უკანასკნელი ორი საუკუნეა, ფეხბურთი საქართველოში სპორტის ყველაზე პოპულარულ სახეობად ითვლება. ის მუდამ სარგებლობდა ბავშვების დიდი ინტერესით და მოზარდებს შორის სასკოლო პირველობებიც რეგულარულად იმართებოდა. ასეთ ტურნირებზე არაერთი ცნობილი ქართველი ფეხბურთელი იქნა აღმოჩენილი. საზოგადოდ, სკოლის ფეხბურთი ეზოს ფეხბურთთან ერთად მთელ მსოფლიოში უმნიშვნელოვანეს ფენომენად მიიჩნევა.
ჩვენს ქვეყანაში ფეხბურთი მოზარდებისთვის დღესაც სპორტის უსაყვარლესი სახეობაა, მაგრამ, სამწუხაროდ, სკოლებში ფეხბურთისა და, საზოგადოდ, სპორტის სწავლების დონე ისეა დაკნინებული, რომ იშვიათად ნახავთ სკოლას (გარდა სპეციალიზებული საფეხბურთო სკოლებისა), მოზარდის ფეხბურთელად ჩამოსაყალიბებლად რაიმე პირობა რომ იყოს შექმნილი.
10-15 წლის წინ ამ კუთხით საერთოდ კატასტროფული მდგომარეობა იყო. სკოლებში ფეხბურთის სათამაშოდ ბავშვებს არავითარი პირობა არ ჰქონდათ. ისინი გარკვეული ხნის შემდეგ თავს ანებებდნენ თამაშს, ამის მიზეზად კი მხოლოდ და მხოლოდ პირობების უქონლობა სახელდებოდა. იმ პერიოდში საქართველოს ვერც ერთი ასაკობრივი ნაკრები ვერავითარ წარმატებას ვერ აღწევდა. ცოტა ხნის წინ კი საქართველოს 17-წლამდელთა ნაკრებმა უკან ჩამოიტოვა ისეთი ქვეყნების ნაკრებები, როგორებიც არიან ინგლისი, უკრაინა და ესპანეთი და ევროპის 2012 წლის ჩემპიონატზე გავიდა.
საქართველოს ნაკრებს ყველა აუტსაიდერად და იოლად დასამარცხებელ მეტოქედ მიიჩნევდა, მაგრამ ჩვენმა ნაკრებმა ყველა პროგნოზი თავდაყირა დააყენა და ნახევარფინალამდე მიაღწია. ჯგუფური ეტაპის ბოლო მატჩი განსაკუთრებული მღელვარებით გამოირჩეოდა. ევროპის ჩემპიონატზე საქართველოს 17 წლამდე ასაკის ფეხბურთელთა ნაკრების წინსვლა ნახევარფინალში შეწყდა. ვასილ მაისურაძის გუნდი ტურნირის მოქმედ ჩემპიონთან, ჰოლანდიის ნაკრებთან, უთანასწორო ბრძოლაში დამარცხდა.
გიორგი გეგენავა, სპორტული კომენტატორი: “ჩვენი ქვეყნის 17-წლამდელთა ნაკრების შარშანდელი წარმატება მე მაინც შემთხვევითობა მგონია და არა გეგმაზომიერი მუშაობის ნაყოფი. სანამ ჩვენს ქვეყანაში სასკოლო ტურნირების ტრადიცია არ აღდგება და სკოლებში საფეხბურთო ინფრასტრუქტურა არ გამოსწორდება, მანამდე ხელშესახებ წარმატებას ვერც ფეხბურთში და ვერც სპორტის სხვა სახეობაში ვერ მივაღწევთ. თუმცა ისიც სათქმელია, რომ ესპანეთისა და ინგლისის დონის გუნდებთან შეხვედრაში იწრთობიან ბავშვები და ძალიან კარგია, რომ ამ ორი, მართლაც წამყვანი ქვეყნის ნაკრებებთან არ წავაგეთ – ბავშვებს საკუთარი თავის რწმენა შეემატებათ და რომ გაიზრდებიან, თამაშის დაწყებამდე არ წააგებენ შეხვედრას. ეს ფსიქოლოგიურად ძალიან ბევრს ნიშნავს, მით უმეტეს, როცა შენზე 100-ჯერ განვითარებულ ქვეყანას ეთამაშები – გინდა, სპორტული ინფრასტრუქტურით და გინდა, ეკონომიკური თვალსაზრისით. მარტო ლონდონშია იმდენი სტადიონი და ბაზა, რამდენიც მთელ საქართველოში (უფრო შორს რომ არ წავიდე), ესპანელებს კი იდეალურად აწყობილი მექანიზმი აქვთ, რაც კომპლექსური მუშაობით გამოიხატება. გავიძახით, ფეხბურთის მშენებლობა საძირკველიდან (ბავშვთა ფეხბურთიდან) იწყებაო, მაგრამ რა ვუყოთ იმას, რომ საძირკვლის ჩამყრელი – ბავშვთა ფეხბურთის მწვრთნელი – თითებზე ჩამოსათვლელი გვყავს? საერთო დონის ასაწევად ეს არ არის საკმარისი, დროა, პროფესიონალებმა აკეთონ საქმე და არა დილეტანტებმა, რომელთაც წარმოდგენა არ აქვთ, რა არის საჭირო დონის ასამაღლებლად და ამასობაში წლებიც გარბის…”
რა მოგვიტანს წარმატებას მომავალში? რა თქმა უნდა, თაობა, რომელიც უნდა აღიზარდოს და რეალობა შეცვალოს. ამ თემის შესახებ ბევრს საუბრობდნენ, ბევრიც დაიწერა, ტელევიზიითაც არაერთი გადაცემა გადაიცა. მიუხედავად ამისა, საკითხი ამოწურულად ვერ ჩაითვლება. თითო-ოროლა გამონაკლისს თუ არ ჩავთვლით, სკოლები უმთავრესად პიარზე გათვლილი განცხადებებით შემოიფარგლებიან, საქმე კი არსად ჩანს. აქა-იქ არის ლოკალური გამონათება ამ კუთხით, მაგრამ საერთო ფონის შეცვლა ვერა და ვერ ხერხდება.
ფეხბურთის სპეციალისტებს მიაჩნიათ, რომ სანამ მასშტაბურად არ მოვიცავთ დედაქალაქსა და რეგიონებს, მანამდე 4-5 სკოლის განვითარება მნიშვნელოვნად ვერ შეცვლის სურათს. შესაძლოა, საბავშვო კლუბმა მცირედი მოგებაც ნახოს, მაგრამ საერთო სურათი იმდენაც მძიმეა, რომ ქვეყანაში ფეხბურთის განვითარებისთვის ამას, თამამად შეიძლება, ზღვაში წვეთი ვუწოდოთ.
წარმატებული აკადემიის, ცენტრისა თუ სკოლის ჩამოსაყალიბებლად რამდენიმე უმნიშვნელოვანესი მოთხოვნა არსებობს: მოწესრიგებული ინფრასტრუქტურა, მაღალკვალიფიციური კადრები (დირექტორები, მწვრთნელები, ფიზმომზადების სპეციალისტები, მასაჟისტები, ექიმები, ფსიქოლოგები, მინდვრის მომვლელები) და, რაღა თქმა უნდა, ბავშვები, რომლებიც სათანადო დონეზე უნდა მომზადდნენ.
გიორგი გეგენავა: “ინფრასტრუქტურა არ გულისხმობს მხოლოდ მოედანს. ეს ცნება თავისი არსით მრავალ საკითხს იტევს. აქ იგულისხმება მოწესრიგებული გასახდელები, საშხაპეები თბილი წყლით, საპირფარეშოები, სადაც, ელემენტარულად, წყალი იქნება და ჰიგიენური პირობების არარსებობა არათუ ბავშვს, მოზრდილსაც კი შოკს არ მოჰგვრის; შემდგომ ამისა, ეკიპირება, ბურთები და სხვა სავარჯიშოდ საჭირო მოწყობილობა. სასიცოცხლოდ აუცილებელია სამედიცინო ბაზა წამლებით, ვიტამინებით, ჟანგბადით… რაოდენ საჭიროა გამართული სამედიცინო კაბინეტი, ამის მკაფიო დასტურია ლეო მესის შემთხვევა: რომ არა მედიკოსები, შესაძლოა, ფეხბურთის მოყვარულებს საერთოდ ვერ გვეხილა ეს “პატარა ჯადოქარი”… ზემოთქმულის განხორციელება შეუძლებელია, თუ ამ ყოველივეს უნარიანად არ უხელმძღვანელა დირექტორმა. მას უდიდესი პასუხისმგებლობა ენიჭება პროფესიონალი კადრების შერჩევის კუთხით. საჭიროა მწვრთნელი, რომელმაც უნდა უხელმძღვანელოს და მიმართულება მისცეს საწვრთნელ პროცესს, საჭიროებისამებრ ინდივიდუალური წვრთნები დაუნიშნოს ბავშვებს, რომელთაც სხვადასხვა კომპონენტში სჭირდებათ დონის ამაღლება”.
სპორტის სპეციალისტების აზრით, განუსაზღვრელია ბავშვების აღზრდაში ფიზმომზადების მწვრთნელის როლი, რადგან ზღვარგადასულმა დატვირთვამ შესაძლოა სხეული გადაწვას და მოზარდის კარიერას წერტილი დაუსვას. ასევე გვერდს ვერ აუვლით აღდგენით პროცედურებს ვარჯიშებისა და თამაშების შემდეგ, მასაჟებს… სამედიცინო კუთხით მუშაობა სათანადოდ, ფაქტობრივად, არც ერთ სკოლაში არ მიმდინარეობს, უამისოდ კი თანამედროვე ფეხბურთი წარმოუდგენელია, რადგან ყველა ბავშვის ორგანიზმი ერთნაირად არ არის მოწყობილი და განვითარებული. სწორი დიაგნოზის დასმის შემთხვევაში დიეტით, ვიტამინებით, კვების სწორი რაციონის შედგენით და ა.შ. შეიძლება, “დაკარგული თაობა” ქართული ფეხბურთის სამსახურში ჩავაყენოთ.
