ფონეტიკა რუსული ენის გაკვეთილზე

მასწავლებლებთან შეხვედრისას მშობლები ხშირად გამოთქვამენ საყვედურს იმის გამო, რომ საათების მწირი რაოდენობა, ახალი ენის დაწყება მე-7 კლასიდან შედეგის მიღებას ართულებს. აღშფოთება განსაკუთრებით იმატებს, როდესაც ისეთ ნიუანსებზე ვიწყებთ საუბარს, როგორიცაა ლექსიკასა და ფონეტიკაზე მუშაობა. მეთოდისტებს მიაჩნიათ, რომ არ აქვს მნიშვნელობა, როდის დაიწყება უცხო ენის სწავლება – მასწავლებლის ხელოვნება ის არის, რომ შეძლოს ენის სწავლების დონეების, ასაკობრივი შესაძლებლობებისა და სწორი მეთოდიკის შერწყმა, იცოდეს, რამხელა ნაბიჯებით, რა დოზით მიაწოდოს სხვადასხვა ასაკის მოსწავლეებს ერთი და იგივე საკითხი.

ამჯერად შემოგთავაზებთ მოსაზრებებს ფონეტიკის სწავლების საკითხების შესახებ. 

·საჭიროა თუ არა ფონეტიკის საკითხების შეტანა გაკვეთილზე? როდის? რა დოზით? როგორ?

·რომელ ფონეტიკურ საკითხებზე მუშაობა უნდა დავიწყოთ უპირველესად? 

·როდის, როგორ და რამდენ ხანს უნდა ვიმუშაოთ ინტონაციაზე? 

·საჭიროა თუ არა, გაკვეთილზე მოსწავლეებმა იკითხონ ხმამაღლა და რისთვის?

·როგორ განვუვითაროთ მოსწავლეებს „ფონეტიკური სმენა”?

ფონეტიკის განხილვა სამი ასპექტის გათვალისწინებით ხდება: ენობრივი სტრუქტურის პოზიციიდან, მეტყველების ფუნქციონირებისა და კომუნიკაციის პოზიციიდან. ცხრილში მოყვანილია ფონეტიკაზე მუშაობის პრობლემები და მათი მოგვარების გზები.

N	პრობლემა	პრობლემის გადაწყვეტა
1.	Какие фонетические ошибки должны устраняться в первую очередь?	Должны устраняться ошибки, и в первую очередь фонологические, так как они мешают пониманию, например, твердость и мягкость согласных.
2.	Надо ли объяснять, как образуется звук, или достаточно одной имитации?	Хорошо, когда имитация сопровождается объяснением, рисунками, так как не все ученики способны услышать разницу в произношении родного и изучаемого языка. Хотя, разницу в произношении учащиеся быстрее услышат, если преподаватель произнесет, например, английскую фразу с русским акцентом.
3.	Какова последовательность работы над звуком?	В первую очередь даются звуки, близкие в русском и родном языках, затем те, которых нет в родном, и потом те, которые в родном отличаются от русских.
4.	Как работать над интонацией?	Работа над интонацией требует, во-первых, знакомства с интонационными конструкциями, во-вторых, большой работы с позиции коммуникации.
5.	Какой фонетический акцент допускается?	Такой фонетический акцент, который не мешает пониманию речи.
6.	С чего начинать работу над звуком (с произношения или с аудирования)?	Различение звуков вначале вырабатывается на уровне аудирования, а затем переносится на произношение. Рекомендуется постоянно проводить работу на аудирование.

 
რა ხარვეზებს ვაწყდებით ლექსიკაზე მუშაობის დროს

1. მოსწავლეები თითქმის არ მუშაობენ აუდირებაზე, შემოიფარგლებიან მხოლოდ მასწავლებლის მოსმენით. მეტ დროს უთმობენ წერით სავარჯიშოებს. ნაკლებად იმეორებენ მოსმენილს.

2. მასწავლებელი არ აკონტროლებს წარმოთქმას ფინალური შეფასების დროს.

3. აუდირება გაკვეთილზე გამოიყენება იშვიათად ან არალეგულარულად.

4. ფონეტიკაზე მუშაობა ხდება სიტუაციიდან გამომდინარე. მასწავლებელს არ აქვს გააზრებული და დაგეგმილი ამ ტიპის დავალებათა თანამიმდევრობა დონეების მიხედვით.

5. გაკვეთილზე ნაკლებად არის გამოყენებული სიმღერები და ლექსები, რაც ხელს შეუწყობდა სწორი რითმიკისა და ინტონაციის ჩამოყალიბებას.

გთავაზობთ სავარჯიშოების ნიმუშებს. 

Упражнения, тренирующие и развивающие фонетический слух учащихся.

1.Слушайте и опознавайте звук (подчеркните в тексте, поднимите карточку с этим звуком).

2.Слушайте пары слогов (слов), отмечайте знаком + (плюс) одинаковые слоги (слова) и — (минус) разные.

3.Записывайте знакомые слова, которые услышите в потоке речи.

4.Слушайте слова (фразы), отметьте в тексте, каким словам (фразам) они соответствуют.

5.Слушайте текст, одновременно читая его, вписывайте в текст пропущенные слова.

6.Слушайте и определяйте тип ИК, в зависимости от этого поставьте в конце предложения точку, вопросительный или восклицательный знак. 

Упражнения, направленные на выработку правильной артикуляции звуков и интонирования.

1.Слушайте и повторяйте про себя.

2.Слушайте и повторяйте вместе с преподавателем (диктором).

3.Слушайте и повторяйте в паузы.

4.Слушайте, читая.

5.Слушайте, повторяйте, читая.

6.Слушайте, повторяйте, записывайте на магнитофон. Сравнивайте свое произношение с произношением диктора (преподавателя).

7.Слушайте, пишите (диктанты).

8.Читайте в транскрипции и записывайте свое произношение на кассету.

9.Слушайте. Ставьте ударения.

Упражнения с коммуникативной установкой

Выполняются на заключительном этапе работы и являются по сути коммуникативными заданиями устных видов речевой деятельности: говорения и слушания. То же самое можно сказать и о видах контроля.