“შენ ისეთი მაგარი ხარ”, “შენ როგორი ყოჩაღი ხარ”. ” ვგიჟდები მაგ ბიჭზე”, “რა ჭკვიანია და რანაირია” – ხან მწერენ, ხან მეუბნებიან. სინამდვილეში ძალიან რთულია მაგარი იყო ამ ამბავში, ყველგან, მაგრამ განსაკუთრებით ჩვენს ქვეყანაში. ნახევრად ხელის ცეცებით სიარული, მარადიული შიში, რომ რაღაცას სწორად არ აკეთებ, ზედაპირულობა და არაპროფესიონალიზმი ბევრ სფეროში, ათასი თეორიის, თერაპიის ვერსიის გაცნობა, წიგნების და სტატიების ქექვა, იქნებ ეს არა და ის ჯობდეს, თითოეული წუთის გამო სინდისის ქენჯნა, როცა შენ მისი დედა კი არ ხარ, დიანა ხარ, მუშაობ, წერ ან უბრალოდ მეგობრის გადასარევ ახალ კერძს სინჯავ.
მომავლის შიშიც, ძალიან რთულია, აი, ყველაზე სწრაფი მანქანა რომ გყავდეს და მართვა არ იცოდე, ისე. მაგრამ ბედნიერი ვარ, ვერც კი წარმომიდგენია, ვინ უნდა ყოფილიყო ჩემი შვილი, ეს შავთვალა ბიჭი რომ არა, სხვანაირი როგორი უნდა ყოფილიყო, ბედნიერება და კომფორტია მასთან ცხოვრება, ყველაზე მეტად დროის მასთან გატარება მიყვარს, ყველაზე მეტად ჩემთან უყვარს და ეს მაბედნიერებს.
როდესაც ყველაფერს სახელი დავარქვი, სიტყვა „აუტიზმიც“ კარგად გავიცანი, შევეჩვიე, რამდენჯერმე ხმამაღლა ვთქვი, გადავწყვიტე, რომ ცხოვრება გახდებოდა თერაპია ჩვენთვის, დედისა და შვილისთვის.
მიუხედავად იმისა, რომ კვლევისა და გამოცდილების ფონზე სფერო ვითარდება, ახალი და კარგი თერაპიული ცენტრები ჩნდება, სულ უფრო და უფრო მეტ პროფესიონალს ვხვდები, უნდა ვაღიაროთ ერთი რამ, თერაპიული მომსახურება, რომელსაც სახელმწიფო სერვისები გვთავაზობს, შეუცვლელია, მაგრამ ცოტაა, ხოლო საკუთარი ფინანსებით ამ პროცესის მართვა, მით უფრო, ისეთ ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა, ძალიან რთულია, შეუძლებელიც კი.
ამიტომაც ცხოვრება, როგორც თერაპია, ყოველდღიური ფიქრი იმაზე, როგორ აქციო რესურსად ყოველდღიურობა, კარგი გამოსავალია. მეც ასე მოვიქეცი.
რესურსია ყველაფერი- მაღაზიაში საყიდლებზე წასვლა, სახლსა თუ კაფეში წახემსება, საუზმის თუ სადილის მომზადება, სეირნობა, ბევრზე ბევრი სეირნობა, რესურსია მეტრო და ავტობუსი, მშობლის სამსახური, სამუშაო თუ შემოქმედებითი შეხვედრა, სამუშაო მივლინება, გამოფენები, თეატრი, კინო, მთა, ზღვა, სახლის საქმეები, ყვავილების დარგვა, შინაური ცხოველის მოვლა, მოკლედ, ყველაფერი, რაც ცხოვრებაა.
ბევრი შემთხვევა ვიცი, როცაა აუტიზმის მქონე ბავშვი სახლში ჰყავთ ჩაკეტილი მშობლებს. სოციალური სააგენტოსათვის ალბათ ყველაფერი წესრიგშია, ბავშვი დაჰყავთ თერაპიაზე, ბავშვი იღებს აუცილებელ სერვისს ( უკეთეს ვარიანტში), მაგრამ აქ მთავრდება მისი სამყაროსთან ურთიერთობა. არ დაჰყავთ გასართობ მოედნებზე, კინოში, ქუჩაში, ტრანსპორტში, მთელი დღე სახლშია.
ეს ყველაფერი, მშობლების შიშის, განათლების ნაკლებობის გარდა, ყველა ჩვენგანის ბრალია, ვისაც ერთხელ მაინც ამრეზით გადაუხედავს უცნაურად მოძრავი ან მომღერალი, მორბენალი თუ მცქმუტავი ბავშვისთვის.
არადა, არ არსებობს უკეთესი თერაპია, ვიდრე სხვადასხვაგვარი, მრავალფეროვანი სივრცეები და ადამიანებია.
წარმოიდგინეთ, რომ ვიღაცამ შექმნა საოცარი, მასშტაბური რესურსი თავისი წესებითა და გეგმებით, „ჩვენ, კაცთა მოგვცა ქვეყანა, გვაქვს უთვალავი ფერითა“.
ეს კომპიუტერული თამაშია, რომელსაც ორი მთავარი წესი აქვს -დაინახე დეტალები და გამოიყენე სასწავლო და თერაპიულ რესურსად.
რამდენიმე მაგალითს შემოგთავაზებთ:
- საჭმლის მზადება
- რამდენიმე საფეხურიანი და ძალიან სასარგებლო რესურსია, ჯერ ერთი, მხიარული აქტივობაა, რამდენიმე შეგრძნებას ერთდროულად ააქტიურებს – შეხება, ყნოსვა, გემო, თანაც თუ პროდუქტებსაც ერთად იყიდით, საჭირო ინგრედიენტებსაც ერთად ჩამოწერთ, ორგანიზების უნარის გარდა, მათემატიკურ და წერით უნარებსაც განავითარებთ. ( ამ თერაპიის ბონუსი იცით რა არის? თუ დიდ სუპერმარკეტში წახვალთ, შეგიძლიათ ურიკებით სირბილის შეჯიბრიც მოაწყოთ, ოღონდ ისე, რომ ვერავინ მიხვდეს, რომ თამაშია. )
- ერთად დაწერეთ რეცეპტი ან შეარჩიეთ კულინარიული წიგნიდან, ჩაამატეთ დეტალები, რომელიც წიგნში არ წერია, მაგალითად, რომელი კარადიდან იღებთ ფქვილს, როგორ უნდა აანთოთ ქურა, სად დევს მიქსერი, მაცივრის რომელ განყოფილებაშია კარაქი და ა.შ, ეს დაგეხმარებათ, რომ ბავშვმა თანდათან დამოუკიდებლადაც ისწავლოს საკვების მომზადება.
- თუ ბავშვს სენსორული პრობლემები აქვს, თანდათან, ნაბიჯ-ნაბიჯ შეაჩვიეთ პროდუქტებს, მზადების დროს შეგიძლიათ თამაშებიც მოიფიქროთ, მაგალითად, დაფაზე დაყრილ ფქვილზე ხატვა, ბოსტნეულით ფუდარტის აწყობა და სხვა.
- როდესაც კერძს მოამზადებთ, თამაში მერეც გააგრძელეთ, მაგალითად, ვითომ კაფეში ხართ ერთად, დაწერეთ მენიუ, მოიფიქრეთ როლური თამაშებიც.
- სამუშაო შეხვედრა, როგორც თერაპია
ძალიან ხშირად მიწევს გიოსთან ერთად სხვადასხვა სამუშაო შეხვედრაზე სიარული, ის ჩემი წიგნის პრეზენტაციებსაც ესწრება და ქალაქგარეთ გამართულ სემინარებზეც დადის. აუცილებლად ვეუბნები წინასწარ, სად მიმყავს, რა უნდა გავაკეთო, რა დრო დასჭირდება ამ ყველაფერს. მიმაქვს მისთვის სახატავი რვეული და ფანქრები ან სხვა რაიმე სათამაშო. განსაკუთრებით სასარგებლოა, როდესაც ეს შეხვედრა რამდენიმე დღეს გრძელდება, დამოუკიდებლობა, თავის მოვლა, მოთმინება, თვითორგანიზება- ბევრი სასარგებლო უნარის განვითარება შეიძლება.
- ექიმთან წასვლა
ექიმთან წასვლა შესაძლოა ყველა ბავშვისთვის იყოს სტრესული, ამიტომ აქ ფრთხილად, ფაქიზად მოქცევა და ბევრი დეტალის გათვალისწინებაა საჭირო, იმისთვის, რომ ექიმთან აუცილებელი ვიზიტი სასარგებლო და საინტერესოც კი გახდეს.
პირველ რიგში, აუცილებლად, რამდენიმე დღით ადრე უნდა ვუთხრათ ბავშვს, რომ ამა და ამ მიზეზის გამო, ექიმთან წასვლა გვიწევს. შეგიძლიათ წინასწარ ანახოთ ანიმაცია ან საბავშვო ფილმი, სადაც ექიმის კაბინეტი ჩანს, მხატვრული ლიტერატურაც მოიშველიოთ, მედიცინის განვითარებაზე უამბოთ, როგორი მნიშვნელოვანია, რომ ავად ყოფნის შემთხვევაში, ადამიანებს შეუძლიათ სპეციალისტს მიმართონ. ბავშვი ხშირად ინტერესდება, რა დაემართა მას და რას უნდა ელოდოს ექიმისგან. მარტივად და მსუბუქად შეგვიძლია მოვუყვეთ ( თუ ეს მარტივი დიაგნოზია), როგორ გაცივდა, რატომ დაემართა წითელა და ა,შ. სათამაშო სამედიცინო აღჭურვილობაც შეგიძლიათ დაიხმაროთ, მაგალითად, წინასწარ თქვენ გაითამაშოთ, როგორ ჩახედავს ექიმი ყელში, როგორ მოუსმენს ფილტვებს, როგორ გასინჯავს.
ექიმთან წასვლისას ყოველთვის მიგვაქვს რამდენიმე ნივთი, რომელიც ბავშვს ამშვიდებს, საყვარელი დათუნია, სენსორული სათამაშო თუ რამე სხვა. აუცილებლად ჩაეწერეთ წინასწარ, აუტიზმის მქონე ბავშვს რიგში დგომა უჭირს, შეიძლება ხმაურმა გააღიზიანოს, მაქსიმალურად აარიდეთ სტრეს ფაქტორებს იმისთვის, რომ ექიმთან ვიზიტმა მშვიდად და შედეგიანად ჩაიაროს.
- საკუთარი ნივთების მოწესრიგება, როგორც სასწავლო აქტივობა
სისტემატიზაციის სწავლა თან თამაშიც იყოს, თან ფიზიკური აქტივობაც და თან ბავშვმა თავისი ნივთების მოვლა ისწავლოს? მაშინ კარადის დალაგება უნდა დაგეგმოთ.
ნაბიჯი 1. სთხოვეთ, თავისი სამოსი ფერების მიხედვით დააწყოს;
ნაბიჯი2. ფერები ისევ აურიეთ და ახლა სთხოვეთ ორ ნაწილად დაყოს: ზამთრის და ზაფხულის სამოსად;
ნაბიჯი3. ცოტა გაართულეთ და სთხოვეთ, წინდები ცალკე დააწყოს, ზედა სამოსი ცალკე, შარვლები ცალკე;
ნაბიჯი 4 ახლა სთხოვეთ, ორივე სახის სისტემატიზაცია შეინარჩუნოს, ფერებისა და დანიშნულების მიხედვით დააწყოს სამოსი;
ნაბიჯი 5 არეული წინდების დაწყვილებაც მშვენიერი თამაშია, თან შეგიძლიათ, რომელიმე, ეულად დარჩენილი წინდა სათამაშოდ გადააკეთოთ.
- მარტივი და პრაქტიკული მეთოდი მეტყველების განვითარებისათვის
გიფიქრიათ, ხმოვანი შეტყობინება მეტყველების სავარჯიშოდ გექციათ? ამისთვის, საჭიროა, ერთმა პატარა ბიჭმა, რომელსაც ლაპარაკი ცოტა ეზარება , შეიყვაროს ერთი საოცარი გოგო, დედამისის მეგობარი.
შედეგად, ინტენსიური თერაპია გვაქვს და გიორგი, უამრავ რამეს უამბობს თავის ვირტუალურ მეგობარს, თქვენ ამ შეტყობინებებს ინახავთ და აკვირდებით პროგრესს. ნებისმიერი სასაუბრო აპლიკაციის გამოყენება შეგიძლიათ, რომელსაც ხმოვანი შეტყობინების გაგზავნის ფუნქცია აქვს.
- მისი უდიდებულესობა თბილისის მეტროსადგური
რას შეიძლება დაჰპირდე ბავშვს ისეთს, რომ ყველაფერი შეგისრულოს, რასაც ეტყვი? სათამაშო? ტელეფონი, მთვარეზე კოოპერატივი?
გიორგისთვის ასეთი მოტივატორი, ქვას რომ გახეთქავს, ისეთი დაპირებაა – გიო, ეს გააკეთე და მეტროში ჩაგიყვან.
იმახსოვრებს და აგროვებს ამ დაპირებებს და კვირის ბოლოს, იმ ცნობილი ანეკდოტისა არ იყოს, ყველა სადგურში ჩავდივართ და ამოვდივართ, ორივე გზას გავდივართ და, რაც მთავარია, მის თვალებში აღფრთოვანება და სიხარული არ ილევა.
-დღეს გოცირიძე მანახე რაა, ხვალ-სარაჯიშვილი!
თქვენც მოძებნეთ ასეთი განმამტკიცებელი საშუალება და ჩართეთ თერაპიის პროცესში.
