ბესი ისევე მღეროდა საკუთარ ცხოვრებაზე, როგორც სხვები ავტობიოგრაფიას წერენ.

ამბობენ ხოლმე, რომ ამა თუ იმ ხელოვანის შემოქმედება უმეტესად ავტობიოგრაფიულია. ბესისთან მიმართებით ეს სიტყვები განსაკუთრებით სამართლიანია.

XX საუკუნის 20-იანი წლების დასაწყისში ამერიკის შეერთებული შტატების სამხრეთსა და სამხრეთ-აღმოსავლეთში ბესი სმითი უფრო და უფრო იხვეჭდა სახელს როგორც ბლუზის ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული შემსრულებელი, თუმცა საყოველთაო აღიარებამდე, „ბლუზის დედოფლობამდე“, ჯერ კიდევ შორი იყო. ბესი ბლუზის ბუმის დასაწყისში გამოჩნდა, როდესაც ამ ჟანრის მომღერლებზე ნამდვილი ნადირობა იყო გამოცხადებული. ძალზე იშვიათი გახლდათ შემთხვევა, როდესაც აფროამერიკელების მიერ გაღმერთებული შავკანიანი „ვარსკვლავი“ თეთრებს შორისაც უსაზღვრო პოპულარობით სარგებლობდა.

ტრამპლინი

სტუდია „კოლამბია რეკორდსის“ დირექტორმა ფრენკ უოკერმა, რომელმაც შემთხვევით მოისმინა ბესის სიმღერა, ახალორლეანელ კომპოზიტორს მისი პოვნა და ნიუ-იორკში ჩაყვანა სთხოვა. უოკერმა იგრძნო, რომ ბესის გულწრფელი ნამღერი მსმენელს აუცილებლად ააღელვებდა და არც შემცდარა – ბესის მიერ შესრულებულ ბლუზს ხომ არასოდეს ახლდა თან ყალბი პათეტიკა და გადაჭარბებული სენტიმენტალურობა.

ბესი სმითის პირველი ჩანაწერი 1923 წლის 17 თებერვალს გაკეთდა. წარმატება გრანდიოზული იყო – 6 თვის განმავლობაში არნახული რაოდენობის (მილიონამდე) ფირფიტა გაიყიდა, რამაც ბესი უმალ აქცია ვარსკვლავად. ახალგაზრდა ქალმა მასწავლებელს – მა რეინს მიბაძა და საკუთარი შოუთი გასტროლები გამართა ნიუ-იორკში, ჩიკაგოში, ბოსტონში, ფილადელფიასა და ამერიკის სხვა ქალაქებში.

ბესი სმითმა დიდების მწვერვალს იმ წლებში მიაღწია, როდესაც ფეხს იდგამდა შავკანიანების შოუბიზნესი. ეს იყო „მუსიკალური მატარებლების“, სპილენძის ჩასაბერი საკრავების, არ-დეკოს სტილის კაბებისა და კლაქსონიანი ავტომობილების ხანა.

ხელწერა

ბესი სმითის ბლუზი ტანჯული ადამიანის სულის სიღრმიდან ამოსული წუხილია. გარეგნულად უხეში მომღერლის ხმაში სცენაზეც და მის მიღმაც ფარული სევდა გამოსჭვიოდა. მასში ერთსა და იმავე დროს ისმოდა ძალა და სინაზე. სცენაზე ბესი, ჩვეულებრივ, ნელი ნაბიჯით გამოდიოდა, კიდეს უახლოვდებოდა და ფორტეპიანოს, დასარტყამი საკრავებისა და სპილენძის სურდინიანი საყვირის თანხლებით იწყებდა სიმღერას.

ბლუზის დედოფალი მსმენელებს გასაგებ და ნაცნობ ენაზე ესაუბრებოდა, ენაზე, რომელიც უშუალო და გულღია, ხანდახან – დაუხვეწავი და უხეში, მაგრამ ყოველთვის მგრძნობიარე იყო. მსმენელებს მომღერლის სიმბოლოები და ალეგორიები კარგად ესმოდათ. იმედი და სასოწარკვეთილება, სიხარული და ნაღველი, რომლებზეც ჰყვებოდა ბესი, მათთვის ისეთივე ახლობელი იყო, როგორიც დღისა და ღამის მონაცვლეობა.

საკუთარი სარკინიგზო ვაგონი

ბესიმ კარიერა ზანგების ჯურღმულებსა და მიყრუებულ სოფლებში დაიწყო, მისი დიდების პიკზე კი მაღალი წრის აღფრთოვანებულ წარმომადგენლებს საკონცერტო დარბაზები ვეღარ იტევდა.

როგორც ჭეშმარიტი ვარსკვლავი, ბესი გასტროლებზე საკუთარი სარკინიგზო ვაგონით დადიოდა. ეს იმიტომ, რომ შავკანიანებს არც ერთ პირველ კლასის ვაგონში არ უშვებდნენ.

ვაგონზე, ალბათ, ყველას გაგახსენდათ გლენ მილერის ჯაზორკესტრის მიერ შესრულებული „ჩატანუგა ჩუ-ჩუ“, რომელშიც საკრავები ოსტატურად გამოსცემენ მატარებლის ხმაურსა და საყვირის ხმებს.

ხასიათი

ბესი რთული პიროვნება იყო, თუმცა რბილი, გულითადი, მეგობრული და სიყვარულით სავსე. ცნობილია, რომ ნიუ-იორკში სახლი იმისთვის შეიძინა, რათა მის ღარიბ მეგობრებს ერთ ჭერქვეშ ცხოვრება შესძლებოდათ.

რეპერტუარი

ბესი სმითმა დიდი მუსიკალური მემკვიდრეობა დატოვა. კონტრალტოს ძლიერი ხმითა და ვნებით აღსავსე მანერით შესრულებული მისი ჩანაწერები შეგვიძლია სხვადასხვა ჟანრს მივაკუთვნოთ – ვოდევილიდან ბლუზამდე. ბესის ყოველი ჩანაწერი საყურადღებოა, მაგრამ ბლუზის ღრმად წვდომისთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ლუი არმსტრონგსა და ჯონ სმითთან ერთად შესრულებული ნამუშევრები. ალბათ, არ არის გასაკვირი, რომ ამგვარ ვარსკვლავურ შემადგენლობაშიც კი ბესი მსმენელთა ყურადღების ეპიცენტრში ექცეოდა, თუმცა ისიც სათქმელია, რომ ლუი არმსტრონგთან ერთად ჩაწერილმა სიმღერებმა საბოლოოდ გაამყარა ბესის როგორც იმ დროის ბლუზის საუკეთესო შემსრულებლის სტატუსი.

გავლენა

მუსიკალურ სამყაროზე ბესი სმითს განუზომელი გავლენა ჰქონდა. მას უამრავი მომღერალი ბაძავდა. ბლუზის შემსრულებელთა შემდგომი თაობებიც კი დედოფლის შემოქმედებით საზრდოობდნენ. მასთან სტილისტიკური კავშირი თითქმის ყველა ვოკალისტს ჰქონდა.

ლუი არმსტრონგი, რომელიც კარიერის დასაწყისში ბესის აკომპანირებას უწევდა, ამბობდა: „ბესის მანერა ყოველთვის მაღელვებდა. ხმაში არსებული უჩინარი ნოტების წყალობით მას იმგვარი ფრაზირება შეეძლო, როგორსაც ბლუზის ვერც ერთი მომღერალი ვერ ახერხებდა. ბესი ღრმად გრძნობდა ყოველივეს, რასაც მღეროდა. სიმღერაში მის მიერ ჩაქსოვილი გულწრფელობა მსმენელებს ნამდვილ აღმაფრენას ჰგვრიდა“.

გოსპელის დედოფლად აღიარებული მაჰალია ჯექსონი, რომლის ვოკალური სტილი (და არა რეპერტუარი) ბესის მოგვაგონებს, იხსენებს, როგორ იპარებოდა ხოლმე შინიდან, რომ ბესისთვის, რომელიც ახალი ორლეანის თეატრში მღეროდა, ქუჩიდან მაინც მოესმინა. მიუხედავად იმისა, რომ მაჰალიას ბლუზი არასოდეს შეუსრულებია, მასზე ბესი სმითის გავლენა უდიდესი იყო.

ამბობენ, რომ ბლუზის ვარსკვლავი ბილი ჰოლიდეი ახალგაზრდობაში მხოლოდ იმისთვის მუშაობდა ბალტიმორის სამეძავო სახლში, რომ იქ ფონოგრაფზე ბესის ფირფიტებისთვის მოესმინა.

მიმბაძველთა სიმრავლის მიუხედავად, ბესის გამეორება ვერავინ შეძლო. მასთან მუშაობას ისეთი მუსიკოსებიც კი დიდ პატივად მიიჩნევდნენ, როგორებიც იყვნენ ლუი არმსტრონგი, ფლეტჩერ ჰენდერსონი, კოულმენ ჰოკინსი, ბენი გუდმენი, ჩუ ბერი.

დაღმასვლა

20-იანი წლების ბოლოს ეკონომიკურმა კრიზისმა მთელი ამერიკა შეძრა და შოუბიზნესსაც დააჩნია კვალი. ამ პერიოდში ცვლილებას განიცდიდა მუსიკალური მოდა. ახალშემოჭრილი სვინგის გამო ბლუზის მიმართ ინტერესი თანდათან ცხრებოდა. სვინგის ეპოქასთან შეგუება ბესის არ გამოუვიდა და მისმა დიდებამაც გაუფერულება იწყო.

ბესის კარიერის დასრულებას სპირტიანი სასმელებისადმი ლტოლვამაც შეუწყო ხელი. 1928-1929 წლებში მომღერალი ერთადერთხელ გამოჩნდა ეკრანზე.

ბესის მხოლოდ მისი ნიჭის ყველაზე ერთგული თაყვანისმცემლები შემორჩნენ. 30-იანი წლების დასაწყისში ის უკვე აღარ გამოდიოდა ნიუიორკის, ჩიკაგოსა და ფილადელფიის დიდ საკონცერტო დარბაზებში – კვლავ სამხრეთის მტვრიან გზებზე, ერთი ქალაქიდან მეორეში ხეტიალი უწევდა.

წლები გადიოდა, იცვლებოდა როგორც შავკანიანების, ისე თეთრკანიანთა გემოვნება. ქალაქების აფროამერიკელი მოსახლეობა უფრო და უფრო შორდებოდა მშობლიურ ფოლკლორს – ბლუზის მასაზრდოებელ წყაროს. მას სწრაფი და ვირტუოზული მუსიკა სწყუროდა. შესაბამისად, ავანსცენაზე დიდი ჯაზორკესტრები (ბიგ ბენდები) გამოვიდნენ. სვინგი უფრო და უფრო სწრაფი ნაბიჯით მიიწევდა წინ. თუმცა საზოგადოებას ბესის სიყვარული არ განელებია, მის ბლუზს მოდისგან დამოუკიდებლადაც უსმენდნენ. სადაც არ უნდა გამოსულიყო, კონცერტები ყველგან ანშლაგით მიმდინარეობდა.

ბესის უკანასკნელი ჩანაწერი 1933 წლით თარიღდება. ეს თითქოს წარსულისადმი გაღებული უკანასკნელი ხარკი იყო.

ავტოკატასტროფა

ბესი სმითი 43 წლისა გარდაიცვალა საავტომობილო კატასტროფაში მიღებული უმძიმესი ტრავმების შედეგად. უბედური შემთხვევის მიზეზთა შესახებ არაერთი ურთიერთსაწინააღმდეგო აზრი არსებობს. ბევრი ამას რასიზმის პრობლემებთსაც უკავშირებს.

ჯაზის თანამედროვე მკვლევართა უმეტესობა, მათ შორის – კრის ალბერტსონი, ბესი სმითის დაღუპვის ასეთ ვერსიას გვთავაზობს: ავტოკატასტროფა მიყრუებულ სოფელში მოხდა და უახლოეს საავადმყოფოში ბესის გადასაყვანად ტრანსპორტი ვერ გამოიძებნა. მძიმედ დაშავებულმა ბლუზის დედოფალმა მოულოდნელად დატოვა სამყარო.

ბესი სმითის საფლავის ქვაზე წარწერა გვაუწყებს: „ბლუზის უდიდესი მომღერალი ამქვეყნად, რომელიც სიმღერას არასდროს შეწყვეტს“.

ჩატანუგას ღარიბ კვარტალში გაზრდილი პატარა გოგო ამერიკის ერთ-ერთ უდიდეს მომღერლად დარჩა ისტორიას. მისი სახელი ბლუზისა და როკ-ენ-როლის დიდების დარბაზშია აღბეჭდილი, ხოლო სამი გამორჩეული სიმღერა „გრემის“ დიდების დარბაზში იკავებს კუთვნილ ადგილს. 2002 წელს ბესი სმითის „Downhearted Blues“-ის ჩანაწერი აშშ-ს კონგრესის ნაციონალურ ბიბლიოთეკაში შევიდა როგორც ამერიკისა და მსოფლიოს კულტურული საგანძურის ნაწილი.

https://www.youtube.com/watch?v=go6TiLIeVZA

ეზოპეს ბიოგრაფიას თუ გადავხედავთ, ერთი საინტერესო ფაქტი მოგვხვდება თვალში. ცოტა უფრო შორიდან რომ დავიწყოთ, იმდროინდელ რომსა და საბერძნეთში რიტორიკა ძალიან პოპულარული იყო. ქვეყნების მეთაურებმა უამრავი ხალხის სისხლის ფასად მძლავრი სახელმწიფოები შექმნეს და დიდგვაროვან მოქალაქებს განცხრომით ცხოვრების საშუალება მისცეს, თუმცა უდრტვინველი ცხოვრება მოსაწყენი აღმოჩნდა და ვინაიდან ეს, როგორც საკუთარ თავს უწოდებდნენ, პატიოსანი მოქალაქენი განათლებულებიც ბრძანდებოდნენ, ვისაც გონება უჭრიდა – ფილოსოფიას მიჰყო ხელი, ვინც მუზას შეუამხანაგდა – ლექსებისა და პოემების, პიესებისა და სიმღერების თხზვით იკლავდა ხვაშიადს. თუ ნიჭთან ერთად საჭრეთელიც მოსდევდათ – მთელ დღეს ხარაჩოებზე ატარებდნენ და ხშირად ისეთ შედევრებს ქმნიდნენ, დღესაც რომ აოცებს მნახველს… მოკლედ, ჭკუა-გონებას ადრიდანვე დაედო ფასი, მაგრამ ყველა შეძლებული მოქალაქე ვერ დაიკვეხნიდა ნიჭიერებით, ამიტომ ბევრმა გამოსავალი რიტორიკაში პოვა: დადგებოდნენ ხალხმრავალ მოედნებზე და აფრქვევდნენ ბრძნულ აზრებს. თავის შექცევის ამ სახეობას ერთგვარი სპორტული ჟინიც ახლდა თან – ვისაც მეტი მსმენელი ჰყავდა, უფრო სახელოვნად მიიჩნეოდა. ცხადია, ენა და გონება ყველას ერთნაირად არ უჭრიდა, ამიტომ წარმატების მისაღწევად ათასგვარი ხრიკი გამოიგონეს, მათ შორის – ტაშის დამკვრელთა დაქირავებაც. იოლი ცხოვრება მაცდურია, ამიტომ ქალაქად თუ სოფლად ბევრმა გუთანსა და გრდემლს თავი მიანება და ტაშის კვრას შეუდგა. შეიძება ითქვას, ასე შეიქმნა პირველი „პოლიტიკური პარტიები“…

ეზოპეს დავუბრუნდეთ. ის მონა იყო და ამგვარ საჯარო თავყრილობებზე მუდამ თან ახლდა პატრონს, მაგრამ არცთუ იშვიათად ის უფრო იპყრობდა მსმენელთა ყურადღებას, ვიდრე მისი პატრონი. მაინც რატომ? ეზოპეს წამატების მიზეზი მარტო მისი გონიერება არ ყოფილა – ის ერთი მათგანი იყო, ვინც ტრიბუნის ქვეშ იდგა და თავაწეული შესცქეროდა ორატორს, ამიტომ საზოგადოებას მისი უკეთ ესმოდა, ვიდრე მისი პატრონის.

ეს წესი რიტორიკაში დღესაც აქტუალურია: თუ მომხსენებელს უნდა, მსმენელამდე მიიტანოს თავისი ნათქვამი, პირველი აუცილებელი პირობა ის არის, რომ აუდიტორიამ ის თავისიანად აღიქვას. სხვაგვარად მთელი მისი მონდომება ამაოდ ჩაივლის.

ეს დაუწერელი კანონი მოლეკულების იმპერიაშიც მოქმედებს.

დღეს ქსოვილის უამრავი საღებარი არსებობს. არც ბოჭკოების რაოდენობაა მცირე, მაგრამ ყველა ყველაფერს არ ღებავს. ქსოვილის შესაღებავად აუცილებელი პირობაა  საღებრისა და ბოჭკოს სტრუქტურათა მსგავსება. ბოჭკოს მოლეკულებმა „თავისიანად“ უნდა „აღიქვან“ საღებრის მოლეკულა, სხვაგვარად არ გაუღებენ გულის კარს და თავის სიღრმეში არ შეუშვებენ. უამისოდ კი საღებარი პირველივე გარეცხვაზე მოსცილდება ბოჭკოს ზედაპირს.

ძალიან ზოგადად ქსოვილის ბოჭკოები ორ დიდ ჯგუფად შეიძლება დაიყოს: ჰიდროფობურებად და ჰიდროფილურებად. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, ბოჭკოებად, რომლებიც „არ სველდება“ და ბოჭკოებად, რომლებიც ადვილად იღებს ტენს. პირველ ჯგუფს მიეკუთვნება ხელოვნური და სინთეზური ბოჭკოები, როგორიცაა, მაგალითად, ლავსანი და ნიტროცელულოზა. მეორე ჯგუფის ბოჭკოები ძირითადად ბუნებრივი წარმოშობისაა: შალი, ბამბა, სელი და სხვა.

ბუნებრივი ბოჭკოების ღებვისას საღებარი ქსოვილის ზედაპირზე წყალბადური ბმების საშუალებით მაგრდება. ჰიდროფობურ ბოჭკებში ამის შესაძლებლობა არ არსებობს. ამიტომ საჭირო გახდა სპეციალური კლასის საღებრების შექმნა. მათ დისპერსულებს (წყალში უხსნადებს) უწოდებენ. ჰიდროფობური ბოჭკოების შეღებვისთვის აუცილებელია ბოჭკოს წინასწარი გააქტიურება – მაღალ ტემპერატურაზე წამოდუღება. ამ დროს ბოჭკოს მოლეკულები ჯირჯვდება, მათ შორის მანძილი იზრდება და საღებრის მოლეკულას ბოჭკოს შრეებს შორის შეძრომის საშუალებას აძლევს. გაცივების შემდეგ ბოჭკოს მოლეკულები საწყის ფორმას იბრუნებს და საღებარი მის გისოსებს შორის რჩება მომწყვდეული. ასეთ ქსოვილებს რეცხვა ვერ აშინებს, დიდხანს რჩება შეღებილი და მათგან არც სხვა ქსოვილებს გადასდის ფერი. მაგრამ აუცილებლად უნდა დავიცვათ ნაწარმის იარლიყზე მითითებული რეცხვის რეჟიმი და ტემპერატურა. წინააღმდეგ შემთხვევაში ბოჭკოს მოლეკულები გაიწელება და დატუსაღებულ საღებარს გაქცევის საშუალებას მისცემს.

საღებრების ამ დიდ ამქარს ჰყავს ერთი მეტად ჭკვიანი წევრი, სახელად ინდიგო. ის წყალში არ იხსნება, ამიტომ ბუნებრივი ბოჭკოების შესაღებავად ვერ გამოვიყენებთ, მაგრამ ეს – მხოლოდ ერთი შეხედვით. სინამდვილეში ამ საღებარს ტრანსფორმაციის უნარი შესწევს. აღდგენისას იგი ფერს კარგავს და სტრუქტურას იმგვარად იცვლის, რომ ბამბის ბოჭკო თავისიანად მიიჩნევს, ამიტომ ინდიგოს მოლეკულები ადვილად აღწევს ცელულოზის გრძელი მოლეკულების შიგნით და მაგრდება. საკმარისია, უფერული ინდიგოთი შეღებილი ქსოვილი ჰაერზე გავკიდოთ გასაშრობად, რომ უკუპროცესი დაიწყება, ბოჭკოს მოლეკულებს შორის მანძილი შემცირდება და ლეიკო ინდიგო ჰაერის ჟანგბადის ზემოქმედებით ისევ ინდიგოს ფორმაში დაიჟანგება, შედეგად კი მივიღებთ რეცხვისადმი მედეგი მკაფიო შეფერილობის ბოჭკოს.

დღეს ტერმინ „ინდიგოს“ ადამიანებთან მიმართებით ცოტა სხვაგვარი კონოტაციით იყენებენ… ინდიგოს მოლეკულის უნარით აღჭურვილი მასწავლებელი, ჩემი აზრით, ყველაზე წარმატებული მასწავლებელი იქნება.

ისლანდიის ფართობი 103 300 კვ. კმ-ია. აქედან დაახლოებით 11 000 კვ. კმ ანუ 11% მყინვარებს უკავია, ხოლო 2 700 კვ. კმ – ტბებს. ქვეყანა ასევე მდიდარია ტყეებით, რომელთა საერთო ფართობი 1511 კვ. კმ-ს აღწევს. ზამთარში კუნძულის ცენტრალური ნაწილი იმდენად უკაცრიელი და უდაბურია და ისე წააგავს მთვარის ლანდშაფტს, რომ ნასამ თავის ასტრონავტებთან ერთად მთვარის ზედაპირზე გადასვლის გეგმა სწორედ აქ დაამუშავა.

ისლანდიას სახელი ნორვეგიელმა ვიკინგმა ფლოკმა დაარქვა – კუნძულის ნაპირებთან აისბერგების დანახვისას მან ამ ტერიტორიას „ყინულის მიწა“ (Ice land) უწოდა.

მართალია, ისლანდია ჩრდილოეთის ქვეყანაა, მაგრამ სინამდვილეში ზამთარში აქ არცთუ ისე ცივა, როგორც ჩვენ გვგონია. ჰაერის ტემპერატურა იშვიათად ჩამოდის -6 გრადუსზე დაბლა. სამაგიეროდ, ზამთარში ისლანდიაში ბნელა: 21 დეკემბერს, წლის ყველაზე მოკლე დღეს, აისი 10.30–ზეიწყება, ხოლო 16 საათზე მზე უკვე ჩასულია. ზამთრის გრძელ ღამეებს ზაფხულში გრძელი დღეები ცვლის – ივლისში მზე ისლანდიაში სულ რამდენიმე საათით ჩადის.

ზამთარში მზის სინათლის უკმარისობას ერთგვარად აკომპენსირებს ჩრდილოეთის ციალი. მასზე დაკვირვება გამუდმებითაა შესაძლებელი, ამიტომ რამდენიმე კვირის შემდეგ მას თითქმის აღარ აქცევენ ყურადღებას. ვინაიდან ზამთარში მზე აქ თითქმის არ ანათებს, რაქიტისა და მზის სხივების უკმარისობით გამოწვეული სხვა დაავადებების თავიდან ასაცილებლად ისლანდიელები თევზის ქონს იღებენ.

ისლანდიაში უმთავრესად სანაპირო ტერიტორიებია დასახლებული და ადამიანებიც ქვეყნის შიგნით უპირატესად სანაპიროს გასწვრივ მოგზაურობენ. ისტორიულად ისე მოხდა, რომ ისლანდიელები დასავლეთს კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილს ეძახიან, ჩრდილოეთს – ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილს, აღმოსავლეთს – აღმოსავლეთს, სამხრეთს კი – რეიკიავიკის რაიონს, ამიტომ გამორიცხული არ არის ლინგვისტური კაზუსები: ისლანდიელი, რომელიც კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთი ნაწილიდან ჩრდილო-აღმოსავლეთისკენ მიემართება, ამბობს, რომ ჩრდილოეთით მიემგზავრება, მაშინ როცა ფაქტობრივად აღმოსავლეთით მოძრაობს, ხოლო როცა კუნძულის სამხრეთ-დასავლეთი ნაწილიდან რეიკიავიკისკენ ანუ, ფაქტობრივად, ჩრდილოეთით მიდის, ამბობს, რომ სამხრეთისკენ უჭირავს გეზი.

ისლანდიის სავიზიტო ბარათი გეიზერების მდელოა. აქ დაახლოებით 7000 ცხელი წყარო მოჩქეფს, რომლებიც ჯამში 250 ჯგუფს ქმნის. ეს მსოფლიოში ფართობის ერთეულზე გეიზერების ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია. ისლანდიის სიამაყეა აქაურთა ნაციონალური სიმბოლო – ცისფერი ლაგუნა. ეს სრულიად უნიკალური გეოთერმული ტბაა, რომელიც ისლანდიის სამხრეთ-დასავლეთით, რეიკიანესოს ნახევარკუნძულზე მდებარეობს. ტბის წყლის ტემპერატურა მთელი წელი +37°С-ია. ტბის ფსკერი შავი ბაზალტური ქვიშითა და თეთრი ტალახითაა დაფარული. ყოველწლიურად ტბას 300 ათასზე მეტი ადამიანი სტუმრობს.

მსოფლიოს ყველაზე ფართო „მდუღარე“ მდინარე დეიდარტუნგუვერი რეიკიავიკიდან ჩრდილოეთით მიედინება. მისი საკმაოდ ცხელი წყლის ხარჯი წამში 225 ლ-ს შეადგენს.

ისლანდია ვულკანური წარმოშობის ყველაზე დიდი კუნძულია. თავად კუნძულზეც მრავლადაა ვულკანები, რომელთაგან 30 ბოლო ორი საუკუნის განმავლობაში ამოიფრქვა. 1963 წელს ისლანდიის სამხრეთ ნაპირებთან ვულკანური ამოფრქვევის შედეგად გაჩნდა კუნძული სერტსეი. ქვეყნის ყველაზე ცნობილი ვულკანია ეიიაფიატლაიუკუტლი. ალბათ საინტერესოა ის ფაქტიც, რომ დედამიწის მოსახლეობის მხოლოდ 1%-ს შეუძლია ამ სიტყვის სწორად წარმოთქმა.

ევროპის უდიდესი მყინვარი ვატნა-იოკული („მყინვარი, რომელიც წყალს იძლევა“) ისლანდიის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში მდებარეობს. მისი ფართობი 8.5 ათასი კვ. კმ-ია, რაც ევროპის ყველა მყინვარის ფართობთა ჯამს უტოლდება. ისლანდიის ყველაზე დიდი ტბაა დინგვალლავატნი, ხოლო უმაღლესი მწვერვალი – ჰვანნადალსჰნუკური.

ისლანდიაში მდებარე ჩანჩქერი დეტიფოსი ევროპის ყველაზე მძლავრი ჩანჩქერია: იქიდან წამში დაახლოებით 500 მ³ წყალი ვარდება. მისი შხეფები კილომეტრის მანძილზე ვრცელდება, მზიან დღეს კი ჩანჩქერს ცისარტყელა ამშვენებს.

ევროსაბჭოს სტატისტიკური მონაცემების თანახმად, სკანდინავიელების მიერ მოხმარებული ენერგიის 25%-ზე მეტი აღდგენადი წყროებიდან იწარმოება. შედარებისთვის გეტყვით, რომ ევროპის სხვა ქვეყნებისთვის ეს მაჩვენებელი საშუალოდ 6%-ია. ისლანდიელები უმთავრესად ენერგიის აღდგენადი წყაროების გამოყენებას ცდლობენ. გაზი და ბენზინი აქ მხოლოდ ავტომობილებისა და კატარღებისთვის გამოიყენება. ისლანდიაში ონკანში ადგილობრივი თერმული წყაროების წყალი მოდის, რომელიც სასმელად ვარგისია, ამიტომ კაფეებსა და რესტორნებში წყლის ფულს არ იხდიან. ცხელი თერმული წყაროების წყალს ლაყე კვერცხის სუნი სდის, რადგან გოგირდითაა მდიდარი. ცხელი თრემული აბაზანების მიღება რეიკიავიკელებისთვის განტვირთვისა და დასვენების ფორმაა.

ისლანდიის ნაპირებთან ნაპოვნია დედამიწის ყველაზე ხანდაზმული არსება – მოლუსკი, რომლის ასაკი მეცნიერებმა მის ნიჟარაზე რგოლების რაოდენობის მიხედვით დაადგინეს და აღმოჩნდა, რომ ის სულ რაღაც 405-410 ათასი წლისაა.

ისლანდია რესპუბლიკური მმართველობის ერთ-ერთი პირველი სახელმწიფოა, რითაც ისლანდიელები სამართლიანად ამაყობენ. პარლამენტი აქ X საუკუნიდან, უფრო ზუსტად, 930 წლიდან არსებობს და მსოფლიოში უძველესია. დღევანდელი პარლამენტი, ალტინგი (Alþingi), 63 წევრისგან შედგება, რომლებსაც 4 წელიწადში ერთხელ ირჩევენ. სახელმწიფოს მეთაური ქვეყნის პოლიტიკაზე გავლენას არ ახდენს. ისლანდიელები იმითაც ამაყობენ, რომ ევროპის პირველი და მსოფლიოში მეორე ქალი პრეზინდენტი სწორედ ისლანდიელი ვიგდის ფინბოგადოტირი იყო. ის 1980 წელს აირჩიეს და ამ პოსტზე 4 ვადის განმავლობაში – 1996 წლამდე დარჩა.

ისლანდია ერთ-ერთი ყველაზე მეჩხერად დასახლებული ქვეყანაა მსოფლიოში. აქ მხოლოდ 320 ათასი კაცი ცხოვრობს, ხოლო მეორე მსოფლიო ომამდე ქვეყნის მოსახლეობა სულ რაღაც 50 ათასს შეადგენდა. დემოგრაფიული პოლიტიკა აქ ბავშვის ცხოვრების ხარისხის ამაღლებისკენაა მიმართული და არა შობადობის გაზრდისკენ. მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი სანაპირო ზოლშია კონცენტრირებული (თითქმის ნახევარი დედაქალაქში ცხოვრობს), ხოლო კუნძულის შიდა რაიონები თითქმის დაუსახლებელია. ადამიანის სიცოცხლის საშუალო ხანგრძლივობა 80 წელია.

ისლანდიაში გვარის მაგივრად პატრონიმია ანუ მამის სახელის ანალოგი იხმარება. მამის სახელს ნაწილაკი „სონ“ (ვაჟი) ან „დოტირ“ (ქალიშვილი) ემატება. მაგალითად, Silia Palmarsdottir – სილია პალმარსის ქალიშვილი. ამიტომ ერთი და იმავე ოჯახის წევრებს სხვადასხვა გვარი აქვთ, რამაც უცხოელი შესაძლოა დააბნიოს. თუ მამა რაიმე მიზეზით არ აღიარებს მამობას, ბავშვი გვარის სახით მატრონიმს იღებს ანუ დედის სახელს იმავე ნაწილაკებს ამატებს.

ისლანდიას არ ჰყავს შეიარაღებული ძალები. მათ ფუნქციას გარკვეულწილად სანაპირო დაცვა ასრულებს. ისლანდიაში პოლიციებიც კი არ ატარებენ იარაღს. ქვეყანაში ყველაზე პოპულარული პროფესიებია მხატვარი, მუსიკოსი და დიზაინერი. ყოველი მეორე ბარმენი ან ოფიციანტი ცდილობს განათლების მიღებას შემოქმედებით სფეროში და, ამავე დროს, რომელიმე როკ- ან ფოლკჯგუფში უკრავს.

უკანასკნელი 1000 წლის განმავლობაში ისლანდიური ენა პრაქტიკულად არ შეცვლილა, ამიტომ დამწერლობაში გვხვდება ასოები, რომლებიც ინგლისურ ენაში არ არსებობს. ასე რომ, აქაურებს ადვილად შეუძლიათ ვიკინგების ძველი საგების ორიგინალში კითხვა. მშობლიურ ენასთან ერთად მათ იციან ინგლისურიც. ზოგიერთი მონაცემით, ისლანდიელები ყველაზე ნაკითხი ხალხია მსოფლიოში. ერთ სულ მოსახლეზე წიგნების რაოდენობით ქვეყანას პირველი ადგილი უკავია მსოფლიოში. ისლანდიელების საყვარელი გამოთქმაა: „თუ თქვენს ცხოვრებას აზრი აქვს, მაშინ მასში აუცილებლად იქნება წიგნები“.

კუნძულზე თითქმის არ არიან მტაცებლები და მღრღნელები, სამაგიეროდ, ნაპირებთან, გოლფსტრიმის თბილ წყლებში, უამრავი თევზია, ამიტომ თევზჭერა ისლანდიის ეკონომიკის უმნიშვნელოვანესი დარგია, ხოლო თევზის ექსპორტი – საგარეო ვაჭრობის ძირითადი რგოლი. მეთევზე ყველაზე მაღალანაზღაურებადი პროფესიაა. ამ ხელობის ხალხს უნივერსიტეტის პროფესორზე 5-ჯერ მეტი შემოსავალი აქვს.

ისლანდიაში ძირითადად თევზით იკვებებიან, ამასთან, ყველა კერძს უხვად ასხამენ მაიონეზს, მდოგვსა და კეტჩუპს. ისლანდია მსოფლიოში შაქრის ერთი-ერთი უდიდესი მომხმარებელია. აქ ასევე ძალიან უყვართ კოკა–კოლა. სამაგიეროდ, ისლანდიაში ვერ შეხვდებით მაკდონალდსის რესტორანს – უკანასკნელი 2008 წლის კრიზისის დროს დაიხურა.

ისლანდიის ეროვნული კერძი ჰაუკარლი ჩაშუშული გრენლანდიური ზვიგენის წვრილად დაჭრილი ხორცია. თუ ხორცს არ დაღეჭავთ და პირადაპირ გადაყლაპავთ, ამას კიდევ არა უშავს, მაგრამ თუ დაღეჭავთ, მაშინვე შარდის გემოს იგრძნობთ. საქმე ის არის, რომ გრენლანდიურ ზვიგენს არ გააჩნია შარდგამომყოფი გზები და მისი ხორცი მომწამლავ ამიაკს შეიცავს. ხორცი საჭმელად ვარგისი რომ გახდეს, მას სამი თვით ტოვებენ გამოსაშრობად სარდაფში ან მიწის ქვეშ.

სკანდინავიელები ისლანდიის ტერიტორიაზე IX საუკუნის დასაწყისში დასახლდნენ. დედაქალაქის დამაარსებლად ნორვეგიელი ვიკინგი ინგოლფურ არნარსონი მიიჩნევა. რეიკიავიკი მსოფლიოში ყველაზე ჩრდილოეთით მდებარე (ჩ. გ. 64 გრადუსი) მეგაპოლისია. სახელი მან გეოთერმული წყაროებიდან ამოფრქვეული აირების გამო მიიღო და ასეც ითარგმნება – „მბოლავი უბე“. რეიკივიაკის არქტიკული ბოტანიკური ბაღი მსოფლიოში ყველაზე ჩრდილოეთით მდებარე ბაღია. აქ არქტიკული ფლორის დაახლოებით 400 სახეობაა თავმოყრილი.

ისლანდია ევროპის ეკონომიკური ზონის (ЕЕА) და ევროპის თავისუფალი ვაჭრობის ასოციაციის (EFTA) აღიარებული წვერია. ისლანდიის ეკონომიკა უმთავრესად თევზჭერაზეა დამოკიდებული. მოსახლეობის დიდი ნაწილი თევზის მომპოვებელ დარგებსა და მასთან დაკავშირებულ საწარმოებშია დასაქმებული. მეურნეობის მნიშვნელოვანი დარგებია ზღვის პროდუქტების ექსპორტი და მეცხვარეობა. ცხვრების სულადობა ისლანდიაში 800 ათასს აღწევს. ზაფხულში მათ მთის საძოვრებზე ერეკებიან, შემდოგომაზე კი პონიზე ამხედრებული სოფლის ახალგაზრდობა ძაღლების თანხლებით ფარის საძებნელად მიდის, ცხვრებს აგროვებს და  პატრონებს უბრუნებს.

დღეს ქვეყანა ტურისტული ინდუსტრიის განვითარებასაც ცდილობს. ტურისტებს შორის მეტად პოპულარულია დაკვირვება ზვიგენებსა და ფრინველებზე, ასევე – სათავგადასავლო ტურიზმი და ველოტურიზმი, ჯომარდობა, ექსკურსიები მყინვარებსა და გეიზერების მდელოზე.

თითქმის ყველა ისლანდიელი ფეისბუკის მომხმარებელია. უკანასკნელი მონაცემებით, ისლანდია ყველაზე აქტიური ქვეყანაა სოციალურ ქსელში. მათაც კი, ვისაც ფეისბუქზე საკუთარი პროფილი არ აქვს, ადვილად იპოვით ინტერნეტის მეშვეობით – ქვეყნის ყველა მცხოვრები რეგისტრირდება სიატზე ja.is, სადაც მიუთითებს სახელს და გვარს, ტელეფონის ნომერს, მისამართს და იმ ადგილს რუკაზე, სადაც მისი სახლი მდებარეობს. ისლანდიის თითოეულ მოქალაქეს აქვს წვდომა მონაცემთა გენეალოგიური ბაზის საიტ Íslendingabók-თან, რომელიც, XVIII საუკუნიდან მოყოლებული, ყველა ისლანდიელის ნათესაური კავშირების შესახებ ინფორმაციას შეიცავს. ასეთი ბაზის შექმნა უმთავრესად ქვეყნის მოსახლეობის მცირერიცხოვნებამ და მიგრაციამ ფაქტორმა განაპირობა. ბევრი ახალგაზრდა ამ საიტს იმისთვის იყენებს, რომ დაადგინოს, რამე ნათესაური კავშირი ხომ არ აქვს თავის შეყვარებულთან, რათა თავიდან აიცილოს ინცესტი. საიტს ხშირად იყენებენ ცნობილ ადამიანებთან კავშირის დასადგენადაც. მაგალითად, თითოეულ ისლანდიელს შეუძლია გაიგოს, რომელი თაობის ნათესაური კავშირი აქვს ცნობილ მომღერალ ბიორკთან.

წყარო:
https://damselka.livejournal.com/31626.html

აპრილში  მოსწავლეებს „ბარონ მიუნჰაუზენის თავადასავალს“ ვუკითხავ და ტყუილის ფენომენზე ვსაუბრობთ. გრძელცხვირა და ულვაშებაწკეპილი ჩია ბერიკაცის ნაამბობზე გულიანად იცინიან, საუბარშიც განსაკუთრებული ენთუზიამით ერთვებიან.

ვაკვირდები და ვფიქრობ, გაზაფხულის დამსახურებაა ასეთი ხალისიანი განწყობა თუ მართლაც თავისებური  მისტიკა ახლავს აპრილს – სიცრუის, მასხრობისა და თამაშის ხასიათზე რომ გვაყენებს. ფაქტი ჯიუტია: განსხვავებული ეროვნების, რელიგიისა თუ  შეხედულებების ადამიანები შეთქმულებივით სწორედ აპრილში აღვნიშნავთ სიცილის, წითელი ცხვირის, გაუცინარი მზეთუნახავის, აპრილის გიჟის და ვინ მოთვლის,  სანქცირებული ტყუილის რამდენ გამოგონილ დღეს.

მიუნჰაუზენის ამბებით შთაგონებული ბავშვები გულახდილობის ხასიათზე დგებიან და როდესაც ვეკითხები, რა შემთხვევაში ამბობენ ტყუილს, ერთმანეთს პასუხის გაცემას არ აცდიან:

– როცა მეშინია, მასწ! როცა ვნერვიულობ! ბევრს რომ ვფიქრობ მერე! როცა არ ვიცი რა ვთქვა! ისე, უბრალოდ! როცა მინდა სიმართლე არ გაიგონ! შევეჩვიე და ვამბობ!  ზოგჯერ ტყუილი ჯობია, მასწ, თორემ სიმართლე რომ ვთქვა,  შეიძლება მეტი საყვედური მივიღო!

ერთი შეხედვით მარტივი ფრაზებია, მაგრამ ისეთი ცნობისმოყვარე გამოხედვა, აჩქარებული გულისცემა, ალალი მიმიკა და ჟესტიკულაცია ახლავს, წიგნის წაკითხვის ტოლფას განცდებს მიტოვებს.

ინტერესი მიმძაფრდება და კიდევ ერთ შეკითხვას ვაპარებ:  არავის გითქვამთ ტყუილი სხვის გასამხიარულებლად?

– როგორ არა მასწ, მაგრამ ეგ უკვე ტყუილი კი არა, გამოგონილი ამბავი იქნება!

და აი, სწორედ ასეთ მომენტში მეძლევა შანსი ბავშობას დავუბრუნდე, სკეპტიკურობის, კრიტიკისა და ირონიის გარეშე მივიღო ზღაპრები, მიამიტურად ვენდო  მიუნჰაუზენს, როდესაც ამტკიცებს: „სად მე და სად ტყუილი! ჩემისთანა მართლისმთქმელი კაცი დედამიწაზე არ დაიარებაო!“

სიცრუის პავილიონი

დამეთანხმებით ალბათ, რომ არსებობს წიგნები და ლიტერატურული გმირები, რომლებსაც ყველა იცნობს და მათ შორისაა  მიუნჰაუზენიც. ზოგს წიგნი წაუკითხავს, ზოგს ანიმაციური ან მხატვრულ ფილმი უნახავს, ზოგს კი უბრალოდ სმენია მის შესახებ. თუმცა,  პოპულარობის მიუხედავად ყველამ როდი იცის, რომ ფათერაკებიანი ბარონი რეალური პიროვნება იყო – სამხედრო პირი, მამაცი მეომარი, სახელგანთქმული მონადირე და კარგი მთხრობელი, სახელად კი იერონიმ კარლ ფრიდრიხ მუნჰაუზენი ერქვა. მის შესახებ დაწერილი მოთხრობების ავტორი კი XVIII საუკუნის გერმანელი მწერალი, პოეტი და ისტორიკოსი რუდოლფ ერიხ რასპე გახლავთ.

ბარონი მიუნჰაუზენი გერმანიის ქალაქ ბოდენვერდერში ცხოვრობდა. ომიდან რომ დაბრუნდა, ეზოში უზარმაზარი პავილიონი ააგო, რომელიც ნადირის ტყავებითა და ფიტულებით მორთო. ვახშმის შემდეგ პავილიონში მეგობრებისა და მეზობლების სასმელზე მიპატიჟება და საოცარი თავგადასავლების მოყოლა უყვარდა. გადმოცემის თანახმად, როლებში რომ  შეიჭრებოდა სახე წამოუჭარხლდებოდა და თავის მოდურ პარიკს აქე-იქით ატრიალებდა. გარშემომყოფების სიცილ-ხარხარს, დამცინავ  შეძახილებს არად აგდებდა და შეუსვენებლად ყვებოდა ჰაერში პეპლებივით მოფარფატე ქალებზე, კაცზე, რომელიც  თოკისგან განასკვული ყულფით მთლ ტყეს ერთ კონად კრავდა, ცალი ნესტოდან კი ისე უბერავდა, წისქვილის ფრთებს ატრიალებდა, მთვარის მეფისა და მზის იმპერატორის ომზე, ყველის კუნძულზე, სადაც ლუდისა და რძის მდინარეები მორაკრაკებდა და საკვირველად ზრდილობიან ხეებზე, სტუმრებს თავის დახრით რომ ემშვიდობებოდნენ, როგორ აჯირითა  მარხილში შებმული მგელი, როგორ ამხედრდა და დასეირნობდა ნახევარ ცხენზე, როგორ დაამარცხა ცოფიანი  ქურქი…

მალე ეს ამბები „მხიარული ადამიანების გზამკვლევში“ დაიბეჭდ. 1786 წელს კი რასპემ ლიტერატურულად დაამუშავა და წიგნად გამოსცა. ბარონი პოპულარული გახდა, ბოდენვერდერში მის სანახავად მოცლილი ადამიანების ნაკადი დაიძრა. ცნობისმოყარეების მოსაგერიებლად მიუნჰაუზენი იძულებული გახდა სახლის გარშემო დარაჯები დაეყენებინა.

დღეს ბოდენვერდერში მიუნჰაუზენის ძეგლი დგას, მის  ეზოს კი ისევ ამშვენებს  ძველებურ ყაიდაზე აგებულ-რესტავრირებული პავილიონი, რომელსაც ახლა „სიცრუის პავილიონს“ ეძახიან.

სასაცილოდ ყოფნის ფუფუნება ყველას როდი აქვს.

ძნელია, არ გაგეცინოს, როდესაც  მთვარიდან მომავალ ბარონს თოკი არ ყოფნის, გზადაგზა ჭრის, ერთმანეთზე გადანასკვამს და ისე უახლოვდება დედამიწას; ჯოხზე ცხენს მიაბამს, დილით თოვლი დადნება და ცხენი ეკლესიის სამრეკლოზე ჩამოკიდებული აღმოჩნდება; ცხენს იღლიაშ, კარეტას კი მხრებზე მოიგდებს და ისე განაგრძობს გზას; საკუთარ თავს ნაწნავში სწვდება, მოქაჩავს და ჭიდან ამოიყვანს.

– პატივცემულო ბარონო, თქვენ გვარწმუნებთ, რომ ადამიანი თავის თმას ხელს თუ ჩაავლებს, შეძლებს მაღლა აიტაცოს? – უკითხავთ მიუნჰაუზენისთვის, მას კი განუმარტავს, რომ „საღად მოაზროვნე თანამედროვე ადამიანი ვალდებულიც კი არის შიგადაშიგ ივარჯიშოს ამ ილეთზეო.“

რას ვიზამთ, ყველა როდი დავიკვეხნით ასეთი თავდაჯერებულობით, არც იმის ფუფუნება გვაქვს, მუდამ სხვის გამხიარულებაზე ვიფიქროთ და გვჯეროდეს, რომ „ადამიანების მთავარი უბედურება, მათ ზედმიწევნით სერიოზულობაშია. დიახ! ყველაზე მეტ სისულელეს დედმიწაზე სწორედ სერიუზული გამომეტყველების მქონე ადამიანები ჩადიან!“

აპრილის საკადრისი გაკვეთილი გრძელდება

ბევრ მოგზაურს სჩვევია თავს გადახდენილი ამბების გაზვიადება, თუმცა, როგორი დამოკიდებულება გვექნება  ზღაპრების, თავშესაქცევი ამბებისა და ფენტეზის მიმართ ეს ჩვენი პირადი საქმეა. ზოგს არ მოსწონს ან აღიზიანებს  მიუნჰაუზენისეულ არაკები, ვერც ასაკობრივ ცენზს ანიჭებს მის შესახებ დაწერილ წიგნს და ეს ფაქტიც საგონებელში აგდებს. სკეპტიკურ აუდიტორიას ბარონი თავიდანვე აფრთხილებს: „თუ თქვენს შორის არის ადამიანი, რომელსაც ეჭვი ეპარება ჩემს სიმართლეში, ბოდიშის მოხდით ვთხოვ დაგვტოვოს. მე მართალია ბევრ დაუჯერებელ ამბავს გიამბობთ, მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს, რომ ჩემს ისტორიებს ჭეშმარიტებასთან საერთო არ აქვს!“

აი, ასე მარტივად ირჩევს ავტორი საკუთარ მსმენელსა და მკითხველს.  ბავშვური მიამიტობის მისხალი თუ შეგვრჩენია, დავრჩებით და მოსწავლეებთან ერთად შევთანხმდებით, რომ მიუნჰაუზენი ალალ-მართალი ადამიანია. გახსოვთ ალბათ, „ყველის კუნძულში“ ერთი პასაჟი: მოგზაურებს, რომლებიც საკუთარ თავგადასავალს უსინდისოდ აზვიადებენ, თავდაყირა დაკიდებენ. ბარონი აღშფოთდება, მაგრამ დამსჯელებს როდი უსაყვედურებს, ცრუპენტელების საქციელს დაგმობს და დასძენს: „ჩემს ნაამბობში არც ერთი ტყუილი არ ურევია, ტყუილი მეჯავრება, ყველა ჩემს ახლობელს ყოველთვის ყველაზე მართალ კაცად მივაჩნდიო!“

– მე მჯერა მიუნჰაუზენის, მასწ!  მართლა წუხდა მატყუარების ხელმწიფეს და ტყუილების გუდას რომ ეძახდნენ, მეც არ მომეწონებოდა! დასცინიან, ის კი გულით იცინის, ესეიგი, ბედნიერია! მგონი, მართლა მოსძვრა თავი, მთვარეზეც იქნებოდა, ისეთი ყოჩაღია!  ზედმეტებიც მოსდის, მაგრამ ისე კარგად  ყვება, ვუჯერებ! მიუნჰაუზენი არ ტყუის, მასწ,!

ჩემი აზრით, ბარონის ნაამბობზე ადამიანების რეაქციით რასპე საშუალებას გვაძლევს უკეთ დავინახოთ საკუთარი თავი და ბავშვების ქცევასაც დავაკვირდეთ.

სახელოვანი ბარონი ირემს კლავს იმისთვის რომ  შამფურზე წამოაცვას და ზედ მისი შუბლიდან ამოსული ალუბლის ნაყოფისგან მოხარშული კომპოტი დააყოლოს. ნეტავ თუ გაიცინებენ მოსწავლეები, რას იტყვიან, მოიწონებენ ამგვარ გადაწყვეტილებას? მეორე შემთხვევაში სანადიროდ წასული მიუნჰაუზენი დათვს მოკლავს, გაატყავებს, მის ქურქს გადაიცვამს, თეთრ დათვებს გაუშინაურდებ, მერე  კი სათითაოდ ყველას ამოხოცავს. ვინ იფიქრებდა თანამოძმე ასეთი მუხანათი თუ აღმოჩნდებოდა! ნუთუ ამ შემთხვევაშიც მისაღებია სიცილი?  ბარონი გავკიცხოთ თუ არასწორ რეაქციაზე ვისაუბროთ?

ვინ იცის, რა ჩაიფიქრა რასპემ ორი საუკუნის წინ ამ ამბებს რომ წერდა! რაც არ უნდა იყოს აპრილის ერთი გაკვეთილი საკმარისი ნამდვილად არ აღმოჩნდა, მთხოვენ, შემდეგ გაკვეთილზეც  მივიტანო წიგნი, კიდევ წავიკითხოთ და დავხატოთ გასაოცარი ამბები. ინტერნეტში ილუსტრაციებსაც ვათვალიერებთ. ბევრი მხატვრის შთაგონების წყაროდ ქცეულა მიუნჰაუზენი.  ცხოვრებაში ძლიერი აღნაგობის, სრული, მრგვალსახიანი მამაკაცი ყოფილა. დაგრეხილულვაშიანი, გრძელცხვირა და ხმელი მოხუცი კი  ცნობილი ფრანგი გრაფიკოსის, გიუსტავ დორეს გონებამახვილური ილუსტრაციების ზეგავლენით დამკვიდებულა.

მას შემდეგ, რაც რასპეს წიგნმა სახელი გაითქვა, მიუნჰაუზენი იმ ადამიანების ეპითეტადაც იქცა, საკუთარ თავს არარსებულ თვისეებს რომ მიაწერენ. მედიცინაში კი „მიუნჰაუზენის სინდრომი“ ისეთ სიმულაციურ ქცევას ეწოდება, როდესაც პაციენტი აზვიადებს ან ხელოვნურად იწვევს ავადმყოფობის სიმპტომებს, რათა სამედიცინო კვლევა ჩაუტარონ.

ასე სრულდება ჩვენი გაკვეთილი, მიუნჰაუზენად (ან მომავალ რასპედ) ქცეული მოსწავლეები საკლასო ოთახს ტოვებენ და გაიძხიან: მშვენიერმა აზრმა გამიელვა თავში! დიდებული გადაწყვეტილება მივიღე! ყველაზე გულადი მე აღმოვჩნდი! ოჰ, სანადიროდ წავედი და ტყვია ისევ სახლში დამრჩა! აბა, შუბლი მომიშვირე, ალუბლის კურკა უნდა გესროლო, ვნახოთ, ხე თუ ამოგივა! სხვა ჩემს ადგილას დაიბნეოდა, მაგრამ მე ხომ იცით, მამაცი და მოხერხებული კაცი ვარ!

არც ისე დიდი ხანია იმ დროიდან გასული, როცა დედაჩემი ერთ პატარა, ძალიან პატარა ჯიხურში ჟურნალ-გაზეთებს ყიდდა და იქ თვიდან თვემდე აღებულ ჯამაგირს ჩვენი ინგლისურის სწავლაში იხდიდა. სახლში არაფერი მოჰყვებოდა: რასაც აიღებდა, ხელებში ჩაგვითვლიდა მე და ჩემს ძმას და ჩვენ კი ციმციმ მივარბენინებდით მასწავლებელთან თვის ბოლოს.

ყველაზე გულწრფელ აღსარებაში სათქმელი ერთი ისეთი ცოდვა მაქვს, რომელიც ადრე არავისთვის გამიმხელია, მაგრამ დრო რომ გადის, უფრო და უფრო მწარედ მეჭიდება გულზე.

აი, იმ სიცივესა და უიმედობაში ჩვენ რომ შენი იმედები ვიყავით, დედაჩემო, ზოგჯერ გვიღალატია კიდეც შენთვის. იმისთვის, რის გამოც სიმწრითა და წვალებით თავი გქონდა გადადებული, ზურგი გვიქცევია და ერთი-ორჯერ მეცადინეობა ისე გაგვიცდენია, სინდისს წამითაც არ შევუწუხებივართ. ვიცი, ალბათ გაიცინებ, რაღა დროსიაო, ლმობიერად იტყვი, მაგრამ იქიდან მომყვება ის ცხელება და ვერსად, ვერასდროს ვერ ამოვთქვი – წიგნებიც ხომ დავწერე და სადღეგრძელოებსაც ხმამაღლა ვამბობ, მაგრამ ყელში გაჩხერილი ეს ამბავი დღემდე ვერ ვაქციე სიტყვის კერძად.

ჰოდა, მაპატიე – მაპატიებ ალბათ. სულერთია, მე მაინც უნდა დაგიძახო ხოლმე, დროდადრო, ისე საჩქაროდ და ნაუცბათევად გავიხსენო ჩვენს თავს გადახდენილი ამბები, როგორც საჩქაროდ და ნაუცბათევად მოგიხმობ ჩემი ძნელად აღსაზრდელი შვილების მოთვინიერებაში დასახმარებლად. და შენ კიდევ, ერთ დაძახილზე, პირველივე სამარშრუტოთი გამოენთები ზუგდიდის ავტოსადგურიდან ბაგებამდე.

Piki – ტელეფონში ასე მიწერია და ხომ არის, მშობლები რომ აპროტესტებენ ხოლმე შვილებისგან შერქმეულ მეტსახელებს – დედაჩემს ისიც კი არასდროს უთქვამს, ხალხში მაინც ნუ დამიძახებო, რადგან როგორც ყველა ქართველ დედას, მასაც პირველი შვილის ყველა ჭკვიანური და ბრიყვული საქციელი ერთნაირად უყვარს.

დედაჩემი რამდენიმე წელი სკოლის ბუფეტში მუშაობდა – დილაუთენია, ექვსზე დგებოდა, ქადებს, ორცხობილებს, „ტარტალეტკებს“ აცხობდა და სკოლისკენ ხშირად მარტო ეზიდებოდა. სულ მიკვირდა, ამ ჩია ქალს საიდან ჰქონდა ასეთი სიმტკიცე, გამძლეობა და თავისი შესაძლებლობების რწმენა, რომ დღე-ღამეში ოთხი საათი ძილით და ყოველდღიური წვალებით ყველაზე რთული განსაცდელებისა და ხიფათებისგან გამოეთრია ოჯახი. მერე მივხვდი, რომ ბევრი ქართველი ქალის მსგავსად, ის ყველა შემთხვევაში არჩევანს ოჯახის სასარგებლოდ აკეთებდა საკუთარი განცდებისა და სურვილების უარყოფის ხარჯზე. მან უყოყმანოდ დაანება ერთ სამსახურს თავი, როცა შეატყო, რომ მცირეწლოვან შვილებს მისი ყურადღება უფრო სჭირდებოდათ (მამაჩემი უცხო ქვეყანაში იყო საშოვარზე, ბებია-ბაბუები სოფელში ცხოვრობდნენ). დარწმუნებული ვარ, ბევრჯერ უნანია ეს გადაწყვეტილება, ერთი-ორჯერ ჩემთანაც დასცდა წლების შემდეგ, – იქნებ უკეთესი ყოფილიყო თქვენთვის, სამსახური არ მიმეტოვებინაო, მაგრამ მაშინვე გამოერკვეოდა, საუბარს შეწყვეტდა და უთქმელ სიტყვებს სახელდახელო საქმეში ჩააბრუნებდა.

საქმე კი ისაა, რაც დედაჩემს არასოდეს გამოელევა, სანამ დონ კიხოტ-კირილე მიმინაშვილისნაირი ქმარი ჰყავს და შვილები, რომლებიც მის დახმარებაზე უარს ცოცხალი თავით არ იტყვიან.

ამასწინებზე, დილიდან შუაღამემდე რომ არ ჩაიმუხლა და წამით დასვენების უფლებაც არ აღირსა საკუთარ თავს, მე და ჩემმა ძმამ ახალი მეტსახელი შევურჩიეთ. არის ერთი ძალიან მაგარი ფეხბურთელი, საოცრად მშრომელი, თავდაუზოგავიო, რომ იტყვიან, სწორედ ეგ. გაჩერებულს ვერ ნახავ, ჭკუაც აქვს და გამძლეობაც, სადაც კი გაიხედავ, ყველგან ისაა. მოკლედ, არ იღლება. ნგოლო კანტე. ფრანგი ბიჭია, ადრე „ლესტერში“ თამაშობდა, ახლა „ჩელსიშია“. ჰოდა, ვზივართ მე და ჩემი ძმა, ვუყურებთ დედაჩემის ამ ენითაუწერელ მუყაითობას და უცებ ზუკა მეუბნება:

– შეხედე, შეხედე! ნგოლო კანტეა, რა!

– კანტე თუ მაკელელე? – ჩავეძიები, – ალბათ უფრო კანტე, მაგრამ პიკი არ ჩამიჩოჩო, თუ ძმა ხარ!

დედაჩემი იღიმის, სად სცალია გართობას აყოლილი შვილებისთვის. თამაშს აყოლილი შვილიშვილები ჰყავს მისახედი.

,,დღეს წითელი პარასკევი,

ხვალ შაბათი შავდებაო,

ხვალზევით რომ კვირა მოვა,

ყელი ჩაიპოხებაო“.

აღდგომა მოდის. საგაზაფხულო არდადეგების დაწყებამდე ერთი კვირაღა რჩება. მოსწავლეებს როგორღა ვუსაყვედუროთ, როცა საკლასო ოთახში მასწავლებლებსაც აღარ გვიდგება გული, რაღაც დიდის (თუნდაც გაუცნობიერებლის) მოლოდინი არ გვასვენებს? ამ დროს ყველაზე უკეთ ისმინება მოახლოებული დღესასწაულის შესახებ დაწერილი თხზულებები.

ერთ-ერთ კლასში ვაჟა-ფშაველას გავდივართ, ამიტომ მის სააღდგომო მოთხრობას ვუკითხავ პატარა მსმენელებს. მერე „აღდგომის მისაგებებლად მომზადებული ბუნების“, იმ დიდი მოლოდინის ფურცელზე გაცოცხლებას ვცდილობთ:

„სად ქათამი ჩამოსვეს ქანდარიდამ და მოაგდებინეს კისერი, სად ნასუქს ინდაურს მოაშორეს სწორედ ინდაურული, გამოჩერჩეტებული გოგრა, სად ნასუქის ქოსმანის ჭყივილი ისმის, ჭყივილი ვაისა და ვაგლახისა. ამოაშხამეს იმასაც იმდენის სანოვაგის შეყლაპვა და გაოხრება. დიასახლისებს ჯერაც არ გადასვლიათ ხელებიდან კვერცხების ღებით ახალი ფერი. მოისვენებს ამას იქით ლობიოს სადუღარიც… მოხუცებულნი მისხდომიან ცეცხლს კერის პირას, სანთელს ადნობენ და აკეთებენ. მღვდელი და დიაკვანიც, უნდა მოგახსენოთ, დიდს ფაცა-ფუცში არიან. ხურჯინები დააკერეს, ტიჭკორები დარეცხეს… მარილი და შაბიც მოამზადეს ბატკნის ტყავების დასამარილებლად“. აღდგომის წინა ღამეს კოცონთან შეკრებილი პერსონაჟები „გამოპარული ბერისგან“ სააღდგომო ისტორიას ისმენენ. კატის ნაადრევი „გახსნილების“ ეპიზოდი და „ტარასტას“ გულმავიწყობა მონათხრობს იუმორისტულ ელფერს სძენს, რაც შესაძლოა იმასაც უსვამდეს ხაზს, რომ მრევლის ღვთისმოშიშობა უფრო მეტად ტრადიციების მორჩილებას ჰგავს, ვიდრე კარგად გააზრებულ არჩევანს, თუმცა აღდგომის ღამის მადლი ყოველთვის პოულობს ადამიანთა გულებამდე მისასვლელ გზას:

„ხალხი თავჩაკიდებით, მორჩილად ისმენდა მღვდლის სიტყვებს, საბა კი დაჩოქილი იდგა ქრისტეს აღდგომის ხატთან, ცრემლი სიხარულისა ჩამოსდიოდა და ხელაღპყრობით ევედრებოდა მეუფეს“

ზარი ირეკება. გზას ვაგრძელებ და უფროსკლასელებს მეზობელი მთისა და საუკუნის შვილის – გუდამაყრელი მწერლის სააღდგომო ისტორიებს ვუზიარებ. „ლუკას სახარებას“ გვერდს ვერ ავუვლით. ამჯერად მხოლოდ იმ ეპიზოდზე შევჩერდები, სადაც რწმენის უფლება სკოლაში ასე ხელაღებით ირღვევა. ჩემი აზრით, მნიშვნელობა არ აქვს, რა სახელით მივმართავთ უფალს. მთავარი ისაა, „ძლიერთა ამა ქვეყნისათა“ მისი არარსებობა არ დაგვაძალონ:

„ – ხომ არ არსებობს აღდგომა?

– დიახ, მასწავლებელო.

– დიახ კი არა, არა–თქო!

– არა, მასწავლებელო!

– მაშ, ეს ბიჭი ხომ იმსახურებს ამისათვის სასჯელს?! – ლუკაზე მიუთითა დირექტორმა.

– დიახ, მასწავლებელო!

– აბა, შემოარბენინეთ ასი წრე! – ბრძანა დირექტორმა და ბალღები კიჟინით გაეკიდნენ ლუკას.

ორმოცდამეთხუთმეტე წრეზე მთელი ეზო თვალებში დაუტრიალდა ლუკას და გონი აერია, მუხლები მოეკვეთა და წაიქცა. დირექტორმა წამოაყენა და ჩაეკითხა:

– აბა, აღდგა ქრისტე?

– ჭ ე შ მ ა რ ი ტ ა დ, მასწავლებელო!“

ბავშვებისთვის კიდევ ერთი სააღდგომო ისტორია მაქვს შემონახული, ისიც გოდერძი ჩოხელის საგანძურიდანაა. ეს ამბავი სულეთის ქვეყნის მკვიდრის წყალობით დაიწერა. თან ის ქვეყანაც ყველაზე ახლო სწორედ აღდგომის დღესასწაულზე გვეჩვენება, სიკვდილი სიცოცხლის განუყოფელი ნაწილი ხდება. მოთხრობა „ვიცოდი, აუცილებლად დადგებოდა აღდგომა“ ავტობიოგრაფიულია. მწერალი სტუდენტობის წლებს, მოულოდნელ ხიფათს და ბატონ-ძია საშას იხსენებს. სევდანარევი იუმორი, რომლითაც ასე უხვადაა შეზავებული გუდამაყრელი მეცხვარის მოთხრობები, არც თეატრალური ინსტიტუტის გამგის აღწერისას დაუშურებია მწერალს, თუმცა სხვა პერსონაჟებზე საუბრის დროს კარგად ჩანს ის სირთულეები, რომლებიც მას და საქართველოს სხვა რეგიონებიდან ჩამოსულ ხელმოკლე ახალგაზრდებს გამოუვლიათ სტუდენტობის დროს. ახლა კი ღიმილით იხსენებს, როგორ ეშინოდა წესების დარღვევის და როგორ გამოეცალა ინსტიტუტის ცნობილ დამგვიანებელს მიწა ფეხქვეშ. თუმცა ბატონ საშას იუმორი და წესების დაცვის ჩვევა არც კრიტიკულ სიტუაციაში ღალატობს და უფსკრულიდან ამომზირალ დარეტიანებულ სტუდენტს ჩასძახის: „- არ ამოდიხარ, ხომ? დამაცა, მოგიხსნი სტიპენდიას და იჯექი მანდ მეორედ მოსვლამდე, აღდგომას დაელოდე!“ გოდერძი კი ზის ორმოში, თავბედს იწყევლის და თავის უიღბლობას გუდამაყარში კინოს პირველად ამომტანს აბრალებს. თუმცა სწორედ ეს საბედისწერო შემთხვევა დაატრიალებს აღმა მეცხვარის ჩარხს, ბატონ საშას ძია საშად და ახალბედა რეჟისორის მფარველ ანგელოზად გადააქცევს. ასე დგება გოდერძის ცხოვრებაში პირველი „აღდგომა“. ახლა ძია საშა სულეთის ქვეყნიდან აფრთხილებს მთის ბიჭს, წუთისოფელს არ ჩაუმუხლოო, მაგრამ მწერალს უკვე თავადაც სწამს, რომ ფეხქვეშ მიწა აღარ ჩაეშლება და „აუცილებლად კიდევ იქნება აღდგომა“.

მოსწავლეებს საქართველოში ყველაზე გავრცელებული სააღდგომო ტრადიციის შესახებაც ვუყვები. ძველად რამდენიმე კაცი სოფლის ყველა ოჯახს ჩამოუვლიდა და დალოცავდა – ამას ჭონაობას უწოდებდნენ. აღდგომის მოლოდინში სოფლის ახალგაზრდები ცეკვა-თამაშს ან ჭიდაობას მართავდნენ, მეჭონეები კი ყველა სახლის წინ ჩერდებოდნენ და მღეროდნენ:

„ჭონას დავალთ მადლობითა, ღმერთი თქვენის წყალობითა,

ლოცვას ღამიან მოისმენთ ქრისტე ღმერთის ბრძანებითა,

ლიტანიას შემოვუვლით სამთელ-კელაპტარებითა,

გარდამოხსნას დასცქერიხართ თქვენი კეთილ თვალებითა“.

მერე ბანიდან თოკით კალათას ჩაუშვებდნენ სახლში და სიმღერას აგრძელებდნენ:

„ალათასა, ბალათასა, ჩამოვკიდავ კალათასა,

ერთი კვერცხი ჩვენ მოგვეცი, ღმერთი მოგვცემს ბარაქასა“.

მასპინძელი კალათაში წითელ კვერცხებს რომ ჩააწყობდა, მეჭონეები სხვა სახლის ბანზე გადადიოდნენ.

https://www.youtube.com/watch?v=GqyAWjo5xQI

ადამიანთა მოდგმის მსგავსად, მისი რელიგიური რწმენა-წარმოდგენებიც მრავალფეროვანია. ზოგი მოწიწებით წარმოთქვამს უფლის საყვარელი ძის სახელს, ზოგი მას სულ სხვა სახელით მოიხსენიებს, ზოგსაც მისი არსებობისა სულაც არ სჯერა. ახალგაზრდების გარკვეული ნაწილისთვის ნაზარეველი უბრალოდ „კაი ტიპია“. იესო კი ყოველ წელს „,იბადება“ ჩვენთვის და გაზაფხულის ხასხასა ბალახზე სისხლით წერს თავისი ადამიანური ცხოვრების უკვდავ ისტორიას:

,,ვაი, რა კარგი საჩინო რა ავად მიგიჩნიესო!

ბოროტისაგან კეთილი შურით ვერ განარჩიესო,

მაცხოვნებელი შენ მათი წამწყმენდლად მიგიჩნიესო,

დიდება მოთმინებასა შენსა, უფალო იესო!

ვაი, რა კარგი საჩინო რა ავად მიგიჩნიესო!

ღვთის საიდუმლო გაგტეხეს, გულში ვერ დაგიტიესო,

ოცდაათ ვერცხლად გაგყიდეს, ისიც კი განაბნიესო,

დიდება მოთმინებასა შენსა, უფალო იესო!..

ვაი, რა კარგი საჩინო რა ავად მიგიჩნიესო!

ხელ-დაბანილთა შოლტით გცეს, მსხვერპს სისხლი შეურიესო;

დაგადგეს ეკლის გვირგვინი, გოლგოთას მიგიწვიესო,

დიდება მოთმინებასა შენსა, უფალო იესო!

ვაი, რა კარგი საჩინო რა ავად მიგიჩნიესო!

შესამოსელი გაგხადეს, ქლამინდი მოგახვიესო!

ჯვარზედ გაგაკრეს. ხელ-ფეხთა ლურსმანი გაგიწიესო,

დიდება მოთმინებასა შენსა, უფალო იესო!..“

ბლოგი სხვა ადამიანების ცხოვრებაში, მათ გამოცდილებასა და იდეებში გამავალი ფანჯარაა.

თითოეულ ჩვენგანს შეუძლია მიაგნოს საკუთარი ბლოგის გაკეთების მიზეზს და ეს მიზეზი აუცილებლად მოუტანს დადებით გამოცდილებას.

მსოფლიოში ათასობით მასწავლებელი უძღვება ბლოგს. ზოგი მას გამოცდილების გაზიარების მიზნით ხსნის, ზოგი – შემოქმედებითი რეალიზაციისთვის. არიან ისეთი მასწავლებლებიც, რომლებსაც ბლოგისთვის დრო არ რჩებათ ან ეჭვობენ, რომ ის არავის დააინტერესებს, მაგრამ ეს უსაფუძვლო ეჭვია.

აი, რას წერს რიგელი ისტორიის მასწავლებელი: „მას შემდეგ, რაც ბლოგი გავაკეთე, ისეთი უნარები შევიძინე, რომლებიც აქამდე არ გამაჩნდა. ვცდილობ, ბლოგი ყოველდღიურად განვაახლო, ყოველი დღე შევაჯამო. ეს საუკეთესო გზაა ცხოვრებისეული და პროფესიული სიტუაციების გასაანალიზებლად, დასკვნების გამოსატანად. ბლოგმა უკეთ დამანახა, რომ ყველა ადამიანი სხვადასხვანაირად აზროვნებს და ჩემი ნათქვამიც სხვადასხვანაირად აღიქმება. მან უკეთ გამაცნო ჩემი ბავშვები. მოსწავლეებმა თვითონ მიპოვეს, გამოიწერეს ჩემი ბლოგი და ახლა სკოლაშიც გაცილებით მჭიდროდ მეკონტაქტებიან, თუმცა ვხედავ, რომ ბლოგზე უფრო გახსნილები, თავისუფლები, გულწრფელები არიან. ეს ჩემთვის ძალიან მნიშვნელოვანია. როდესაც ბლოგზე რაიმეს ვდებ, იმასაც ვითვალისწინებ, რომ ამას ჩემი ბავშვები წაიკითხავენ, რომ ეს გავლენას მოახდენს მათზე. თუმცა ბევრ რამეზე დუმილს არ ვაპირებ. თუ რამე ისეთის თქმა მომინდა, რაც ბავშვებმა არ უნდა იცოდნენ, დახურულ ჯგუფში შევდივარ, სადაც ზრდარული ადამიანები მეგულებიან“.

თავდაპირველად ბლოგის გაძღოლა – ამბების, სიახლეების, განცდებისა და გამოცდილების აღწერა – ცოტა გაგიჭირდებათ, მაგრამ დროთა განმავლობაში აღმოაჩენთ, რომ ეს უფრო და უფრო იოლდება. იშვიათია, ვინმეს წერის ნიჭი თავიდანვე დაჰყვეს, მაგრამ თუ განათლებული და მონდომებული ადამიანი ხართ, ტექსტის შექმნის უნარს მალევე შეიძენთ, ერთი პირობით – რეგულარულად უნდა წეროთ.

ნუ გაიკვირვებთ, თუ თავდაპირველად თქვენი ტექსტები ბუნდოვანი და არცთუ გასაგები იქნება. წერა ინსტრუმენტია, რომელიც აზრის გონივრულ ფორმირებაში გვეხმარება. ამ უნარის დახვეწა აუცილებლად გამოგადგებათ სხვა ცხოვრებისეულ საქმიანობაშიც.

ბლოგი გამოცდილების, იდეების, ამბების გაზიარების საშუალებაა. ამ გზით ჩვენი პიროვნება რეალიზდება. რეალიზაციას კი ბედნიერების განცდა მოაქვს.

ბლოგი არა მხოლოდ გარემოზე, გარშემო მყოფებზე ზემოქმედების ინსტრუმენტია, არამედ ჩვენს შინაგან სამყაროზეც აირეკლება. როდესაც სტატიას ან მასალას ვამზადებთ, ამას, უპირველეს ყოვლისა, ჩვენი თავისთვის ვაკეთებთ, სისტემაში მოგვყავს ჩვენი ნაფიქრი.

ბლოგი ჩვენს თავს გადამხდარ ამბებს შეინახავს. ახალი სტატიების წერისას დამატებითი ინფორმაციის მოძიებაც მოგიწევთ. აუცილებლად შეიტყობთ რაღაც ახალს, სტრუქტურირებული მასალის მომზადება ინფორმაციის უკეთ დამახსოვრებაში დაგეხმარებათ.

ბლოგის საშუალებით შეგიძლიათ ახალი კონტაქტები დაამყაროთ იმ ადამიანებთან, ვინც პროფესიულად თქვენთან ახლოს დგას, ვისთანაც საერთო ინტერესები გაკავშირებთ. ეს გააფართოებს თქვენი ნაცნობების წრეს. თუ მზად იქნებით გამოცდილების გაზიარებისთვის, ინტერესი თქვენი პროფესიის მიმართაც გაიზრდება.

მკითხველებსა და სხვა ბლოგერებთან მიმოწერა ხშირად ცოცხალ ურთიერთობაში გადაიზრდება. ფინჯან ყავაზე, თანამზრახველებთან ერთად, ახალი პროექტის იდეაც იბადება.

ნებისმიერი ჩვენგანი შეიძლება რთულ სიტუაციაში აღმოჩნდეს. ამ დროს მეგობრებთან გავრბივართ ხოლმე დარდის შესამსუბუქებლად, მათგან ველით მხარდაჭერას, მაგრამ ზოგჯერ ამ საქმეს ბლოგიც გაართმევს თავს. შეგიძლიათ, თქვენი პრობლემის შესახებ ბლოგზე დაწეროთ, რჩევა იკითხოთ, მკითხველები, კოლეგები კრიზისიდან გამოსვლაში დაგეხმარებიან. ბლოგის საშუალებით ხელს უამრავი ადამიანი წამოგაშველებთ.

თანამედროვე სამყარო გჩუქნით მრავალფეროვან პლატფორმას სხვა ადამიანებთან ურთიერთობისთვის, მაგრამ სოციალური ქსელი თუ ფრენდებად, მომხმარებლებად გვაქცევს, სადაც ყველა ერთმანეთში ირევა და ერთიან საინფორმაციო ნაკადს ქმნის, პირადი ბლოგი სხვა მიმართულებისაა, ის დაგეხმარებათ, არ ჩაიკარგოთ ამ სწრაფად ცვალებად ნაკადში. თქვენს ხმას არა მხოლოდ მკაფიოდ გაიგონებენ, არამედ მასზე კონკრეტული რეაქცია ექნებათ.

ახლა – რაც შეეხება მოზარდებს: ადრე თუ მათი კუმირები მსახიობები და ფილმის გმირები იყვნენ, ბოლო ხანს მათ რიცხვს ბლოგერები და ვლოგერებიც (ვიდეობლოგერები) შეემატნენ.

ბლოგერი მოზარდების შემოქმედება უფროსი თაობისთვის არცთუ საინტერესოა, მაგრამ თუ მოზარდს მუდმივად მოჰყავს ციტატები რომელიმე ინტერნეტვარსკვლავის ბლოიდან, დაინტერესდით ამ ბლოგის შინაარსით. დარწმუნდით, რომ ბლოგერი პროპაგანდას არ უწევს სახურავიდან ხტომას. პოპულარულ ბლოგებს, წესისამებრ, უწყინარი შინაარსი აქვს: კომპიუტერული თამაშები, მაკიაჟის საიდუმლოები, სახუმარო ისტორიები სკოლაზე, მასწავლებლებზე და სხვ.

თუნდცაც არ მოგწონდეთ ის, რასაც თქვენი შვილი იუთუბზე ან ბლოგზე უსმენს (აგრესიისადმი მოწოდება, ზედმეტად ექსტრემალური ქმედება, ნარკოტიკები და სხვ.), აკრძალვას ნუ იჩქარებთ – ეს მას ინტერესს გაუმძაფრებს. ეცადეთ, გაარკვიოთ, რატომ აინტერესებს ამ ბლოგის ავტორი, მისი იდეები და გამოცდილება, მშვიდად ესაუბრეთ და არგუმენტირებულად აუხსენით, რა შეიძლება მოჰყვეს ამას და რა შეიძლება იყოს მისთვის ამ ბლოგზე საინტერესო (ერთი ინტერესის მეორით „გადაფარვის“ ხერხი).

მშობლის შიში ყოველთვის როდია საფუძვლიანი. მშობლებს რომც ეჩვენებოდეთ, რომ მათი შვილი კუმირს ბაძავს და მისით მეტისმეტად არის გატაცებული, შესაძლოა, ეს მხოლოდ გარდატეხის ასაკში შესვლის მაჩვენებელი იყოს. მოზარდები ეძებენ გმირებს, ცდილობენ მოიპოვონ დამოუკიდებლობა, მოირგონ ქცევის სხვადასხვა მოდელი. მშობლები კი უკმაყოფილოები არიან შვილების ქცევით, რადგან გამოუცდელი და სამყაროზე ჯერ კიდევ გაურკვეველი წარმოდგენების მქონე ბავშვი ხშირად არცთუ გონიერ და საინტერესო ადამიანს ირჩევს კერპად. ამას ემატება მშობლების ეჭვიანობა, რადგან მანამდე ბავშვისთვის ავტორიტეტს მხოლოდ თავად წარმოადგენდნენ…

ამ პერიოდის პერიპეტიები პიროვნების განვითარების ჩვეულებრივი ეტაპია. ნუ გააუფასურებთ თქვენი შვილის „გმირებს“, მათ შორის – ბლოგერს, რომელსაც ფანების ჯარი ჰყავს.

ამრიგად, მთლიანობაში ბლოგინგი პოზიტიური გატაცებაა. სხვა თუ არაფერი, მოზარდი ისწავლის აზრის გამოთქმას, კამერასთან ურთიერთობას, დაფიქრდება იმაზე, რა შეიძლება უამბოს სხვებს, რადგან, გინდა-არ გინდა, ბლოგი გარკვეული შინაარსის მატარებელი უნდა იყოს.

ონლაინდღიურები ეხმარება მოზარდებს, გაერკვიონ თავიანთ გრძნობებში, შეგრძნებებში. ბლოგი ხშირად პროტესტის გამოხატვის ტრიბუნაც არის. ძალიან კარგია, როდესაც მოზარდი მშობელს სთხოვს მისი ბლოგის შეფასებას – ეცადეთ, ეს ტაქტიანად გააკეთოთ.

თუ მოზარდი გიმალავთ თავის ბლოგს და ანონიმურად ურჩევნია დღიურის წარმოება, ნუ შეეხვეწებით, გაჩვენოთ, რას წერს – მოზარდს სჭირდება პირადი სივრცე და ამგვარად ცდილობს ამ სივრცის შემოსაზღვრას.

ბლოგი როგორც ფართო აუდიტორიასთან ურთიერთობის ინსტრუმენტი, რა თქმა უნდა, გარკვეულ საფრთხესაც შეიცავს. აუხსენით მოზარდს, რომ არ არის საჭირო ბლოგზე პირადი მონაცემების აფიშირება ან პირადი შეტყობინებების საეჭვო შინაარსში ჩაღმავება, მაგრამ თუ საფრთხე დაემუქრა, მის გვერდით იქნებით და დაიცავთ.

ბლოგინგით გატაცება შეიძლება დიდხანს გაგრძელდეს. ეს იმაზეა დამოკიდებული, რამდენად მოახერხებს მოზარდი ინტერნეტსამყაროში საკუთარი ნიშისა და იმ თემების პოვნას, რომლებიც სხვებისთვისაც იქნება საინტერესო. თუ ბლოგს არავინ ათვალიერებს, მოზარდსაც უქრება ინტერესიც. მაგრამ სახშირია შემთხვევა, როდესაც მას საკუთარი მკითხველი და მაყურებელი უჩნდება და ბლოგინგი წლების განმავლობაში აქტიურ გატაცებად რჩება.