„საშინაო დავალება“ – ეს ის სიტყვათა შეხამებაა, რომელსაც თითოეული ჩვენგანი ძალიან კარგად იცნობს. სკოლის ცხოვრება ამ სიტყვების გარეშე წარმოუდგენელია. ბევრი დაწერილა საშინაო დავალების მოცულობაზე, მშობლის ჩართულობაზე, მიზნებსა და შესრულების წესებზე. მე კი ერთმა პატარა მოვლენამ საშინაო დავალების ემოციურ მხარეზე დამაფიქრა.
ერთხელ სტუმრად აღმოვჩნდი ჩემს მოსწავლეებთან. სოფელში, სადაც ვცხოვრობთ, ჩემი გოგონას ტოლი ბავშვები არ არიან. თეკლაც თავისზე უფროსებთან მეგობრობს. ერთ-ერთ შაბათ დღეს მარიამს და ანის ვესტუმრეთ. სანამ ბავშვები თამაშობდნენ, გოგონების დედასთან, ნინოსთან, ვსაუბრობდი. ნინო ყურადღებიანი დედაა. ათას საოჯახო საქმესთან ერთად არასდროს აკლდება სასკოლო აქტივობებს. ნინოს უფროსი გოგო, ათი წლის მარიამი, წერისას ხშირად ტოვებს ასოებს. ნინო ობიექტურად უყურებს საკუთარი შვილების პრობლემებს და ბევრი შეკითხვაც დამისვა. ვუსმენდი მას და ვფიქრობდი იმაზე, თუ როგორ დავალებებს ვაძლევ მარიამს, რამდენად ვფიქრობ სასწავლო პროცესის ამ კომპონენტზე და მივხვდი, რომ „საშინაო დავალება“ ჩემთვის გაკვეთილის ერთ-ერთი რუტინული ქმედება იყო – აუცილებლობად ქცეული და უნდა ვაღიარო, რომ მასზე ბევრს არ ვფიქრობდი. ვუყურებდი ყოველდღიურობისგან დაღლილ დედას, დიდი გულისხმიერებით რომ ადევნებდა თვალს შვილების სასკოლო ცხოვრებას და სწორედ მაშინ მივიღე გადაწყვეტილება, რომ მეტი მემუშავა ამ მხრივ საკუთარ თავზე. სკოლა და ოჯახი ის ადგილებია, სადაც ბავშვები ყველაზე დიდ დროს ატარებენ. ის კი, რაც ყველაზე მეტად აკავშირებს მასწავლებელსა და მშობელს ერთმანეთთან, საშინაო დავალებაა. ამ დღის მერე სრულიად შეიცვალა ჩემი დამოკიდებულება საშინაო დავალებისადმი და ეს ცვლილებები ყველაზე მეტად მოსწავლეებზე აისახა. გაკვეთილები უფრო სახალისო გახდა და მოსწავლეებს ინტერესიც გაუღვივდათ.
ჩემს თავს დავუწესე რამდენიმე წესი:
- არასდროს დამავიწყდეს, რას მივცემ საშინაო დავალებად – მან უნდა დამაკავშიროს წინა გაკვეთილთან;
- წინასწარ ვიფიქრო მასზე;
- მისი შესწორებისას გავითვალისწინო თითოეული მოსწავლის ინდივიდუალური შესაძლებლობები;
- არ დავივიწყო უკუკავშირი;
- მივაჩვიო ბავშვები, რომ საშინაო დავალება შეასრულონ დამოუკიდებლად.
მასწავლებლისთვის, რომელიც კარგად იცნობს თავის მოსწავლეებს, არ იქნება ძნელი გამოსაცნობი, რამდენად დამოუკიდებლად შეასრულა მოსწავლემ საშინაო დავალება. ისედაც ათასი ყოფითი საზრუნავით გადაღლილი მშობლებისთვის ჩვენ მიერ მიცემული დავალებები მძიმე ტვირთად არ უნდა იქცეს. ამიტომ ჩემი მიზანი ის არის, რომ მოსწავლემ დამოუკიდებლად შეასრულოს დავალება. ამ მიზანს კი, ალბათ, სწორად შერჩეული, საინტერესო და მათ შესაძლებლობებზე მორგებული დავალებებით მივაღწევთ.
კვლევა ჩავატარე და სხვადასხვა ასაკის მოსწავლეს ვთხოვე დაეწერა, როგორ აღიქვამენ საშინაო დავალებას.
„ჩემთვის საშინაო დავალება ზოგჯერ გასართობია, ზოგჯერ – მოსაწყენი. ქართულში თემების წერა მიყვარს, ინგლისურში კი კითხვითსა და უარყოფითში გადატანა“, – მეექვსეკლასელი ნიკოლოზი;
„ჩემთვის საშინაო დავალება უნდა იყოს კარგი, ადვილად უნდა გავიგო, როგორ კეთდება. მე ძალიან მიყვარს საშინაო დავალებების შესრულება ქართულში“, – მეექვსეკლასელი მარიამი;
„მე ძალიან მომწონს თემებისა და ორმხრივი ჩანაწერების დღიურის წერა. მე ძალიან მომწონს ქართულის გაკვეთილზე პრეზენტაციის ჩატარება.“ – კესო, მეშვიდე კლასი;
„საშინაო დავალება ხან მიყვარს და ხან – არა. როცა რთული დავალებებია, არ მიყვარს, მაგრამ ხანდახან ისიც ხდება, რომ დიდი სიხარულით და ბედნიერებით ვაკეთებ, ისე, რომ არ მეზარება გაკეთება. მე ძალიან მიყვარს თემების წერა“, – მარიამი, მეშვიდე კლასი;
„ საშინაო დავალება – ეს სიტყვები ყოველდღე მესმის. ხანდახან ძალიან მენატრება რომელიმე გაკვეთილის დავალება. ყველაზე მეტად მაშინ მენატრება, როცა ზაფხულის არდადეგებია.
საშინაო დავალება არის ის, რაც გემრიელი შოკოლადი. ის, რაც ცოდნას მმატებს, თუმცა ვაღიარებ და ხანდახან ცოტა მეზარება, მაგრამ საქმე მაინც ბოლომდე მიმყავს“, – თამარ ჩიხრაძე, მეშვიდე კლასი;
„ჩემთვის საშინაო დავალება არის ერთგვარი მზადება ეროვნული გამოცდებისთვის და ამ გამოწვევის დასაძლევად საჭიროა შრომა, რომელიც დავალებების შესრულებასთანაა დაკავშირებული. ჩემი საშინაო დავალებები დღის ბოლოს წითლადაა შეღებილი, მაგრამ გულს ვიმშვიდებ, რადგან ვთვლი, რომ ადამიანი თავის შეცდომებზე სწავლობს“, – ვანო მეტრეველი, მეთორმეტე კლასი;
„საშინაო დავალება ჩემთვის არის იშვიათად სიზარმაცეზე გამარჯვება და ხშირად კი – საკუთარი შესაძლებლობების აღმოჩენა. პირველი კლასიდან მეცხრემდე ეს იყო მისია, რომლის შესრულება ხშირად მეზარებოდა და რომელსაც უბრალოდ ვაფუჩეჩებდი.
ახლა კი საშინაო დავალება გახდა სასიამოვნო ვალდებულება და მისი შესრულება არის პროცესი, რომლითაც საკუთარ თავს და შესაძლებლობებს უკეთესად ვეცნობი.
რაც შეეხება დავალებების სტილს, უფრო მომწონს, როდესაც ვწერ. არა, წაკითხვა და წაკითხულის გააზრებაც ძალიან მომწონს, მაგრამ უფრო წერა მსიამოვნებს. ასევე მომწონს, როცა რაღაც მაქვს აღმოსაჩენი ან გამოსაკვლევი. ეს კვლევა-აღმოჩენები ჩემთვის ძალიან სასიამოვნო პროცესია, რომელიც ბევრ უცნობ და უცნაურ სიახლესთან არის დაკავშირებული. საბოლოოდ, საშინაო დავალება ჩემთვის არის საშუალება, რომელიც მასწავლის საკუთარ თავზე დამოუკიდებელ მუშაობას და მახედებს საკუთარ შესაძლებლობებში“, – მეთორმეტეკე კლასი, ნანუკა მარკოზაშვილი.
პატარა ადამიანების გულწრფელობა საუკეთესო გზამკვლევია ჩემთვის. მივხვდი, რომ ყველაზე მეტად იმ დავალებების დაწერა მოსწონთ, რომელიც გამოსდით, როცა თავს კარგად გრძნობენ და საკუთარ შესაძლებლობებში რწმუნდებიან. კიდევ ერთი რამ აღმოვაჩინე, როცა დავალება არ აქვთ შესრულებული, საკუთარ თავში ვეძებ ხოლმე მიზეზებს – ალბათ კარგად ვერ ავუხსენი, შეიძლება ეძნელათ, იქნებ საინტერესო არ იყო – ათას რამეს ვფიქრობ.
ასე რომ, რადგან სასწავლო პროცესი ცოცხალი პროცესია, ყველაფერს აქვს ემოციური მხარე. მას შემდეგ, რაც ასე დავიწყე აზროვნება, პირადად ჩემთვის, როგორც ერთ-ერთი მასწავლებლისთვის, საშინაო დავალება გაკვეთილის ყველაზე სასიამოვნო ნაწილად იქცა. წინასწარ ვფიქრობ, ვარჩევ დიდი სიფრთხილით, ვცდილობ, რომ იყოს სახალისო, ერთად ვადგენთ შეფასების მოთხოვნებს, მოსწავლეები სწავლობენ თვითშეფასებასა და ურთიერთშეფასებებს, მათი შეცდომებიც ძალიან მიყვარს და ყოველი წინ გადადგმული ნაბიჯი ადვილად შესამჩნევი ხდება. საშინაო დავალების რვეული ფასეულია მშობლებისთვისაც, რადგან ხშირად ვიყენებ განმავითარებელ კომენტარებს და აქამდე ვალდებულებისთვის არსებული საშინაო დავალების რვეულები ასე ხდება პატარ-პატარა გზავნილების მატარებელი.
