საბავშვო ლიტერატურა დროსთან ერთად იცვლება – რას ვკითხულობდი მე, რას კითხულობდა ჩარლზ დიკენსი და რას კითხულობს ჩემი 12 წლის გოგონა? დროისა და სივრცის უცნაური გადაკვეთაა. მკითხველად ჩამოყალიბების გზა არ არის მარტივი, პირიქით, გაუვალ ტყეში სიარულს ჰგავს. ერთხელ ჩემმა მეგობარმა ნიკამ მითხრა, ჩვენი წინაპრების მიერ გაკვალულ მთის ბილიკებს ბალახებმა და ხეებმა გადაუარაო. კითხვაც მთის ბილიკებს მაგონებს – სხვების ნავალს, მერე მივიწყებულსა და აღმოსაჩენს, თუმცა, ახალი გზის მიგნებაც შესაძლებელია.
ხშირად ვუბრუნდები ბავშვობას. თითოეულ მოგონებას გულში ვინახავ და ვუფრთხილდები. ბავშვობაში წაკითხულმა წიგნებმა ჩემი ცხოვრება შექმნა. ამას ხშირად ვუმეორებ ჩემს შვილებსა და მოსწავლეებს, ჯერ რომ ვერ ხვდებიან ნათქვამის არსს და ვალდებულების მოხდის მიზნით მეთანხმებიან.
დროსთან ერთად საკითხავი ლიტერატურაც იცვლება. მესამე კლასში წავიკითხე „ბიძია თომას ქოხი“, რომელსაც ხელმეორედ 27 წლისა მივუბრუნდი და გამიკვირდა, როგორ შევძელი მისი წაკითხვა. თუმცა ახლაც მძაფრად მახსოვს პატარა ევას სიკვდილი. ჩემს ოთახში ვიჯექი და ცხარე ცრემლით ვტიროდი. ჩემი ძმის მეგობარი ამირანი გაოცებული მიყურებდა. რომ არა ეს ეპიზოდი, 8-9 წლის ლელას ცხოვრების ერთი დღე სამუდამოდ დაიკარგებოდა. ისიც უნდა აღვნიშნოთ, რომ თანამედროვე სამყაროში ნებისყოფა, რომლის გარეშე ადამიანები კითხვის სირთულეებს თავს ვერ გავართმევთ, ელვისუსწრაფესად ქრება.
ბავშვობის შთაბეჭდილებების გამოხმობა და ჩემი გოგონასთვის გაცნობა, კლასიკური რომანისადმი ინტერესის გაღვივება და მისთვის ზრუნვა – ეს ყოველივე გახდა მიზეზი „დავით კოპერფილდის“ წაკითხვისა და თეკლასთვის კითხვის სურვილის აღმძვრელი მეგზურის შექმნისა.
ამ წერილის ადრესატი ჩემი გოგონა თეკლაა, თუმცა, რადგან სტატიად უნდა იქცეს, ყველა მის თანატოლს მოვიაზრებ და მივმართავ.
თეკლა, დიდი იმედი მაქვს, ჩემი აზრები შენთვის საინტერესო იქნება და წიგნის წაკითხვის სურვილი გაგიჩნდება, თუმცა, თავიდანვე უნდა გაგიმხილო, რომ ცოტა მეშინია. ჩარლზ დიკენსმა „დავით კოპერფილდი“ 1850 წელს დაწერა. ზუსტად 171 წლის წინ. ამ წიგნში ასახული ეპოქა XXI საუკუნის ტექნოლოგიური სამყაროსგან განსხვავდება. პერსონაჟები ცხენებზე შებმული დილიჟანსით დადიან, ერთმანეთს წერილებს სწერენ, მამაკაცებს ფრაკები აცვიათ, ხოლო ქალებს – კორსეტიანი, გრძელი კაბები, თუმცა, შენ იმაშიც დარწმუნდები, რომ ამ სამყაროში არსებობს მარადიული ღირებულებები – სიკეთე, მეგობრობა, ზრუნვა, თავდადება, გულწრფელობა, სიმართლე, პატიება და ასევე არსებობს მანკიერებები – ბოროტება, ღალატი, სიძულვილი, ტყუილი, მლიქვნელობა, ორპირობა და მიუხედავად ზემოთ ჩამოთვლილი განსხვავებებისა, გრძნობათა აღზრდის საუკეთესო საშუალებად კაცობრიობას ლიტერატურა გამოუგონებია. შენ მიხვდები, რომ ლიტერატურა ჩვენში ზრდის კეთილსურნელოვან ხეს, რომელიც გულში იდგამს ფესვებს. შენ რომელი ხე გაგახსენდა ახლა? მე ბეღლორის ბექობზე მდგარი უზარმაზარი ნაძვი.
მოდი, დავიწყოთ და ნაბიჯ-ნაბიჯ მივყვეთ.
რატომ შევარჩიე ეს წიგნი?
მარისი ბებოს და პაპიკოს სახლის მისაღებ ოთახში, ე.წ. „ზალაში“, ყველაზე დიდ კედელთან კაკლის ხის დაჭიანებული კომოდი დგას. ორასამდე წლის უჯრების გამოხსნას დიდი ძალისხმევა სჭირდება. ის მარისი ბებოს ბებიამ, მატრომ, მე მაჩუქა. კახეთიდან ძლივს ჩამოვიტანეთ. მახსოვს, მატრო ბებოს როგორ ჰქონდა ჩაწყობილი გახამებული და საგულდაგულდ დაუთავებულ-დაკეცილი თეთრეული. ჩემს ბავშვობაში კედელთან კომოდის ნაცვლად უსახური თაროები იდგა. ერთ-ერთ თაროზე, ზურა ძიას ოთახთან ახლოს, საბავშვო წიგნები ეწყო. ჩვენს დროს არც ინტერნეტი იყო, არც მობილური ტელეფონები და კომპიუტერები გვქონდა, ამიტომ დროის მოსაკლავად წიგნებს შევაფარე თავი. ამ თაროზე მარისი ბებოს ერთ რიგად ჩაემწკრივებინა პრიალაყდიანი წიგნები, რომლის სერიის საერთო სახელი იყო „ბიბლიოთეკა ბავშვებისთვის“. ერთ-ერთს ლურჯი კანტი გასდევდა და ყდაზე დიდი ასოებით ჩარლზ დიკენსი ეწერა. მართალი გითხრა, ბევრი არაფერი მახსოვს ამ წიგნიდან ერთი ეპიზოდის გარდა – მთავარი პერსონაჟი ფანჯრის რაფაზე მოკუნტულა და გულნატკენი საკუთარ შიშებთან გამკლავებას ცდილობს. კიდევ მახსოვს საჭმელები, ძირითადად, ჩემთვის უცხო ტკბილეულობა, მაგალითად, სიტყვა „პუდინგი“ და კმაყოფილების განცდა, როცა მშიერი დავითი გემრიელად ნაყრდებოდა. ალბათ, მიხვდი მიზეზს. 90-იანებში თითქმის ყველა ბავშვს გვშიოდა და პერსონაჟებთან ერთად დანაყრებაც კი დიდი სიამოვნება იყო ჩვენთვის. შენ თუ აკვირდები საჭმელების სახელწოდებებს წიგნებში? ვიცი, რომ ენიდ ბლაიტონის პერსონაჟების გავლენით ჯინჯერის ლიმონათის დაგემოვნებაზე ოცნებობ. კიდევ რა შეგიძლია გაიხსენო?
ალბათ, შეგიმჩნევია, წაკითხული წიგნების შინაარსი, ავტორისა და პერსონაჟთა სახელები რა მალე გვავიწყდება. ეს საგანგაშო სულაც არ არის. ბევრჯერ მითქვამს, თუკი წიგნზე საუბარი გვსურს, მაშინ არ უნდა დაგვეზაროს საინტერესო ადგილებისა და უცხო სიტყვების მონიშვნა, წიგნის შესახებ რეცენზიების წაკითხვა, ავტორის ბიოგრაფიის გაცნობა. შენთვის „დავით კოპერფილდის“ კითხვა მაისში დავიწყე. წიგნში ალაგ-ალაგ დაგხვდება მინაწერები, რომლებიც ჩემს ყოველდღიურობას ასახავს, ასევე მოკლე კომენტარები მოვლენებისა და პერსონაჟების შესახებ. კითხვა აგვისტოში განვაგრძე და მივხვდი, რომ კარგად აღარ მახსოვდა შინაარსი, ამიტომ ხელახლა წავიკითხე. ბოლოს ისევ ფურცელ-ფურცელ მივუბრუნდი და ამოვიწერე ყველაფერი, რაც წერილისთვის დამჭირდებოდა. ასე დაწვრილებით იმიტომ აღვწერ პროცესს, შენთვის პირად მაგალითად რომ იქცეს.
ჩარლზ დიკენსს უწერის სკოლაში დავუახლოვდი ხელახლა. შენ მაშინ 5 წლის იყავი. „ოლივერ ტვისტი“ ონში შევიძინე და პირველ ლიტერატურულ კაფეში წარვადგინე. მერე ყველამ წაიკითხა და შეიყვარა ობოლი და თავგადასავლებიანი ოლივერი. მერე „ნიკოლას ნიკლბი“, „პიკვიკ კლუბის ჩანაწერები“, „ორი ქალაქის ამბავი“ და „დიდი იმედები“ წავიკითხე. „დავით კოპერფილდი“ კი ყველაზე ხშირად მხვდებოდა ჩემი მეგობრების წერილებსა თუ რომანებში. ორი კურდღლის ერთად დაჭერა გადავწყვიტე – პირველი ის, რომ ჩემს ბავშვობას მივბრუნებოდი და მეორეც, შენთვის წამეკითხა, შესაბამისად, საკუთარი აზრი ჩამომყალიბებოდა ამ კლასიკური რომანისადმი.
მწერალი
Google-ის საძიებო ველში ჩაწერე ჩარლზ დიკენსი და სურათს დააკვირდი. XIX საუკუნის პორტრეტიდან შუახნის მამაკაცი ნაღვლიანი თვალებით გვიმზერს. „დავით კოპერფილდი“ რომ დაწერა, უკვე საკმაოდ ცნობილი მწერალი ყოფილა. ჩარლზ დიკენსი ინგლისელი მწერალია. რვაშვილიან ოჯახში დაიბადა. მამას ვალები ჰქონია, რის გამოც ციხეშიც კი მჯდარა. პატარა ჩარლზს მძიმე შრომა უწევდა თავის სარჩენად. ერთხანს ფეხსაცმლის საწმენდი საშუალების მწარმოებელ ქარხანაშიც უმუშავია. მისი რომანები ჟურნალ-გაზეთებში ნაწილ-ნაწილ იბეჭდებოდა. ხალხი მოუთმენლად ელოდა ამბის გაგრძელებას. დაახლოებით რომ წარმოიდგინო, პარალელი გაავლე სერიალების ყურებით გატაცებული უფროსი თაობის ადამიანებთან.
ჩარლზ დიკენსი აღწერდა ინგლისის საზოგადოების რეალურ ყოფას. ის ამხელდა საზოგადოებრივ უთანასწორობას, უბრალო ადამიანებს ახლოდან აცნობდა მკითხველს და ამ მხრივ ხელს უწყობდა თავისი ქვეყნის განვითარებას.
მის ბიოგრაფიაში მუდამ აღნიშნულია პირადი ცხოვრების ღრუბლიანი მხარე. ცოლთან ათი შვილი შეეძინა, შემდეგ კი გაშორდა. გირჩევ, მისი საქციელის განსჯისგან თავი შეიკავო, რადგან ცხოვრება იმაზე რთულია, ვიდრე წარმოგვიდგენია და ყველა ადამიანს აქვს თავისი წილი სიმართლე. ყველა შემდგომი სასიყვარულო ურთიერთობა იმდეგაცრუებით დასრულებულა.
„დავით კოპერფილდი“ ავტობიოგრაფიული რომანია. ჩარლზ დიკენსს ეპიზოდებსა თუ პერსონაჟების ხასიათებში თავისი ცხოვრებისეული გამოცდილება მიმოუბნევია. თავადაც ყველაზე მეტად „დავით კოპერფილდი“ ჰყვარებია.
წარწერა
წიგნების წარწერებს თუ აკვირდები? თუ ცდილობ, ამოიცნო, რა მოტივით წერდა ადრესანტი წარწერას? ამ ბოლო დროს წარწერები სევდას მგვრის, რადგან დროის ულმობელობას მახსენებს. ჩემი საყვარელი ადამიანების ხელწერა კი გულს სითბოთი მივსებს. წიგნზე, რომელიც უნდა წაიკითხო, 1989 წლის 12 ივლისს ანა ბებოს თავისი სამი ბიჭის სახელი დაუწერია. გახსოვს, როგორი ხელწერა აქვს შენს ბებიებს?
ყდა, ილუსტრაციები, სარედაქციო კოლეგია
ჩემი ბავშვობის წიგნებს ძალიან ცოტა და მინიმალისტური ილუსტრაცია ამშვენებდა. ერთი თვის წინ უწერის სკოლის „ჯადოსნური სამყაროს ოთახში“ რობინ ჰუდის ძველი გამოცემა აღმოვაჩინე. გადავშალე და ნაცნობმა ნახატმა შემომანათა – რობინ ჰუდს ხელში უჭირავს მერიენი. ეს იმდენად ამაღელვებელი იყო ბავშვობისას, რომ საათობით დავყურებდი. მხატვრის მიერ ასახული ილუსტრაცია უცნობ სამყაროსთან მაახლოებდა, უკვე გაზრდილს რომ უნდა განმეცადა.
კიდევ თენგიზ მირზაშვილის მინიმალისტური ორნამენტები და ფიგურები მახსოვს ქართული ხალხური ზღაპრებიდან. ვუყურებდი და მთელ ზღაპრულ სამყაროს ვხედავდი.
ილუსტრაციების „წაკითხვა“ ჩემს მოსწავლეებთან ერთად ვისწავლე. თითქოს აქამდე ვერც კი ვამჩნევდი ბევრ რამეს. შენ ჩემგან განსხვავებით დაკვირვებული თვალი გაქვს, თან ციფრული სურათ-ხატების სამყაროში ცხოვრობ და ეს ძალიან მომწონს. მიყვარს, როცა შენ ჩემზე მეტს და განსხვავებულად ხედავ.
ამ წიგნს ამშვენებს სულ რამდენიმე ილუსტრაცია, რომლის მხატვარი ჩემთვის უცნობი ნინო ზაალიშვილია. ძალიან მომწონს ოვალურ წრეში ჩახატული ლურჯ ფრაკში გამოწყობილი პატარა დავითი, რომლის ფონად ლონდონის უჩვეულოდ მზიანი ცა და ფერადი შენობები იკვეთება. ოვალის მიღმა სხვა პერსონაჟები არიან გამოსახულნი, ჩემი აზრით, ცილინდრის ფორმის შლაპიანი მამაკაცი დავით კოპერფილდია ცხოვრების სხვადასხვა ეტაპზე. მეორე ილუსტრაციაზე ადვილად ამოიცნობა დავითი დედასთან, მისის კოპერფილდთან, ერთად. ოთახის ინტერიერიც ძველებურია – ბუხრის თავზე პორტრეტი ჰკიდია, შანდალი, საათი და პატარა ჩაიდანიც ფიქრების ამშლელია. დავითს დედასთან ყოფნით ტკბობა დიდხანს არ დასცალდა. ალბათ, ამიტომ შეარჩია ეს ეპიზოდი მხატვარმა, რადგან მისის კოპერფილდს მწერალი დაჩაგრულ ქალად გვაცნობს, თუმცა მისი დედობრივი სინაზე და სიყვარული მომნუსხველია.
წიგნი გამომცემლობა „ნაკადულს“ ეკუთვნის. თავფურცელზე სარედაქციო კოლეგიაა დატანილი. სახელებსა და გვარებში რამდენიმე საყვარელი მწერალიც აღმოვაჩინე. მათ შენც იცნობ საპროგრამო მასალიდან, მაგალითად, რევაზ ინანიშვილი, არჩილ სულაკაური, გურამ პეტრიაშვილი, გივი ჭიჭინაძის ლექსებს კი პატარაობისას ხშირად გიკითხავდი.
ერთი სიტყვით, ჩემი მიზანია, წიგნზე დაკვირვებისკენ გიბიძგო. სანამ ის ჩვენამდე მოაღწევს, დიდ გზას გადის და ბევრი ადამიანის ფიქრსა და შრომას მოიცავს. მადლიერებით სავსე ფიქრები, რომლებსაც მათ გავუგზავნით, აუცილებლად გაიკვლევს გზას.
შენ რომელი ილუსტრაცია გახსენდება წაკითხული წიგნებიდან?
შესავალი წერილი
„წიგნი სიკეთისა“ – ასე ჰქვია წერილს, რომელიც რომანის დასაწყისამდე შემოგხვდება. მისი ავტორი ძალიან კარგი მწერალი, ოთარ ჩხეიძეა. ვფიქრობ, შესავალი წერილის წაკითხვა ამ ეტაპზე გაგიჭირდება და შეიძლება, რომანის კითხვის სურვილიც გაგინელოს. ჯერ ცოტა რთულია შენთვის ვრცელი საინფორმაციო ტექსტების კითხვა, თუმცა, ამის დროც მოვა, როცა ისინი დიდ სიხარულსა და სიამოვნებას მოგანიჭებს. მე კი ოთარ ჩხეიძის წერილი „წიგნი სიკეთისა“ რამდენჯერმე წავიკითხე. როგორც სათაურიდან მიხვდი, ავტორი „დავით კოპერფილდს“ სიკეთის წიგნს უწოდებს და ეს ისეთი ზუსტი შეფასებაა, ვერაფერს დავუმატებ. აქვე გამოყოფს ორ პერსონაჟს – სტირფორდსა და ური ჰიპს და მსჯელობს მათი ბნელი მხარეების სივერაგეზე.
მთარგმნელი
ოთარ ჩხეიძის წერილიდან ასევე ვიგებთ მთარგმნელის – ქეთევან-ბაქრაძე ინგოროყვას – შესახებ. ქალბატონ ქეთევანს წიგნი 1934 წელს უთარგმნია, თითქმის ასი წლის წინ და ეს ლექსიკასაც (სიტყვებს) ეტყობა. გიფიქრია თარგმანის შესახებ? წარმოიდგინე, როგორი დიდი და შრომატევადი საქმეა. მე ყოველთვის ვაკვირდები მთარგმნელთა სახელებსა და გვარებს. ჩემი აზრით, ისინი განსაკუთრებული ადამიანები არიან და მკითხველის სიყვარულს იმსახურებენ.
ალბათ, დაგაინტერესა რატომ აქვს მთარგმნელს ორი გვარი? ოთარ ჩხეიძე წერილის ბოლო აბზაცში წერს, რომ ქალბატონი ქეთევანი ცნობილი ფილოლოგის, ძველი ქართული საგალობლებისა და ტექსტების მკვლევრის, პავლე ინგოროყვას მეუღლე ყოფილა. „პავლე ინგოროყვამ ორი თავისი ნაწარმოები უძღვნა ქალბატონ ქეთევანსა: „ჩახრუხაისძე. პოეტი. მოგზაური“, ადრეულ ხანებში, და „გიორგი მერჩულე“, ჭეშმარიტი შედევრი ისტორიულ-ფილოლოგიური კვლევისა, სიკვდილის შემდგომ“. – ამ ინფორმაციამ კვლევა-ძიებისკენ მიბიძგა. შევიძინე როსტომ ჩხეიძის წიგნი პავლე ინგოროყვას შესახებ და რომ იცოდე, თეკლა, რა საოცარი ამბები წავიკითხე! საქმე ის არის, რომ სტუდენტობისას ხშირად ვკითხულობდი პავლე ინგოროყვას ნარკვევებს, მაგრამ ახლა დიდი გულისტკივილით გაგიმხელ, რომ გულგარეთ ვკითხულობდი თურმე. შეიძლება, ასაკის გამო ან შეიძლება, არავინ გამიწია მეგზურობა მის დასაფასებლად. ის იყო უდიდესი მეცნიერი, საქართველოზე თავდავიწყებით შეყვარებული ადამიანი. მონაწილეობდა ჩვენი ქვეყნის საზღვრების დადგენაში. მან გამოიკვლია ძველი ქართული ტექსტები და გზა გაგვიკვალა ძველი ქართველი მწერლებისკენ, მათი ნაშრომების ახლებური გააზრება შემოგვთავაზა.
პავლე ინგოროყვას ძალიან ჰყვარებია ქალბატონი ქეთევანი. იმდენად ძლიერად ჰყვარებია, რომ, როცა ქალბატონი ქეთევანისგან უარი მიუღია, საკუთარი თავისთვის ზიანიც კი მიუყენებია – სხეულში ტყვია დაუხლია. საბედნიეროდ, გადარჩენილა, მაგრამ ტყვია ჩარჩენია და სიყვარულის ნიშნად მთელი ცხოვრება უტარებია. ტრაგიკული სიყვარული გარკვეული დროის შემდეგ ბედნიერად დასრულებულა – პირველ ქმართან დაშორების შემდეგ ქალბატონი ქეთევანი ცოლად მოუყვანია პავლე ინგოროყვას და მთელი ცხოვრება დიდ მეგობრობას უწევდა თურმე.
ქალბატონ ქეთევანს სხვა ქალებისგან განსხვავებული გზა აურჩევია – შვილის გაჩენაზე უარი უთქვამს, რათა ქმრის სამეცნიერო მუშაობისთვის ხელი არ შეეშალა. 1934 წელს გასაკვირია ქალი მთარგმნელი. განა მაშინ არ იყვნენ ქალები, რომლებიც სწავლობდნენ და საყვარელი საქმიანობით იყვნენ გატაცებულნი, მაგრამ ამ გადასახედიდან მათი მიზნები, არჩევანი, სურვილები გასაკვირი და დასაფასებელია. ქალებს კაცებისგან განსხვავებით ყოველთვის მეტი შრომა უწევდათ, რადგან პასუხისმგებლობა ოჯახურ საქმიანობაზე, შვილების მოვლასა და აღზრდაზე ძირითადად მათ ეკისრებოდათ.
სათაური
კვლევა-ძიებისას მეც პირველად შევიტყვე, რომ წიგნის სრული სათაური ყოფილა – The Personal History, Adventures, Experience and Observation of David Copperfield the Younger of Blunderstone Rookery (Which He Never Meant to Publish on Any Account), თუმცა დიდ ბრიტანეთსა თუ სხვა ქვეყნებში ყველა „დავით კოპერფილდად“ იცნობს. აქვე ყურადღება უნდა გავამახვილოთ სახელის თარგმნაზე. წესით, „დევიდი“ პირდაპირ უნდა იყოს გადმოტანილი ქართულ თარგმანში. სავარაუდოდ, რადგან ქართული რეალობისთვის „დავითი“ უფრო ნაცნობი სახელია, მთარგმნელმაც „დევიდის“ ნაცვლად ამიტომ შეარჩია.
გამიზიარე შენი ფიქრები სახელის თარგმნის შესახებ.
სიუჟეტი
შეგახსენებ, სიუჟეტი – მოვლენათა განვითარებას გულისხმობს. ამბავი დავითის დაბადებიდან იწყება, მოიცავს მის ბავშვობას, მოზარდობისა და ზრდასრულობის ნაწილს. ჩარლზ დიკენსის ეპოქაში გავრცელებული იყო მთავარი გმირის ცხოვრების აღწერა. შენ ხომ არ გახსენდება მსგავსი წიგნი? შენთვის ალბათ ყველაზე საინტერესო იქნება დავითის ბავშვობის, სკოლისა და პირველი სიყვარულის ამბები, შემდეგ შეიძლება ცოტა მოიწყინო, მაგრამ ერთ მინიშნებას გეტყვი – ამ რომანში არაფერი ხდება შემთხვევით. ყველა ამბავი საოცარი ოსტატობით სიმბოლურად არის ერთმანეთთან გადაჯაჭვული, ამიტომ, გთხოვ, დიდი ყურადღებით წაიკითხო ბოლომდე.
მთხრობელი თავად დავით კოპერფილდია. ის პირველ პირში გვიამბობს თავისი ცხოვრების ამბებს, დროდადრო ჩერდება და აფასებს განვლილ გზას.
თხრობას საინტერესოს ხდის მხატვრული ხერხი – იუმორი და თვითირონია, ასევე სიღრმისეული დიალოგები.
შევეცდები მოკლე შინაარსი იმგვარად გიამბო, რომ პირად აღმოჩენებსა და დაკვირვებებში ხელი არ შეგიშალო.
დავითის მამა შვილის დაბადებამდე გარდაიცვალა. პირველივე გვერდებზე კოპერფილდებს ეწვევათ პაპიდა – ბეტსი ტროტვუდი, რომლის გამოჩენა ახალგაზრდა ქვრივსა და მკითხველს ერთდროულად სცემს თავზარს. ოჯახს საშინაო საქმეებში მოსამსახურე მისის პეგოტი ეხმარება. დავითის ბავშვობაც დედასა და მისის პეგოტის მზრუნველობის ქვეშ ჩაივლიდა, რომ არა დავითის დედის გადაწყვეტილება – ის მისტერ მორდსტონს – სასტიკ, უსულგულო, ანგარებიან მამაკაცს – მისთხოვდა. მისტერ მორდსტონთან ერთად სახლში, რომელსაც ულამაზესი სახელი – „ბლონდერსტონის ჭილყვავები“ – ჰქვია, მისი დის, მისის მორდტსონის, პირქუში წესები გაბატონდება. დავითის დედა სრულიად უმწეო აღმოჩნდება და-ძმის სიმკაცრისა და უსამართლობის წინააღმდეგ. დავითს გაგზავნიან სალემის სასწავლებელში, რომელიც მაშინდელი სკოლის ზოგადი სახეა. XIX საუკუნის ინგლისში, ისევე როგორც საქართველოში, სკოლაში გაბატონებული ყოფილა ჩაგვრა, მასწავლებლები სცემდნენ ბავშვებს, მოვლენებს აბუქებდნენ და „დამნაშავეებს“ სამარცხვინოწარწერებიან დაფას ჰკიდებდნენ. მოდი, აქ შევჩერდები და დავითთან ერთად სალემის სასწავლებელში დაგტოვებ.
