ერთ დღეს გადავწყვიტე, ჩემი პატარა ბიჭის ნახატები გამეზღაპრებინა. ეს მეთოდი, ნახატების ამეტყველების, გაკვეთილზეც მშვენივრად გამოგადგებათ, მოსწავლესა და მასწავლებელს ან მოსწავლეებს შორის ურთიერთობის დამყარების შესანიშნავი საშუალებაა. ჰოდა, თქვენც სცადეთ, მანამდე კი ნახეთ, რა გამოგვივიდა მე და გიორგის.
- დიდი ხელმწიფის და პატარა სასახლის ამბავი
იყო და არა იყო რა… ალბათ უფრო იყო, ვიდრე არ იყო, რაკი ერთმა პატარა ბიჭმა დახატა.
ჰოდა, იყო ერთი დიდი ხელმწიფე. რატომ იყო დიდი, თვითონაც ვერ გიპასუხებდათ, მაგრამ მას მერე, რაც ასწავლეს, რომ არსებობს დიდი და პატარა, გადაწყვიტა, დიდად ყოფნა ჯობიაო.
ნამდვილი ხელმწიფე იყო – ოქროს გვირგვინით, რომელიც მზის შუქზე ბრდღვიალებდა და ბრდღვიალებდა, ალისფერი მოსასხამით, უფრო სწორად, ძოწეულით, რომელიც მკერავმა ბიზანტიისა და შორეული აღმოსავლეთის ხელმწიფეების სამოსის თარგის მიხედვით შეუკერა და შავი, პრიალა ფეხსაცმელებით. (აი, ისეთი, დედას ბანკში ანდაც გამგეობაში რომ შეჰყვები და კაცებს რომ აცვიათ, ზემოთ ახედვაც არ გჭირდება, ზუსტად იცი, ჰალსტუხი როგორი ფერისა ექნებათ). ეს ფეხსაცმელები ისე პრიალებდა, მეფეს მასში ჩახედვა და გვერდზე ჩამოცურებული გვირგვინის გასწორებაც კი შეეძლო.
რა თქმა უნდა, როგორც ყველა ხელმწიფეს, მასაც ჰქონდა ოქროთი მოგუმბათებული დიდებული სასახლე. ოღონდაც სასახლე ისეთი პატარა იყო, ხელმწიფეს კისრამდე ძლივს სწვდებოდა.
ძალიან დარდობდა ხელმწიფე – ცალი თვალით მაინც შემაჭვრიტა ან ჩემი ტახტი როგორია, ან მამაჩემის დანატოვარი განძი როგორაა შენახული, სხვა თუ არაფერი, სასახლეში როგორი სამზარეულო მაქვს, დანა-ჩანგალი ვერცხლისაა თუ ჩვეულებრივიო, მაგრამ ვერაფერიც… სასახლის ხავერდის ფარდები სულ ჩამოფარებული იყო, საკვამურიდან ვერ ჩაიჭყიტებდი, კარიდან კი, დიდი, დიდი, დერეფანი და კედლებზე ჩამოკიდებული მეფეების სურათები დაგენახა – ისიც ისეთი პატარა, ვინ რომელი მეფე იყო, ვერ გაარჩევდი.
ერთ დღესაც დადარდიანებული მეფე, რომელიღაც კანონზე მუშაობდა, თვალი სასახლისკენ გაექცა და დაინახა, ორი თაგვი როგორ გამოცუნცულდა სასახლის პაწაწინა კარიბჭიდან, მოცუნცულებდნენ და რაღაცაზე ჩხუბობდნენ. მეფე გაისუსა და ყური დაუგდო:
მოზრდილი თაგვი უფრო პატარას ეჩხუბებოდა:
– რით ვერ ისწავლე, რომ საჭმელი მაგიდასთან უნდა ჭამო და არა იმ ხავერდის სამეფო ტახტზე. დაყრი ამ ნამცეცებს, დაასხამ ამ ფაფას. ეს ხავერდი კიდევ ისე ცუდად იწმინდება, მეფის ტახტია თუ ფეთხუმი ვირთხის, ვერ გაიგებ!
გაეცინა ხელმწიფეს, მეზობელი ქვეყნის მეფემ რომ გაიგოს, ჩემს ტახტზე პატარა წრუწუნა საუზმობს, მეორე დღესვე ყველა ხელშეკრულებას გააუქმებსო. გადაწყვიტა, ეს მისი სამხედრო საიდუმლოება ყოფილიყო, მით უმეტეს, რომ ეს პირველი მნიშვნელოვანი სამხედრო საიდუმლოება იყო, რომელიც საერთოდ ჰქონდა მის პატარა ქვეყანას.
კმაყოფილი ხელმწიფე სასახლის წინ, მწვანე მოლზე წამოწვა და დიდხანს, დიდხანს, მზის ჩასვლამდე უყურებდა, როგორ თამაშობდნენ მზის ოქროსფერი სხივები მისი პატარა სასახლის ქონგურებზე.
საერთოდ, ზღაპრები სხვანაირად მთავრდება, მაგრამ ეს ერთი ასე დამთავრდეს, ჩვენი ნება არაა?
ფერი ყველაფერია თუ არა?
ხომ შეიძლება ერთი ზღაპარი ამ „იყო და არა იყო რა“-ს გარეშე დავიწყო? მით უმეტეს, რომ ყველაფერი ნამდვილია, რასაც პატარა ბავშვები ხატავენ.
ჰოდა, ერთ ქუჩაზე რამდენიმე ლამაზი სახლი ცხოვრობდა.
არ დამიწყო ახლა, სახლები როგორ ცხოვრობდნენო, უსულოები არიანო, გეგონოს! დიახაც ცხოვრობდნენ, დილაობით ყავის ნაცვლად სუფთა ჰაერსაც სვამდნენ (ზოგჯერ მწარე გამონაბოლქვსაც), ღრუბლების ჩრდილსაც ეფარებოდნენ, მზესაც ეფიცხებოდნენ, გვერდით მდგარი ერთადერთი ხის ფოთლების შრიალსაც უსმენდნენ და იმასაც უყურებდნენ, თანდათანობით, შემოდგომის მოსვლასთან ერთად როგორ ოქროსფერდებოდა გაზონებზე ბალახი.
სიმართლე გითხრა, სახლები დიდი ჭორიკანა ვინმეები გახლდნენ, გადმოფენდნენ სარეცხ თოკებზე გასაშრობ სარეცხს და ამბებს – ვის ვინ როგორ უყვარდა, როგორ სწავლობდა პატარა ბიჭი, როგორი ლექსები უყვარდა პატარა გოგოს, როგორ წვნიანს აკეთებდა ბებია… სხვა ქუჩების ამბებსაც ჰყვებოდნენ – იმ ქალაქში სახლების გარდა, ქარიც და ჩიტებიც ჭორიკნები იყვნენ და ამბები გაჰქონდათ და გამოჰქონდათ.
ერთ დღესაც ქუჩის მცხოვრებლებმა გადაწყვიტეს, სახლები გადაეღებათ, იყიდეს ფერად-ფერადი საღებავები და საქმესაც შეუდგნენ, მაგრამ როგორც ჩანს, ზუსტად ვერ გათვალეს საღებავის რაოდენობა და ერთი სახლი შეუღებავი დარჩა. დარჩა და დაე, დარჩესო – დაეზარათ საღებავის საყიდლად წასვლა, ადამიანებს ხომ ასე უყვართ დაუმთავრებელი საქმეები….
მეორე დილას, სახლებმა გაიღვიძეს თუ არა, ერთმანეთი შეათვალიერეს, მოეწონათ ახალი, მბზინვარე ფერები… ბოლოს, იმ ერთ სახლსაც შეავლეს თვალი, შეუღებავი რომ დარჩა და მორცხვად, ნაღვლიანად ახამხამებდა ფანჯრებზე ფარდებს… შეხედეს და არ მოეწონათ, არ მოეწონათ და დასცინეს, ძველი სამოსი გაცვია, სულ მთლად გახუნებული, მოდიდან გამოსული, შარშანწინ რომ კაჭკაჭმა დაგასკლინტა, ისიც გეტყობაო… რაღაცნაირი, არარესპექტაბელური ხარო (გრძელი სიტყვაა ხო? მაგრამ ჟღერს), შენთან ლაპარაკი აღარ გვინდაო… არც საღამოს ნისლის სმაზე დაპატიჟეს, არც დილის რიჟრაჟის დასაგემოვნებლად….
მოიწყინა საბრალო, თეთრმა სახლმა, სახურავი ნაღვლიანად ჩამოჰკიდა და დარაბებიდან გავიდა ხანი, ჯერ წვიმა მოვიდა, მერე დათოვა, მერე ქარი, ისევ წვიმა, თოვლი – შეღებილ სახლებს სამოსი გაუხუნდათ, აუჭრელდათ, დაუუშნოვდათ, ხელმეორედ შეღებვას კი მათი პატრონები ვინ იცის, როდის მოისურვებდნენ.
თეთრი სახლი კი იდგა ისევ ისე, ფერი არ შეცვლია, უბრალო, თეთრი სამოსი ეცვა…
საღამოს რომ მეზობლებმა ვარსკვლავების ორცხობილებზე ისევ დაპატიჟეს, სახლი რაღაცას მიხვდა, მაგრამ არაფერი შეიმჩნია, მას ორი კარგი თვისება ჰქონდა – სახურავი, რომელიც წყალს არ აპარებდა და პატიების საოცარი ნიჭი.
მოკლედ, ალბათ მიხვდი, რისი თქმა მინდოდა, ძველ მეგობარს არანაირი სიახლის თუ წარმატების გამო არ უნდა აწყენინო, ყველაფერს ყავლი გასდის, ყველაფერი ძველდება, მეგობარი კი ყოველთვის შენთან რჩება.
