არის ერთი კარგი, მხიარული ფილმი, მთავარ როლს ჟიული დელპი ასრულებს – “ორი დღე პარიზში” ჰქვია. თვითონ ფილმი – დიდი არაფერი, ასეთი რომანტიკული მელოდრამა ათასობითაა, მაგრამ, აი, ჟიული დელპის გმირი პატარაობისას კი ხშირად მახსენდება – უცნაური, დაბნეული ბავშვია, კონცენტრაციის პრობლემები აქვსო, უფროსები რომ იტყვიან ხოლმე, “სხვაგან რომ ქრის მისი გონება”, ეგეთი.
და აი, მას, პატარა დაბნეულ გოგონას, რომელიც სინამდვილეში იმას ხედავს, რასაც სხვები – ვერ და ის აინტერესებს, რაც სხვებს – ნაკლებად, მშობლები ფოტოაპარატს აჩუქებენ. კამერა გოგონას ცხოვრებას ცვლის: ის იწყებს ლოკოკინების, ფოთლების, ხეების, ადამიანების გადაღებას. საბოლოოდ პროფესიადაც ფოტოგრაფობას ირჩევს.
მართალია, მე პროფესიით ფოტოგრაფი არ ვარ, მაგრამ მეც დაახლოებით ამ გოგონას ხნის გახლდით, პირველი “კოდაკი” რომ მაჩუქეს. ჩემზე ბედნიერი კაცი არ იყო. დავდიოდი და ყველაფერს ვიღებდი სერიულად, 36-36 კადრად. მერე ფირები ძალიან უჟმურ კაცთან, ფოტოგრაფ გივისთან მიმქონდა გასამჟღავნებლად და იმ ნახევარ საათს, სანამ ჩემს დაჭერილ კადრებს დაბეჭდილს ვნახავდი, გული გამალებით მიცემდა.
ხსენებული ფილმიც და ჩემი პირველი კამერაც ამ რამდენიმე დღის წინ გამახსენდა, ძველი ფოტოების თვალიერებისას. ჟიული დელპის გმირისგან განსხვავებით, 10-11 წლისა უმეტესად ეკლესიებს, ციხეებს, მთებს და მდინარეებს ვიღებდი თურმე. არანაირი ცხოველები, ფრინველები, ადამიანები – მხოლოდ ლანდშაფტი და კულტურული ძეგლები. დიდი არაფერი ფოტოები, საინტერესო თითქმის ვერაფერი ვნახე.
დავსევდიანდი იმაზე ფიქრით, აქ, ჩვენს ქვეყანაში, რა პატარებს გვაჩვევენ, რომ ქვეყანა ყველაზე მეტად უნდა გვიყვარდეს, რომ ჩვენი სამშობლო კულტურული ძეგლები, ლამის მითოლოგიად ქცეული ფასეულობები და ისტორიული ნარატივებია ძლევამოსილ ომებსა და დაუჯერებელ გამარჯვებებზე, ჩვენი კულტურა კი – მეხუთე საუკუნიდან ფეხადგმული მწერლობა. როგორ გვეკარგება ამ დროს ჩვენი რეალობისთვის უფრო მეტად დამახასიათებელი შტრიხები, ვერ ვამჩნევთ ისტორიული შენობების გვერდით დაყრილ ნაგავს, არ ვფიქრობთ იქ, მთებში, მარტო მცხოვრებ ადამიანებზე, არ ვწუხვართ ჩვენს ქუჩებში მოწანწალე უპატრონო ცხოველებზე, ვერ ვხედავთ ჩვენს მეზობლად გაზრდილი ბავშვების სევდას და მათი მშობლების გაჭირვებას, არ ვიცნობთ თანამედროვე ხელოვნებას და მწერლებს, მხატვრებს და არტისტებს მხოლოდ სატელევიზიო შოუებში ვხედავთ, ნაციონალური ღირებულებებს ამოფარებულები ზოგჯერ გაუმართლებელ ძალადობას ვჩადით. ძველი ამბების ჰიპერბოლიზებით ვირთობთ თავს, ის კი, რაც ჩვენ გარშემო ტრიალებს, შეუმჩნეველი გვრჩება.
აი, ამ ძველი ფოტოების თვალიერებისას საოცრად მომინდა, მათზე მეპოვა ჩვენი მეზობელი თამარა ბებო, რომელიც ძალიან მიყვარდა და რომელიც დიდი ხანია აღარ არის, ჩემი ძაღლი, რომელიც საღამოობით მუხლებზე მეჯდა და ხელებს მილოკავდა, ბუები, რომლებიც ჩვენს ეზოში ბინადრობდნენ და ციყვები, რომლებიც ჩვენი სახლის წინ მდებარე პარკში დახტოდნენ, კესანეები, გვიმრები, დედაჩემის გამომცხვარი მურაბიანი ღვეზელები, ხევსურეთის სახლის ჭერხოში ჩამოკიდებული საქანელა და ბაბუაჩემის კატები, ის ჩანთა, რომლითაც ბიძაჩემს ახალი წიგნები მოჰქონდა ჩვენთან, დეიდაჩემის სახლში გაკრული “ბითლზის” ვეებერთელა პლაკატი და ბევრი სხვა რამ, რაც ჩემი ბავშვობის ნაწილია… მაგრამ არა, მსგავსი არაფერი – ეკლესიები, ციხეები, მთები.
გარემო იყო ეგეთი ჩვენთვის, ოთხმოცდაათიანებგამოვლილი ბავშვებისთვის. ახლად დამოუკიდებლობამოპოვებულ და საკუთარ ფეხზე ჯერ კიდევ სუსტად მდგარ ქვეყანაში ყოველი კუთხიდან “სამშობლო” ისმოდა.
ვინაიდან ჩემს ბავშვობას, საყვარელი პერსონაჟებითა და ნივთებით, უკან ვერ დავაბრუნებ, ტრაფარეტული ფოტოების გამო წუხილს აზრიც არ აქვს. ამ ამბავსაც იმიტომ მოგიყევით, რომ იქნებ ყველამ ერთად როგორმე დავძლიოთ ცდუნება, ჩვენს შვილებს, მოსწავლეებს, მეგობრებს, ჩვენთვის მნიშვნელოვან ადამიანებს დავანახოთ ის, რასაც ჩვენ ვხედავთ, მოვაწონოთ ის, რაც ჩვენ მოგვწონს და ვასწავლოთ ისე ფიქრი, როგორც ჩვენ ვფიქრობთ – იქნებ მათ ჩვენზე უკეთესი რამეები მოეწონოთ, უფრო საინტერესო გზები აირჩიონ, უფრო მყარი დასაყრდენი იპოვონ და რეალობის უკეთ აღქმა შეძლონ.
თანამედროვე რეალობის ილუსტრაციად კი ერთი გერმანელი ფოტოგრაფის საქართველოში გადაღებული ფოტოებისგან შედგენილ კოლაჟს გიტოვებთ. ასეა, უცხო თვალი უკეთ ხედავს.
