პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

კოაგულაცია – ძმაო, ძმითა ხარ…

ალბათ ყველას გვახსოვს არაკი რძეში ჩავარდნილ ხვლიკსა და ბაყაყზე; ბაყაყმა იმდენი იხტუნა, რძე კარაქად აქცია და დახრჩობას გადაურჩა. კიდევ ბევრი ასეთი ამბავი მოიძებნება ლიტერატურასა თუ ზეპირსიტყვიერებაში: ცხრა ძმა ხერხეულიძისა და სამასი არაგველის, გნებავთ, სპარტელის ამბავი, ამბავი ერთ კონად შეკრული ისრებისა და სხვა.

რა აქვს პირველ იგავს საერთო დანარჩენებთან? ლიტერატურულად, ჩვენებრ მოკვდავთა ენაზე – თანადგომა, მოცადობა, ბედისადმი დაუმორჩილებლობა, ხოლო ქიმიკოსთა ენაზე – კოაგულაცია.

რა განსხვავებაა წყალსა და რძეს შორის? ცხადია, ერთი შეხედვით პასუხი მარტივია: პირველი უფერულია და გამჭვირვალე, მეორე – თეთრი და სხივგაუმტარი. მაგრამ თუ დავფიქრებულვართ, რატომ არ არის რძე გამჭვირვალე? წყაროს წყალიც კი, რაგინდ კამკამა იყოს, არასოდესაა „სუფთა”, რადგან წყლის მოლეკულებთან ერთად მარილებსაც შეიცავს. სწორედ ამ მარილების ბუკეტი აძლევს მას სასიამოვნო და განუმეორებელ გემოს. მარილებგამოცლილი წყალი ბევრი ვერაფერი სარწყულია ჩვენი გამომშრალი ხახისთვის. რატომ არ ჩანს მარილები წყალში? იმიტომ, რომ ხსნარებში, მით უფრო – ჭეშმარიტ ხსნარებში, კონცენტრაციის „დემოკრატიულობის” კანონია უზენაესი: წყლის აუარება მოლეკულას შორის ყოველთვის თანაბრად არის განაწილებული მათი „ხიზანი” მარილების იონები – დოქის ყელთანაც და ფსკერზეც წყალს ერთი და იგივე გემო აქვს.

რძე რომ ცხიმს შეიცავს, ესეც ცნობილია, მაგრამ, აბა, ცოტაოდენი ზეთი ჩავასხათ წყალში! – თავზე მოადგება წყალს და მკაცრად გააპროტესტებს წყლის მოლეკულების მიკარებას. კარაქის ნაჭერი კიდევ უფრო „კერკეტი კაკალი” აღმოჩნდება. მაშ, სად იმალება რძეში ცხიმი?

საქმე ის არის, რომ რძეში ცხიმი გათითომოლეკულებულია. პრინციპი „დაყავი და იბატონე” მოლეკულათა სამყაროშიც ისევე ჭრის, როგორც ჩვენს აჭრელებულ პოლიტიკურ რუკაზე.

რძეში ცხიმი იმდენად მცირე, თვალით უხილავი ზომის ნაწილაკებად არის გაფანტული, რომ დედამიწის საყოველთაო მიზიდულობის კანონიც კი მათ მიმართ „გულგრილი” რჩება. მოძმეებს მოცილებულ და დაქსაქსულ ცხიმის მოლეკულებს კი არ შესწევთ უნარი, გადალახონ მათ შორის აღმართული წყლის მოლეკულების ბარიკადები, ამიტომ ისინიც, ბედს შეგუებულები, განაგრძობენ წყალში უსასრულოდ „ტივტივს”. მაგრამ რძეს თუ ჩხუტში, ვარიასა თუ მიკროსენსორებით აღჭურვილ მოქრომილ-გაპრიალებულ სეპარატორში მოვათავსებთ და ერთს გემრიელად შევაჯანჯღარებთ, უმალ გამოფხიზლდებიან, დაიწყებენ ერთურთის ძებნას და როგორც კი გადაეყრებიან, მაგრად ჩასჭიდებენ ხელს. ასე, ნელ-ნელა გამსხვილდება მათი წვეთები და თანდათანობით დაიბრუნებს პირვანდელ სახეს. ხოლო თუ იმდენი მოახერხეს, რომ „ასიათასობით” მოლეკულა გაერთიანდა და მათი ერთობა სხვისთვისაც შესამჩნევი გახდა, ამოქმედდება „საერთაშორისო” გრავიტაციის ძალა და ცხიმი დასცილდება წყალს.

ასე მიიღება კოაგულაციით კარაქი, სისხლის ტრომბი… ევრომაიდანი…

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი