სულ მინდოდა კარგი მწერალი ვყოფილიყავი, მერე მართლა კარგი მწერლები აღმოვაჩინე და ასეთივე მკითხველი გავხდი. გურამ რჩეულიშვილი წერდა, რომ ვნების სიმძაფრე შენებაშია და არა აშენებულით ტკბობაშიო, მართალი იყო, მაგრამ ჩემი აზრი, არ თანხმდება რჩეულიშვილის სიტყვებთან, თუ არ დავიჯერებ, რომ მკითხველი ქმნის!..
ცხოვრება თავისთავად არსებობს ყოფნის-არსებულის შესაძლებლობით. არის მატერია, სივრცე, დრო, საგნები, მოვლენები და არის ადამიანი. თუ თვითონ არ იქნება, იქნება არაფერი. შეიძლება ვთქვა, რომ სამყარო კვდება ყველა პიროვნების სიკვდილთან ერთად. ეს ერთგავრი პირობითობაა მისთვის ჩვენი თვალთახედვიდან. ასევეა მხატვრული ტექსტიც; ის, რა თქმა უნდა, არსებობს თავისთავად, თუმცა პირობითად. მკითხველის მისვლა მასთან და კითხვა-გააზრების პროცესი ხდის ტექსტს ნამდვილად ცოცხალს. ამის გარეშე ის მხოლოდ ავტორის წარსული რეალობაა, წარსული არსებობა, ისევე როგორც წინა მაგალითი – სამყარო შეიძლება ჩავთვალოთ ღმერთის, უმაღლესი აბსოლუტის წარსულად, რომელთანაც თუ მას კავშირი აღარ აქვს, არაა თანაგანცდა, შექმნილი არ არსებობს.
მოკლედ, ისე არეულად ვისაუბრე, რომ ტექსტის რედაქტირების დროს ალბათ მეორე აბზაცს გამოვტოვებ, იმდენად მეშინია მისი, თუმცა არ მგონია დიდად ვცდებოდე მსჯელობისას. ასეთ საქმეს ყოველთვის ალაგებს მკაფიო შეკითხვები და პასუხები. აქვთ თუ არა მოსწავლეებს ტექსტებთან თანაგანცდა? ჩემი აზრით, ხშირ შემთხვევებში, არა!.. ლიტერატურა რჩება ეროვნული სასწავლო გეგმით გაწერილი პროგრამის მასალად, ან გარდაუვალ უინტერესობად მოსწავლეთათვის. საერთოდ, ძალიან ცუდია რაიმე მონაცემების და სტატისტიკის გარეშე საუბარი რაოდენობის აღმნიშვნელი სახელებით, მაგრამ რეალობაც რომ ამას აჩვენებს?..
გადავხედოთ მსოფლიო რეიტინგს წიგნიერების, წერა-კითხვის ცოდნის დონით და ამითაც დავრწმუნდებით. ჩვენ ვამბობთ ხშირად, რომ მოსწავლე არ კითხულობს ჰაგიოგრაფიას, ან რონატიკოსების, თერგდალეულების შემოქმედებას და გვიკვირს, თუმცა ამაში არც რამეა ალოგიკური, როცა მას აქვს კომპიუტერი, მობილური ტელეფონი, შესაძლებლობა, რომ ნახოს მხატვრული ფილმები, ითამაშოს უმაღლესი გრაფიკის კომპიუტერული თამაშები, ესაუბროს შორს მყოფ მეგობრებს, მართოს რობოტები და ა.შ. ასეთ დროს, ნამდვილად არ დააინტერესებს ბევრს, რომ რამდენიმე ასეულგვერდინ წიგნში თითქმის ორი ათას სტროფიანი “ვეფხისტყაოსანი” წაიკითხოს.
არის ასაკი, ან ამ დაშვებას თუ უგულებელვყოფთ, ყველა ადამიანი ინდვიდია და მას შეიძლება რაღაც პერიოდში არ ესმოდეს, რომ მნიშვნელოვანია მხატვრული ლიტერატურა მისი სამომავლო ცხოვრების მოწყობის, განვითარების, წარმოსახვის, შინაგანი სიმშვიდისთვის. ამ დროს კი ჩვენ ვამბობთ, რომ ეს საკლასო სამუშაოა, ეს კი საშინალო დავალება, საკონტროლო წერა, გამოცდა და ასეთ ბარიერებში ვაქცევთ მოსწავლის და ტექსტის ურთიერთობას, რომელიც ნაძალადევი ხდება.
ჩვენ გვჭირდება ტექსტების დაახლოება რეალობის იმწუთიერ აღქმასთან, რაც სწავლების პროცესში არის, ამისათვის კი აუცილებელია სასწავლო პროცესში ჩავრთოთ ფილმები, მულტიპლიკაცია-ანიმაცია, კომიქსები, მოკლედ, მთელი ტექნიკური აღჭურვილობა – პროექტორი, ლეპტოპი და ყველაფერი. დღეს არ მგონია, რომ სკოლის მოსწავლეთა თუნდაც მესამედისთვის ამერიკული კომიქსების რომელიმე გმირი, დავუშვათ ადამიანი ობობა უფრო რეალური და თანაგანცდილი არ იყოს, ვიდრე ავთანდილი, ან ხევისბერი გოჩა.
ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მოხდეს რაღაც თანხების გამოყოფა ამ კუთხით რესურსების შესაქმნელად. დავუშვათ, რაღაც ტუტორიალების, მოკლემეტრაჟიანი ფილმებისა და მულტიპლიკაციის, კომიქსების, თუნდაც კომპიუტერული თამაშების. დავუშვათ, იყოს თამაში “ქაჯეთის ციხე”, რომლის მისიების შესასრულებლადაც რაიმე ცოდნა იქნება საჭირო ტექსტიდან, შინაარსობრივი, ან აზრობრივი და მისი ჩაწერა ხდებოდეს კოდების სახით. ეს ერთი უბრალო, წერის დროს მოფიქრებული მაგალითია და იქნებ სასაცილოც, თუმცა ზოგადად კარგი იქნება რამე მსგავსი.
ეს იქნება ერთ-ერთი ხელშემწყობი სკოლაში კარგი მკითხველ-მოსწავლეების არსებობის, თორემ კარგი მწერლები საკუთარ თავს ყოველთვის გაიტანენ.
