ფშავის არაგვისა და ხევსურეთის არაგვის შესართავიდან
ორი საათის სავალზე ერთი ლამაზი “წყალჯვარედინია”. ამ ადგილას ორი პატარა მდინარე ერთვის არაგვს სხვადასხვა მხრიდან. ერთს ნაროულა
ჰქვია, მეორეს – თეთრახევა. ეს ის თეთრახევაა, “ბროლს
რომ მოამსხვრევს ბროლიანსა”, თავდაღმა მოჰქრის და:
“ესალმება ფხოვის ტყეებს,
ტყეებს მწვანემოლიანსა,
დაჯირას და უკადრისას,
სატყრობელას ჭორიანსა…
არაგვისკენ გზას მიიკვლევს,
გზას ძალიან შორიანსა...”
ეს ის თეთრახევაა, რომლის ნაპირებთან კიდევაც
მრავალი ყვავილი თუ პოეტი დაიბადება…
დილაა. მზე ეს-ესაა ამოიწვერა მისელურის თავზე. ჯერ
კიდევ ნახევრად წამოწოლილი დასცქერის არაგვის ჭალებს. მთის სიგრილეც აშკარად იგრძნობა.
ამ დროს ნისლები მთებიდან ქვევით ეშვებიან – როგორც აქაურები ამბობენ, არაგვზე ჩამოდიან
პირის დასაბანად. გაივლის კიდევ მცირე ხანი და მზე შუბის ტარს წამოეგება. მისი ნატყორცნი
სხივები უფრო მეტი ენერგიით ეკვეთებიან დედამიწას და მის წიაღში დაიდებენ სავანეს.
გათბება მიწაც. პირს შეიშრობენ დილის ნამით თუ არაგვის ანცი წყლის მოლეკულებით დასველებული
ყვავილ-მცენარენი. გამთბარი მიწა მიღებულ ენერგიას ჰაერსაც უწილადებს – ჰაერი ხომ ენერგიით
მიწიდან საზრდოობს. ამიტომაც არის ალბათ, ასე რომ ეკვრის მას და არ შორდება ამ უკიდეგანო
პლანეტარულ სივრცეში უსასრულო ხეტიალისას. თავისი წილი სითბო ნისლსაც ერგება. გათბება,
მისი მოლეკულები უფრო აცელქდებიან, უფრო შორს მანძილზე დაიწყებენ ხტუნვას… ნისლიც
დამსუბუქდება, მერე მკერდს მიუშვერს გამთბარი ჰაერის დინებას და მასთან ერთად გაეშურება
მთების მწვერვალისკენ… ზოგჯერ ისე გაიტაცებთ აღმასვლა, ვეღარ ზომავენ. არადა, ზევით
ძალიან ცივა. შეცივებული წყლის მოლეკულები მოიბუზებიან და ერთმანეთს მიეკვრებიან. ნისლიც
ფერს შეიცვლის, უფრო პირქუში გახდება, გული დაუმძიმდება და თუ ვეღარ დაიტევს დარდსა
და ვარამს, წვიმის ცრემლებად ჩამოყრის. თეთრახევას თავზე ბუნება თითქოს ყველაზე სპეტაკი
ცრემლებით ტირის. ჯერ არავის ახსოვს თეთრახევა გულამღვრეული – ზამთარ-ზაფხულ, დილა-საღამოს,
დარსა და ავდარში ერთნაირად წმინდა და კამკამა მოჩქეფს ხეობაში.
საათობით შეიძლება იდგე და უცქირო ამ სილამაზეს – მწვანით
დაბურულ მთის ციცაბო კალთაზე თეთრ ზოლად დაჩნეულ თეთრახევას და აღმა-დაღმა მოლივლივე
ნისლებს, ფერდობებს შავ ლაქებად რომ აჩნდებიან.
რა გვიზიდავს ასე? რა გვაქვს საერთო ჩვენ, თეთრახევასა
და ნისლებს? – წყლის მოლეკულები. ნისლი წყალია, ორთქლად ქცეული, თუმცა მისი მოლეკულები
მთლად არ არიან “გათითოკაცებულნი”, ამიტომ შეგვიძლია, თვალი ვადევნოთ მისი
მოლეკულების დინებას.
თეთრახევაც წყალია, თუ არ ჩავთვლით მასში მოფარფატე
რამდენიმე “უცხო ტომის” მოლეკულას თუ იონს.
ჩვენ? ჩვენი სხეულის 60%-იც წყალია. ისეთივე წყალი,
როგორიც თეთრახევას ძარღვებში მოჩუხჩუხებს თუ ნისლად დახეტიალებს მთის კალთებზე. და
ვინ იცის, წყლის რომელიღაც მოლეკულა, რომელიც ახლა ჩვენს რომელიმე ორგანოში მოკალათებულა
და რუდუნებით იღვწის მისი სრულფასოვანი ფუნქციობისთვის, ერთ დროს ნისლის სხვა მოლეკულებთან
ერთად უდარდელად დაეხეტებოდა მთის კალთებზე ან ანც მდინარედ მოჩხრიალებდა თავდაღმა.
ახლა თვალი ჰკიდა ყოფილ მოძმეებს და ტკბილ მოგონებებში ჩაძირული მიაშტერდა მათ…
ასეთია წყლის ცირკულაცია ბუნებაში. ასე იყო ჩვენამდე…
ასე იქნება ჩვენს მერეც… მთებში წვიმად თუ თოვლად მოსული წყლის მოლეკულები მერცხლებივით
ტოვებენ თავიანთ ბუდეს და “თბილი ქვეყნებისკენ” მიეშურებიან. გზადაგზა პოულობენ
თვისტომებს და, დაჯარებულნი, ჯერ ნაკადულებად, რუებად, ფშებად იქცევიან, მერე ცოტა
მომძლავრდებიან და ხევებად და მდინარეებად გარდაისახებიან, მდინარეები – ზღვებად, ზღვები
– ოკეანეებად, ოკეანეები – ისევ ნისლად! გზადაგზა იცვლიან კალაპოტს, სახელს, ნავსაყუდელს…
ამ გიჟური რბოლისას შესაძლოა მცირე ხნით ჩაიმუხლონ ჩვენს ან მცენარეთა სხეულებში, დროებით
შეყოვნდნენ, სუპერმარკეტისა თუ აფთიაქის თაროებზე ბოთლებში გამოკეტილნი, ბოლოს კი მაინც
ოკეანეში ამოყოფენ თავს. მაგრამ იქაც დროებითია მათი ყოფნა, რადგან ახალი ციკლის დაწყების
დროა და, ნისლად ქცეულნი, ხელახლა იწყებენ მთათა მწვერვალებისკენ “გადაფრენას”
– ასეთია ბედის მწერელის მიერ დაწერილი სამყაროსეული კანონი…
ასევე გამართულად უნდა მუშაობდეს ციკლი: ოჯახი – საბავშვო
ბაღი – სკოლა – უმაღლესი – წარმოება (დამსაქმებელი)… მაგრამ ეს კანონი უკვე ჩვენი
დასაწერია.
