სასწავლო პროცესში განმავითარებელი შეფასების გამოყენება მნიშვნელოვანია როგორც მოსწავლისთვის, ასევე მასწავლებლებისთვის. სასურველი შედეგის მისაღებად მასწავლებლები ყოველდღიურად ადევნებენ თვალს მოსწავლეთა აკადემიურ მოსწრებას. განმსაზღვრელი შეფასება სწავლების ამა თუ იმ ეტაპზე მიღწეული შედეგების გასაზომად გამოიყენება. სწავლა-სწავლების პროცესში კი მასწავლებლებს ინტენსიურად გვჭირდება ინსტრუმენტები, რომლებიც საშუალებას გვაძლევს მუდმივად დავეხმაროთ მოსწავლეებს სასწავლო მიზნის მიღწევაში. მასწავლებლებს განმავითარებელი შეფასების მრავალფეროვანი ინსტრუმენტები გვჭირდება, რათა საჭირო დროს მათი ადეკვატურად გამოყენება შევძლოთ. ეფექტური განმავითარებელი შეფასება ყველაზე საიმედო საშუალებაა იმისთვის, რომ მოსწავლეებმა სასწავლო მიზნისკენ მიმავალ გზას არ გადაუხვიონ.
როგორ გვეხმარება განმავითარებელი შეფასება მასწავლებლებს? – განმავითარებელი შეფასება გვაძლევს საშუალებას შევამოწმოთ მოსწავლეების გაგების და გააზრების დონე, ეს კი, თავის მხრივ, გვეხმარება შესაბამისად დავგეგმოთ სწავლების პროცესი, დავაკვირდეთ მოსწავლეების მიღწევებს და მოვიფიქროთ, როგორ დავეხმაროთ თითოეულ მათგანს წინსვლაში.
განმავითარებელ შეფასებებზე დაყრდნობით და მის საფუძველზე მასწავლებლებს სწავლების პროცესში ცვლილების შეტანა შეგვიძლია. განმავითარებელი შეფასების არსიც სწორედ ისაა, რომ მოსწავლეებს შედეგის გაუმჯობესებისათვის საჭირო გარემო შევუქმნათ.
განმავითარებელი შეფასება ხდება უშუალოდ სწავლების პროცესის მიმდინარეობისას, ამისთვის უამრავი სტრატეგია თუ ინსტრუმენტი არსებობს, რომელიც საშუალებას გვაძლევს მასწავლებლებს, განვსაზღვროთ, რა ცოდნა მიიღო თითოეულმა მოსწავლემ გაკვეთილის დასაწყისიდან დასასრულამდე, მაგრამ ჩემთვის მნიშვნელოვანია იმის განსაზღვრა, თუ რამდენად დინამიური და ტრანსფერული იქნება ეს ცოდნა ასევე შენარჩუნდება ეს ცოდნა შემდეგი გაკვეთილისთვის.
ყოველივე ამის გათვალისწინებით, ჩემთვის პრიორიტეტული გახდა იმის განსაზღვრა, თუ რა გაიგეს მოსწავლეებმა გაკვეთილზე და რამდენად სიღრმისეულად გაიაზრეს შესასწავლი საკითხი. ამ მიზნით დავიწყე საგაკვეთილო პროცესში ყველასათვის კარგად ნაცნობი ინსტრუმენტის – „გასასვლელი და შესასვლელი ბილეთების“ გამოყენება.
გაკვეთილის დასასრულს მოსწავლეებს ვურიგებ წინასწარ მომზადებულ „გასასვლელ ბილეთებს“, რომელსაც ავსებენ ინდივიდუალურად. ეს ინსტრუმენტი ძალიან ეფექტურია იმის გასარკვევად თუ როგორ გაიგეს მოსწავლეებმა გაკვეთილზე განხილული საკითხები, რა ხარვეზები დარჩა და რა უნდა გავითვალისწინო შემდეგი გაკვეთილის დაგეგმვისას. ასევე, აღმოჩენილი ხარვეზების გათვალისწინებით, ვამზადებ შემდეგი გაკვეთილის „შესასვლელ ბილეთებს“, რომელსაც მომდევნო გაკვეთილის დასაწყისში ვურიგებ მოსწავლეებს. შესასვლელი ბილეთები მეხმარება იმის განსაზღვრაში, თუ როგორ მოხდა წინა გაკვეთილზე მიღებული ცოდნის გაგება-გააზრება და მაძლევს გაკვეთილის წარმართვის მიმართულებებს, ანუ მიღებული ინფორმაციის საფუძველზე ვახდენ გაკვეთილის გეგმის მოდიფიცირებას.
პრაქტიკამ მაჩვენა, რომ გაკვეთილის ბოლოს და შემდეგი გაკვეთილის დასაწყისში ამ ინსტრუმენტების გამოყენება ეხმარება ჩემს მოსწავლეებს, გაიაზრონ, რის გაგება უჭირთ და რატომ, გააცნობიერონ საკუთარი სუსტი და ძლიერი მხარეები, დასვან დამაზუსტებელი კითხვები. მე კი მაძლევს საშუალებას შევამოწმო მოსწავლეების გაგების და გააზრების დონე და მეხმარება იმის განსაზღვრაში, თუ როგორ დავგეგმო შემდეგი სწავლების პროცესი.
მაგალითად, მეექვსე კლასში შესაბამისი საკითხების ახსნის, ვარჯიშის შემდეგ გაკვეთილის დასასრულს მოსწავლეებს ვურიგებ წინასწარ მომზადებულ გასასვლელ ბილეთებს, რაც მოსწავლეებს აძლევს თვითრეფლექსიის საშუალებას, ხოლო მე მოსწავლეების გაგება გააზრების დონის გადამოწმების საშუალება მეძლევა.
შემდეგ გაკვეთილის დასაწყისისთვის მოსწავლეებს ვურიგებ წინასწარ მომზადებულ შესასვლელ ბილეთებს, რაც საშუალებას მაძლევს, ზუსტად განვსაზღვრო წინა მასალის გაგება -გააზრების დონე და ამის საფუძველზე ვახდენ გაკვეთილის მოდიფიცირებას მოსწავლეთა საჭიროებების შესაბამისად. ეს შემდეგი გაკვეთილისთვის მომზადებული შესასვლელი ბილეთია.
ასეთივე გასასვლელი და შესასვლელი ბილეთების ნიმუშებს გთავაზობთ მერვე კლასის მოსწავლეებისთვის. გასასვლელი ბილეთი მოსწავლეებს ურიგდებათ გაკვეთილის ბოლოს და მოსწავლეები გაკვეთილზე მიღებული ცოდნის გამოყენებით ასრულებენ დავალებას:
შემდეგი გაკვეთილის საწყის ეტაპზე კი მოსწავლეები ავსებენ შესასვლელ ბილეთს, რომელიც ასე გამოიყურება:
განსაკუთრებით სახალისო აღმოჩნდა გასასვლელ და შესასვლელ ბილეთებზე მუშაობა მეხუთეკლასელი მოსწავლეებისათვის. ასოითი და რიცხვითი გამოსახულებების შესწავლისას მოსწავლეებს შევთავაზე ასეთი სახის გასასვლელი ბილეთი:
შემდეგი გაკვეთილის დასაწყისში კი მოსწავლეებმა შეავსეს ჩემ მიერ წინასწარ მომზადებული შესასვლელი ბილეთები.
ჩემი დაკვირვებებიდან იკვეთება, რომ ამ ტიპის ინსტრუმენტების რეგულარულად გამოყენება ხელს უწყობს მოსწავლეებში მეტაკოგნიტური უნარების განვითარებას, რაც აუცილებელია მათემატიკის სწავლა-სწავლების პროცესში და აძლიერებს მოსწავლეთა თვითშეფასების, თვითმონიტორინგის გამჭოლ უნარებს და ეხმარება მათ გახდნენ წარმატებულები.
