ხუთშაბათი, მარტი 28, 2024
28 მარტი, ხუთშაბათი, 2024

პოპულიზმის ხუთი ნიშანი

უკანასკნელ პერიოდში, საზოგადოებრივი დისკუსიების მიმდინარეობის დროს, სულ უფრო ხშირად საუბრობენ პოპულიზმის შესახებ. პოლიტიკური პარტიები, საზოგადოებრივი ჯგუფები, ლიდერები და რიგითი მოხელეები ყოველი ფეხის ნაბიჯზე ადანაშაულებენ ერთმანეთს პოპულისტური გადაწყვეტილებების მიღებაში. მიუხედავად აღნიშნული ცნების ინტენსიური გამოყენებისა, მისი რეალური შინაარსის შესახებ ბევრმა არაფერი იცის. ძალიან ცოტას თუ შეუძლია პასუხი გასცეს კითხვას – რა არის პოპულიზმი?

პოპულიზმი სოციალური ფენომენია, რომელსაც განსაკუთრებული მონდომებით იკვლევენ ფსიქოლოგები, სოციოლოგები და პოლიტიკის მეცნიერების წარმომადგენლები. ცხადია, მრავალფეროვანი სამეცნიერო სამუშაოების კვალდაკვალ, დროთა განმავლობაში ცნების არაერთი და ხშირად ურთიერთსაწინააღმდეგო განსაზღვრება ჩამოყალიბდა. განსაზღვრებათა ნაწილი სოციალურ მოვლენას პოზიტიურ კონტექსტშიც კი აღწერს. ზოგიერთი პოპულიზმს ცალკე იდეოლოგიად განიხილავს. მკვლევართა ნაწილი მას უბრალო სამოქმედო სტრატეგიად მიიჩნევს. არიან ისეთებიც, რომლებიც პოპულიზმს მხოლოდ პოლიტიკური კამპანიის სტილთან და იმიჯთან აიგივებენ. ცალ-ცალკე განვიხილოთ ყველა ძირითადი ხედვა.

ლიბერალები და კონსერვატორები პოპულიზმს დამოუკიდებელ იდეოლოგიად აცხადებენ. მათი აზრით, აღნიშნულ იდეოლოგიას ერთადერთი უმთავრესი მახასიათებელი აქვს. პოპულისტები საზოგადოებას ხელოვნურად, მიზანმიმართულად ანაწევრებენ ორ რადიკალურად ურთიერთდაპირისპირებულ ჯგუფად. მცირერიცხოვან ჯგუფს ბრალდება საზოგადოებაში არსებული ყველა პრობლემის, ყველა უბედურების გამოწვევა. მრავალრიცხოვანი ერთობის უპირველეს ამოცანად კი მტრის განადგურება, მტრის პოლიტიკური ასპარეზიდან გაძევება განისაზღვრება.

პოპულისტურ სტრატეგიას კი სხვა ნიშნებით გამოარჩევენ. აღნიშნულ შემთხვევაში კონკრეტული პოლიტიკური თუ საზოგადოებრივი გაერთიანებები უარს ამბობენ ყველა იდეოლოგიურ პრინციპზე და მასების მოსამხრობად ნებისმიერ სამოქმედო გეგმაზე არიან წამსვლელნი. ისინი მზად არიან ისაუბრონ ყველაფერზე, რაც შეიძლება სხვადასხვა სფეროში ნაკლებად კომპეტენტურ ადამიანებს მოეწონოთ. ისინი იმ იდეის მხარეს არიან, რომელიც მოცემულ მომენტში პოპულარულია. თუ დროთა განმავლობაში სხვა პოზიცია დაწინაურდება, პოპულისტებიც უმავლვე ახალი შეხედულების მხარდამჭერებად მოგვევლინებიან. შესაბამისად, პოპულისტური სტრატეგია ნებისმიერ დროს ნებისმიერ კომპრომისზე წასვლის შესაძლებლობას გულისხმობს. აქედან გამომდინარე, ზოგიერთი მეცნიერი პოპულისტებს ქამელეონებს ადარებს.

პოპულიზმს, როგორც სტრატეგიას, კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მახასიათებელი აქვს. კერძოდ, მისთვის მეასეხარისხოვანია სამეცნიერო დასკვნები და რესურსების გამოყენების ფაქტობრივი შესაძლებლობები. აღნიშნული სტრატეგიის მიხედვით წარმოუდგენელი და დაუჯერებელი მიზნების რეალისტურად წარმოჩენაც კი ხერხდება.

პოპულისტური კომუნიკაციის სტილი მასობრივი წარმოდგენებით, მძაფრი პერფორმანსებითა და ხმაურიანი კამპანიებით ხასიათდება. აღნიშნული მიდგომის მომხრეები დღევანდელ მსოფლიოში მიმდინარე ნებისმიერ წინასაარჩევნო პროცესში პოპულიზმის სერიოზულ ელემენტებს ხედავენ.

სრულ ჭეშმარიტებად ვერც ერთ ჩამოთვლილ ხედვას ვერ მივიჩნევთ. აქედან გამომდინარე, ვფიქრობ, კარგი იქნება თუ თითოეული მათგანის საერთო ნიადაგზე გაერთიანებას შევეცდებით და პოპულიზმის ხუთ უმთავრეს ნიშანს ცალკე ჩამოვწერთ:

1.„მტრის ხატის” ძიება და მისი გამოყენება მოქალაქეთა დარაზმვის მიზნით;

2.მასების მისამხრობლად ნებისმიერი გეგმის გამოყენებისა და ნებისმიერ კომპრომისზე წასვლის შესაძლებლობა;

3.მყარი იდეოლოგიური პრინციპების არარსებობა. ღირებულებების მუდმივი ცვალებადობა;

4.სამეცნიერო დასკვნებისა და რეალისტური შესაძლებლობების იგნორირება;

5.სპეციფიკური, განსაკუთრებით ემოციური დრამატურგია საზოგადოებრივი კამპანიების წარმოების დროს.

ძირითადი დამოკიდებულებების გარდა, ჩვენი ყურადღება საქართველოში გამოვლენილ გარემოებებზეც უნდა გავამახვილოთ. ჩვენს ქვეყანაში არსებობენ ადამიანები, რომლებიც დღეს არსებული მძიმე სოციალური მდგომარეობით ძალიან კმაყოფილნი არიან. ისინი შესანიშნავად გრძნობენ თავს. მათ სხვაგვარად ცხოვრება ვერ წარმოუდგენიათ. მათ არ სურთ თავისუფლებისა და კეთილდღეობის სხვებისათვის განაწილება. შესაბამისად, მოქალაქეთა იმ ჯგუფებს, რომლებიც ახალი და აბსოლუტურად შესაძლებელი წესრიგისთვის იბრძვიან, პოპულისტებად მოიხსენებენ. აქედან გამომდინარე, აღნიშნული ცნების გამოყენების შემთხვევებს განსაკუთრებული სერიოზულობით უნდა მოვეკიდოთ, რათა თავად არ გავხდეთ მანიპულაციის მსხვერპლნი და სტიგმის, იარლიყის მიკერების დანაშაულებრივი პროცესის მონაწილენი.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი