ყველაფერი ასე დაიწყო: მოვიდოდა ზამთარი თავისი გრძელი, ბებოს ნაქსოვ კაშნესავით დაუმთავრებელი საღამოებით, აგუზგუზდებოდა ღუმელი და მოიყოლებდა შემწვარი ვაშლების სურნელს. თოვლი იყო ან არც. ლამპას პატრუქს ისე ავუწევდით, არც გადახურებული შუშა გატეხილიყო და ტექსტიც მეტ-ნაკლებად მკვეთრად გამოჩენილიყო. ჩვენ, ბავშვები, ტახტზე წამოვწვებოდით, თვალებს დავხუჭავდით ან არც, დედა ლამპასთან ახლოს მიჩოჩდებოდა, გადაშლიდა წიგნს და გვიკითხავდა. წიგნები იცვლებოდა. ჩვენ – არ. ჩვენ, ასე შეუცვლელებს, ასე ღარიბებს, ასე პატარებს, შეგვეძლო, ვყოფილიყავით ყველგან. ვყოფილიყავით მდიდრები ან არც. დიდები ან არც. ის ზამთრის საღამოები მურაბებივით დავხუფე და მეხსიერების არცთუ უმაღლეს თაროებზე შემოვაწყვე. გაჭირვების ჟამს თავს მოვხსნი და შეშის, ვაშლის, დედის სუნი ცხვირში ისე მძაფრად მეცემა, თითქოს ყველაფერი გუშინ ყოფილიყოს. ისე ბუნებრივად დაიწყო. ჩვენთან ბუნებრივად დაიწყო. ხმამაღლა კითხვით.
წიგნის სიყვარული ღვთის მიერ ბოძებული საჩუქარი რომ არ არის, დანიელ პენაკის „რომანივით საკითხავის” ფურცვლისას კიდევ ერთხელ დავრწმუნდი. ეს არის წიგნი წიგნების შესახებ, ეს არის წიგნი წიგნების კითხვის შესახებ, ეს არის წიგნი მშობლების, მასწავლებლების, საერთოდაც, უფროსების და, რაც მთავარია, ბავშვების შესახებ. მათ შესახებ, ვისთვისაც ყველაფერი არაბუნებრივად დაიწყო, რადგან არც არასდროს ყოფილან ღარიბები და, მით უმეტეს, 90-იანების პირმშოები.
ჩვენი ბავშვები, ტექნიკური საუკუნის შვილები, სხვანაირად ჭკვიანები და სხვანაირად დიდები, სხვანაირად ჩაცმულები და მიწაზე მყარად მდგარნი, დაბადების დღეზე საჩუქრად Iphone 5-ს ითხოვენ, ღმერთო ჩემო. ღმერთო ჩემო, წიგნი აღარავის უნდა. ღმერთო, ტელევიზორმა და ინტერნეტმა წიგნის დრო შეცვალა. ვწუწუნებთ. ვწუწუნებთ. ვწუწუნებთ. მერე ვჩხუბობთ, ვყვირით, ვსჯით, ვაძალებთ. თუ არ იკითხა, მისგან არაფერი გამოვა, თუ არ იკითხა, ვერაფერს მიაღწევს, თუ არ იკითხა, არავის ეყვარება, თუ არ იკითხა, ღმერთო ჩემო, თუ არ იკითხა…
შეშინებული ბავშვები
მობუზული ბავშვები
დასჯილი ბავშვები
გვერდებს ითვლიან.
მათთვის არავის უთქვამს, რომ ამ წიგნების ავტორთაგან ზოგი გაიძვერა იყო, ზოგი – არც ისე. წერისას ისინიც ფურცლებს ითვლიდნენ. სწორედ მათნაირად. არითმეტიკული ლიტერატურა. მერე რა. მათთვის არავის უთქვამს, რომ ლიტერატურა წმიდათაწმიდა ტაძარი არ არის, პირიქით, ისეთი ხორციელია, რომ მოინდომო, წონას გაუგებ, ტემპერატურას გაუზომავ. მათ ჯერ არ იციან, რომ კითხვა დასჯა კი არა, სიამოვნებაა. შიში კი არა, კომპეტენტური აჩრდილებისგან გათვისუფლების საუკეთესო საშუალებაა. ტყვეობა კი არა, თავისუფლებაა. დაკარგული დრო კი არა, მოპარული დროა. კომპენსაციად კი, იქნებ, „რამის გამოსვლა” სულაც არ ელოდეთ. მათთვის კითხვის ერთადერთი მიზანი მხოლოდ სიამოვნება შეიძლება იყოს და არა მომავალი პრეზიდენტობის ხიბლი.
ისინი, ჩვენი ბავშვები, ტექნიკური ეპოქის შვილები, სხვანაირად ჭკვიანები და სხვანაირად დიდები, სხვანაირად ჩაცმულები და მიწაზე მყარად მდგარნი, დაბადების დღეზე საჩუქრად Iphone 5-ს რომ ითხოვენ, ნებისმიერ წუთს შეგვიძლია დავაბრუნოთ იქ, საიდანაც ძალით გამოვიყვანეთ. ასოების ამოხსნილი ლაბირინთებიდან – უკანვე, ხმამაღლა კითხვის მომხიბვლელობის ბურუსში. მერე რა, თუ ხანდახან წიგნების სიმაღლისა და წაკითხულის ვერგაგების ეშინიათ. პასუხგაუცემელი კითხვების ეშინიათ. სქელტანიანი რომანების ეშინიათ. დროა, საქმეში ჩავრთოთ პენაკი.
