პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

პროფესიული განვითარება -კოლეგებთან თანამშრომლობით

ყველა მასწავლებელს მსოფლიოს მასშტაბით უნდა ჰქონდეს მაღალი ხარისხის უწყვეტი პროფესიული განვითარების შესაძლებლობები, რომლებიც  დაეხმარება პირადი პრაქტიკის გაუმჯობესებაში და ხელს შეუწყობს მათი მოსწავლეების წარმატებას.მასწავლებელთა ხარისხიანი  პროფესიული განვითარება აუცილებელია, თუ გვინდა, რომ ჩვენს მოსწავლეებს მივცეთ საუკეთესო განათლება.პროფესიული განვითარებაზე ზრუნვა  მუდმივი და მდგრადი უნდა იყოს, რომელიც სკოლის მისიასა და ხედვასთან იქნება დაკავშირებული და, რაც მთავარია, ამას ერთჯერადი სახე არ უნდა ჰქონდეს.

რატომ არის უწყვეტი პროფესიული განვითარება მნიშვნელოვანი მასწავლებლებისთვის?

საუკეთესო გზა იმის უზრუნველსაყოფად, რომ მოსწავლეებმა საუკეთესოდ ისწავლონ და მიაღწიონ თავიანთ პოტენციალს, არის მათთვის ხარისხიანი   განათლების მიწოდება.(Sutton Trust, 2011).ხარისხიანი განათლების ხელშეწყობა და მხარდაჭერა შესაძლებელია პროფესიული განვითარების პროგრამების საშუალებით, რომელიც ზრდის მასწავლებელთაგან სწავლების ეფექტიანობას (Cordingley et al 2015) .

დილან უილიამის ციტატა:

„ყველა მასწავლებელს სურს,  რომ გააუმჯობესოს თავისი პრაქტიკა – არა იმიტომ, რომ ისინი საკმარისად კარგები არ არიან, არამედ იმიტომ, რომ უკეთესები იყვნენ“

არსებობს უამრავი კვლევა და მტკიცებულება იმის შესახებ, თუ „რა მუშაობს“ (ან სულ მცირე „რამ იმუშავა“ – ჩვენ ყოველთვის უნდა ვიყოთ კვლევის კრიტიკული მომხმარებლები) და ასევე, თუ როგორ გვეხმარება მტკიცებულებებზე ინფორმირებული მიდგომები, შეცვალოს ჩვენი  შინაგანი ინსტინქტები “საუკეთესო ფსონებისკენ”.

დღევანდელ საგანმანათლებლო სივრცეში  უამრავი ბრიტანული სკოლის მთავარი საწყისი წერტილი არის EEF ( Education Endowment Foundation ქართ, განათლების ფონდი) -ის ინსტრუმენტი – სწავლებისა და სწავლის სტრატეგიები, სადაც დეტალურადაა აღწერილი სტრატეგიის გავლენის  ეფექტურობა და პროგრესის შესაძლებლობა.

ყველა სკოლას აქვს პროფესიული განვითარების გეგმა/პროგრამა, მაგრამ რა ვიცით იმაზე, თუ რა მუშაობს უკეთესად?

პროფესიული განვითარების გეგმების/პროგრამების შემუშავება და დანერგვა ეფექტურად,საკმაოდ დიდ ძალისხმევას  მოითხოვს, საჭიროა ინფორმაციის გონივრული დახარისხება , ლოგიკური თანმიმდევრობის დაცვა, აქტივობების  შერჩევა ისე ,რომ მარტივი აღსაქმელი და ასათვისებელი იყოს  მასწავლებლისთვის.

როგორც დევიდ ვესტონი და ბრიჯიტ კლეი ასახელებენ  ნაშრომში „დიდი სწავლების გათავისუფლება“, იმის თქმა, რომ კონფერენცია ან სესია „შესანიშნავი პროფესიული განვითარებაა“,  იგივეა, რაც იმის თქმა, რომ  პროდუქტების საყიდლებზე სიარული „შესანიშნავი კვებაა“; მაშ რა უნდა იყოს საუკეთესო  გზა? უნივერსალური ფორმულა არ  არსებობს, თუმცა ,განათლების მკვლევარი მერი კენედი თავის ნაშრომში აღნიშნავს, რომ  ”კვლევის ჩატარების მნიშვნელოვანი მიზეზი არის ეფექტური პრაქტიკის იდენტიფიცირება, რათა სხვებმა შეძლონ მათი  გაზიარება და დანერგვა.” ამისთვის გავეცნოთ დიდი ბრიტანეთის   მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების   გამოცდილებას. დიდ ბრიტანეთში, INSET   (In-Service Education and Training ქართ.სამსახურში სწავლა და ტრენინგი) (პროგრამა , ეს არის რასაც ჩვენ ვუწოდებთ მასწავლებელთა მომზადების დღეებს, სკოლებს   წელიწადში ხუთი დღე აქვთ ასეთი, რომელსაც მუნიციპალიტეტი ან სკოლა ადგენს, ამ დღეებში სწავლა სკოლაში არ მიმდინარეობს და “სამსახურში ტრენინგის” დღეებს მოკლედ “INSET დღეებს” უწოდებენ.

ზოგიერთი საგანმანათლებლო  დაწესებულების მხრიდან    შეთავაზებულია და დანერგილია ტერმინი ,,პროფესიული სწავლა’’ და ზოგში ,,პროფესიული განვითარება’.’ ხშირად ეს მხოლოდ პროვაიდერის ან დაწესებულების არჩევანზეა დამოკიდებული – რისი მოლოდინი აქვს აუდიტორიას მათგან.

სახელების გარდა, პროვაიდერები სთავაზობენ სწავლების პროგრამების კონცეფციას. ის  გათვლილია მასწავლებლებზე, რომლებსაც აქვთ ხედვა, გააუმჯობესონ თავიანთი პრაქტიკა და დაოსტატდნენ.

თუმცა, სიფრთხილით მოვეკიდოთ ოსტატობას – თუ ჩვენ რაღაცას “დავეუფლებით”, არსებობს იმის საშიშროება, რომ ვიფიქროთ, ,თითქოს მეტი არაფერი გვაქვს სასწავლი.

ჩატარდა მრავალი კვლევა პროფესიული განვითარების მიდგომების ეფექტურობის შესახებ. როგორც ერთ-ერთი მკვლევარი(კენედი) აცხადებს, “ცენტრალური წინაპირობა, რომელიც ემყარება ყველა პროფესიულ განვითარებას არის ის, რომ მკვლევარმა იცის  სწავლების შესახებ ის, რაც მასწავლებლებმა არ იციან”.

პროფესიული განვითარების  გეგმის/ პროგრამის შექმნა.

 

ყველა სკოლას აქვს (ან უნდა ჰქონდეს!) პროფესიული განვითარების პროგრამები, რომლებსაც  ხშირად პირდაპირი კავშირი აქვთ საკუთარ მიზნებთან სკოლის მისიასა და  ხედვასთან.

არსებობს პროფესიული განვითარების ეროვნული სტანდარტები, რომლებიც დეტალურად არის აღწერილი  ბრიტანეთის მთავრობის მიერ:

  1. პროფესიული განვითარება უნდა იყოს ორიენტირებული მოსწავლის შედეგების გაუმჯობესებასა და შეფასებაზე.
  2. პროფესიული განვითარება უნდა იყოს გამყარებული მყარი მტკიცებულებებითა და ექსპერტიზით.
  3. პროფესიული განვითარება უნდა მოიცავდეს თანამშრომლობას და ექსპერტულ გამოწვევას.
  4. პროფესიული განვითარების პროგრამები უნდა იყოს მდგრადი დროთა განმავლობაში.

ეს ყველაფერი ეფუძნება იმას, რომ  :

  1. პროფესიული განვითარება პრიორიტეტული უნდა იყოს სკოლის ხელმძღვანელობისთვის.

საბოლოო სტანდარტი არის საკვანძო – პროფესიული განვითარებისთვის პრიორიტეტის მინიჭების აუცილებლობა

გაერთიანებული სამეფოს განათლების დეპარტამენტი (DfE)  აცხადებს, რომ:

„მაღალი ხარისხის პროფესიული განვითარების დიზაინი ისეთივე რთული დისციპლინაა, როგორიც მაღალი ხარისხის სწავლების დიზაინი. ის მოითხოვს  აქტივობების პროგრამების დაკავშირებას, დაგეგმვას  და შეფასებას..

თავის სკოლებს  განათლების დეპარტამენტი სთავაზობს:

  1. განიხილეთ პროფესიული განვითარება,როგორც სტრატეგიული განვითარების ნაწილი.
  2. ეფექტიანი პროფესიული განვითარება გულისხმობს ტრენინგებს როგორც საწყის ეტაპზე, ასევე მაღალხარისხიან შემდგომ ქოუჩინგს.
  3. ახალი უნარების, ცოდნისა და სტრატეგიების დანერგვა უნდა განხორციელდეს  წინასწარი გაწერილი აქტივობებით.
  4. გააძლიერეთ სკოლის ფარგლებში ,,ექსპერტთა’’ მხარდაჭერა. გამოიყენეთ მაღალკვალიფიციური მწვრთნელები/ ქოუჩები.

ბრიტანეთის სკოლებმა ასევე დაიწყეს კვლევის ლიდერების დანიშვნა, რომლებიც სწავლა სწავლების  გაუმჯობესების მიზნით აწარმოებენ კვლევებს.

განათლების პოლიტიკის ინსტიტუტის მიერ გამოქვეყნებულ ბოლო მოხსენებაში იკვეთება შემდეგი:

  1. მასწავლებლებისთვის ხარისხიანი პროფესიული განვითარება ისეთივე ეფექტურია მოსწავლეთა შედეგების გასაუმჯობესებლად, როგორიც კლასში ათწლეულის გამოცდილების მქონე მასწავლებლის ყოლა.
  2. ხარისხიან პროფესიული განვითარების პროგრამებს უფრო დიდი გავლენა აქვს მოსწავლის შედეგებზე, ვიდრე სხვა ღონისძიებებს, როგორიცაა მასწავლებლის ანაზღაურება ან სასკოლო დღის ხანგრძლივობის გაზრდა.
  3. მაღალი ხარისხის პროფესიული განვითარების ხელმისაწვდომობის გაზრდა, სავარაუდოდ, შეამცირებს  სისტემიდან ახალგაზრდა კადრის გადინებას.

დავუბრუნდეთ EEF-ს და მათ რჩევებს:

  1. „საერთო მოცემულობის მიხედვით, პროფესიული განვითარება უნდა განიხილებოდეს როგორც მიმდინარე პროცესი და არა– ცალკეული მოვლენა“.
  2. „პროფესიული განვითარების აქტივობების შინაარსი ასევე უნდა იყოს თანმიმდევრული და მიზანმიმართული”.
  3. „მიზანია პროფესიული განვითარების სისტემის შექმნა, რომელიც წაახალისებს მუდმივ სწავლას და პრაქტიკაში გამოყენებას“.

პროფესიული განვითარების თვალსაზრისით კარგი მოდელია  სასწავლო ჯგუფები ან პროფესიული სასწავლო თემები, სადაც მასწავლებელი თანამშრომლობს მცირე, არაიერარქიულ კლასტერებში, რათა ფოკუსირდეს კონკრეტულ საკითხზე, მასწავლებლები მხარს  უჭერენ ერთმანეთს ქოუჩინგისა და საკლასო  დაკვირვების გზით.

სკოლებმა  უნდა იზრუნონ, რომ პროფესიული განვითარება  იყოს ინკლუზიური, ორიენტირებული და პასუხისმგებელი პერსონალის ყველა საჭიროებაზე.

პროფესიული განვითარების გეგმა(პროგრამა) უნდა იყოს ისევე გულდასმით გააზრებული და დაგეგმილი, როგორც სასწავლო საგნობრივი  პროგრამა,   უზრუნველყოფილი იყოს  ეფექტური მიდგომები.

პროფესიული განვითარების პროგრამების შეფასება

წარმატებული პროფესიული განვითარების  დიზაინის საბოლოო საკვანძო ასპექტი არის მუდმივი შეფასება – განხორციელების ციკლი, რომელიც რეგულარულად ერწყმის რეფლექსიის, უკუკავშირის და ფორმალური გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობებს, საჭიროების ან გაუმჯობესების გამოვლენილ სფეროებზე დაყრდნობით.

შეფასება უნდა იყოს სათანადო, სისტემატური და, როგორც შეფასების ნებისმიერი ფორმა შეიძლება გამოიყენონ მომავალში პოზიტიური გადაწყვეტილებების მისაღებად.

ხარისხობრივი ინფორმაციის შეგროვება ყოველთვის შესაძლებელია მასწავლებლებისგან  და სტუდენტისგან, მაგრამ პოპულარული მოდელი და ჩარჩო არის ის, რაც დახვეწილია თომას გუსკის მიერ.

გუსკიმ შემოგვთავაზა  შეფასების ხუთი დონე, რომელთაგან თითოეული იზრდება სირთულისა და სიღრმის მიხედვით და ეყრდნობა წინას.

გუსკის  შეფასების ხუთი დონე

  1. მონაწილეთა რეაქციები.
  2. მონაწილეთა სწავლა.
  3. ორგანიზაციის მხარდაჭერა და ცვლილება.
  4. მონაწილეთა მიერ ახალი ცოდნისა და უნარების გამოყენება.
  5. მოსწავლის შედეგები.

ეს უკანასკნელი არის საკვანძო და არსებითად დაკავშირებულია წარმატებასთან – როგორ იმოქმედა პროფესიული  განვითარების აქტივობამ სტუდენტებზე?

რაიმე სარგებლობა მოუტანა მათ?

დასკვნები

ფლეტჩერ-ვუდი ასკვნის, რომ “ეფექტური პროფესიული განვითარების რეცეპტი არ არსებობს”.

მთავარი არის ის, რომ  ვიფიქროთ თითქოს მასწავლებლებს შეუძლიათ მართონ საკუთარი პროფესიული  საჭიროებები და განვითარება.

ტიმპერლი და სხვები აცხადებენ:„პირველი [მითი] არის ის, რომ მასწავლებლები უნდა განიხილებოდნენ  როგორც თვითრეგულირებადი პროფესიონალები, რომლებსაც საკმარისი დრო და რესურსები  აქვთ, მოსწავლეებს კარგი მასწავლებლები სჭირდებათ. მასწავლებლები ვითარდებიან მხარდაჭერით, ინვესტიციით და რწმენით კარიერის  ყველა ეტაპზე.

და ბოლოს :

რატომ არის უწყვეტი პროფესიული განვითარება მნიშვნელოვანი მასწავლებლებისთვის?

მასწავლებელთა განვითარების შესაძლებლობა საუკეთესო საშუალებაა სტუდენტების საუკეთესო განათლების  უზრუნველსაყოფად, რაც მათ საშუალებას მისცემს მიაღწიონ თავიანთ პოტენციალს.

როგორ უნდა ჩამოვაყალიბო პროფესიული განვითარების პროგრამა?

წარმატებული პროფესიული განვითარების პროგრამის გასაღები არის ის, რომ ის უნდა იყოს მდგრადი, მხარდაჭერილი, სტრუქტურირებული და მიზანზე ორიენტირებული.

თქვენი პროფესიული განვითარების პროგრამამ უნდა გაითვალისწინოს შემდეგი :

  1. დარწმუნდით, რომ ის საჭიროებაზე მორგებულია;
  2. დარწმუნდით, რომ ის მხარდაჭერილია;
  3. შეუსაბამეთ ის სკოლის მისიას და ხედვას;
  4. შექმენით მხარდაჭერის პოზიტიური ატმოსფერო ყველა თანამშრომლისთვის;
  5. ზოგჯერ საუკეთესო პროფესიული განვითარება კოლეგებთან საუბარია;
  6. განჭვრიტეთ კლიმატის ცვლილებები – პერსონალის ბრუნვა, დრო, ლიდერობის მხარდაჭერა; იყავი პროაქტიული;
  7. გამოყავით სივრცე და დრო სწავლის თეორიებისა და სტრატეგიების შესასწავლად;
  8. მიეცით პედაგოგიურ კვლევებს გამოყენება და სინთეზირება;
  9. ისარგებლეთ თქვენი სკოლის გამოცდილებით და რესურსით;
  10. სიფრთხილით მოვეკიდოთ ზედაპირულ ინიციატივებს .

 

წყაროები:

  1. Fletcher-Wood, H (2018); Designing Professional Development for Teacher Change; IfT.
  2. Sutton Trust (2011) Improving the impact of teachers on pupil achievement in the UK.
  3. Kennedy, Mary. (2019). How We Learn About Teacher Learning. Review of Research in Education. 43. 138-162.
  4. Cordingley, P., Higgins, S., Greany, T., Buckler, N., Coles-Jordan, D., Crisp, B., Saunders, L., Coe, R. Developing Great Teaching: Lessons from the international reviews into effective professional development. Teacher Development Trust. 2015.
  5. Timperley, A. Wilson, H. Barrar & I. Fung (2007) Teacher Professional Learning and Development: Best EvidenceSynt hesis Iteration Wellington, New Zealand: Ministry of Education.
  6. Fletcher-Wood, H and Zuccollo, J (2020); The effects of high quality professional development on teachers and students; EPI.
  7. Timperley, H; (2008); Teacher Professional Learning and Development; International Academy of Education.
  8. Guskey, T; (2000); Evaluating Professional Development; Corwin Press.
  9. Weston, D and Clay, B; (2018); Unleashing Great Teaching; Routledge (Taylor Francis).
  10. https://www.educationcorner.com/professional-development-in-education/

 

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი