მაშინ ჯერ კიდევ ჯავახეთში ვასწავლიდი. ერთი ჩანთით დამქონდა წიგნები თბილისიდან, წავიკითხავდი, უკან ჩამოვიტანდი და მერე თავიდან. ერთხელ, ყველა რომ გამომელია, სკოლაში დავიჩივლე და ქართულის მასწავლებელმა წიგნი მაჩუქა: ნოდარ წულეისკირის „დავით აღმაშენებლის ქვა”. რამდენიმე მოთხრობა იყო ერთად დაბეჭდილი. ეს წიგნი ახლაც წინ მიდევს და ვწერ.
ბიოგრაფიულ დეტალებს შემდეგ გავეცანი. გავიგე, რომ მუშაობდა კულტურის მინისტრისა და საქართველოს ეროვნული ბიბლიოთეკის დირექტორის თანამდებობებზე. მდიდარია მისი ლიტერატურული ბიოგრაფიაც, რომელიც 1956 წელს დაწყებულა. წულეისკირის რომანის „აფთრების” სიუჟეტზე შეიქმნა თენგიზ აბულაძის ფილმი „მონანიება”. მისი ნაწარმოებები ათამდე ენაზეა თარგმნილი.
„დავით აღმაშენებლის ქვა” დღეს სასკოლო სასწავლო პროგრამაშია შეტანილი, მაგრამ მე მის სხვა ტექსტზე მინდა შევაჩერო ყურადღება. „ღვაწლი და წამება აბოსი და იოანესი” ერთგვარი თანამედროვე გადაწერაა ძველი ჰაგიოგრაფიული ტექსტის. იდეაციონალურ ხანაში დაწერილი ჰაგიოგრაფიული ძეგლის გრძნობად ეპოქაში თანამედროვე სიუჟეტურ ფორმაში გადმოტანა, სარისკოც არის და საინტერესოც როგორც მწერლისათვის, ასევე მკითხველისთვის. ქართულ ლიტერატურაში ძველი ტექსტების მსგავსი გადააზრება იშვიათია, თუ პოეტურ ტექსტებს არ ჩავთვლით.
მხატვრული ტექსტი, რომელიც არ განიხილება კრიტიკოსთა მიერ, მის სხვადასხვა ტიპის შრეებზე არ მიდის კვლევა-ძიება და, რაც მთავარია, არ იძლევა ინსპირირების ან თავისივე ადაპტირების საშუალებას, მკვდარია თანამედროვეობისათვის. საქართველოში ასეთ რამეს ყოველთვის ერიდებოდნენ და მეტ-ნაკლებად ახლაც ერიდებიან მწერლები, საზოგადოების ერთი ნაწილისაგან მოსალოდნელი რეაქციების გამო, რომ არ შეიძლება ძველი დროის მწერალთა ტექსტების შეცვლა, თანამედროვე სამეტყველო-სააზროვნო ენაზე და ფაბულაზე მორგება და ამ საქმეს თითქმის პირველყოფილ ცოდვას ადარებენ. ნოდარ წულეისკირმა კი, გადამეტებული არ იქნება, თუ ვიტყვი, გაბედა და ჰაგიოგრაფიული ტექსტის თავისი ვერსია შეთავაზა მკითხველს.
დღესდღეობით სკოლებში მხატვრული ლიტერატურის სწავლებისას მთავარ პრობლემად რჩება ტრაფარეტული, დოგმატიკური ახსნა-განმარტება სახე-სიმბოლოების, შინაარსის და მწერლის პოზიციისა. ყველამ იცის, რომ ვაჟას არწივი საქართველოს სიმბოლოა, თეიმურაზ ხევისთავი – დაბეჩავებული თავად-აზნაურობის, გალაკტიონმა „მერი” მიუძღვნა მერი შერვაშიძეს და ა.შ. ერთი სიტყვით, კურიოზული სიტუაციაა, ყველა (ამ სიტყვის არაპირდაპირი გაგებით) შეთანხმებულია იმაზე, რაც მუდამ ვარიაციების, ახალი აზრისა და იდეების წარმოშობის და პიროვნების, თუ ლიტერატურის განვითარების საფუძველი უნდა იყოს.
ძალიან კარგი და საინტერესო იქნება, ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლებმა მოსწავლეებს შესთავაზონ, სასკოლო პროგრამაში არსებული ტექსტების ადაპტირება, მათეული ვერსიის შექნა, წარდგენა. ამისათვის განსაზღვრული უნდა იყოს რაღაც ლოგიკური დრო, ზამთრის ან ზაფხულის არდადეგები და სამიზნე ჯგუფი ძირითადად საბაზისო განათლების მქონე მოსწავლეები უნდა იყვნენ, თუმცა დაწყებითი კლასების მოსწავლეებთანაც რაიმე შემზადებითი სამუშაოები უნდა ჩატარდეს ზემოთქმულის განსახორციელებლად.
ნოდარ წულეისკირის მდიდარი და საინტერესო ბიოგრაფიის გაცნობის შემდეგ გავიგე, რომ 1992 წლიდან მარნეულის რაიონის სოფელ წერაქვში სკოლის დირექტორად და ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად მუშაობდა და მისი პიროვნული თვისებებითა და ხასიათითაც დავინტერესდი. ჩვენს ელექტრონულ გაზეთში მისი შრომა თავისი სკოლისათვის ძალიან დაწვრილებით და კარგად აღწერა ბატონმა როსტომ ჩხეიძემ. აღარ მოვყვები მე ამ ყველაფრის გამეორებას, უბრალოდ, ერთი რამ მინდა ვუთხრა მასწავლებლებს, მოსწავლეებს – მიბაძეთ ნოდარ წულეისკირს და წერეთ თქვენეული „ვეფხისტყაოსანი”, ჰაგიოგრაფიული ტექსტები, უფრო გვიანდელი ლიტერატურა. ისაუბრეთ, იკამათეთ. განა ესეც ერთგვარი ხიდი არაა წარსულსა და აწმყოს შორის?.. ლიტერატურაც ესაა, სადღაც ერთ უსასრულო სივრცეში მორიალე სულების, საგნების, მოვლენებისა და იდეების მკრთალი ნათელი. ზოგჯერ მაინც ხომ საჭიროა, რომ ამ ნათელში დიდი შუქი აანთოს ვინმემ?!.
