პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

უფრო გულწრფელად, ვიდრე სხვა დროს

კარგა ხანია, აღარაფერი დამიწერია, არ მეწერებოდა და იმიტომ. ეგრე მჯერა, რომ თუ სკოლაზე წერ, უპირველესად მოსწავლეებისა უნდა თქვა, იმიტომ, რომ თუ ვინმესია ეგ სკოლა, მაგათია და, ერთი კარგი ქართული რომანისა არ იყოს, ღმერთმა მშვიდობაში მოახმაროთ. ვიფიქრე ბევრი, შემაწუხეს და შევწუხდი მეც, რადგან სამსახური სამსახურია მაინც და თავისას ითხოვს, ჰოდა, გადავწყვიტე, მასწავლებლებზე დავწერო, ყველაზე უცნაურ და ხშირად საძულველ ხალხზე მრავალთათვის.

იმასაც დავამატებ, რომ ეს ალბათ მაინც ყველაზე უფრო გულწრფელი ნაწერი იქნება ჩემი ამ სამასწავლებლოდ დაწერილი, იმიტომაც ვერ ავაწყვე აქამდე ტექსტი, რომ სულ უმცირესადაც არა მქონდა თამაშის თავი, არადა ტექსტთან, რაგინდარა ტექსტი იყოს ისა, უმნიშვნელოზე უმნიშვნელო თუნდაც, ლიტერატურული აზრით სრულიად უპრეტენზიოც, ვისაც შეხება ჰქონია ოდესმე, დამეთანხმება, რომ შეუძლებელია, ამბავი, თუნდაც მხოლოდ თვალის ჩაკვრად ვარგისი, ერთგვარი კეკლუცობის, უბოროტო გადაჭარბების გარეშე დაიწეროს. მე კიდევ, როგორც ვთქვი, არა მქონდა თავი არც გადაჭარბებისა და, მით უფრო, არც კეკლუცობისა.

ჰო, კიდევ, ჩემთვის მასწავლებლობა ფეხბურთის მწვრთნელობას ჰგავს; მწვრთნელობას იმ აზრით, რომ აქაც, ამ ჩვენს მარად დაუფასებელ და კატორღულ საქმეშიც, სეზონებად იყოფა საქმე, სეზონებად იზომება და ნიშნებს ჩვენ აღარავინ გვიწერს, იქით თუ ვინმეს დავუწერთ რამეს და თითოეულმა ჩვენგანმა მაინც ხო იცის, რომელმა წელმა, რომელმა სეზონმა როგორ ჩაიარა, რომელ წელს როგორი მოსავალი მოვიმკეთ და როგორი დავთესეთ.

მოკლედ, რაც არი, ეგ არი.

ზემოთა ვთქვი, არ მეწერებოდა-მეთქი, იმიტომაც უფრო, რომ ამ ბოლო „სეზონმა” ჩემმა სულაც მარცხით ჩაიარა, რაც რომ მინდოდა, ვერ გავატანე ზოგიერთებს და რაც რომ გულით მწადდა, ვერც ის დავიტოვე. ჰოდა, ვზივარ ახლა და კვირაღა რჩება, იქნებ ცოტა მეტიც, ამ ჩვენი სასწავლო წლის დასასრულამდე და, სიმართლე გითხრათ, ერთი სული მაქვს, როდის დასრულდება სწავლა – დასრულდება ჰქვია, მა რა ჰქვია – და შევაფარებ თავს ძილს და სხვა საქმეს კიდე, გამოგონილსაც და ნამდვილსაც.

ივნისი ხო ყველაზე უფრო საძაგელი თვეა ჩემთვის, დაღლილობაც თავისას შვრება და თუ რამ გამოსასწორებელია, არც საიმისოდ არი დრო; ჰოდა, ვზივარ ახლა ეგრე გულხელდაკრეფილი და წლევანდელ დამარცხებას შერიგებული. გაკვეთილზე შესულს არა და – გაკვეთილი თავისთავადი პროცესია მაინც, გარე ფიქრისთვის დროს არ ტოვებს – შესვენებაზე გამოსულს კი კართან გხვდება დარდი, რადგანაც რომ ორშაბათიდან პარასკევამდე დღეში 4-5-ჯერ ხვდები, განწირულია ეს კონკრეტული საქმე ამწუთას და სამომავლოდ რა და როგორ იქნება, ერთმა ღმერთმა იცის.

საზიზღარია-მეთქი ივნისი, საზიზღარია, რადგან დღე ერთია და ასჯერ მეჩვენება, რო ამ ჩემს სამასწავლებლო, დუჟინწელმოთეულ ამბავში ყველაფერი ვქენი უკვე და ყველაფერი ვუთხარი ამათ, ამ გადამთიელებს, ნამძინარევი სახეებით რო მოდიან დილაობით და ხორხოც-ხორხოცით ბრუნდებიან უკან ნაშუადღევს.

საძაგელი ფიქრია, ვის რა დავაკელიო, გულში რო გაგკრავს, სად შემეშალაო, ეგებ სხვანაირადო… აი ეს „ეგებ” არი გასაქცევის ვერდამტოვებელი. თან თეორიულად იცი, ნაღადად იცი, ყოველ წელს გამარჯვებული რანაირად გამოხვალ; იცი, ჩავარდნილი წლები იმ მეორეებზე, აღმასვლებზე ნაკლები იქნება ბევრად და თუ აქამდე გულზე არ შემოგწოლია ეს ამბავი, იღბლის წყალობაა მხოლოდ, მაგრამ აქ სხვა „ეგებიც” არის: ეგებ მოვბერდი ცოტა, ეგებ დავიღალე ცოტა, ეგებ გავცვდი ცოტა, ეგებ გამომელია დენთი… და ამ დროს, ამ საეგებიო დროს, კიდე ერთი სიტყვა გამოძვრება მოუსავლეთიდან. ვიცი, განა არა, ისიც კინწისკვრით გასაგდებია, მაგრამ არ შველის არაფერი. „ვაითუა” ეგ სიტყვა: ვაითუ მღალატობს ალღო, ვაითუ ჩამოვრჩი წასულებს, ვაითუ ყოველდღიურობად იქცეს გაკვეთილის ჩატარება, ვაითუ მოვალეობად იქცეს, ვაითუ სამსახურად იქცეს… აი, ეგ „ვაითუ” ყველაზე ხმამაღლა საივნისოდ კივის ჩემში, სიტყვაგამოლეულზე, ძალაგამოცლილზე, მოღლილზე. ვაითუ აბარგების დროა უკვე, აბარგების, სხვა საქმის კეთების, და ეგრე დარდშემოჩვეულზე სხვა ფიქრმაც იცის შემოპარვა: აქ რო არ ვიყო, ამას რო არ ვშვრებოდე, რამდენ რამეს ვიზამდიო, სხვების დასანახსაც და ჩემი თავისთვის თვალში მოსახვედრსაც, რამდენს მივაღწევდი, რამდენს დავწერდი, რამდენს წავიკითხავდიო. დარდის ფიქრია ეგა, მაგრამ ფიქრია და ვერც ცეცხლით ამოძირკვავ კაცი და ვერც ზღვა წყლით დააქრობ.

მე ეგრე მგონია, ყველაზე საშინელი მასწავლებლის პროფესიაში, ყველაზე ძნელად ასატანი, ის მიხვედრაა, სამუდამოდ რო დაეკარგათ ვიღაცებს, ზოგს – ვაჟა, ზოგს – ილია და ზოგსაც – კონსტანტინე; ზოგს – ნიკო, ზოგსაც – ნიკოლოზი და ზოგსაც – დავითი. ძნელია ეს მიხვედრა, ძნელია მიხვედრისას და მით უფრო – შეგუებისას, არადა, თუ არ შეეგუე, ამ მიხვედრით ცხოვრება თუ არ ისწავლე, უნდა დაიხურო ქუდი და ჰაიდა, სკოლიდან და გაკვეთილიდან. არადა, ის დაკარგვა სამუდამოა ლამის, უმრავლეს შემთხვევაში მაინც, და შენი ბრალიცაა. იქნებ იმ ხულიგანი, მზეს, ჰორმონებს და ოცნებებს გამოკიდებული ზარმაცების ბრალიც იყოს, მაგრამ შენი ბრალიცაა. შენი კი არა, ჩემი, ჩემი ბრალიცაა, მე შემეშალა სადღაც, მე ვერ გამოვთვალე კარგად, მე ვერ დავიჭირე ის ერთი წამი, შემოსაბრუნებლად უკანასკნელი, ჰოდა, დაეშვა ამბავი თავქვე. 

ამას წინათ მკითხა ერთმა, სტუდენტმა ჩემმა, დაახლოებით ასე გამოუვიდა, რა გული გიძლებთო. მე ვუთხარი, „რიგითი რაიანის გადასარჩენად” ფილმი თუ გინახავს-მეთქი. დამიქნია თავი და აი, როგორც რომ იქ იმოდენა ხალხი გაწყდება ერთი ღვთისგან მივიწყებული ჯარისკაცის გადასარჩენად, რა იმედიც, რა მორალიც იმათ ამოძრავებთ და თავებს ახოცვინებთ, ის იმედი იკვრევინება ხელს ჩვენს პროფესიაში და გვერეკება-მეთქი წინ.
სულ ვფიქრობ, ვინა ვართ ჩვენ, მასწავლებლები? საკუთარ ოცნებას გამოქცეული, საკუთარ ომებში დამარცხებული ხალხი ხომ არა, რომლებიც რომ სხვებს, ამჯერად უკვე უკიდურესად გულუბრყვილოებს, გამოუცდელებს, ჯერ წესიერად ფეხაუდგმელებს, ცხოვრების გზაზე ახლად აბანცალებულებს, მიერეკება შორეული და მარად ურწყული ველებისაკენ? თუ დონ კიხოტები? ეგების დონ კიხოტები, წინდაწინ განწირული ომების ჯარისკაცები, შლეგურ ოცნებას ადევნებულები, რომ ოდესმე ვინმეს ფიქრს ვასწავლით, რომ ოდესმე ვინმეს აზრს შევაცვლევინებთ, რომ ოდესმე ვინმეს გამოვტაცებთ რუტინას და ჩვენები (ჩემები, თუ უფრო ზუსტად ვიტყვი) ოდესმე მაინც დააქუხებენ იმ თავიანთ უცხო და ჯერაც მეტისმეტად ბუნდოვან მომავალში დედოზარს.

მასწავლებლობა, არა, ჩემთვის ყველაზე უფრო კეთილშობილური საქმეა. პროფესიაა-მეთქი, ვერ ვიტყვი, მომკალით და არ შემიძლია, არა მჯერა, რო მასწავლებლობა პროფესიაა. სხვები შემომედავონ იქნება, რატოო, ჩვენმა საკეთებელმა რა დააშავა ვითომო. არც არაფერი, ძვირფასებო, არც არაფერი! რა უნდა დაეშავებინა. მაგრამ როგორღაც ისე გამოვიდა, მე ეგრე მჯერა, მასწავლებლობა ნიშნავს, სხვისი გამარჯვება საკუთარივით გიხაროდეს, დამარცხება კიდე საკუთარზე მეტად გედარდებოდეს. მეტი არაფერი. მეტი გოჯისტოლადაც არაფერი.

სხვები-მეთქი, ვთქვი და გამკენწლა გულმა, ვითომ რაღა სხვები. არადა, გასულა წლები და ქუჩაში შემთხვევით რო გადავყრივარ ნამოწაფარს, ვეღარ მომიფიქრებია, რა მეთქვა ამ ჩემ თვალწინ დაქალებულ-დაკაცებულებისთვის და სულელური საყოველდღეო შეკითხვებისთვის თუ მომიყრია თავი მხოლოდ. 

P.S. ერთ ძველ ამბავსაც მოვყვები და მოვათავებ. ქართულის მასწავლებელი მყავდა ოდესღაც, ოჯახის მეგობრის მეგობარი იყო და მიეხმარეო, ჩემზე სთხოვეს, ჩაბარების ამბავში ვითომ. ოთხი თვე ვიარე ქალბატონ ლიასთან სულ, იმისი ქება ბევრს ნიშნავდა ჩემთვის და ზოგი ახლაც მახსენდება ღიმილით, გაბრაზებით თუ გამაბრაზებდა კიდე და სახლში გამობრუნებულზე ცოფების ყრა მაშინ გენახათ. აღარ ჩავეძიები წვრილად. ჰოდა, ჩავაბარე თუ არა, როგორც თქვენ არ დაგირეკავთ მასთან, ისე მე არ დამირეკავს. მეჩიჩინებოდნენ ჩემები: სირცხვილია, არიქა, რას იტყვის ის ადამიანი, – როგორც ხშირად ხდება, მოკლედ. ვბიჭობდი და ხელს ავუქნევდი ხოლმე, რა დროს სენტიმენტებია ვითომ, მოგცლიათ-მეთქი. არადა, გულში სულ იმას გავიძახოდი, კაი, ჯანდაბას, დავურეკავ, მაგრამ „გისმენთს” რო მეტყვის, მე რა უნდა ვუთხრა, რა უნდა შევაგებო-მეთქი. თან მიკვირდა, როგორ ვერ ხვდებოდა ვერავინ, ტაკიმასხარაობა რო გამოდიოდა ყველა სიტყვა, უგულწრფელოდ წამოსროლილი.
არადა, ეწყინებოდა, ვიცი.

რაც ჩვენ თბილისელი აბოს გულისთვის გვიომია ერთმანეთში, არ გამოდიოდა სხვანაირად.
რა ამის პასუხია და, წელს კიდევ ერთხელ დაამთავრეს ჩემებმა სკოლა.

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი