ლექსიკაზე მუშაობისას ხშირად ვაწყდებით პრობლემებს:
მოსწავლეები არ სწავლობენ ან ვერ სწავლობენ (ვერ იმახსოვრებენ) სიტყვებს; სწავლობენ,
მაგრამ მალე ავიწყდებათ ნასწავლი მასალა; ვერ იყენებენ ნასწავლ ლექსიკას წერისა და
ზეპირი მეტყველების დროს და სხვ.
რა ხერხს მივმართავთ ამ პრობლემის აღმოსაფხვრელად? მასწავლებელი
ეკითხება კოლეგებს, ეცნობა მეთოდისტთა რჩევებს, ცდილობს, საკუთარი გამოცდილების გათვალისწინებით
მიაგნოს წარმატებულ მეთოდს…
მოდი, გამოსავლის ძებნისას თავს რამდენიმე კითხვა დავუსვათ:
. როგორ ვსწავლობდით და ვიმახსოვრებდით უცხოურ სიტყვებს
ჩვენ? რას ვურჩევდით მოსწავლეებს? საჭიროა თუ არა სიტყვების ზეპირად სწავლა? რამდენი
სიტყვა უნდა ვიცოდეთ იმისთვის, რომ უცხო ენაზე ვილაპარაკოთ? როდის და როგორ უნდა შემოვიტანოთ
ახალი სიტყვები? თუ მოსწავლემ არ იცის სიტყვის მნიშვნელობა, რა უფრო მართებულია: მოვაძებნინოთ
სიტყვა ლექსიკონში, ავუხსნათ თუ მივცეთ საშუალება, ამოიცნონ მისი მნიშვნელობა კონტექსტის
მიხედვით? როგორ და როდის გავაცნოთ მოსწავლეებს რამდენიმე მნიშვნელობის მქონე სიტყვები?
როგორ მოვიქცეთ, რომ ჩვენს მოსწავლეებს ნასწავლი სიტყვები არ დაავიწყდეთ?
ამ კითხვებზე პასუხი თითქოს ყველა მასწავლებელს აქვს,
მაგრამ პრობლემა პრობლემად რჩება, ამიტომ შევეცდები, ჯერ საკვანძო საკითხები გამოვავლინო.
რა ხარვეზებს ვაწყდებით
ლექსიკაზე მუშაობის დროს
1. გაკვეთილზე მოსწავლეებს სთავაზობენ მეტისმეტად ბევრ
ლექსიკურ ერთეულს, რომლებსაც ისინი ვერ იმახსოვრებენ.
2. გაკვეთილის მსვლელობისას ლექსიკაზე მუშაობას ნაკლები
დრო ეთმობა. მოსწავლეებს სთავაზობენ სიტყვების სახლში დასწავლას, კლასში კი ნასწავლის
მხოლოდ კონტროლი ხდება. ნაკლები დრო ეთმობა ლექსიკაზე ვარჯიშს, რაც სიტყვების დავიწყებას
უწყობს ხელს.
3. მასწავლებლები მოსწავლეებს სიტყვებს ცალკე ნუსხად,
კონტექსტის გარეშე აძლევენ სასწავლად. ასეთი მექანიკური დამახსოვრება ვერ ავითარებს
ლექსიკის გამოყენების უნარს. ეს სიტყვები ბავშვებს მალე ავიწყდებათ.
4. სიტყვებზე მუშაობა ენობრივ და სამეტყველო დონეებზე
მიმდინარეობს, თავისუფალ საკომუნიკაციო დონეზე გადასვლა არ ხდება.
5. არ ხდება ან ნაკლები დრო ეთმობა ლექსიკონზე მუშაობას,
არადა კვლევები მოწმობს, რომ დაწყებით ეტაპზე საკომუნიკაციო დონეზე გასვლა ხდება უშუალოდ
ლექსიკით და არა გრამატიკით.
6. ნაკლები დრო ეთმობა ლექსიკონებზე დამოუკიდებელ მუშაობას.
იყენებენ უმთავრესად სახელმძღვანელოში მოცემულ სიტყვებს და მასწავლებლის მიერ მიწოდებულ
თარგმანს. ეს ვერ უვითარებს მოსწავლეს დამოუკიდებლად მუშაობის უნარ-ჩვევას.
7. მასწავლებელი ხსნის უცნობ სიტყვებს და არ სთავაზობს
მოსწავლეებს, კონტექსტის მიხედვით ამოიცნონ მათი მნიშვნელობა.
8. არ ხდება ნასწავლი ლექსიკის გამეორება (კონტექსტში)
სასწავლო პროცესის დროს. სიტყვების ერთი ჯგუფი ცვლის მეორეს, რაც მათ დავიწყებას უწყობს
ხელს.
რას გვირჩევენ მეთოდისტები
Введение и дозировка новых слов
Сначала новые слова даются только в одном
значении в составе элементарных предложений: Это комната. Это стол. Там окно. Здесь доска. Значение слов
это, там, здесь демонстрируется указательным жестом на эти предметы. Позже
структура предложения, вводящего новые слова, может усложниться: Мы умеем петь и танцевать. Мы говорим и
читаем по-русски. Брат занимается русским языком и т. д. При этом
предложение, вводяшее новое слово, не должно содержать грамматических
трудностей.
გთავაზობთ რამდენიმე ლექსიკურ სავარჯიშოს, რომლებიც გაკვეთილის
სწორად წარმართვაში დაგეხმარებათ.
1. დააჯგუფეთ სიტყვები, გამოიყენეთ შემდეგი კრიტერიუმები:
ასოციაციები, ფუნქციები. რა აქვთ საერთო ამ სიტყვებს?
Мороженое, магазин, огурец, газета, ребенок, дом,
сад, компьютер, собака, жираф, апельсин.
2. დაასახელეთ ხუთი პროფესია, რომელთა წარმომადგენლებსაც
თეთრი ხალათები აცვიათ.
3. დაასახელეთ ხუთი მოქმედება, რომლებსაც ვასრულებთ
დილით.
4. თამაში «Снежный ком».
მოსწავლე 1: Сегодня утром я встал в 8 часов.
მოსწავლე 2: Сегодня утром я встал в 8 часов и
почистил зубы.
მოსწავლე 3: Сегодня утром я встал в 8 часов,
почистил зубы и сделал зарядку.
5. ბურთით თამაში.
иду… домой… (Бросает мяч другому ученику) в университет…
6. შეადგინეთ მოთხრობა ერთად.
Преподаватель: Вчера я видел странного человека.
Ученик: У него были зеленые волосы.
Если
сочинение рассказа идет с трудом, учитель может сыграть роль следователя,
непонимающего или забывчивого человека:
Преподаватель: Но вы сказали, что у него были синие волосы?
7. შეადგინეთ მოთხრობა. გამოიყენეთ ახალი
სიტყვები და ფრაზები.
8. გამოიყენეთ ახალი სიტყვები და ისაუბრეთ.
9. გაანაწილეთ სიტყვები ცხრილში:
|
|
Дом |
Еда |
|
спальня масло кровать морковь кухня нож стол кресло |
|
|
Тренировка
лексики для выработки умений
|
Языковые |
Речевые |
Коммуникативные |
|
1. «Шторм» а) назовите слова неделя: понедельник…
б) Назовите связанное с этим словом летает птица поет |
Что можно подарить Каждый добавляет |
1.Обсуждение, «Если бы вы
|
|
2.«Что это?» К каждому существительному подберите |
2. «Ассоциации». Назовите слово, как оно |
2. «Найдите… в аудитории» (опрос,
|
|
3. Назовите десять профессий, |
3. Разверните/ сверните фразы: |
3.Рассказ по
|
|
4. Напишите действия, связанные с |
4. «Круг в круге». Задайте десять воп-росов о семье. |
4. Работа в
|
|
5. На доске написано десять слов. |
|
5. Придумайте
|
|
6. Категории. Расклассифицируйте |
|
6. Обобщите, кто
|
|
7. На доске написано двадцать слов. Запомните. Слова стираются. Восстановите |
|
7.Передайте 8.Напишите солнце, зонтик, еда, врач, учебник 9.Напишите ние (5 минут) на тему: «Дверь», «Щедрый человек» 10. Как связаны |
Образец работы на
начальном этапе над лексикой
по теме «Семья»
1. Обработка
материала.
Преподаватель читает текст и просит учеников: а) поднять руку, если они слышат слово с
названием члена семьи (невербальная поддержка); б) отметить в таблице слова, которые они слышат
(вербальная).
|
Отец Мать Сестра Дедушка …………. |
Просит
заполнить пропуски в тексте, вставив, где надо, слова: отец, мать …
Затем
следует повторение, предлагается упражнение: «Слушайте и повторяйте фразы».
2. Тренировка
1. Дается ключевое слово, например сын. Студенты
должны включить это слово во все возможные вопросы.
2. Раздаются карточки со словами. Студенты должны задать
друг другу вопросы, в которые входят эти слова, начав: У вас есть …
Образец карточки
|
сын дочь брат
|
3.Выход в речь.
1.
Ролевая игра
(моделирование): студенты получают карточки, на которых написано, кто какой
член семьи.
2.
Реальное общение.
Дискуссия. Маленькие группы обсуждают
свои
семьи и сообщают об этом всем (используются фото).
