საინტერესო ფენომენია სიტყვათწარმოება. ჩვენი მოქნილი ენის მოძრაობა და ჰაერის ნაკადის მდინარება შეიძლება ასოებითა და სასვენი ნიშნებით გამოისახოს. სამი ათეული ასო-ბგერის საშუალებით შეიძლება ჩაწერო და საუკუნო სიცოცხლე მიანიჭო სხვის გასაგონად თუ შენთვის, გულში წარმოთქმულ სიტყვას.
რამდენი სიტყვის დაწერა შეიძლება ამ ასო–ბგერებით? ვინ მოთვლის. აქ ყველა მათემატიკური ხრიკი უძლურია. თუმცა კითხვაზე, რამდენი სიტყვა არსებობს, პასუხი მარტივია: იმდენი, რამდენიც ვიცით. ეს ცოდნა ინდივიდუალურია. უფრო მეტიც – ერთ ადამიანსაც კი ცხოვრების სხვადასხვა ეტაპზე სხვადასხვა სიდიდის სიტყვათა მარაგი აქვს. ერთეულებით იწყება, თანდათან იზრდება, მერე ისევ კლებას იწყებს და ბოლოს სულაც ქრება…
ტვინის უჯრედების რაოდენობა შეზღუდულია, ამიტომ ყოველი ახალი სიტყვის დასწავლას შეიძლება რომელიმე შეეწიროს, ან დიდი ხსნის გამოუყენებლობით რომელიმე მათგანი მეხსიერების ისეთ ბნელ კუნჭულში გადავინახოთ, რომ მერე ვეღარ მივაგნოთ. ესეც დაკარგვის ტოლფასია…
სიტყვა „ოქსიმორონი“ ერთი კარგი ნაცნობისგან მოვისმინე პირველად. მერე შევამჩნიე, რომ ხშირად იყენებდა, თან ისე მოქნილად, სიტყვათიუველირული სიზუსტით, რომ ტექსტიც და ქვეტექსტიც გასაგები ხდებოდა. მაგრამ „ოქსიმორონის“ ზუსტი განსაზღვრება რომ გეკითხათ, ვერ გეტყოდით. ამიტომ ავდექი და ლექსიკონს ჩავხედე. მერე მაგალითების მოძიება ვცადე… და მართლაც, დღევანდელ ტექნიკურ-ტექნოლოგიური ტერმინებით, ბარბარიზმებით, ნეოლოგიზმებით და ბევრი სხვა იზმით გადავსებულ ყოველდღიური მოხმარების ენაში მათ უფრო ადვილად იპოვი, ვიდრე რიყეზე კენჭს.
გახსოვთ ალბათ, ამ რამდენიმე წლის წინ გლობალური კონფლიქტის მოგვარებისა და მეგასახელმწიფოების ვნებათა დაშოშმინების მიზნით ერთმა ქვეყანამ მაამებლური პოლიტიკა რომ წამოიწყო, რომელსაც ქართულად „გადატვირთვა“ დავარქვით. მას შემდეგ სულ ვფიქრობ და ვერაფრით ამიხსნია: „გადატვირთვა“ სიმშვიდისა და სტაბილურობის მომტანი როგორ უნდა ყოფილიყო? სკოლის ფიზიკის სახელმძღვანელო თუ არ გადაგიშლია და არ იცი, რა არის მოძრაობა, აჩქარება და გადატვირთვა, თვითმფრინავში მაინც არ მჯდარხარ? ფრენა ადვილია, აფრენა-დაფრენაა საქმე. სწორედ მაშინ არის, რომ სისხლის თითქმის მთელი მარაგი ერთ ორგანოში იყრის თავს და ან თავი გიხდება რუმბივით, ან ყურები საშინლად გიწუის… მექანიკურად შემოტანილი სიტყვები კიდევ სხვა პრობლემაა…
მოკლედ, ეს გადატვირთვა რომ დასრულდა და რუსეთმა თავისუფალი ფრენის სიმაღლეს მიაღწია, მაშინ დაიწყო, რაც დაიწყო… ეს სამყარო ერთპოლუსიანია და ასე ვეღარ გაგრძელდებაო, მეორე პოლუსი ჩვენ უნდა შევქმნათო, დიდი რიხითა და მუშტების ბრახუნით ბრძანა მავანმა. მაგრამ რას ნიშნავს ერთპოლუსიანი სამყარო? ცალ-ცალკე „ერთიც“ და „პოლუსიც“ გასაგებია, მაგრამ ერთად – ოქსიმორონია, სხვების გასაბიაბრუებლად მოგონილი ეკლექტიკური ნაკრები. როგორ შეიძლება, რამეს ერთი პოლუსი ჰქონდეს? პოლუსი ნიშნავს, რომ ერთ მხარეს ჭარბად არის თავმოყრილი რაღაც – მუხტი, ელექტრონები, ენერგია… ეს კი იმავდროულად იმასაც ნიშნავს, რომ მეორე მხარეს მისი დეფიციტია – ანუ არსებობს საპირისპირო პოლუსიც. დედამიწასაც ორი პოლუსი აქვს, მაგნიტურ ღეროსაც, ელემენტსაც და აკუმულატორსაც… უფრო მეტიც: მაგნიტს რომ რომელიმე ერთი პოლუსი (ბოლო) მოატეხოთ, დარჩენილ ნატეხებს ისევ ორ-ორი პოლუსი ექნება.
კიდევ უფრო დიდი ოქსიმორონი იყო განაცხადი, ორპოლუსიანი სამყარო უფრო მშვიდი და უსაფრთხო იქნებაო. ორი პოლუსი ნიშნავს, რომ ერთიდან მეორისკენ ყოველთვის ხდება ლტოლვა. ელექტრონები კათოდიდან ანოდისკენ მიიჩქარიან, იონები ელექტროლიტში – საპირისპიროდ დამუხტული ელექტროდებისკენ, სითხეები და აირები – მაღალი წნევის ადგილიდან დაბალი წნევის ადგილისკენ, ნივთიერებები – უფრო კონცენტრირებული არეალიდან დაბალკონცენტრირებულისკენ, სითბო – თბილი ზედაპირიდან შედარებით გრილისკენ. სწორედ ამის დამსახურებაა, რომ გვაქვს ელექტროენერგია, ელემენტები და აკუმულატორები, მილსადენებში წყალი მოედინება, თვითმფრინავი ახერხებს დედამიწის ზედაპირიდან აფრენას, შაქრიანი ჩაის ყოველი ყლუპი თანაბრად ტკბილია, მოსავლის აღების შემდეგ დედამიწაში მიკრო–და მაკროელემენტების ბალანსი კვლავ აღდგება მომდევნო მოსავლისთვის და ა.შ.
მოკლედ, ორი პოლუსის არსებობა შობს მოძრაობას, მოძრაობა კი – ენერგიას. იქ, სადაც ენერგიაა, სრულდება მუშაობა. მუშაობა კი, თავის მხრივ, წინსვლის, განვითარების, შემოქმედების საწინდარია… ცხადია, რაღაცის დანგრევასაც ენერგია სჭირდება, მაგრამ პოლუსების არსებობას ამაში ბრალი არ მიუძღვის – ეს იმ „შემოქმედის“ სინდისზეა, რომელსაც პოლუსებთან შეერთებული სადენები უჭირავს ხელში და არასწორად აერთებს.
სიმშვიდე და „უსაფრთხოება“ მხოლოდ იქაა, სადაც სრული ერთფეროვნებაა (პოლუსები არ არსებობს). ასე კი ალბათ მხოლოდ სამოთხეშია…
