იმერლებსა, არა, კახეთში ნამყოფებს, სუყველას, ერთი ამბავი აქვთ ხოლმე მოსაყოლად, ყვებიან კიდეც, თან სულ გაცინებულები, ოღონდაც დარცხვენილები იმგვარად, თითქოს დიდი რამ ცოდვა ჩაედინოთ უპატიებელი, ეგრე იწყება მაგისთანა ამბები, მეტი რა მომისმენია, მივედითო და დაგვსხესო, დიდიან–პატარიანა, სუფრაა ისეთი რო უკეთესი არ შეიძლება და დაიწყეს ჭამაო, ჭამენ გამგელებულებიო, მე კიდე ვზივარ, მრცხვენია, ვარ პირაკრული, გამოუყვანეს იმათმა წირვა საჭმელსა და სასმელსაც ეძალებიან და ეძალებიან, მე კიდე, ჰა, ამომდის სული შიმშილით, იმ ჩვენმა მასპინძელმა კი მითხრა, რას იკიკნებიიო, მაძალებენ ამ ღვინოსა, მე კიდე ეს ოხერი ულუკმოდ არ გადამდის ყელში, მომეშალა ნერვები, მეთქი კიკნვა ეგრე არ უნდა, რო გავუსვი ყბა, ერთი და ორი, ძალიან შევეხიდე იმ გამგელებულ ხალხს პურისჭამაში. გაჩუმდება მერე წამით ეს ჩვენი პატიოსანი იმერელი და კიდევ დაამატებს, აბა, რა მექნა, არ ცოდნიათ, ბიჭო მაგათ სუფრაზე შეპატიჟება და მშიერი ხო არ მოვაკვლევინებდი თავსაო.
ზურაბო, კოჭლი ზურაბა, ზურაბა პაპა და ზოგჯერ, განსაკუთრებით ზურგსუკან, პირისმორიდებით, მის ყურსარგასაგონად, კახელო. იკითხავთ კახელო რატო ვითომაო, რატო და ღრჯუობისათვის. დიდი თავისნათქვამა კაცი იყო და იმიტო, აიჩემებდა რამეს და მეზობელს გადაიმტერებდა, დაკარგავდა, თავისას კი გოჯს არ დაუთმობდა. იდგა თავის ეზოში კეტით, იდგა რა, დგას ახლაც. წესი ქონდა თავისი, გამოშლიგინდებოდა თუ არა მეზობლის ბურვაკები, დურთავდნენ თავს ამის ბოსტნისკენ და იყო მერე ერთი გამიშვი–დამაკავე, თუ მიასწრებდა, ვაი გოჭს პატრონს, უმარჯვებდა და უმარჯვებდა იმ თავის კეტს, ხელებში გოლიათის ძალა ჰქონდა და ბურვაკიც ამ და–კეტ–ვის მერე ძნელად რომ ფეხზე დარჩენიყო. ჩამოივლიდა და იტყოდა, ,,ღორის ღობეს შენ გააკეთებ? მიხედონ თავისას, ვაწუხებ მე ჩემით?” წყინდათ, ემდუროდნენ, პირში ვერა ოღონდ, შიში კი არ ჰქონდათ, მშრომელიკაცი ერქვა, უბედური მშრომელიაო, გაძრავდნენ ხმას სოფლის ქალები (კაცებიც), მარა რათ გინდაო. ბავშვობისას ზურაბოს სახელით მწყევლიდა შეღამების პირზე ტყიდან მობრუნებულს დაღლილი დედაჩემი, სულ იმ გადარეულს ემსგავსები, შენ არ მოუკვდი დედაშენსო. ისე ეს უკუღმართული წყევლებიც დიდებული რამეა, სახალისო და გულზე ტკბილად მოსახვედრი და თუ დამირჩა თავი მოვყებით მაგ ამბებსაც ოდესმე.
გვიან გადის თბილისიდან მატარებელი ჩემსკენ, ამიტომ ჩემთან სადგურზე არ ჩამოვსულვარ, ხუთიოდე კილომეტრით ადრე ჩამოვედი, მეზობელ სოფელში, ტყე–ტყე სიარულს დანგრეულ, მაგრამ მაინც სწორ საფოსტო გზაზე სიარული ვარჩიე, დავაღირე თავი, არადა, ლამის ბნელა უკვე, მივდივარ, მივფორხილობ, ვიარე ერთი სამი კილომეტრი და გადავუხვიე მოკლეზე, თოვს, წვრილად, ნელა. ჰოდა, იმას ვამბობდი, გადავუხვიე საურმე გზაზე და შევყევი აღმა, ტყე აქაცაა, მაგრამ გზაც უფრო ფართოა აქეთ და ავად თუ კარგად გაარკვევ კაცი, სად მიდიხარ, ყურადღებით თუ ვიქნები მშვიდობიანად ავაღწევ სახლამდე. საფოსტო გზა გაწმენდილივით იყო, აქ ზემოთ კიდევ უვალი თოვლია, უკვალავი. მუხლს ზემოთ სამი–ოთხი თითის დადება იქნება, დავსველდი გვარიანად, დავმძიმდი, მივდივარ აღმა, და ერთი სული მაქვს, როდის ავალ სასაფლაომდე, რო გავივაკო ცოტა და მერე მინდორ–მინდორ აღარაფერი მიჭირის. მოვდივარ მარტო, არაა სწორი საქციელი, მაგრამ რას იზამ, როგორ გინდა სხვას გააგებინო, შუაღამისას რატო მოალაჯებ ტყეში მოწყურებული და მოშიებული.
კაი გვიანი იყო გადასაბიჯამდე რო ავატანე, მეთქი ახლა რა გათოვლის ამ საცალფეხო ბილიკს, მინამქრული იქნება, გავცდი კინკარუჟა ტყემლებს, გადავებღოტე გადასაბიჯზე, გავანათე ფანრით იქითურობა და რას ვხედავარ არ არის თოვლი, გაწმენდილია გზა. ჰე, მეთქი მეჩვენება უეჭველად. თურმე არ მეჩვენება, გაკვალულია გზა, თან ნიჩბით არი ნამუშევარი, განა ისე. გულში ვფქირობ, გაახარე ღმერთო, ვინც რომ ამას თავი დაადგა–მეთქი. ავედი ავაღწიე სახლამდე, დავანთე ცეცხლი, მოვითქვი სული, ვზივარ, ძვლებს ვითბობ და გააჭრიალა ვიღაცამ შინაური ჭიშკარი, ჩვენთან ეგრეა, გვაქ შინაური ჭიშკარი, ეზოებს შორის და დიდი ჭიშკარი უცხოსთვის, მომსვლელ–წამსვლელისთვის. ჰოდა, იმას ვამბობდი გაჭრიალადა ეს ჩემი შინაური ჭიშკარი, წინდაწინ ვიცოდი, ზურაბო იქნება–მეთქი. მეტი აღარავინ აღარ ცხოვრობს იმ ჩვენ კუთხეზე, ზემო სოფელში, ხუთი სახლი დგას სულ და ერთი კინკილა კაცი არი შემორჩენილი.
დაიფერთხა წინკარში ფეხები, დააბრაგუნა. ,,კუხნა სახლში” ვზივარ, დიდში რა გამიყვანს და რომც გავიდე, იქაურობას რა გაათბობს. გავხდე კარში ზურაბოს. როგორა ხარ–მეთქი, ზურაბო, სანამ შიგნით არ შემოვიდა, ხმა არ გაუღია. შემოვიდა, შემოეტია, შემსებული (შემსებული, ვინც არ იცის, ჩვენში გავსებულს არ ნიშნავს, უფრო მუცელ გაკეთებულს, მუცელწამოზრდილს) პარკი მაგიდაზე დადო, ძღვენი, გაიხადა თავისი ძველი, დაბამბული წამოსასხამი, ნახევრად პალტო–ნახევრად ქურთუკი, მერეღა ჩამომართვა ხელი. როგორა ხარო მკითხა, დაჯე–მეთქი. დავსვი. მივედ–მოვედიეთ ქვეყნიერებისას, ვლაპარაკობთ და ვლაპარაკობთ, ენას ქარს არ ვაღებინებთ.
ეგრე უყვარს ზურაბოს. იმ ბნელ ოთხმოცდაათიანებში, დედაჩემი მაგათთან ტელევიზორის საყურებლად რო გადავიდოდა ხოლმე, ავეკიდებოდი მეცა, ვისხედით მერე მე და ზურაბო ,,ფეჩთან”, ნარდს ვაგორებდით, ქალები კიდევ გრძელთმიანი ბოშების ამბავს შეჰყურებდნენ თვალგაფაციცებულები. ეგ კია, მაშინ რაღა და მერე, დიდობაში ვიფიქრე უკვე, სხვასთან ნარდის მოთამაშე არც მინახავს ზურაბო არასოდეს. მეთქი ზურაბო, რამ გამოგიყვანა ამ შუაღამეს, ან საიდან გაიგე რო ჩამოვედი. ძაღლები აწრიალდენო, მერე კვამლის სუნიც გადმოვიდა, ვინ უნდა ყოფილიყო შენს მეტიო. მეთქი ზურაბო, გზები შენ გაწმინდე მეთქი? დუმს, დუმს, კრინტს არა ძრავს, მეორედ ცავეკითხე, მა ვინ გაწმენდდაო მითხრა გაბრაზებით. გაგახარებს მეთქი ღმერთი. მოვათიეთ ესა, დაგვიანდა უკვე, დილით კიდე ადრეა ასადგომი ზურაბო, საქონელი ეყოლება დასრწყულებელი. ნაშუაღამევს ადგა, როდის მიდიხარო? მეთქი სამი დღე ვიქნები კიდე, აგაშენა ღმერთმაო და გავიდა, შინაურ ჭიშკრამდე გავაცილე, იქით აღარ გავყევი, ეწყინებოდა, არ კი იტყოდა არაფერს, მაგრამ იწყენდა, ვიცი, დაბერებული ვგონივარ ამ ოხერსო, გაივლებდა გუნებაში. ჰოდა, არ გავყევი, ზურაბო ისეთია, ხო იცის, რო მოტყდა, ძალა არარ ერჩის ძველებურად, მაგრამ თუ რომ სხვები არ შეამჩნევინებ, კიდე კარგა ხანს შემოუძახებს თავს და იქნება ასე, ღობის კიდეში დასობილი ეკლის ბოძივით. რო დგას და დგას ძირმომწვარი და ერთ თაობას ისე მოინელებს ხოლმე, როგორც რო არაფერი.
მეორე დილით ავდექი და გადავთოვლი–მეთქი სახლს. სანამ სათოვლე ნიჩაბი გამოვიღე, სანამ მოვწიე, სანამ ის, სანამ ეს, როდის როდის ავებობღდი ზევით. გადავხედე რას ვხედავ, ყველა სახლი გადათოვლილია ამ ჩემის მეტი. ე, მეთქი, ოოო. რა გზა იყო, მივყევი, გამოვიდა ზურაბო, ვედრო უჭირავს ცალ ხელში და მომჩერებია თავისი ეზოდან, მე კიდე ნება–ნება მივსდევ საქმეს. ზურაბო–მეთქი, გავძახე, ამ სხვებისას რო ჩამოუარე, ჩემმა რა დაგიშავა, პაპად მომხვდები, მევუთხარი. გაიცინა, ხმამაღლა, გულიანად, ჰე–ჰე–ჰეო, გაიქნია ხელი, კაი მაიმუნი ხარო, ვითომო, შემომაქცია ზურგი და წავიდა ზევით ბოსლისკენ. გამეცინა, მეც, გავთბი და ეგრე. ჰო ვიცი, რო, რატომაც მე არ გადავყევი წუხელ ჭიშკარს გაღმა, იმიტო დამიტოვა ზურაბომაც სახლი სათოვლად.
პს. რა ამის პასუხია და ილიას გავდივართ მე და ჩემი მეთერთმეტეები, ჰოდა, ამას წინათ დავალება მივეცი, მეთქი ხვალის ხვალ რომ მოხვალთ, ნაფიქრი გქონდეთ და ლელთ ღუნია შემიდარეთ ოთარაანთ ქვრივთან. მოვიდნენ. აბა, მეთქი რა ქენით, ზოგმა ამ მთისა თქვა, ზოგმა იმ ბარისა, როგორღაც ისე გამოვიდა, რომ გოგოები, ვინცა გვყავს, უფრო მოხევეს უტყდებოდნენ სიყვარულში, ბიჭები კიდევ უფრო მეტად ქვრივს. ვიდავეთ ბევრი, ვამტკიცეთ სამტკიცებელიცა და უმტკიცებელიც. ჰოდა, ბოლოს, ადგა ერთი ძალიან ჩემი და ის მეუბნება (თან ნაჩხუბრები ვართ, ერთი კვირის წინ დაადო თავი და შატალოზე წავიდა, ჰოდა, გაჯორილი მყავს მაგრად, მეთქი შვიდიანს არ მოგაცილებ), მეო, მასწავლებელოო, ძალიან არ მომდის თვალში ეს ცხენების გამცილებელი მოხევეო. რა დაგიშავა, მევუთხარი, რაო და რასაც ეგ იძახის, თბილისელი ტაქსისტის ნალაპარაკევს გავსო. დაესიენ გოგოები, აბა, რას ამბობ და აბა, ეგ როგორ თქვი და ეგ ლელთ ღუნია, ხო ილიას აზრებს იძახის და სხვანი. მეთქი აცადეთ, მაგან ხო გაცადათ. ამას, კიდევ, ამ ძალიან ჩემს, მეთქი, რას გულისხმობ. როგორო, მომიბრუნდა, თბილისელი ტაქსისტები სულ მაგას არ იძახიან, ეს რა გაცვიათ, ასე როგორ დადიხართ, ადრე კარგი იყო, კაცი კაცს გავდა, ქალი კიდე ქალსო? მეთქი არა მხოლოდ ტაქსისტები. მეთქი გააგრძელე. ამანაც ლელთ ღუნია მთელი ერთი თავი იმაზე წუხს, ადრე ვაჟკაცობით იშოვებოდა სახელი, ახლა კიდევ ჩემი ვაჟკაცობა მგონი რომ მეც აღარაფერში მარგიაო. სიმართლე ის არი, სახელმწიფოს აშენება თუ გვინდა (ზუსტად ეგრე თქვა, სახელმწიფოს აშენებაო, მერე რა რო ჩვიდმეტის არი), ის კი არ უნდა ვიძახოთ, ადრე რა კარგად ვიყავით, ხელი უნდა გავანძრიოთ, აი მაგიტო მომწონს ოთარაანთ ქვრივი, რო შრომა უყვარს, უკეთესი ცხოვრება კიდე შრომას მოაქვს, სადღეგრძელოებს და გულზე მჯიღის ბრაგუნს არაო. ქვეყანას კარგი ვაჟკაცები კი არ აშენებენ, ხელზე შრომისგან გაჩენილი მაზოლები აშენებს, მაგიტომაც მომწონს ოთარაანთი, ლელთ ღუნია რა მორალსაც იძახის მანდა, მერე იმაზე ერთი სიტყვა აღარ არი ნახსენები, არც ,,კაცია ადამიანში” და არც ქვრივში, მე მოვრჩი, ეხლა კიდე რაც გინდათ ის დამიწერეთო. დაჯდა და მიყურებს გაჯავრებული.
მეთქი ე.
მეთქი ადექი.
ადგა. ავდექი მეც. დგას ის ოხერი, თვალს არ ახამხამებს, თან უხარია, ვითომ, ხო მაინც არ დაგიჯერეო, ხო მაინც არ გაგიგონეო, ხო მაინც არ დაგემორჩილეო.
მეთქი ყოჩაღ.
მეთქი ძალიან ყოჩაღ.
ჰოდა, მივედი და ვაკოცე, სხვა რა უნდა მექნა.
