„ყველა ცხოველი თანასწორია (შემდეგ დაემატა: მაგრამ ზოგი უფრო თანასწორია, ვიდრე სხვები)“.
ჯორჯ ორუელი
რამდენიმე დღის წინ პორტალ edu.aris.ge-ზე წავიკითხე, რომ „ზოგადი განათლების შესახებ საქართველოს კანონში“ შესაძლოა ცვლილებები მოხდეს. „საკანონმდებლო ცვლილების განმარტებით ბარათში აღნიშნულია, რომ, კანონპროექტის მიხედვით, საქართველოს მთავრობას მიენიჭება უფლებამოსილება, დაამტკიცოს შესაბამისი მიზნობრივი პროგრამის ფარგლებში კერძო სკოლების დაფინანსების წესი და პირობები. ამის საფუძველზე, საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს მიეცემა შესაძლებლობა დააფინანსოს კერძო სკოლები“, – ვკითხულობთ საიტზე. ამას ეთანხმებიან როგორც განათლების სამინისტროში, ისე პარლამენტის განათლებისა და მეცნიერების კომიტეტშიც, სადაც მხარიც დაუჭირეს ცვლილებებს.
კერძო სკოლები აქამდე სახელმწიფოსგან იღებდნენ და იღებენ ერთ მოსწავლეზე გაცემულ ვაუჩერულ დაფინანსებას, გარდა იმისა, რომ მათ მომსახურების ხარისხისა და ინკლუზიურობის მიხედვით დაწესებული აქვთ გადასახადები.
საქართველოს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს საიტზე mes.gov.ge მიმდინარე პროგრამების ჩამონათვალში შედის „საჯარო სკოლის მოსწავლეთა ტრანსპორტით უზრუნველყოფის“ პროგრამაც, რომლის აღწერაშიც მითითებულია, რომ 2013 წლიდან ტრანსპორტი ემსახურებოდა 335 საჯარო სკოლის 15174 მოსწავლეს, ხოლო 2015-12016 წლების შემოდგომის სემესტრში ეს რიცხვი 1123 სკოლის 64210 მოსწავლემდე უნდა გაზრდილიყო. როგორ განხორციელდა პროექტი, ამის შესახებ ინფორმაცია განახლებული არ არის, თუმცა ჩვენ, სკოლის მასწავლებლებმა, მშობლებმა, ვიცით, რომ ძალიან ბევრი სოფლის მოსწავლეებსა და სკოლებს, რომლებიც მათ ემსახურებიან, სჭირდებათ ტრანსპორტო სამცხე-ჯავახეთში, მაღალმთიან აჭარაში.
რაიონების სკოლებს, დაფინანსების დღევანდელი სისტემის მიხედვით, აქვთ საიმისო თანხა, რომ, ქვეყნის ეკონომიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე, მეტ-ნაკლებად წარმართონ სასწავლო პროცესი, მაგრამ ვერ არემონტებენ საკლასო ოთახებს, სპორტდარბაზებს, დერეფნებს, საპირფარეშოებში ელემენტარული ჰიგიენური ნორმებიც კი არ არის დაცული. ამ დროს განათლების სამინისტროსა და კომიტეტში საუბრობენ თანაბარ დაფინანსებაზე კერძო და საჯარო სკოლებთან მიმართებით.
გამოდის, რომ სახელმწიფო ათანაბრებს გაცემულ სიკეთეებს – თანხებს, თუმცა იღებს სრულიად განსხვავებულ, არათანაბარ და დისკრიმინირებულ შედეგს: კერძო სკოლის მოსწავლეები, რომელთაც აქვთ ყველა სასკოლო ინვენტარი და საგანმანათლებლო რესურსი, დამატებით მიიღებენ დაფინანსებას და ეს თანხა მოაკლდებათ საჯარო სკოლის მოსწავლეებს, რომლებსაც ისედაც თითქმის არაფერი აქვთ. უფრო მეტიც – ამ თანხებს კერძო სკოლების მოსწავლეები კი არ მიიღებენ, არამედ სკოლების მფლობელები.
განათლება, რა თქმა უნდა, პროდუქტია, რომელსაც მასწავლებელი ყიდის და ამაში ხელფასს იღებს. განათლებას ყიდის კერძო სკოლაც მასწავლებლების მეშვეობით, უფრო სწორად, ის ყიდის შესაძლებლობას – უკეთეს გარემოში უკეთესი განათლების მიღების შესაძლებლობას, თუმცა სახელმწიფოს მხრივ ამ მიდგომის წახალისება თავისუფალ, ლიბერალურ ბიზნესგარემოსა და ინტერესებზე ზრუნვა კი არა, უგუნურებაა.
თანაბრობა გაცემული სიკეთეების ერთნაირად განაწილება კი არ არის, არამედ ისე განაწილება, რომ შედეგი იყოს მაქსიმალურად თანაბარი, ან, უფრო სწორად, თანაბარი იყოს შესაძლებლობები ამ შედეგის მისაღებად.
დღეს კი რას ვიღებთ? – გვაქვს სკოლები, რომელთა მოსწავლეები ყოველდღე ფეხით გადიან რამდენიმე კილომეტრს, არ აქვთ გათბობა, ნორმალური კომპიუტერული ტექნიკა, საგაკვეთილო პროცესში ვერ ხერხდება ტექნოლოგიების გამოყენება, მეორე მხარეს კი არის ძალიან კარგი საკლასო ოთახებით, ინვენტარით, საგანმანათლებლო რესურსებით აღჭურვილი კრეძო სკოლები, რომლებიც, კერძო გადასახადებთან ერთად (რომელთა რეგულაციაც ასევე არ ხდება და სკოლის მფლობელს შეუძლია, ასტრონომიული თანხა დააწესოს გადასახადად), ვაუჩერულ დაფინანსებასაც იღებენ. ამ შემთხვევაში არც კერძო სკოლის მოსწავლეები და მშობლები არიან დაცულნი –რეალურად მათაც კი ვერ და არ იცავს სახელმწიფო.
საბოლოო ჯამში, გამოდის ცვლილებები არა თანაბრობისა და კეთილდღეობისთვის, არამედ ჩაგვრისა და უთანასწორობისთვის და ვიდრე ბევრი კერძო სკოლის დირექტორი მდიდრდება მოსწავლეებისა და სახელმწიფოს ხარჯზე, სანაცვლოდ კი, ხშირ შემთხვევაში, საჯარო სკოლებზე არცთუ ბევრად უკეთეს განათლებას აძლევს მოსწავლეებს, დადიან ბავშვები სკოლებში რამდენიმე კილომეტრზე თოვლში, წვიმაში, ფეხით და ეძებენ ლოგიკას, რომელიც ჩვენი საზოგადოებისა და ხელისუფლებისგან ძალიან შორსაა გადამალული.
