(ხუთეული განძის კუნძულზე)
სკოლაში მასწავლებლად მუშაობასთან ერთად სკოლის ბიბლიოთეკის გასაღებიც მაბარია და პარალელურად ბიბლიოთეკარის საქმიანობას ვითავსებ, ამიტომ იმ ბავშვებისთვის, რომლებსაც ჯერ არ ვასწავლი ბიბლიოთეკარი ვარ. ძირითადად ეს ბავშვები დაწყებითი განათლების საფეხურის მოსწავლეები არიან, რომლებიც ხშირად სტუმრობენ სკოლის ბიბლიოთეკის ოთახს. საბავშვო ლიტერატურის სექციაში იმდენი წიგნი ნამდვილად არ გვაქვს, რომ სათვალავი აგვერიოს, მაგრამ რა წიგნებიც არის, სრულიად ერგება ბავშვის ინტერესებს. ეს წიგნების შერჩევის პროცესი საკმაოდ საპასუხისმგებლო საქმეა, რადგან ბავშვები ძირითადად ლამაზად ილუსტრირებულ გარეკანებს ეტანებიან და აღარ იციან რომელზე შეაჩერონ არჩევანი. სრულიად შესაძლებელია ამ წიგნებიდან რომელიმე ისეთიც ამოარჩიონ, რომელიც მათ ასაკობრივ ინტერესებთან ვერ იქნება თანხვედრაში და ასეთ დროს დიდია რისკი ახალბედა მკითხველი დაკარგო. ჩემი მისიაც ეს არის, მათ უნდა ვურჩიო ისეთი წიგნი, რომლის წაკითხვის შემდეგაც ახლის წაკითხვის მოთხოვნილება გაუჩნდებათ და არავითარ შემთხვევაში არ მივცე შესაძლებლობა ბიბლიოთეკამდე მოსასვლელი გზა დაივიწყონ.
ამ პროცესში ბიბლიოთეკის ერთ-ერთ თაროზე დალაგებული, ასაკობრივი საჭიროებისა და ინტერესის მიხედვით რეკომენდირებული წიგნები მიმარტივებს საქმეს. არ ვიცი ვინ მოიფიქრა ეს წიგნები ამ კატეგორიის მიხედვით დაეხარისხებინა, მაგრამ უნდა ვაღიარო, რომ ეს ძალიან მეხმარება კოორდინაციაში. ბოლო დროს გარკვეული ნაკლი მაინც შევატყვე ამ ამბავს და აღმოვაჩინე, რომ მხოლოდ ეს არ კმარა. თუ პატარა მკითხველებთან ურთიერთობა გიწევს, აუცილებელია წიგნები, რომელთაც შენი რჩევით კითხულობენ, თავად გქონდეს წაკითხული, თორემ ერთი პასუხგაუცემელი კითხვა და მთელი ჯადოსნობა სადღაც გაქრება. ამიტომ გადავწყვიტე ჩვენი სკოლის ბიბლიოთეკაში დაცული საბავშვო წიგნები ნელ-ნელა წავიკითხო.
ინგლისელი საბავშვო მწერლის, ენიდ ბლაიტონის „ცნობილი ხუთეულის“ პირველ წიგნს „ხუთეული განძის კუნძულზე“ ჰქვია. ამ წიგნის ქართული თარგმანი ანი კოპალიანს ეკუთვნის და ის „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობამ“ დაბეჭდა 2018 წელს.
თავდაპირველად სათაურმა, ისევე, როგორც ალბათ წინა თაობის საბავშვო ლიტერატურის ნებისმიერ მკითხველს, მეც სტივენსონი და მისი უკვდავი მეკობრე პერსონაჟები მომაგონა და გამიჩინა მოლოდინი, რომ რაღაც საინტერესოს წავიკითხავდი. მიუხედავად იმისა, რომ ეს წიგნი 8-12 წლის ასაკის მკითხველებისთვისაა რეკომენდებული, ჯულიენის, დიკის, ენის, ჯორჯის და ტიმის თავგადასავალი გულგრილს არც ზრდასრულ მკითხველს დატოვებს. ენიდ ბლაიტონი წარმოგვიდგენს ტიპურ ბავშვებს ტიპური განწყობებით, რომელთაც სკოლას – არდადეგები ურჩევნიათ. ამ არდადეგების მთელი ხიბლი იმაშია, რომ მისი გატარება დიკს, ენს და ჯულიენს უცხო გარემოში, თავის აქამდე უცნობ ბიძაშვილთან მოუწევთ. მათი ბიძაშვილი, ჯორჯინა, გოგოა, რომელსაც ყველა ბიჭის სახელს, ჯორჯს ეძახის. ენიდ ბლაიტონი პროფესიონალი მწერლის ოსტატობით, სიუჟეტურ დინამიკაში წარმოგვიდგენს ასოციალური ბავშვის სოციალიზაციის პროცესს. ჯორჯის თავდაპირველი, ეჭვნარევი დამოკიდებულება სტუმრად ჩასულ ბავშვებს შესაძლებლობას არ აძლევს საგვარეულო კუნძული გაიცნონ, ძველ კოშკს, რომელსაც შორიდან ათვალიერებენ, უფრო მიუახლოვდნენ, თუმცა ნელ-ნელა, ჯორჯის ნდობის მოპოვებასთან ერთად არამარტო ნახავენ, არამედ თავბრუდამხვევ თავგადასავალშიც გაეხვევიან. აქ კი უკვე ნაცნობი და გამოცდილი ფორმულა ირთვება: მეგობრობასაც, ადამიანურ სიყვარულსა და მნიშვნელოვან სულიერ ფასეულობებს უპირველესად ხიფათისას გამოცდი. თავდაპირველად თავის ბიძაშვილების და მათთან ურთიერთობის პერსპექტივის მიმართ სკეპტიკურად განწყობილი ჯორჯინა თანდათან იმ დასკვნამდე მიდის, რომ ძალიან მნიშვნელოვანია გვერდით მეგობრები ჰყავდეს: „ასე მგონია, უკეთესი ადამიანი ვიქნებოდი, ამდენი ხანი მარტოს რომ არ გამეტარებინა, გასაჭირის სხვებისთვის განდობა ადამიანს ძალიან ეხმარება“ – დაასკვნის ის და ამ უაღრესად საჭირო დასკვნიდან ძალიან მალე თავის თავზე გამოცდის მათ თავგანწირვასა და გმირობას.
ენიდ ბლაიტონის წიგნში წარმოდგენილია ურთიერთობის სირთულე, რომელიც უფროსებსა და პატარებს შორის არსებობს, კონფლიქტი, რომელიც ხშირად ამგვარ ურთიერთობებს ახლავს. ოჯახის უფროსი, კვენტინი უჟმური კაცია, რომელთან ურთიერთობასაც ბავშვები გაურბიან, საბოლოოდ კი მასთან მიუდგომლობის შიში გახვევთ კიდეც სახიფათო და სიცოცხლისთვის საშიშ თავგადასავალში, რომელსაც საბოლოოდ შეცვლილები, მეტი ცოდნით აღჭურვილები დააღწევენ თავს. ეს ცოდნა ენიდ ბლაიტონს თავისი საბავშვო წიგნის უფროსი პერსონაჟებისთვისაც ემეტება, რადგან მათაც აძლევს საკუთარ შეცდომებსა და იმ უგულისყურო დამოკიდებულებაზე დაფიქრების შესაძლებლობას, რომელსაც ისინი პატარების მისამართით იჩენენ. ეს წიგნს ორმაგად მნიშვნელოვანს და საინტერესოს ხდის. წიგნზე და მათ გმირებზე ლაპარაკისას არ შეიძლება არ ვახსენოთ ნაწარმოების ძაღლი პერსონაჟი, ტიმი. მკითხველი ბავშვები სიამოვნებით გახდებიან იმის მოწმენი, თუ რამდენად დიდი მნიშვნელობა აქვს შინაურ ცხოველებთან მეგობრობას, ხშირად რამდენად არის ჩვენი ბედი მათზე გადაჯაჭვული და რამდენად დიდი ერთგულების უნარი შესწევთ. ისინი უფრო მეტს შეიტყობენ სიმამაცის, სიყვარულის, ღირსების და სხვა მნიშვნელოვანი ფასეულობების შესახებ. და თუ რომელიმე მათგანი ჯორჯინასავით მკითხველი გამოდგა, რომელიც ეჭვითაა ადამიანებთან მეგობრობის შესაძლებლობის მიმართ განწყობილი, მაშინ ამ თავგადასავლის დასრულების შემდეგ, ის აუცილებლად მიხვდება, თუ რაოდენ დიდი მნიშვნელობა ჰქონია გვერდით მათ ყოფნას საბოლოო, და ყველაზე დიდი ადამიანური გამარჯვებისთვის.
