როგორი მომავალი გვინდა

დღეს პირველი ივნისია, ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღე.  ცნობილი და ნაკლებად ცნობილი  ადამიანები ტრაფარეტულ ფრაზებს გვეტყვიან ბავშვთა დაცვის აუცილებლობასა და მექანიზმებზე, განსაკუთრებული საჭიროების მქონე პატარების ფონზე კამფეტებიანი კალათებით  და ფერადი ბუშტებით იკეკლუცებენ, რეალურ ქმედებებს კი სამომავლო საქმედ დატოვებენ, ერთ კარგ კამპანიაზე უნდა მოგიყვეთ, რომელიც ამავე დღისადმია მიძღვნილი და უკვე თვეზე მეტია მიმდინარეობს.

კამპანიას ბანალური სახელი, “ჩვენი მომავალი” ჰქვია და ნებისმიერ ბავშვს მთელი დედამიწიდან საშუალებას აძლევს დაფიქრდნენ იმაზე, როგორი მომავალი უნდათ, იოცნებონ თამამად და იფიქრონ, როგორ აქციონ ოცნება რეალობად. როგორც ბავშვების ერთ-ერთი ყველაზე დიდი მეგობარი, უოლტ დისნეი ამბობდა, თუ ოცნება შეგიძლია, მაშინ მის ასრულებასაც შეძლებ. კვლევების თანახმად,  ბავშვის ერთ-ერთი ყველაზე მეტად მახასიათებელი თვისება სწორედ  ცნობისმოყვარეობა და თამამი ფანტაზიების წარმოების უნარია. სკოლამდელი ასაკის ბავშვები დღეში დაახლოებით 100-მდე ისეთ  კითხვას სვამენ, რომელიც უფროსების პრაგმატულ აზროვნებასთან ხშირად წინააღმდეგობაში მოდის.

რატომ არ შეუძლიათ მანქანებს ფრენა? რატომ არის წყალი სველი და ცა ლურჯი? ასეთი კითხვები სკოლაში მისვლასთან ერთად ნელ-ნელა კლებულობს. ფსიქოლოგები ამბობენ, რომ მიზეზი საზოგადოებრივი წნეხი და ის უხერხულობაა, რაც საჯარო სივრცეში საკუთარი ფიქრების ხმამაღლა თქმას ახლავს. ბავშვები ფრხილები არიან. მათ ურჩევნიათ არაფერი თქვან, ვიდრე რაიმე ისეთი, რაზეც მათი თანატოლები ან უფროსები გაიცინებენ, რასაც ვერ გაიგებენ; კითხვების შემცირება საკუთარი ფანტაზიის, ცნობისმოყვარეობის დათრგუნვას იწვევს. კამპანია “ჩვენი მომავალის” მიზანი  უფროსების ჩართვაა ბავშვების სტიმულირებასა და საკუთარი სურვილების შესახებ ალაპარაკებაში. მასწავლებლები 50-ზე მეტი ქვეყნიდან რეგისტრირდებიან სისტემაში და თავიანთი მოსწავლეების იდეებს ათავსებენ. მანამდე კი კლასში ცდილობენ მაქსიმალურად ღია სივრცე შექმნან ოცნებების გასახსნელად.

“მინდა მომავალი, სადაც სახლში კომპიუტერი მექნება”;

“მინდა მომავალი,  სადაც შემეძლება გავხდე მეცნიერი”;

“მინდა მომავალი, სადაც მე და ჩემი მეგობრები შევძლებთ სამუშაოს პოვნას”;

“მინდა მომავალი, სადაც საკვები საკმარისი იქნება”;

“მინდა მომავალი, სადაც შემეძლება ბუნებასთან სიახლოვე”;

“მინდა მომავალი, სადაც თანაბარი უფლებები გარანტირებული იქნება”;

“მინდა მომავალი, სადაც ახალი ადგილების აღმოჩენას შევძლებ”;

“მინდა მომავალი, სადაც კარგი დედა ვიქნები”;

“მინდა მომავალი, სადაც ინჟინერი გამოვალ”.

ეს მხოლოდ ნაწილია იმ სურვილებისა, რაც მომავალში უნდა ასრულდეს. გენიშნათ რომ თანამედროვე მოსწავლეები საკმაოდ რეალისტურ რამეებზე ოცნებობენ?  სამწუხაროდ, თანამედროვე სამყარო ბავშვებს ადრეულ ასაკშივე სრულ წარმოდგენას უქმნის ადამიანების სისასტიკესა და იმ პრობლემებზე, რასთანაც მათ მომავალში მოუწევთ შეჯახება. სიღარიბე, ომი, სერვისების დეფიციტურობა, დაუცველი უფლებები გახსნილი საინფორმაციო ველის პირობებში ადვილად აღწევს ბავშვებამდე. შორს რომ არ წავიდეთ, სირიელ, პალესტინელ, ერაყელ და აფრიკელ ბავშვებსა  და მათ პრობლემატიკაზე რომ არ გადავიტანოთ აქცენტი, საკუთარ მაგალითზე განვიხილოთ ბავშვების წინაშე არსებული გამოწვევები.

რამდენიმე დღის წინ  ახალგაზრდა კაცმა სამი მცირეწლოვანი ბავშვი (მათ შორის ერთი საკუთარი შვილი) ისე სცემა, მათი ჰოსპიტალიზაცია გახდა საჭირო. ეს არ არის ერთეული შემთხვევა და კონკრეტული პიროვნების, ოჯახის პრობლემა. იუნისეფის მხარდაჭერით ჩატარებულმა კვლევამ 2007 წელს ბავშვზე ძალადობის ძალიან მაღალი დონე გამოავლინა. ამ კვლევის მონაცემებით მშობლებმა ბავშვთა 79,8% დასაჯეს ფიზიკურად და 82,3% – ფსიქოლოგიურად. რესპონდენტთა მეხუთედზე მეტმა (21,5%) განაცხადა, რომ არაერთხელ ჰყავს ნაცემი ბავშვი. რვა რესპონდენტმა აღიარა, რომ სცადეს ბავშვის დახრჩობა ან მოგუდვა, ხოლო ექვსმა – ბავშვის დაწვა.

იუნისეფმა კვლევა 2013 წელსაც ჩაატარა. ორი წლის წინაც  საზოგადოების 30% აღნიშნავდა, რომ ბავშვობაში მათი მშობლები რეგულარულად იყენებდნენ მათ მიმართ ფიზიკურ ძალას. მათი 45%-სთვის ბავშვთა მიმართ ფიზიკური ძალადობის გამოყენება დასაშვებია  და თვლიან, რომ ფიზიკური დასჯის გარეშე ბავშვი „გაფუჭდება”.

საყურადღებოა ისიც, რომ აქ უმეტესობას ბავშვის მიმართ განხორციელებული ძალადობა ოჯახის შიდა საქმე ჰგონია და ჩარევის წინააღმდეგია. იმ შემთხვევებში კი, როცა მოქალაქე ჩარევას გადაწყვეტს, მან ხშირად არც კი იცის, ვის ან როგორ მიმართოს. ბავშვებთან მომუშავე პროფესიონალების დიდმა უმრავლესობამ (60%), რომელთაც კანონით ევალებათ ძალადობის შემთხვევების გამოვლენა და მასზე რეაგირება, არ იცის ამ პასუხისმგებლობის შესახებ და ღრმად დარწმუნებულია, რომ ოჯახის საქმე ფაქიზი საკითხია და უმჯობესია ამაში არ ჩაერიოს.

იმ შემთხვევაში, თუ რომელიმე ქართველი მასწავლებელი პროექტ “ჩვენს მომავალში” ჩართვას გადაწყვეტთ, ალბათ თქვენი მოსწავლეებისგან ვერ მოისმენთ ისეთ ოცნებებს როგორიცაა მინდა მშობლები არ მცემდნენ, მინდა სახლში პური სულ იყოს,  მეგობარი არ დამცინოდეს დედის გამო, რომელიც მამასთან აღარ ცხოვრობს  და მეტი წიგნის ფული გვქონდეს. ჩვენთან ასეთ თემებზე ლაპარაკი კიდევ უფრო მეტად ჭირს, ვიდრე შედარებით ღია საზოგადოებებში, მაგრამ მაინც შეეცადეთ, მაქსიმალურად ახლოს მიხვიდეთ მათ სურვილებთან, მათ პრობლემებთან, აუხსნათ რომ პრობლემების მოგვარება მათი იდენტიფიცირებიდან იწყება, იყავით ფრთხილები და რაც შეიძლება ყურადღებიანნი, შესაძლოა თქვენ იყოთ ერთადერთი, ვისაც პატარას სიცოცხლის, მომავლის გადარჩენა შეუძლია.  ნუ ჩათვლით, რომ ძალადობა ოჯახის საქმეა, რომ მისგან დისტანცირება შესაძლებელია. ბოლოსდაბოლოს ეს ბავშვები, ჩვენი შვილები, მოსწავლეები თუ მეზობლები  ჩვენი მომავალია და ისინი ისეთები იქნებიან, როგორებსაც გავზრდით, ისე განვითარდებიან, როგორც ამის საშუალებას მივცემთ. მათთან ურთიერთობისას ყველაზე ხშირად უნდა დავუსვათ ჩვენს თავს კითხვა იმის შესახებ, როგორი მომავალი გვინდა.

პ.ს. ნებისმიერ მსურველს, რომელიც ფიქრობს, რომ ბავშვების მომავალი მათსავე ხელშია, ვისაც არ ეზარება პატარების შეუმჩნეველი ნიჭისა და უნარის აღმოჩენა, ვინც მზად არის გააღიზიანოს მოსწავლეების წარმოსახვა, რეგისტრაცია ვებგვერდზე https://www.ourfuture.world/ მარტივად შეუძლია. შესაძლებელია ტექსტების თვითერზე დაწერაც შემდეგი ჰეშთეგით: #Tweetadream;