მშობლების მოხალისეობა თუ ასოციაციების ჩამოყალიბება საქართველოში სიახლეა. განვითარებულ ქვეყნებში კი სკოლებს მშობელთა საინიციატივო ჯგუფებთან და მოსწავლეთა ოჯახების ორგანიზაციებთან თანამშრომლობის დიდი გამოცდილება დაუგროვდათ.
მშობელთა მოხალისეობა თუ გადაწყვეტილების მიღების პროცესში მათი მონაწილეობა ზოგიერთ ქვეყანაში სწორედ ორგანიზაციების მეშვეობით ხდება. მშობელთა ორგანიზაციები ეხმარებიან სკოლებს დამატებითი რესურსების მოძიებაში, წერენ და მართავენ პროექტებს, რომლებიც ხელს უწყობენ სასკოლო ინფრასტრუქტურის თუ სწავლის ხარისხის გაუმჯობესებას, მონაწილეობენ სათემო შეხვედრებსა და სხვა ღონისძიებებში, რომლებიც სკოლას და ბავშვებს ეხება. თავის მხრივ, სკოლა ხელს უწყობს სხვადასხვა კლასის მშობლებს, რომ იცნობდნენ ერთმანეთს და გაერთიანდნენ მშობელთა ორგანიზაციებში.
ამ სტატიაში გაგაცნობთ მშობლების ორგანიზებული მოხალისეობის პრაქტიკას ამერიკაში, კერძოდ არიზონას შტატში, სადაც ნებისმიერ მშობელს სხვადასხვა არხის საშუალებით პირდაპირი კომუნიკაცია აქვს სკოლის დირექციასთან/ადმინისტრაციასთან. მათ შეუძლიათ პორტალის, ელექტრონული ფოსტის, ვიზიტის დაჯავშნის, სატელეფონო საუბრის საშუალებით მიაწოდონ სკოლას საკუთარი ინიციატივები, თუმცა როგორც რეალური პრაქტიკა აჩვენებს, მშობელთა ინიციატივების მხარდაჭერა და მათი სასკოლო ცხოვრებაში ჩართულობა მშობელთა ასოციაციების დახმარებით ხდება.
არიზონაში ფუნქციონირებს მშობელთა და მასწავლებელთა ასოციაცია (Arizona PTA), ეროვნული ასოციაციის წარმომადგენლობა. ეს არის მოხალისეობრივი ორგანიზაცია, რომელიც მხარს უჭერს, ეხმარება და ავითარებს მშობელთა ჩართულობას სასკოლო ცხოვრებაში. აღნიშნულ ორგანიზაციას თითქმის ყველა სკოლაში ჰყავს საკუთარი ადგილობრივი წარმომადგენელი და ხშირად სწორედ ეს ორგანიზაციაა მშობელთა გაერთიანებების ძირითადი სახე. მასში გაწევრიანების უფლება ნებისმიერ მშობელს აქვს.
არიზონას როგორც საჯარო, ისე კერძო სკოლებში ფართოდაა გავრცელებული მშობელთა მოხალისეობრივი აქტივობები. თითოეულ სკოლას თავისი მიდგომა აქვს ამ საკითხთან, თუმცა სკოლის მხრიდან მოხალისეობის ხელშეწყობა ყველგან თვალსაჩინოა. მოხალისეობის ყველაზე გავრცელებული მაგალითებია სპორტულ აქტივობებსა და ღონისძიებებში დახმარება – იქნება ეს რიგების მართვა, ბილეთების გაყიდვა თუ ა.შ. ექსკურსიებზე დახმარება, საგაკვეთილო პროცესისათვის სხვადასხვა საჭირო ნივთების მომზადება, გაკვეთილზე გამოსაყენებელი საკანცელარიო ნივთების შეძენა მშობლის მიერ, სხვადასხვა კლუბის მუშაობის პროცესში მონაწილეობა და სხვ.
ქარტიის ზოგიერთ სკოლაში სავალდებულოა მშობლების ჩართვა მოხალისეობრივ საქმიანობაში, ეს შეიძლება იყოს ექსკურსიაზე დახმარება, ღონისძიების დაგეგმვაში მონაწილეობა, საგაკვეთილო პროცესში ჩართვა ან რაიმე მატერიალური დახმარება, იქნება ეს მოსწავლეებისათვის საჭირო ნივთების შეძენა (სამუშაო ნივთები, წამახალისებელი საშუალებები) თუ სხვა რამ.
ისეთი ტიპის მოხალისეობრივ აქტივობებში ჩართვა, რომლებიც მოითხოვს მოსწავლეებთან კომუნიკაციას, მკაცრად კონტროლდება სკოლის მიერ. სკოლა წინასწარ აწვდის მშობლებს ინფორმაციას მოხალისეობის პრაქტიკის შესახებ. თუ ისინი გამოთქვამენ მონაწილეობის სურვილს, სკოლა ამოწმებს ინფორმაციას მათ შესახებ და რწმუნდება, რომ მათი მოსწავლეებთან დაშვება უსაფრთხოა. აღნიშნული საკითხი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია სკოლისთვის. ნებისმიერ მსურველს არ ეძლევა მოსწავლეებთან ურთიერთობის შესაძლებლობა. სკოლა, როგორც წესი, მინიმუმ ორი კვირით ადრე აგზავნის ინფორმაციას, თუ რა ტიპის მოხალისეობრივი დახმარება ესაჭიროება მშობლების მხრიდან. მშობლები ელექტრონულად ავსებენ შესაბამის ფორმას და აფიქსირებენ საკუთარ მზაობას.
ზოგიერთ სკოლაში გავრცელებულია კლასის მშობლის პრაქტიკა, რაც გულისხმობს, რომ თითოეულ კლასს ჰყავს ორი მოხალისე მშობელი, რომლებიც სხვადასხვა აქტივობაში იღებენ მონაწილეობას. ასევე, გავრცელებული პრაქტიკის მიხედვით, წლის დასაწყისში მშობლებს ეგზავნებათ სარეგისტრაციო ბმული პორტალის საშუალებით და ისინი აფიქსირებენ, თუ რა ტიპის მოხალისეობრივ აქტივობებში სურთ ჩართვა. ეს შეიძლება იყოს სპორტული, თეატრალური, სახელოვნებო, მუსიკალური, შემეცნებითი და სხვა სახის აქტივობა.
მოხალისეობრივი აქტივობები ასევე ხშირად იგეგმება მშობელთა გაერთიანებების მიერ, რომლებიც ყველა სკოლაში არსებობს. იმის გათვალისწინებით, რომ ასეთ გაერთიანებებში ძირითადად ერთიანდებიან აქტიური და სკოლის ცხოვრებაში ჩართული მშობლები, ისინი კარგად იცნობენ როგორც სკოლის, ისე მოსწავლეთა საჭიროებებს და შესაბამისად გეგმავენ სხვადასხვა მოხალისეობრივ აქტივობას. ასევე, გავრცელებულია მშობელთა გაერთიანებების მიერ საქველმოქმედო ღონისძიებების/კამპანიების დაგეგმვა, ოლქის მასშტაბით მნიშვნელოვან ღონისძიებებში ჩართულობა და სხვა.
მშობელთა მოხალისეობრივი აქტივობები როგორც ხელისუფლების, ისე თითოეული სკოლის მიერ აღიქმება, როგორც მშობელთა სასკოლო ცხოვრებაში ჩართვის ერთ–ერთი საუკეთესო ინსტრუმენტი. სკოლა, უპირველეს ყოვლისა, უზრუნველყოფს მშობლების წინასწარ ინფორმირებას შესაძლო მოხალისეობრივი პროექტების შესახებ, ითვალისწინებს და სწავლობს მათ ინტერესებს და მიღებულ ინფორმაციაზე დაყრდნობით სთავაზობს მათ ამა თუ იმ აქტივობაში ჩართვას. როგორც დამკვიდრებული პრაქტიკა აჩვენებს, სკოლა პატივს სცემს და ითვალისწინებს მშობლების დროის დეფიციტს და მათ მოხალისეობრივი აქტივობების იმდენად მრავალფეროვან სპექტრს სთავაზობს, რომ მშობლების დათანხმება და ჩართულობის მიღწევა შესაძლებელი ხდება. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ სკოლებს მშობლებთან ეფექტური კომუნიკაციის პოლიტიკა აქვთ, რაც მოსწავლის ოჯახს საშუალებას აძლევს, წინასწარ დაგეგმოს, რომელი წევრი, რა დოზითა და ფორმით ჩაერთვება მსგავს პროექტებში.
წყარო: https://bit.ly/3tSrCwN
Arizona PRA https://www.azpta.org/
Greatschools; Parent power https://www.greatschools.org/gk/parent-power/
