვენა მხარეს ჩავწერეთ და გავაკეთეთ კვლევა, მარცხენა მხარეს უნდა მიეწერათ სალიტერატურო ფორმები, სადაც მოსწავლეებმა და მასწავლებლებმა საინტერესო, სახალისო ვარიანტები შემოგვთავაზეს. საინტერესოა, როგორ გაართმევს თავს ამ დავალების ნიმუშს ჩვენი მკითხველი, თუ ვერა, მაშინ დაათვალიერებს ჩვენს პრეზენტაციას და სწორ პასუხსაც იპოვის.

მაგალითად, მოსწავლეების მიერ მოძიებული იქნა სიტყვები.

ბოშუნა,

შეხტაშეკვიწიალდა,

აჭოფვა,

ხაპი,

ცინციფური,

ქეთლი,

აკრაკი,

ბუკაკა,

ებერა,

ციმფია,

გროფავ,

ჭაჭკვი,

იწნაკება,

გავძაბრავ,

ფაჩალები,

ლახანა,

კოდაკი,

ღენჭი,

ბახალა,

ჩვათები,

კოტორი…

პასუხებით გამხიარულებულებმა მოპოვებული მონაცემები Power Point-ში ავაწყვეთ, მივეცით პრეზენტაციის ფორმა. თითოეულ სლაიდს მარჯვენა კუთხეში საქართველოს რუკა დავურთეთ, რათა მიზნობრივმა ჯგუფმა გაიცნოს და ისწავლოს არა მხოლოდ დიალექტის ნიმუშები და იგრძნოს მისი ხიბლი, არამედ იცოდეს დიალექტის გავრცელების არეალი.

Sparkol video scribe-ში გაკეთებული სასწავლო თვალსაჩინოება და Power Point-ის პრეზენტაცია ჩემს ბლოგზე Dianatsurtsumia.blogspot.com გამოვაქვეყნეთ, რის შემდგომაც სკოლაში მოვაწყვეთ პრეზენტაცია-კონფერენცია, ხოლო ეს მასალა გადავაგზავნეთ ევროპული სკოლის კონფერენციაში მონაწილეობის მისაღებად, სადაც მოგვიწვიეს.

ქართული ენის დიალექტების დამუშავებას ტექნოლოგიების გარეშე მოკლე დროში ვერ შევძლებდით, თვეები მაინც დაგვჭირდებოდა, თუმცა 3 კვირაში გახდა შესაძლებელი (კონკრეტულად ორი საგაკვეთილო მასალა დავუთმეთ-პრეზენტაციისთვის მასალის შერჩევას, დაგეგმარებას, ჯგუფების შექმნას, სამუშაოს გადანაწილებას და სამი გაკვეთილის ბოლო 10 წუთი მოპოვებული მასალის გაანალიზებას, ახალი დავალებების განაწილებას, ხოლო დანარჩენი მასალა გაკვეთილების შემდეგ დავამუშავეთ). 16-ვე დიალექტის ნიმუშის ამოკრება-დამუშავება ძალიან დიდ დროს მოითხოვდა, თუმცა ამ წიგნებს რაიონში მაინც ვერ ვიშოვიდით და ვერც მთელ საქართველოს მოვივლიდით. ე.ი. პროექტს ვერ განვახორციელებდით.

დიალექტების შესწავლის პროცესში, მოსწავლეები დიდი ხალისით ჩაერთვნენ კვლევასა და კითხვის პროცესში. მათ საინფორმაციო ტექნოლოგიები გამოიყენეს როგორც პრეზენტაციებისა და საგანმანათლებლო რესურსების შემნის მიზნით, ასევე საქართველოს სხვა კუთხეებში მცხოვრებ თანატოლებთან ურთიერთობისას. პროექტის ფარგლებში შექმნილი სასწავლო რესურსი მასწავლებლებსა და მოსწავლეებს ქართული ენის დიალექტების შესასწავლად გამოადგება.

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. ალ. ყაზბეგი „ხევისბერი გოჩა”;

2. მიხა ხელაშვილის შემოქმედება https://pshavi.ge/greats/khelashvili.html;

3. ვაჟა-ფშაველას „სულეთს შავიდნენ ხმლიანი”;

4. ნოდარ დუმბაძეს „ხაზარულა”;

5. დავით კლდიაშვილი „სამანიშვილის დედინაცვალი”;

6. LEMILL-ში მოთავსებული მასალა;

7. ინფორმაციულ-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიების გამოყენება სასწავლო პროცესში. 2011;

8. ა. ჭინჭარაულის ხევსურული ლექსიკონი,თბ.,2005.

დიანა წურწუმია

ლესიჭინეს N1 საჯარო სკოლის მასწავლებელი

ვინ მიიღებს ოსკარს

მიერ

admin

23 თებერვალი, 2015 - 01:00

ახლა, როცა ამ სტრიქონს ვწერ, ამერიკის კინოაკადემიის დაჯილდოების ცერემონიის დაწყებამდე სულ რამდენიმე საათი რჩება, მაგრამ როცა ჩემი პროგნოზი თქვენამდე მოაღწევს, ოსკაროსნების სია უკვე ცნობილი იქნება. დილით Facebook-ს გახსნით ან რომელიმე გამოცემის ვებგვერდზე შეხვალთ და იქაურობა აჭრელებული დაგხვდებათ მრავალათასიან საღამოს კაბებსა და სმოკინგებში გამოწყობილი ვარსკვლავების ფოტოებით, იმედგაცრუებული, სიხარულით სავსე და თავდაჯერებული სტატუს-კომენტარებით: „ხომ ვამბობდი!” – და სხვა და სხვა.

ჰოლივუდურ ვარსკვლავთცვენაში ქართველებიც გამოერევიან, მაგრამ მათ ამ ვარსკვლავთცვენით გამოწვეული ისეთივე გაკვირვება და აღფრთოვანება ექნებათ აღბეჭდილი სახეებზე, როგორიც ჩვენ. ამ ქართველების ამბავმა ლამის ყველა ჩვენგანის სახლში შემოაღწია. ჯერ იყო და მათ „ჯიბის ფულზე” ვინერვიულეთ, მერე – ჩაცმულობაზე და მალე, თუ წითელ ხალიჩაზე რომელიმე ჩვენიანს მოვკარით თვალი, ისიც გვეცოდინება, რა ფერის საცვალი აცვია მას. სმოკინგ-შარვლის ამბები რომ მოვინელეთ, თურქული დიდთოვლობა წამოგვეწია – აეროპორტში გაიჭედნენ. ბოლოს ჭორი გავრცელდა, მიშა მესხმა პასპორტი დაკარგაო და მოკლედ რა, ტანჯვაა ეს წუთისოფელი. ჩააღწიეს მგონი.

„ოსკარს” ჩვენში სხვადასხვა ფერის თვალით უყურებენ. ზოგი ცხვირს უბზუებს – ჰოლივუდი იანკების იდეოლოგიაა, ამერიკელების ყველაზე ძლიერი იარაღი, და მანდაურობას ნამდვილი ხელოვნებისა არაფერი სცხიაო. თუ ხელოვნება გინდათ, აგერ, ევროპა-აზიისკენ გამოიხედეთო. უფრო – ევროპისკენო. ზოგსაც ქვიშის საათი გადმოუპირქვავებია და სულიმწარედ ელოდება წითელ ხალიჩაზე პირველი ძვირად ღირებული ფეხსაცმლის შედგმას. მე კი მგონია, რომ „ოსკარმა”, იქაურმა თავგადასავლებმა და ჰოლივუდმა კარგი სამაღარიჩო საქმე გაგვიკეთა იმ ტკბილ ხანაში, თბილისში კალაშნიკოვის ავტომატის კაკანი რომ აღარ ისმოდა, ახალი კი არაფერი ხდებოდა. მოგვიანებით თეა გვასალიამ მოგვისწრო სულზე. იმ ხალხის ფერადი ისტორიების მოსმენა გაყინული სახლის ფანჯარას ჰგავდა, საიდანაც კარგი ამინდი ჩანს. ამიტომაა, ვერც ჰოლივუდის და ვერც „ოსკარის” მიმართ გულგრილი რომ ვერ ვარ.

კინოაკადემიას თავისი ხუშტურები აქვს – ვიღაცები უყვარს, ვიღაცები სძულს; ზოგს ხან გაუღიმებს, ხან წარბს შეუკრავს. კლინტ ისტვუდი თავისიანად მიაჩნია, კუბრიკს კი ჭირვეული ბავშვივით უცხოობდა; საარაკო უნიჭობით გამორჩეულ კუბა გუდინგ უმცროსს ოსკარი ჩაახუტა, ლეო დი კაპრიოს კი კარგა ხანია აშაყირებს… ვინ დათვალოს ზღვაში ქვიშა, ცაში – ვარსკვლავები და ამერიკის კინოაკადემიაში – ცოდვები, მაგრამ მაინც გვიყვარს და გვაინტერესებს, ეს ოხერი.

წელს რა მოხდება? მე რა ვიცი. იმას კი მოგახსენებთ, ჩემთვის საინტერესო ნომინაციებში რა მინდა მოხდეს:

მთავარი ჯილდო ალეხანდრო გონსალეს ინიარიტუს Birdman-მა უნდა მიიღოს. ეს ნიჭიერი მექსიკელი ყაზილარი, კარგა ხანია, ერთიმეორეზე უკეთეს ფილმებს ჩარხავს, მაგრამ ბოლო ნამუშევარი ისეთია, რომ აკადემიამ გვერდი ვერ უნდა აუაროს (თუმცა ერთხელ და ორჯერ აუვლია?!). ამ ფილმში ისეთი ამბები ტრიალებს, ისეთი დინამიკა და იმდენი ენერგია მოდის, რომ ნუ იტყვით…

სადაც სამართალია, მამაკაცის მთავარი როლისთვის ჩამოსხმული ქანდაკებაც Birdman-ის ანგარიშზე უნდა გაუშვან. მაიკლ კიტონმა ციბრუტივით იტრიალა, 63 წლის განმავლობაში ნაგროვები ენერგია გადმოანთხია და თავისი ბოლო წლების საუკეთესო როლი ხონჩით მოგვართვა. სანამ ინიარიტუს ფილმს ვნახავდი, მეგონა, სტივ კერელს მიაგებდნენ პატივს Foxcatcher-სთვის, მიუხედავად იმისა, რომ გაცილებით იოლი მისია ჰქონდა დაკისრებული – რეალური პერსონა უნდა განესახიერებინა. ეს მსახიობს ჯაფას უმსუბუქებს. მას აქვს Youtube-ი იმისთვის, რომ ობიექტი გაშიფროს (თუ პერსონაჟის ვიდეო არსებობს), მისი მიმიკები, მიხრა-მოხრა, საუბრის მანერა შეისწავლოს. ბოლოს და ბოლოს, ფოტოსურათიდანაც შესაძლებელია გმირის ხასიათის მოპარვა. სტივ კერელს გრიმიც ეხმარებოდა, გრიმით კი, გეცოდინებათ, უფრო ადვილია.

Birdman-ს კიდევ ერთი მომგებიანი ნომინანტი ჰყავს – ედვარდ ნორტონი, რომელიც ჯილდოზე მეორეხარისხოვანი როლისთვისაა წარდგენილი და გულზე ხელის დადებით ვამბობ – შესანიშნავ პერფომანსს დგამს. ბოლოდროინდელი უღიმღამო კარიერის შემდეგ ეს თვალში საცემი გამოხტომა იყო მისი მხრიდან. ერთი კია, ნორტონს ბევრად უფრო რთული კონკურენტები ჰყავს – გნებავთ, ნომინაციების კლასიკოსი რობერტ დიუვალი და გნებავთ, ნიჭიერი კაცი მარკ რუფალო. ისე კი, დაივიწყეთ ეს ხალხი. ამ ოსკარს ჯეი ქეი სიმონსი ჩაიჯიბავს. წყალი არ გაუვა ამას.

ერთი პარადოქსული რამ ახასიათებს „ოსკარს” – ცალ-ცალკე ნომინაციებია საუკეთესო ფილმისთვის და საუკეთესო რეჟისორისთვის. გასაკვირია – თუ ფილმს იმ წლის საუკეთესო ნამუშევრად აღიარებ, მაშ, წლის საუკეთესო რეჟისორიც იმ ფილმის შემქმნელი არ უნდა იყოს? თუმცა მანდ სხვა მაფიაა – საუკეთესო ფილმისთვის ჯილდოს პროდიუსერი იღებს და არა რეჟისორი. ასეა, რას ვიზამთ.

რეჟისორების ნომინაციაში საქმე იოლად როდია. ერთი მხრივ ინიარიტუ ზის, მეორე მხრივ – რიჩარდ ლინკლეიტერი შესანიშნავი სურათისთვის Boyhood და ამ ორ ბრწყინვალე ნომინანტს უეს ანდერსონიც ემატება საოცრად ტკბილი ფილმით The Grand Budapest Hotel. ანდერსონის შემთხვევა მარტივი მგონია – მას საუკეთესო ორიგინალური სცენარისთვის დააჯილდოებენ და დაშოშმინდება. რეჟისორად კი, ეჭვი მღრღნის, ლინკლეიტერს გამოარჩევენ და ინიარიტუ დაიჩაგრება.

ქალებთანაც რთული ვითარებაა. მთავარი როლისთვის მარიონ კოტიიარს უფრო ეკუთვნის დაფასება, მაგრამ ჯულიანა მურს დააჯილდოებენ. აკადემია ჭაღარას, რაგინდ კარგადაც მალავდე, პატივს სცემს. ისე კი, რას ვერჩი ჯულიანას, მშვენივრად გაისარჯა.

რა მოხდება ქალის მეორეხარისხოვან როლზე? – ალბათ, პატრიცია არკეტი გაიხარებს. მერილ სტრიპი თავის ტრადიციად ქცეულ ნომინანტობას დასჯერდებ. მაგრამ ამ არაამქვეყნიურად ნიჭიერი ქალისგან განა რამეღა დარჩა გასაკვირი?! იქნებ აიყვანონ კიდეც სცენაზე.

უცხოენოვანი ფილმისთვის განკუთვნილ „ოსკარს”, როგორც არ უნდა დაგვამწუხროს ამ ამბავმა, ან ზვიაგინცევის Leviathan-ი, ან პოლონური Ida მიიღებს;

დოკუმენტური ფილმისას – Citizen Four;

მუსიკისას – The Imitation Game;

კოსტიუმებისას – The Grand Budapest Hotel;

მულტფილმისას – How to Train Your Dragon 2.

და კიდევ ერთი: შეიძლება, სხვა ყველაფერში ვცდებოდე, მაგრამ ორივე თირკმელს ჩამოვალ ფსონად, რომ საუკეთესო ოპერატორის ნომინაციაში Birdman-ის ოპერატორი, გენიოსი ემანუელ ლუბეცკი გაიმარჯვებს.

აგერ მე და აგერ თქვენ.

პროფესიული განათლების მიღების შესაძლებლობები სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქოდე მოზარდებისათვის

მიერ

admin

23 თებერვალი, 2015 - 01:00

საქართველოში სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე პირთათვის სკოლის შემდგომი განათლების მიღების შესაძლებლობებთან დაკავშირებით მრავალი პრობლემა და გამოწვევა არსებობს. განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს პროფესიული განათლების კუთხითმიზანმიმართულ მუშაობას ახორციელებს, რაზეც დღეს ჩვენი სტუმარი, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს წარმომადგენელი – მარიკა ზაქარეიშვილი გვესაუბრება.

მარიკა მოგესალმებით, მოკლედ მოგვიყევით რა ნაბიჯები იდგმება დღეს იმისათვის, რომ სახელმწიფომ უზრუნველყოს სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე პირთა ჩართვა პროფესიული განათლების სფეროში.

–

მოგესალმებით, მივესალმები ინტერნეტგაზეთ „მასწავლებლის” ყველა მკითხველს. მინდა აღვნიშნო, რომ განათლების სამინისტროს ეს ახალი ინიციატივა უზრუნველყოფს სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე პირთა განათლების უწყვეტობას, რაც გულისხმობს იმას, რომ მათ ჰქონდეთ საშუალება ზოგადი განათლების მიღების შემდგომ სწავლის გაგრძელების სურვილის შემთხვევაში მიიღონ შესაბამისი მხარდაჭერა სახელმწიფოს მხრიდან. დღემდე ინკლუზიური განათლების მიმართულებები აქტიურად ინერგებოდა ზოგადი განათლების სისტემაში 2005 წლიდან. პროფესიული განათლების საფეხურზე კი ნიადაგის მომზადება, მეთოდოლოგიის გამართვა და ფიზიკური გარემოს ორგანიზება 2013 წლიდან დაიწყო. ამ პროცესში, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსთან ერთად აქტიურადაა ჩართული ნორვეგიის განათლებისა და კვლევის სამინისტრო. თავდაპირველად მომზადდა საკანონმდებლო პლატფორმა, რაც გამოწვევას წარმოადგენდა პროფესიული განათლების სისტემაში. პროფესიული განათლების დეპარტამენტთან ერთად დამუშავდა საკანონმდებლო პაკეტი, რომელიც ითვალისწინებს სიახლეებსა და ინოვაციებს პროფესიული განათლების სფეროში და ასევე ინკლუზიური განათლების დანერგვას პროფესიულ განათლებაში.

–

მეორე მიმართულება, რომელზეც აქტიური მუშაობა მიმდინარეობდა, ეხება ფიზიკური გარემოს მომზადებას. შემოვიტანეთ ახალი კონცეფცია – უნივერსალური დიზაინი. ვფიქრობთ, რომ საგანმანათლებლო დაწესებულებებში მხოლოდ პირველი სართულის ადაპტირება ეტლით მოსარგებლე პირებისათვის არ არის საკმარისი. დღეისათვის რამდენიმე პროფესიული სასწავლებელია ნაწილობრივ ადაპტირებული. ნორვეგიელი სპეციალისტების მიერ ჩატარდა აქტიური სემინარები, რომელშიც მონაწილეობა მიიღო საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, სსიპ საგანმანათლებლო და სამეცნიერო ინფრასტრუქტურის განვითარების სააგენტოსადა სხვადასხვა უნივერსიტეტების წარმომადგენლებმა. უნივერსიტეტების ჩართულობა აღნიშნულ სამუშაო ჯგუფებში მნიშვნელოვანი იყო ცნობიერების ამაღლების კუთხით. შედეგად მივიღეთ ის, რომ 5 სახელმწიფო პროფესიული სასწავლებლის შენობა იქნება უნივერსალური დიზაინის და სრულად ადაპტირებული. აღნიშნულის განსახორციელებლად დაფინანსება გამოიყოფა როგორც საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს, ასევე ნორვეგიის მთავრობის მიერ. მესამე და მნიშნელოვან კომპონენტს კი სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეთა მოზიდვა და მათ საგანმანათლებლო პროცესში ჩართვა წარმოადგენს. დაიხვეწა პროფესიულ სასწავლებელში ჩარიცხვის მექანიზმი.

რა უნდა გააკეთოს სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლემ, რომ ჩაირიცხოს პროფესიულ სასწავლებელში?

–

ყველა სხვა მოსწავლეს, გარდა სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლისა, მოუწევს გაიაროს რეგისტრაცია და ჩააბაროს გამოცდები, რომელიც ორგანიზებულია შეფასებისა და გამოცდების ეროვნული ცენტრის მიერ. სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების პირის ჩასარიცხად ერთადერთი პირობა ცხრა კლასის დამამთავრებელი ატესტატის ქონაა. შემდგომ ამისა, იგი გადის რეგისტრაციას. რეგისტრაციის პროცესი მიმდინარეობს ამ ეტაპზეც, საგაზაფხულო მიღებაზე და ყველა მსურველს შეუძლია 5 მარტამდე დარეგისტრირდეს ადგილობრივ რესურს-ცენტრებში, პროფესიულ სასწავლებლებში და საქართველოს მასშტაბით არსებულ სამ საინფორმაციო ცენტრში. რეგისტრაციის შემდეგ, მოზარდს შეუძლია აირჩიოს სამი სასურველი სპეციალობა კლასტერის შიგნით. ამის შემდეგ, მას უკავშირდება ჩვენი სამმართველო და იგზავნება სპეციალისტთა გუნდი მოზარდის მდგომარეობის შესაფასებლად. შესაძლებელია, საჯარო სკოლაში სწავლისას ბავშვი უკვე შეფასებული ჰყავდეს ექსპერტთა გუნდს, თუმცა გამჭვირვალობის უზრუნველყოფის მიზნით ხდება მისი ხელახალი შეფასება. შემდგომ ამისა დასკვნა ეგზავნება მშობელს და/ან მეურვეს, რომელსაც აღნიშნული სხვა საჭირო დოკუმენტებთან ერთად მიაქვს პროფესიულ სასწავლებელში. თუ მოზარდი სმენის ან მხედველობის დარღვევითაა მან დამატებით უნდა წარმოადგინოს ოფთალმოლოგისა და აუდიოლოგის დასკვნა. ქცევითი და ემოციური დარღვევების შემთხვევაში ასევე აუცილებელია შესაბამისი სპეციალისტის დასკვნა. საბოლოოდ ყველა დოკუმენტაცია იგზავნება სამინისტროში, სადაც სპეციალური კომისია განიხილავს მათ და ხდება რეკომენდაციის გაწევა განათლების და მეცნიერების მინისტრის წინაშე, რათა პროფესიულ სასწავლებლებში ჩაირიცხოს აღნიშნული მოზარდები.

რაც შეეხება პროფესიას, აღნიშნეთ, რომ მოზარდს შეუძლია სამი სასურველი პროფესიის დასახელება. გაქვთ თუ არა ინფორმაცია იმასთან დაკავშირებით, როგორ აკეთებენ ისინი საბოლოო არჩევანს?

–

უნდა აღინიშნოს, რომ ეს პროცესი ძალიან საინტერესოა. მოზარდი თავდაპირველად აფიქსირებს სამ სასურველ სპეციალობას. ჩარიცხვის შემდეგ ხდება ამ სამივე პროფესიის მოსინჯვა. ერთი თვის განმავლობაში სტუდენტები ერთვებიან ამ პროცესში, ეცნობიან მათ მიერ არჩეულ ყველა პროფესიას შესაბამის სპეციალისტებთან ერთად და შემდეგ აკეთებენ საბოლოო არჩევანს -არის თუ არა ესა თუ ის მიმართულება მათთვის ნამდვილად სასურველი. გადაწყვეტილების მიღება ხდება მხოლოდ მოზარდის ინტერესებისა და მისი სურვილების გათვალისწინებით. პროცესში, რა თქმა უნდა, ჩართულია მშობელიც.

კონკრეტულად რა პროფესიის არჩევა შეუძლია სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე პირს?

–

მინდა ხაზგასმით აღვნიშნო, რომ თუ პროფესიული სტანდარტი რაიმე აკრძალვას არ ქმნის, ჩვენი მხრიდან აღნიშნულზე შეზღუდვა არ არსებობს. რა თქმა უნდა, ხდება რჩევებისა და რეკომენდაციების მიცემა მოზარდისათვის, მაგრამ პროცესში ყველაზე მთავარი მისი ინტერესია. განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო მუშაობს პროფესიული ორიენტაციის მექანიზმის განვითარებაზე, რადგან მნიშნელოვანია ყველა მოზარდს კარგად ჰქონდეს გაცნობიერებული, რატომ ირჩევს კონკრეტულ პროფესიას. 2015 წელს იგეგმება დამატებითი ტრენინგები კარიერის დაგეგმვის მიზნით.

როგორია თავად საგანმანათლებლო პროცესი პროფესიულ სასწავლებლებში?

–

საქათველოში, პროფესიულ განათლებაში სრულ სიახლეს წარმოადგენს ის, რომ სმენის და მხედველობის შეზღუდვის მქონე პროფესიულ სტუდენტებს სასწავლო პროცესში სპეციალისტები უწევენ დახმარებას. სმენის დარღვევის შემთხვევაში მიმდინარეობს ლექციის თარგმნა ჟესტური ენის სპეციალისტის მიერ. სპეციალისტები ჩართული არიან სწავლების ყველა კომპონენტში – როგორც თეორიულ, ასევე პრაქტიკულ ნაწილში. მხედველობის დარღვევის შემთხვევაში ხდება აუდიოწიგნების გამოყენება კომპიუტერული პროგრამის მეშვეობით. 2015 წელს, პროფესიულ განათლებაში იგეგმება მოდულური პროგრამების განხორციელება და ყველა საკითხავი მასალა იქნება აუდიო სახით, რათა მხედველობის დარღვევის მქონე პირს ჰქონდეს მათი გაცნობის საშუალება. ამჟამად პროფესიულ განათლებას ორი მხედველობის შეზღუდვის მქონე სტუდენტი იღებს. აქედან, ერთ-ერთ მათგანს ჰყავს მობილობისა და ორიენტაციის ტრენერი, რომელიც უკვე ჩაერთო პროცესში და სტუდენტს დახმარებას უწევს სივრცეში ორიენტაციაში. მსგავსი გამოცდილება ჯერ ზოგად განათლებაშიც არ ყოფილა. რაც შეეხება ეტლით მოსარგებლე პირებს, როგორც ვიცით, ძნელია მათი გადაადგილება – თუნდაც პროფესიულ სასწავლებლამდე მოსვლა. შესაბამისად დაბალია სასწავლო პროცესში მათი ჩართულობის მაჩვენებელი. ამ ეტაპისთვის ჩვენ მოზარდებს ვთავაზობთ სპეციალური ასისტენტის მომსახურებას, რომელიც უზრუნველყოფს მათ ტრანსპორტირებას სახლიდან პროფესიულ სასწავლებლამდე და პირიქით. აღნიშნული პირი დაეხმარება ეტლით მოსარგებლე მოზარდს გადაადგილებაში – თუნდაც მრავალსართულიანი კორპუსიდან ჩამოსვლაში. როგორც ხედავთ, მიდგომა ინდივიდუალურია, რაც ნამდვილად სამინისტროს მიერ წინ გადადგმულ ნაბიჯად შეიძლება ჩაითვალოს.

საინტერესოა როგორია პროფესიული განათების მიღების მსურველთა მაჩვენებელი?

–

მსურველთა რეგისტრაცია პირველად 2013 წელს, საგაზაფხულო და საშემოდგომო მიღებაზე განხორციელდა. დარეგისტრირებულ მოზარდთა რაოდენობა იზრდება, განსაკუთრებით დიდი რაოდენობა საშემოდგომო მიღებებზე ფიქსირდება. ზოგადად ტენდენცია ზრდადია, რაც იმედის მომცემია.

რას გვეტყვით უმაღლეს განათლებაზე? აქვს თუ არა დღეს სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე მოსწავლეს საქართველოში უმაღლესი განათლების მიღების შესაძლებლობა?

–

უმაღლესი განათლება ამ შემთხვევაში ისევ პრობლემად რჩება, რადგან სფერო უფრო ავტონომიურია. ეს ერთ-ერთი გასაკვალი მიმართულებაა ინკლუზიური განათლების სფეროში. ვიცით, რომ ამჟამად სხვადასხვა საგანმანათლებლო საჭიროების მქონე 200 სტუდენტი სწავლობს სხვადასხვა უნივერსიტეტში, თუმცა ამ ეტაპზე სფეროს ნამდვილად სჭირდება მხარდაჭერა.

დაბოლოს, ვინაა ის გუნდი, ვინც დღეს სამინისტროში ამ კუთხით მუშაობს?

საქართველოს პროფესიული განათლებისა და გადამზადების სფეროში ინკლუზიური განათლების დანერგვის საკითხზე მუშაობენ მარიკა ზაქარეიშვილი, მაია ბაგრატიონ-გრუზინსკი და ნინი ტაბიძე.

მარიკა ზაქარეიშვილი – პროფესიული განათლების მიღების შესაძლებლობები სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქოდე მოზარდებისათვის

მიერ

admin

23 თებერვალი, 2015 - 01:00

როგორია თავად საგანმანათლებლო პროცესი პროფესიულ სასწავლებლებში?

საინტერესოა როგორია პროფესიული განათების მიღების მსურველთა მაჩვენებელი?

დაბოლოს, ვინაა ის გუნდი, ვინც დღეს სამინისტროში ამ კუთხით მუშაობს?

როგორ ვასწავლ(ი)ოთ, სიმდიდრე კარგია თუ ცუდი?

მიერ

admin

23 თებერვალი, 2015 - 01:00

ვიცი, სათაური გულუბრყვილოდ მოგეჩვენებათ. სიმდიდრეს რა სჯობსო ბრძანებთ. თქვენს პასუხს ოდნავ დავაზუსტებ: კანონიერი გზით მოპოვებული სიმდიდრე ადამიანის ღირსებაზე, მის უნარებზე მეტყველებს და კარგია, ხოლო უკანონოდ მოპოვებული – პირიქით.

გასაკვირი ის გახლავთ, რომ მიუხედავად ამ ჭეშმარიტების ერთსულოვნად აღიარებისა, საგანმანათლებლო სივრცეში მეტ-ნაკლებად განსხვავებული დამოკიდებულებები იჩენს თავს.

ამ თემაზე თქვენი ყურადღების შეჩერება იმიტომ გადავწყვიტე, რომ ტრენინგებზე, სადაც პედაგოგებს ვხვდები, მათგან ხშირად მიგრძნია აგრესია სიმდიდრისადმი და მდიდარი ადამიანებისადმი. მუშაობს სტერეოტიპი “მდიდარი ადამიანი არის გაუნათლებელი, უკულტურო, გულქვა, კრიმინალი, ეშმაკი…” პედაგოგების ეს დამოკიდებულება სავარაუდოდ (ცნობიერადაც და არაცნობიერადაც) გადაეცემათ მოსწავლეებს. ანუ კეთილდღეობისადმი აგრესიულ დამოკიდებულებას სიცოცხლე უხანგრძლივდება.

ასეთ დამოკიდებულებას აქვს თავისი საფუძველი, რომელიც საბჭოთა წარსულში ჩამოყალიბდა. მაშინ, როცა სიმდიდრისა და კეთილდღეობის მოპოვების კანონიერი გზები პრაქტიკულად მოჭრილი იყო და სიმდიდრესა და უკანონობას შორის ტოლობის ნიშანიც საკამათო არ იყო. სკოლაში მომავლის მოქალაქე იზრდება. დღეს ძნელი, თუმცა უკვე შესაძლებელია ადამიანმა კანონიერი გზით შექმნას საკუთარი კაპიტალი და უზრუნველყოს კეთილდღეობა. იმედია, მომავალში ეს შესაძლებლობა უფრო მოიმატებს. მაშ, რატომ უნდა დავაკომპლექსოთ ბავშვები ძველი წარმოდგენებით? რატომ უნდა ვაქციოთ მათ იდეალად ღარიბი, მაგრამ წესიერი და არა – მდიდარი და წესიერი მოქალაქე?

ადამიანი მუდამ ისწრაფის კეთილდღეობისკენ. სწავლის მოტივაციის ერთ-ერთი მასტიმულირებელიც ეს არის. ამიტომ, როცა მოსწავლეები პირად სამომავლო გეგმებს ისახავენ, პროფესიას თუ ღირებულებებს ირჩევენ, ფინანსური წარმატება არ უნდა გამოტოვონ სტერეოტიპების გავლენით, მით უფრო, პედაგოგის სტერეოტიპების გავლენით. რატომ არის ჩვენი პედაგოგიური საზოგადოება გაღიზიანებული, გულგატეხილი, მოტივაციადაკარგული? ძირითადად იმიტომ, რომ არის გაჭირვებული, არ აქვს ფული და ხელფასსაც იმდენსაც ვერ იღებს, რომ აუცილებელი ხარჯები გადაფაროს. ფული რომ ჰქონდეს, სულ სხვანაირი იქნებოდა. ფული აძლევს ადამიანს შესაძლებლობას, უზრუნველყოს საკუთარი თუ სხვათა კეთილდღეობა, ამ სიტყვის პირადული გაგებისა და შესაძლებლობათა მასშტაბების მიხედვით. სიმდიდრისკენ სწრაფვას დაბრკოლება არ უნდა შევახვედროთ, პირიქით, წავაქეზოთ კიდეც (თაობის იდეალის მარკ ცუკერბერგის და კიდევ ბევრის მაგალითით) და თან შევახსენოთ, რომ ამ მიზნის მიღწევა მხოლოდ ცოდნითა და შრომით შეიძლება.

კაპიტალის დაგროვება ცოდნას ითხოვს, უნარ-ჩვევებსაც, კრეატიულობასაც, შრომისმოყვარეობასაც და რისკების გათვლა-გაწევის უნარსაც. სწორედ ამ უნარების განვითარებას უნდა ემსახურებოდეს საგანმანათლებლო სისტემა.

ჩვენი ეროვნული სასწავლო გეგმა მოსწავლეზე და შედეგზეა ორიენტირებული. მისი ვექტორიც ფუნქციური ცოდნისკენ არის მიმართული. პროექტული სწავლება ის გამოცდილებაა, რომელიც მოსწავლეებს ცხოვრებასთან გასამკლავებლად ამზადებს. ამ თემაზე პედაგოგებთან ხშირად მისაუბრია, მაგრამ ერთ-ერთ რუსულ ვებგვერდზე (,,вокруг света”) წაკითხულმა სტატიამ, რომელიც მოსწავლეთა ფინანსურ განათლებას ეხება, დაგვანახა, რომ პოსტსაბჭოთა სივრცისთვის (მოგვწონს ეს მსგავსება თუ არა) ეს საერთო პრობლემაა. ფულზე, მის თვისებებზე ჩვენმა სკოლადამთავრებულებმა ნაკლებად იციან. სკოლადამთავრებულები კი არა, უკვე თავის პროფესიაში წარმატებული ადამიანებიც კი იბნევიან, როცა საუბარი ფინანსებზე და მათ მართვაზე მიდგება.

სამოქალაქო ეკონომიკა, რომელიც სკოლებში არჩევით საგანს წარმოადგენს, კარგი იქნება, რომ სავალდებულო საგანთა შორის იყოს და მაღალი ხარისხით ისწავლებოდეს.

ამერიკელი (ეთნიკურად იაპონელი) მეწარმე, ინვესტორი, მწერალი და მასწავლებელი რობერტ კიიოსაკი წერს: როცა მეკითხებიან, თუ რომელ საგანს დავამატებდი სასკოლო პროგრამაში, თუ განათლების სისტემას ვუხელმძღვანელებდი, ვპასუხობ: ისეთ საგანს დავამატებდი, რომელიც მოსწავლეებს გადასახადების, ვალებისა და ინფლაციის ურთიერთკავშირში გაარკვევდა, რადგან თუ ამაში გაერკვევიან, მათ საიმედო მომავალი ექნებათ. თქვენ მდიდრებად ოქრო, ვერცხლი და უძრავი ქონება კი არ გაქცევთ, არამედ ის, რაც ოქროზე, ვერცხლზე და უძრავ ქონებაზე იცით.

ანუ პიროვნების ფინანსური წარმატების წინაპირობა ცოდნაა. საქმე ის გახლავთ, რომ ცოდნა ინფორმაციის ფლობას ნიშნავს და დღეს მუდმივად განახლებადი ინფორმაციული ნაკადების პირობებში წარმატებაზე ორიენტირებულმა ადამიანმა სიახლეს თვალი კი არ უნდა მოუხუჭოს, არამედ კვალში უნდა ჩაუდგეს.

ამ მიმართებით მნიშვნელოვანია საბაზისო ცოდნის მიცემა და სიახლისადმი მუდმივი სწრაფვის დამოკიდებულების ჩამოყალიბება, რომ მომავალმა მოქალაქეებმა კეთილდღეობას მიაღწიონ. თუ ასეთი ადამიანს სამოქალაქო და სოციალური პასუხისმგებლობებიც ექნება შეთვისებული, ის სიმდიდრესთან ერთად თანამგრძნობიც იქნება, ქველმოქმედიც, კეთილიც და ასე შემდეგ. თორემ შეიძლება ადამიანი ძალიან კეთილი და სათნოებით აღსავსე იყოს, მაგრამ საკუთარ გაჭირვებაში ჩაძირულს აღარ შერჩეს ძალა და განწყობა სხვებზე ზრუნვისთვის.

საქართველოშიც უკვე ჩნდებიან წარმატებული ადამიანები, რომელთა კაპიტალი ეჭვს არ იწვევს და მათი მაგალითი ახალგაზრდებისთვის დიდი სტიმულია. წინა სემესტრში დუშეთის #2 საჯარო სკოლაში ასეთმა ახალგაზრდა ქართულმა ბიზნესმა, სკოლის მოსწავლეებს კარგი პროექტი დაუფინანსა და სკოლის ბიბლიოთეკა ახალი წიგნებით შეივსო. პროექტის პრეზენტაციაზე ერთ-ერთმა მოსწავლემ მადლობა გადაუხადა სტუმრებს და დასძინა – მე არასდროს დამავიწყდება, რომ თქვენ მომეცით საშუალება წამეკითხა წიგნები, რომლებსაც ვერ ვყიდულობდი და ვეცდები, ცხოვრებაში მეც მივაღწიო იმდენს, რომ ასეთი სიხარული სხვებს განვაცდევინოო. ქველმოქმედება, როგორც ყველანაირი სიკეთე, ახალ ქველმოქმედებას აღძრავს.

წარმატებულ ადამიანებთან შეხვედრები, მათთან საუბრები და დისკუსიები სააღმზრდელო პროცესის თანამდევ აქტივობას უნდა წარმოადგენდეს. ჩვენ ყველანი კი გამოვიდეთ საბჭოთა სტერეოტიპებიდან და გამოვუტყდეთ საკუთარ თავსა და ჩვენს მოსწავლეებს იმაში, რომ ფული და კეთილდღეობა ძალიან კარგი რამ არის და ყველას მოსწონს, იმიტომ, რომ ხელი ეხსნება აკეთოს კარგი საქმეები საკუთარი თავისთვისაც და საზოგადოებისთვისაც. ჩვენ ძალიან გვჭირდება გვყავდეს, რაც შეიძლება მეტი მდიდარი მოქალაქე, ისინი ახლა სკოლის მერხებთან სხედან და თავის დასამკვიდრებლად ემზადებიან. გადავყაროთ გამოუსადეგარი სტერეოტიპები და დავუდასტუროთ, რომ სიმდიდრეც კარგია და თავის დროზე და თავის ადგილზე ფულზე ლაპარაკი უხერხული კი არა, აუცილებელიც კია.

ინტერპრეტაცია და ისტორიული მოვლენების ვარიაციები

მიერ

admin

20 თებერვალი, 2015 - 01:00

ცოდნა ძალაა, ადამიანის ძალა კი სიტყვაშია, რომლითაც ქმნის და აშენებს სამყაროს. ცოდნის ჭეშმარიტება, მისი სისწორე კი გაგებით გამოიხატება: რამდენად ესმის ადამიანს ის, რაზეც ლაპარაკობს, რასაც განიხილავს; რამდენად შესაძლებელია, მისი მსჯელობის საფუძველზე შევაფასოთ მის მიერ საგნის ცოდნა, სამყაროს შემეცნება, მისი კომპეტენტურობა, მისი პროფესიონალიზმის ხარისხი. აქედან გამომდინარე, ადამიანის რეალური ძალა თავისი თავის, სხვისი და სოციალური ურთიერთობების გაგებაა.

გაგება – ეს ნამდვილი ხელოვნებაა. გაიგე? გადაეცი სხვასაც. მაგრამ იმისთვის, რომ გავიგოთ და შემდეგ გაგებულის სხვისთვის გადაცემა შევძლოთ, საჭიროა ინტერპრეტაცია. ინტერპრეტაციის საკითხებს კი ჰერმენევტიკა შეისწავლის. აზროვნების ეს ფილოსოფიური თეორია სწავლა/სწავლების მიმართულებით დღეს აქტიურად გამოიყენება (ჰერმენევტიკული მოდელის წარმომადგენლები არიან ვ. დილტეი, მ ჰაიდეგერი, ჰ. გ. გადამერი, ი. ჰაბერმასი).

ჰერმენევტიკის მიზანია როგორც ავტორის ნააზრევის, ასევე ტექსტის ბაზისური სტრუქტურის გაგება, ანუ ესაა სპეციალური მიდგომა გამოქვეყნებული ნაშრომების გაგებისა და ინტერპრეტაციისთვის. ის შეიძლება „მოერგოს” ადამიანთა ინტერაქციასაც, რადგან მიმართულია მოქმედებისკენ და არა ტექსტისკენ და მისი დახმარებით შესაძლებელია მთელი ადამიანური ისტორიის წვდომა. ამ თვალსაზრისით მთელი ისტორია ინტერაქციაა, რომლის ინტერპრეტირება სხვადასხვა მიმართულებით უნდა მოხდეს. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ჰერმენევტიკა იარაღია, რომელსაც ფართოდ იყენებენ ისტორიის, ლიტერატურის, ბიოლოგიის და ყველა იმ მეცნიერების სწავლებისას, რომლებიც „დაკვირვებად” მოვლენებს შეისწავლის. უფრო მეტიც – ჰერმენევტიკულ მეთოდს ერთგვარი უპირატესობაც კი აქვს სხვებთან შედარებით. შევადაროთ ერთმანეთს ისტორიის სწავლების ორი მოდელი: კლასიკური და ჰერმენევტიკული (იხ. სქემა 1 და 2):

პირველ შემთხვევაში მოსწავლე „აითვისებს” ვისიმე მიერ ინტერპრეტირებულ და გარკვეულწილად დოზირებულ ისტორიულ ცოდნას, მეორეში კი ისტორიული ცოდნა სულაც არ წარმოადგენს აქსიომას, ანუ ისტორიული განათლების პროცესში მიიღებს იმ ცოდნას და იმდენს, რაც და რამდენიც სურს. ასეთ დროს შეკითხვა მეტია, ვიდრე პასუხი და მიზანიც ეს არის: მოსწავლე „იძულებული ხდება”, უფრო ღრმად ჩაეძიოს ისტორიულ მოვლენებს და მათი ანალიზი ინტერპრეტირების საშუალებად აქციოს. ამ გზით ვიღებთ ისტორიული შემეცნების ერთიან სისტემას, ნამდვილ ჰერმენევტიკულ წრეს. მაგალითად იხ. სქემა 3:

ეს მეთოდი გაცილებით ეფექტურია, ვიდრე ისტორიული განათლების სხვა კომუნიკაციური მოდელი – ის უკვე წარმოადგენს პიროვნულ განვითარებაზე ორიენტირებულ საგანმანათლებლო მოდელს.

ჰერმენევტიკის საერთო პრინციპებია: მეთოდის ეფექტურობა თემის შესწავლის პროცესში ან თემის დასრულებისას; მასალის ათვისებისა და არსებული უნარების განვითარების შესაძლებლობა; მეთოდის წარმატება ჰუმანიტარული და საბუნებისმეტყველო საგნების სწავლებისას; კარგად ორგანიზებული გაკვეთილი; მასწავლებლის როლი მინიმალურია, ის უფრო მოსწავლეთა შემოქმედებითი საქმიანობის „ზედამხედველია”; შესაბამისი ცნების, კანონის, ნახატის, ნებისმიერი სემიოტიკური ნიმუშის განხილვა; მუშაობის ფორმა შეიძლება იყოს ინდივიდუალურიც და ჯგუფურიც; მოსწავლეთა შორის კონფლიქტი ნაკლებია, სამაგიეროდ, მეტია თვითგამოხატვის საშუალება და რეფლექსია.

მართალია, ჰერმენევტიკა არ არის უნივერსალური მოდელი მოსწავლის განვითარებისთვის, მაგრამ სხვა კოგნიტური მეთოდების გვერდით ის შეიძლება განვიხილოთ როგორც ყველაზე ეფექტური გზა კონკრეტულ სასწავლო სიტუაციაში ან კონკრეტული თემის, გაკვეთილის ასათვისებლად, როგორც ყველაზე ზუსტი გზავნილი მოსწავლეთა მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებისთვის, და ამ მიმართულებით უმოკლესი გზა ფრაზეოლოგიური გამოთქმების შესწავლა/განხილვაზე გადის.

უკანასკნელი ათწლეულების განმავლობაში ფრაზეოლოგიის შესწავლა დასავლეთევროპული და ამერიკული ენათმეცნიერების კვლევის ერთ-ერთ ძირითად საკითხად მიიჩნევა, რადგან, როგორც ენათმეცნიერებისთვის, ისე, მაგალითად, კულტუროლოგებისთვის, ეთნოლოგებისა და სხვა მომიჯნავე სამეცნიერო დარგების წარმომადგენლებისთვის, აშკარა გახდა, რომ მასში არეკლილია როგორც ენობრივი, ისე ამ ენის მატარებელთა კულტურული თავისებურებანი. ამის შესაბამისად, ფრაზეოლოგიური გამოთქმები (მათში დალექილი შედარებები, ანდაზები, მეტაფორები, გეოგრაფიული ტოპონები, ხალხური ტრადიციები და ა.შ.) და მათი ინტერპრეტაცია ანუ ჰერმენევტიკური მეთოდის გამოყენება ფრაზეოლოგიასთან მიმართებით ისტორიისა და, საზოგადოდ, ჰუმანიტარული საგნების შესწავლის ერთ-ერთი საინტერესო და არსებითი ხერხია.

მაგალითად, ავიღოთ გამოთქმა «the era of good feelings» – „კეთილი გრძნობების ეპოქა”. მისი წარმოშობა უკავშირდება პრეზიდენტ მონროს 1817-1824 წლების ე.წ. შერიგების პოლიტიკას, გამოთქმის განხილვა/შესწავლა კი მოსწავლისგან კონკრეტული ეპოქის სიღრმისეულ ანალიზს მოითხოვს. მან უნდა იმსჯელოს:

◦ როდის უნდა დაბადებულიყო გამოთქმა?

◦ რა უნდა ქცეულიყო მისი დაბადების მიზეზად?

◦ შეგვიძლია თუ არა ამ გამოთქმების საფუძველზე კონკრეტული ისტორიული ვითარების აღდგენა?

◦ არსებობს თუ არა საპირისპირო არგუმენტი?

◦ რა მოცულობის ტექსტის განხილვა დაგვჭირდა დასკვნისთვის?

◦ რა შედეგით შეიძლებოდა დამთავრებულიყო ეს მოვლენა?

◦ რა გავიგეთ ახალი?

და ა.შ.

ამ ტიპის შემოქმედებითი და კრიტიკული დავალებების შესასრულებლად მასწავლებელს სჭირდება მხოლოდ რესურსების მომარაგება (ცარიელი ბარათები შესავსებად, ბარათები ფრაზეოლოგიური გამოთქმებით, კალმები…). შემდეგ ჯგუფებს მივცემთ სხვადასხვა დავალებას: დაალაგონ ერთნაირი შინაარსის გამოთქმები, ამოიწერონ მკვეთრად ინდივიდუალური, ასევე – პოლიტიკური, ფინანსური და ა.შ. ხასიათის გამოთქმები. მიღებული შედეგების მიხედვით კი შესაძლებელი გახდება სერიოზული დასკვნების გამოტანა: მოსწავლეები ჰერმენევტიკური ანალიზის ორი ნაწილის – გაგებისა და შემეცნების – საფუძველზე აღადგენენ მოცემული ეპოქის ადამიანური ყოფის მთელ ინტერაქციას.

მაგალითები განსჯისთვის:

◦ „ზოგიერთი დაუწერელი კანონი ყველა დაწერილ კანონზე მტკიცეა” (სენეკა).

◦ „კეთილშობილ თვისებებს გაცილებით დიდი მნიშვნელობა აქვს, ვიდრე კარგ კანონებს” (ტაციტუსი).

◦ „იარაღის ხმაური ნებისმიერი კანონის ხმას ახშობს” (მიშელ დე მონტენი).

◦ „ცუდი კანონებით და კარგი სახელმწიფო მოხელეებით სავსებით შესაძლებელია ქვეყნის მართვა”(ოტო ფონ ბისმარკი).

◦ „ამერიკელებს უყვართ სიცოცხლე, ჩვენ კი სიკვდილი – აი, სხვაობა ჩვენ შორის” (ბინ ლადენი).

◦ „ტერორიზმი სიძულვილის რელიგიაა”.

◦ „ჩვენ არავის არ უნდა დავუჯეროთ, თვით ოჯახის წევრებსაც კი” (ნიკოლაუ ჩაუშესკუ, რუმინეთის დიქტატორი).

◦ „თანაბარუფლებიანობა არასოდეს შობს ომს” (სოლონი).

◦ „დიდება უფალს, რომ ომი საშინელებაა, თორემ ჩვენ მას შევიყვარებდით (რობერტ ედვარდ ლი).

◦ „სასტიკი და სამწუხარო აუცილებლობა” (ასე შეაფასა ოლივერ კრომველმა ინგლისის მეფე ჩარლზ I-ის სიკვდილით დასჯა).

ფრაზეოლოგიური გამოთქმების განხილვა შეიძლება გამოვიყენოთ ყოველგვარი ტიპის გაკვეთილზე (მათ შორის – კომბინირებულზეც, რადგან ხელს უწყობს ინტეგრაციას) და გაკვეთილის ნებისმიერ შუალედშიც.

ჰერმენევტიკული მიდგომა მოსწავლეებს გაუღვივებს ინტერესს სწავლის მიმართ, ანალიტიკურ და შემოქმედებით აზროვნებას. ცხადია, ისტორიის (ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა საგნის) სწავლებისთვის მხოლოდ მიდგომები და მეთოდები არ კმარა, მაგრამ ჰერმენევტიკა იმ უნივერსალური კოგნიტური აპარატის შექმნას უწყობს ხელს, რომლის დახმარებითაც მოსწავლე შეძლებს ისტორიული მოვლენების ვარიაციების აღდგენას მათი ინტერპრეტაციის გზით.

გამოყენებული ლიტერატურა:

1. Cowie, Theory, Analysis, and Applications; Oxford Studies in Lexicology. Oxford: Clarendon Press, 1998, 5

2. Гадамер Х-Г. Истина и метод, Москва, Прогресс, 1988

3. К. Ясперсс, Всемирная история философии, СПБ, Наука, 2000

4. Абдуллин А.Р. Философская герменевтика: исходные принципы и онтологические основания: Препринт/ Издание Башкирского университета, Уфа, 2000

5. Гафаров Х. С. Герменевтика как попытка примирения естественнонаучного и гуманитарного знания // https://charko.narod.ru/tekst/alm1/gafarov.html

6. ლიტერატურათმცოდნეობის თანამედროვე პრობლემები (II საერთაშორისო სიმპოზიუმი) (ნაწილი II). თბილისი, 2009. რედ. – ირმა რატიანი

7. ადამიანის ფიზიკური და მენტალური მდგომარეობის აღმნიშვნელი ფრაზეოლოგიზმები ქართულ და ინგლისურ ენებში (https://www.spekali.tsu.ge/index.php/ge/article/viewArticle/6/54)

ტაიტიშა ინტუ…

მიერ

admin

20 თებერვალი, 2015 - 01:00

ამასწინათ მარიკა ბაკურაძემ გამახსენა: შარშანწინ, ოქტომბერში, ამსტერდამის ერმიტაჟში, პოლ გოგენის ნამუშევრების თვალიერებისას გამიხმოვანებია ზურაბ ცხონდიას ის სიტყვები, რომელიც მან იმპრესიონიზმზე და იმპრესიონისტებზე საუბრის დროს წარმოთქვა.

იურიდიული ფაკულტეტის სტუდენტებს სამშაბათობით კულტუროლოგიის ლექცია გვიტარდებოდა და ლექტორის ბრწყინვალე ორატორობის, მაღალი ერუდიციისა და რაც მთავარია, ამა თუ იმ ურთულესი საკითხის მარტივად, ყველასათვის გასაგებ ენაზე გადმოცემის გამო, აუდიტორია მუდმივად სავსე იყო.

და სწორედ მაშინ, როცა ზურაბ ცხონდია ხელოვანის და, კონკრეტულად კი მხატვრის ბედისწერაზე საუბრობდა, უცებ პოლ გოგენის სახელი ახსენა.

– პრივილეგირებული იყო, კაცო… მუთუნ ვარკუდ! წარმომავლობა, ოჯახი, სამსახური, ბედნერო რდუ ჩილ დო სკუაწკუმა. მარა ართუცბას გემნართუ ტვინქ, ასე არ გამოვაო, მიატოვა ყველაფერო დო… ტაიტიშა ინტუ!

მეეჭვება ვინმეს ამ კუთხით, ასეთი შერეული ლექსიკითა და ემოციით გადმოეცეს ერთი დიდი ხელოვანის მთელი ბიოგრაფია ისე, რომ ის ერთნაირად საინტერესო ყოფილიყო მათთვისაც, ვისაც გოგენის რეპროდუქციები ძვირფას ალბომებში და ინტერნეტში არაერთხელ ენახა, და მათთვისაც, ვისაც პირველად ესმოდა ეს სახელი.

კუნძულ ტაიტიზე გაქცევა („მივემგზავრები ტაიტიზე და ალბათ სიცოცხლესაც იქ დავასრულებ” – როდენისადმი მიწერილი ბარათიდან) განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი და ნაყოფიერი აღმოჩნდა გოგენისთვის. ეს არ იყო მხოლოდ თანამედროვე ცივილიზაციისთვის ზურგის შექცევა (სადაც თავის რჩენა და დამკვიდრება გაუჭირდა), ეს უფრო ახალი გზის, ცხოვრების წესისა და პერსონაჟების ძიებასა და აღმოჩენას ნიშნავდა.

„ტაიტიშა ინტუ” ალბათ იმიტომაც დაამახსოვრდა ბევრ სტუნდეტს (და მათ შორის მეც), რომ სალექციო ტერმინოლოგიისგან მკვეთრად განსხვავდებოდა და ამ ეგზოტიკურობით კი არ აკნინებდა მთხრობელს ან იმ საგანს, რაზეც ლექტორი საუბრობდა, არამედ უფრო მისაღებს ხდიდა.

არასოდეს დამავიწყდება ზურაბ ცხონდიას მონოლოგი ქვეცნობიერზე, სადაც მისალმების შემდეგ, პირველ წინადადებაშივე მიგვახვედრა, რომ რაღაც ძალიან რთული გველოდა წინ:

– დაანაწევრეს ადამიანის ფსიქიკა ფროიდმა, იუნგმა, აქეთ დოსტოევსკიმ, ტოლსტოიმ, ჯოისმა, ფოლკნერმა… – მერე, ეტყობა, არ ეყო მეტაფორები, – დოხის, ფია-ფიათ ეკიღეს! ქვეცნობიერი, არაცნობიერი, კოლექტიური ცნობიერება, ცნობიერების ნაკადი დო მუში წაულა!

ეს „მუში წაულა” თითქოს იმას გულისხმობდა, რომ რისი ბოლომდე ახსნაც კაცობრიობის მოაზროვნეთა საუკეთესო ნაწილმა ვერ შეძლო, ამ ეტაპზე არც ჩვენ უნდა მოგვენდომებინა. ჯობდა, ჯერ მათი აზრი, მიგნებები, დაკვირვებები გაგვეგო.

მაშინ კი გულიანად გვეცინებოდა და შეიძლება გვიკვირდა კიდეც ჩვენი ლექტორის შეთამამება დიდებულ ხალხთან, მაგრამ ნელ-ნელა დავრწმუნდით, რომ ასეთ დროს იუმორის მოშველიების გარეშე არაფერი გამოვა. თუმცა რაღა მოშველიების – იუმორის ნიჭი ან გაქვს, ან არა!

ის გადაჭედილი აუდიტორია, სადაც ზურაბ ცხონდიას ერთ ლექციაში შეეძლო ჩაეტია მარტინ ჰაიდეგერიც და შალვა ნათელაშვილიც, ყველაზე უკეთ განასახიერებდა რეალობას: ამღვრეულ, დინამიურ დროს, ცოცხალ პროცესს. იქ კი გაუმართლებელია ზერელე დამოკიდებულება, რაღაცების ევფემიზება, დაქარაგმებულად მიწოდება იმ სტუდენტისადმი, რომელსაც ყველაფერი ერთნაირად აღელვებს, ინტერესით ისრუტავს ყველაფერს. არც მასწავლებლის მხრიდან წონასწორობის შენარჩუნებაა ადვილი – მოსწავლეს/სტუდენტს შენი აზრი რომ არ მოახვიო, მის თავისუფალ სამყაროზე იდეოლოგიური მანქანები არ მიუშვა. მაგრამ დამეთანხმებით, ნამდვილი პროფესიონალი ამას ახერხებს.

სასწავლო საგნის ყოფით ცხოვრებაში შემოტანა, გაადამიანურება ალბათ დიდხანს დარჩება ჩვენი საგანმანათლებლო სისტემის სუსტ მხარედ. ენობრივი კლიშეებისა და სტერეოტიპების რღვევა ერთეულების საქმეა, მაგრამ იქნებ უფრო მეტად დაგვეფასებინა ის ადამიანები, რომლებიც ყოველდღიურად იმის ცდაში არიან, მშრალ ინფორმაციაზე ბევრად მეტი მიაწოდონ მოსწავლეს/სტუდენტს.

პირადი გამოცდილება, ინტელექტი და თანამედროვედ ყოფნის სურვილი – ერთი სიტყვით, პროფესიონალიზმი – მათ სხვა არჩევანს არ უტოვებს.

როგორ შევუნარჩუნოთ ბავშვს სკოლისა და სწავლისადმი ინტერესი

მიერ

admin

20 თებერვალი, 2015 - 01:00

მას შემდეგ, რაც ადამიანმა მოზარდი თაობის სწავლა-განათლებაზე დაიწყო ზრუნვა, სასწავლო პროცესით ბავშვის დაინტერესება კაცობრიობის განვითარების ნებისმიერ საფეხურზე ერთ-ერთი აქტუალური საკითხი უნდა ყოფილიყო. ასეთი ვარაუდის გამოთქმის საფუძველს გვაძლევს სწავლის როგორც ქცევის საკმაოდ რთული ბუნება. როგორც დ. უზნაძე აღნიშნავს, სწავლა ქცევის სპეციფიკური ფორმაა. ის არც თამაშია და არც შრომა, თუმცა მოიცავს როგორც ერთის, ისე მეორის ელემენტებს. ამასთან ერთად, სწავლის პროცესი ყველაზე მაღალი დონის მოთხოვნილებათა (შემეცნების, თვითაქტუალიზაციის) დაკმაყოფილების საშუალებას იძლევა. თუმცა, როგორც მასლოუ მიგვანიშნებს, იმისთვის, რომ ადამიანს თვითაქტუალიზაციის მოთხოვნილება გაუჩნდეს, მან ჯერ გაცილებით დაბალი დონის მოთხოვნილებები უნდა დაიკმაყოფილოს. ბიოლოგიურ მოთხოვნილებებზე რომ არაფერი ვთქვათ, უსაფრთხოების მოთხოვნილების დაუკმაყოფილებლობის შემთხვევაში სწავლის სურვილი და საკუთარი შესაძლებლობების რეალიზების მოთხოვნილება ბავშვს ვერ გაუჩნდება. უსაფრთხოების მოთხოვნილება არა მხოლოდ ფიზიკური, არამედ სოციალური უსაფრთხოების მოთხოვნილებასაც მოიაზრებს. სოციალური უსაფრთხოების მოთხოვნილება მოზარდისთვის ხშირად უფრო მნიშვნელოვანიც კია, ვიდრე ფიზიკური უსაფრთხოებისა. რამდენიმე წლის წინ ვიცნობდი პატარა ბიჭუნას, სახელად გიოს, რომელიც, მიუხედავად იმისა, რომ ინტელექტუალური განვითარებით არათუ არ ჩამორჩებოდა თანაკლასელებს, არამედ მრავალ მათგანზე მაღლაც კი იდგა, ვერასოდეს ამჟღავნებდა კლასში საკუთარ შესაძლებლობებს და ერთ-ერთ სუსტ მოსწავლედ ითვლებოდა. ამას ერთვოდა სასკოლო წესებისადმი დაუმორჩილებლობა, რაც მასწავლებელს ბავშვის ხშირად გაკიცხვის საფუძველს აძლევდა. თუ გავითვალისწინებთ, რომ უმცროს სასკოლო ასაკში ჯგუფში ბავშვის ადგილს და მისდამი თანაკლასელების დამოკიდებულებას თითქმის მთლიანად მასწავლებლის დამოკიდებულება განსაზღვრავს, ადვილი წარმოსადგენია, როგორი შეიძლებოდა ყოფილიყო გიოს მდგომარეობა. ის ხშირად ხდებოდა თანაკლასელთა დაცინვის ობიექტი და ისიც, გაღიზიანებული, თავის დასაცავად ისე იქცეოდა, რომ უფრო მეტ საყვედურსა და სასჯელს იმსახურებდა. ასეთ ვითარებაში გიო, ბუნებრივია, სწავლაზე ვერ იფიქრებდა. საბედნიეროდ, სიტუაციის გაანალიზების შემდეგ პედაგოგმა სრულიად შეცვალა მასთან ურთიერთობა – ორიენტაცია აიღო არა შენიშვნებსა და საყვედურებზე, არამედ ქებაზე თუნდაც მცირე წარმატებისთვის. პედაგოგის მიერ დადებითის და არა უარყოფითის ხაზგასმამ ბავშვისადმი თანაკლასელების დამოკიდებულებაც შეცვალა – გაცილებით კეთილგანწყობილი გახდნენ მის მიმართ, მათ თვალებში აღარ ჩანდა დაცინვა, რომელიც ასე აღიზიანებდა გიოს. მას სოციალური კომფორტის განცდა დაეუფლა და სწავლაში თავის გამოჩენასა და წარმატებაზე დაიწყო ფიქრი. შედეგმაც არ დააყოვნა და მალე გიო კლასში ერთ-ერთი საუკეთესო მოსწავლე გახდა.

თუმცა გასათვალისწინებელია ისიც, რომ უსაფრთხოების მოთხოვნილების დაკმაყოფილების შემდეგ ბავშვისთვის სხვა, უფრო მაღალი დონის, ე.წ. სოციალური მოთხოვნილებების: ყურადღების, პატივისცემის, აღიარების მოთხოვნილებათა, – დაკმაყოფილება ხდება აქტუალური. მათი დაუკმაყოფილებლობა შესაძლოა არანაკლები პრობლემების წყაროდ იქცეს. ერთ დილით, სამსახურში მიმავალი, ტრანსპორტში საყურადღებო დიალოგს შევესწარი. როცა ერთ-ერთი სკოლის შენობას გავცდით, ჩემ გვერდით მჯდომმა ქალბატონმა გაოცება ვერ დაფარა და იქვე მდგომ 12-13 წლის ბიჭუნას მიმართა: „დათუნა, რატომ არ ჩახვედი? შენ ხომ ამ სკოლაში სწავლობ, გაკვეთილებს აცდენ?” მოზარდმა დაირცხვინა, მაგრამ სიმართლე არ დაუმალავს: „ამ სკოლაში კი ვსწავლობ, მაგრამ ახლა შატალოზე მივდივარ”. „როგორ, მარტო მიდიხარ შატალოზე?” – არ ეშვებოდა ქალბატონი, რომელიც მისი მეზობელი აღმოჩნდა. „მარტო არა, სხვა სკოლის ბავშვებს უნდა შევხვდე, ჩემს სკოლაში მეგობარი არ მყავს”, – სინანულით მიუგო დათუნამ. ალბათ დამეთანხმებით, რომ ძნელია იმ საზოგადოებაში ყოფნა, სადაც ვერ გვამჩნევენ, ყურადღებას არ გვაქცევენ, პატივს არ გვცემენ. კიდევ უფრო მტკივნეულია ეს 12-13 წლის მოზარდისთვის, ვინაიდან ამ ასაკში თანატოლებთან ურთიერთობა, მათი აღიარება გაცილებით ფასეულია, ვიდრე უფროსებთან ურთიერთობა. ერთხელ ერთ მეშვიდეკლასელს, რომელსაც რამდენიმე წელი იყო ვიცნობდი, ვკითხე, რა შეიცვალა მასში ბოლო ხანს. მან გულახდილად მიპასუხა: „სანამ პატარა ვიყავი, ვცდილობდი ისე მოვქცეულიყავი, როგორც მშობლებს და მასწავლებლებს მოეწონებოდათ, ახლა კი იმაზე ვფიქრობ, რა მოეწონებათ ჩემს თანაკლასელებს და ვცდილობ ისე მოვიქცე, რომ მათ მაღიარონ, მათთვის მისაღები გავხდე, თუნდაც ჩემი ქცევა უფროსებისთვის მოსაწონი არ იყოს”. თანატოლთა აღიარების მოსაპოვებლად მოზარდი ყოველგვარ ხერხს მიმართავს, ამ მიზნისკენ მიმავალ გზაზე ხშირად არც უფროსების (მშობლებისა და მასწავლებლების) განაწყენებას ერიდება და არც მათ საყვედურებს უფრთხის. ცალკეულ შემთხვევებში უფროსებისთვის მიუღებელი ქცევით მოზარდები ახერხებენ თანატოლთა წრეში თვითდამკვიდრებას. ერთმა მეექვსეკლასელმა ბიჭუნამ, რომელსაც გამუდმებით საყვედურობდნენ მოსწავლისთვის „შეუფერებელი” საქციელის გამო და მშობლებსაც იბარებდნენ, რომ საქმის კურსში ჩაეყენებინათ მათი შვილის „უსაქციელობის” შესახებ, თავისი ქცევის მიზეზები ასე ამიხსნა: „იცით, ამით ძალიან პოპულარული გავხდი სკოლაში. ადრე თანაკლასელებიც ვერ მამჩნევდნენ, ახლა კი მეათეკლასელებსაც სურთ ჩემთან მეგობრობა და როცა დერეფანში ჩავივლი, სიხარულით მხვდებიან”.

მოზარდი, დიდი მცდელობის მიუხედავად, ყოველთვის ვერ ახერხებს გარშემო მყოფთა ყურადღების, პატივისცემის, აღიარების მოპოვებას. ყოფილა შემთხვევები, როდესაც მე-6, მე-7 გაკვეთილზე მასწავლებელი რომელიმე ბავშვის სკოლაში ყოფნის, წინა გაკვეთილებზე მისი დასწრების შესახებ მისი თანაკლასელებისგან ცდილობს ინფორმაციის მიღებას, მაგრამ ვერც ერთი მათგანი ვერ იხსენებს, იყო თუ არა ეს მოსწავლე პირველ ან მეორე გაკვეთილზე. მოზარდს ძალიან უჭირს იმ საზოგადოებაში თავის დამკვიდრება, სადაც მის ყოფნა-არყოფნასაც კი ვერ ამჩნევენ. ამიტომაც გაურბის სკოლას და ეძებს ისეთ წრეს, სადაც მას აღიარებენ და პატივს სცემენ. ამ წრეს ის ხშირად ქუჩაში პოულობს.

ამრიგად, თუ გვსურს, მოსწავლე აქტიურად იყოს ჩართული სასწავლო პროცესში და სკოლამ მისთვის მიმზიდველობა არ დაკარგოს, უნდა ვეცადოთ, შევუქმნათ მას სოციალურად კომფორტული გარემო, დავეხმაროთ იმ მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებაში, რომლებიც მნიშვნელოვანია სწავლისადმი დადებითი დამოკიდებულების გამოსამუშავებლად. მართალია, ადვილი არ არის, მაგრამ სავსებით შესაძლებელია. ამ შემთხვევაში სასწავლო პროცესი ბავშვისთვისაც და ჩვენთვისაც გაცილებით საინტერესო და მიმზიდველი გახდება.

სკოლამდელი განათლება საქართველოში

მიერ

admin

20 თებერვალი, 2015 - 01:00

საქართველოში ბოლო ათი წლის განმავლობაში განათლების სხვადასხვა საფეხურებს შორის სკოლამდელი განათლების სფეროს რეფორმები ყველაზე ნაკლებად შეეხო. მიუხედავად სხვადასხვა დონეზე არსებული ცალკეული ინიციატივებისა, სისტემა მთლიანობაში კვლავ ვერ პასუხობს მართვასთან, ხარისხთან და ხელმისაწვდომობასთან დაკავშირებულ გამოწვევებს.

სკოლამდელი განათლება (არსებული კანონმდებლობის მიხედვით 2 თვიდან 6 წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის) საქართველოში არ არის სავალდებულო. შესაბამისად, სახელმწიფო არ იღებს პასუხისმგებლობას თითოეული ბავშვისთვის უზრუნველყოს სკოლამდელი განათლება. ქვემოთ მიმოვიხილავთ საქართველოში სკოლამდელი განათლების მოკლე ისტორიას და დღეს არსებულ ძირითად პრობლემებს.

სკოლამდელი განათლების მოკლე ისტორია საქართველოში

დამოუკიდებელმა საქართველომ მემკვიდრეობით ცენტრალიზებული სკოლამდელი განათლების სისტემა მიიღო, რომელიც გულისხმობდა 2-დან 6 წლამდე ბავშვების განათლებასა და აღზრდას. ის არ იყო სავალდებულო, თუმცა მოიაზრებოდა, როგორც დაწყებითი საფეხურისთვის მოსამზადებელი ეტაპი. 1990-იან წლებში ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებმა უარყოფითად იმოქმედა სკოლამდელი განათლების სისტემაზეც. მკვეთრად შემცირდა სახელმწიფოს მიერ სკოლამდელი განათლების დაფინანსება, დაიხურა ბევრი საბავშვო ბაღი და სკოლამდელ განათლებაში ჩართულ ბავშვთა რაოდენობა განახევრდა. 1990 წელს არსებული 2454 ბაღიდან 1996 წელს დარჩა მხოლოდ 1253 ბაღი, ხოლო ბავშვთა რაოდენობა შემცირდა 200 000-იდან 83 000-მდე. მძიმე სოციალურ-ეკონომიკურ ფონზე შემცირდა მოთხოვნა სკოლამდელ განათლებაზე. თუმცა 2000-იანების შუა პერიოდიდან, გაუმჯობესებული ეკონომიკისა და განათლების დაფინანსების ზრდის ფონზე სკოლამდელ განათლებაზე მოთხოვნაც გაიზარდა. 2006 წლამდე სკოლამდელი განათლების მართვა ცენტრალურ დონეზე განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიერ ხდებოდა. 2006 წლიდან განხორციელდა სისტემის დეცენტრალიზაცია და სკოლამდელი განათლების სფეროს მართვა და დაფინანსება ადგილობრივი თვითმმართველობის პასუხისმგებლობის ქვეშ მოექცა. სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულ ბაღებთან ერთად ნელ-ნელა მომრავლდა კერძო საბავშვო ბაღებიც. მათი წილი ქვეყანაში არსებულ ყველა ბაღს შორის დიდი არ უნდა იყოს, თუმცა კერძო ბაღების შესახებ ზუსტი მონაცემები არ არსებობს.

დღეს საქართველოს თითოეული ქალაქი და მუნიციპალიტეტი დამოუკიდებლად მართავს მათ ტერიტორიაზე არსებულ სკოლამდელი განათლების დაწესებულებებს. ადგილობრივი თვითმმართველობა განსაზღვრავს კურიკულუმს, სტანდარტებს, თანამშრომელთა მოთხოვნებსა და სხვა მნიშვნელოვან რეგულაციებს. ცენტრალურ დონეზე არ არსებობს სკოლამდელი განათლების ხარისხის მინიმალური სტანდარტები, რომელთა შესრულება სავალდებულო იქნებოდა საქართველოს მასშტაბით თითოეული საბავშვო ბაღისთვის. 2010 წლიდან განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს დაეკისრა სკოლამდელი განათლების საფეხურისთვის სარეკომენდაციო მეთოდოლოგიური რესურსების შემუშავების ვალდებულება. 2008 წლიდან სამინისტრომ გაეროს ბავშვთა ფონდთან თანამშრომლობით შეიმუშავა და საქართველოს მასშტაბით საბავშვო ბაღებს გადასცა სხვადასხვა დამხმარე მეთოდოლოგიური მასალა და სარეკომენდაციო სტანდარტები. 2008 წელს გამოიცა განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის ბრძანება სკოლამდელი განათლებისა და აღზრდის ეროვნული მიზნების შესახებ. 2008-2009 წლებში შემუშავდა ადრეულ ასაკში 0-დან 6 წლამდე ბავშვების სწავლისა და განვითარების სტანდარტები. განვითარების სფეროების მიხედვით, სტანდარტებში წარმოდგენილია სწავლისა და განვითარების მიზნები სხვადასხვა ასაკობრივი ჯგუფისთვის, შესაბამისი ინდიკატორები და რეკომენდაციები აღნიშნული მიზნების მისაღწევად. 2010-2011 წლებში სამინისტრომ სტანდარტების საფუძველზე რამდენიმე სხვა რესურსიც შეიმუშავა.

მიუხედავად იმისა, რომ 2008 წლიდან განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრომ სკოლამდელი განათლების სფეროში განახორციელა რამდენიმე მნიშვნელოვანი პროექტი, მისი როლი სფეროს განვითარების პროცესში კვლავაც შეზღუდული რჩება. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ზემოაღნიშნულ ინიციატივებში სახელმწიფოს ბიუჯეტის წილი მინიმალურია, რაც მიუთითებს, რომ ცენტრალურ დონეზე სკოლამდელი განათლების განვითარების მიმართ ნაკლები ინტერესია. სავალდებულო მინიმალური სტანდარტის გარეშე მუნიციპალიტეტებში სკოლამდელი განათლების ხარისხი მნიშვნელოვნად განსხვავდება, რაც უთანასწორო პირობებში აყენებს ბავშვებს.

მიუხედავად ზემოაღნიშნული ძვრებისა ადგილობრივ და ცენტრალურ დონეზე, აგრეთვე არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ განხორციელებული წარმატებული პროექტებისა (მაგალითად კივიტას გეორგიკას ალტერნატიული ბაღები), სკოლამდელი განათლების სფეროში მრავალი პრობლემა გადაუჭრელი რჩება, რომელიც შეგვიძლია სამ ძირითად კატეგორიად დავყოთ:

ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკა – დღეს ეროვნულ დონეზე არ არსებობს სკოლამდელი განათლების განვითარების სტრატეგია. ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსში 2013 წელს შეტანილმა ცვლილებებმა გარკვეული „წესები” შექმნა კანონით სრულიად არარეგულირებულ სფეროში. მაგალითად, აიკრძალა სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებებში გადასახადის დაწესება; სკოლამდელი აღზრდის მომსახურების ხანგრძლივობა განისაზღვრა დღეში 9, 10 ან 12 საათით კვირაში ხუთი დღის განმავლობაში, გაკეთდა ჩანაწერი ზოგადი სანიტარიული და ჰიგიენური ნორმების დაცვის, სრულფასოვანი და მრავალფეროვანი კვებისა და ექიმის მომსახურების უზრუნველყოფის შესახებ. აღნიშნული ცვლილებების სავარაუდო პოზიტიური თუ ნეგატიური გრძელვადიანი შედეგების შესახებ მსჯელობა შორს წაგვიყვანს, თუმცა ცვლილებები იმედისმომცემია იმ მხრივ, რომ სკოლამდელი განათლების სფეროში სახელმწიფოს გაზრდილ ინტერესზე მიუთითებს. მიუხედავად ამისა, ცენტრალური ხელისუფლების როლი კვლავაც მინიმალურია როგორც სავალდებულო სტანდარტების დამტკიცების, ასევე მათი რეალობაში დანერგვის მხრივ. ხელისუფლების სხვადასხვა დონეებსა და უწყებებს შორის ეფექტურ თანამშრომლობასა და ერთიანი სტრატეგიის ჩამოყალიბებას ართულებს სკოლამდელი განათლების სფეროში მონაცემთა სიმწირე, რაც შეუძლებელს ხდის პრობლემების დეტალურ ანალიზს და ასუსტებს ეფექტიანი გზების ძიების შესაძლებლობას.

სკოლამდელი განათლების ხელმისაწვდომობა – 2013 წლის მონაცემებით 3-5 წლის ბავშვების დაახლოებით 35% სკოლამდელი განათლების მიღმაა დარჩენილი. საქართველოში ფიზიკურად არ არსებობს საკმარისი ბაღები იმისთვის, რომ უზრუნველყოს ადგილი ყველა ბავშვისთვის. ამასთანავე, სხვადასხვა მიზეზის გამო სკოლამდელი განათლებაზე ნაკლებად მიუწვდებათ ხელი სპეციალური საჭიროებების მქონე ბავშვებს, ეთნიკურ უმცირესობებს და სიღარიბეში მცხოვრებ ბავშვებს. მართალია, გადასახადის გაუქმებასთან ერთად გაიზარდა სკოლამდელ განათლებაში ჩართულობა, მაგრამ ყველაზე ნაკლები ზრდა ყველაზე ღარიბ ბავშვებს შორის შეინიშნება. სპეციალური საჭიროებების მქონე ბავშვებისთვის გარემო უმრავლეს შემთხვევაში კვლავაც არაადაპტირებულია, აღმზრდელები კი არ ფლობენ ცოდნასა და უნარებს თითოეული ბავშვის საჭიროებებისა და შესაძლებლობების შესაბამისი საგანმანათლებლო-სააღმზრდელო პროცესის წარმართვისთვის. ეთნიკური უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებულ რეგიონებში, განსაკუთრებით სოფლებში, საბავშვო ბაღების განსაკუთრებით მცირე რაოდენობაა.

სკოლამდელი განათლების ხარისხი – სკოლამდელი განათლების ხარისხს პირველ რიგში მაღალი კვალიფიკაციის მქონე მასწავლებელი განსაზღვრავს. სკოლამდელი განათლების აღმზრდელებისთვის საქართველოში პროფესიული განვითარების შესაძლებლობები თითქმის არ არსებობს. სხვადასხვა კერძო და არასამთავრობო ორგანიზაციების მიერ შეთავაზებული ტრენინგები, როგორც წესი, ხანმოკლე და არათანმიმდევრულია. გარდა ამისა, არ არსებობს სკოლამდელი განათლების აღმზრდელის მოსამზადებელი უმაღლესი ან პროფესიული პროგრამები. სკოლამდელი განათლების ხარისხს აგრეთვე განსაზღვრავს ჯგუფის ზომა და ზრდასრულთა (აღმზრდელები და თანაშემწეები) რაოდენობა ჯგუფში. გაზრდილი მოთხოვნის გამო ჯგუფებში ბავშვთა რაოდენობა ხშირად ჯგუფის რეკომენდებულ ზომაზე ორჯერ მეტია (40-45 ბავშვი), ხელო ზრდასრულთა რაოდენობა ჯგუფში კვლავ ორია (რიგ მუნიციპალიტეტებში შედარებით მცირე ჯგუფებში მხოლოდ ერთი ზრდასრულიც გვხვდება). ხარისხის სხვა კომპონენტები უკავშირდება საბავშვო ბაღის ფიზიკურ და სოციალურ გარემოს, სწავლებისა და განვითარების ხელშეწყობის მეთოდებს, პროგრამასა და სხვას. მიუხედავად იმისა, რომ სგმ-ს სარეკომენდაციო მეთოდოლოგიურ რესურსებს და პროგრამულ სტანდარტებს გამოსცემს და აწვდის საბავშვო ბაღებს, მათი გახორციელება ბევრ სირთულეს უკავშირდება, რადგან არ ხდება აღმზრდელების და მეთოდისტების სისტემატური ტრენინგი, პროცესის მხარდაჭერა და მონიტორინგი.

სკოლამდელი განათლების სფეროს მოკლე მიმოხილვიდან ჩანს სექტორში არსებული პრობლემების მასშტაბი და კომპლექსურობა, რომელთა ეტაპობრივი გადაჭრა შესაძლებელი იქნება ეროვნულ დონეზე არსებული ერთიანი ხედვითა და სტრატეგიით. 2014 წლის დეკემბერში საქართველოს პარლამენტში განხორციელდა ადრეული და სკოლამდელი განათლების კანონპროექტის ინიცირება. კანონპროექტის განხილვა დაგეგმილია მიმდინარე წლის გაზაფხულზე და მის დამტკიცებაზე (და დამტკიცებული კანონის შინაარსზე) მნიშვნელოვნად იქნება დამოკიდებული საქართველოში სკოლამდელი განათლების სისტემის განვითარება მომდევნო წლებში.

ადამიანთა მრავალფეროვნება განათლებაში-„ვისი გორისა ვართ“

მიერ

admin

20 თებერვალი, 2015 - 01:00

ხშირად მიფიქრია, რომ უნდა არსებობდეს სახელმძღვანელო პატარებისთვის, რომელიც მოუთხრობდა, როგორ პლანეტაზე ცხოვრობენ, რატომ არ ცვივდებიან დედამიწიდან, სავარაუდოდ რამდენი ხნით არიან დედამიწაზე, როგორ ერიდონ შხამიან სუროს და ასე შემდეგ… ვისურვებდი ესაუბრათ მათთან კულტურის ფარდობითობის შესახებ. სხვა კულტურების შესახებ არაფერი ვიცოდი, სანამ კოლეჯში არ დავიწყე სწავლა, არადა პირველ კლასშივე უნდა მესწავლა. პირველკლასელმა უნდა იცოდეს, რომ მისი კულტურა, არ არის რაციონალური გამოგონება; რომ არსებობს ათასობით სხვა კულტურა; რომ ყველა კულტურა ფუნქციონირებს რწმენის და არა ჭეშმარიტების საფუძველზე; რომ არსებობს ჩვენი საზოგადოების უთვალავი ალტერნატივა. კულტურის ფარდობითობა მომგებიანი და მიმზიდველია. ის იმედის წყაროც არის. ის ნიშნავს, რომ თუკი არ მოგვწონს, არ უნდა ვიცხოვროთ ისე, როგორც ვცხოვრობთ.

კურტ ვონეგუტი

ამას წინათ სამარშრუტო ტაქსით ვმგზავრობდი. ქალბატონი ამოვიდა, მძღოლს მადლობა გადაუხადა, მალე ჩავდივარო და კიბეებთან მორიდებულად გაჩერდა. მალევე ჩავიდა. ჩავიდა და აღარ გაჩერდა წინა სკამზე მჯდარი ქალბატონი: „რას ამოდიოდა საერთოდ, რას გავს ეს უპატრონო, ნახე რა აცვია, ნახე-ნახე როგორ მიდისო…” კარგა ხანს გესლავდა შუქნიშანზე გაჩერებული სამარშრუტოდან ფეხით მიმავალს. თან გვერდით მჯდომ მამაკაცს ხელს ჰკრავდა, მისმინეო…

ადამიანთა განსხვავებულობის ცნობილი მკვლევარი კენეტ კუშნერი გვთავაზობს წყაროებს, რომელიც ინდივიდის კულტურულ იდენტობას („ვისი გორისაა”) უდევს საფუძვლად. მისეული თორმეტი წყარო სხვადასხვა ადამიანზე, სხვადასხვა დროს სხვადასხვაგვარ გავლენას ახდენს. მაგალითად, ადამიანმა შესაძლოა საკუთარი თავი ასე დაახასიათოს: „ახალგაზრდა, შეძლებული, სპორტული აღნაგობის მამაკაცი გერმანიიდან, რომელიც საქართველოს სოფელში მასწავლებლად მუშაობს”.

ასეთი დახასიათება პიროვნების კულტურული იდენტობის აღწერისთვის რამდენიმე წყაროს იყენებს:

Øახალგაზრდა (ასაკი);

Øშეძლებული (სოციალური კლასი);

Øსპორტული (უნარი);

Øგერმანელი (ეროვნება);

Øმამაკაცი (სქესი);

Øმასწავლებელი (სოციალური სტატუსი);

Øსაქართველოს სოფელი (გეოგრაფია).

თავის ცნობილ წიგნში „ადამიანთა მრავალფეროვნება განათლებაში: ინტერკულტურული მიდგომა” (მე-8 გამოც. McGraw-Hill, 2014), თვალსაჩინოდ წარმოგვიდგენს კულტურული იდენტობის წყაროებს.

ყოველი წყაროს ფარგლებში სოციალიზაციის სხვადასხვა „აგენტები” გვეხმარებიან საკუთარი თავის, როგორც ინდივიდების თვითგანსაზღვრაში. ისინი სხვადასხვაგვარ გავლენას ახდენენ თითოეულ ჩვენგანზე. კულტურის განსხვავებული წყაროები სხვადასხვა ხარისხით ყალიბდება სოციალიზაციის აგენტების სხვადასხვა კომბინაციით.

გთავაზობთ ორ მაგალითს:

1.ოჯახი (აგენტი) და საზოგადოება (აგენტი) შესაძლოა სოციალიზაციის მთავარი აგენტები იყოს, რომლებიც გვეხმარებიან საკუთარი კულტურის განსაზღვრაში. ოჯახსა და საზოგადოებას შესაძლოა გარკვეული წარმოდგენები ჰქონდეს, როგორ უნდა ვილაპარაკოთ (ენა, როგორც წყარო) სახლში და საზოგადოებაში, რას ნიშნავს სოფლელობა და ქალაქელობა (გეოგრაფიული საცხოვრებელი). სავარაუდოა, რომ ოჯახი და საზოგადოება აყალიბებს ჩვენს დამოკიდებულებას როგორც ენის, ისე გეოგრაფიული ადგილის მიმართ.

2.სოციალიზაციის თავდაპირველი აგენტები შესაძლოა, მედია და ეკლესია იყოს. მედიის საშუალებით ჩამოგვიყალიბდება წარმოდგენა, რას ნიშნავს იყო ახალგაზრდა, სპორტული და გერმანელი. სავარაუდოდ, ჩამოგვიყალიბდება დამოკიდებულება, რომლის მიხედვითაც კეთილდღეობასა და სოციალურ სტატუსს (აგენტები) დავუკავშირებთ ბედნიერებასა და წარმატებას. ეკლესიამ შესაძლოა პირველადი აგენტის როლი შეასრულოს და დაგვეხმაროს წარმოდგენების განსაზღვრაში, რა არის ფასეული სექსუალური ორიენტაციის (წყარო) თვალსაზრისით.

აგენტების ზემოქმედება, კუშნერის (Cushner, K., McClelland, A., & Safford, P. Human diversity in education: An integrative approach, 4th ed., 2003, Boston: McGraw-Hill) სქემის გარკვეული ადაპტაციით, ასე შეიძლება წარმოგვიდგინოთ:

სქემაზე ნათლად ჩანს, რომ სხვადასხვა აგენტები ზემოქმედებენ როგორც ინდივიდზე, ისე ერთმანეთზე. ეს ზემოქმედება რთული და მრავალმხრივია, თანაც დროში ცვალებადი. მისი შემყურე შეიძლება შიშმაც შეგვიპყროს და, გარკვეული თვალსაზრისით, სიმშვიდემაც. შიში იმ პასუხისმგებლობის გამო, რომელიც ერთმანეთის წინაშე გვაკისრია ცალკეული „სააგენტოების” აგენტებს; როგორ შეიძლება ვერ ვიგუოთ ერთმანეთი განსხვავებულობის გამო და ერთი ხელის მოსმით მოვსპოთ.

ისე გავაბრაზოთ შემოქმედი, რომ Delete ღილაკზე ხელის დაჭერა ვაფიქრებინოთ….

სიმშვიდე კი იმის გამო, რომ „სააგენტოების” აგენტები ერთმანეთს ვყავართ – შეგვიძლია მხარში დავუდგეთ, დავეხმაროთ, გზა გავუნათოთ, დედამიწელობის ტვირთი შევუმსუბუქოთ, მრავალფეროვნების სიკეთით დავტკბეთ და გავძლიერდეთ:

იმედია, მესამე კლასიდან სამოქალაქო განათლების სავალდებულო კურსის – „მე და საზოგადოება” – შეტანა ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლებში იმ სახელმძღვანელოს როლს შეასრულებს, რომელიც კურტ ვონეგუტს ჰქონდა მხედველობაში. კიდევ, იმედია, მალე გამოვნახავთ სახსრებს, რომ უფრო პატარებსაც ვასწავლოთ დედამიწელობის წესები…

https://coefaculty.valdosta.edu/jrernest/areaf/sources.htm

1...844845846...1,071 გვერდი 845 of 1,071

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე

21 იანვარი, 2025 - 10:39

ჟურნალ „მასწავლებლის“ თითოეული ნომრის მომზადებისას, ცხადია, ვფიქრობთ მასწავლებელზე და იმ საჭიროებებზე,რომელთა წინაშეც ის ახლა დგას. ვფიქრობთ მასწავლებელზე, რომელიც ჩვენგან დამოუკიდებლადაც ფიქრობს, როგორ მოემზადოს გაკვეთილისთვის, რა...

mastsavlebeli.geინტერნეტგაზეთი

mastsavlebeli.geინტერნეტგაზეთი

mastsavlebeli.geინტერნეტგაზეთი

დიალექტების სწავლება ტექნოლოგიების გამოყენებით

ვინ მიიღებს ოსკარს

პროფესიული განათლების მიღების შესაძლებლობები სპეციალური საგანმანათლებლო საჭიროების მქოდე მოზარდებისათვის

როგორ ვასწავლ(ი)ოთ, სიმდიდრე კარგია თუ ცუდი?

ინტერპრეტაცია და ისტორიული მოვლენების ვარიაციები

ტაიტიშა ინტუ…

როგორ შევუნარჩუნოთ ბავშვს სკოლისა და სწავლისადმი ინტერესი

სკოლამდელი განათლება საქართველოში

ადამიანთა მრავალფეროვნება განათლებაში-„ვისი გორისა ვართ“

ვიდეობლოგი

მასწავლებლის ბიბლიოთეკას ახალი წიგნი შეემატა- სტატიები განათლების საკითხებზე