პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

სიყვარული, როგორც სიტყვა

ვინც დაბლა იყო, იმან თქვა, სიყვარული აღგვამაღლებსო? ეგებ იმან, ვინც ისედაც ყველაზე მაღლა იდგა. ვინ იცის.

საინტერესო შესაქცევარია: სიყვარულს შეუძლია უსიტყვოდ, სიტყვას უსიყვარულოდ – თითქმის ვერ. ამადაც, მთელი მხატვრული ლიტერატურა სიყვარულს ებღაუჭება – ცდილობს ამოხსნას, გაგვანდოს, დაგვიმალოს კიდეც. ეს ზმნები ალბათ ბრჭყალებით უნდა შემემოსა. დიახ, დიახ, ლიტერატურა სიყვარულით ვაჭრობს. და დიდი წარმატებითაც. ყველაზე უთავმოყვარეო გრაფომანის ნაბოდვარი მთვარიან ღამეზე, სატრფოს ათრთოლებულ თითებსა და უიღბლობისგან თვალს მომდგარ ცრემლზე უფრო ადვილად აღწევს მკითხველის თუნდაც ქვა-გულამდე, ვიდრე, მაგალითად, ტროპებით დახუნძლული ფილოსოფიური ამბავი. მოკლედ, ასე…

არა, რა თქმა უნდა, გულწრფელი შემთხვევებიც არსებობს, იმდენად გულწრფელი, რომ მხატვრულ ტექსტად სულაც უნებლიედ იქცა. მე რომ სიყვარულზე დაწერილი ლექსების ანთოლოგიას ვადგენდე, უმთავრეს ჰიმნად ერთ, არალექსად ჩაფიქრებულ მინაწერს გამოვიტანდი.

ვარძიის კედელზე ოდესღაც ვიღაცას ამოუკაწრავს:

„თოთხმეტი წლისა აღმკვეცეს მონაზვნად,
აქვე შევსრულდი სამოცდათოთხმეტის…

რა ლამაზი იყავი, ბიჭო…”

ამაზე ძლიერი სიტყვისა და სიყვარულის ქორწინება მე არ მეგულება.

ვაჭრობა რომ ვახსენე, ცუდი სიტყვა ნუ გეგონებათ – ჩვეულებრივი ინსტრუმენტია და რიგ შემთხვევებში ეს საქმე უკიდურესად ხარისხიანიც შეიძლება გამოდგეს. მაგრამ იქვე გამოჩნდებიან მისი „გადამყიდველებიც” და ერთი ხელის მოსმით აფუჭებენ საქმეს. რუსთაველი მოვიგონოთ – პოემა უმაღლესი პილოტაჟით და მერე ჩვენი სასკოლო რუტინა: „სიყვარული ვეფსიტყაოსანში” – შაბლონური, მოსაწყენი თემების წერა… ტექსტსაც შეგაძულებს, წერასაც და, რა პარადოქსულადაც უნდა ჟღერდეს ეს სიტყვათშეთანხმება, სიყვარულსაც.

სიყვარულის შეძულება კი ცოტა რთული ამბავია, გეთანხმებით.

ეს მარტო ქართული საქმე როდია – იგივე სჭირთ საკუთარ ქვეყნებში შექსპირს, ჰიუგოს, პეტრარკას და ჰაინეს. და სხვებსაც… თუ მთლად სამუელ ბეკეტის გზას არ ადგანან და თავგზას არ გიბნევენ.

ისე, თავგზის აბნევა, გნებავთ, დაკარგვინება სიყვარულის ერთ-ერთი ექსკლუზიური უფლებაა – ეგვიპტური საგლობლებიდან მოყოლებული, რაინდული რომანებით გაგრძელებული და ფორუყ ფაროხზადის ფანტასმაგორიული ნაწარმოებებით დამთავრებული – ყველა ტექსტი ამ საქმეს ემსახურება. ასე იქნება ყოველთვის. მაშინაც კი, როცა ადამიანებს ვრცელი წიგნების კითხვა დაეზარებათ და მთელი ლიტერატურა იაპონური ტანკების ზომაზე დავა. ის ტექსტი, ზემოთ რომ დაააგემოვნეთ, მაშინ კიდევ უფრო დაიფასებს თავს. საერთოდაც, სიყვარულს ხომ გრძელი და ჭარბი სიტყვა არ უხდება, მეტიც – არც მისთვის სათქმელის სახეში მიხლაა მომხიბლავი. ჯობს, შორიდან ელაპარაკო, ისე, როგორც ამას ბუსონი აკეთებდა:

„ბინდში
ანთებულ ლამპის შუქზე
ფერი დაკარგეს
ახლახან ყვითლად მოხასხასე ქრიზანთემებმა”.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი