პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

როგორ აღწევენ ბავშვები წარმატებას

 

პოლ ტაფი კანადელი-ამერიკელი ჟურნალისტი და მწერალია, ჟურნალ ნიუ-იორკ ტაიმსის” თანაავტორი და რამდენიმე წიგნის ავტორი, სწორედ მას ეკუთვნის ნაშრომი “როგორ აღწევენ ბავშვები წარმატებას”, რომელიც  ინგლისურ ენაზე პირველად 2012 წელს გამოიცა, ქართულად კი ეს წიგნი საზოგადოებას გამომცემლობა “რადარამმა” წარუდგინა. ავტორი წიგნს სამი წლის განმავლობაში წერდა და ამ ხნის განმავლობაში, საკმაოდ  მრავალი ისტორია მოაგროვა. იგი მოგზაურობდა სკოლიდან სკოლაში, ხვდებოდა მასწავლებლებს, მოსწავლეებს და მათ მშობლებს. ავტორმა გადაწყვიტა იმის გარკვევა, როგორ შეიძლება წარმატების მიღწევა და რა თვისებები აქცევს ადამიანს წარმატებულად ცხოვრებაში. წარმატების გზაზე კი პოლ ტაფი ერთი შეხედვით, პარადოქსულ მოსაზრებას გვთავაზობს – წარმატებისათვის აუცილებელია, დავმარცხდეთ და დამარცხებას განიხილავს არა, როგორც გამოუსწორებელ  და დამამცირებელ მოვლენას, არამედ როგორც გამოცდილების წყაროს და წარმატების გასაღებს.
 
რა თვისებები ეხმარება ადამიანს რომ ადრეული ასაკიდან პიროვნულ ზრდასა და წარმატებას მიაღწიოს? რომელი თანდაყოლილი თვისებები მიიჩნევა ადამიანის წარმატების საწინდარად? წიგნში ვერ ამოიკითხავთ ვერცერთ მზა რეცეპტს, თუ რა შეიძლება იყოს წარმატების საწინდარი ადამიანის ცხოვრებაში. აქ არის ისტორიები დამარცხებაზე და გამარჯვებაზე, საკუთარ თავთან კონფლიქტზე, სიმამაცეზე, დაუცხრომელ ძიებასა და ოპტიმიზმზე, რომელიც ყველაზე მნიშვნელოვანია განათლების მიღების გზაზე.
მკვლევრები ამბობენ, ბავშვის განვითარებაში მთავარი ის კი არ არის, რა რაოდენობის ინფორმაციის დამახსოვრება შეუძლია, არამედ ის თუ როგორ შეგვიძლია დავეხმაროთ განსხვავებული თვისებების  ერთობლიობის გამომუშავებაში. ეს თვისებებია: სიბეჯითე, თვითკონტროლის უნარი, ცნობისმოყვარეობა, კეთილსინდისიერება, გამძლეობა და რწმენა საკუთარი თავის მიმართ.
 
ავტორმა წიგნზე მუშაობისას, ძალიან ბევრი იმსჯელა წარმატებისა და უნარების გამომუშავების თემებზე ეკონომისტებთან, ფსიქოლოგებთან და ნეირომეცნიერებთან, თუმცა როგორც იგი აღნიშნავს მისთვის ყველაზე ფასეული ის ისტორიები და  რეპორტაჟები იყო, რომელსაც სხვადასხვა საჯარო სკოლაში და პედიატრიულ კლინიკაში აწყდებოდა, სადაც ხვდებოდა და ელაპარაკებოდა იმ ახალგაზრდებს, რომელთა ცხოვრებაც ამა თუ იმ თვალსაზრისით თვალსაჩინოს ხდიდა იმ რთულ საკითხს, თუ რომელი ბავშვი როგორ აღწევდა წარმატებას.
 
ამ მოგზაურობისას პოლ ტაფი მრავალ მოსწავლეს და მასწავლებელს შეხვდა, ხვდებოდა აგრეთვე მოსწავლის მშობლებსაც, აგროვებდა მათი ოჯახის შესახებ ინფორმაციას და ცდილობდა გაერკვია, რა იყო წარმატების თუ წარუმატებლობის წინაპირობა, რა უშლიდა ახალგაზრდებს ხელს განათლების მიღებაში. ხშირად ეს სოციალური გარემოდან წამოსული პრობლემები იყო – სიღარიბე, ძალადობრივი გარემო თუ დანგრეული ოჯახების სიმძიმე.
ავტორი ცდილობს გაარკვიოს, როგორ ასვამს ადამიანის წარსული დაღს  მომავალს  და ბავშვობიდანვე პროგნოზირებადს ხდის მათ წარუმატებელ ცხოვრებას. მძიმე თუ პოზიტიური გამოცდილება იმ ადამიანებად გვაყალიბებს, როგორიც მომავალში ვხდებით, თუმცა ამ წიგნის ისტორიები ისეთი ბავშვების შესახებაც მოგვითხრობს, რომლებმაც უარი თქვეს  ცუდ წარსულზე, ერთხელ და სამუდამოდ აქციეს ზურგი ყველანაირ მძიმე მოგონებას და ძალები  იმ მიზნის მისაღწევად მოიკრიბეს, რასაც კარგი მომავალი ჰქვია. ერთ-ერთი ასეთი მაგალითია ქევაუნა ლერმას  ისტორია. ქევაუნას აწეწილი და მოუწყობელი ბავშვობა ჰქონდა, ის ოჯახიდან ოჯახში გადადიოდა, ხან თავშესაფრებში, ხან კი მეგობრების სახლში ცხოვრობდა. ავტორმა გოგონა 2010 წლის ზამთარში გაიცნო. გოგონა მას ეუბნებოდა, რომ სძულდა სკოლა, რადგან დაწყებით კლასებში სწავლას ჩამორჩა, კითხვის საჭირო უნარებსაც არ ფლობდა, სკოლაში მდგომარეობა გაურთულდა და გაკვეთილებსაც აცდენდა. ცუდი ყოფაქცევის გამო კი ჩამორჩენილი ბავშვების კლასში გადაიყვანეს, საიდანაც ბოლოს ჩხუბის გამო გამოაძევეს. როდესაც, ავტორი ქევაუნას შეხვდა უკვე რამდენიმე წლის დაწყებული ჰქონდა რეპორტაჟების წერა იმ ბავშვებზე, რომლებიც სიღარიბეში იზრდებოდნენ  და მათი მომავალიც სიღარიბით იყო დეტერმინირებული. თუმცა ქევაუნას ისტორია იმითაა გამორჩეული, რომ მისმა ცხოვრებამ მოულოდნელად გეზი იცვალა. გოგონამ  გააცნობიერა, რა მოხდებოდა, თუ ცხოვრების წესს არ შეიცვლიდა და მკაცრად გადაწყვიტა წარმატებისთვის ბრძოლა. იგი ყოფილ მეგობრებს ჩამოშორდა, მარტო მეტ დროს ატარებდა, საშინაო დავალებებს ასრულებდა და კითხვის უნარებიც გაიუმჯობესა. ნელ-ნელა ქევაუნამ წარმატებული უფროსკლასელის კარიერა შეიქმნა. “ვის სჭირდება შტერი გოგო. არავის უყვარს დამარცხებულები. ყოველთვის მინდოდა ისეთი ბიზნესლედი გავმხდარიყავი, პორტფელით რომ დადის ქალაქის ცენტრში, და რომელსაც ყველა ასე მიმართავს – ”სალამი, მის ლერმა”. ასეთი იყო ქევაუნას ამბიციები და მას კარგად ესმოდა, რომ იმ პორთფელის ხელში ჩასაგდებად საჭირო იყო ბაკალავრის ხარისხი და, მიუხედავად იმისა, რომ მის ოჯახში კოლეჯში არავის უსწავლია, ის დარწმუნებული იყო, რომ თვითონ ამას შეძლებდა. ქევაუნას ისტორიას წარმატებული დასასრული აქვს. მან შეძლო წარმატებისთვის მიეღწია და იმ უნივერსიტეტში ჩაებარებინა, რომელიც  შეერთებულ შტატებში მეცამეტე საუკეთესო უნივერსიტეტად იყო შეფასებული.
წარმატებამდე მისასვლელი გზა არც ისე მარტივია და მხოლოდ მასწავლებლის მონდომება არ კმარა, სასურველი შედეგის მისაღებად. ავტორი მშობლების განსაკუთრებულ როლზეც საუბრობს: “აუცილებელია ბავშვობის ხანას ახლებურად მივუდგეთ, დავიწყოთ ყველაფერი თავიდან, დავსვათ შეკითხვები იმის თაობაზე, თუ როგორ მოქმედებენ მშობლები შვილებზე; როგორ ვითარდება ადამიანის უნარები; როგორ ყალიბდება ხასიათი. რა შეიძლება გააკეთოს მშობელმა და მასწავლებელმა ერთად იმისთვის, რომ მოზარდი აარიდოს მარცხს და წარმატებამდე მიიყვანოს”.
 
იმ ურიცხვ ადამიანთაგან, რომელთაც ავტორი ხვდებოდა იყვნენ მოზარდი დედები, კრიმინალური სამყაროთი დაინტერესებული  ბიჭები, ბავშვები, რომელთა თვალწინაც სხვადასხვა ძალადობის სცენები ხდებოდა. როგორც ირკვევა, ადრეულ სტრესთან გასამკლავებლად მთავარი ძალა ისევ მშობლების ხელშია.  მშობლის კეთილი ზეგავლენა მხოლოდ ემოციური ან ფსიქოლოგიური როდია, როგორც ნევროლოგები ამბობენ, ის ბიოქიმიურიცაა. დედობრივი მზრუნველობა  შეიძლება მტკიცე ბუფერის როლს ასრულებდეს  იმ ზიანის წინააღმდეგ , რომელსაც მძიმე გამოცდილება აყენებს ბავშვს.
 
იმისათვის, რომ ფინიშთან მიხვიდე მხოლოდ საუკეთესო აკადემიური მომზადება არ კმარა, ამასთან ერთად აუცილებელია ფსიქოლოგიური სიძლიერე, რომელიც სრულიად განსხვავებული უნარების მქონე მოზარდს სასურველ შედეგამდე  მიიყვანს. ეს სხვა სახის ნიჭი, ოპტიმიზმი, მოქნილობა და სოციალური ალღოა. ამ უნარების მქონე ბავშვები, ის მოსწავლეები არიან, რომელთაც უნარი შესწევდათ უკეთეს შედეგამდე მიეღწიათ, უარი ეთქვათ სეირნობაზე და სახლში დარჩენილებს დრო მეცადინეობაში გაეტარებინათ. ეს დასწავლილი ოპტიმიზმია, რომელიც ყოველთვის გვეხმარება შეცდომაშიც ჩვენთვის სასარგებლო რამ დავინახოთ. მარცხის პირისპირ აღმოჩენილმა საკუთარი შეცდომები გავიაზროთ და კიდევ ერთხელ ვცადოთ ბედი.
 
 
 

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

მარიამი სად არის?!

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი