ვინ შეიძლება იყოს კაცი, რომელიც გაზაფხულის სუსხიან ღამეს გარეუბნის სკოლის ეზოში, კალათბურთის ფარების უკან, მონჯღრეულ ძელსკამზე ჩამომჯდარა, თვალებზე მომწვანო კეპი ჩამოუფხატავს, ხელში ჩამქრალი სიგარეტი შერჩენია და უშფოთველად თვლემს? არადა, ირგვლივ საშინელი, ჭეშმარიტად გარეუბნული, სუსხიანი ქარი დაბზუის. ის ქარი ასე, უდრტვინველად მჯდომ არაერთ კაცს შესჯდომია სხეულში და აუკანკალებია, მაგრამ ეს კაცი რიგით და ერთნაირად მობუზულ მოკანკალეებს არ ჰგავს და არც შეწუხებისა ეტყობა რაიმე…
და მაინც, ვინ არის ეს კაცი? ყოველ დილით, როდესაც ბავშვები სკოლის ჭიშკარს ააჭრიალებენ, მწვანეკეპიანი კაცი იქ, იმ ძელსკამზე ჩამომჯდარი ხვდებათ, ოღონდ ამ დროს უკვე რაღაცნაირ, უცნაურ ფაციფუცშია გართული. ძველი პალტოს გამობერილი ჯიბეებიდან ამოღებული ათასგვარი ციფრებით აჭრელებული ფურცლები სკამზევე გაუშლია და საწერი კალმით გაჩქარებით ინიშნავს რაღაცებს. ბავშვები უკვე ამ კაცსაც შეეგუვნენ და აღარც აქა-იქ მიყრილი მისი ფურცლებიდან ამოკითხული ფრიად ბუნდოვანი ციფრები აკვირვებთ ძველებურად. განა მხოლოდ ციფრები?! მაგალითად, ფურცელზე, რომლის თავშიც წითელი კალმით წერია „ბაიერნი”-„ვერდერი”, მთელი ფურცლის სიგრძეზე სხვადასხვა ფერის კალმითა და ორგვარი ფანქრით ჩამოწერილი აქვს: „16 ოქტომბერი, 1997. წესით, ფრე უნდა ყოფილიყო, მაგრამ…”, „20 იანვარი, 2001 წლისა, ზუსტად ისე, როგორც ვამბობდი!”, „2003. 1:2. ბოლომდე ასე უნდა ყოფილიყო”. ამ ჩანაწერთა მიზანი და რაობა მხოლოდ მომწვანოკეპიანმა კაცმა თუ იცის, რომელიც მასთან ბავშვური და ყოველთვის მოულოდნელი კითხვებით მისულ მოსწავლეებს ბუნდოვანი პასუხებით იშორებდა და ბოლოს მათაც დაანებეს თავი.
კაცს ერთი უზარმაზარი რვეული ჰქონდა, თუმცა არც მთლად რვეული – უფრო საბჭოეთის დროინდელი რომელიღაც საწარმოს საქმეთა წარმოების წიგნი. ამ წიგნსა თუ რვეულში ჩახედვის სურვილი ტოტალიზატორში მოკალათებულ არაერთ ყმაწვილკაცს კლავდა, მაგრამ ეს არცთუ ადვილი იყო. როდესაც კაცი ტოტალიზატორში შედიოდა, ყველა ესალმებოდა, ზოგი – თავის დაკვრით, ზოგი – ხელის ჩამორთმევითაც, მაგრამ ამ კიდით კიდემდე 200 კვადრატულმეტრიან საბუკმეკერო კანტორაში ერთ ადამიანსაც ვერ ნახავდით, რომელმაც ამ უცნაური კაცის სახელი იცოდა. ასე მოიხსენიებდნენ: „აი, იმ კაცმა მითხრა, სკოლის ეზოში რომ ცხოვრობს”, ანდა – „ის ხომ იცი, დიდი რვეული რომ დააქვს ხოლმე…” ხოლო მან, ვისაც ერთხელ მაინც მიეცა კაცის წიგნ-რვეულში ჩახედვის ნება, თავს ვერავინ დადებს, რომ ყოველივე გაიგო და შეიცნო, რაიც ამ საიდუმლოებით მოცულ ფურცლებზე იყო ჩამომწკრივებული. ყველამ იცოდა, რომ უცნაური კაცი არასოდეს ყიდულობდა ტოტალიზატორის მოყვარულთა გაზეთებს. ამგვარ გაზეთს თუ სადმე გადააწყდებოდა, აიღებდა, ფერადნახატებიანი წიგნივით ორიოდე წამში გადაათვალიერებდა და უმალვე უბრუნებდა პატრონს. არადა, მასზე უკეთ ბევრმა როდი იცოდა მომავლი ტურების, მომავალი მატჩებისა და, საერთოდ, მომავლის ამბები. მაგრამ საიდან უნდა სცოდნოდა ეს ყველაფერი, არცთუ ადვილად მისახვედრი გახლავთ.
ალბათ იყო დრო, როდესაც უცნაური კაცი სულაც არ იყო უცნაური კაცი; ოციოდე წლის წინ შესაძლოა „ვახტანგიჩად” ან „მევლუდიჩადაც” კი უხმობდნენ. იცხოვრებდა ერთ პროვინციულ პატარა ქალაქში, რომელშიც წლების განმავლობაში მხოლოდ 4 დასახელების გაზეთსა და სამიოდე ჟურნალს თუ იშოვიდით, ტელევიზორი კი ჯიუტად აჩვენებდა ორად ორ არხს და ამ ორიდანაც ერთზე გამუდმებით დაბღვერილი ხალხი გამოდიოდა და სხვა დაბღვერილებს მუშტებს უღერებდა. მერე, როდესაც ერთმა მუშტმოღერებულებმა მეორეებს სძლიეს და განდევნეს, პროვინციულ ქალაქში შიმშილობა დაიწყო. ამ უცნაურმა კაცმაც, რომელიც, როგორც ვთქვით, მაშინ სულაც არ იქნებოდა უცნაური, ალბათ სახლი გაყიდა, დაჯდა უფანჯრო, მყრალ მატარებელში და თბილისში ჩამოვიდა. მერე ყველაფერი, რა თქმა უნდა, თავისით მოხდებოდა და ერთ დღესაც კაცმა სკოლის ეზოში გამოიღვიძა. ხოლო როდესაც კაცი ყოველ დილით სკოლის ეზოში იღვიძებს, მისთვის საერთოდ ცოტა რამ თუა შეუცნობელი.
მომწვანოკეპიანი კაცი არც ფულის მოგებით გახარებული უნახავთ ოდესმე და არც მატჩის ბოლო წუთზე გატანილი არასასურველი გოლის გამო ტუჩების მკვნეტავი, თუმცა ფსონს ყოველდღე დებდა და მოგების მიმღებთათვის გამოყოფილ სარკმელთანაც არაერთხელ მდგარა ხელგაწვდილი. სად და რას ჭამდა, ვერც ეს გაიგო ვინმემ. სიგარეტი კი მუდამ თავისი ჰქონდა და სათხოვნელად მისულ პატარა ბიჭებსაც არასოდეს ამადლიდა და საერთოდ, ყველას უწყინარ კაცად მიაჩნდა, სანამ თავისი რვეული არ დაკარგა. დაკარგვასაც ვერ იტყვი, რადგან ერთ ქარიან ღამეს, ძელსკამზე ჩაძინებულს, ვიღაცამ ეს რვეული დიდი ოსტატობით ასწაპნა. იმ დღეს კაცი ტოტალიზატორში არ მისულა, არც მეორე დღეს… მივიდა მხოლოდ მესამე დღეს. კვირა იყო და ჭეშმარიტი სატოტალიზატორო გაწამაწიაც იდგა. კაცი ერთ-ერთ მაგიდაზე დადგა, დოინჯი შემოიყარა და თავისი გაბზარული ხმით დაიღრიალა: „რამე დაგიშავეთ, თქვე არაკაცებო? დაგიშავეთ-მეთქი რამე?!” მერე მაგიდიდან ჩამოვიდა, კარში გასვლისას უკან, დარბაზისკენ გადააფურთხა და მას შემდეგ ის არც ტოტალიზატორში და არც სკოლის ეზოში აღარავის უნახავს.
ასეთი კაცის შეჩვევა უფრო ძნელია, ვიდრე დავიწყება. ჰოდა, სკოლის მოსწავლეებმაც და ტოტალიზატორის ნაცნობებმაც მალე დაივიწყეს მწვანეკეპიანი კაცი. ერთი ცნობილი ქართული მოთხრობისა არ იყოს, აზარტულმა ყმაწვილკაცებმა ის მხოლოდ ერთხელ გაიხსენეს – მაშინ, როდესაც ერთი აზარტულ ყმაწვილკაცთაგანი ირწმუნებოდა, ქალაქის სხვა უბნის სხვა ტოტალიზატორში უცნაური კაცის წიგნ-ბლოკნოტი მავანი სოლიდური ბიძაკაცის ხელში დავინახეო. ეგ იყო და ეგ…
