პარასკევი, მარტი 29, 2024
29 მარტი, პარასკევი, 2024

მაღალი შესაძლებლობების ადრეული და სკოლამდელი კურიკულუმი

 

წინა სტატიაში (https://mastsavlebeli.ge/?p=30102) ვახსენე, რომ მაღალი შესაძლებლობების სკოლამდელი კურიკულუმი (Highscope preschool curriculum) გამოიყენეს კვლევაში, რომელმაც მნიშვნელოვანი ძვრები გამოიწვია ადრეულ საგანმანათლებლო სივრცეში. ამ წერილში მინდა აღნიშნულ კურიკულუმზე უფრო ვრცელი ინფორმაცია გაგიზიაროთ. ტექსტი ნათარგმნია ინგლისურიდან.

მაღალი შესაძლებლობების კურიკულუმი ემყარება დიდი ხნის კვლევას ბავშვთა ადრეული განვითარების შესახებ და დამტკიცდა სასწავლო გეგმის პირდაპირი შეფასებით. 0-3 და 3-5 წლის ასაკის ბავშვთა განათლების მხარდაჭერის აღნიშნული პროექტი ემყარება განვითარების 58 მნიშვნელოვან ინდიკატორს (KDI), რომელიც შესაბამისია ადრეული სწავლის ეროვნულ და სახელმწიფო სტანდარტებთან (მათემატიკისა და ინგლისური ენის შესწავლის მაღალი დონის აკადემიური სტანდარტი (Common Core) და (ELOF) ჰედ სტარტი).

ადრეული განათლების კურიკულუმი

სანდო ურთიერთობების მხარდაჭერა ბავშვებში

როგორ ასწავლიან?

ჩვილებს სჭირდებათ ისეთი უსაფრთხო და სანდო გარემო, რომ შეძლონ ისწავლონ მთელი სხეულით და შეგრძნებებით. მაღალი შესაძლებლობების ადრეული განათლების პროგრამაში აღმზრდელები ფოკუსირდებიან მხარდამჭერ ურთიერთობებზე. ქმნიან მდიდარ და საინტერესო გარემოს, რომელიც ბავშვს აღმოჩენებისა და ძიების სტიმულს უქმნის; აღმზრდელები ბავშვებს ეხმარებიან ჩაერთონ ისეთ აქტივობებში, რომელიც ხელს შეუწყობს ყველა სფეროს განვითარებას. აღნიშნული კურიკულუმის განმახორციელებელი გუნდი თვლის, რომ ბავშვის პირველი აღმზრდელები მშობლები არიან. სწორედ ამიტომ, თანამშრომლობენ ოჯახებთან, უზიარებენ ბავშვის აღზრდასთან დაკავშირებულ ცოდნას, რომ უკეთ შეძლონ თავიანთი შვილების მოვლა და მათი ჯანსაღი განვითარების ხელშეწყობა. შედეგად, პროგრამა ამყარებს ძლიერ კავშირს ბავშვს, მშობელსა და მეურვეს შორის.

აქტიური სწავლა არის ის ფუნდამენტი, სადაც პატარა ბავშვები ცოდნას იძენენ თამაშით, გარემოსთან, შემთხვევებთან და ადამიანებთან ინტერაქციით.

დაკვირვება

 ბავშვისა და სასწავლო პროგრამის უწყვეტი დაკვირვება/შეფასება არის მაღალი შესაძლებლობების კურიკულუმის უმნიშვნელოვანესი ნაწილი. ბავშვზე ობიექტური დაკვირვება მასწავლებელს საშუალებას აძლევს დაგეგმოს მიზნობრივი ინდივიდუალური და ჯგუფური აქტივობები და ბავშვს ხელი შეუწყოს ხარაჩოს პრინციპით* ძველ ცოდნას დააშენონ ახალი, გაახანგრძლივონ აღმოჩენების/სწავლის პროცესი.

უფროსის და ბავშვის ინტერაქცია

ძიძები, პასუხისმგებლობიანი  აღმზრდელები უზრუნველყოფენ ჩვილის პირველად მოვლას და მოვლის უწყვეტობას მათი ინდივიდუალური მოთხოვნილებებისა და ტემპერამენტის გათვალისწინებით. უფროსისა და ბავშვის ინტერაქციის საკვანძო სტრატეგიებია შეხება, მზრუნველობა, ჩვილი ბავშვის ტემპითა და განვითარების დონის შესაბამისად თამაში,  სიტყვიერი და არავერბალური კომუნიკაცია ემოციების/საგნების გაცვლისას, ბავშვის არჩევანის პატივისცემა, მათი შესაძლებლობების წახალისება, ბავშვის ძლიერი ემოციების გააზრება და პატარების ჩართვა კონფლიქტების მოგვარების პროცესში.

დღის განრიგი და რუტინა

თანმიმდევრული, თუმცა, ამავე დროს, მოქნილი რუტინა ჩვილებს და პატარებს აძლევს დაცულობის, უსაფრთხოების და სტაბილურობის განცდას, რაც ქმნის სანდოობას ბავშვსა და მეურვეს შორის. ამავდროულად, პატარას სძენს დამოუკიდებლობას, ვინაიდან, ბავშვი ჩართულია მის გარშემო მიმდინარე პროცესებში. თითოეული რუტინა დაშენებულია ყოველდღიურ შემთხვევებსა და მზრუნველ აქტივობებზე, რომელიც პატივს სცემს ჩვილებისა და პატარების სწავლის ტემპერამენტს.

სასწავლო გარემო

ფიზიკური გარემო არის კომფორტული, უსაფრთხო, განვითარების სხვადასხვა სფეროების შესაბამისად ადვილად გადასაადგილებელი და ბავშვის ინტერესებზე ორიენტირებული. სივრცე დაყოფილია სათამაშო და მოვლის ზონებად, რომელიც ეხმიანება ჩვილებისა და პატარების მოთხოვნილებებს, აღჭურვილია სხვადასხვა სახის სენსო-მოტორული მასალებით. აღნიშნული ნივთები ადვილად ხელმისაწვდომია პატარებისთვის, რათა აღმოაჩინონ გარემო და ითამაშონ ისე, როგორც მოესურვებათ.

რას ასწავლიან?

ბავშვის განვითარების თანამედროვე თეორიისა და კვლევის საფუძველზე, მაღალი შესაძლებლობების ადრეული განათლების კურიკულუმი არის მტკიცებულებებზე დაფუძნებული. 0-დან 3 წლამდე ჩვილებისა და პატარების სწავლის მხარდამჭერი ჩარჩო დოკუმენტი ემყარება განვითარების 42 ინდიკატორს. სწავლა ფოკუსირებულია შემდეგ 6 მიმართულებაზე:

  • სწავლის მიღწევები
  • სოციალური და ემოციური განვითარება
  • ფიზიკური განვითარება და ჯანმრთელობა
  • კომუნიკაცია, მეტყველება და წიგნიერება
  • კოგნიტური განვითარება
  • შემოქმედებითი ხელოვნება

 ადრეული განათლების კურიკულუმის შინაარსი

ადრეული სწავლა და განვითარება ზემოთ ჩამოთვლილი 6 მიმართულებით შესაძლებელია 42 ძირითადი ინდიკატორის გამოყენებით, რომელიც ფოკუსირებულია სკოლასა და ზრდასრულობაში წარმატების მიღწევაზე.

სკოლამდელი განათლების კურიკულუმი

მაღალი შესაძლებლობების სკოლამდელ კურიკულუმში სწავლება ფოკუსირებულია 8 მიმართულებაზე:
1. სწავლის მიღწევები

  1. სოციალური და ემოციური განვითარება
  2. ფიზიკური განვითარება და ჯანმრთელობა
  3. ენა, წიგნიერება და კომუნიკაცია
  4. მათემატიკა
  5. შემოქმედებითი ხელოვნება
  6. მეცნიერება და ტექნოლოგიები
  7. სოციალური სწავლება

კურიკულუმის შინაარსი

აღნიშნული 8 მიმართულებით სწავლება მოიცავს განვითარების 58 ძირითად ინდიკატორს. თითოეული მათგანი აწესებს მნიშვნელოვან სასწავლო მიზანს ბავშვისთვის. პრაქტიკამ აჩვენა, რომ ბავშვის ნორმალური განვითარება და სწავლა ფართოდ ვარირებს 8 კატეგორიაში და 58 ძირითადი ინდიკატორი მოიცავს ამ ფართო მოლოდინებს. აღნიშნული კურიკულუმი აღმზრდელებს ეხმარება სასწავლო პროგრამა ყველა ბავშვს მიაწოდონ ისე, რომ ყველა მიმართულებაში მიაღწიონ სათანადო შედეგს.

მაღალი შესაძლებლობების განვითარების ძირითადი ინდიკატორები

 

  • აღმზრდელებს აწვდის ბავშვის განვითარების “ფილტრს” იმისთვის, რომ დააკვირდნენ და აირჩიონ ინდივიდუალურად, ბავშვზე მორგებული, აქტივობები
  • აღმზრდელებს ეხმარება ბავშვის ქცევა და მეტყველება განმარტონ განვითარების უწყვეტობის გათვალისწინებით
  • აღმზრდელებს საშუალებას აძლევს, ბავშვების მიმართ შეინარჩუნონ გონივრული მოლოდინები
  • აძლიერებს ბავშვების თამაშს, როგორც სწავლის ძირითად მექანიზმს
  • ამ რესურსებით აღმზრდელები ხდებიან მეტად კომპეტენტური და საშუალება აქვთ, ყოველდღიურად დაგეგმონ ინდივიდუალური განრიგი როგორც ბავშვებისთვის, ასევე მთლიანად ჯგუფისთვის.

 

შეფასება

ბავშვის განვითარების უწყვეტი შეფასება არის მაღალი შესაძლებლობების კურიკულუმის ფუნდამენტი. ბავშვის აქტივობებსა და თამაშზე ობიექტური დაკვირვება აღმზრდელს შესაძლებლობას აძლევს, შეაფასოს ბავშვის პროგრესი და დაგეგმოს მორიგი სასარგებლო აქტივობები.

უფროსის და ბავშვის ინტერაქცია

აღმზრდელები მოქმედებენ, როგორც მშობლები. მუშაობენ ბავშვების გვერდით. იმისთვის, რომ წაახალისონ ბავშვის სწავლის სურვილი,  მათთან კომუნიკაციაში აქტიურად შედიან როგორც ვერბალურად, ასევე არავერბალურად.  მთავარი ამოსავალი უფროსსა და ბავშვს შორის ურთიერთობაში არის გადანაწილებული პასუხისმგებლობები, ბავშვთან ისე მოქცევა, როგორც თანასწორ ადამიანთან, თამაშის წახალისება არა დაჯილდოების პრინციპით, არამედ შინაგანი მოტივაციის და ინტერესის გაზრდით. ასევე, უმნიშვნელოვანესია, რომ ბავშვები სწავლობენ კონფლიქტების მოგვარებას და პრობლემების გადაჭრას.

ყოველდღიური რუტინა

დღის განრიგის ჩარჩოს წარმოადგენს ბავშვისთვის დაბალანსებული, მაგრამ ამასთან, მრავალფეროვანი გამოცდილებების გაზიარება და შესაძლებლობების აღმოჩენა. ბავშვები ერთვებიან როგორც ინდივიდუალურ, ასევე მცირე და დიდ ჯგუფურ აქტივობებში. მონაწილეობას იღებენ დალაგებაში, უვითარდებათ თავის მოვლის უნარები. ყოველდღიური რუტინის ყველაზე მნიშვნელოვანი ნაწილია “დაგეგმე-განახორციელე-შეაფასე” მიდგომა და მისი თანამიმდევრულობა, რომელშიც ბავშვები იღებენ გადაწყვეტილებებს, რას გააკეთებენ, შემდეგ განახორციელებენ თავიანთ იდეებს და ბოლოს განიხილავენ თავიანთ საქმიანობას უფროსებთან და სხვა ბავშვებთან ერთად. ეს უმაღლესი დონის სააზროვნო უნარები დაკავშირებულია ლიდერული უნარების განვითარებასთან, რაც საჭიროა სკოლასა და ცხოვრებაში წარმატების მისაღწევად.

 

სასწავლო გარემო

აქტიური სწავლისა და პროგნოზირებადი გარემოს შესაქმნელად აღმზრდელები კლასს აწყობენ მრავალფეროვანი და ე.წ. ღია მასალებით, რომლებიც დაკავშირებულია მათ ოჯახებთან, კულტურასა და ენასთან. ოთახი მოწესრიგებული, ნივთები კი სახელდებულია იმისთვის, რომ ხელი შეუწყოს და წაახალისოს ბავშვები თავიანთი იდეების განხორციელებაში.

მაღალი შესაძლებლობების კურიკულუმი არის აკადემიური საფუძვლებით გამდიდრებული რესურსი, რომელიც მიზნად ისახავს ბავშვებში დამოუკიდებლობის, გადაწყვეტილების მიღების, თანამშრომლობის, პრობლემების გადაწყვეტის და შემოქმედებითობის უნარების განვითარებას. ამ მიზნების მისაღწევად აღმზრდელები აქტიურად თანამშრომლობენ მშობლებთან და ოჯახის სხვა წევრებთან. კურიკულუმის შესახებ დეტალურ ინფორმაციას აწვდიან მშობლებს, აცნობენ ადრეული სწავლების სტრატეგიებს, ეპატიჟებიან საკლასო აქტივობებში მონაწილეობის მისაღებად, განიხილავენ ბავშვების მიღწევებს და უზიარებენ ცოდნას, რათა საკლასო სწავლება გაგრძელდეს სახლშიც. შედეგად, აღმზრდელები აღნიშნავენ, რომ მშობლები უფრო მეტად აცნობიერებენ თავიანთი შვილების განვითარების ეტაპებსა და მიღწევებს.

 

წყარო –  https://highscope.org/

*” „ხარაჩოს მეთოდი” – მასწავლებელი ისეთ დავალებებს აძლევს მოსწავლეებს, რომელთა შესრულებაც მათ დამოუკიდებლად გაუძნელდებათ. მასწავლებელი ეხმარება, დახმარების წილს თანდათან ამცირებს და საბოლოოდ, მოსწავლე თავად ახერხებს დავალების შესრულებას.” თამარ კაციტაძე, https://mastsavlebeli.ge/?p=2323

კომენტარები

მსგავსი სიახლეები

ბოლო სიახლეები

ვიდეობლოგი

ბიბლიოთეკა

ჟურნალი „მასწავლებელი“

შრიფტის ზომა
კონტრასტი